Verslag
Studiereis Vlabra’ccent Dusseldorf en Essen Maandag 26 en dinsdag 27 november 2012
De Tweedaagse van Vlabra’ccent was alweer geslaagd, zo menen we begrepen te hebben van heel wat enthousiaste deelnemers. Na Amsterdam vorig jaar, stonden dit jaar Dusseldorf en Essen op het programma. Bedoeling van de Tweedaagse is om een pak kennis en ervaringen op te doen tijdens twee dagen van intense werkbezoeken aan cultuurcentra en cultuurhuizen, maar ook om tegelijk met mekaar op stap te zijn en zo mekaar ook tijdens de wat informelere momenten beter te leren kennen. We weten uit de voorbije jaren dat dat een goede basis is voor de nagestreefde samenwerking tijdens de rest van het jaar.
Een van de belangrijkste redenen om naar Duitsland te trekken, amper 2 u rijden vanuit Vlaams-Brabant, was omdat meteen duidelijk wordt dat het systeem van de cultuur- en gemeenschapscentra zoals wij dat kennen in Vlaanderen en dat voor ons een evidentie is, helemaal niet zo evident blijkt te zijn. Niet in Duitsland en eigenlijk ook niet in de rest van Europa. Dat stelt meteen onze gehele werking in een ander kader: als men onze soort van veld van cultuurcentra niet heeft in Duitsland, hoe ziet het culturele veld er dan uit? Worden onze functies dan opgenomen door andere spelers of niet? En zo ja, wat dan door wie en hoe? Het geeft ook aan dat beleidskeuzes die gemaakt worden (cfr de keuze van de Vlaamse gemeenschap in de jaren 1970 om in elke stad of gemeente een cultuurcentrum op te richten) van heel grote invloed zijn op het reële culturele gebeuren in een stad of gemeente. En hoe dat kan leiden tot zeer grote verschillen met andere landen.
In Dusseldorf en Essen bleek heel duidelijk dat de lokale cultuurhuizen diverser waren dan onze cultuur- en gemeenschapscentra. Met meer grass-roots level, onafhankelijke initiatieven die van onderuit zijn opgestart, vooral in de jaren 70 en 80 van de vorige eeuw en die zowel in artistieke richting evolueerden tot huizen die het midden houden tussen kunstencentra en cultuurcentra (cfr Tanzhaus in Dusseldorf) als in meer sociale,
gemeenschapsvormende richting tot lokale “sozio-kulturelle” huizen en plekken (cfr Zakk). Sozio-kulturelle huizen die qua werking voor een groot deel overlap vertonen met onze gemeenschapscentra, maar die naar ons aanvoelen tegelijk ook meer dan bij ons de vinger aan de pols houden van alles wat van onder uit, vanuit het breed maatschappelijke gebeuren opborrelt. Daar waar de inhoud dan misschien in zekere zin extremer en meer gemixt was dan bij ons homogenere veld van cultuurcentra, daar merkten we op dat onze cultuur– en gemeenschapscentra dan weer op bestuurlijk vlak kunnen bogen op veel meer sturing en betrokkenheid van de lokale besturen die de centra hebben opgericht, wat in negatieve zin leidt tot minder vrijheid, maar in positieve zin ook leidt tot meer zekerheid, politieke gedragenheid en stabiliteit. Een groot voordeel waar we – in vergelijking met onze Duitse cultuurwerkers – graag verder beroep blijven op doen.
Zoals dat gaat met een Tweedaagse en met studiebezoeken: wat je hierboven las, zijn een paar indrukken die mij als coördinator van een provinciaal netwerk zijn bijgebleven, maar ik ben er zeker van dat voor elk van jullie die indrukken, ervaringen en opgedane kennis weer anders is en dat – zoals ik ook vaak hoor – elk van jullie dit soort van ervaringen zeer sterk waardeert om weer met een frisse open blik en vernieuwde inspiratie de dagelijkse werking in Vlaams-Brabant aan te pakken.
Het verslag van de verschillende werkbezoeken en lezingen vind je hierna, met heel veel dank aan Rita, Sanne en Eefje. Hier vind je nog een aantal foto’s van de tweedaagse. Ik wens jullie een fijne lezing! Piet & Co
..Programma maandag 26 november: D端sseldorf 09u15
vertrek vanaf Provinciehuis in Leuven
09u15 - 12u00
reis met bus
12u00 - 13u00
aankomst in Tanzhaus NRW Dusseldorf . Lichte middaglunch soep/broodje
13u00 - 14u30
uitleg over de werking van het Tanzhaus NRW rondleiding inbegrepen: 30 min. specifiek kinder- en jongerenwerking
14u30 - 15u45
uitleg over cultuurcentra en cultuurbeleid in Duitsland
15u45 - 16u15
verplaatsing naar Zakk (groep A) verplaatsing naar FFT (groep B)
16u15 - 17u45
keuzeoptie: groep A: bezoek Zakk = sociocultureel centrum groep B: bezoek FFT = focus uitleg op kinderen/jongeren
17u45 - 18u00
verplaatsing naar hotel
18u00 - 19u00
inchecken in hotel en verfrissen
19u00 - 19u30
verplaatsing naar die Altstadt
19u30 - 20u30
verrassingstocht door die Altstadt
20u30 - 23u00
diner in restaurant in die Alstadt
23u00
op eigen kracht terug naar het hotel
..Programma dinsdag 27 november: D端sseldorf en Essen 09u45 - 10u30
verplaatsing naar Museum Kunstpalast (D端sseldorf)
10u30 - 11u45
bezoek Museum Kunstpalast (toelichting + tentoonstelling Andreas Gursky)
11u45 - 12u45
verplaatsing naar Essen
12u45 - 13u45
lunch in theater Grillo
13u45 - 14u45
uitleg over de werking van het theater Grillo, bezoek theater
14u45 - 15u15
verplaatsing naar Zollverein
15u15 - 17u30
uitleg en bezoek site Zolleverein
17u30 - 20u00
verplaatsing naar Leuven, picknick op bus
..Deelnemerslijst 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45
Clerincx Craps Custers De Boeck De Keyser De Maeyer De Winter Decorte Decoster Degreef Dehandschutter Dekens Fabre Forger Frans Gillebert Guilly Gunst Gunst Machielsen Maere Meert Merckx Mertens Platteau Poelaert Puttemans Raets Snoeck Sollie Van Bockstal Van den Troost Van Dijck Van Gorp Van Lierde Van Parijs Van Tilborgh Vanautgaerden Vandenhouwe Vanderveken Vanlangendonck Vanlierde Verhuyck Van Den Bossche Hillmans
Sanne Dirk Sam Ivo Fri Mark Leen Sofie Marc Sandra Hendrik Gwennan Andrea Piet Eddy Fred Tim Martijn Stefaan Ilse Chris Wim Tim Jos Jeroen Geert Patrick Eefje Marc Jo Tina Guido Cindy Roeland Lies Wim Roel Sanne Geert Sarah Rita An Katrien Anton Robby
30CC, Leuven GC de Moelie, Linkebeek GC de Lijsterbes, Kraainem GC Tervuren CC De Ploter, Ternat GC de Moelie, Linkebeek GC Liedekerke GC de Boesdaalhoeve, St.-G.-R. CC 't Vondel, Halle CC Den Blank, Overijse CC Strombeek GC de Zandloper, Wemmel CC Het Bolwerk, Vilvoorde Vlabra'ccent vzw 'de Rand' regio P/Z Uit in Vlaams-Brabant CC De Ploter, Ternat vzw 'de Rand' cc de borre, Bierbeek Ere-voorzitter CC Strombeek CC 't Vondel, Halle Directeur cultuur en onderwijs CC De Ploter, Ternat CC De Meent, Beersel CC Den Blank, Overijse Vrijwilliger verslagneming GC de Kam, Wezembeek-Oppem CC Strombeek CC De Meent, Beersel GC De Muze van Meise GC de Boesdaalhoeve, St.-G.-R. GC den egger, Scherpenh.-Zich. CC Westrand, Dilbeek CC Westrand, Dilbeek CC Het Bolwerk, Vilvoorde Vlabra'ccent GC Koetshuis, Roosdaal CC Het Gasthuis, Aarschot Provincie cultuurcentra Locus GC De Muze van Meise TOPTOURS (chauffeur) Begeleider ter plekke (Zakk)
Tanzhaus
© http://www.designer-profile.de/ http://www.tanzhaus-nrw.de http://www.take-off-junger-tanz.de Het Danshuis werd 35 jaar geleden opgericht in een fabriek zonder enige subsidies met het doel om kunstenaars ruimte en omkadering te bieden. Het was een open huis voor buitenlandse kunstenaars van alle disciplines. De focus op dans kwam pas later. Vandaag is Tanzhaus een non-profit organisatie bestaande uit zo’n veertig werknemers. Opmerkelijk is dat de Raad van Bestuur zich niet mengt in de werking. Evenmin zijn subsidiënten als de deelstaat of de stad vertegenwoordigd in de raad.
