Masterbrochure Levenswetenschappen

Masteropleidingen in Gezondheid en Levenswetenschappen 2009–2010

Inhoud De Rijksuniversiteit Groningen: werken aan de grenzen van het weten Een masteropleiding aan de Rijksuniversiteit Groningen

1

6

Masteropleidingen aan de Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen Student in Groningen

9

10

Masteropleidingen in Gezondheid en Levenswetenschappen

Biology 14 Biomedical Sciences 16 Marine Biology 18 Ecology and Evolution 20 Evolutionary Biology, Top programme within Ecology and Evolution 22 Molecular Biology and Biotechnology 24 Biomolecular Sciences, Top programme within Molecular Biology and Biotechnology 26 Biomedical Engineering 28 Medical Pharmaceutical Sciences 30 Farmacie 32 Clinical and Psychosocial Epidemiology 34 Behavioural and Cognitive Neurosciences 36 Bewegingswetenschappen 38 Medical and Pharmaceutical Drug Innovation 42 Educatie en Communicatie in de Wiskunde en Natuurwetenschappen 44 Energy and Environmental Sciences 46

Voorlichtingsevenementen Adressen

48

48

Brochureoverzicht

49

Wijzigingen voorbehouden. Aan deze brochure kunnen geen rechten worden ontleend.

De Rijksuniversiteit Groningen: werken aan de grenzen van het weten De Rijksuniversiteit Groningen verzorgt kwalitatief hoogstaand onderwijs en onderzoek, is internationaal georiënteerd, honoreert verschillen in ambities en talenten, werkt actief samen met het bedrijfsleven, overheden en burgers en behoort tot de top van de Europese universiteiten. Gevestigd in de energieke stad Groningen, waar de afstanden gering zijn en de mogelijkheden groot. Een stad waar een ieder graag woont, werkt en studeert.

Vierhonderd jaar onderwijs en onderzoek De Rijksuniversiteit Groningen (RUG) verzorgt al bijna vier eeuwen wetenschappelijk onderwijs en onderzoek op hoog niveau. Gesticht in 1614 is de RUG een van de oudste universiteiten in Europa.

Wetenschappers van naam (onder wie Nobelprijswinnaar Frits Zernike) en andere mannen en vrouwen met een grote betekenis voor de samenleving hebben er gestudeerd, onderwezen en onderzoek verricht.

De RUG is een universiteit met een moderne, studentgerichte visie op onderwijs. Intensief contact tussen betrokken en bevlogen docenten en actieve en initiatiefrijke studenten. Elke studie geeft daaraan een eigen invulling. Bij het probleemgerichte onderwijs bij medische wetenschappen staat vanaf de eerste week de patiënt centraal.

De Rijksuniversiteit Groningen in cijfers › 25.167 studenten, waarvan ruim 2.000 uit het buitenland › 5.350 eerstejaars › 4.452 fte personeel › 365 fte hoogleraren › 1.191 promovendi › 336 promoties › 4.467 wetenschappelijke publicaties › 61 bacheloropleidingen, 118 masteropleidingen › 70 Engelstalige masterprogramma’s › 8 Engelstalige bachelorprogramma’s › 16 research masters › 9 faculteiten, 9 graduate schools › 524 mln euro omzet 9 faculteiten Godgeleerdheid en Godsdienstwetenschap › Rechtsgeleerdheid › Medische Wetenschappen › Wiskunde en Natuurwetenschappen › Letteren › Economie en Bedrijfskunde › Gedrags- en Maatschappijwetenschappen › Wijsbegeerte › Ruimtelijke Wetenschappen Het Academiegebouw, het hart van de Rijksuniversiteit Groningen

Derdejaars rechtenstudenten doen ervaring op als advocaat of rechter in hun eigen studentenrechtbank en worden daarbij begeleid en beoordeeld door ervaren en vaak bekende juristen. Studenten krijgen veel vrijheid om hun eigen studieprogramma samen te stellen, vergemakkelijkt door het zeer ruime en gevarieerde aanbod van zestig bacheloropleidingen en honderdvijftien masters. Ook de inrichting van het onderwijs, met flexibele bachelors, majors en minors draagt hier aan bij. Negen faculteiten bestrijken vrijwel alle wetenschapsgebieden, van materiaalkunde tot godsdienstwetenschap, van archeologie tot psychologie en van bedrijfskunde tot bewegingswetenschappen.

Het samenspel tussen onderwijs en onderzoek heeft recentelijk een nieuwe vorm gekregen in de Graduate Schools, die wetenschappers, promovendi en studenten bijeen brengen op het terrein van hun wetenschappelijke interesse. Aan de Rijksuniversiteit Groningen studeren momenteel meer dan 25.000 studenten, van wie ruim 2.000 afkomstig uit het buitenland. Jaarlijks ronden 2.500 studenten hun studie af en promoveren 350 onderzoekers. Ongeveer tien procent van het totale onderzoek en onderwijs aan Nederlandse universiteiten vindt plaats in Groningen.

Toonaangevende research-universiteit Nationaal is Groningen een factor van belang, maar ook Europees en zelfs wereldwijd gezien geldt de RUG als een toonaangevende research-universiteit. Groningse onderzoekers en onderzoeksgroepen behoren tot de absolute wereldtop, ondermeer op gebieden als scheikunde, biologie, materiaalkunde, sterrenkunde en filosofie.

De RUG spant zich in om deze positie te versterken. Jonge veelbelovende wetenschappers komen in aanmerking voor een tenure track-aanstelling: deze geeft uitzicht op een complete academische carrière tot hoogleraar. De Rosalind Franklin Fellows-plaatsen zijn tenure tracks speciaal voor vrouwelijke onderzoekers.

In het personeelsbeleid van de RUG staat de ontwikkeling van talenten voorop. Wie goed presteert ziet dat terug in loopbaanperspectief en beloning.

De universiteit zoekt op allerlei manieren naar praktische toepassingen van haar wetenschappelijk onderzoek. Nieuwe bedrijven komen rechtstreeks voort uit de universiteit, onder de paraplu van de RUG-houdstermaatschappij. Deze holding stimuleert onderzoekers hun toepassingen op de markt te brengen. Zo worden jonge bedrijven geholpen een succesvolle start te maken. Ook is de RUG partner in diverse samenwerkingsverbanden, consortia en andere projecten met bedrijven, publieke organisaties en de overheid. Dat gebeurt onder andere op de terreinen van nanotechnologie, ict, life sciences, sociale cohesie en energie. In het project Energy Delta werkt de universiteit nauw samen met de Nederlandse Gasunie. Doel is mondiaal een leidende rol te spelen op het gebied van energieonderzoek.

Voor onderwijs en onderzoek wordt gebruik gemaakt van geavanceerde technische faciliteiten

Ruim baan voor talent Onderzoek en onderwijs zijn nauw met elkaar verweven. Excellente onderzoekers doceren ‘up to date’ onderzoeksresultaten aan studenten. Het beste uit jezelf halen, dat is wat de RUG van haar studenten vraagt. Tegelijkertijd zorgt de universiteit voor een onderwijsomgeving waarin dat mogelijk is. Ambitieuze studenten schrijven zich in voor verzwaarde onderwijsprogramma’s, zowel in de bachelorfase (het honours college, vanaf september 2009 bij alle opleidingen) als in de masterfase (de ‘topopleidingen’, bijvoorbeeld de research master nanoscience). Studenten die, om welke reden dan ook, niet op de juiste plek zitten, kunnen makkelijk switchen naar een beter passende opleiding, op universiteit of hogeschool. Wie serieuze sportieve aspiraties heeft, krijgt volop gelegenheid topsport te combineren met een universitaire studie. En voor wie commerciële initiatieven wil ontplooien, is er de Stichting StudEnterprise, die het ondernemerschap bij studenten stimuleert. Dat de RUG haar studenten serieus neemt, blijkt ook uit hun participatie in het bestuur.

De RUG is een ‘academic community’: personeel én studenten hebben een grote mate van betrokkenheid en medezeggenschap. Studenten praten mee en beslissen mee. En voelen zich daardoor betrokken bij hun universiteit.

Bijzondere studenten van de Rijksuniversiteit Groningen › Wubbo Ockels, de eerste Nederlandse astronaut › Wim Duisenberg, de eerste president van de Europese Centrale Bank › Aletta Jacobs, de eerste vrouwelijke student in Nederland

Archipel van kenniseilanden De RUG biedt een stimulerende studeer- en werkomgeving. De universitaire gebouwen liggen als ‘een archipel van kenniseilanden’ verspreid over de stad en omgeving: op sfeervolle historische locaties in de binnenstad, direct bij de patiëntenzorg in het Universitair Medisch Centrum Groningen, of in het architectonisch spraakmakende nieuwbouwcomplex van de Zernike-campus.

Studenten en medewerkers beschikken over geavanceerde apparatuur en de modernste ict-voorzieningen. De uitstekend geoutilleerde Universiteitsbibliotheek staat ten dienste van studie en onderzoek.

De afstanden in Groningen zijn klein, men weet elkaar makkelijk te vinden. Belangrijk, want op snijvlakken van wetenschapsgebieden vinden vaak ontdekkingen plaats. Zo proberen onderzoekers van de onderzoekschool Behavioural and Cognitive Neurosciences antwoorden te vinden op de vele vragen die er leven over de werking van de hersenen. Biologen, medici, psychologen, natuurkundigen, wiskundigen, filosofen en taalkundigen werken daarbij samen.

Over grenzen Of het nu gaat om een carrière in het onderzoek en onderwijs, het bedrijfsleven of de diplomatie, internationale ervaring is tegenwoordig een must. Daarom stimuleert de universiteit haar studenten en onderzoekers buiten de grenzen van de eigen studie en het eigen land ervaring op te doen. Het vinden van een een goede onderzoeks- of studieplek wordt vergemakkelijkt door uitgebreide netwerken en samenwerkingsverbanden die de universiteit heeft. Zo is de RUG actief lid van de Coimbra Group van klassieke Europese universiteiten.

Bijzondere wetenschappers verbonden aan de Rijksuniversiteit Groningen › Frits Zernike, Nobelprijs voor natuurkunde › Johann Bernoulli, pionier op het gebied van kansberekening › Jacob Cornelius Kapteyn, ontdekker van het bewijs van omwenteling van het Melkwegstelsel › Ben Feringa, Spinozaprijs scheikunde/nanoscience › Petra Rudolf, Descartesprijs nanoscience › Dirkje Postma, Spinozaprijs pathofysiologie van de ademhaling

De promotie van een internationale student in de Aula van het Academiegebouw

Met de Universiteit van Uppsala in Zweden heeft zij een alliantie opgebouwd, waaraan ook de universiteiten van Göttingen in Duitsland en Gent in België deelnemen. Intensieve samenwerking is er tevens al lange tijd met toonaangevende universiteiten in Indonesië en China, onder andere de gerenommeerde Fudan Universiteit. Speciale aandacht schenkt de RUG aan de opbouw van het hoger onderwijs in ontwikkelingslanden.

Kosmopolitisch Omdat kennisvermeerdering en innovatie floreren in een internationale omgeving, zijn de oriëntatie én de ambitie van de RUG gericht op de gehele wereld. Het karakter van de universiteit wordt in snel tempo internationaler: studenten en onderzoekers uit alle werelddelen stromen toe. Er is bijvoorbeeld een groot contingent studenten uit Azië, vooral China en Indonesië. Maar ook uit Oost-Europa, de Verenigde Staten en Zuid-Amerika. En meer dan 500 studenten komen uit Duitsland: zij treden in de voetsporen van de eerste Groningse rector magnificus Ubbo Emmius (1547–1625), geboren in het Noord-Duitse Greetsiel. Het onderwijsaanbod speelt in op deze ontwikkelingen, met nu al 70 Engelstalige master- en 8 Engelstalige bacheloropleidingen, een aantal dat elk jaar groeit. Zo worden de universiteit en daarmee ook de stad Groningen steeds meer kosmopolitisch.

