1
รายงาน วิชา เทคโนโลยีการศึกษา PC9204 เรื่อง วิวัฒนาการของเทคโนโลยีการศึกษา
เสนอ อาจารย สุจติ ตรา จันทรลอย
จัดทําโดย นาย
ภากรณ เทพสวัสดิ์ รหัสนักศึกษา 534144016
นางสาว
กัญญาภัส จันทอง
รหัสนักศึกษา 534144028
นางสาว
นฤมน อนทนะกูล
รหัสนักศึกษา 534144029
นาย
ชินพัฒน คุมญาติ
รหัสนักศึกษา 534144040
เอกคอมพิวเตอรศึกษา คณะวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี
มหาวิทยาลัยราชภัฏหมูบานจอมบึง ต.จอมบึง อ.จอมบึง จ.ราชบุรี
2
คํานํา รายงานเรื่องวิวัฒนาการของเทคโนโลยีการศึกษา PC 9204 มีจุดประสงคเพื่อศึกษาศึกษา ความรูเกี่ยวกับวิวัฒนาการของเทคโนโลยี ซึ่งรายงานฉบับนี้มีเนื้อหาเกี่ยวกับ ความหมายของ วิวัฒนาการ ความหมายของเทคโนโลยี ความหมายของการศึกษา วิวัฒนาการของเทคโนโลยี การศึกษาขอบขายของเทคโนโลยีการศึกษา ขอบขายของเทคโนโลยีการศึกษา เทคโนโลยี การศึกษาและเทคโนโลยีการสอน การศึกษาคนควา เรื่องวิวัฒนาการของเทคโนโลยีการศึกษาเลมนี้ขาพเจาไดวางแผนการ ดําเนินงาน การศึกษาคนควาเปนกลุม ศึกษาจากแหลงความรูตางๆ อาทิ ตํารา หนังสือ หนังสือพิมพ วารสาร นิตยสาร และแหลงความรูจากเว็บไซต http:// www.lopburil.net , http:// www.mutphysics.com http:// www.library.uru.ac.th , http:// www.rtafa.ac.th http:// www. nmc.ac.th. และอื่นๆ การจัดทํารายงานฉบับนี้สําเร็จตามวัตถุประสงคไปดวยดีขาพเจาขอขอบคุณทาน อาจารย สุจิตตรา จันทรลอย ไดใหคําแนะนําการเขียนรายงานจนทําใหรายงานฉบับนี้สมบูรณ ในดาน แผนปฎิบัติศึกษาการทํารายงาน การเรียบเรียงเนื้อหา การเขียนบรรณานุกรม ไดสําเร็จลุลวงไป ดวยดี ขาพเจาหวังวาเนื้อหาในรายงานฉบับนี้ที่ไดเรียบเรียงมาจะเปนประโยชนตอผูสนใจเปน อยางดี หากมีสิ่งใดในรายงานฉบับนี้จะตองปรับปรุง ขาพเจาขอนอมรับในขอชี้แนะและจะ นําไปแกไขหรือพัฒนาใหถูกตองสมบูรณตอไป จัดทําโดย คณะผูจัดทํา
3
สารบัญ หนา ปกนอก
1
ปกใน
1
คํานํา
2
สารบัญ
3-4
สวนของเนื้อหา : วิวัฒนาการ ความหมายของวิวัฒนาการ
5-6
- ลักษณะของวิวัฒนาการ - วิวัฒนาการเคมี - วิวัฒนาการชีววิทยา - วิวัฒนาการของเทคโนโลยี เทคโนโลยี
7-8
ความหมายของเทคโนโลยี องคประกอบของเทคโนโลยี - เทคโนโลยีฮารดแวร - เทคโนโลยีซอฟตแวร
9-10
4
ระดับของเทคโนโลยี
11
- ลักษณะของเทคโนโลยี การศึกษา
12-14
- ความหมายของการศึกษา - วิวัฒนาการของเทคโนโลยีการศึกษา ขอบขายของเทคโนโลยีการศึกษา เทคโนโลยีการศึกษาและเทคโนโลยีการสอน
15-16 17-20
- ขอบขายของเทคโนโลยีการสอน เทคโนโลยีเพื่อการศึกษา บรรณานุกรม
22 23-24
5
วิวัฒนาการ ความหมายของวิวัฒนาการ วิวัฒนาการ (Evolution) คือ กระบวนการเปลี่ยนแปลงหรือคลี่คลายไปสูฐานะที่ ดีขึ้นหรือเจริญขึ้น เปนเปลี่ยนแปลงในทางชีววิทยาจากสิ่งที่งาย ๆ ไปสูสิ่งที่ยุงยากซับซอนมาก ขึ้น การเปลี่ยนแปลงนี้จะตองเปลี่ยน ในลักษณะคอยเปนคอยไป และตองใชเวลานาน วิวัฒนาการ (Evolution) หมายถึง การพัฒนาอยางมีระบบตามธรรมชาติ และ ตามผลการทบของสิ่งแวดลอมในสภาวะนั้นๆ วิวัฒนาการตองใชเวลา ไมมที างลัด ตัวแปรของ วิวัฒนาการ คือ สิ่งแวดลอม วิวัฒนาการ คือ การดําเนินการที่คอยเปนคอยไป ในเวลาปรกติก็จะพัฒนาไป ตอเมื่อพบสภาววิกฤตก็จะทําการปฏิรูปจริงจัง จากขอความขางตนสามารถสรุปความหมายของคําวาวิวัฒนาการ ไดวา เปน การพัฒนาอยางเปนระบบ ซึ่งจะเกิดขึ้นไดก็ตอเมื่อเผชิญกับสภาวะวิกฤต ทําใหตองมีการ ปรับปรุงเปลี่ยนแปลง เพื่อทําไดดีขึ้น ซึ่งมีดวยกันหลายดานเชน วิวัฒนาการของ เทคโนโลยี วิวัฒนาการของสิ่งมีชีวิต ลักษณะของวิวัฒนาการ วิวัฒนาการทางเคมี นักวิทยาศาสตรเชื่อวา ครั้งแรกโลกเปนหมอกเพลิงที่หลุดออกมาจากดวง