Directeur van Tanzhaus Bertram Müller geeft de krachtlijnen van de organisatie weer: het huis staat voor kunst, educatie, productie en communicatie onder één dak en ze gaan uit van de creativiteit en kunstenaar in elk van ons. Hij vindt dat er geen technieken aangeleerd moeten worden, maar dat je het talent in de deelnemers moet aanwakkeren door
amateurs
professionals.
samen
te
brengen
met
De focus ligt volgens Müller op
educatie, research en audience development voor dans. Opmerkelijk
aan de werking is dat het
educatieve luik de voorstellingen financiert.
De danslessen en workshops zijn met andere woorden zo winstgevend dat met de opbrengsten experimentele dansvoorstellingen uit buitenland geprogrammeerd worden. Het dagprogramma bij Tanzhaus ziet er als volgt uit: ’s ochtends vind je er professionele dansers, in de namiddag zijn de ruimtes het werk- en oefenterrein van kinderen, in de vroege avond zijn er cursussen en lessen voor amateurs en ’s avonds is het er feest. Daarvoor beschikt Tanzhaus over één grote zaal, één kleine zaal en drie dansstudio’s waar lessen worden gegeven. De grote zaal zonder verhoogd podium en met een tribune met losse stoelen is zo opgebouwd dat je vanuit elk stoeltje de scène volledig kan zien. Omdat er geen podium is, is Tanzhaus officieel geen theater. Dat heeft zo zijn voordelen, zo moet er bijvoorbeeld niet aan zulke strenge brandvoorwaarden voldaan worden. Naast de grote zaal is er een kleinere zaal waarbij het contact met het publiek intiemer is.
De organisatie heeft doorheen de jaren een unieke positie in het veld verworven omwille van haar specifieke structuur en internationale (samen)werking. Ze heeft een open en toegankelijk karakter dankzij haar educatief luik, maar blijft anderzijds
weg
van
mainstream
producties en brengt dansvoorstellingen van grote namen vanuit elke hoek van de wereld. Dit leverde een open en edgy artistiek profiel op. Bovendien heeft de organisatie een ononafhankelijke positie verworven in vergelijking met staatstheaters die zwaar gesubsidieerd worden en verbonden zijn aan een gezelschap. Tanzhaus daarentegen is vrijer en haalt allerlei gezelschappen in huis.
De ligging van het gebouw is strategisch gekozen. Het huis ligt op een knooppunt van verschillende tramlijnen en tussen twee grote spoorlijnen. Van geluidsoverlast kunnen ze hier niet beschuldigd worden. Voor het symbolische bedrag van 1 euro per jaar mogen ze gebruik maken van dit gebouw. 40% van het budget gaat naar dagelijkse werking en 60% gaat naar de verloning van dansers, choreografen en dansdocenten. Internationaal is een andere krachtlijn van Tanzhaus. Talent uit alle windstreken komt er samen. Hun ‘Festival of the World’ bewijst dit ten volle. Een
festival
met
een
bonte
verzameling aan dansworkshopsen voorstellingen van Afrikaanse, tot Oriëntaals over ballet tot Bollywood. Docenten van over de hele wereld verzamelen zich om hun dans bij te brengen aan het publiek
van
Tanzhaus.
© http://tangocamp.blogspot.be/
Een internationale werking betekent uiteraard ook dat de organisatie in contact staat met partners en lid is van internationale netwerken. Tanzhaus gaat in het
kader van
internationale samenwerking vaak coproducties aan om kosten te besparen. Onder meer met Kopergietery en fABULEUS is er een goed contact. Dansers die opgeleid werden door de grote namen van vandaag haalt Müller naar Duitsland. Ze bieden hen een verblijf aan in een inspirerende omgeving met de infrastructuur die ze nodig hebben. Tanzhaus is enerzijds een thuis voor dansers en choreografen uit andere werelddelen en het stuurt anderzijds zelf Duits talent de wereld in. Terwijl hier in Dusseldorf de nadruk ligt op dans, is er in Essen een centrum voor choreografie, waar één choreograaf met zijn gezelschap voor enkele jaren verblijft.
Martina Kessel van de kinderen- en jongerenwerking legt uit dat hun leeftijdsgrens op twee jaar ligt. In Duitsland zijn er weinig compagnies specifiek met dans voor kinderen bezig. Tanzhaus heeft ondertussen tien jaar ervaring met jong publiek als deelnemers en deelhebbers van en aan dans.
Omdat er in Duitsland weinig producties waren voor
kinderen, was hun doel aanvankelijk vooral om veel kinderen en jongeren te bereiken. De bedoeling is nu enerzijds om kinderen met dans in aanraking te brengen en over de drempel van hun danshuis te krijgen en anderzijds om van dans een familiegewoonte te maken. Slechts 5% van de Duitsers geeft immers aan geregeld naar dans en theater te gaan, terwijl
45%
enkele
malen
per
jaar
participeert. Een groot deel van het aanbod wordt dus weggekaapt door een klein deel van de bevolking. Tanzhaus wil daarin verandering brengen door kinderen van jongs af aan te prikkelen en de gewoonte om te participeren al op jonge leeftijd te kweken. Hun visie is dus dat participatie op jonge leeftijd de enige manier is om het participatiepercentage bij volwassenen op te krikken. © http://tanzhaus-nrw.de/training_tabs
Tanzhaus maakt voorstellingen voor en door jongeren en haalt buitenlandse producties in huis.
In de danslessen voor kinderen werken de dansdocenten steeds toe naar een
voorstelling. Volgens Martina betreden de kinderen met veel plezier het podium. De docenten geven niet enkel les in de eigen studio’s, maar trekken ook naar scholen. Dans wordt daar in sport- en muziekvakken geïntegreerd. Een danskoffer geïmporteerd uit Spanje helpt dansdocenten om techniek, geschiedenis en esthetiek uit te leggen aan leerkrachten die hiermee later aan de slag kunnen in hun klas. De objecten uit de koffer maken dans aanschouwelijker.
Müller geeft aan dat jonge, ambitieuze choreografen het erg moeilijk hebben om bekend te geraken. Hun eerste producties kosten veel geld, personeel en tijd en dat hebben ze in zo’n beginfase nog niet. Tanzhaus is op dit vlak een facilitator. Er is wel nog een blinde vlek in programma’s voor middle agers omdat de meeste programma’s zich richten op jonge(re) choreografen en dansers. Een choreograaf heeft slechts enkele kansen om opgemerkt te worden omdat elke voorstelling veel research en voorbereiding vergt. Tanzhaus fungeert hier als labo. Ze vangen een leemte op aangezien theaters geen choreografen in huis hebben om producties voor een jong publiek voor te bereiden en nog minder voor jongeren uit achtergestelde
wijken
of
voorstellingen
met
een
sociale
dimensie.
Daarnaast zijn ze lid van Fresh Track Europe, een Europees netwerk voor dans en jong publiek. Sinds kort hebben ze hun leeftijdsgrens verlaagd tot 0+ en een festival voor baby’s, peuters en iets ouderen georganiseerd. Experts uit Oslo gaven advies over werken met deze wel
zeer
jonge
doelgroep.
