1
ความเปนมาของคอมพิวเตอร ในศตวรรษที่ 21 ซึ่งถือวาเปนยุคเทคโนโลยีสารสนเทศ เกิดการเปลี่ยนแปลงของโลกใน หลายๆดานทั้งดานเศรษฐกิจและสังคมอันนําไปสูการปรับตัวเพื่อใหเกิดความสามารถในการ แขงขันทามกลางกระแสโลกาภิวัฒนทกุ ประเทศทัว่ โลกกําลังมุง สูกระแสใหมของการเปลี่ยนแปลง ที่เรียกวา สังคมความรู (KnowledgeSociety) และระบบเศรษฐกิจฐานความรู (Knowledge-Based Economy) ที่จะตองใหความสําคัญตอการใชความรูแ ละนวัตกรรม (Innovation) เปนปจจัยในการ พัฒนาและการผลิตมากกวาการใชเงินทุนและแรงงาน ความกาวหนาของเทคโนโลยีทําใหขอมูลขาวสารและความรู ซึ่งประกอบกันเปน "สารสนเทศ" นั้น สามารถลื่นไหลไดสะดวก รวดเร็ว จนสามารถประยุกตใชไดอยางกวางขวาง ตั้งแตระดับบุคคลขึ้นไปถึงระดับองคกรอุตสาหกรรม ภาคสังคม ตลอดจนในระดับประเทศและ ระหวางประเทศ จนกระทั่งภาวะ "ไรพรหมแดน" อันเนือ่ งมาจากอิทธิพลของเทคโนโลยี สารสนเทศดังกลาว ไดเกิดขึ้นในกิจกรรมและวงการตางๆ และนับเปนความกลมกลืนสอดคลองกัน อยางยิ่ง ทีก่ ารพัฒนาบุคลากรในสังคมอันประกอบดวยภาคการศึกษา และการฝกอบรมเปน เรื่องราวของการเรียนรูสารสนเทศในรูปแบบตางๆ ทั้งที่เปนขอมูล (Data) ขาวสาร (Information)ก็ ตาม ดังนั้นเทคโนโลยีสารสนเทศจึงเปนเครื่องมือทีส่ ามารถนําประโยชนมาสูวงการศึกษา ไดอยาง เหมาะสมหากรูจ ักใชใหเปนประโยชนและคุม คาตอการลงทุน (ไพรัช ธัชยพงษและพิเชษ ดุรงค เวโรจน .2541) เมื่อกลาวถึงเทคโนโลยีสารสนเทศ อุปกรณที่เปนเทคโนโลยีระดับสูงอยางหนึง่ ทีน่ ับวามี บทบาทอยางยิ่งไดแก "คอมพิวเตอร"(Computer) ซึ่งใชกันอยางแพรหลายในทุกวงการ โดยเฉพาะ วงการศึกษาไดนําคอมพิวเตอรมาใชประโยชนไมวาจะเปนในดานการบริหาร การบริการ และการ ใชคอมพิวเตอรเพือ่ การเรียนการสอน เปนตน พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พุทธศักราช 2525 ไดใหความหมายของ "คอมพิวเตอร" ไววา"เครื่องอิเล็กทรอนิกสแบบอัตโนมัติ ทําหนาที่เสมือนสมองกล ใชสําหรับ แกปญหาตางๆที่งายและซับซอนโดยวิธีทางคณิตศาสตร"คอมพิวเตอรจงึ เปนเครื่องมือ อิเล็กทรอนิกสที่ถูกสรางขึ้นเพื่อใชงานแทนมนุษยในดานการคํานวณและสามารถจําขอมูลทัง้ ตัว เลขและตัวอักษรได เพือ่ การเรียกใชงานครั้งตอไป รวมทัง้ สามารถจัดการกับสัญลักษณ (Symbol) ไดดวยความเร็วสูงโดยปฏิบัติตามขั้นตอนของโปรแกรม นอกจากนี้ยงั มีความสามารถในดานตางๆ เชน การรับสงขอมูล การจัดเก็บขอมูลไวในตัวเครือ่ งและสามารถประมวลผลจากขอมูลตางๆ ได (ตวงแสง ณ นคร .2542)
2
การใชคอมพิวเตอรในดานการศึกษา โดยหลักการแลว การใชคอมพิวเตอรในดานการศึกษาอาจแบงเปนประเภทใหญๆ ได 2 ประเภท คือ ใชเปนเครื่องมือในการศึกษา และใชเปนเครือ่ งมือในการสอน การบริหารการศึกษาเปนเรื่องที่มีความจําเปนอยางยิง่ ทางดานการศึกษา โดยเฉพาะอยางยิง่ ในสถาบันการศึกษาที่มนี ักศึกษาจํานวนมาก หรือมีวิชาจํานวนมากที่เปดใหนักศึกษาเลือกเรียนตาม ความถนัดและความตองการดังนั้น ผูบริหารการศึกษาจึงมีความจําเปนที่จะตองทราบขอมูลตางๆ เพื่อใชในการจัดเตรียมงบประมาณ จัดเตรียมหองเรียนไดตามความตองการ จัดครูหรืออาจารย ผูสอนไดตามความถนัดของผูสอน และมีชั่วโมงการสอนพอเหมาะทุกคน รวมทั้งการวิเคราะห คาใชจายในแตละสาขาวิชาเพื่อที่จะไดทราบวาในปตอๆ ไป ถาเราจะผลิตนักศึกษาเหลานั้นจะตอง ลงทุนอีกเทาใด และถาเพิม่ จํานวนนักศึกษาขึ้นอีกจะมีผลทําใหตองเพิม่ บุคลากร อาคาร หองเรียน และงบประมาณเปนเทาใด นอกจากนี้ยงั สามารถพิจารณาไดวา วิชาการประเภทใดบางที่นักศึกษา