Groningen: City of Talent Geografisch gezien neemt de RUG een bijzondere positie in Nederland in, als enige grote universiteit ten noorden van de lijn AmsterdamEnschede. Meer dan 4.000 eerstejaarsstudenten uit het gehele land trekken elk jaar in augustus naar Groningen om aan een universitaire studie te beginnen. Samen met de studenten van de Hanzehogeschool en de instroom uit het buitenland ontstaat hier een concentratie van nieuw talent: 25 procent van de inwoners van Groningen studeert in het hoger onderwijs. Universiteit, Hanzehogeschool en gemeente Groningen spreken dan ook over Groningen als een ‘City of Talent’: een kennisknooppunt dat fungeert als broeikas waarin jong talent kan rijpen en bloeien.

De universiteit en de noordelijke regio beïnvloeden elkaar voortdurend.

De RUG trekt hoogwaardige economische bedrijvigheid aan en ondersteunt dat met technische faciliteiten, know-how en investeringen. Het Universitair Medisch Centrum Groningen is een medisch top-instituut met een (inter)nationale uitstraling.

Open horizonten Omgekeerd bepalen stad en omgeving het aanzien en karakter van de Groningse universiteit. Groningen is een sfeervolle, historische stad van bijna 1.000 jaar. Oude panden en moderne architectuur wisselen elkaar af. Het spraakmakende Groninger museum in het water zorgt voor een directe en levendige verbinding tussen station en binnenstad.

Aan de Grote Markt, de ‘huiskamer’ van Groningen, verrijst over enige jaren het architectonisch gedurfde cultuur- en debatcentrum Forum.

In stadion Euroborg steunen 20.000 fans FC Groningen. Maar ook de landelijke omgeving rondom de stad heeft veel te bieden: ruimte, natuur en fraaie cultuurlandschappen. De open horizonten hebben bijgedragen aan een mentaliteit waarin de RUG en haar medewerkers en studenten zich herkennen: nuchter, eerlijk, vrijheidslievend en met een open blik naar de wereld.

Internationale partners Belangrijke strategische partners: Uppsala University, Zweden; Ghent University, België; The University of Göttingen, Duitsland; Universitas Gadjah Mada, Indonesië; University of Indonesia, Indonesië; Bandung Institute of Technology, Indonesië; University of Beijing, China; Tsinghua University, China; Fudan University, China; Osaka University, Japan; UNAM, Mexico Internationale rankings › ESI Citations per Publication: positie 81 van de 200 meest productieve universiteiten wereldwijd › Shanghai Jiao Tong ranking: 120 (wereld), 35 (europa) › Times Higher Education Supplement: 144 Internationale kerncijfers › 841 RUG-studenten naar het buitenland via de Socrates- en Marco Polo-beurzen › 3.066 internationale studenten uit 113 landen te gast in Groningen › 70 Engelstalige masteropleidingen waarvan 10 Double Degree programma’s, 8 Engelstalige bacheloropleidingen › 4 masteropleidingen zijn toegelaten tot het prestigieuze Erasmus Mundus programma

‘Ik koos bewust voor Groningen vanwege de positieve verhalen’ ‘Voor de masteropleiding Bewegingswetenschappen heb ik mijn HBOdiploma Fysiotherapie gehaald en een tijdje als fysiotherapeut bij een voetbalclub gewerkt. Aangezien ik gefascineerd ben door het menselijk bewegen/lichaam en meer verdieping zocht, besloot ik weer te gaan studeren.

Door verhalen van kennissen bezocht ik de website van Bewegingswetenschappen en vervolgens heb ik mij ingeschreven voor de toelatingstoets.

Na het slagen voor deze toets ben ik begonnen met het verplichte éénjarige schakelprogramma voorafgaand aan de master. Ik koos bewust voor Groningen vanwege de positieve verhalen die ik hoorde over de stad.

Daarnaast vind ik het een pluspunt dat de masteropleiding in Groningen twee jaar duurt, je verdiept je zo meer en beter in een specialisatie. Kenmerkend voor de master is dat je onderzoeksgericht bezig bent. Tijdens de bachelor leer je vooral de theorie, in de master leer je deze toepassen door zelfstandig onderzoek uit te voeren en daarvan in het Engels verslag te doen. Ik heb gekozen voor de specialisatie ‘Sport, leren en presteren’ en ga in mijn tweede jaar onderzoek doen bij FC Groningen.

In dit onderzoek ga ik de relatie bekijken tussen de kenmerken van een voetbaltraining en de effecten van deze kenmerken op een aantal prestatiebepalende factoren, zoals uithoudingsvermogen, snelheid en techniek.’

Coen Roescher Student Beweginswetenschappen

Een masteropleiding aan de Rijksuniversiteit Groningen Na het voltooien van de bachelor specialiseren studenten zich in de masteropleiding in het gekozen vakgebied en bereiden ze zich voor op een loopbaan, in de beroepspraktijk of in het wetenschappelijk onderzoek.

Verschillende typen masteropleidingen De Rijksuniversiteit Groningen kent verschillende typen masters. De meeste masteropleidingen zijn ‘algemeen’ van aard en duren één, anderhalf of twee jaar (60, 90, 120 ECTS, studiepunten). Na het succesvol voltooien van de masteropleiding krijgt de afgestudeerde student de titel Master of Arts (MA), Master of Science (MSc) of Master of Laws (LL.M.). www.rug.nl/masteropleidingen Research masters en top masters binnen Graduate Schools Voor studenten die geïnteresseerd zijn in onderzoek zijn er de research masters (RM) en de top masters (TM). Deze masters duren twee jaar, zijn bedoeld voor de excellente studenten en kennen veelal een toelatingstraject. Research masters en top masters zijn in de regel onderdeel van de Graduate Schools van de RUG. De Graduate Schools brengen wetenschappers, promovendi en studenten bijeen op het terrein van hun gezamenlijke wetenschappelijke interesse. www.rug.nl/Corporate/onderzoek/graduateSchools/index Double Degree programmes and Joint programmes Voor studenten die op zoek zijn naar een internationale academische scholing biedt de RUG de ‘Double Degree programmes’ (DD) en ‘Joint programmes’ (J) aan. Dit zijn masters van één of twee jaar, opgezet in samenwerking met toonaangevende buitenlandse universiteiten, waarbij de studenten zowel aan de RUG als in het buitenland studeren.

Studenten maken zo kennis met andere onderwijssystemen en culturen en ontvangen na afloop een extra certificaat of een tweede diploma van de buitenlandse partneruniversiteit. Vier van deze internationale masteropleidingen van de RUG bezitten de prestigieuze Erasmus Mundus status. Het Erasmus Mundus programma (EM) is een samenwerkings- en mobiliteitsprogramma van de Europese Unie op het gebied van onderwijs en onderzoek. www.rug.nl/doubledegree De Rijksuniversiteit Groningen heeft veel faciliteiten voor alle soorten onderzoek

Toelating en inschrijving Iedere bacheloropleiding aan de Rijksuniversiteit Groningen kent minimaal één masteropleiding waartoe de bachelorstudenten van deze universiteit rechtstreeks toegang hebben. Studenten die een masteropleiding willen volgen die niet rechtstreeks aansluit bij de gevolgde bacheloropleiding, moeten toelating aanvragen. Dat geldt ook voor wie van een andere universiteit komt of een HBO-opleiding heeft afgerond. De toelatingscommissie van de faculteit waar de masteropleiding onder valt, beoordeelt deze aanvraag.

Ben je van plan een masteropleiding aan de Rijksuniversiteit Groningen te gaan volgen, informeer dan tijdig naar de toelatingsmogelijkheden. Neem daarvoor contact op met de studieadviseur van de betreffende opleiding. Die weet of toelating mogelijk is en wat je moet doen om toegelaten te worden.

Informatie over de toelatingseisen voor de verschillende masters en de adressen van de studieadviseurs vind je op de website van de faculteit.

Wanneer je toelaatbaar bent voor de gewenste masteropleiding, ontvang je van de faculteit een toelatingsbewijs en dan kun je je inschrijven. Inschrijven voor een master doe je via Studielink, het online inschrijvingssysteem van alle Nederlandse hoger onderwijsinstellingen: www.studielink.nl Informatie over aanmelding en inschrijving vind je op de vraag- en antwoordsite van de Rijksuniversiteit Groningen: www.rug.nl/hoezithet

Collegegeld Iedereen die zich inschrijft aan een universiteit moet jaarlijks collegegeld betalen. Het collegegeld voor het studiejaar 2009–2010 bedraagt voor voltijdstudenten van binnen de Europese Economische Ruimte (EER) ongeveer 1.600,– euro. www.rug.nl/studenten/inuitschrijving/collegegeld/tarievenMasters Studiefinanciering Een ieder die gaat studeren heeft eenmalig recht op een basisbeurs voor de cursusduur van de opleiding. Onder cursusduur wordt doorgaans drie jaar bachelorfase en een jaar masterfase verstaan.

Studenten die geen studievertraging hebben opgelopen, hebben dus nog gewoon recht op een basisbeurs tijdens de masteropleiding.

Studenten die een tweejarige masteropleiding volgen, krijgen een extra jaar basisbeurs, omdat hun cursusduur een jaar langer is.

Studenten die vanuit het HBO instromen en hun basisbeurs daar al hebben verbruikt, hebben tijdens het schakelprogramma en de eenjarige masteropleiding alleen nog recht op een rentedragende lening. Kijk voor meer informatie over studiefinanciering op de website van de IBG: www.ib-groep.nl

Na het HBO: een masteropleiding Veel masteropleidingen bieden aan afgestudeerden van (verwante) HBO-opleidingen de mogelijkheid om in te stromen. Je moet dan voor je de master kunt gaan doen een zogenaamd schakelprogramma voltooien. Voor overstappen die vaak gemaakt worden, bestaan er standaardprogramma’s. Wil je een combinatie maken die wat minder gebruikelijk is, dan betekent dat niet dat er geen mogelijkheden zijn, maar is een schakelprogramma vaak maatwerk. De twee opleidingen moeten overigens wel enigszins in elkaars verlengde liggen. Je kunt niet van bijvoorbeeld de Pabo instromen in een master archeologie. www.rug.nl/verkorteMasters

Schakelprogramma’s tijdens het HBO Voor sommige opleidingen kunnen HBO-studenten al tijdens het laatste studiejaar op het HBO een extra zwaar programma volgen dat hen voorbereidt op een universitaire masteropleiding. In dit verzwaarde programma halen studenten alvast 30 studiepunten van het schakeljaar. Bij een beperkt aantal opleidingen bestaat de mogelijkheid rechtstreeks door te stromen in de master, zonder te schakelen en zonder verder tijdverlies. Bij andere gevallen moeten studenten nog een kort schakelprogramma van nog eens 30 studiepunten volgen. Een en ander is afhankelijk van de gevolgde HBO-opleiding en de opleiding die je aan de RUG wilt volgen.

Schakelprogramma’s na het HBO Bij sommige opleidingen kun je via een schakelprogramma, dat tussen de een en twee jaar duurt, een toegangscertificaat (voor één masteropleiding) of een WO-bachelordiploma (voor meerdere masteropleidingen) halen. Neem contact op met de studieadviseur van de masteropleiding om te kijken wat de mogelijkheden zijn.

De RUG heeft met noordelijke HBO-opleidingen afspraken over deze verzwaarde HBO-variant, bedoeld voor excellente studenten.