อาทิตยตอมาเปลือกโลกคอย ๆ เย็นตัวลง พรอม ๆ กับการเปลี่ยนแปลงของสารเคมีตลอดเวลา ครั้งแรกยังไมมีสารอินทรีย มีแตสารอนินทรียเทานั้น ซึ่งคอย ๆ เปลี่ยนแปลงเปนสารอินทรีย ฉะนั้นเมื่อเวลาคอย ๆ ผานไปสารอนินทรียจะคอย ๆ ลดลงพรอมกับสารอินทรียเพิ่มขึ้น แตยัง ไมมีสิ่งมีชีวิต วิวัฒนาการทางชีววิทยา เริ่มแรกจากเซลล ๆ จะสรางสารที่ตองการจากอาหารไดเติบโต และสืบพันธุได และจะตองมีวิธีที่เซลลจะไดพลังงานมาใช วิธีการนัน้ ก็คือการหายใจ วิวัฒนาการของเทคโนโลยี คนเรารูจักใชเทคโนโลยีกนั มาตั้งแตยุคดึกดําบรรพ นับตั้งแตการทําเครื่องมือลาสัตว เพื่อนํามาเปนอาหาร รูจักการฝนหินเพื่อใหเกิดไฟปงอาหารใหสุก หรือเทคโนโลยีในอดีตอีก อยางหนึ่งที่เห็นชัด คือ พีรามิดของชาวอียิปตโบราณที่สรางโดยวิธีตอทางลําเลียงลาดเพื่อลาก
6
7
เทคโนโลยี ความหมายของเทคโนโลยี คําวา เทคโนโลยี ตรงกับคําภาษาอังกฤษวา "Technology" ซึ่งมาจากภาษากรีกวา "Technologia" แปลวา การกระทําที่ระบบ อยางไรก็ตามคําวา เทคโนโลยี มักนิยมควบคูกับคําวา วิทยาศาสตร โดยเรียกรวม ๆ วา "วิทยาศาสตรและเทคโนโลยี" ซึ่ง พจนานุกรมฉบับ ราชบัณฑิตยสถาน (2539 : 406) ไดใหความหมายของเทคโนโลยี คือ วิทยาการที่เกี่ยวกับศิลปะ ในการนําเอวิทยาศาสตรประยุกตมาใชใหเกิดประโยชนในทางปฏิบัติและอุตสาหกรรม นอกจากนั้นยังมีผูใหความหมายของเทคโนโลยีไวหลากหลาย ดังนี้ คือ ผดุงยศ ดวงมาลา (2523 : 16) ไดใหความหมายของเทคโนโลยีวาปจจุบันมีความหมาย กวางกวารากศัพทเดิม คือ หมายถึงกิจกรรมที่เกี่ยวของกับเครื่องจักรกล สิ่งประดิษฐใหม ๆ ทาง อุตสาหกรรม ถาในแงของความรู เทคโนโลยีจะหมายถึง ความรูหรือศาสตรที่เกี่ยวกับเทคนิค การผลิตในอุตสาหกรรม และกิจกรรมอื่น ๆ ที่จะเอื้ออํานวยตอการดํารงชีวิตของมนุษย หรืออาจ สรุปวา เทคโนโลยี คือ ความรูที่มนุษยใชทรัพยากรตาง ๆ ใหเกิดประโยชนแกมนุษยเอง ทั้งใน แงความเปนอยูและการควบคุมสิ่งแวดลอม สิปปนนท เกตุทัต อธิบายวา เทคโนโลยี คือ การนําความรูทางวิทยาศาสตร และศาสตร อื่น ๆ มาผสมผสานประยุกต เพื่อสนองเปาหมายเฉพาะตามความตองการของมนุษยดวยการนํา ทรัพยากรตาง ๆ มาใชในการผลิตและจําหนายใหตอเนื่องตลอดทั้ง กระบวนการ เทคโนโลยีจึง มักจะมีคุณประโยชนและเหมาะสมเฉพาะเวลาและสถานที่ และหากเทคโนโลยีนั้น สอดคลอง กับสภาพเศรษฐกิจ สังคม การเมือง วัฒนธรรม และสภาพแวดลอม เทคโนโลยีนั้น จะเกื้อกูลเปนประโยชนทั้งตอบุคคลและสวนรวม หากไมสอดคลองเทคโนโลยี นั้น ๆ จะ กอใหเกิดปญหาตามมามหาศาล ธรรมนูญ โรจนะบุรานนท (2531 : 170) กลาววา เทคโนโลยี คือ ความรูวิชาการรวมกับ ความรูวิธีการ และความชํานาญที่สามารถนําไปปฏิบัติภารกิจใหมีประสิทธิภาพสูง โดยปกติ เทคโนโลยีนนั้ มีความรูวิทยาศาสตรรวมอยูดวย นั้นคือวิทยาศาสตรเปนความรู เทคโนโลยีเปน การนําความรูไปใชในทางปฏิบัติ จึงมักนิยมใชสองคําดวยกัน คือ วิทยาศาสตรและเทคโนโลยี เพื่อเนนใหเขาใจวา ทั้งสองอยางนี้ตองควบคูกันไปจึงจะมีประสิทธิภาพ
8
ชํานาญ เชาวกีรติพงศ (2534 : 5) ไดใหความหมายสั้น ๆ วา เทคโนโลยี หมายถึง วิชา ที่วาดวยการประกอบวัตถุเปนอุตสาหกรรม หรือวิชาชางอุตสาหกรรม หรือการนําเอา วิทยาศาสตรมาใชในทางปฏิบัติ จากการที่มีผูใหความหมายของเทคโนโลยีไวหลากหลาย สรุปไดวา เทคโนโลยี หมายถึง วิชาที่ นําเอาวิทยาการทางวิทยาศาสตรและศาสตรอื่น ๆ มาประยุกตใชตามความตองการของมนุษย เชน โรงงานอุตสาหกรรม เปนตน ซึ่งพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวทรงกลาวถึงความหมายของ เทคโนโลยีเปนภาษางาย ๆ วา หมายถึง การรูจักนํามาทําใหเปนประโยชนนั่นเอง ราตรี สายเส็น เทคโนโลยี หมายถึง เทคโนโลยี เปนการนําเอาแนวความคิด