ไมคอยนิยมเรียนอาจจะตองหาทางชี้แจงใหนักศึกษาเขาใจ หรือพิจารณาปดวิชาเหลานั้น โดยทั่วไป แลว ในการนําคอมพิวเตอรมาใชทางการบริหารการศึกษานั้น จะแบงขอมูลออกเปน 5 ดานคือ ดาน นักศึกษา ดานแผนการเรียน ดานบุคลากร ดานการเงิน และดานอาคารสถานที่และอุปกรณ ขอมูลดานนักศึกษา เปนขอมูลที่เกีย่ วกับประวัติสวนตัวของนักศึกษาวา เกิดเมื่อใด ที่ไหน ชื่อบิดามารดาอาชีพบิดามารดา เคยเรียนมาจากที่ไหนบาง เปนตนอีกสวนหนึง่ เปนประวัติการศึกษา ในระหวางศึกษาอยู ณ สถาบันนัน้ ๆ วาเคยลงทะเบียนเรียนวิชาอะไร ผลการศึกษาเปนอยางไรใน แตละภาคการศึกษา เพื่อใหไดขอมูลดังกลาวครบถวน สวนใหญเขาจะนิยมใชคอมพิวเตอรชวยใน งานลงทะเบียน ขอมูลดานแผนการเรียน เปนขอมูลที่เกี่ยวกับวิชาที่เปดสอนวาแตละวิชามีรหัสชื่อวิชา หนวยกิต เวลาเรียนและสอนที่ไหน และวิธีการสอนเปนบรรยายหรือปฏิบัติการเปนตน ขอมูลดานบุคลากร เปนขอมูลทีเ่ กี่ยวกับครูผูสอนวามีวุฒิอะไร มาจากทีไ่ หน เพศหญิงหรือ เพศชาย สอนวิชาอะไรบาง กําลังทําวิจัยหรือเขียนตําราเรื่องอะไร และเงินเดือนเทาใด เปนตน ขอมูลดานการเงิน เปนขอมูลที่สถานการศึกษานัน้ ไดรับเงินจากอะไรบาง ไดใชเงิน เหลานั้นแตละเดือนเทาไรใชซื้ออะไรบาง และยังเหลือเงินอยูเปนจํานวนเทาใด เปนตน ขอมูลดานอาคารสถานที่และอุปกรณ เปนขอมูลที่เกี่ยวกับอาคาร หองแตละหองเปน หองปฏิบัตกิ ารหรือหองบรรยาย หองพักนักศึกษา หองทํางาน ความจุของแตละหองมีโตะและ เกาอีก้ ี่ตัว ขนาดหองกวางและยาวเทาใด และในแตละหองมีอุปกรณเครื่องมืออะไรบาง เปนตน
3
จากขอมูลทั้ง 5 ดานที่ไดจากคอมพิวเตอรนี้ ผูบริหารการศึกษาสามารถนํามาใชชวยในการ ตัดสินใจได เชนอยากจะทราบวา ผลการเรียนในแตละวิชามีการใหเกรดผูสอบอยางไร คอมพิวเตอรก็สามารถวิเคราะหออกมาไดเพือ่ ใชพิจารณาความยากงายของขอสอบ หรือการให คะแนนสอบเพือ่ ปรับปรุงการเรียนการสอน ถาตองการทราบวาในสถานศึกษาของตนเองสอนวิชา หนักไปทางไหนบาง ถาจะเพิม่ วิชาอีกจะมีอาจารยผมู ีความรูดานนัน้ ๆ หรือไม ทางดานอาคาร สถานที่ก็สามารถวิเคราะหไดวามีการใชหองเต็มที่หรือไม ถาเพิ่มนักศึกษาอีกจะมีปญหาเรื่องอาคาร เรียนอยางไรบาง เปนตน การใชคอมพิวเตอรเปนเครื่องมือในการสอนนี้ มีผูเกรงกลัวกันเปนอันมากวาจะทําใหครูตก งาน แตตามความเปนจริงแลวคอมพิวเตอรอาจชวยครูทํางานบางอยางไดดีกวาครู แตก็มีงานหลาย อยางที่คอมพิวเตอรทําไมได ยังคงจําเปนที่จะตองใหครูทําอยูอ ยางแนนอน โดยเฉพาะอยางยิง่ งานที่ คอมพิวเตอรชวยทําไดดีกวาครูนั้นเปนงานจําเจ ซึ่งครูเองคงไมตื่นเตนสนใจ หรือตองการทีจ่ ะทํา อยูตลอดไปนักฉะนัน้ คอมพิวเตอรจะชวยใหครูใชความรูความสามารถพิเศษใหเปนประโยชนแก ระบบการศึกษาไดมากขึ้น
คอมพิวเตอรจะชวยในการสอนไดอยางไร คอมพิวเตอรจะชวยในการสอนไดอยางไรนั้น สิ่งแรกที่ควรทําก็คือ ศึกษาและพิจารณา ระบบการศึกษาปจจุบนั วาเปนอยางไร มีขอดีขอ เสียอะไรบาง จะใชคอมพิวเตอรชวยไดหรือไม ขอเสียที่สําคัญๆ ของระบบการศึกษาที่ยงั ไมไดใชคอมพิวเตอรชวยในการสอนมีอยูสองประการ คือ 1. ความไมยืดหยุนของระบบ เมื่อพบวาอะไรควรจะแกไขปรับปรุง กวาจะปรับปรุงเสร็จก็ ใชเวลานานมากอาจเปนเวลา 2-3 ป และเมื่อปรับปรุงเสร็จก็มกั จะกลาววาสิ่งที่ไดปรับปรุงแลวนั้น ไมเหมาะสม ไมทันตอเหตุการณแลว จําเปนตองแกไขปรับปรุงใหมอกี 2. ความไมสามารถของระบบที่จะจัดใหนกั เรียนแตละคนไดมีโอกาสเลือกเรียนไดชาหรือ เรียนไดเร็วตามความชอบ ความเฉลียวฉลาดและความสามารถของเด็ก เชน เด็กคนใดมีความชอบ หรือมีความคลองในวิชาใดเปนพิเศษควรจะเรียนวิชานั้นใหเขาใจไดในระยะเวลาอันสั้นและ รวดเร็วกวาเด็กคนอืน่ แตในปจจุบันเด็กทุกคนจะตองมานั่งทนเรียนวิชานั้นไปจนสิ้นสุดภาค การศึกษาตามที่กําหนดไวให ซึ่งอาจจะทําใหเด็กคนนั้นเบื่อมาก จนอาจกอกวนใหเด็กคนอืน่ เสีย การเรียนไปดวย ขอเสียทั้งสองประการขางบนนี้ พอจะมีทางแกไขไดไมยากนัก โดยการใชคอมพิวเตอรชวย ซึ่งถาจะใหไดผลดีเต็มที่ จะตองใชคอมพิวเตอรแบบที่ใชพรอมๆ กันไดหลายสิบคนใหทั้งเด็กและ