Geïnteresseerden kunnen voor meer informatie contact opnemen met de studieadviseur van de eigen opleiding of met de studieadviseur van de gewenste masteropleiding aan de RUG.

De Zernikeborg huisvest het centrum voor informatietechnologie van de RUG

Masteropleidingen aan de Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen Binnen de Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen zijn er brede opleidingen met verschillende uitstroomprofielen en wat meer gespecialiseerde opleidingen. In de brede opleidingen kunnen studenten door middel van de verschillende uitstroomprofielen een inhoudelijke specialisatie kiezen.

Hiernaast kunnen afhankelijk van de beroepswensen ook nog twee verschillende varianten gekozen worden: een onderzoeksvariant of een maatschappelijke variant.

Onderzoeksvariant of P-variant De P-variant is bedoeld voor studenten die zich willen toeleggen op wetenschappelijk onderzoek. De P staat voor promotie, en het programma staat dan ook volledig in het teken van onderzoek.

Ongeveer de helft van de tijd, één jaar dus, volgt de student vakken die verdieping geven aan het afstudeeronderzoek. De andere helft van de tijd wordt besteed aan de uitvoering van onderzoek. Voor het uitvoeren van onderzoeksprojecten draaien studenten mee in de onderzoeksgroepen die betrokken zijn bij de opleiding. De nadruk ligt sterk op het verwerven van vakkennis en onderzoekservaring.

De Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen en Faculteit Medische Wetenschappen bieden de volgende research masters en top masters aan: › Research master: › Behavioural and Cognitive Neurosciences › Clinical and Psychosocial Epidemiology › Top master: Medical and Pharmaceutical Drug Innovation

Beleid en bedrijf of M-variant De M-variant is bedoeld voor studenten die na hun studie willen werken bij een bedrijf, bij de overheid of binnen een maatschappelijke organisatie. De M-variant (Maatschappij-Management) traint studenten om bèta-vakkennis in te zetten bij beleidsmatige en commerciële vraagstukken. Tijdens het eerste jaar volgen studenten vakken en doen wetenschappelijk onderzoek binnen de masteropleiding. Het tweede jaar staat in het teken van het werken met vakkennis binnen een bedrijf of organisatie. Eerst in de vorm van kleine projecten met andere studenten en later als afsluiting in de vorm van een zes maanden durend afstudeerproject in samenwerking met een bedrijf, de overheid of een maatschappelijke organisatie.

De Bernoulliborg, thuishaven van de Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen

Student in Groningen Groningen is een stad waar studenten graag wonen en studeren. Een centrum van wetenschap, sport en cultuur, waar veel valt te ontdekken. Een historische stad van bijna 1.000 jaar, gezegend met vele monumentale panden en beschermde stadsgezichten maar ook met spraakmakende moderne architectuur.

Een spannende mix die de stad een levendige en vitale aanblik geeft.

Die dynamiek komt uiteraard mede voor rekening van de 49.000 studenten die de sfeer in Groningen bepalen. Door de week, maar ook in het weekend. Studenten blijven het weekend veelal in Groningen.

Niet vreemd dus dat het verenigingsleven er bloeit als nergens anders.

Groningen is een compacte stad. De afstanden zijn klein, alles is te fietsen. De fiets is dan ook hèt vervoermiddel in Groningen. De wielerronde van Italië, de Giro d ‘Italia, startte er in 2002. Groningen is een stad van sportevenementen en culturele festivals. Basketbal bij de Capitals, voetbal bij FC Groningen. 17.500 deelnemers rennen de 4 mijl van Groningen. In augustus is het Noorderplantsoen het toneel voor Noorderzon: tien dagen theater, muziek en oude en nieuwe bekenden ontmoeten. www.groningen.nl www.cityoftalent.nl www.groningenlife.nl

Aan de studie…

Met het hoofd vol nieuwe indrukken en het mobieltje met frisse telefoonnummers begint het echte werk: de studie. Het is zaak om dat meteen serieus op te pakken. Lukt dat even niet dan kan de studieadviseur van je opleiding je op weg helpen. De studieadviseur is je eerste aanspreekpunt voor zaken als studieplanning, regelgeving, stages en studeren in het buitenland.

Maak kennis met…

Half augustus stroomt de stad vol met eerstejaars, die meedoen aan de KEIweek, de introductieweek voor alle aankomende studenten van Rijksuniversiteit Groningen en Hanzehogeschool Groningen.

De grootste en de oudste introductieweek van Nederland. In 2008 voor de veertigste keer met een recordaantal van 3.800 deelnemers.

Ouderejaarsstudenten (KEIleiders) nemen de nieuwkomers op sleeptouw: vijf dagen lang informatie, feest, sport, cultuur, veel nieuwe mensen en nog meer nieuwe indrukken.

Alle faculteiten en opleidingen hebben hun eigen introductie voor de nieuwe eerstejaars, vaak in samenwerking met de studievereniging.

Word je lid van een van de algemene studentenverenigingen, dan zul je ook daar aan een kennismakingsprogramma meedoen. www.keiweek.nl De UB heeft uitgebreide computer- en studiefaciliteiten

10

In de binnenstad, aan de Uurwerkersgang, bevindt zich het Studenten Service Centrum. Daar zijn een aantal afdelingen samengebracht die verantwoordelijk zijn voor de inschrijving, ondersteuning en dienstverlening aan studenten. Zo is de Centrale Studenten Balie het adres voor een concreet antwoord op alle vragen over inschrijving en andere studiegerelateerde zaken, het maken van een afspraak met een studentendecaan of het inschrijven voor een cursus of workshop.

Studenten die een vertrouwelijk advies nodig hebben, kunnen een beroep doen op een studentendecaan. Studentendecanen helpen bijvoorbeeld bij ernstige studievertraging, conflicten, financiële kwesties, studeren met een functiebeperking of ingewikkelde studiekeuzevragen.

De afdeling Studie Ondersteuning kent een ruim aanbod van cursussen, trainingen en workshops op het gebied van studeren, communiceren en solliciteren, b.v. ‘effectief studeren’ en ‘het schrijven van een scriptie’. www.rug.nl/hoezithet www.rug.nl/so Een gezonde geest in een gezond lichaam…

Alle studenten in Groningen kennen de ACLO, de overkoepelende studentensportstichting van de universiteit en de hogeschool. Wil je waterskiën, klimmen, fitnessen, zwemmen, tennissen of volleyballen?

Alles kan op het sportcentrum, tegen een zeer studentvriendelijke prijs. Volg een cursus in een sport die je altijd al leuk leek. Of word lid van een van de 54 (!) aangesloten studentensportverenigingen. www.aclosport.nl

Op de hoogte blijven…

Elke donderdag ligt de nieuwe UK in de bakken in alle gebouwen van de universiteit. De Universiteitskrant is een onafhankelijk (en gratis) journalistiek weekblad voor studenten en medewerkers van de universiteit. Met nieuws over onze eigen universiteit, aandacht voor de ontwikkelingen in het hoger onderwijs, opiniërerende en informatieve artikelen over onderwijs, onderzoek en het studentenleven en cultuurnieuws. Ook staan er in de UK mededelingen van de verschillende studies.

Steeds belangrijker is uiteraard de website van de universiteit en die van de verschillende faculteiten en opleidingen.

Veel studenten zijn ook regelmatig te gast bij Studium Generale Groningen. Studium Generale organiseert elk jaar een uitgebreid en zeer interessant pakket lezingen en debatten over wetenschap, cultuur en maatschappij, vaak aansluitend bij de actualiteit. Of ze volgen een werkcollege bij de gastschrijver van de universiteit, dit jaar Kader Abdolah.

Het GSp, het Groninger studentenplatform voor levensbeschouwing, biedt een uitgebreid en gevarieerd aanbod cursussen en lezingen voor studenten op de gebieden van levensbeschouwing en geloof, filosofie, ethiek en cultuur. www.rug.nl/uk www.gspweb.nl

Heden in dit theater…

De universiteit heeft een eigen cultureel studentencentrum, de USVA. De USVA heeft twee theaters, een galerie en biedt jaarlijks maar liefst zeventig verschillende cursussen aan, op het gebied van dans, toneel, zang, literatuur, fotografie, websitedesign of het maken van een film. www.usva.nl Meekletsen, meedenken en meebeslissen Studenten zoeken elkaar graag op. Bijvoorbeeld in de tien algemene studentenverenigingen die de stad kent. Zeer uiteenlopend qua karakter en achtergrond, maar altijd gezellig. Dichter bij de studie staan de studieverenigingen, die het nuttige met het aangename combineren: excursies, feesten, maar ook studieboekenverkoop met korting. Meebeslissen over studieprogramma’s en andere zaken die studenten direct aangaan? Wordt dan actief in de studentenpolitiek, b.v. in de universiteitsraad, de faculteitsraad of in de gemeentepolitiek. www.rug.nl/studenten/verenigingen www.studentenstad.nl Het Sportcentrum van de RUG heeft voor elk wat wils

11

Naar het buitenland…

Veel studenten volgen een deel van de studie in het buitenland.

De Rijksuniversiteit Groningen werkt samen met universiteiten over de hele wereld. Om een en ander te bekostigen zijn er diverse beurzen en fondsen waar je een beroep op kunt doen.

Ondersteuning bij je internationale plannen kun je krijgen bij internationaliseringsmedewerkers op de faculteiten of bij de Centrale Studenten Balie. Taalcursussen kun je volgen bij het Talencentrum.

Jaarlijks gaan zo’n 1.000 Groninger studenten naar het buitenland om er te studeren. Ze volgen er bijvoorbeeld vakken voor hun vrije ruimte of doen er een stage of afstudeeropdracht.

Aan het werk…

Studenten en afgestudeerden kunnen bij hun overstap naar de arbeidsmarkt een beroep doen op de diensten van het Talent & Career Center. Daar kun je gebruikmaken van loopbaanadviesgesprekken, workshops (over b.v. netwerken, sollicitatiebrieven en presenteren) en een training ‘van bul naar baan’. www.talentcareercenter.nl

De Noorderhaven, een van de vele mooie stadsgezichten die Groningen rijk is

12

Het Universiteitsmuseum

Masteropleidingen in Gezondheid en Levenswetenschappen 2009–2010

In de hoek linksboven op de pagina’s waar de masteropleidingen worden beschreven kun je een gekleurde indicatiebalk vinden die het type masteropleidng aangeeft. Als er geen indicatiebalk is, gaat het om een algemene masteropleiding. De letters in de indicatiebalken staan voor de volgende typen: RM = Research Master TM = Top Master TP = Top Programme EM = Erasmus Mundus status DD = Double Degree programme J = Joint programme E = Educatieve Masteropleiding

13 13

T

DD

JW

Key Facts › Start programme: 1 September 2009 › Duration: 24 months › Language: English › Degree: Master of Science (MSc)

Biology

The Master’s programme in Biology is for students who have a broad interest in Biology and also those who have a specific interest in science at the interface of different Biology domains, such as Ecology, Marine Biology, Biomedical Sciences and Molecular Biology. Within this Master’s programme there is a specialization in Behavioural and Neurosciences.

General information Students with a broad interest in biology are able to design a tailormade programme under the supervision of a staffmember who will coach the student during the two-year Master’s degree programme.

Because many exciting discoveries have been made using the multidisciplinary approach, students are encouraged to combine insights and techniques from different domains within the Biological sciences.

A specialization combining two biology domains is Behavioural and Neurosciences. The focus of this specialization are the factors that affect behaviour in humans and animals. Internal factors such as the functioning of the brain and the excretion of hormones in the blood as well as external factors involving growth conditions are examples of study areas in this field.