Een
zeer
vernieuwend
en
geslaagd
festival.
Aangezien Tanzhaus erop staat dat dans een breder draagvlak krijgt onder de bevolking, worden ideeën en projecten gedeeld met lokale theaters. Dansvoorstellingen staan ook elders geprogrammeerd zodat het publiek op verschillende plekken in de stad de kans krijgt om te komen kijken.
Cultuur Stad Dusseldorf http://www.duesseldorf.de/kulturamt/kulturelle_bildung/index.shtml http://www.duesseldorf.de/top/thema060/index.shtml
Petra Winkelmann van de Afdeling Cultuur van de stad Dusseldorf is verantwoordelijk voor het integreren van cultuureducatie in het onderwijs van de peuters tot de universiteitsstudenten.
Ter introductie gaf Mevrouw Winkelman mee dat de stad Dusseldorf (600.000 inwoners) jaarlijks 113 miljoen euro inzet op cultuur. Dat is 5% van het totale budget. In andere Duitse steden gaat gemiddeld iets meer dan 2% naar cultuur. De stad zet vooral de spotlights op hun beeldende kunst omdat ze daar een lange traditie van kennen met verschillende grote namen. De kunstacademie (1773) in Essen bracht onder meer kunstenaars als Joseph Beuys, Andreas Gursky, Jörg Immendorff, Paul Klee, Nam June Paik en Gerhard Richter voort. Dusseldorf telt acht musea voor visual arts en meer dan honderd galerieën voor deze kunstvorm. Zo is het Quadriennale Düsseldorf ontstaan, als een festival rond beeldende kunst dat om de vier jaar georganiseerd wordt en een manier is om deze kunstenaars extra in de verf te zetten.
Binnen haar functie bij de stad ontwikkelt mevrouw Winkelmann projecten en programma’s voor cultuureducatie in samenwerking met culturele organisaties en kunstenaars. Ze geeft ons twee voorbeelden van recente projecten.
Project 1: Musenkuss. http://www.musenkuss-dusseldorf.de Deze website richt zich op leerkrachten, ouders, cultuureducatoren- en intermediairen. Het portaal verzamelt het aanbod cultuureducatie in elke culturele organisatie uit Dusseldorf. Het is een matchmaker tussen een bepaalde klas en een workshop, voorstelling of ander aanbod. De zoekfunctie laat je toe om te zoeken op leeftijd, datum, kunstvorm, onderwijsof vrije tijd en speciale vereisten zoals toegankelijkheid. De culturele organisaties uit deze databank en de afdeling cultuur stemmen geregeld af zodat de portaalsite voortdurend verbeterd wordt. Musenkuss zet de diensten en verdiensten van de culturele instellingen op het vlak van cultuureducatie in de verf.
Het is een gedeeld initiatief van de afdeling en culturele organisaties met gedeelde
verantwoordelijkheid.
De
stedelijke afdeling cultuur zorgt voor de verdere uitbouw en algemene informatie op de website, terwijl de culturele organisaties gedetailleerde werking Š http://www.musenkuss-duesseldorf.de/angebote
zich
engageren
informatie aan
te
over
om hun
bieden.
Project 2: Dusseldorf is ARTIG. http://www.duesseldorf-ist-artig.de
Dit is een artistieke ideeëncompetitie voor jonge creatievelingen georganiseerd door de afdeling cultuur van de stad Dusseldorf en door Stichting Vodafone Duitsland. Ervaren lokale kunstenaars coachen het geselecteerde jong talent. Jongeren tussen vijftien en drieëntwintig kunnen individueel of in groep deelnemen. Het festival kwam er na gesprekken tussen de stad en jongeren uit de stad met een interesse in kunst. Uit dit proces kwam hun wens naar een interactief aanbod waarin jongeren de kans kregen om zelf betrokken te worden, sterk naar voren. Een jongerencomité aangevuld met de stedelijke afdeling cultuur, professionele kunstenaars en afgevaardigden van de Vodaphone Stichting kiezen welke kandidaten geselecteerd worden en hun ideeën mogen realiseren tijdens het festival. De jongeren worden niet enkel professioneel begeleid, maar krijgen ook de kans om hun creativiteit te tonen en bovendien is het festival een netwerkmoment tussen deze jongeren. Gedurende de zomer en de herfst komen de geselecteerden geregeld samen met de kunstenaars. Na een proces van vijf maanden volgt het festival dat geldt als toonmoment op professioneel niveau. Gedurende drie avonden zijn er exposities, dans- en theaterperformances, films, woordkunst en concerten. De jongeren worden in elk aspect van het festival betrokken van naamgeving en communicatie tot productie. Zo maakten ze zelf een video die diende als teaser voor het festival. Sinds 2004 vond ‘Dusseldorf is ARTIG’ al negen keer plaats. Het is uitgegroeid tot een gekend, ingebed en succesvol project binnen de stad. © http://blogarchiv.vodafone.de/tag/vodafone-stiftung/page/2/
Soziokultur Presentatie Jochen Molck
© Presentatie Jochen Molck
Jochen Molck, directeur van ZAKK, leidt ons in in het thema Soziokultur en loodst ons in vogelvlucht door het Duitse landschap van socioculturele centra , zoals ZAKK er eentje is. SozioKultur is een problematische term, het is de combinatie van sociaal leven, politiek en culturele productie. Hier komen sociale, maatschappelijke vragen samen met kunst en cultuur. Vaak wordt het begrip geassocieerd met alternatieve cultuur, maar het omvat een zeer heterogeen veld. Iedere organisatie heeft haar eigen aanpak, is gericht op één of meerdere disciplines en bovendien is er ook een regionale verscheidenheid. Het hoofddoel is wel steeds hetzelfde, namelijk om verschillende mensen samen te brengen. De werking is grotendeels vraaggericht. De omwonenden of het publiek heeft een bepaalde vraag of willen ergens over debatteren en zoeken naar antwoorden over hoe ze willen leven. “Soziokultur is a programmatic name for discourse, content, practices and organizational forms that relate social life and cultural expression to each other. It opens different conceptions of culture, promotes cultural participation by civic engagement and the creative and cultural skills of many regardless of age, gender and origin - and seeks answers to the question of how we want to live.’’ (Bundesvereinigung Soziokultur, Leitbild)
Socioculturele centra vind je vaak in oude, omgebouwde, industriële gebouwen. ZAKK is bijvoorbeeld gehuisvest in een oude metaalfabriek. Vroeger waren het vaak gekraakte panden waarin ze hun intrek namen. Een eerste kenmerk van een socioculturele organisatie is hun onafhankelijke positie, aangezien ze geen deel uitmaken van de stadsstructuur. Ten tweede besturen ze zichzelf met een beperkt budget. De socioculturele organisaties worden ook gekenmerkt door een grote mate van toegankelijkheid en een verankering in de gemeenschap. Hun deuren staan steeds wijd open en ontmoeting is een essentieel onderdeel van hun werking. Met vijf euro subsidies per bereikte persoon zijn ze vaak aangewezen op alternatieve vormen van inkomstenwerving. Er zijn meer dan vijfhonderd Soziokulturele centra in Duitsland met een ongelijke spreiding over het land. Samen zijn ze goed voor 2.500 medewerkers onder wie een grote groep vrijwilligers. Ieder jaar bezoeken 27.000.000 mensen één van de centra. ZAKK krijgt bijvoorbeeld 2,5 miljoen subsidies, maar moet wel ieder jaar opnieuw een dossier indienen. Ze generen zelf 50% van hun budget en 50% komt van subsidies van de staat en stad.
ZAKK
ZAKK
© http://www.regioactive.de http://www.zakk.de
We worden ontvangen door programmator Robby (Robert) Hillmanns. ZAKK werd opgericht in 1977 als een buurtcentrum naar het voorbeeld van “Melkweg” in Amsterdam. Het gebouw was oorspronkelijk een nagelfabriek. ZAKK is een socioculturele vzw, een centrum voor actie & cultuur & communicatie. In de wijk rondom ZAKK is er weinig te beleven. Vroeger waren er een aantal kraakpanden in de straat. Nu zijn dat sociale woningen met gevelschilderijen gemaakt door kunstenaars vanuit de hele wereld.