4
ครูแตละคน และทุกคนมีโอกาสไดใชคอมพิวเตอรเมื่อใดก็ไดเทาทีเ่ ขาตองการ คอมพิวเตอรจะตอง เก็บขอมูลทั้งหมดของเด็กและครูทกุ คนโดยละเอียดวาเด็กคนไหนเรียนวิชาอะไรถึงไหน มีปญหา หรืออุปสรรคอะไร ครูคนไหนมีหนาที่ดูแลเด็กคนไหน สนใจขอดูรายงานเกีย่ วกับเด็กในความ ดูแลของตนเพียงพอหรือไม ถาครูอยากทราบผลการเรียนของเด็ก ก็อาจถามคอมพิวเตอร คอมพิวเตอรจะแสดงรายงานใหอานบนจอโทรทัศนไดทันทีหรือถาตองการรายงานเปนหลักฐาน คอมพิวเตอรก็พมิ พออกมาใหได ประโยชนสําคัญที่สุดก็คือ เด็กแตละคนจะมีโอกาสไดศึกษาวิชา ที่สนใจตามอัตราชาเร็วตามความตองการของตน ถาเด็กคนไหนสนใจวิชาใดมาก จะเรียนติดตอกัน ใหจบในสัปดาหเดียวก็ได ถาสนใจจะศึกษาหาความรูเพิ่มเติมในเรื่องนั้น คอมพิวเตอรก็ชวย แนะนําหนังสืออานประกอบตอไปได ถาเด็กคนไหนไมชอบวิชานั้นนักเรียนเปนเวลาหลายเดือนก็ ไมไดผล คอมพิวเตอรก็จะชวยหาวิธีสอนแบบตางๆ เชน เรียนโดยการเลน เปนตน คุณภาพของ ระบบการสอนโดยใชคอมพิวเตอรชวยนี้ จะมีประสิทธิภาพเพียงใดนัน้ ขึ้นอยูกับผูออกแบบระบบ และแตงตําราสําหรับระบบโดยตรง ซึ่งอาจใชผูเชี่ยวชาญหลายดานหลายคนชวยกันได โดยสรุปแลวการใชคอมพิวเตอรชวยในการเรียนการสอน อาจไดประโยชนตางๆ ดังตอไปนี้ 1. คอมพิวเตอรสามารถเปลีย่ นแปลงจุดเริม่ ตนและจังหวะชาเร็วของการเรียนการสอน ให เขากับนักเรียนแตละคนและทุกๆ คนไดทันทีทันใด 2. งานซ้ําซากที่ครูไมอยากทําและไมนาจะตองทํา เชน จัดทําตารางสอบ รวมคะแนนสอบ จัดลําดับคะแนน คํานวณหาคะแนนเฉลีย่ ครูกจ็ ะไมตองทํา เพราะใหคอมพิวเตอรทําแทนได 3. ครูมีเวลาเอาใจใส ชวยแนะนําแกปญหาดานจิตใจ ดานครอบครัว ใหเด็กไดทวั่ ถึงยิ่งขึน้ 4. คอมพิวเตอรสามารถเก็บประวัติผลการเรียนของเด็กทุกคน ทุกวิชา ไดอยางละเอียด มากกวาที่ครูจะจําไดหมด และคอมพิวเตอรสามารถเสนอรายงานดานตางๆเกี่ยวกับเด็กแตละคนให ครูไดใชประกอบการตัดสินใจไดรวดเร็วทันใจกวาที่ครูจะใหเลขานุการชวยคน หรือทีค่ รูจะลงมือ ทําประวัติเหลานั้นดวยตนเอง 5. เด็กสามารถเลือกเรียนวิชาที่ตนสนใจได แมวาโรงเรียนทีเ่ ด็กอยูนนั้ จะไมมคี รูทมี่ ีความรู ความสามารถจะสอนวิชานัน้ ๆ ได 6. เราสามารถปรับปรุงเปลี่ยนแปลงระบบคอมพิวเตอรที่ใช ไดงายกวาการแกไข เปลี่ยนแปลงความคิดเห็นของครู เพราะเครือ่ งไมมีความรูสึกวาจะเสียเหลีย่ มทีจ่ ะตองยอมรับวา อะไรทีเ่ คยทําอยูแลวนั้นไมเหมาะสมกับเหตุการณปจ จุบนั จําเปนตองปรับปรุงเปลี่ยนแปลง 7. การใชคอมพิวเตอรชวยในการเรียนการสอนอาจจะทําใหทงั้ เด็กและครูเขาใจความ เกี่ยวของของวิชาตางๆมากขึ้น
5
