RISK HAZEKAMP
there
is
anarchy
in our midst
Project Space Tilburg - Gust van Dijk 5 June 2015 - 1 August 2015
SEA Foundation (SEA) is een privaat, non-profit, kunstenaarsinitiatief dat residenties, tentoonstellingen en aan de beeldende kunst gerelateerde evenementen organiseert. SEA ondersteunt en maakt ruimte voor productie, presentatie en onderzoek. Er is een residentieprogramma en een presentatieruimte. In alle activiteiten van de organisatie is beeldende kunst het vertrekpunt, worden verbanden gelegd, de grenzen afgetast en verbintenissen gesmeed. In de verschillende disciplines van hedendaagse cultuur plaatst SEA altijd de context en het idee voor het medium. SEA ontplooit wereldwijd activiteiten en genereert discussie. Door het blootleggen van culturele processen of hierin te interveniĂŤren vraagt SEA aandacht voor processen die zich richten op de huidige (nieuwe) sociale, politieke en ecologische kwesties. Door deel te nemen aan deze processen werkt SEA van binnen uit om ze productiever, zichtbaarder en meer solide te maken. SEA Foundation (SEA) is a private, non-profit, artist-run initiative that initiates and coordinates events, residencies and exhibitions. SEA provides mentoring and on-going support for artists as well as physical space for production, presentation and research. In all its activities the organization is fueled by visual arts. Transgressing the boundaries between different cultures and disciplines, SEA always puts context and the idea before the medium. By working in different cultural contexts worldwide, the foundation generates discussion by exposing and intervening within, as well as being part of, cultural processes that concentrate on current (emerging) social, political and ecological issues. SEA supports these processes in becoming more productive and solid by transforming them into in long-term working relationships and provides continuous support to guide these temporary projects in society, arts and culture.
RISK HAZEKAMP
there
is
anarchy
in our midst
Project Space Tilburg - Gust van Dijk 5 June 2015 - 1 August 2015
Gun Shop, 2014, 50 x 60 cm, analog b&w photograph
Het kijken naar fotografie vereist enige inspanning; fotobeelden waarnemen gaat ons makkelijk af. Dat klinkt tegenstrijdig en daar zit hem dan ook de problematiek in. Omdat we dagelijks overladen worden met foto’s – denk aan reclameborden, sociale media en kranten – is fotografie zelf, als medium, niet verrassend. Dat wil niet zeggen dat een specifieke foto ons niet kan wakker schudden, ons niet zou kunnen doen opwippen uit onze stoelen, maar feit is dat het kijken naar een foto iets is wat we gewend zijn. Een stilstaand stukje werkelijkheid, een milliseconde geschiedenis, door licht op papier of een scherm gevangen verbaast ons niet meer, hoewel het eigenlijk een wonderbaarlijk verschijnsel is. Natuurlijk is fotografie niet het enige medium dat gestoeld is op een techniek die ons niet meer verbaast; ook tekst is ons gewoon, dus literatuur moet meer zijn dan beschrijvingen op papier en in zekere zin is muziek ook zo alomtegenwoordig dat het moeite kost om echt onderscheidend te zijn. Wat dat betreft hebben schilderijen het voordeel van de inherente eigenschap altijd, in de eerste plaats, door een artistieke bril bekeken te worden. Dat
Looking at photography requires a certain amount of effort: still, viewing photographs comes easy to us. Although this might sound paradoxical, it accurately describes our problematic relation with photography. Because of the image-overload we receive on a daily basis – through advertising, social media and in our newspapers – photography, as a medium in itself, has lost its’ element of surprise’. This does not mean that there are no exceptions, certain photos can still rattle us and make us jump out of our seat, but the fact is that photographs are everywhere these days and the act of viewing them has become something we are accustomed to. A paused piece of reality, a millisecond of history caught by light on paper or screen does not surprise us anymore although it remains a wondrous phenomenon. Of course, photography is not the only medium that is based on a technique that no longer surprises us: text has also become ordinary to us, which means that literature has to be more than just simple descriptions on paper and, in a way, music as well is so omnipresent that it takes an effort to be truly distinctive. In that regard, paintings have the advantage of
wil niet zeggen dat schilderijen per definitie hoog gewaardeerd worden, maar wel dat ze de stap al vooraf gemaakt hebben naar een beoogde manier van bekeken worden. Bij fotografie is er meer nodig. Goede fotografie moet zich onderscheiden van het beeldenbombardement dat we dagelijks tegenkomen, moet anders zijn dan alledaagse kiekjes of vakantiefoto’s. De techniek is voor iedereen voorhanden, het toestel doet al enorm veel, maar het blijft de mens die de foto maakt. Wellicht een open deur of een cliché, maar wel een belangrijke gedachte als je fotografie beschouwt. De mens achter de foto’s van deze tentoonstelling is Risk Hazekamp. Met tal van exposities, nominaties en prijzen op zak, een fotografe die haar sporen verdiend heeft. In aanloop van deze tentoonstelling, kwam ik in mijn vooronderzoek veel artikelen over haar werk tegen die vrijwel allemaal het thema gender centraal stelde. Niet vreemd, want het is de thematiek die Risk jarenlang aangemeten heeft als haar artistieke identiteit. In verschillende projecten, waarin zij vaak zelf model staat, laat Risk zien hoe fluïde genderidentiteit