หลักการ เทคนิค ความรู ระเบียบวิธี กระบวนการ ตลอดจนผลผลิตทางวิทยาศาสตรทั้งในดานสิ่งประดิษฐและวิธีปฏิบัติ มาประยุกตใชในระบบงานเพื่อชวยใหเกิดการเปลี่ยนแปลงในการทํางานใหดียิ่งขึ้นและเพื่อเพิ่ม ประสิทธิภาพและประสิทธิผลของงานใหมีมากยิ่งขึ้น การนําเทคโนโลยีมาใชกับงานในสาขาใดสาขาหนึ่งนั้น เทคโนโลยีจะมีสวนชวย สําคัญ 3 ประการ และถือเปนเกณฑในการพิจารณานําเทคโนโลยีมาใชดวย (กอ สวัสดิพาณิชย 2517 : 84) คือ 1. ประสิทธิภาพ ( Efficiency ) เทคโนโลยีจะชวยใหการทํางาน บรรลุผลตามเปาหมายไดอยางเที่ยงตรงและรวดเร็ว 2. ประสิทธิผล ( Productivity ) เปนการทํางานเพื่อใหไดผลผลิต ออกมาอยางเต็มที่มากที่สุดเทาที่จะมากได เพื่อใหไดประสิทธิผลสูงสุด 3. ประหยัด ( Economy ) เปนการประหยัดทั้งเวลาและแรงงานใน การทํางานดวยการลงทุนนอยแตไดผลมากกวาที่ลงทุนไป
9
องคประกอบของเทคโนโลยี 1. เทคโนโลยีฮารดแวร (Hardware) หมายถึง อุปกรณตางๆ ที่ประกอบขึ้นเปน เครื่องคอมพิวเตอร มีลักษณะเปนโครงรางสามารถมองเห็นดวยตาและสัมผัสได (รูปธรรม) เชน จอภาพ คียบอรด เครื่องพิมพ เมาส เปนตน ซึ่งสามารถแบงออกเปนสวนตางๆ ตามลักษณะการ ทํางาน ได 4 หนวย คือ หนวยรับขอมูล (Input Unit) หนวยประมวลผลกลาง (Central Processing Unit : CPU) หนวยแสดงผล (Output Unit) หนวยเก็บขอมูลสํารอง (Secondary Storage) โดยอุปกรณแตละหนวยมีหนาที่การทํางานแตกตางกัน 2.เทคโนโลยีซอฟตแวร (Software) หมายถึง สวนที่มนุษยสัมผัสไมไดโดยตรง (นามธรรม) เปนโปรแกรมหรือชุดคําสั่งที่ถูกเขียนขึ้นเพื่อสั่งใหเครื่องคอมพิวเตอรทํางาน ซอฟตแวรจึงเปนเหมือนตัวเชื่อมระหวางผูใชเครื่องคอมพิวเตอรและเครื่องคอมพิวเตอร ถาไมมี ซอฟตแวรเราก็ไมสามารถใชเครื่องคอมพิวเตอรทําอะไรไดเลย ซอฟตแวรสําหรับเครื่อง คอมพิวเตอรสามารถแบงออกไดเปน 1. ซอฟตแวรสําหรับระบบ (System Software) คือ ชุดของคําสั่งที่เขียนไวเปนคําสั่งสําเร็จรูป ซึ่งจะทํางานใกลชิดกับคอมพิวเตอรมากที่สุด เพื่อ คอยควบคุมการทํางานของฮารดแวรทุกอยาง และอํานวยความสะดวกใหกับผูใชในการใชงาน ซอฟตแวรหรือโปรแกรมระบบที่รูจักกันดีก็คือ DOS, Windows, Unix, Linux รวมทั้งโปรแกรม แปลคําสั่งที่เขียนในภาษาระดับสูง เชน ภาษา Basic, Fortran, Pascal, Cobol, C เปนตน นอกจากนี้โปรแกรมที่ใชในการตรวจสอบระบบเชน Norton’s Utilities ก็นับเปนโปรแกรม สําหรับระบบดวยเชนกัน 2. ซอฟตแวรประยุกต (Application Software) คือ ซอฟตแวรหรือโปรแกรมที่มําใหคอมพิวเตอรทํางานตางๆ ตามที่ผูใชตองการ ไมวาจะดาน เอกสาร บัญชี การจัดเก็บขอมูล เปนตน ซอฟตแวรประยุกตสามารถจําแนกไดเปน 2 ประเภท คือ 2.1 ซอฟตแวรสําหรับงานเฉพาะดาน คือ โปรแกรมซึ่งเขียนขึ้น เพื่อการทํางานเฉพาะอยางที่เราตองการ บางที่เรียกวา User’s Program เชน โปรแกรมการทํา บัญชีจายเงินเดือน โปรแกรมระบบเชาซื้อ โปรแกรมการทําสินคาคงคลัง เปนตน ซึ่งแตละ โปรแกรมก็มักจะมีเงื่อนไข หรือแบบฟอรมแตกตางกันออกไปตามความตองการ หรือกฏเกณฑ ของแตละหนวยงานที่ใช ซึ่งสามารถดัดแปลงแกไขเพิ่มเติม (Modifications) ในบางสวนของ
10
2.2 ซอฟตแวรสําหรับงานทั่วไป เปนโปรแกรมประยุกตที่มี ผูจัดทําไว เพื่อใชในการทํางานประเภทตางๆ ทั่วไป โดยผูใชคนอื่นๆ สามารถนําโปรแกรมนี้ไป ประยุกตใชกบั ขอมูลของตนได แตจะไมสามารถทําการดัดแปลง หรือแกไขโปรแกรมได ผูใช ไมจําเปนตองเขียนโปรแกรมเอง ซึ่งเปนการประหยัดเวลา แรงงาน และคาใชจายในการเขียน โปรแกรม นอกจากนี้ ยังไมตองเวลามากในการฝกและปฏิบัติ ซึ่งโปรแกรมสําเร็จรูปนี้ มักจะมี การใชงานในหนวยงานมราขาดบุคลากรที่มีความชํานาญเปนพิเศษในการเขียนโปรแกรม ดังนั้น