8. การใหเด็กไดรูจักการใชคอมพิวเตอรตงั้ แตยังอยูในโรงเรียน จะเปนการเตรียมใหเด็กไม กลัวการใชคอมพิวเตอรเมื่อจบการศึกษาไปแลว เพราะในอนาคตนั้นงานทางดานรัฐบาลและ เอกชนก็จะตองเกี่ยวของกับคอมพิวเตอรทั้งนั้น ขอเสียของการใชคอมพิวเตอรชว ยในการเรียนการสอนก็คอื คาใชจายสูง ตองใชผูเชี่ยวชาญ ทั้งดานการศึกษาและดานคอมพิวเตอร ตองลงแรงใจในการออกแบบระบบมากกวาการเขียนตํารา ธรรมดา สําหรับประเทศเรานั้น ถาจะไปซือ้ เครือ่ งคอมพิวเตอรพรอมทั้งชุดคําสั่งสําหรับชวยในการ เรียนการสอน และจางผูเชี่ยวชาญมาจากตางประเทศ ก็จะสิ้นเปลืองงบประมาณมากกวาที่ ประเทศชาติจะสามารถจัดสรรใหได ฉะนัน้ เราจึงควรตองใชวิธีแบบไทยๆ ของเรา คือ ใชของไทย และคนไทยใหมากที่สุดเทาที่จะทําได เรามีผูเชี่ยวชาญดานการศึกษามีผูเชี่ยวชาญดานคอมพิวเตอร และสามารถสรางเครือ่ งโทรทัศน เครื่องพิมพดีด ทีจ่ ะใชตอกับคอมพิวเตอรไดในราคาถูก หรืออีก วิธีหนึ่ง ควรพยายามปรับปรุงแกไขระบบการใชคอมพิวเตอรชวยในการเรียนการสอนใหเหมาะสม กับสภาพของเรา คือ ใชเครื่องใหนอ ยใชคนใหมาก ซึ่งก็คงจะไมงายนัก แตก็นาจะทําได ถามีการ ระดมความคิดมาชวยงานดานนี้
คอมพิวเตอรที่นํามาใชในวงการศึกษา คอมพิวเตอรทนี่ ํามาใชในวงการศึกษา หรืออาจเรียกวา คอมพิวเตอรเพื่อการศึกษา (Computer-Based Education, Instructional Computer : IC, Instructional App.iccations of Computer : IAC, Computer-Based Instruction : CBI) มีความหมายเหมือนกันคือ การนํา คอมพิวเตอรมาใชประโยชนในดานการศึกษา ไมวาจะ เปนการจัดการเรียนการสอน การ ลงทะเบียน การจัดทําบัตรนักศึกษา การจัดทําผลการเรียนการสอนรวมไป จนถึงการออกใบรับรอง การจบหลักสูตร Robert Taylor นักเทคโนโลยีการศึกษา ไดแบงการใชคอมพิวเตอรเพื่อการศึกษา ไวใน หนังสือ the Computer in the School : Tutor, Tutee โดยไดแบงการนําคอมพิวเตอรเขามาใชใน โรงเรียนออกเปน 3 ลักษณะคือ - การใชคอมพิวเตอรในลักษณะของติวเตอร - การใชคอมพิวเตอรในลักษณะของอุปกรณ การเรียนการสอน - การใชคอมพิวเตอรในลักษณะของผูเรียน
6
ซึ่งไดมนี ักวิชาการบางทานเห็นวายังคง ขาดในสวนที่เปนการนําคอมพิวเตอรมาใชในการ บริหารงานดวย จึงไดมีผูแยกประเภทของการจัดการใช คอมพิวเตอรไปอยางมากมาย ในที่นจี้ ะทํา การแบงการนําคอมพิวเตอร ออกเปน 2 สวน คือ Computer-Managed Instruction : CMI การนําคอมพิวเตอรเขามาใชในการจัดการเรียน การสอนนั้น ตัวอยางทีเ่ ห็นไดชัดคือการที่ครูผูสอนนําคอมพิวเตอรเขามาเปนเครือ่ งมือในการจัดทํา สื่อ การเรียนการสอน แผนกวิชาการ นําคอมพิวเตอรเขามาจัดตารางสอน การลงทะเบียนเรียน ระเบียนนักเรียน ทําบัตรประจําตัวนักเรียน การจัดตารางการเรียนการสอน เปนตน สําหรับในดาน การบริหารแลว ผูบริหาร ก็สามารถที่จะใชคอมพิวเตอรในการจัดเก็บขอมูล จัดทํางบประมาณของ แตละป พรอมทั้งสรางตาราง และ แผนภูมิเพือ่ นําเสนอผลงานผานทางจอภาพตอไป ตัวอยางที่ แสดงใหเห็นนี้เปนเพียงสวนหนึง่ ของการใชงานเทานั้น Computer-Assisted Instruction : CAI คอมพิวเตอรชวยสอน เปนการนําคอมพิวเตอรมา ทําบทเรียนคอมพิวเตอรเพือ่ ใหนกั เรียนสามารถเรียนรูหรืออาจเปนการเพิม่ เติมความรูใหกับผูเรียน ก็เปนได คอมพิวเตอรชวยสอนมีหลายประเภทตามวัตถุประสงคทจี่ ะใหนกั เรียนไดเรียน กลาวคือ ประเภทติวเตอร ประเภทแบบฝกหัด ประเภทการจําลอง ประเภทเกม ประเภทแบบทดสอบ ซึ่งใน แตละประเภทก็มจี ุดมุง หมายในการใหความรูแกผูเรียนแตวิธีการที่แตกตางกันไป ขอดีของการใช คอมพิวเตอรชวยสอนคือ ชวยลดความ แตกตางระหวางผูเรียน เชนผูที่มีผลการเรียนต่ํา ก็สามารถ ชดเชยโดยการเรียนจากบทเรียนคอมพิวเตอรชวยสอนได และสําหรับผูมีผลการเรียนสูงก็สามารถ เรียนเสริมบทเรียนหรือเรียนลวงหนากอนที่ผูสอนจะทําการสอนก็เปนได แตกระบวนการในการจัดการศึกษาในภาพรวม ไมไดหมายถึงสถานศึกษาหรือ สถาบันการศึกษาเพียงอยางเดียวเทานั้น ทั้งนี้ยงั มีหนวยงานทางการศึกษาและองคกรอืน่ ที่ทําหนาที่ เกี่ยวของกับการบริหารและสนับสนุนการจัดการศึกษาดวย
