—
184
|
Bezeten van vroeger. Erfgoed, identiteit en musealisering
Drie-fasen-model van Pierre Mayrand (naar Davis 1999: 71).
economische, sociale en culturele ontwikkeling van een gemeenschap. In de eerste fase (Pre-Museology) gaat het om het inventariseren en definiëren van maatschappelijke knelpunten. Het proces van bewustwording leidt tot een structuur die de mogelijkheid geeft om de knelpunten te kunnen aanpakken (Museology). Deze structuur is museaal (ecomuseum in het model) omdat het gaat om de eenheid van onderzoek, behoud en communicatie, gericht op bovengenoemde sociale en culturele competenties. Het gaat dus om het museum als structuur en niet om het museum als gebouw. Uiteindelijk moeten de activiteiten leiden tot een strategische aanpak van de ontwikkeling van de betreffende gemeenschap (Postmuseology).
Het ideaal-typische museumconcept binnen de Nieuwe Museology is het ecomuseum als ultieme vorm van een community museum. Materieel gezien omvat een ecomuseum het geheel van een gebied en zijn bewoners. Het is geen gebouw waar objecten uit dit gebied en aan de bewoners onttrokken zijn en als collectie beheerd worden. Een ecomuseum is ook geen poging om een gebied en zijn bewoners te conserveren als een openluchtmuseum. In zijn analyse van het fenomeen ecomuseum als uitdrukking van een Nieuwe 37 Museologie ziet Peter Davis de sense of place als belangrijkste karakteristiek. Een dergelijke sense of place komt op een vergelijkbare manier tot uitdrukking in wijkmusea, maar ook museale activiteiten die misschien niet zo revolutionair zijn als ecomusea, maar toch voortkomen uit een zelfde gedachtegoed. Een recent voorbeeld is de ten38 toonstelling ‘Oost’ van het Amsterdams Historisch Museum. Deze tentoonstelling over het stadsdeel Amsterdam-Oost werd samengesteld in nauwe samenwerking met de bewoners). Centraal in de tentoonstelling stonden drie ‘luistertrommels’. Hierin waren de bewoners zelf aan het woord over de thema’s wonen, werken en culturele identiteit. Bezoekers afkomstig uit Amsterdam-Oost konden ook verhalen inbrengen of voorwerpen achterlaten die hun verhalen illustreerden. Een tentoonstelling als ‘Oost’ staat in de traditie van de Nieuwe Museologie, zoals geformuleerd in de hierboven geciteerde statuten van minom. De tentoonstelling is 39 verwant met wijkmusea zoals het Volksbuurtmuseum Wijk C te Utrecht, en het 40 voormalige Volksbuurtmuseum te Den Haag.