inherent characteristic in that they are always, first and foremost, seen through the eyes of the artist. Obviously, this does not mean that paintings are highly appreciated by definition, but it does imply that they possess an inherent quality that immediately steers the viewer into the sought after viewing direction. Photography needs more. Good photography needs to separate itself from our daily image-overload and has to distinguish itself from mere everyday photography or simple holiday pictures. The technique is available to everyone, photo cameras have improved tremendously but in the end it still is up to the person taking the photograph. This might sound as a cliché, but it remains an important thought in regard to photography. The person behind the camera in this exhibition is Risk Hazekamp. A photographer who has earned her stripes with an impressive track record of numerous exhibitions, nominations and prizes. During my research in anticipation of this exhibition I came across a multitude of articles about her work which all centralized around the theme of gender. Not surprising at all, since Risk has adapted this theme as part
is. Zo reisde ze onder andere door het zuiden van de Verenigde Staten, vermomd als man. Het is een verwijzing naar John Howard Griffin, schrijver van het boek Black Like Me (1961), die vermomd als zwarte man dezelfde route volgde. Beide reizen zijn ontdekkingsreizen, niet naar plekken, maar naar identiteitsvorming. Identiteit als verhaal, door de een vastgelegd in letteren, door de ander op foto. Identiteit is een constructie, een sociaal verhaal dat door anderen en elkaar, al dan niet bewust, geschreven wordt. Lange tijd hield Risk zich bezig met genderidentiteit als hoofdthematiek en wilde ze dat onmiskenbaar tot uiting brengen. Ze draagt uit dat strak afgebakende hokjes niet bestaan, dat mensen meer zijn dan een enkele eigenschap en tegelijkertijd plaatst ze zichzelf doelbewust in het hokje van ‘de fotografe met de genderthematiek’. Het verraste mij dan ook niet dat ze voor deze tentoonstelling een ander, reeds lopend project onder de aandacht wil brengen: There is Anarchy in our Midst. Het project bestaat uit een reeks van voornamelijk zwart-wit-foto’s, gemaakt tijdens haar bezoek aan
of her artistic identity for years now. In various projects, in which she herself is featured, Risk aptly shows how fluid gender-identity is. In one of these projects, she travelled through the southern states of the United States disguised as a man. It is a reference to John Howard Griffin, author of the book, Black Like Me (1961), who travelled the same route disguised as a black man. Both travels are journeys of discovery, not in terms of places, but rather in terms of identity and the way it is formed. Identity presented as a story, defined by one through his writing and by the other through her photography. Here, identity is a construct, a social story that is written by others and each other, whether consciously or not. For a long time, gender was the main theme in Risk’s work, one that she unmistakably wanted to express. She propagates that neatly, predetermined and fitted boxes do not exist and that people are more than a single characteristic, but at the same time she purposefully places herself within the ‘photographer working within the gender theme’ box. Therefore, it does not surprise me that, with this exhibition, she wants to turn the spotlight toward one of her other,
de VS, gebaseerd op de Dust Bowl, een periode van extreme droogte in de jaren dertig van de vorige eeuw, en de economische crisis uit diezelfde periode. Tijd blijkt cyclisch te zijn, zowel voor natuurverschijnselen – ook nu worden delen van de VS geteisterd door ongekende droogte – als voor maatschappelijke verschijnselen – de reeks is gemaakt op het dieptepunt van de recente crisis. Verder wil ze vooral dat de toeschouwer zelf het verhaal reconstrueert, dat de foto’s het moeten vertellen. Om de periode van tachtig jaar te overbruggen gebruikt Risk in de reeks nauwelijks kleurenfoto’s en houdt ze vast aan het gebruik van analoge fotografie. De foto’s tonen stoffige prairies, krakkemikkige houten hutjes, vervallen fabrieken en informatieborden die stil lijken te staan in de tijd. De foto’s lijken mij als kijker soms op het verkeerde been te willen zetten, alsof de camera – een apparaat dat sowieso al met de doorrazende verloop van de tijd tart – stiekem verder terugkijkt in een verleden. Niets is geënsceneerd, al het afgebeelde is zoals het is. Dat wil natuurlijk niet zeggen dat de streek die Risk