ประเภทของคอมพิวเตอรเพื่อการศึกษา แบงออกเปน 3 ประเภท ดังนี้ 1. คอมพิวเตอรเพื่อการบริหาร (computer Applications into Administration) การ บริหารการศึกษานับเปนปจจัยสําคัญในการกําหนดทิศทาง นโยบาย อันนําไปสูแนวทางปฏิบัติใน การจัดการศึกษา ทั้งในระดับประเทศและระดับทองถิ่น สิ่งสําคัญในการที่จะชวยใหบริหารเปนไป อยางมีประสิทธิภาพก็คอื ความพรอม ของขอมูลในการบริหารจัดการเพื่อการตัดสินใจและกําหนด นโยบายการศึกษา คอมพิวเตอรจงึ เขามามีบทบาทในการบริหารการศึกษามากขึ้น ซึ่งชวยใหการ ดําเนินงานตั้งอยูบนฐานขอมูลที่ชัดเจนถูกตองและเกิดประสิทธิภาพสูงสุด สรุปไดดังนี้
7
1.1 การบริหารงานทั่วไป เปนการนําคอมพิวเตอรชวยในการบริหารงานบุคคล งานธุรการ การเงินและบัญชีการประชาสัมพันธ รวมถึงการจัดทําระบบฐานขอมูล (Management Information System :MIS) เพือ่ ประโยชนในการวางแผนและบริหารการศึกษาไดอยางมี ประสิทธิภาพ เปนตน 1.2 งานบริหารการเรียนการสอน เปนการนําคอมพิวเตอรชวยในการบริหารของ ครูผูสอนนอกเหนือจากงานดานการสอน ปกติ เชน งานทะเบียน งานดานเอกสาร การจัด ตารางสอน ตารางสอบ การตรวจและการเก็บรวบรวมคะแนน การสราง-วิเคราะหขอสอบ การวัด และประเมินผลการเรียน เปนตน 2. คอมพิวเตอรเพื่อการจัดการเรียนการสอน (Computer -Managed Instruction) การใชคอมพิวเตอรชวยจัดการเรียนการสอนเพื่อชวยใหครูผูสอนไมตอ งเสียเวลากับการ งานบริหาร ครูผูสอนจะไดมีเวลาไปปรับปรุงบทเรียนใหทนั สมัยและมีเวลาใหกบั นักเรียน มากขึน้ เชน การจัดเลือกขอสอบ การตรวจและใหคะแนนและวิเคราะหขอ สอบ การเก็บประวัตินักเรียน เฉพาะวิชาทีส่ อนเพื่อดูพัฒนาการดานการเรียนและการ ใหคําปรึกษา และชวยในการจัดทําเอกสาร เกี่ยวกับการเรียนการสอนของวิชาที่สอน รวมถึงการนําคอมพิวเตอรมาชวยในการจัดการเรียนการ สอนจะทําใหครูผูสอนสามารถวิเคราะหผูเรียนเพือ่ ออกแบบและพัฒนาระบบการสอนไดอยางมี ประสิทธิภาพ ตรงกับวัตถุประสงคและความตองการของผูเรียน 3. คอมพิวเตอรชวยสอน (Computer -Assisted Instruction : CAI) คอมพิวเตอร ชวยสอนเปนกระบวนการเรียนการสอน โดยใชสื่อคอมพิวเตอร ในการ นําเสนอเนือ้ หาเรือ่ งราวตางๆ มีลักษณะเปนการเรียนโดยตรง และเปนการเรียน แบบมีปฏิสัมพันธ (Interactive) คือ สามารถ โตตอบระหวางผูเรียนกับคอมพิวเตอรได เชนเดียวกับการสอนระหวาง ครูกับนักเรียนที่อยูในหองตามปกติ คอมพิวเตอรชวยสอนมีหลายประเภทตามวัตถุประสงคที่จะให นักเรียนไดเรียน กลาวคือ ประเภทติวเตอร ประเภทแบบฝกหัด ประเภทการจําลอง ประเภทเกม ประเภทแบบทดสอบซึ่งในแตละประเภทก็มีจุดมุงหมายในการใหความรูแกผเู รียน แตวิธีการที่ แตกตางกันไป ขอดีของการใชคอมพิวเตอร ชวยสอนคือชวยลดความแตกตางระหวางผูเรียน เชนผู ที่มีผลการเรียนต่ํา ก็สามารถชดเชยโดยการเรียนจากบทเรียนคอมพิวเตอรชวยสอนได และสําหรับ ผูมีผลการเรียนสูงก็สามารถเรียนเสริมบทเรียนหรือเรียนลวงหนา กอนที่ผูสอนจะทําการสอนก็ ได ประกอบดวย
8
1. ใชเปนรายบุคคล (Individualized) ไมโครคอมพิวเตอรสวนใหญออกแบบเพื่อใชสวน บุคคลนับวาเปนเครื่องมือที่ใชไดผลดีที่สุด 2. มีการตอบโตอยางทันที (Immediate Feedback) 3. เปนกระบวนการติดตามความกาวหนาของผูเรียน (Track Learners Process) 4. ปรับใหทนั สมัยไดงาย (Each of Updating) 5. โปรแกรม คอมพิวเตอรชวยสอน ไมสามารถทํางานไดทุกอยางเหมือนคน ดวยเหตุนี้ จึง นํามาเปนสวนนึ่งหรือชวยสอนเทานัน้ การแกปญหาเหลานี้ขึ้นอยูกับการเขียนโปรแกรมให สอดคลองกับหลักจิตวิทยา 6. การเขียนโปรแกรมที่ดีตองอาศัยความชํานาญอยางมาก