การใชโปรแกรมสําเร็จรูปจึงเปนสิ่งที่อํานวยความสะดวกและเปนประโยชนอยางยิ่ง ตัวอยางโปรแกรมสําเร็จรูปที่นิยมใชไดแก MS-Office, Lotus, Adobe Photoshop, SPSS, Internet Explorer และ เกมสตางๆ เปนตน 3. ระบบฐานขอมูล (Database System) หมายถึง โครงสรางสารสนเทศที่ ประกอบดวยรายละเอียดของขอมูลที่เกี่ยวของกันที่จะนํามาใชในระบบตางๆรวมกัน ระบบ ฐานขอมูล จึงนับวาเปนการจัดเก็บขอมูลอยางเปนระบบ ซึ่งผูใชสามารถจัดการกับขอมูลไดใน ลักษณะตาง ๆ ทั้งการเพิ่ม การแกไข การลบ ตลอดจนการเรียกดูขอมูล ซึ่งสวนใหญจะเปนการ ประยุกตนําเอาระบบคอมพิวเตอรเขามาชวยในการจัดการฐานขอมูล 4. เทคโนโลยีสื่อสารโทรคมนาคม (Telecommunication Technology) หมายถึง เทคโนโลยีทเี่ กี่ยวกับการสื่อสารทางไกลโดยผานระบบการสื่อสารคมนาคมตาง ๆ
11
ระดับของเทคโนโลยี เทคโนโลยีมี 4 ระดับ ไดแก 1. เทคโนโลยีระดับเบื้องตน สามารถจัดหาไดภายในประเทศ หรือสามารถพัฒนาขึ้นไดใน ระยะเวลาอันสั้น เชน ตูเย็น โทรศัพท เปนตน 2. เทคโนโลยีระดับกลาง มักตองซื้อจากตางประเทศ แตสามารถพัฒนาไดภายในประเทศ หากมี แผนการพัฒนาที่ตอเนื่อง เชน โทรทัศน เครื่องเสียง เปนตน 3. เทคโนโลยีระดับสูง ตองซื้ออุปกรณจากตางประเทศ แตสามารถใชงานโดยคนไทย หาก พัฒนาในประเทศจะตองซื้อเทคโนโลยีแกนจากตางประเทศ เชน คอมพิวเตอร โทรศัพทเคลื่อนที่ เปนตน 4. เทคโนโลยีระดับสูงมาก ตองซื้ออุปกรณ และทักษะการใชงานจากตางประเทศ เชน ระบบ คมนาคมสื่อสารขนาดใหญ ลักษณะของเทคโนโลยี สามารถจําแนกออกไดเปน 3 ลักษณะ คือ (Heinich , Molenda and Russell. 1993 : 449) 1. เทคโนโลยีในลักษณะของกระบวนการ ( process) เปนการใชอยางเปนระบบของวิธีการ ทางวิทยาศาสตรหรือ ความรูตางๆที่ไดรวบรวมไว เพื่อนําไปสูผลในทางปฏิบัติ โดยเชือ่ วาเปน กระบวนการที่เชื่อถือไดและนําไปสูการแกปญหาตาง ๆ 2. เทคโนโลยีในลักษณะของผลผลิต (product) หมายถึง วัสดุและอุปกรณที่เปนผลมาจาก การใชกระบวนการทางเทคโนโลยี 3. เทคโนโลยีในลักษณะผสมของกระบวนการและผลผลิต (process and product) เชน ระบบคอมพิวเตอรซึ่งมีการทํางานเปนปฏิสัมพันธระหวางตัวเครื่องกับโปรแกรม
12
การศึกษา ความหมายของการศึกษา การศึกษาถึง กระบวนการเรียนรู ประเทศไทยมีพระราชบัญญัติการศึกษาแหงชาติ พ.ศ. 2542 เปนแผนแมบทดานการศึกษาของ ประเทศ และในมาตรา 4 ของ พระราชบัญญัติการศึกษาแหงชาติ พ.ศ. 2542 ไดใหความหมาย ของการศึกษาไวดังนี้ การศึกษา หมายถึงกระบวนการเรียนรู และกระบวนการเรียนรูนั้นเกิดกับบุคคล และสังคม ถา เราถือวาคนเปนสวนหนึ่งของสังคม ดังนั้น การเรียนรู ก็คือการเรียนรูของคนในสังคมนั่นเอง การเรียนรูทาํ ไดหลายวิธี มีไดหลายรูปแบบ การเรียนรูคือการสรางสรรคที่จรรโลง ความกาวหนา คือครีเอทีฟ เพื่อความกาวหนา และการเรียนรูคือการสรางองคความรู ดังนั้น จะ เห็นไดวาการเรียนรูใหมตามพระราชบัญญัติการศึกษาแหงชาติ พ.ศ. 2542 นั้นตองการการเรียนรู ที่เนนและใหความสําคัญ กับการสรางสรรคมาก หมายความวา การเรียนรูน ั้น เราสามารถสราง องคความรูไดจากทุกสิ่งทุกอยาง ดังนั้นจึงเกิดการแลกเปลี่ยนเรียนรูประสบการณ ระหวาง ประเทศไทยกับสหราชอาณาจักรในครั้งนี้ ถาเรามองวาการศึกษาคือการสรางสรรค และการสรางสรรคเปนสิ่งยิ่งใหญ จากรายงานจะพบวา เศรษฐกิจของสหราชอาณาจักร และเศรษฐกิจของโลกขึ้นอยูกบั ผลงานสรางสรรค หลายหมื่น ลานปอนด นั่นหมายความวาราคาของความสรางสรรคมีมูลคาสูงมาก ถานับรวมทั้งโลกจะสูงถึง ลาน ลาน ลานทีเดียว เพราะฉะนั้นโลกปจจุบันจึงเปนโลกของการเรียนรูโดยการสรางสรรค ที่ เรามาพูดกันใวันนี้ เมื่อไดความหมายของการศึกษา วาหมายถึงการศึกษาเชิงสรางสรรคแลว ในมาตรา 7 ของพระราชบัญญัติการศึกษาแหงชาติ พ.ศ. 2542 ไดบอกจุดประสงคของการเรียนรูไวอยาง ชัดเจนวา กระบวนการเรียนรูนั้นเนนการสรางสรรคสิ่งตางๆ และการบูรณาการเชิงสรางสรรค ไมวาจะเปนเรื่อง ศิลปะ วัฒนธรรม การกีฬา จนถึงภูมิปญญา และวิทยาศาสตร วันนี้เรามีโอกาสไดฟงผูเชี่ยวชาญมานําเสนอใหเราเห็นวา การศึกษาในเชิงสรางสรรค จะ