Programme content The two-year Master’s degree programme (120 ECTS) has two alternatives: the research variant and the policy and management variant. Students choose one of these alternatives during the first year. All students have to conduct individual research for six months (38 ECTS) in one of the research teams. In addition, a colloquium and a thesis (literature studies worth 6 ECTS each) have to be done.

Research variant The research variant focuses entirely on research within Biology. In addition to the first, research students conduct a second individual research of 38 ECTS. The rest of the programme can be filled with specialized courses to learn state-of-the-art knowledge and skills fitting the individual preference of the student.

14

faculteit wiskunde en natuurwetenschappen

Policy and Management variant The policy and management variant is the option to choose if you are not only interested in science but also in social and commercial aspects of biology. This variant will prepare for a career in a company, consultants or policy organizations. In addition to the research project and thesis in this variant a Policy an Management module (20 ECTS) and an internship (40 ECTS) are conducted.

Application How can you apply for the Master’s programme? › Students can register for the Master’s programme at Studielink (www.studielink.nl). › The annual deadline for applications is 1 June. › For more information about the Master’s programme contact the programme coordinator or the student advisor.

Field of research The research projects can be in Ecology, Marine Biology, Biomedical Sciences, Molecular Biology, or any combination of these, such as Behavioural and Neurosciences.

Further information More information about this Master’s programme can be found on: www.rug.nl/fwn/MScBiology

Career prospects Graduates of the Master’s degree programme in Biology who have chosen a scientific career often start with a PhD or join a research and development team in a company or research institute. Students who have done a society-oriented project find jobs as Science Advisors at governmental organizations, research institutions or companies.

Admission requirements Requirements for admission to the Master’s programme in Biology include: › A Bachelor’s degree in Biology. This will give you direct access to the Master’s degree in Biology. Students for the Behavioural and Neurosciences path have to show that their Bachelor’s degree contains enough modules relevant to this field. › If you have a different degree, the Board of Examiners will decide whether or not you can be admitted to the Master’s programme. › Sufficient English proficiency on VWO level is required. › A special programme is available for holders of a Dutch HBO Bachelor’s degree. For details, contact the programme coordinator or the student advisor.

15

Contact details Mrs A.F. Bos, MSc T +31 (0)50 363 87 64 attie.bos@rug.nl

T

DD

JW

Biomedical Sciences

Can you cure diseases with embryonic stem cells? What can be done about obesity and type 2 diabetes? Why does one person become depressed but another does not? If you are interested in questions like these, then the Master’s degree programme in Biomedical Sciences is the place for you.

Key Facts › Start Programme: 1 September 2009 › Duration: 24 months › Language: English › Degree: Master of Science (MSc)

General information The Master’s degree programme in Biomedical Sciences is strongly oriented towards the scientific background to health and disease. A great deal of attention is paid to preclinical research – what are the causes of all kinds of diseases, what are the underlying mechanisms, what is the role of the brain, etc. The field is wide and the choice is up to you – you can specialize in molecular biology or conduct research at the level of population groups (epidemiology). You are participating actively in all aspects of the research, from designing an experiment to conducting it, and to writing an international scientific publication.

Programme content The two-year programme in Biomedical Sciences is taught by enthusiastic staffmembers who are very experienced in Biomedical Sciences research. The programme consists of a number of optional courses at Master’s level and mainly individual research, naturally supervised by experienced researchers. The programme pays a lot of attention to reporting and presenting the results of research. A thesis and a colloquium are compulsory parts of the programme. In principle you will design your study programme yourself, in consultation with one of the staffmembers. In the first year you will conduct an independent research project lasting at least six months. During the second year, you can choose between a second research project or an internship at a company or social organization. Many students choose to do their second research internship abroad. Thanks to the contacts and good reputation of the Groningen biomedical researchers, it’s never a problem to find a research internship abroad.

Field of research During the Master’s degree programme you will conduct one or two independent research projects under the supervision of experienced researchers. What is characteristic of research in Groningen is the depth of experience in the field of studying life processes, and their abnormalities, in the intact organism.

16

faculteit wiskunde en natuurwetenschappen

Research is being conducted in various fields. One research field, for example, investigates the mechanisms of inflammation and immunity, allergies and tumours. Research into the transplantation applications of embryonic stem cells is becoming very popular. Another important branch is research into diseases of the brain and nervous system (Parkinson’s, Alzheimer’s, multiple sclerosis and amyotrophic lateral sclerosis). We also conduct research into the biological aspects of emotional and affective disorders such as depression and phobias, stress pathology, anorexia nervosa and obesity. Other fields where Groningen research is strong include diabetes, epidemiology and cardiovascular disorders. In all cases researchers work with the most up-to-date equipment.

Career prospects Most biomedical scientists work as researchers at a university or research institute. Biomedical scientists are also very well represented in the pharmaceutical industry, the food industry and social organizations such as the Heart Foundation, the Diabetes Fund and in advisory positions in government. There are also many opportunities in the field of education, particularly at HBO and university level.

Admission requirements You will be admitted to the Master’s degree in Biomedical Sciences with one of the following Bachelor’s degrees from the University of Groningen: › Biology, with Medical Biology or Behavioural and Neurosciences as specialization › Biology with Molecular Biology, including Integrative Neurobiology, as specialization › Life Science and Technology, with Molecular and Medical Cell Biology as specialization › Life Science and Technology with Physiology and Pharmacology as specialization If you have a Bachelor’s degree from another university at home or abroad, you may also qualify for admission. The Board of Examiners will then check that you have the right qualifications. Consult the student advisor to find out whether you qualify for admission. It is possible that you may be admitted on condition that you supplement certain aspects.

In general you will need to have sufficient knowledge of English (VWO-level) to be able to follow this Master’s degree programme.

For Dutch HBO-students in a related area, there may be the possibility to follow a bridging programme.

17

Application How can you apply for the Master’s programme? › Students can register for the Master’s programme at Studielink (www.studielink.nl). › The annual deadline for applications is 1 June. › For more information about the Master’s programme and the admission procedure contact the programme coordinator or the student advisor.

Further information www.rug.nl/fwn/MScBiomedsciences Contact details Student advisor Mrs K.E. Voskamp, PhD Antonius Deusinglaan 1 9713 AV Groningen T +31 (0)50 363 77 02 k.e.voskamp@rug.nl

T

DD

JW

Key Facts › Start programme: 1 September 2009 › Duration: 24 months › Language: English › Degree: Master of Science (MSc)

Marine Biology

How does the hole in the ozone layer affect plankton? How is biodiversity changing in the Wadden Sea and which factors are responsible? How are populations of marine organisms connected over vast spatial scales?

Why do corals expel their algal symbionts?

How are the oceans responding to climate change? If these kind of questions attract you, then the Master’s degree programme in Marine Biology in Groningen is the place for you.

General information The two-year Master’s programme in Marine Biology is offered by the University of Groningen in cooperation with the Royal Netherlands Institute for Sea Research (NIOZ) on Texel, the Centre for Estuarine and Marine Ecology (NIOO-CEME) in Yerseke, and the Institute for Fisheries Research (IMARES/RIVO) in IJmuiden. The Groningen Master’s degree programme is unique in The Netherlands. The curriculum has been newly revised at both the Bachelor’s and Master’s levels to reflect the latest advances in this fast evolving field. The programme is jointly taught by the sister research groups: ‘Marine Benthic Ecology & Evolution’ and ‘Ocean Ecosystems’ in cooperation with other groups in the Centre for Ecological and Evolutionary Studies (CEES) and our partner institutions mentioned above.

Programme content Marine Biology is an international and highly interdisciplinary field. Students have the opportunity to custom design their study programme, which is strongly research oriented.

The core consists of advanced, elective courses and by at least two substantial individual research projects. The first of these research projects must be conducted in Groningen under the supervision of the institutes involved in the degree programme; whereas the second project can take place virtually anywhere in the world. Additional requirements include a colloquium and the Master’s thesis. Some examples of the advanced courses include: Polar Ecology &

18

faculteit wiskunde en natuurwetenschappen

Management, Coral Reef Ecology, Marine Genomics and Global Sea Change. Students are also encouraged to follow courses being offered by other groups within CEES such as: Advanced Statistical Methods, GIS, Advanced Evolutionary Ecology, Adaptation-BiocomplexityConservation and Phylogenetics and Genomics in Ecology.

Field of research During the Master’s degree programme students have the opportunity to conduct research under the supervision of experienced scientists.

Research may be conducted in the field, onboard research vessels and/or in the laboratory. Some examples of laboratory work include studying the influence of ultraviolet radiation on plankton, analysis of dispersal and genetic population structure of seaweeds, seagrasses, fish and invertebrates; or the molecular identification of invasive species. Field work might include studying species interactions across trophic levels in the Wadden Sea or the population dynamics of krill in the Antarctic. Whether your interests lie in biological oceanography or coastal marine ecology, there are plenty of opportunities.

Career prospects More than 90% of our graduates find jobs. About 30% continue in academic research with the pursuit of their PhD degree. This may take place in Groningen, elsewhere in The Netherlands or abroad.

Another 30% continue in various kinds of research and management related to fisheries and coastal zone management. The final 30% works in the public sector as, for example, in journalism, teaching and communications.

Admission requirements Requirements for admission to the Master’s degree programme in Marine Biology include: › A Bachelor’s degree from the University of Groningen in Biology with the specialization Marine Biology or the specialization Ecology (with the modules Oceanography and Marine Biology). › If you have a different degree, the Board of Examiners will decide whether or not you can be admitted to the Master’s degree programme. › Sufficient English proficiency on VWO level is required.

19

Application How can you apply for the Master’s programme? › Students can register for the Master’s programme at Studielink (www.studielink.nl). › The annual deadline for applications is 1 June . › For more information about the Master’s programme contact the programme coordinator or the student advisor.

Further information www.rug.nl/fwn/MScMarineBiology Contact details Mrs A.F. Bos, MSc T +31 (0)50 363 87 64 attie.bos@rug.nl

T

DD

JW

Ecology and Evolution

Key Facts › Start programme: 1 September 2009 › Duration: 24 months › Language: English › Degree: Master of Science (MSc)

Will the otter be able to recover? How do plants settle in new areas? Why do geese always travel south at exactly the same time? How do different species of plants and animals live together in a habitat? If you are interested in questions like these, then the Master’s degree programme in Ecology in Groningen is the place for you.

General information The Master’s degree programme in Ecology takes two years and is offered by the research institute CEES (Centre for Ecological and Evolutionary Studies). You will design most of your study programme yourself. Ecology is an internationally oriented field and the degree programme has a strong focus on research. You will conduct one or two independent research projects in your field. Instead of the second research project, you can also choose to do an internship. In addition, you will follow optional courses, learn to present your research results and write a Master’s thesis.

Programme content The courses in the Ecology & Evolution programme are taught by the seven research groups, ‘Theoretical Biology’, ‘Animal Ecology’, ‘Community and Conservation Biology’, ‘Evolutionary Genetics’, ‘Plant Ecophysiology’, ‘Microbial Ecology’, ‘Marine Benthic Ecology & Evolution’ and ‘Ocean Ecosystems’.

During a two-year period you must complete a number of research internships, present a literature study (colloquium), write a Master’s thesis and follow a number of Master’s courses. You decide the focus of your study programme: you can specialize in plants or animals, focus more on evolution, include more theory or more field work... it’s up to you. You will also have to follow a number of compulsory courses. The courses in the Master’s degree programme focus on the practical side of research. ‘Current Themes’, for example, is a series of lectures and tutorials with different themes you can choose from.

The topics vary from very broad subjects, such as philosophy of science, to very specific ones, such as a lecture series in which recent developments in a field that is very topical at that moment are discussed by means of recent publications. The module ‘Advanced Statistical Techniques’ discusses specific techniques that are very useful for ecological research. In addition, there is a GIS module that

20

faculteit wiskunde en natuurwetenschappen

will introduce you to the possibilities of displaying and analysing spatial information in software packages, as well as courses such as ‘Advanced evolutionary ecology and Phylogenetics and Genomics in Ecology’.