บทบาทของคอมพิวเตอรกับการศึกษา คอมพิวเตอรกับการศึกษา ในปจจุบันนี้พบวาไดมีการนําเอาคอมพิวเตอรเขาไปใชในดานตางๆ ทั้งภาครัฐและเอกชน เปนอยางมาก ในดานการศึกษาก็เชนเดียวกัน ไดมีการนําเอาคอมพิวเตอรไปประยุกตใชในงาน ตางๆ เชน ดานการบริหาร ดานการวางแผนหลักสูตรดานการพัฒนาบุคลากร ดานหองสมุด การ แนะแนวและบริการ การทดสอบและวัดผลประยุกตใชในงานวิจัย สื่อการสอน ดานการจัดการสอน และดานชวยสอนเปนตน ในที่นจี้ ะกลาวเฉพาะดานชวยสอนเทานัน้ คอมพิวเตอรไดถูกนําเขามาใช ชวยในการเรียนและการสอนอยางจริงจังในราวปลายศตวรรษที่ 1950 ศาสตราจารย ดร. Robert P. Taylor แหง Columbia University ณ เมือง New York ไดสรุปบทบาทและหนาที่การใชงาน คอมพิวเตอรไววาเปนผูติวหรือผูสอน (Tutor) ผูสื่อ (Tools) และผูเรียน (Tutee) ผูสอน หรือ Tutor การนําเอาคอมพิวเตอรมาใชในลักษณะเปนผูสอนนั้นไดแนวคิดมาจาก การสอนแบบโปรแกรมหรือ Programmed Instruction นั่นเอง แตการใชคอมพิวเตอรมีความ ยืดหยุนในการใชงานมากกวาการสอนแบบโปรแกรม สามารถใชในการโตตอบกับผูเรียน มีการ เคลื่อนไหวของกราฟกซึง่ สามารถทําไดดกี วาการสือ่ และวิธีการสอนแบบอื่นบทเรียนคอมพิวเตอร และสรางโปรแกรมขึ้นมาโดยผูชํานาญในการเขียนโปรแกรมและผูชํานาญการสอนในสาขาวิชา นั้น ๆ คอมพิวเตอรทําหนาที่และมีบทบาทในการเสนอบทเรียนและเนือ้ หา ผูเรียนจะเรียนจาก คอมพิวเตอรตามขัน้ ตอนและเนื้อหาที่ไดออกแบบไวผูเรียนเปนผูตอบสนอง และคอมพิวเตอรเปน ผูประเมินผลจากการตอบของผูเรียน ผลของการประเมินจะชวยเปนเครื่องตัดสินวาผูเรียนจะผาน ไปเรียนเนื้อหาลําดับตอไปหรือไมดังนั้นการออกแบบบทเรียน CAI เพื่อใชเปนผูติวหรือผูสอนนัน้
9
จะใชเวลาเปนอยางมาก ตองใชความคิดอยางลึกซึ้ง เพราะมนุษยมีความยืดหยุน มากกวาเครื่อง คอมพิวเตอรบทเรียนจะตองใชความคิดสรางสรรค ตองคํานึงถึงความแตกตางของผูเรียนแตละคน สื่อการสอน หรือ Tools การใชคอมพิวเตอรเพือ่ เปนเครื่องมือและสื่อสําหรับการเรียนการ สอน ผูเรียนสามารถใชคอมพิวเตอรเปนเครื่องมือเพือ่ ชวยอํานวยความสะดวกในการเรียน เชน ใช ในคิดคํานวณเลข วิเคราะหขอ มูลสถิติและพิมพรายงาน หนังสือและเอกสารตางๆ งานดานศิลปะ และการออกแบบ งานทางกราฟกและดนตรี เปนตน ผูเรียน หรือ Tureen การใชคอมพิวเตอรเปรียบเสมือนผูถูกติว หรือผูเรียนนั้น หมายความ ไปถึงการที่ผูเรียน และผูสอนจะใชคอมพิวเตอรชวยในการติว หรือใชเปนเครือ่ งมือและผูสอื่ ไดนนั้ ทั้งผูเรียนและผูสอนจะตองทําการเรียนรูเ กี่ยวกับคอมพิวเตอรกอนที่จะใชทําการโปรแกรมและใช สื่อความหมายภาษาเดียวกันกับคอมพิวเตอร คอมพิวเตอรไมมีความฉลาดเหมือนมนุษย ไมมคี วาม ออนไหวใชทํางานไดนาน ไมมีอาการเบื่อ จะใหเริม่ หรือหยุดเมื่อไรก็ได ผูเรียนสามารถสอน คอมพิวเตอรใหทํางานไดตางๆ นานา เชนใชในการเรียนเลขคณิต ชวยเรียนและฝกภาษา ใชให เขียนแผนผังและแผนที่ ใหฝกเลนดนตรี เปนตน CAI ไดเริม่ เขามามีบทบาทตอวงการการศึกษา ตั้งแตตนทศวรรษที่ 1960 โดยเฉพาะการสอนคํานวณ