De grootste hal is op het ogenblik van ons bezoek bezet. ‘The Bone’ een punk & rock-groep zijn aan het repeteren. In deze hal zijn 900 staanplaatsen of 380 zitplaatsen. ZAKK telt 3 ruimtes voor evenementen, een café, een club en tevens backstage groepsruimtes, een computerruimte en een dansstudio. In de evenementenruimtes vinden jaarlijks 650 evenementen plaats, dat zijn er twee per dag. In de groepsruimtes komen onder meer Amnesty International en Greenpeace geregeld samen.
In het computerlokaal leren mensen met de computer werken en op woensdag is er een ‘ontbijt-self’ voor senioren die er les komen volgen. De dansstudio heeft een polyvalente functie. Om de sleutel te bemachtigen moet je slechts 50 euro waarborg voor de sleutel betalen.
Het sociocultureel centrum bestrijkt vijf domeinen: muziek, woord & podium, politiek & maatschappij, feesten en interculturele activiteiten. Op het podium wordt vooral Duitse literatuur, poëzie & slams gebracht. Hun jaarlijkse Poetry Slam lokt zo’n zeshonderd slammers en achtduizend bezoekers. Hun festival ‘tex werkstatt.zakk’ betekent back to the roots en je kan er schrijfworkshop volgen, cabaret en comedy. Onder het luik politiek & maatschappij vallen lezingen, discussietafels, politieke literatuur e.a. Het feestgedeelte zijn maandelijkse discofeestjes en een vrouwenfeest
en
andere
regelmatige
feesten
of
onregelmatige, wanneer de zaal verhuurd wordt aan derden. Interculturaliteit zit verweven in elke activiteit van ZAKK aangezien elk luik georganiseerd wordt voor en met mensen van allochtone afkomst. ZAKK is op deze manier modelproject voor alle socioculturele centra in Duitsland. Het project loopt sinds 2006.
Jaarlijks organiseert ZAKK zevenhonderd activiteiten waarvan veertig buitenshuis en tweehonderd gratis. De ZAKK-vereniging telt 172 leden, hier wordt ook het politieke debat rond ‘ZAKK & de stad’ gevoerd. Het team bestaat uit 22 voltijdse en parttime medewerkers en vijftig extra vrijwillige krachten. De Raad van Bestuur neemt de strategische beslissingen. De jaarlijkse omzet in 2011 was 2,5 miljoen euro. 50% van de uitgaven gaan naar personeelskosten, 33 % naar het programma, 6% van de uitgaven dient voor onderhoud gebouwen en 4% zijn administratieve kosten. Zoals bijna elk sociocultureel centrum staat ZAKK gedeeltelijk zelf in voor inkomstenwerving. 68% van hun budget genereren ze zelf. Hun inkomsten komen uit inkomgeld (23%), cafetariaopbrengsten (33%) , projectsubsidies (6%) en stedelijke subsidies (32%). In vergelijking met andere instellingen in Düsseldorf heeft ZAKK het grootste aandeel in zelffinanciering.
Het huis is er voor alle geledingen van de maatschappij (alle leeftijden, nationaliteiten, geloofsovertuigingen, enz.). Al richt het zich niet specifiek tot minderbedeelden. Het grootste aantal bezoekers is tussen twintig en dertig jaar, maar ze bereiken wel alle leeftijden. De moeilijkst te bereiken groep blijken allochtone 50+ers.
Voorleessessies
worden
nu
ook
georganiseerd in de bejaardentehuizen om ook ouderen beter te bereiken. Daarnaast organiseert ZAKK
maandelijks
disco
voor
50+ers.
Met
zeshonderd aanwezigen bleek het van de eerste keer een schot in de roos. Niet alleen klassieke muziek, maar ook hedendaagse (voor 12u). © http://www.last.fm/venue/8778634+zakk
Verschillende kanalen worden ingezet om de doelgroep te bereiken. Van facebookadds voor jongeren, over geprinte aankondigingen tot het volledige programma’s in de gratis huis-aanhuis tijdschriften. Ook via posters in de stad communiceren ze, al is dit duur aangezien één bedrijf in de stad daar een monopolie op heeft en 320 euro per week aanrekent. Eén persoon binnen het team is hiervoor aanspreekpunt en kan terugvallen op een netwerk en mede dankzij de coöperatie kan ervoor gezorgd worden dat de flyers verspreid worden. Op deze moment geeft Robby aan dat er geen allochtonen naar organisaties voor autochtonen
FFT
Dü s s e l d o r f
© http://www.coolibri.de http://www.forum-freies-theater.de
Forum Freies Theater (1999) vinden we op een opmerkelijke locatie, namelijk op de tweede verdieping van wat een kantoorgebouw lijkt. FFT is zowel een productie- als presentatiecentrum verspreid over twee locaties. Een repetitie- en presentatielokaal in één gebouw (capaciteit 50 en 110 tot 180) en een lijsttoneel in een ander. Die theaterzaal heeft een capaciteit van 220 zitjes. De stad bracht hen onder in deze bestaande, leegstaande theaterlocaties. De stad en deelstaat subsidiëren het theater en een deel van het budget komt uit sponsoring. FFT organiseert jaarlijks maar liefst zo’n driehonderd performances, ontbijtmomenten, workshops, enz. Daarnaast geeft ze aanbevelingen voor scholen uit het regulier aanbod dat buitenshuis geprogrammeerd staat. Producties lopen voor gemiddeld één week, met twee tot vijf voorstellingen. Er is geen regulier gezelschap verbonden aan het huis. Vijf dramaturgen vormen samen een artistiek comité dat de theatergroepen uitkiezen.
FFT is negen medewerkers en twee stagiairs. Ze hebben geen technische staf aangezien die gehuurd worden bij een commercieel bedrijf. Eén persoon staat in voor publiekswerking. Die medewerker zoekt het publiek op basis van interesses en leeftijden wanneer de inhoud van het stuk gekend is. Jongeren vormen niet enkel een deel van de doelgroep van FFT, maar worden ook betrokken bij de organisatie. Studenten die een handje toesteken of jongeren die zelf op het podium een voorstelling willen brengen. Samenwerking is een onmisbaar onderdeel van hun werking. FFT maakt dus deel uit van een netwerk van onafhankelijke theatergroepen in de regio, in Duitsland en internationaal.
Hun aanbod is divers aangezien ze verschillende theaterbenaderingen, nieuwe structuren en esthetieken een kans geven.
Het Duitse publiek is traditioneel gewend aan
literatuurtheater, maar bij FFT kan het rekenen op nieuwe namen, nieuw werk en nieuwe tradities. Ze halen dus weinig bekende of jonge gezelschappen in huis die ze op deze manier ook een duwtje in de rug willen geven. Een gesprek voor en na de voorstelling kan op aanvraag.
Freischwimmer is een festival in verschillende Duitse grootsteden waar grote theaterhuizen samen een platform bieden aan jonge artiesten. SpielArt Festival is een festival voor kinderen en jongeren over België, Nederland en de Duitse deelstaat NordrheinWestfalen. Bedoeling is om het jong publiek in contact
te
brengen
met
artiesten.
Een ander project, Kultur Fruhstuck, is een maandelijkse ontbijt bedoeld om een ontspannen setting te creëren voor een gesprek tussen publiek en makers. Iedere vrijdag van de maand voorziet FFT een ontbijt zodat je je mening kan geven over een voorstelling aan de maker met een tasje thee en een pistolet. De bedoeling is dat dit zowel verrijkend is voor het publiek als voor de makers. De makers krijgen op deze manier feedback op hun werk en komen te weten wat wel en niet aansluit bij de leefwereld van de jonge theaterganger. Iedere maand zijn er zo’n twintig tot vijftig geïnteresseerden die opduiken voor een babbel en een boterham.