13
14
มาตรา 24 ของพระราชบัญญัติการศึกษาแหงชาติ พ.ศ. 2542 กลาวถึงเนื้อหาวิชาไวอยางสมบูรณ และชัดเจน และในมาตรา 24(5) กําหนดวิธีการเรียนรูโดยใชกระบวนการวิจัย เพื่อพัฒนาพลัง แหงการสรางสรรคใหเปนระบบ เพราะการวิจัยเปนการทํางานโดยใชวิธีการทางวิทยาศาสตร นอกจากนี้ นอกจากนี้ในมาตรา 25 กลาวถึง แหลงเรียนรู วามิไดจํากัดตายตัวอยูแตเพียงใน หองเรียน สถานที่ตางๆ เชน หองสมุดประชาชน พิพิธภัณฑ หอศิลป สวนสัตว สวนสาธารณะ ก็ ถือเปนแหลงเรียนรูสําคัเชนกัน แตเดิมเราเคยมีปญหาเกี่ยวกับขอกําหนดของหลักสูตร แตตามพระราชบัญญัติ การศึกษาแหงชาติ พ.ศ. 2542 ใหหลักสูตรมี 2 ระบบ คือ หลักสูตรกลาง หรือหลักสูตรชาติ และ หลักสูตรของโรงเรียนที่พัฒนาใหสอดคลองกับความตองการและศักยภาพของผู เรียน และ ชุมชน พระราชบัญญัติการศึกษาแหงชาติ พ.ศ. 2542 กําหนดใหการปฏิรูปการศึกษา เปน การปฏิรูปการเรียนรู ทําอยางไรจึงมีการเรียนอยางสรางสรรค เพื่อสรางพลังศักยภาพของสังคม ของคนไทย สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาแหงชาติ ในฐานะของหนวยงานที่ทําหนาที่ใน การกําหนดนโยบายดานการศึกษาของชาติ จึงสนใจและทําการศึกษาเรื่อง "การศึกษาเชิง สรางสรรค" นี้ เพื่อใหนโยบายดานการศึกษาของชาติ สามารถพัฒนาเปนแผนโดยการบูรณาการ การศึกษาเชิงสรางสรรคนี้ใหเขากับราย วิชาตางๆ ไดอยางจริงจัง และเปนรูปธรรม เพื่อพัฒนา คนไทยใหเปนมนุษยที่สมบูรณ
15
วิวัฒนาการของเทคโนโลยีการศึกษา ชาวกรีกโบราณ ไดใชวัสดุและวิธีการในการสอนประวัติศาสตร และหนาที่พลเมือง ดวย การ แสดงละครเพื่อสรางเจตคติทางจรรยาและการเมือง ใชดนตรีเพื่อสรางอารมณ และยังไดย้ําถึง ความสําคัญของการศึกษานอกสถานที่ดวย นอกจากนี้การสอนศิลปวิจักษในสมัยนั้นไดใชรูป ปน และงานแกะสลักชวยสอน ซึ่งนับวาเปนการใชทัศนวัสดุในการสอนแทนการปาฐกถาอยาง เดียว เพลโต นักปราชญชาวกรีก ไดย้ําถึงความสําคัญของคําพูดที่ใชกันนั้นวา เมื่อพูดไปแลวอะไรเปน ความหมายที่อยูเบื้องหลังสิ่งนั้น จึงไดกระตุนใหใชวัตถุประกอบเพื่อชวยใหเขาใจไดดีขึ้น ฟรานซิส เบคอน (ค.ศ.1561-1626) สนับสนุนวิธีใหม ๆ แบบ Realism คือหันมายึดวัตถุและ ความคิด โดยเสนอแนะวา การเรียนการสอนนั้น ควรใหผูเรียนไดรูจักสังเกต พิจารณา เหตุผลใน ชีวิตจริง โดยครูเปนผูนําใหนักเรียนคิดหาวิธีแกปญหาซึ่งจะตองอาศัยการสังเกตพิจารณานั่นเอง ไมใชครูเปนผูบอกเสียทุกอยาง โจฮันน อะมอส คอมินิอุส (Johannes Amos Comenius ค.ศ.1592-1670) เปนผูที่พยายามใชวัตถุ สิ่งของชวยในการสอนอยางจริงจัง จนไดรับเกียรติวาเปนบิดาแหงโสตทัศนศึกษา คอมินิอุสได แตงหนังสือสําคัญ ๆ ไวมากมาย ที่สําคัญยิ่งคือ หนังสือ Obis Sensualium Pictus หรือ "โลกใน รูปภาพ" ซึ่งพิมพครั้งแรกในป ค.ศ.1685 เปนหนังสือที่ใชรูปภาพประกอบบทเรียน ถึง 150 ภาพ ซึ่งนับวาเปนการใชทัศนวัสดุประกอบการเรียนเปนครั้งแรก ธอรนไดค (thorndike) เปนนักจิตวิทยาการศึกษาชาวอเมริกันที่ใชวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี ทางการศึกษาประกอบหลักการทางจิตวิทยา โดยไดทดลองทางจิตวิทยาเกี่ยวกับ การตอบสนอง
16