ทําไมตองเรียนคอมพิวเตอร ซึ่งการใชงานคอมพิวเตอร นั้นก็มีการใชงานตามลักษณะงานตางๆ เชน ใชเก็บขอมูลตางๆ (สินคา บุคคล สถิติ ฯลฯ) ใชในการจัดการเอกสารพิมพงาน ออกแบบสือ่ ตางๆ , พัฒนาโปรแกรม, Internet , คนหาขอมูล ,ฯลฯ ระบบคอมพิวเตอรและเทคโนโลยีสารสนเทศในปจจุบัน มีการพัฒนาและเขามามีบทบาทใน การทํางาน ตางๆ มากขึ้น ไมวาจะเปนหนวยงานราชการ รัฐวิสาหกิจ เอกชน บริษัท หางราน รานคา ตางมีการใชงานคอมพิวเตอรทงั้ สิ้น และตองยอมรับวา แมกระทั่งในบานเรือนทีพ่ ักอาศัยตางๆ ก็มี การใชงานคอมพิวเตอร ฉะนั้น การเรียนคอมพิวเตอร จึงมีความสําคัญอยางยิ่งในปจจุบนั และอนาคต ไมวาจะเปนการ ใชชีวิตประจําวันที่ตองพบเจอกับคอมพิวเตอร การประกอบอาชีพที่ตองใชงานคอมพิวเตอร หรือ ประกอบอาชีพเกีย่ วกับคอมพิวเตอร ในอนาคต คอมพิวเตอรจะกลายเปนปจจัย หนึ่งในการ ดํารงชีวิต
10
ประโยชนของคอมพิวเตอรเพื่อการศึกษา
1.ใชเพื่อทบทวนบทเรียน 2.ใชเปนเครื่องมือในการเรียน 3.ใชเปนเครื่องมือฝก 4. ใชคอมพิวเตอรมาชวยการสอนในลักษณะบทเรียน CAI หรืองานดานทะเบียน ซึ่งทําใหสะดวก ตอการคนหาขอมูลนักเรียน การเก็บขอมูลยืมและการสงคืนหนังสือหองสมุด 5. ทําใหการจัดการศึกษาเปนระบบและเปนขั้นตอน 6. สงเสริมใหครูผูสอนและผูเรียนเกิดความคิดสรางสรรค และพัฒนาความคิดอยางเปน กระบวนการชวยใหผูเรียนไดเรียนตามความสามารถของตนเอง โดยคํานึงถึงความแตกตางระหวาง บุคคล 7. นักเรียนไดเรียนเปนขั้นตอนจากงายไปหายากอยางเปนระบบ 8. มีความสะดวกในการทบทวนบทเรียน 9. ไมมีขอจํากัดในเรื่องของเวลาเรียน นักเรียนสามารถศึกษาจากบทเรียนคอมพิวเตอร ชวยสอน ขณะที่อยูท ี่บานหรืออยูท ี่โรงเรียน 10. ลดเวลาในการเรียนการสอน เนือ่ งจากเปนการเรียนการสอนแบบเอกัตบุคคล ซึ่งนักเรียน สามารถเรียนรูไ ดดวยตนเอง มีการวัดผลและประเมินผลไปพรอม ๆ กัน และยังชวยนักเรียนทีม่ ี ปญหาในการเรียน โดยการจัดโปรแกรมเสริมในสวนที่เปนปญหาหรือใชเสริมความรูใหกับ นักเรียน ทีเ่ รียนรูไดเร็วโดย ไมตองคอยเพื่อนในชั้นเรียน 11. สรางทัศนคติที่ดีใหแกนักเรียน โดยนักเรียนตองฝกความรับผิดชอบตอตนเอง ในการเรียนและ สรางทัศนคติที่ดีในการเรียนดวย
11
12. ทําในสิ่งที่สื่ออื่น ๆ ทําไมได เชน การตัดสินใจเสนอเนื้อหาใหม ๆ หรือการตัดสินใจ เรียนซ้ําใน เนื้อหาเดิม 13. ลดเวลาในการสอนของครู ในการเรียนวิชาที่มีการฝกทักษะ ครูจะเสียเวลาในชวงนีม้ าก เพราะ แตละคน มีความสามารถแตกตางกัน ครูสามารถใหนักเรียนแตละคนไดฝกทักษะจากคอมพิวเตอร แทน 14. ทําใหครูไดมีการพัฒนาความรูใหม ๆ อยูเ สมอ และมีการนําสรางนวัตกรรมใหม ๆ ขึ้นมาใช ใน การเรียนการสอนมากขึ้น 15. สามารถจัดกิจกรรมการเรียนการสอนไดเหมาะสม สะดวก รวดเร็วยิ่งขึ้น
สิ่งที่ตองศึกษาในปจจุบัน - เขียนเว็บเพจ ดวยภาษาคอมพิวเตอร เชน html, perl, php, asp, asp.net, jsp, ruby, mysql เปนตน - ศึกษาโปรแกรมประยุกต เพื่อนํามาประยุกตในเหตุการณที่เหมาะสม - ศึกษาการสรางภาพ Graphic ดวยโปรแกรม เชน Photoshop, Animation 3D หรือ 3D studio เปน ตน - ศึกษา OS ทุกตัวที่มโี อกาส เพือ่ หาจุดเดน มาใชประโยชน เชน Windows, Mac, Linux เปนตน - ศึกษาภาษาตาง ๆ เชน VB, Java, Delphi, C, Fox.., Pascal, Cobol, Qbasic, Clipper, Assembly, RPG เปนตน - ศึกษาเทคโนโลยีใหม ๆ เชน Video conference, Voice mail, Real media server, Service server, E-Commerce เปนตน - ศึกษา Hardware เชน ซอมถอดประกอบเครือ่ ง รูจ ักใชอุปกรณ และ Hardware ใหม
สิ่งที่ตองศึกษาในอนาคต - ภาษาคอมพิวเตอรเชิงวัตถุ การเขียนโปรแกรมหรือพัฒนาโปรแกรมตางๆ ที่ใชในเครือ่ ง คอมพิวเตอร - พัฒนาเว็บไซตเชื่อม DB พัฒนาระบบขอมูลตางๆ ในอินเตอรเน็ต เชน ระบบขอมูลทะเบียน ราษฎรออนไลน, การลงทะเบียนออนไลน - สื่อมัลติมีเดีย ดานโฆษณา งานบันเทิง สื่อตางๆ ในคอมพิวเตอร
12