© http://www.forum-freies-theater.de/gb/fridayclubfftdus.html
Afgelopen seizoen gaf FFT drie booklets uit. Ze waren een weerspiegeling van de brieven die kunstenaars aan het publiek schreven om hen te overtuigen om naar hun voorstelling te komen kijken en het publiek dat later liet weten waarom ze wel of niet aanwezig waren. Een vaak gehoorde reden bij leerlingen om toch niet te gaan, was het feit dat het verplicht was. Ze moesten participeren tijdens de schooluren, dus wilden ze tijdens hun vrije tijd niet meer gaan. Bovendien waren die weigeraars vroeger al in vele gevallen in aanraking gekomen met theater zonder omkadering en hielden ze een slechte ervaring, onbegrip en frustratie over aan dit bezoek omdat ze de voorstelling niet begrepen.
Dit seizoen werd hierop ingezet doordat het publiek een maand lang zelf mocht kiezen wat er op de planken kwam. Negen personen vergaderden, discussieerden en stelden uiteindelijk een programma samen voor mei 2013. Deze personen werden via de lijst van contactpersonen van FFT gevonden en behoorden dus al tot het publiek. De groep programmatoren voor één maand is wel divers samengesteld (leeftijd, geslacht, socioeconomische kenmerken, etc.).
MUSEUM KUNSTPALAST
http://www.smkp.de
Mevrouw Anne Mitzen neemt ons mee naar het lichtlabo en geeft ons daar uitleg over het educatieve luik voor we de tentoonstelling van fotograaf Andreas Gursky bezoeken. Het museum werd lange tijd beschouwd als een educatief museum. Vanaf 1970 werden er zalen ingericht voor educatieve projecten.
Het lichtlabo is een apart project. Hier komen kinderen vanaf de kleuterschool experimenteren met licht. Het was de bedoeling de lichtinstallaties uit te breiden zodat ze almaar groter en groter zouden worden. In de praktijk is echter gebleken dat leerlingen liever in verschillende hoeken werken dan in één grote groep aan dezelfde installatie. Dat resulteert in een bonte verzameling aan kleine lichtinstallaties en schept een magische lichtwereld. De vormen van de schaduwen die door de lichtjes op de muur geprojecteerd worden, tekenen de kinderen na. Anne Mitzen toont ons foto’s van projecten die de voorbije jaren gerealiseerd werden in dit labo.
Soms wordt een kunstenaar uitgenodigd om samen met de studenten iets te realiseren. Er worden ook jaarlijks kunstenaars gecontacteerd om samen met studenten een installatie te maken voor de ‘Jugendnacht’, een evenement dat eenmaal per jaar plaatsvindt. De studenten krijgen een deel van het museum ter beschikking om hun ‘Jugendnacht’ te realiseren. Deze nacht waarop het museum door jongeren wordt ingepalmd, trekt jaarlijks zo’n 1.500 bezoekers.
2012 draaide uit op een zeer druk jaar voor Kunstpalast. De Gursky-tento trekt zeer veel studenten. Niet minder dan 1.400 rondleidingen werden geboekt en hiervan was 1/3 voor studenten. Bovendien bleek dat het werk van Gursky paste in het jaaronderwerp van het curriculum in de middelbare scholen . Het museum leidt universiteitsstudenten op om rondleidingen te geven. Het museum verwelkomt ieder jaar veel studenten, voor rondleidingen en voor projecten. Er wordt voortdurend geprobeerd om kinderen en studenten samen te brengen in een project. Ook voor de groep 60+ worden extra inspanningen
geleverd.
Deze
doelgroepen krijgt rondleidingen met gids vóór het museum open is.
Wie het
bezoek niet kan betalen, krijgt een toegangspas voor 1€.
De kinderen die op bezoek komen, krijgen een detective-map waarmee ze zelf het museum kunnen ontdekken. Op het einde van hun speurtocht krijgen ze een detective-beker en een gratis toegangskaart voor de ouders. Jaarlijks gaan zo’n 2.400 kinderdetectives op pad in het museum. Voor dit educatief luik kan het museum rekenen op ondersteuning van bedrijven.
Bij de dienst educatie van het Kunstpalast werken één voltijdse, 3 parttimers, één student en enkele vrijwilligers. De gidsen zijn externen die door de mensen van het museum gecoördineerd worden en vaak kunstenaars die deeltijds komen gidsen. Er is soms ook samenwerking tussen verschillende musea die dan bezocht kunnen worden als deel van hetzelfde project.
We bezoeken het werkatelier waar de kinderen werkjes hebben gemaakt. Ook volwassenen mogen zich hier uitleven. Er bestaat hier een clubje van 160 ‘kunstfans’ tussen de 18 en 35 jaar die na een kinderproject kunst een warm hart zijn gaan toedragen. Na 15 jaar werking zijn er een heleboel jongvolwassenen die dankzij het museum fan zijn van kunst. Op vrijdag komen de teenagers samen. Lidgeld kost 100 euro per jaar, maar daarin inbegrepen zijn de workshops en een jaar lang toegang tot museum.
Theater Grillo
© http://www.essenskreative.de www.schauspiel-essen.de
Wanneer we Theater Grillo bezoeken speelt er ‘Peter Pan’, twee schoolvoorstellingen met een uurtje pauze tussen. Nadat we een korte blik mochten werpen op de theaterzaal, nemen de educatieve medewerkers ons langs ondergrondse catacomben mee naar hun lokaal in een ander gebouw. Theater Grillo blijkt over een labyrint aan gangen en lokalen te beschikken verspreid over twee gebouwen met in totaal drie podia. De capaciteit van de grote zaal is 400 zitplaatsen, inclusief het balkon.
Grillo was een 19de eeuwse economist uit Essen met een voorliefde voor theater die erin investeerde. Het theater is verbonden aan een vast gezelschap van achttien acteurs, maar met een wisselende regisseur. Dit gezelschap speelt elke voorstelling, ongeacht de leeftijd van het publiek. De voorstellingen die hier in huis gemaakt worden, staan later ook op
festivals. Grillo krijgt subsidies van de stad Essen en van de deelstaat. Krup Stiftung financiert via projectsubsidies het educatief luik. Grillo is onderdeel van een stedelijke samenwerking tussen theater en filharmonie. Ze krijgen zo’n 250.000-300.000 euro per vijf jaar.
De educatieve werknemers zijn theaterpedagogen van opleiding en sinds september 2010 aan het werk. Voordien was er geen werking voor kinderen, noch jongeren. Ze begonnen letterlijk van niets. Er waren schoolvoorstellingen, maar zonder enige omkadering. Katharina Feuerhake en haar collega stelden hun werking voor aan de hand van een schema met aan de ene zijde het theaterlabo in de vrije tijd en aan de andere
zijde
de
theaterschool.
Het
theaterlabo bestaat uit open workshops voor
alle
leeftijden
premièrevoorstelling.
Het
voor
de
Spielschau
Festival en het Unruhrfestival vallen onder dit luik. Elk jaar lopen er verschillende theaterprojecten met jongeren opgedeeld in leeftijdsgroepen. Het eindproduct van deze jaarwerking tonen ze op het Spielschau Festival, waar hun werk beoordeeld wordt door critici die hun recensie online plaatsen. Op het Unruhrfestival, dat al twaalf jaar bestaat, tonen alle theaterhuizen uit het Ruhrgebied samen hun aanbod voor en met kinderen. In het programma komen voorstellingen, discussie- en ontmoetingsmomenten en workshops samen. Ieder jaar zijn er vijftig tot zestig deelnemers aan hun jaarklassen theater. Zij krijgen les van docenten uit verschillende hoeken en met elk hun eigen expertise van scenografen en lichttechnici tot dramaturgen.