Field of research During the Master’s degree programme you will conduct one or two independent research projects under the supervision of experienced researchers. The CEES research institute conducts research in the following four main areas: › Evolutionary Ecology & Genetics. A central issue in evolutionary biology concerns the importance of genetic variation: how do genetic variation and natural selection result in reproductive systems, adaptation of organisms to their environment and the emergence of new species? We will try to answer this question by means of an experimental, molecular approach (genomics) and via model-based studies. › Behavioural Ecology & Ecophysiology. Both the morphology and physiology of an organism and its behaviour are formed by selection. Behaviour – for example the timing of reproduction, partner choice and time and route of bird migration – and physiology – for example the degree of plasticity to regulate energy use and temperature – are products of evolution. Theoretical models are paired with experimental ones to study these issues, both in the field and in the laboratory. › Conservation Biology. Small populations are threatened with extinction because their habitat is fragmented. Whether these populations will indeed die out depends on their genetic structure, demography, dynamics of distribution, etc. This type of research is important, for example, for the restoration of nature reserves or the development of sustainable fishery. Examples of research projects include the effects of genetic erosion in fruit flies and the seed dispersal of plants in the Wadden area. › Community Ecology. Species and individuals living in the same area interact with each other and with their environment. Processes of physiological adaptations and restrictions, competition, grazing, predation and succession can change a group of individuals into a community. Combining field observations, laboratory experiments and theoretical models can give us a better understanding of the mechanisms that are active in nature.

Career prospects Ecology graduates often find jobs as research assistants at a university or an institution for applied research, but you can also become a project officer, consultant, policy officer or teacher.

21

Admission requirements Requirements for admission to the Master’s degree programme in Ecology and Evolution include: › A Dutch Bachelor’s degree in Biology with a specialization in Ecology or Marine Biology. › If you have a different degree, the Board of Examiners will decide whether or not you can be admitted to the Master’s programme. › Sufficient English proficiency on VWO level is required. › A special programme is available for holders of a Dutch HBO Bachelor’s degree. For details, contact the programme coordinator or the student advisor.

Application How can you apply for the Master’s programme? › Students can register for the Master’s programme at Studielink (www.studielink.nl). › The annual deadline for applications is 1 June. › For more information about the Master’s programme contact the programme coordinator or the student advisor.

Further information www.rug.nl/fwn/MScEcology Contact details Mrs A.F. Bos, MSc T +31 (0)50 363 87 64 attie.bos@rug.nl

T

DD

JW TP

Evolutionary Biology, Top Programme within Ecology and Evolution

The Top programme Evolutionary Biology is embedded in the Master’s degree programme in Ecology and Evolution and explores the interface between ecology and evolution.

Students can benefit from a wide spectrum of national and international expertise across the fields of ecology and evolution.

General information By following the Top programme in Evolutionary Biology, students acquire top quality research competences via advanced theoretical and practical training in such a way that they become highly attractive for research positions in the area of Evolutionary Biology. They can often continue their careers by starting PhD research.

Programme content The two-year track starts in September of each year and has a study load of 120 ECTS credits. The first semester consists of three compulsory modules. After this initial period, each student puts together an individual programme that optimally meets their personal career objectives. At the core of the programme are two individually supervised research projects of about six months each. In addition, each student conducts two smaller assignments based on a review of recent research literature. One of these reviews (the colloquium) is presented orally to a wider audience, while the second review (the literature study) takes the form of a review article or grant proposal.

In parallel with these activities, students can choose from several seminar series, short courses and Master’s modules. Throughout the programme, each student is coached by a personal mentor.

The programme elements and their associated ECTS credits (120 in total) are summarized below: › three compulsory modules (30 ECTS in total) › at least two series of seminars worth 2 ECTS to be chosen from a list of ‘current themes’ and ‘classic themes’ › two research projects (60 ECTS in total) › one colloquium (6 ECTS) › one literature study written in the form of a review article or a research proposal (6-18 ECTS) › optional modules (12 ECTS in total)

22

Key Facts › Start Programme: 1 September 2009 › Duration: 24 months › Language: English › Degree: Master of Science (Msc)

Career prospects This Master’s programme is specifically designed to train the skills that are required for a successful career as a scientist.

The Master’s programme provides training in writing grant proposals and encourages students to apply for grants that enable them to continue with a PhD project.

Admission requirements Admission to the specialization is highly selective.

Successful candidates must demonstrate that their motivation and cognitive skills are well above average. The requirements for acceptance include: › a Bachelor’s degree in Biology or the equivalent › marks that clearly identify the candidate as belonging to the top 10% of their cohort › outspoken motivation to pursue a scientific career › documented proficiency in English › recommendations by qualified referees.

Application The application deadline is 1 February 2009.

Further information www.rug.nl/fwn/TPEvolutionaryBiology Contact details Mrs A.F. Bos, MSc T +31 (0)50 363 87 64 attie.bos@rug.nl

faculteit wiskunde en natuurwetenschappen

‘There is so much to choose from’ ‘During the Master’s degree programme in Ecology you choose your own subjects, thus there are lots of possibilities. Designing experiments, fieldwork abroad or in Groningen, lab work, statistics and a literature study are among the options.

Apart from doing things yourself, you learn a lot by listening to other people talking about their research. I myself spent three months in Australia researching Sleepy Lizards, and also studied Blue Tits in Groningen. There is so much to choose from: lizards, plants, birds and the whole world to pick a subject. Welcome to the world of ecology.’

Rob Gordijn Student of the Master’s degree programme in Ecology and Evolution

23

T

DD

JW

Molecular Biology and Biotechnology

Biomolecular Sciences is an internationally oriented research and business area, where academic research strongly focuses on unraveling the fundamental processes in living cells in order to understand ‘life’ at a molecular level. This fundamental knowledge further drives several applied-oriented research projects in collaboration with major industrial partners and government support in the areas of Life Sciences, Bio(nano)technology, Sustainable Chemistry, Synthetic Biology, Biomedical Sciences and Food Sciences. If biomolecular sciences appeals to you, you should apply for the Master’s programme in Molecular Biology and Biotechnology!

General information During the Master’s degree programme in Molecular Biology and Biotechnology, students acquire in-depth knowledge and skills via upper-level theoretical and practical training in such a way that they become highly competent in the field of Biomolecular Sciences, and have excellent perspectives for an independent research career in an academic environment or Life Sciences industry.

Programme content The Master’s degree programme in Molecular Biology and Biotechnology takes 2 years (120 ECTS). The curriculum is mainly organized by staff of the Groningen Biomolecular Sciences and Biotechnology Institute (GBB) research institute. The programme is quite individually tailored by students and focuses on subjects that relate to the research themes of GBB.

24

Key Facts › Start programme: 1 September 2009 / 1 February 2010 › Duration: 24 months › Language: English › Degree: Master of Science (MSc)

Multidisciplinary research forms a major component of the two-year programme, for which at least two research projects must be completed (in total a value of at least 70 ECTS). The first research project must be conducted in one of the 12 GBB research groups, but it is possible to do the second research project externally or even abroad; the research projects are always supervised by experienced scientists and GBB staff.

In addition to research, theoretical training in the form of in-depth courses on a variety of biomolecular subjects (at least 18 ECTS), a colloquium (5 ECTS), and an essay (5 ECTS) are compulsory parts of the programme, leaving room of about 15 ECTS for the student to complete the programme with optional courses.

At GBB the research and teaching – also that for the Master’s programme – are internationally oriented, and obviously all courses are taught in English.

faculteit wiskunde en natuurwetenschappen

Field of research GBB performs research of the highest standard in the field of biomolecular sciences, with a strong focus on proteins. Our aim is to fully understand regulation, the structure and dynamics of proteins in relation to their function and activity in living cells and to obtain an understanding of the fundamental properties of proteins and microorganisms that are relevant for application in health and bio(nano)-technology. Through Synthetic Biology, this fundamental knowledge is combined with that of other disciplines to design and develop novel functional biological and semi-artifical sytems. GBB has achieved a strong national and international reputation in protein structure determination and analysis, biochemistry, molecular biology and microbiology, molecular genetics and bioinformatics. The research is primarily fundamental and curiosity-driven; it is often multidisciplinary and collaborative with specialization in the following GBB key areas: › Systems biology of microorganisms › Molecular cell biology › Membrane proteins › Structure-function relationship of proteins › Microbial biotechnology and biocatalysis › Chemical and synthetic biology Within these six GBB key research themes, various research questions address processes that relate to human health and disease development. These include: i) research on peroxisome homeostasis with the aim of understanding the biogenesis, ageing and turnover of peroxisomes in yeasts, being a suitable model for peroxisome-related diseases, ii) the analysis of stem cell differentiation and programmed cell death in relation to cancer research and tissue regeneration, iii) the production and modification of (synthetic) antibiotics with respect to demand for new antibiotics, and iv) the study on proteins involved in drug resistance, virulence and microbial infections.

Career prospects Biomolecular scientists, graduates of the Master’s degree programme in Molecular Biology and Biotechnology, who wish to pursue a research career in an academic environment have excellent opportunities to apply for a PhD position in the areas of Life Science, Biochemistry, Biomedical Sciences, and Bio(nano)technology.

Alternatively, graduates have good perspectives to acquire a position in institutions for applied sciences (e.g. TNO, RIVM, etc.) or R&D units of Life Sciences Industries.

Admission requirements

25

Requirements for admission to the Master’s programme Molecular Biology and Biotechnology include: › Direct admission is possible with the following Bachelor’s degrees from the University of Groningen: › Life Sciences, majoring in Molecular Life Sciences › Life Sciences, majoring in Medical Biology (incl. completed modules on General Chemistry and Bioinformatics) › Chemistry, majoring in Biochemistry or Biophysical Chemistry › Life Science and Technology, majoring in Genomics and Proteomics or Molecular Medical Cell Biology › Admission for students from other universities depends on their Bachelor’s degree (or comparable levels). In general, for external students admission is granted if a suitable Bachelor’s degree has been obtained in which molecular cell biology or microbiology, molecular genetics, biochemistry or biophysical chemistry forms a major component. The Board of Examiners of the Master’s programme will evaluate this prior to admission. › Sufficient English proficiency on VWO or comparable level is required. › A special programme is available for holders of a Dutch Bachelor’s degree in Applied Sciences (HBO). For details, contact the programme coordinator or the student advisor.

Application How can you apply for the Master’s programme? › Students can register for the Master’s programme at Studielink (www.studielink.nl). › The annual deadline for applications is 1 June. › For more information about the Master’s programme contact the programme coordinator or the student advisor.

Further information www.rug.nl/fwn/MScMolecularBiology Contact details For specific questions concerning admission to and application for the Master’s degree programme in Molecular Biology and Biotechnology, please contact: Mrs A.F. Bos, MSc T +31 (0)50 363 87 64 attie.bos@rug.nl For further questions concerning the programme, content and research environment please contact the GBB Coordinating Office via email: e.g.vrieling@rug.nl

T

DD

JW TP

Biomolecular Sciences , Top Programme within Molecular Biology and Biotechnology

The Top programme Biomolecular Sciences is part of the Master’s degree programme in Molecular Biology and Biotechnology.

The programme will educate students at an advanced level. One semester of comprehensive modules must be successfully completed in order to receive the special annotation of the Top programme on the diploma supplement for Molecular Biology and Biotchnology.

General information During the Top programme in Biomolecular Sciences, students acquire top quality research competences in such a way that they become highly attractive for a research career in the area of Biomolecular Sciences and often will continue this by subsequently starting PhD research.