ongoing, projects: There is Anarchy in our Midst. The project consists out of a series of predominantly black and white photographs made during her visit to the United States and is based on the Dust Bowl, a period of extreme drought in the 1930’s, and the economic crisis from that same period. Time appears to be cyclic, for both natural phenomena – even now, parts of the United States are afflicted by unknown drought – as for social phenomena – the photographs have been shot during the low-point of the recent economic crisis. Risk’s aim is for the viewer to reconstruct the story and to let the photographs do the ‘talking’. To bridge a period of eighty years, the series hardly contain any colour photographs and are shot using analog photography. The photographs show dusty prairies, creaky wooden sheds, decayed factories and billboards that seem to be frozen in time. In viewing them, the photographs seem to put me on the wrong track, almost as if the camera – a device that is known to defy the always ongoing course of time – secretly looks back in time. Nothing is staged and all
Farm Bureau, 2014, 50 x 60 cm, analog b&w photograph
bezocht volledig stilgestaan heeft in de tijd; als fotograaf ben je als een van je voornaamste rollen een selecteur. Wat dat betreft laat Risk in dit project veel aan het toeval over, wat ik niet oneerbiedig bedoel. Het zou afdoen aan de reeks als alles op voorhand al bekend was, als de omgeving niet meer is dan een backdrop voor een secuur uitgewerkte scène. Sowieso laat de analoge fotograaf per definitie al aardig wat controle los, in de zin dat het eindresultaat pas thuis in de donkere kamer, ver weg van de gebruikte omgevingen, zichtbaar wordt. Maar ook vertelt Risk over de foto van een tweetal paarden naast een waterbak, met stofkappen op om hun ogen te beschermen tegen het zand. Het geluid van de sluiter was genoeg om de paarden op te doen schrikken en weg te rennen, wat hernemen onmogelijk maakt. Thuisgekomen blijkt de foto gelukkig gelukt te zijn. Wanneer ik haar vraag of ze het soms niet jammer vindt als een foto net anders uitvalt dan ze gehoopt had, zegt ze dat het onderdeel is van het proces. ‘Imperfectie’ is voor Risk interessanter dan ‘perfectie’. Analoog fotograferen betekent het ‘imperfecte’ omarmen.
the depicted is as it appeared. But of course this does not mean that the region that Risk visited stood still in time: one of the main aspects of being a photographer is being a good selector. In this case, and I do not mean this disrespectful, Risk leaves a lot up to chance within this project. It would detract from the series if everything was set from the get go and if the environment was nothing more than a backdrop for a securely panned out scene. In fact, in choosing the analog path, the photographer by definition is obligated to let go of a fair amount of control, in the sense that the end result only sees the light at home in the dark room far away from their original surrounding. Risk also shares the story behind the photograph of two horses, shrouded in dustcovers to protect their eyes from the sand, standing next to a water container. The sound of the shutter was enough to scare the horses off, which makes it impossible to re-do the shot. Fortunately, once developed, the shot worked. When I ask her if she sometimes feels disappointed with the end result, she answers that that is part of the process. ‘Imperfection’, to Risk, is far more interesting than ‘perfection’.
De link met het verleden wordt nog extra versterkt door het gebruik van oude persfoto’s uit de jaren dertig. In de collage-achtige werken – de foto’s die gegroepeerd zijn opgehangen – zit zo nu en dan een foto die niet door Risk gemaakt is, maar meer als citaat het verhaal toelicht. Ze doen mij denken aan een motto waarmee een auteur zijn roman kan openen. Ik ging bewust met mezelf het spel spelen van uitsluiting, waarin ik een foto afdekte en voor mezelf naging wat er veranderde aan het verhaal. Bij het afdekken van de oude persfoto’s viel een bepaalde dimensie weg. Ook zonder hadden de groepen nog voldoende drijfkracht om het hoofd boven water te houden, maar met de persfoto triggerde de groep iets bijzonders: tijd werd vrijwel letterlijk overbrugt. Of mogelijk deed tijd er helemaal niet toe en speelt het verhaal zich niet af in een periode, maar in een thema, in een concept of gewoon in de foto’s zelf. Daarnaast tonen de persfoto’s per definitie mensen: drie vrouwen dragen stofmaskers, twee mannen bekijken een kaart van de VS (een kaart waarop van noord naar zuid een barrière zichtbaar is, blijkbaar aangeplante bomen
The link with the past is reinforced by the way Risk integrates old, 1930’s press-photographs within the exhibition. Now and again, a photograph which was not taken by Risk pops up among the bricolage structure of purposefully grouped photographs to provide a footnote to the story. They remind me of an epigraph with which an author could open his novel. Consciously, I started to play the game of seclusion in my mind, randomly covering photographs within the group to consider how their absence changed and affected the whole story. In covering the old press photographs a specific dimension was omitted. Although, story wise, the groups of photographs could hold their own, these press photographs seemed to trigger something special: the bridging of time in almost literal sense. Or maybe, time did not matter, and the grouped photographs did not represent a periodic story but rather a story that should be placed within a theme, a concept or in the photographs themselves. Besides that, the press photographs are photographs that almost exclusively contain people: three women shrouded with dust masks, two men studying a map of the United States (a map which clearly shows