Het tweede luik omvat de schoolabonnementen per leeftijdscategorie
genaamd
Starter,
Enter
en
Colombus. Scholen krijgen het voorstel om workshop te boeken bij een voorstelling, maar dit is niet verplicht. De workshops zijn gratis, de leerlingen
betalen dus enkel het ticket van de voorstelling. Bij de Premierklassen zijn er één of meerdere gesprekken gepland tussen de klas en acteurs en regisseurs tijdens repetities en dus voor aanvang van de première. De driekoppige educatieve dienst probeert in dit luik de interesses van de leerlingen te verbinden met de inhoud van de voorstelling. Zo zijn er vooraf ook gesprekken met de leerkrachten om te kijken of het verplichte curriculum gelinkt kan worden aan de voorstellingen. De Duitse klassiekers zijn sowieso verplichte leerstof dus hier speelt Grillo op in door naast het boek, de kinderen in te wijden in de wereld van theater. Onder dit schoolgebonden luik vallen het Schultheater waar de leerlingen hun voorstellingen aan elkaar en anderen tonen en de Young Projects
individuele
of
groepsprojecten zoals een meisje dat dit jaar back stage fotografe is en alle gebeurtenissen achter de schermen in beeld brengt. Fortbildung zijn de workshops gericht op leerkrachten zodat zij ook vertrouwd raken met theater.
Feuerhake en haar collega geven aan dat Grillo een evenwicht zoekt tussen klassiekers, modern theater, musicals, en zo meer en dus een divers aanbod heeft. Ze geven echter ook te kennen dat ze met hun aanbod voorlopig vooral hooggeschoolden bereiken en dat ze weinig ervaring hebben met laaggeschoolde leerlingen. Het theater is lid van een groep van theaterhuizen die werken met en voor kinderen, die geregeld samenkomen.
Elke theaterworkshop is één interactieve sessie van drie uur per voorstelling . De leerlingen krijgen dus niet enkel een woordje uitleg bij de voorstelling, maar worden
tijdens
acteur/actrice.
de De
workshop sessies
zelf
worden
begeleid door de acteurs of het gezelschap in het beste geval, als dat niet mogelijk is door de theaterpedagogen.
Zollverein
Š http://commons.wikimedia.org http://www.zollverein.de
De voormalige mijnsite heeft de grootte van tweehonderd voetbalvelden. De site is sinds 2001 erkend werelderfgoed, wat een grote aantrekkingskracht genereerde. De organisatie staat in voor het beheer en publiekswerking van dit stukje werelderfgoed. De toegang tot de site is gratis, enkel de tickets voor voorstellingen en musea zijn betalend. Jaarlijks mag Zollverein zo’n 1,5 miljoen betalende bezoekers verwelkomen. In het jaar 2010 waarin het Ruhrgebied Europese Culturele Hoofdstad was, kwamen er 2,5 miljoen betalende bezoekers over de vloer.
Nikolaos Georgakis benadrukt dat Zollverein geen lokale versie van Disneyland is en entertainment en ontspanning dus steeds gekoppeld zijn aan de geschiedenis van de plek. Ze willen de bezoekers dus ook de oorspronkelijke betekenis van de site meegeven. Voorheen was het een plaats waar noeste, vuile en gevaarlijke arbeid geleverd werd. Het behoud van de authentieke omgeving was een topprioriteit. Dit brengt echter wel met zich mee dat de gebouwen bepaalde ongemakken vertonen, zoals lekken en koude doorlaten. De
gebouwen waren immers bedoeld om machines te herbergen, geen mensen. Alle behalve één gebouw zijn volledig bewaard en gerestaureerd. Enkel het kookgebouw is nieuw. De architecten hebben in hun masterplan gestreefd naar harmonie en symmetrie. Zo werd een toegangsgebouw bijgebouwd om tot perfecte symmetrie te komen. De muur die de bazen scheidde van het werkvolk werd ook gesloopt.
In 1932 werd de site gebouwd en in de wereldoorlog slechts één keer per ongeluk gebombardeerd. Zollverein is omringd door arbeiderswoningen. Een andere topprioriteit is de werkgelegenheid in deze achtergestelde buurt verhogen. De sluiting van de mijnen in 1986 leidde tot een grote werkloosheid in de regio. De mijnwerkers van weleer zijn nu fiere gidsen van hun kleinkinderen. De site was eerst een plek waar met afkeer naar gekeken werd, maar haar imago is nu hersteld. De grond is nog steeds rijk aan kolen, maar de ontginning ervan is te duur. De nabijgelegen industrie maakt nu gebruik van kolen uit ZuidAmerika omdat het goedkoper is om daar te ontginnen en te transporteren.
De bewoners van de site zijn voor 99% organisaties uit de publieke sector. Het blijkt moeilijk om investeerders aan te trekken. Zo is er het plan om een universiteit te vestigen op de site, maar is de deal afgesprongen. Het achterliggende
doel, zo zegt Georgakis, is om de non-profit organisaties te steunen met het geld uit de commerciële sector. Vandaar dat in de komende jaren ook ingezet zal worden op het aantrekken van commerciële bedrijven. De culturele activiteiten staan steeds centraal, met name expo’s en voorstellingen, maar daarnaast is er ook ruimte voor een openluchtcinema en een zwembad in de zomer en een ijsschaatsbaan in de winter. Zollverein is de thuishaven voor dansacademie Pact, het Red Dot Design Museum en het Ruhr Museum. De mijnschacht vormt het grote herkenningspunt van de site en fungeert tevens als magneet voor gegadigden en toeristen. Het grote nadeel van de site is dat ze een stuk buiten de stad gelegen is.
De organisatie krijgt haar middelen van de staat, de deelstaat en in mindere mate de stad Essen. Het effect van erkenning door UNESCO en Culturele Hoofdstad 2010 werkt nog steeds door.
PACT
Š http://www.210countries.com http://www.pact-zollverein.de
Het Pact is sinds 2002 ondergebracht in de voormalige was- en kleedkamers van de site. De cafetaria is dan ook volledig badkamergewijs betegeld en heeft afvoerroosters op de grond. De organisatie is werkzaam op drie domeinen, namelijk podiumperformances, artists in residence en educatie voor professionele kunstenaars.
Het gebouw is ieder jaar de
thuishaven van zo’n dertig groepen kunstenaars uit diverse disciplines. Ze verblijven er twee tot zes weken om een performance voor te bereiden, try-out of research te doen en krijgen ook een artistiek budget. Een artistiek team selecteert jaarlijks uit vijfhonderd aanvragen de kunstenaars die er mogen verblijven. Sinds kort kan je je ook online kandidaat stellen. De infrastructuur telt vier werkplaatsen, een grote en kleinere podiumruimte.
De organisatie kocht destijds het gebouw, maar ziet nu dat de eerste renovatiewerken zich opdringen. Om deze te bekostigen worden de zalen ook verhuurd aan bedrijven en particulieren.
Het Pact werkte oorspronkelijk enkel via projectsubsidies,
maar is sinds kort
erkend door de deelstaat en krijgt nu subsidies op een meer structurele basis. Hun werkingsgeld is 1,8 miljoen euro van de deelstaat en in mindere mate van de stad
Essen.
Dertien
medewerkers,
inclusief technici, werken er.
Het Pact werk steeds coproducties uit en is gekend omwille van de samenwerkingen met PARTS en andere grote namen. Het publiek is bereid om een afstand af te leggen voor hun programma. De kunstenaars die ze mee grootbrachten dankzij hun residentieproject, krijgen nu internationaal erkenning.
Verblijf PRAKTISCH We logeren in Motel One, een leuk en fris hotel en een goede uitvalsbasis voor onze contact Motel One: bezoeken. We hebben voor iedereen een eenpersoonskamer gereserveerd. admin.duesseldorf-city@motelone.com Henrik Vloeberghs site: motel-one.com adres: Motel One KruppstraĂ&#x;e 32 40227 DĂźsseldorf telefoon: 0049 211 6502370
Kostprijs deelname aan tweedaagse De bijdrage per persoon bedraagt 150 euro. We bezorgen daarvoor aan elke deelnemer 2 facturen: een factuur "deelname studiedagen Vlabra'ccent" van 100 euro en een factuur "vervoersonkosten studiedagen Vlabra'ccent" van 50 euro. De totale kostprijs per persoon ligt uiteraard hoger. Alle kosten die verbonden zijn aan de tweedaagse - vervoer, verblijf, eten, programma, etc - worden gedekt door de inbreng van Vlabra'ccent aangevuld met de bijdragen van alle deelnemers. Je hebt in principe dus zelf geen andere kosten op de tweedaagse zelf, behalve een extra drankje of hapje tussendoor of bv. een taxirit na het diner.