Programme content In the two-year programme of Biomolecular Sciences multidisciplinary research is a major component. At least two research projects must be completed. The first research project must be conducted in one of the 12 GBB research groups, but it is possible to do the second research project externally or even abroad; the research projects are always supervised by experienced scientists and GBB staff.

In addition to research, a substantial part of the advanced theoretical training is part of the programme.

Note that the annotation of Top programme with the diploma will only be awarded if all the compulsory elements of the Top programme have been completed at a satisfactory level. In any other event and if the level is unsatisfactory, only the Master’s degree in Molecular Biology and Biotechnology will be awarded.

26

Key Facts › Start programme: 1 September 2009 › Duration: 24 months › Language: English › Degree: Master of Science

Field of research The Top programme in Biomolecular Sciences is strongly related to the research programme of the Groningen Biomolecular Sciences and Biotechnology Institute in the way set out under the Master’s degree programme in Molecular Biology and Biotechnology.

Career prospects Biomolecular scientists, graduates of the Top programme Biomolecular Sciences, have a clear-cut view of their career and have excellent opportunities to continue their research via PhD research. In several cases, Top programme students already received offers of a PhD position during or just after one of their research projects conducted as part of the Master’s programme.

Admission requirements In general, the same admission requirements apply as for the Master’s degree programme in Molecular Biology and Biotechnology.

Enrolment in the Top programme is selective and only qualified, excellent and ambitious students will be admitted directly to the programme. In addition to the standard application, candidates should motivate their application and include letters of recommendation.

Admission is granted upon positive evaluation by an Admissions Board following an interview with the candidate. Financial support may be provided for a number of foreign candidates.

Application The deadline for applications for the Top programme in Biomolecular Sciences as part of the Master’s programme in Molecular Biology and Biotechnology is 15 April 2009 for Dutch and EU students.

Further information www.rug.nl/fwn/TPBiomolSciences Contact details Mrs A.F. Bos, MSc T +31 (0)50 363 87 64 attie.bos@rug.nl

faculteit wiskunde en natuurwetenschappen

‘It is a good oppurtunity to gain more practical experience’ ‘For a HBO graduate of Bioinformatics, studying at the University of Groningen is a nice addition and it broadens your horizons. The Master’s degree programme in Molecular Biology & Biotechnology allows you to design your own study programme – within the confines of the programme – and thus to facilitate further deepening of the material. It is also a good opportunity to gain more practical experience in both the academic and business worlds. I hope this will increase my job options and opportunities.’

Jasper Bosman Student of the Master’s degree programme in Molecular Biology and Biotechnology

27

T

DD

JW

Biomedical Engineering

Are you interested in technology and also in health care? Biomedical Engineering is the perfect mix of both. In Groningen there is a unique cooperation with the University Medical Center Groningen. Many experts – medical doctors and engineers – bring students into contact with current clinical practice, which increasingly depends on new technologies developed by biomedical engineers. A biomedical engineer trained in Groningen has learned to cooperate in multidisciplinary teams and to communicate effectively with medical doctors, other engineers, biologists and biochemists.

Key Facts › Start programme: 1 September 2009 › Duration: 24 months › Language: English › Degree: Master of Science (MSc)

General information Current-day medical practice relies increasingly on technology, such as microelectronics, information technology and mechanical and materials engineering. In this multidisciplinary setting of medical sciences, natural sciences and engineering technology, biomedical engineers develop new methods for the diagnosis and treatment of patients. The results of their efforts may range from ever more advanced imaging instruments to scaffolds for tissue engineering, and from modelling software to new surgical appliances. In a clinical environment, they may be responsible for setting up, adapting and maintaining state-of-the-art medical facilities.

Biomedical engineers are qualified to analyse and solve problems in health care using a combination of engineering and biological perspectives. Hence, they have an understanding of the special difficulties of working with living systems and are able to create and evaluate a range of possible solutions. Biomedical engineers are trained in analytic and synthetic methods of physics and chemistry, mathematics and computing science, electrical engineering and mechanical engineering. They are also well versed in medical and biological basic knowledge and know the rules and standards of professional conduct.

Programme content The programme focuses, inter alia, on topics in the fields of imaging techniques, physiological control engineering, rehabilitation engineering, implant engineering, cell and tissue engineering and infection prevention, as well as on aspects of medical ethics and law.

Students choose one of two specializations within the programme: › Medical instrumentation and medical imaging › Implants and function restoration These specializations correspond to the research areas briefly described below.

The second, final year of the Master’s programme includes three months of training within a company, hospital or laboratory. The training project will be related to the chosen specialization. A 30-week research project concludes the programme.

Medical Imaging and Instrumentation Medical Imaging focuses on the visualization of structures and processes within the human body. It ranges from the visualization of metabolic processes within a cell to the measurement of electrical activity in the brain. Nowadays a wide variety of imaging techniques are used, such as X-ray and CT, MRI, PET and ultrasound cameras for the medium and large scale (down to 1 mm). Different types of optical and electron microscopes cover the range toward micrometre or even nanometre scale. A further topic is radiation therapy.

28

faculteit wiskunde en natuurwetenschappen

Medical instrumentation is concerned with non-imaging equipment and control systems. Examples include surgical technologies, anaesthesia equipment, non-invasive diagnostic equipment using light, and instruments for the measurement of parameters of body function, as used in an intensive care environment. Other important topics concern modelling of physiological processes and the physiology of bioelectrical phenomena at the cellular or organ level, such as in muscle tissue or the neural system. In this specialization students learn to develop or improve imaging and other medical instruments, in hardware and/or software.

Implants and Function Restoration This field deals with techniques that are intended to restore body functions. Examples include implants, artificial organs, prostheses and bone plates. All of these must be biocompatible, which means that they will be accepted by the body and will not evoke a severe rejection reaction. Biomaterials can also be biodegradable, which means that they are slowly broken down into harmless substances in the body.

At present, new tissue engineering techniques for the restoration of tissue structures are being developed. Important topics in this specialization include biomechanics, materials science, design methodology and molecular-cellular techniques. The development of extra-corporeal support systems, such as heart–lung machines, is covered by this specialization as well.

Field of research The research project will be performed within one of the many research groups involved with research in the field of Biomedical Engineering. At the University Medical Center Groningen, the departments of Orthopaedics, Otolaryngology, Radiology, Ophtalmology, Tissue Engineering and Radiotherapy and the Neuro-Imaging Center are active in this field.

Career prospects The multidisciplinary nature of the Master’s programme in Biomedical Engineering adds significantly to employment possibilities in both research and management-oriented jobs. Industry, research agencies, hospitals, universities and government organizations dealing with health-related products and services are potential employers. Biomedical engineers may contribute to research, to engineering design and product development, or to business aspects of engineering and technical management. They are also experts who may advise on the development of long-term strategies and policies in the field of medical life sciences.

29

Admission requirements Requirements for admission to the Master’s programme Biomedical Engineering include: › A Bachelor’s degree in Biomedical Engineering. This will give you direct access to the Master’s degree in Biomedical Engineering. › If you have a different degree, the Board of Examiners will decide whether or not you can be admitted to the Master’s programme.

Applicants holding a Bachelor’s degree in physics, physical engineering, chemistry, chemical engineering, electrical engineering or mechanical engineering, may be admitted on condition that any deficiencies related to biomedical engineering will be dealt with in the first semester. › Sufficient English proficiency on VWO level is required. › A special programme is available for holders of a Dutch HBO Bachelor’s degree. For details, contact the programme coordinator or the student advisor.

Application How can you apply for the Master’s programme? › Students can register for the Master’s programme at Studielink (www.studielink.nl). › The annual deadline for applications is 1 June. › For more information about the Master’s programme contact the programme coordinator or the student advisor.

Further information www.biomedische-technologie.nl Contact details Programme coordinator and student advisor: T.R. Koiter, PhD Antonius Deusinglaan 1 9713 AV Groningen T +31 (0)50 363 31 41 t.r.koiter@med.umcg.nl

T

DD

JW DD

Medical Pharmaceutical Sciences

The field of work of a medical pharmaceutical researcher covers a broad range of activities, including searching for the cause of a disease and how it develops in a patient or model system, finding substances that can influence this process, designing effective medication and investigating how medicines are used in actual practice.

Key Facts › Start programme: 1 September 2009 › Duration: 24 months › Language: English › Degree: Master of Science (MSc)

General information The field of medical pharmaceutical sciences is multidisciplinary, focusing on the causes and pathophysiology of diseases and intervention with drugs. Within the programme, researchers from the natural sciences (pharmacists, biologists, chemists and mathematicians) cooperate with medical scientists (both researchers and doctors) in training young medical pharmaceutical scientists. Various research groups are involved. Students of this programme can focus on fundamental or applied research, or a combination of both. The degree programme thus offers many possibilities.

Programme content The two-year degree programme (120 ECTS) has two variants: the research variant and the policy and management variant. The research variant focuses entirely on research within the medical pharmaceutical sciences. The policy and management variant comprises one year of research and one year aimed at the development of policy and management-related understanding and skills. Students choose one of these variants during their first year.

During the programme, all students conduct at least one independent research project of a minimum of 28 weeks, usually within the context of an ongoing research project.

The Introduction to Medical Pharmaceutical Sciences module is also compulsory. This module provides an overview of medical pharmaceutical sciences and discusses various topics that are important in research, such as Good Research Practice or research financing.

The Research variant The programme mainly consists of independent research, which focuses on learning about conducting research by actually doing it.

You will not only independently conduct experiments in a laboratory, but also gain experience with related issues, such as formulating hypotheses, searching for and studying scientific literature and presenting your own results.

In consultation with your mentor you will design your own study programme tailored to your interests. Your optional courses will serve as preparation for your first research project. The research projects consist of experiments conducted in the laboratory, under the supervision of a departmental staff member. You will conduct two projects with two different research groups, within or outside the University of Groningen or even abroad. You will also hold an oral presentation (colloquium) and write a Master’s thesis.

30

faculteit wiskunde en natuurwetenschappen

Policy and Management variant The Policy and Management variant is the option to choose if you are not only interested in science but also in the social and commercial aspects of medical pharmaceutical developments and products. This variant will prepare you for a career in a company or policy organization. In addition to gaining scientific knowledge you will learn how to hold a good presentation, how to deal with hard deadlines, how to apply for an internship (at a company or organization outside the university) and how to give and receive feedback.

It is not yet certain whether the Policy and Management variant will be offered in English in 2009.

Field of research Measured against international standards, the University of Groningen’s drugs research is of very high quality. A number of research fields are among the best in the world.

Research in medical pharmaceutical sciences in Groningen is mainly conducted within the GUIDE Graduate School (www.graduateschoolGUIDE.nl). In GUIDE there is close cooperation between researchers from the School of Life Sciences and the University Medical Center Groningen. This multidisciplinary cooperation between clinical, preclinical and pharmaceutical scientists is unique in the Netherlands.

We are convinced that new ideas for the treatment of diseases often emerge when knowledge of the pathophysiology of diseases is combined with knowledge of the development of drugs. We mainly concentrate on kidney disease, cardiovascular disease, asthma and COPD, liver and metabolic diseases, cancer and diseases related to the immune system.

Career prospects The Master’s degree programme in Medical Pharmaceutical Sciences provides excellent preparation for a career in research. Researchers find jobs in a variety of organizations, including universities, academic and general hospitals, governmental and semigovernmental institutions and the pharmaceutical or biomedical industries. This degree programme can also serve as good preparation for other jobs at an academic level, as during the independent research projects you not only learn how to conduct research but also how to cooperate, communicate (orally and in writing) and present and defend your own ideas.