om de zandstormen in toom te kunnen houden). Er is menselijkheid waarmee vanzelfsprekend beter te identificeren is dan met landschappen en gebouwen. Een afgebeeld mens zorgt voor een spiegelervaring, alsof je er als medemens bij bent, je even in de schoenen van de afgebeelde staat. Soms kent de reeks een kleine kleurenfoto, als een contrast tegenover het zwart-wit. Of als invulling van kleur voor de andere foto’s. Gras dat op de meeste foto’s vanzelfsprekend grijs lijkt, blijkt donkergroen te zijn. Een toelichting tussen neus en lippen door, kleur als iets wat even genoemd moet worden, maar niet het gewicht mag bepalen. Risk speelt graag met grenzen. Niet alleen grenzen van tijd of grenzen van identiteit, maar nu ook uit de grenzen van haar eigen comfortzone. Ze grijpt naast haar vertrouwde fotografie andere media aan om in combinatie met haar foto’s haar verhaal te vertellen. Een bord met uit het lood geslagen letters die PRAY FOR RAIN spellen, trof Risk niet alleen aan bij een kerk in de Oklahoma Panhandle, maar nu ook in haar atelier en expositieruimtes in de
a barrier between the north and the south in the shape of planted trees to restrain the sandstorms). Evidently, it is easier to identify with photographs that contain actual people than it is to identify with the ones which show mere landscapes and buildings. Portraits can trigger mirroring; they can transport the viewer in time and space to the then and there and even make it seem as if they were actually present. Sometimes the series contains a small colour photograph as if to contrast the dominant black and white. Or it could be there to ‘colorize’ the other photographs. Grass, which seems to be grey in most of the photographs, turns out to be a dark shade of green. Here, colour functions as a casual explanation, something that should be briefly mentioned, but never take the upper hand. Risk likes to experiment with borders. Not just the borders of time or the fluidity of identity, but in this exhibition also with the borders of her own comfort zone. Next to her medium of choice, photography, Hazekamp also applies other media in combination with her photographs in order to tell her story. A sign with lead beaten letters
vorm van lichtbak, een reproductie. Dit verkleint de afstand tussen het op de foto’s afgebeelde en de toeschouwer, alsof er naast de foto’s, die afdrukken van werkelijkheid zijn, ook echt een stukje werkelijkheid meegenomen is. Het is een illusie, maar wel een die tastbaar aanwezig is en daardoor mogelijk minder illusionair dan foto’s. En dan is er ook nog de tekening, een schematische afbeelding van een betekenisvolle keverachtige machine, afgedrukt op met tekst bedrukt papier, die de moeite waard is te lezen. Andere vormveranderingen vind je dan weer binnen de fotografie: het samenstellen van collages die oudere persfoto’s in zich dragen maakt een foto minder losstaand, minder een autonoom plaatje. En dat is gelukkig ook wat de kunstenaar wil: aandacht voor het verhaal, voor wat foto’s samen vertellen.
which spells PRAY FOR RAIN, was not only found by Risk at a church in the Oklahoma Panhandle, but is now also prominently featured in her atelier and exhibition spaces as a reproduction in the shape of a neon sign. This reduces the distance between the depicted and the viewer almost as if, next to the photographs which remain mere imprints of reality, a small piece of the depicted reality has been brought to us. It remains an illusion, but one which becomes palpably present and therefore maybe appears to be even more ‘real’ than its photographs. And then there is the drawing: a diagrammatic picture of a meaningful beetle-like machine, printed on text imprinted paper, which is worth the read. Other deformations can be found in her photography: assembling bricolages containing old press photographs provide her photographs with a less freestanding quality and make for a less autonomous picture. Fortunately, this is exactly what the photographer is after: directing the focus towards the story which the photographs tell in cooperation with each other.
Fleeing Horse, 2015, size variable, digital photograph
Collage, 2014, 28 x 20 cm, old press image + analog b&w photograph
Artist Risk Hazekamp Curator Riet van Gerven Designer JinHee Kwon www.a-text-forms.com Text and poems Robert Proost www.robertproost.nl Translation Heleen Klomp Office assistant Maaike Verwijs Printed by Drukkerij HABE, Tilburg Jan-Willem van Rijnberk without his generous support none of this would have been possible
Š 2015 SEA Foundation www.seafoundation.eu Project Space Tilburg - Gust van Dijk Tivolistraat 22, 5017HP Tilburg, The Netherlands +31 (0)13 5444495
Š 2015 SEA Foundation www.seafoundation.eu