Vervoer heen op maandag 26 november Vertrekken vanuit Leuven:
9u15 stipt!: op het plein voor het Provinciehuis, Provincieplein 1, 3010 Leuven (bus TopTours).
Rond 12u00 komen we toe in Düsseldorf. We gaan meteen naar het Tanzhaus voor de lunch en een bezoek.
Vervoer terug op dinsdag 27 november
Vertrek om 17u30 vanuit Zollverein Aankomst rond 20u00 à 20u30 in Leuven (Provinciehuis)
Vervoer ter plekke
De bus zal ons een paar keer op locatiebezoek brengen Korte verplaatsingen maken we te voet Openbaar vervoer betalen we ter plekke
Parkeren in het Provinciehuis In principe kan je voor deze activiteit niet parkeren in het provinciehuis.
PRAKTISCH
rond 12u00:
aankomst Tanzhaus
12u00 - 13u00:
lichte lunch in Tanzhaus
13u00 - 14u30:
bezoek Tanzhaus NRW
Het Tanzhaus is een theater- en productiecentrum voor hedendaagse dans in de regio Nordrhein-Westfalen (NRW), gelegen in een voormalig tramremisegebouw in hartje Düsseldorf. Het ontstond in de jaren ’70 als danswerkplaats (Werkstatt) voor professionals en amateurs vanuit het idee dat iedereen die wilde leren dansen daar terecht kon. Inmiddels is het uitgegroeid tot een internationaal bekend en geprezen choreografisch centrum met een enorme reikwijdte. Het danstheater organiseert het hele jaar door moderne dansvoorstellingen voor diverse programmareeksen en festivals. Voor repetities, residenties, trainingen en cursussen zijn er meerdere dansstudio’s beschikbaar. Het accent in de programmering ligt op moderne dansproducties, internationale gastproducties, interdisciplinaire festivals en themareeksen. Sinds 2006 heeft het Tanzhaus NRW zijn aanbod uitgebreid en richt het zich d.m.v. het project “Take-off: Junger Tanz Düsseldorf” ook op danseducatie voor kinderen en jongeren. Het project is een samenwerkingsverband tussen culturele en sociale instellingen zoals het Forum freies Theater (FFT), Das junge Schauspielhaus, een aantal wijkcentra en verschillende onderwijsinstellingen. We worden in het Tanzhaus ontvangen door directeur Bertram Müller en projectcoördinator Take-off Martina Kessel.
PROGRAMMA Maandag 26 november contact Tanzhaus NRW: Martina Kessel site: tanzhaus-nrw.de take-off-junger-tanz.de adres: Tanzhaus NRW Erkrather Straße 30 40233 Düsseldorf telefoon: 0049 211 172700
14u30 - 15u45:
Toelichting over (cultuur)centra en cultuurbeleid in Duitsland PROGRAMMA Maandag 26 november (locatie Tanzhaus) Wat zijn socio-culturele centra in Duitsland. Wat is hun positie in het cultuurgebeuren? Wat zijn de grote lijnen van het cultuurbeleid in Duitsland en in Nordrhein-Westfalen (NRW) in het algemeen en de focus op cultuurcentra? Sprekers: 30 min: Dr. Petra Winkelmann, Landeshauptstadt Düsseldorf, ook verantwoordelijk voor de afdeling “cutuureducatie” en het project “Düsseldorf ist Artig”* 15 min: Jochen Molck, directeur Zakk (Zentrum für Aktion, Kommunikation und Kultur) 30 min: discussie 15u45 - 16u15:
Verplaatsing naar FFT en Zakk
Groep A gaat per taxi naar FFT Kasernenstraße 6 Sanne Sam Ivo Mark Leen Sofie Marc Sandra Hendrik Gwennan Eddy Fred Tim Martijn Stefaan Ilse Chris
Clerincx Custers De Boeck De Maeyer De Winter Decorte Decoster Degreef Dehandschutter Dekens Frans Gillebert Guilly Gunst Gunst Machielsen Maere
Wim Tim Jos Marc Jo Tina Guido Roeland Lies Roel Sanne Geert Sarah Rita An Robby
Groep B gaat te voet naar Zakk Fichtenstraße 40 Meert Merckx Mertens Snoeck Sollie Van Bockstal Van den Troost Van Gorp Van Lierde Van Tilborgh Vanautgaerden Vandenhouwe Vanderveken Vanlangendonck Vanlierde Hillmans
Dirk Fri Piet Jeroen Geert Patrick Eefje Cindy Wim Katrien
Craps De Keyser Forger Platteau Poelaert Puttemans Raets Van Dijck Van Parijs Verhuyck
Groep B: te voet van Tanzhaus NRW (Erkrather Str. 30) naar Zakk (Fichtenstraße 40)
*www.duesseldorf-ist-artig.de
Groep A: per taxi van Tanzhaus NRW (Erkrather Straße 30) naar FFT (Kasernenstraße 6) - Taxi Düsseldorf: 0049 211 33333 - Rheintaxi: 0049 211 212121
Groep B: 16u15 - 17u45:
Bezoek Zakk
PROGRAMMA Maandag 26 november contact Zakk: Robert Hillmanns site: zakk.de
Zakk, ofwel "Zentrum für Aktion, Kommunikation und Kultur", is een sociaal-cultureel centrum met een divers en ambitieus programma. Bezoekers komen uit alle lagen van de bevolking. Zakk is als wijkcentrum in 1977 in een voormalige nagelfabriek ontstaan en werd, in navolging van de Amsterdamse Melkweg, door vrijwilligers opgericht. Er werden culturele evenementen en workshops georganiseerd. "Deelnemen" was een belangrijk uitgangspunt. Er werden zelfs maaltijden voor schoolkinderen geserveerd en kinderen werden er begeleid bij hun huiswerk. Ondertussen is het wijkcentrum uitgegroeid tot een van de grootste sociaal-culturele centra in de regio. Het culturele, sociale én (onafhankelijke) politieke discours zijn altijd belangrijke elementen in de werking van Zakk gebleven.
Zakk is a non profit making GmbH (limited liability company) annual turnover is ca. 2,2 million Euros subsidies to operating costs taken from the culture budget of the city of Düsseldorf ca. 700.000€ (2009) Total usable space of 2.000 m2, great hall, studio, bar and various rooms for seminars Zakk stages about 500 events a year ca. 150.000 visitors per year 18 employees in full- and part-time jobs about 60 temporary employees and freelancers
We worden met koffie en gebak in Zakk ontvangen door programmator Robert (Robby) Hillmanns.
adres: Zakk Fichtenstraße 40 40233 Düsseldorf telefoon: 0049 211 9730010
Groep A: 16u15 - 17u45:
Bezoek FFT (groep A)
PROGRAMMA Maandag 26 november
FFT, ofwel het "Forum Freies Theater", is opgericht in 1999 en bestaat uit twee ‘huizen’: Kammerspiele in de Jahnstraße 3 en JuTa (Junges Theater) in de Kasernenstraße 6. Het FFT is een speellocatie voor internationale gastproducties op het gebied van (jeugd)theater, performance art en dans. Ze maken ook eigen producties en coproducties in internationale netwerken. Het FFT heeft een inhoudelijke focus op het experiment, aankomende theatermakers en de avant-garde. Er is dus een bijzondere interesse voor nieuwe theaterformats en geëngageerde onderwerpen. Een belangrijk accent ligt op het theaterpedagogische werk met kinderen en jongeren, bijvoorbeeld tijdens het Festival Spielarten en de Schooltheaterdagen. Maar ook met eigen producties voor en door jongeren probeert het FFT jonge mensen toegang tot het theater te verschaffen en ze actief bij het culturele proces te betrekken. Het Forum Freies Theater is bekend met de Belgische en Nederlandse theaterwereld door verschillende coproducties. We worden met koffie en gebak in FFT ontvangen door Anna Eitzeroth, verantwoordelijke kinderen- en jongerentheater. 17u45 - 18u00:
Verplaatsing naar Motel One
contact FFT: Anna Eitzeroth site: forum-freies-theater.de adres: FFT JuTa Kasernenstraße 6 40213 Düsseldorf telefoon: 0049 211 8767870
Groep B: te voet van Zakk (Fichtenstraße 40) naar Motel One (Kruppstraße 32)
Groep A: per taxi van FFT (Kasernenstraße 6) naar Motel One (Kruppstraße 32) - Taxi Düsseldorf: 0049 211 33333 - Rheintaxi: 0049 211 212121 OF: Metrostation FFT, Heinrich-Heine-Allee. Vandaar kan men de metrolijnen U74, U77 of U79 richting Düsseldorf Hauptbahnhof nemen. De halte van het hotel is “Oberbilker Markt” (dat is een station na Hauptbahnhof). Van Oberbilker Markt is het nog 2 minuten te voet naar het hotel.