31

In addition to research, graduates also find jobs in companies, government institutions and social organizations. This often involves linking medical pharmaceutical science to, for example, a business or policy strategy. Examples not only include various positions within the pharmaceutical industry, but also institutions such as the Medicines Evaluation Board, an organization that deals with the admission of drugs to the Dutch Market, or the Ministry of Health, Welfare and Sport.

Admission requirements Admission to the Master’s degree programme requires a Bachelor’s degree in one of the following fields: Pharmaceutical Sciences, Biomedical Sciences, Life Sciences, Biochemistry or Medicine.

Admission is on an individual basis at the discretion of the Board of Examiners.

Sufficient English proficiency on VWO level is required.

For Dutch HBO-students in a related area, there may be the possibility to follow a bridging programme.

Application How can you apply for the Master’s programme? › Students can register for the Master’s programme at Studielink (www.studielink.nl). › The annual deadline for applications is 1 June. › For more information about the Master’s programme and the admission procedure contact the student advisor.

Further information www.rug.nl/fwn/MScMedPharmasciences Contact details Student advisor Mrs S. van Duin, MSc Antonius Deusinglaan 1 9713 AV Groningen T +31 (0)50 363 28 31 s.van.duin@rug.nl

T

DD

JW

Farmacie

Welke stoffen kunnen de werking van het Aids-virus tegengaan? Hoe motiveer je een patiënt een geneesmiddel goed te gebruiken?

Welke genen zijn de oorzaak van het ontstaan van kanker en hoe kunnen we deze ziekte genezen? Op dergelijke fascinerende vragen kun je een antwoord vinden als je kiest voor Farmacie.

Algemene informatie Binnen de studie staat het geneesmiddel centraal. Je bestudeert de invloed van medicijnen in het menselijk lichaam en hoe je met behulp van geneesmiddelen ziektes kunt behandelen. En je leert je wetenschappelijke kennis over het geneesmiddel in te zetten voor de patiënt. Heb je belangstelling voor ziektes en gezondheid van de mens?

Ben je op zoek naar een studie waarmee je echt wat voor mensen kunt doen? Dan is de apothekersopleiding misschien iets voor jou.

Studieprogramma Het totale studieprogramma voor het afsluitende apothekersexamen beslaat drie jaar. Het onderwijs wordt grotendeels gegeven in blokken van twee tot zes weken. Gedurende die periode ben je geconcentreerd bezig met een bepaald onderwerp, dat je afsluit met een tentamen of een verslag.

In de beginfase van de opleiding ligt de nadruk op een verdieping en uitbreiding van je basiskennis over het geneesmiddel. Je volgt een verplicht programma dat bestaat uit farmaceutische en natuurwetenschappelijke vakken. Ook heb je ruimte voor het volgen van keuzevakken en doe je een onderzoeksproject in een richting van de farmaceutische wetenschap die jou het meeste aanspreekt.

Later in de masteropleiding verschuift het accent naar vakken die je voorbereiden op het beroep van apotheker. Een apotheker is in diverse opzichten geneesmiddeldeskundige. Je krijgt daarom vakken op het gebied van bereiding en kwaliteit van geneesmiddelen, farmacotherapie, bedrijfsvoering en wet- en regelgeving rond geneesmiddelen.

Omdat je in de apotheek dagelijks met mensen werkt, wordt er ook veel aandacht besteed aan communicatievakken. Aan het eind van de opleiding ga je je kennis echt in praktijk brengen. Je loopt 26 weken stage in twee openbare apotheken en een ziekenhuisapotheek. Er zijn ook mogelijkheden voor een extra stage in de industrie.

32

Kerngegevens › Instroommoment: 1 september 2009 › Duur: 36 maanden › Voertaal: Nederlands › Te behalen graad: Master of Science (MSc)

In de laatste fase van je opleiding kies je voor een specialisatie in Patiëntenzorg of in Productie & Kwaliteit.

De differentiatie Zorg In deze differentiatie kun je je gericht verdiepen in farmaceutische (patiënten)zorg. Er wordt extra aandacht geschonken aan kennis en vaardigheden die noodzakelijk zijn om de zorgvraag van de patiënt adequaat te kunnen beantwoorden. De verdieping moet worden gezien als een voorbereiding op de eindtermen die bij de masteropleiding horen en in belangrijke mate zijn gebaseerd op een invulling van de rol en taken van de (openbare) apotheker als zorgverlener/behandelaar (in het kader van de Wet op de Geneeskundige Behandelingsovereenkomst). Aandacht zal worden gegeven aan de kerncompetenties hierbij, zoals de bekwaamheden in communiceren, problemen oplossen, toepassen van kennis en wetenschap, multidisciplinair handelen op individueel en populatieniveau en farmaceutische bedrijfsvoering. Het volgen van deze differentiatie zal jou met je belangstelling voor de beroepsuitoefening van de apotheker als zorgverlener/behandelaar een goed beeld geven van de noodzakelijk geachte kennis en vaardigheden. De voorbereiding op het traject na de masteropleiding zal met het volgen van deze differentiatie goed worden ondersteund.

De differentiatie Productie & Kwaliteit In deze differentiatie maak je uitgebreid kennis met de verschillende aspecten die samenhangen met het ontwerp en de (grootschalige) productie van geneesmiddelen zoals die plaatsvindt in de farmaceutische industrie of in het ziekenhuis. Apothekers zijn op velerlei wijzen betrokken bij deze processen.

Vanuit de kliniek kan bijvoorbeeld de vraag komen naar een specifieke toedieningsvorm of een nieuwe actieve verbinding vraagt om een bijzondere toedieningsroute. In de Speciële Recepteerkunde leer je met dit type van vragen om te gaan. Je zult de farmacotherapeutische relevantie moeten kunnen beoordelen en een toedieningsvorm kunnen kiezen, tevens zul je een formulering en een bereidingsvoorschrift moeten kunnen opstellen. Je zult de aflevering en eventueel de toediening aan de patiënt moeten kunnen begeleiden.

Onderzoeksvelden Naast het verplichte programma geeft de masteropleiding Farmacie in Groningen je de kans om je te verdiepen in vakgebieden die jóu interesseren. Vooral tijdens je onderzoeksdifferentiatie is er veel ruimte voor eigen voorkeuren en wensen. Je doet voorbereidende keuzevakken en een onderzoeksproject van ongeveer 7 maanden.

Tijdens dit onderzoeksproject doe je, onder begeleiding van een onderzoeker, experimenten en een literatuurstudie. Uiteindelijk presenteer je jouw resultaten met een voordracht. Het doel van

faculteit wiskunde en natuurwetenschappen

Voor studenten die apotheker willen worden en daarnaast ook willen promoveren zijn er diverse mogelijkheden, deze verschillen per universiteit waar het promotieonderzoek zal worden uitgevoerd.

Wat je ook kiest, je kansen op de arbeidsmarkt zijn zeer goed. Als beginnend apotheker verkeer je in de luxe situatie dat je kunt kiezen waar je aan de slag wilt!

Toelatingseisen Het bachelordiploma Farmacie geeft toegang tot de masteropleiding.

Als je een verwant diploma of HBO-diploma hebt, is toetsing door de examencommissie noodzakelijk. Raadpleeg hiervoor de studieadviseur van de opleiding.

Het merendeel van de colleges en practica wordt in het Nederlands onderwezen, bovendien vormen apotheekstages een belangrijk deel van de opleiding. Een goede kennis van het Nederlands is dan ook verplicht. De meeste studieboeken zijn Engelstalig, kennis van het Engels op vwo-niveau is gewenst.

het onderzoeksproject is kennis te maken met wetenschappelijk onderzoek en te leren hoe wetenschappelijk onderzoek kan worden aangepakt. Bovendien leer je hoe je onderzoeksresultaten op een wetenschappelijke manier wereldkundig maakt.

Je participeert in lopend onderzoek binnen de Rijksuniversiteit Groningen. Zo kun je bijvoorbeeld onderzoek doen naar methoden om genetisch materiaal (DNA) in cellen te introduceren met als doel een ziekte te behandelen, of zoek je uit of het vaccineren van kinderen tegen hersenvliesontsteking effectief is.

Ook kun je je onderzoeksproject buiten de Rijksuniversiteit Groningen of in het buitenland doen. Landen waar studenten meestal naar toe gaan zijn de Verenigde Staten, Engeland, Duitsland, Denemarken en Zweden.

Carrièremogelijkheden Apotheker is het meest bekende beroep dat je na je masteropleiding Farmacie kunt uitoefenen. Je kunt als apotheker aan het werk in een openbare apotheek, een ziekenhuisapotheek of in de industrie. Waar je ook terechtkomt, je doet altijd nog een vervolgopleiding die twee tot drie jaar in beslag neemt (registratieperiode). Deze opleiding is zeer praktisch van aard. Je werkt, en krijgt dus ook salaris, onder supervisie van een geregistreerd apotheker. Daarnaast volg je cursussen en verdiep je je verder in de theorie. Na je registratieperiode kun je zelfstandig of als mede-eigenaar een apotheekpraktijk voeren.

33

Aanmelding en inschrijving Wanneer je toelating hebt tot de gewenste master kun je je inschrijven.

Inschrijven voor een master doe je via Studielink, het online inschrijvingssysteem van alle Nederlandse hoger onderwijsinstellingen: www.studielink.nl Informatie over aanmelding en inschrijving vind je op de vraag- en antwoordsite van de Rijksuniversiteit Groningen: www.rug.nl/hoezithet Meer informatie www.rug.nl/fwn/MScFarmacie Contact De studieadviseur van farmacie is Solita van Duin (s.van.duin@rug.nl).

Op maandag, dinsdag, donderdag en vrijdag is zij bereikbaar op T +31 (050) 363 28 31.

Voor korte vragen is er inloopspreekuur op ma/di/do/vr van 12.00 tot 13.30 uur bij de onderwijsbalie (Antonius Deusinglaan 1, gebouw 3213, kamer 0005).

Je kunt ook een afspraak maken via het secretariaat, T +31 (0)50 363 33 43.

T

DD

JW RM

Clinical and Psychosocial Epidemiology

Key Facts › Start programme: 1 September 2009 › Duration: 24 months › Language: English › Degree: Master of Science (MSc) › Type of Master: Research Master

Epidemiology, the discipline investigating the associations between determinants and health outcomes, is the cornerstone of research in the Medical and Health Sciences.

The number of people with a chronic disorder, is rapidly increasing. Concurrently, psychosocial factors are important determinants of the increasing ‘epidemic’ of chronic diseases.

General information This programme focuses on epidemiology in the area of chronic diseases, with an emphasis on psychosocial factors, including quality of life, public mental health, and psychiatric epidemiology.

The curriculum moves from providing basic knowledge of clinical and psychosocial epidemiology in mandatory group-oriented courses to individual Master’s theses programmes with a tailored selection of specialized courses. The programme will be given in close collaboration with important clinical research groups on chronic diseases of the University Medical Center Groningen, including cardiovascular diseases, psychiatric disorders, cancer, diabetes, and pulmonary diseases.

The core of the programme is conducting a research project resulting in a Master’s Thesis. This project already starts in the first year and the emphasis is on hands-on experience in the full process of research.

For the research projects, students are individually linked with senior researchers in one of the participating research groups, based on the students’ preference. The participating research groups are selected on the basis of their proven quality of research, and include health sciences (clinical and psychiatric epidemiology, public health, drug utilization studies, general practice), social sciences (health psychology) and clinical sciences in chronic diseases (oncology, psychiatry, pulmonology, cardiology, endocrinology, rehabilitation). Because of the individual topic of the Master’s thesis and the related individual selection of specialized courses, each student follows an unique programme.