ขอบขายของเทคโนโลยีการศึกษา เทคโนโลยีการศึกษาและเทคโนโลยีการสอน Educational Technology และ Instructional Technology ในวงการสาขาวิชานี้ ไดเรียกทั้ง Educational Technology และ Instructional Technology ซึ่ง Barbara และ Rita (1994) ได กลาวไว 2 ประการ คือ 1) คําวา Instructional Technology เปนคําที่มีความเหมาะสมกับ Technology ในการอธิบาย สวนประกอบของเทคโนโลยีไดครอบคลุมชัดเจนมากวา 2) คําวา Educational Technology มีความหมายโดยทั่วไปที่ใชกับโรงเรียน หรือระบบ การศึกษา แตคําวา Instructional นั้นไมเพียงแตสอดคลองกับระบบการศึกษาเทานั้นแตยังรวมถึง สถานการณการฝกอบรมไดเชนกันอกจากนี้ Knirk และ Gustafson (1986) ไดกลาววา
17
ในป 1977 Association for Educational Communications and Technology (AECT) ไดใหนิยาม ที่แตกตางกันระหวาง Educational และ Instructional Technology ไวดังนี้ เทคโนโลยีการศึกษา หรือ Educational Technology เปนสวนหนึ่ง (Subset) ของการศึกษาหรือ Education ซึ่ง เกี่ยวของกับการแกปญหาที่เกี่ยวกับการเรียนรูของมนุษยในทุกลักษณะ โดยผานกระบวนการที่ ซับซอน หรือที่มี ความเกี่ยวของสัมพันธกัน ตามคํานิยมดังกลาว เทคโนโลยีการศึกษา มี ความหมายรวมถึงการเรียนรูผานสื่อสารมวลชน (Mass media) และสนับสนุนแบบการสอนและ ระบบการจัดการ สวน Technology in Educational หมายถึง การประยุกตใชเทคโนโลยีเพื่อ สนับสนุนระบบการศึกษา เชน การรายงานผล การเรียน ตารางเรียน และงบประมาณ จากแนวคิดที่วา Instructional Technology เปนสวนหนึ่ง ของ Educational Technology มาจาก หลักเหตุผลที่วา การสอน (Instruction) เปนสวนหนึ่ง (subset) ของการศึกษา (Education) ซึ่ง เปนเรื่องเกี่ยวกับการเรียนรู ซึ่งเปนเปาหมายของการศึกษานั่นเอง (AECT 1977) ตั้งแต 1977 เปนตนมา ไมปรากฏความแตกตางระหวางความหมายของคําตาง ๆ เหลานี้ ใน ปจจุบันทั้ง 3 คําดังกลาวไดถูกนํามาอธิบายการประยุกตใชเครื่องมือและกระบวนการทาง เทคโนโลยี ซึ่งสามารถนําไปใชแกปญหาการสอนและการเรียนรู ปจจุบันวิชาชีพไดใหความ
18
ในปจจุบัน คําวา 'Educational Technology' และ 'Instructional Technology' อาจมีการใช สลับกันหรือแทนกันโดยนักเทคโนโลยีการศึกษา เพราะวา คําวา 'Instruction Technology' 1) เปนคําที่ใชแพรหลายในสหรัฐอเมริกา 2) ครอบคลุมถึงการปฏิบัติ 3) อธิบายองคประกอบของเทคโนโลยีในการศึกษาไดอยางชัดเจน 4) เปนทั้งการสอนและการเรียนรูในคํานิยามเดียวกัน คําวา 'Instructional Technology' ไดถูกใชในคํานิยามตั้งแตป 1944 เปนตนมา แตคําวา Educational Technology และ Technology in Education ไดมีพิจารณาวาเปนคําที่ใชได เชนเดียวกัน (Synonymous) ดังนั้น Barbara และ Rita (1994) ไดใหความหมาย คําวา เทคโนโลยีการสอน (Instructional Technology) หมายถึง ทฤษฎีและการปฏิบัติในขอบขายที่เกี่ยวของกับ การออกแบบ การพัฒนา การใชการจัดการ และประเมินผล ของกระบวนการและแหลงการเรียนสําหรับการเรียนรู ดังจะ เห็นความสัมพันธของขอบขายทั้ง 5 ไดแก การออกแบบ(Design) การพัฒนา (Development) การใช (Utilization) การจัดการ (Management) และการประเมิน (Evaluation)
19
ขอบขายของเทคโนโลยีการสอน ในสาขาวิชาชีพจําเปนตองมีพื้นฐานความรูตางๆ ที่จะนําไปสูการปฏิบัติในแตละขอบขาย (Domain)ของเทคโนโลยีการสอน ประกอบดวยองคความรูทางดานวิจัยและประสบการณ ดังนั้นความสัมพันธระหวางทฤษฎีและการปฏิบตั ิเปนสิ่งจําเปนสําหรับวิชาชีพในสาขาตางๆ ทฤษฎี ประกอบดวย ความคิดรวบยอด ที่สรางขึ้นจากผลการวิจัย หลักการ และนิยามที่นําไปสู การสรางองคความรู สวนการปฏิบัติเปนการประยุกตองคความรูตาง ๆ เพื่อนําไปแกปญหา นอกจากนั้นการปฏิบัติสามารถที่จะไปสรางพื้นฐานความรู โดยอาศัยขอมูลที่ไดรับจาก ประสบการณ ทั้งทฤษฎีและปฏิบัติการของเทคโนโลยีการสอน ทําใหการใช Model ได กวางขวางขึ้น Model