Nieuwe museologie
|
Nieuwe museologie in Nederland Ook in Nederland verandert het denken over musea. Op welke wijze de Nederlandse ontwikkelingen beïnvloed zijn door de internationale discussie is nog onvoldoende onderzocht, maar het is opvallend dat – zonder de term te gebruiken – Nederland het eerste land is waar de nieuwe museologie overheidsbeleid is geworden. Bij de formatie van het Kabinet Cals in 1965 komt een nieuw ministerie tot stand: het Ministerie van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk. Het museumbeleid komt daarmee geleidelijk in de sfeer van maatschappelijk en cultureel welzijn. Dit uit zich vooral na het aantreden van het Kabinet Den Uyl in 1973. Het welzijnsbeleid is een van de speerpunten van het beleid van dit kabinet. In 1974 wordt het rapport van de Beraadsgroep Knelpunten Welzijnsbeleid en Welzijnswetgeving gepubliceerd, de zogenaamde ‘Knelpuntennota’. Deze nota wordt het kader voor het cultuurbeleid en daarmee ook voor het museumbeleid. In december 1976 verschijnt de nota Naar een nieuw museumbeleid van het ministerie van crm. Het is de eerste keer dat de Nederlandse overheid zich uitspreekt over haar visie op het museumbeleid. Gezien de ambities van het toenmalige kabinet is het niet toevallig dat het geschetste museumbeleid wordt afgestemd op het totale regeringsbeleid en in overeenstemming wordt gebracht met overige terreinen van overheidsbeleid, in het bijzonder het welzijnsbeleid. Al in de eerste alinea van het voorwoord wordt als beginselverklaring gesteld dat musea een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan het bevorderen van welzijn. De regering ziet musea als belangrijke instrumenten om de hoofddoelstellingen van haar cultuurpolitiek vorm te geven. Het is de taak van musea het natuurlijke en culturele erfgoed te bewaren en over te dragen om ook voor de toekomst een menswaardig leefklimaat te kunnen blijven verzekeren met een rechtvaardige verdeling van kennis en cultuur, zowel als van inkomen en macht. De overheid wil betere mogelijkheden scheppen voor deelneming van alle sociale groepen aan de sociale en culturele voorzieningen, zoals musea. Daartoe moeten de voorzieningen afgestemd worden op maatschappelijke belangen en verlangens. Doel is een vernieuwing van de cultuur door mensen sociaal, cultureel en politiek bewust te maken van hun mogelijkheden. Deze doelstellingen komen overeen met de Recommendation on participation by the people at large in cultural life and their contribution to it, aanvaard tijdens de General 27 Conference van unesco in 1976. In het document wordt vastgesteld dat cultuur niet alleen iets is dat een elite voortbrengt en dat wordt bewaard om het aan anderen over te dragen. Nadrukkelijk wordt uitgegaan van een democratische cultuuropvatting. Cultuur is van iedereen en voor iedereen. Er wordt geconstateerd dat er vaak economische en sociale beperkingen zijn om deel te nemen aan de verscheidenheid aan cultuuruitingen. Deze beperkingen moeten weggenomen worden. Voor een menswaardige samenleving is het van belang dat ieder lid zijn of haar eigen mogelijkheden voor zelfontplooiing kan benutten. Sleutelbegrippen daarbij zijn identiteit, authenticiteit en waardigheid.
181
—