18u00 - 19u00:
Inchecken Motel One en opfrissen (bus levert onze bagage op dat moment af)
PROGRAMMA Maandag 26 november
19u00 - 19u30:
Verplaatsing naar de Altstadt (met openbaar vervoer en Robby vergezelt ons)
site Brauerei Im Füchschen: fuechschen.de
19u30 - 20u30:
Wandeltocht door de Altstadt
adres: Im Füchschen Ratinger Straße 28 40213 Düsseldorf
Onze gidsen: - Lars Terlinden, spreker SPD Düsseldorf (samen met een collega) - Jochen Molck, Directeur Zakk - Brigitte Wessel, AWO Düsseldorf - Dennis Palmen, Dramaturg & Regisseur - Alexandera Wehrmann, Journalist van het cultuurmagazine Coolibri 20u30 - 22u30: Diner in Brauerei "Im Füchschen", een restaurant met traditionele Duitse gerechten Op eigen kracht terug naar het hotel (te voet, openbaar vervoer, taxi).
van Brauerei "Im Füchschen" (Ratinger Straße 28) naar Motel One (Kruppstraße 32) Taxi Düsseldorf: 0049 211 33333 - Rheintaxi: 0049 211 212121
09u30 - 09u45:
bagage inladen
09u45 - 10u30:
verplaatsing naar museum Kunstpalast (met de bus)
10u30 - 11u45:
PROGRAMMA Dinsdag 27 november contact Kunstpalast: Dr. Anne Mitzen
bezoek Museum Kunstpalast
Toelichting tot 11u00 en daarna 45min bezoek aan de tentoonstelling Andreas Gursky. In Museum Kunst Palast ligt het accent op de presentatie van moderne kunst uit alle vijf werelddelen. Bijzonder is de grafische collectie met een groot aantal belangrijke tekeningen uit de Italiaanse barok. Momenteel loopt er grote tentoonstelling van fotograaf Andreas Gursky. Gursky groeide op in Leipzig en studeerde aan de kunstacademie van Düsseldorf. In 1988 wisselde hij van klein naar groot formaat foto’s. Ze zijn soms opgerekt tot 7m². Sinds 1992 manipuleert hij de foto's ook digitaal. De werkelijkheid wordt niet meer getrouw weergegeven. Van een afstand zijn de foto’s overweldigend, maar van dichtbij ook gedetailleerd. Vaak werden ze vanuit een ongewoon standpunt genomen. Soms vanuit een kraan, soms vanuit een helikopter. Typerend voor Gursky's werk is het meestal ontbreken van een middelpunt.
We worden in het Museum Kunstpalast ontvangen door Dr. Anne Mitzen, medewerker afdeling kunsteducatie en pedagogiek.
site: smkp.de adres: Museum Kunstpalast Kulturzentrum Ehrenhof Ehrenhof 4-5 40479 Düsseldorf telefoon: 0049 211 8990200
11u45 - 12u45:
verplaatsing naar Essen (met de bus)
12u45 - 13u45:
lunch in Theater Grillo (CafĂŠ Central, central-essen.de)
13u45 - 14u45:
bezoek aan Theater Grillo
Toelichting tot 14u30, daarna zaalbezoek tot 14u45. Het Grillo Theater in Essen ligt midden in het centrum van de binnenstad. Het is een van de oudste theaters in het Ruhrgebied met een repertoire dat bestaat uit lezingen, concerten, opera en verschillende andere experimentele vormen van theater van de eigentijdse schrijvers. De balletstudio is tegenwoordig de ontmoetingsplaats voor kinderen, tieners, volwassenen en senioren. Het is een labo waar geprobeerd en gecreĂŤerd wordt. We worden in het Theater Grillo ontvangen door Katharina Feuerhake, verantwoordelijke educatie.
14u45 - 15u15:
verplaatsing naar Zollverein (met de bus)
PROGRAMMA Dinsdag 27 november contact Kunstpalast: Katharina Feuerhake site: schauspiel-essen.de adres: Theater Grillo Theaterplatz 11 45127 Essen telefoon: 0049 201 8122334 (Katharina)
15u15 - 17u30:
bezoek site Zollverein
PROGRAMMA Dinsdag 27 november
Toelichting tot 15u15, daarna vrije tijd tot 17u30. site: www.zollverein.de adres: Zollverein Gelsenkirchner StraĂ&#x;e 181 45309 Essen
Zollverein is een industrieel gebied van 12 vierkante kilometer groot, even ten noorden van Essen. Het volledige complex bestaat uit twintig gebouwen die ontstonden in de 19de en 20ste eeuw. Het is een indrukwekkend geheel dat mede dankzij enorme overheidsimpulsen weer barst van de energie. Zollverein is nu een centrum voor cultuur en design, maar het historische complex Zeche Zollverein bleef behouden. De Nederlandse architect Rem Koolhaas ontwierp hiervoor het masterplan. Het Kolenmijn- en industriecomplex Zeche Zollverein in Essen kreeg in 2001 de status Werelderfgoed en staat op de Werelderfgoedlijst van UNESCO. Het herbergt o.a. een van de meest toonaangevende designmusea in de wereld: het Red Dot Design museum (A7 op plan), letterlijk in de kern van de fabriek (het voormalige ketelhuis) aanwezig. De oude kolenwasserij is nu het Ruhr Museum en aan de rand van het terrein is door Sanaa een expositiecentrum ontworpen. Achter het Ruhr Museum is een beeldentuin met werken van de Duitse beeldhouwer Ulrich RĂźckriem.
De "Stiftung Zollverein" beheert sinds de jaren negentig het terrein en de daarop aanwezige gebouwen. Het werk van de stichting bestaat uit twee delen. Enerzijds het luik “communicatie en ontwikkeling” en anderzijds het luik “kunst, cultuur en events”. Men is steeds op zoek naar nieuwe investeerders om de plek zo dynamisch mogelijk te laten groeien en bloeien. Meer dan een miljoen bezoekers uit de hele wereld wonen elk jaar talloze concerten, dansvoorstellingen, performances en tentoonstellingen bij. Daarnaast verhuurt de stichting ook duizenden vierkante meters vergader- of expositieruimte, voor langere of tijdelijke gelegenheden. We worden door Nikolaos Georgakis van Stiftung Zollverein ontvangen. PACT is een van de vele organisaties op het domein van Zollverein. Het bevindt zich in de voormalige waskamers van de fabriek. Dit gebouw is nu omgetoverd tot een prachtige toonzaal waar artiesten hun talenten laten zien. Dat gaat van dans tot muziek en van literatuur tot fotografie en dit alles op zowel professioneel als amateuristisch niveau. Het Pact heeft naast een studio (verblijf voor artiesten) en repetitiefaciliteiten ook uitgebreide technische en organisatorische middelen in huis om artiesten bij te staan in hun creatieproces. We worden door Yvonne Whyte, projectleidster van Pact Zollverein, ontvangen. 17u30 - 20u00 à 20u30:
verplaatsing naar Leuven, vertrek vanaf parking C Er wordt een picknick voorzien voor onderweg (Bütterzeit, Atelier 1&2 in hal 12)
Met dank aan Robby Hillmans voor de hulp bij het organiseren van dit mooie programma.
PROGRAMMA Dinsdag 27 november