ของกระบวนการที่อธิบายวิธีการดําเนินงาน ซึ่งสามารถเชื่อมโยงทฤษฎี และการปฏิบัติเขาดวยกัน ทฤษฎีก็สามารถกอใหเกิด Model ที่สามารถแสดงใหเห็น ความสัมพันธไดเชนกัน Models เหลานี้ เรียกวา Conceptual Models (Richey 1986) การออกแบบ การพัฒนา การใช การจัดการ และการประเมิน (Design, Development, Utilization, Management and Evaluation) สวนประกอบทั้ง 5 ดังกลาวขางตน เปนขอบขายของ พื้นฐานความรูและองคประกอบที่สําคัญในสาขาวิชานี้ อาจเรียกไดวา 5 ขอบขายพื้นฐานของ สาขาวิชาเทคโนโลยีการสอน ซึ่งแตละองคประกอบก็จะแตกตางกันไป 1. การออกแบบ (Design) แสดงใหเห็นถึงการสรางหรือกอใหเกิดทฤษฏีที่กวางขวางที่สุดของ เทคโนโลยีการสอน ในศาสตรทางการศึกษา 2. การพัฒนา (Development) ไดมีการเจริญกาวหนาและแสดงใหเห็นแนวทาง ในการปฏิบัติ 3. การใช (Utilization) ทางดานนี้ไมไดแสดงใหเห็นถึงความกาวหนาดังเชน ดานทฤษฎีและ การปฏิบัติ อยางไรก็ตามแมวาจะไดมีการดําเนินการกันมากเกี่ยวกับดานการใชสื่อการสอนกัน มากมาย แตยังมีดานอื่น ๆ นอกเหนือจากการใชสื่อการสอนที่มิไดรับการใสใจ
20
4. การจัดการ (Management) เปนดานที่เปนหลักสําคัญของสาขานี้ เพราะจะตองเกี่ยวของกับ แหลงการเรียนรู ที่จะตองสนับสนุนในทุกๆองคประกอบ ซึ่งจะตองมีการจัดระเบียบและแนะนํา หรือการจัดการ 5. การประเมิน (Evaluation) ดานนี้จะเกี่ยวของกับการประเมินเพื่อปรับปรุง (Formative Evaluation) ขอบขายของของกระบวนการและแหลงการเรียนรู 1. กระบวนการ ในที่นี้ หมายถึง ลําดับของการปฏิบัติการหรือกิจกรรมที่มีผลโดยตรงตอ เทคโนโลยีการสอน ประกอบดวยทั้งดานการออกแบบ และกระบวนการสงขอมูล ขาวสาร ความรู กระบวนการ หมายถึง ลําดับที่เกี่ยวของกับขอมูลปอนเขา (Input) การ กระทํา (Action) และผล ซึ่งการวิจัยในปจจุบันจะมุงเนนยุทธวิธีการสอนและ ความสัมพันธของรูปแบบการเรียนรูแ ละสื่อ ยุทธวิธีการสอน (Instruction strategies) เปนวิธีการสําหรับการเลือกและจัดลําดับกิจกรรม ตัวอยางของกระบวนการเปนระบบ การสง เชน การประชุมทางไกล (Teleconferencing) รูปแบบการสอน เชน การศึกษา อิสระ รูปแบบการสอน (Model of teaching) ไดแก การสอนแบบอุปนัย (Inductive) และ รูปแบบสําหรับการพัฒนาการสอน ไดแก การออกแบบระบบการสอน (Instructional system design) กระบวนการ (Process) สวนใหญจะเปนลําดับขั้นตอนแตไมเสมอไป 2. แหลงการเรียน (Resources) แหลงการเรียนรูเปนแหลงที่จะสนับสนุนการเรียนรูของผูเรียน รวมถึงสนับสนุนระบบ และวัสดุ การสอนตลอดจนสิ่งแวดลอม สาขาวิชาเทคโนโลยีการศึกษา หรือวิชาเทคโนโลยีการสอน ได พัฒนาและเจริญกาวหนามาจากความสนใจเกี่ยวกับการใชสื่อการสอนและกระบวนการสื่อสาร แตแหลงการเรียนรูจะไมใชเพียงเครื่องมือ อุปกรณ และวัสดุที่ใชในกระบวนการเรียนรูแ ละการ สอนเทานั้น แตยังรวมถึง บุคคล งบประมาณ สิ่งอํานวยความสะดวก ตลอดจนสิ่งที่ชวยใหเกิด การเรียนรูเปนรายบุคคลได
21
การเรียนรู ( Learning) วัตถุประสงคของเทคโนโลยีการสอนเปนสิ่งที่มีอิทธิพลและสงผลตอการเรียนรู โดยเพิ่ม ประสิทธิภาพและประสิทธิผลการเรียนรู และทําใหเกิดความกระจางชัดในการเรียนรู เปน วัตถุประสงคของการสอน ซึ่งจะหมายถึงการเรียนรูนั่นเอง การเรียนรู เปนสิ่งที่มีหลักฐานเชิง ประจักษเกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงความรู ทักษะ และเจตคติ ที่เปนเกณฑในการสอนหรือใน นิยามที่วา "การเรียนรู หมายถึง การเปลี่ยนแปลงอยางถาวรในดานความรูของบุคคลหรือ พฤติกรรม รวมถึงประสบการณตางๆ โดยสรุป เมื่อเปรียบความหมายของเทคโนโลยีการสอนหรือการศึกษา จะพบวามีหลาย แนวคิดหลัก (Concept) ที่ปรากฏขึ้นมา