- ระบบปฏิบัติการ การใชงานคอมพิวเตอร ที่จะตองรูเกีย่ วกับระบบปฏิบัตกิ าร เชน Window XP, Linux - ระบบเครือขาย การใชงานระบบเครือขายคอมพิวเตอร การใชงานอินเตอรเน็ต - ระบบความปลอดภัย การใชคอมพิวเตอรในการกําหนดความปลอดภัยตางๆ เชน การตรวจสอบ รหัสผาน การสแกนนิว้ มือ การรูดบัตร - e-Commerce การทําธุรกรรม การคาตางๆ ผานระบบอินเตอรเน็ต เชน สั่งซื้อ-ขาย สินคา บน อินเตอรเน็ต โฆษณาทางอินเตอรเน็ต - e-Learning การเรียนการสอนผานระบบอินเตอรเน็ต เชน บทเรียนออนไลน, ทดสอบออนไลน, ถาม-ตอบออนไลน
หลักสูตรคอมพิวเตอรในปจจุบัน นักเรียนประถม เรียนพัฒนาโฮมเพจ การใชงานโปรแกรมประยุกต ความรูพื้นฐานคอมพิวเตอร นักเรียนมัธยม มีวิชาที่ทาง สสวท บรรจุเขาไปในหลักสูตร เชน - ความรูเบื้องตนเกี่ยวกับคอมพิวเตอร, ตารางทํางานและการประยุกตเบื้องตน, - ตารางทํางานและการประยุกตขนั้ สูง, การจัดการฐานขอมูลเบือ้ งตน, - การจัดการฐานขอมูลขัน้ สูง, หลักการเขียนโปรแกรม,การเขียนโปรแกรมภาษา และพัฒนา โฮมเพจ อาชีวศึกษา ก็มีทั้ง ปวช. ปวท. ปวส.(สาขาวิชาคอมพิวเตอรธุรกิจ/เทคโนโลยีสารสนเทศ) ปริญญาตรี หรือสูงกวา เปดสอนอยางหลากหลาย - หลักสูตรคอมพิวเตอรศึกษา (Computer Education) - หลักสูตรวิศวกรรมคอมพิวเตอร (Computer Engineering) - หลักสูตรวิทยาการคอมพิวเตอร (Computer Science) - หลักสูตรวิศวกรรมซอฟตแวร (Software Engineering) - หลักสูตรเทคโนโลยีสารสนเทศ (Information Technology) - หลักสูตรคอมพิวเตอรธุรกิจ (Business Computer) - หลักสูตรระบบสารสนเทศ (Information System) ปริญญาตรี ในหลักสูตรอื่นๆ ทีร่ ับสมัครทุกสาขาที่จบมา เชน การจัดการ, การบริหารธุรกิจ, การตลาด, ทรัพยากรมนุษย ฯลฯ สาขา/หลักสูตร อืน่ ๆ ที่เกีย่ วของ - สาขาประมวลผลขอมูล และคอมพิวเตอรธุรกิจ (Data processing และ Business Computer) - สาขาวิทยาการคอมพิวเตอร (Computer Science)
13
- สาขาวิศวกรรมคอมพิวเตอร (Computer Engineering) - สาขาระบบสารสนเทศ (Information Systems) - สาขาครูคอมพิวเตอร (Computer Education) - สาขาพาณิชยอิเล็กทรอนิกส (E-Commerce) - ผูที่ผานการอบรมระยะสัน้ (Training course) การสําเร็จการศึกษาดานคอมพิวเตอรนั้น ไมจําเปนวาตองทํางานดานคอมพิวเตอร แตทําอะไรก็ไดที่ ใจรัก บางคนอยูก ับบานก็ทํางานได คือทําอาชีพอิสระไป หรือรับเขียนโปรแกรมอยูกับบานก็ยงั มี หรือจะเปดราน Internet cafe ก็ยังมี
สรุป คอมพิวเตอรเพื่อการศึกษาเปนศาสตรที่วาดวยเรื่อง การศึกษาหาความรูเกีย่ วกับ คอมพิวเตอรไมวาจะเปนความรูเบือ้ งตนของ คอมพิวเตอร การทํางานของคอมพิวเตอร การนํา คอมพิวเตอรมาใชในการเรียนการสอน ตลอดจนโปรแกรมสําเร็จรูปที่สามารถนํามาใชในการ จัดการเรียนการสอนและการบริหารการ ศึกษาการเลือกใช Software การประเมินผล Software ทาง การศึกษา ดังนั้นคอมพิวเตอรเพื่อการศึกษาจึงเปนอีกศาสตรหนึ่งทีม่ ีความจําเปนและสําคัญ ยิ่งสําหรับ การศึกษาจะเห็นไดวาในยุคปจจุบันนี้ไมวาจะเปนประถมศึกษา มัธยมศึกษา อุดมศึกษาหรือขั้นที่ สูงกวา ก็ไดมกี ารนําคอมพิวเตอรมาประยุกตใชกับศาสตรตางๆ ในการเรียนการสอน แนวโนมในการนําคอมพิวเตอรมาใชในการศึกษาในปจจุบันและอนาคตจะเปนรูปแบบของ การเรียนการสอน โดยนําเอาเทคโนโลยีคอมพิวเตอร มาผสมผสานกับเทคโนโลยีอินเทอรเน็ต เนื่องจากเทคโนโลยีอนิ เทอรเน็ตมีลักษณะเฉพาะ คือ มีความสามารถในการนําเสนอขอมูลผาน ระบบ World Wide Web ในการใชเพื่อการจัดการเรียนการสอนผานเว็บ (Web-Based Instruction : WBI) หรือ E-learning วงการศึกษาคงจะหลีกเลี่ยงไดยากยิ่ง