แมวาจะมีบริบทและความหมายที่เปลี่ยนแปลงไป แต เดิมคําที่มักจะพบบอยคือ ระบบ(Systematic) แหลงการเรียน(Resource) และกระบวนการ (Process) และคําที่แสดงถึงความหมาย 'เทคโนโลยีการสอน' ในป 1994 ไดแก การออกแบบ การ พัฒนา การใช การการจัดการ และการประเมินผล ในทางตรงขาม คําที่ใชเดิมนี้ ไดแก 'การ ควบคุม' สิ่งอํานวยความสะดวก ลําดับ ขั้น คน/เครื่องจักร เครื่องมือ ในแตละความหมายไดกําหนดวัตถุประสงคที่เกี่ยวของกับ เปาหมายที่ตั้งไว ในการเรียนรูและการแกปญหา ซึ่งจะเห็นไดวา ความหมายที่ปรากฎมาใหมใน ป 1994 มีความใกลเคียงกับความหมาย ป 1963 และ ป 1971 มากกวาป 1977 ความหมายของ เทคโนโลยีการศึกษา ป1973 Ely ไดอภิปรายวา เปนการประสานรวมกันของ 3 ขอบขายหลัก คือ- วิธีระบบ (A systematic approach) - วิธีการ (Means) - สาขาวิชาที่ตรงตามเปาหมาย แตความหมายของป 1994 ไดอธิบาย วิธีการ (Means) เปนกระบวนการและแหลงการเรียนรู (Process and resources) และวิธีระบบเปนขอบขายของ (1) การออกแบบ
22
ซึ่งสิ่งเหลานี้สะทอนใหเห็นวา ความกาวหนาหรือทิศทางหรือแนวโนมของ เทคโนโลยีการสอน ที่เคลื่อนไหวในสาขานี้ไดมุงไปสูทฤษฏีและการปฏิบัติ เทคโนโลยีเพื่อการศึกษา มาตรา ๖๓ รัฐตองจัดสรรคลื่นความถี่ สื่อตัวนําและโครงสรางพื้นฐานอื่นที่จําเปนตอการ สงวิทยุกระจายเสียง วิทยุโทรทัศน วิทยุโทรคมนาคม และการสื่อสารในรูปอื่น เพื่อใช ประโยชนสาํ หรับ การศึกษาในระบบ การศึกษานอกระบบ การศึกษาตามอัธยาศัย การทะนุบํารุงศาสนา ศิลปะและ วัฒนธรรมตามความจําเปน มาตรา ๖๔ รัฐตองสงเสริมและสนับสนุนใหมีการผลิต และพัฒนาแบบเรียน ตํารา หนังสือ ทางวิชาการ สื่อสิ่งพิมพอื่น วัสดุอุปกรณ และเทคโนโลยีเพื่อการศึกษาอื่น โดยเรงรัดพัฒนาขีด ความ สามารถในการผลิต จัดใหมีเงินสนับสนุนการผลิตและมีการใหแรงจูงใจแกผูผลิต และพัฒนา เทคโนโลยี เพื่อการศึกษา ทั้งนี้ โดยเปดใหมีการแขงขันโดยเสรีอยางเปนธรรม มาตรา ๖๕ ใหมีการพัฒนาบุคลากรทั้งดานผูผลิต และผูใชเทคโนโลยีเพื่อการศึกษา เพื่อให มีความรู ความสามารถ และทักษะในการผลิต รวมทั้งการใชเทคโนโลยีทเี่ หมาะสม มีคุณภาพ และ ประสิทธิภาพ
23
บรรณานุกรม วิวัฒนาการ.[ออนไลน].เขาถึงไดจาก : http://www.lopburil.net/km/modules.php. (วันที่คน ขอมูล 31 กรกฎาคม 2555) เทคโนโลยี.[ออนไลน].เขาถึงไดจาก : http://www.mutphysics.com. (วันที่คนขอมูล 31 กรกฎาคม 2555) เทคโนโลยี.[ออนไลน].เขาถึงไดจาก : http://gotoknow.org/blog/preeyhom/31293/CHARVD/specialnew/b. (วันที่คนขอมูล 31 กรกฎาคม 2555) เทคโนโลยี.[ออนไลน].เขาถึงไดจาก : http://gotoknow.org/blog/preeyhom/31293/CHARVD/specialnew/b. (วันที่คนขอมูล 31 กรกฎาคม 2555) เทคโนโลยี.[ออนไลน].เขาถึงไดจาก : http://www.kroobannok.com. (วันที่คนขอมูล 31 กรกฎาคม 2555) ดร.รุงแกวแดง. การศึกษา. [ออนไลน].เขาถึงไดจาก : http://library.uru.ac.th/webdb/images/Create_Edu.html. (วันที่คนขอมูล 31 กรกฎาคม 2555) ความเปนมาของแนวคิดเทคโนโลยีการศึกษา. [ออนไลน].เขาถึงไดจาก : http://pirun.ku.ac.th. (วันที่คนขอมูล 31 กรกฎาคม 2555) พัฒนาการเทคโนโลยีการศึกษา . [ออนไลน].เขาถึงไดจาก : http://www.moe.go.th/main2/plan/p-r-b42-01.html. (วันที่คนขอมูล 31 กรกฎาคม 2555)
24
พัฒนาการเทคโนโลยีการศึกษา . [ออนไลน].เขาถึงไดจาก : http:// ednet.kku.ac.th. (วันที่คน ขอมูล 31 กรกฎาคม 2555) พัฒนาการเทคโนโลยีการศึกษา . [ออนไลน].เขาถึงไดจาก : http://www.rtafa.ac.th. (วันที่คน ขอมูล 31 กรกฎาคม 2555) พัฒนาการเทคโนโลยีการศึกษา . [ออนไลน].เขาถึงไดจาก : http://www.nmc.ac.th (วันที่คน ขอมูล 31 กรกฎาคม 2555)
25