Programme content The first year starts with two parallel courses on the basic concepts of medicine and psychology/psychosocial factors (8 ECTS). The study

34

programme is based on the premise that students have a background in the basic disciplines of either clinical or psychological science. To ensure a solid background in both disciplines for all students, students will choose one of the basic courses, depending on their knowledge.

The curriculum continues with several collective courses in clinical and psychosocial epidemiology, and general research tools (data-collection and management, conducting clinical research, writing a research proposal, and projectmanagement). During these courses, theory will be supplemented with ‘patient-oriented’ lectures and examples from researchers using specialized research methods of different disciplines within clinical and psychosocial epidemiology.

The programme in the second year is mainly individual in nature, consisting for the main part of the Master’s thesis project. This project (54 ECTS) is devoted to conducting a research project, so that students gain expertise and experience in the entire research process.

The Master’s thesis project includes a review of the relevant literature, the selection of research questions and methodology, data analysis and interpretation of the results, discussion of the results and formal presentations. Preferably, the student will also be involved in data collection. If the Master’s thesis project is embedded within an ongoing project, a distinct own research question is required.

Altogether, this will result in a Master’s thesis, which reports on all these parts of research. If possible, a shortened version of the thesis is submitted as article to an international peer-reviewed scientific journal.

faculteit medische wetenschappen

Knowledge and understanding in the research field of the Master’s thesis can be expanded in individually selected specialized courses.

These courses can be followed during the Master’s thesis project. To stimulate scientific thinking and reasoning, small coaching groups will meet once a week during the entire two-year under the supervision of a scientific coach. The scientific coach will also advise on issues such as choice of courses and thesis project, and will monitor their study results. During the whole programme, students are required to attend research seminars in the participating departments.

The Clinical and Psychosocial Epidemiology Research Master’s programme is a unique programme by combining the clinical and psychosocial aspects in research on chronic diseases. In addition, students have the opportunity to conduct research within large-scale longitudinal studies. Examples are the GECKO project (a birth cohort study on childhood obesity), the LifeLines project (a 3 generations population cohort study on risk factors of multifactorial diseases and its modifiers), the Groningen Longitudinal Ageing Study (GLAS) on psychosocial predictors of different Quality of Life trajectories after diagnosis of a chronic disease, the study of Feelings of Control and Adaptation to Cancer and Treatment (FACT), or the Tracking Adolescents’ Individual Lives Study (TRAILS) that investigates the determinants and consequences of adolescents’ mental (ill)health, (mal)adjustment, and social development.

The Clinical and Psychosocial Epidemiology Research Master’s programme offers you excellent training for a scientific career in epidemiological research, excellent research facilities, a multidisciplinary research environment, tuition in small groups, and individual guidance by top researchers.

Field of research The programme builds upon the participation of the research groups of Clinical Epidemiology, Health Psychology, Public Health and Health Services Research, and Psychiatric Epidemiology. For their Master’s projects, students may participate in the research programmes of one of these groups. Depending on the interests and background, students may also participate in one of the other research programmes, including genetic epidemiology, pharmaco-epidemiology, health economics, and social demography.

Career prospects Graduates will have excellent qualifications to be accepted as a PhD student in health research at any university worldwide. Without further training in a PhD project, the Master’s degree programme will result in the qualifications required for positions in public or private organizations in the area of health research, such as the Ministry of Health, the Netherlands Organization for Health Research and

35

Development, health insurance companies, municipal health services, and others.

Admission requirements Prerequisites for admission are a Bachelor’s degree in Psychology, Medical Sciences, or another Bachelor’s degree from a health science-oriented programme, sufficient English proficiency on VWO level and a positive motivation and attitude towards a career in science or science-related positions in society. Admission to the programme is based on performance during the bachelor’s programme and a standardized selection procedure, including an entrance exam and an interview. The entrance exam tests basic knowledge on Psychology and Psychosocial factors, Medical Sciences, research methodology and medical statistics.

Application How can you apply for the Master’s programme? › Students can register for the Master’s programme at Studielink (www.studielink.nl). › The annual deadline for applications is 1 June. › For more information about the Master’s programme contact the programme coordinator.

Further information www.rug.nl/nch/master_students/research_master Contact details Mrs D.F. Jansen, PhD Programme coordinator Clinical and Psychosocial Epidemiology University Medical Center Groningen Department of Epidemiology (FA40) P.O. Box 30.001 9700 RB Groningen T +31 (0)50 361 07 39 researchmasterCPE@epi.umcg.nl

T

DD

JW RM

Behavioural and Cognitive Neurosciences

If you have a broad interest in aspects of the brain, like the basis of consciousness, the mechanisms of learning or the genetics of behaviour, the Behavioural and Cognitive Neurosciences (BCN) Research Master might be the programme you are looking for.

The ultimate aim of this Research Master is to combine a variety of neuroscience disciplines to study the brain, cognition and behaviour from different perspectives.

General information In Groningen this Research Master’s programme is offered by the Graduate School BCN in which all neuroscience research of the University Medical Center Groningen, the Faculty of Mathematics and Natural Sciences, the Faculty of Behavioural and Social Sciences, the Faculty of Arts, and the Faculty of Philosophy is embedded. This means that almost all aspects of neuroscience research are covered and experts are present to teach all aspects of this fascinating field.

Key Facts › Start programme: 1 September 2009 › Duration: 24 months › Language: English › Degree: Master of Science (MSc) › Type of Master: Research Master

The programme consists of three different yet related tracks. While becoming an expert in one specialist track, the graduate student will be offered the unique chance of a truly multi-disciplinary training. The programme focuses on three areas of particular strength within BCN: › animal and human behaviour › cognition and computational modelling of cognition › molecular and clinical neuroscience While these tracks contain a number of specific and interactive modules, the emphasis is clearly put on research. Key features of the programme are a minor and major research project. These are carried out by the students in the first and second year. Students are encouraged to plan at least one research project abroad.

The programme is essentially tailor-made: depending on the student’s research interests or future career aspirations the student can design his/her own programme.

Programme content The curriculum of all three tracks comprises two years containing intense modules in a variety of modern topics on molecular neuroscience, cognition and behaviour. In addition, a large extent of research training will be provided.

In each track the first year starts with four courses that address a wide range of track related topics. The courses are designed to bring the students to ‘state-of-the-art’ research level.

In parallel a comprehensive introductory course depicting many of BCN’s research areas will run at the same time.

At the second semester a Research project (minor thesis) will be carried out. The project is selected by the students themselves and it is supposed to provide the graduates with the initial experience in each of the six stages of a research project: planning, preparation, data collection, analysis, writing and presentation. Within the integrative themes, all students of one year will join workshops and interactive colloquia in order to study topics of general scientific impact.

During the second year three advanced Master courses are followed which can be selected out of a range of track specific and trackspanning courses.The rest of the time is dedicated to the major thesis.

These projects are ultimately designed to achieve the research skills and knowledge to pursue a career in research. After finalizing the thesis a presentation is given in the BCN-wide symposium just before the final examination in the last week.

36

faculteit medische wetenschappen

Track B: Animal and Human Behaviour This track is designed for students who are familiar with the basic theoretical foundations of behavioural research. They follow the “four whys” of the evolution, function, causation and development of behaviour. Thorough evolutionary insight is necessary for guiding the causal analysis of behaviour. Hence we link the functional and physiological analysis of behaviour. ‘Evolution and Ontogeny of Behaviour’ is a further key to understand the complex regulation of behaviour in adulthood, the origins of individuality and the constraints and plasticity in behavioural adaptation. The modules ‘Individuality: Genetics and Neurobiology’ as well as ‘Neuroendocrine Basis of Behaviour’ are set up to study the molecular basis of behaviour. The B-track also includes ‘timing of behaviour’. The general principles of daily timing are ubiquitous in life as evolved on a rotating planet and are prime examples of unification in the diverse and complex phenomena together called behaviour.

Track C: Cognition and Computational Modelling of Cognition In this curriculum the students learn first to work on the abstract characterization of cognitive processing from a modelling perspective, and second, to focus on brain-imaging techniques and general neurological knowledge. The first aspect is reflected in the ‘Models of Cognition’ and two ‘Computational Modelling of Cognition’ selective courses. In both courses, students learn how to design and program a complete computational model. In the ‘Cognitive Modelling’ course, the emphasis is on (behavioural) psychological experiments, in ‘Language Learning’ the emphasis is on linguistics. The neuroscience aspects of the C-track are represented by the ‘Advanced Experimental Methods’ and the ‘Cognitive Disorders’ courses.

Track N: Molecular and Clinical Neuroscience The curriculum comprises a variety of modern topics on molecular neuroscience. The specific expertise of the various neuroscience research groups in Groningen, including cell biology, biological psychiatry, medical physiology, neurology, the PET-centre and the Neuro-Imaging centre warrants high level teaching and research projects. The four courses of the first year address a wide range of topics concerning molecular neuroscience and molecular neuropathology. The courses are designed to bring the students to ’state -of-the-art’ research level addressing (Neuro-) Genetics, Functional Neuroanatomy, Glia- and Stem Cell Biology in Neuroimmunology and Brain Pathology.

37

Career prospects The ultimate aim of the Research Master’s programme is to train graduate students up to an excellent neuroscience research level fit for continuation in PhD projects. Due to the in-depth but simultaneously also interdisciplinary training the BCN graduates will be competitive, and well-equipped to obtain PhD as well as societal positions. The international experience of BCN Research Master’s programme students will increase their international compatibility and appreciation. Their ability to grasp the bigger picture distinguishes them from most of other graduates in related fields.

Admission requirements The basic requirement for this Research Master’s programme is a Bachelor’s degree, following 2-3 years of a university study in a related field. A thorough selection of the candidates based on their CV, their degrees and their English proficiency on VWO level will precede the admission. The admission board of the programme reserves the right to decide on access to the programme. In principle life science-, biology-, medicine-, artificial intelligence- students do have direct access, while other students like psychology or movement science students may be subjected to an access exam.

Application How can you apply for the Master’s programme? › Students can register for the Master’s programme at Studielink (www.studielink.nl). › The annual deadline for applications is 1 June. › For more information about the Master’s programme contact the programme coordinator or the student advisor.

Further information www.rug.nl/fwn/MScBCN Contact details Drs H.B. Flamma Antonius Deusinglaan 1 9713 AV Groningen T +31 (0)50 363 86 86 h.b.flamma@rug.nl

T

DD

JW

Bewegingswetenschappen

Hoe blijven mensen gezond en fit? Hoe wordt een zeer complexe beweging gestuurd? Is topsport gezond? Hoe verloopt de motorische ontwikkeling van kinderen en hoe gaat dit bij kinderen met een motorische beperking?

Menselijk bewegen is uitermate fascinerend, maar ook zeer complex. De bestudering van de menselijke beweging kent dan ook vele invalshoeken.

Algemene informatie Bewegen en bewegingsproblemen worden gezien als een interactief proces tussen de mens en zijn omgeving. Dit betekent dat Bewegingswetenschappen niet alleen door inzichten uit de biologie, fysiologie, anatomie, biofysica en neurowetenschappen wordt gevoed maar ook door inzichten uit de psychologie, pedagogiek en sociologie.

Het menselijk bewegen staat de laatste jaren steeds meer in de belangstelling. Dit heeft onder andere te maken met een samenleving waarin mensen steeds ouder maar ook dikker worden, met als eventueel gevolg chronische ziekten en inactiviteit. Daarnaast is de interesse in sport als maatschappelijk fenomeen sterk toegenomen.

De opleiding Bewegingswetenschappen biedt de bèta-geöriënteerde student een gevarieerde kijk op menselijke motoriek. De opleiding stelt de complexiteit van het menselijk bewegen centraal en leert de student om theorieën uit verschillende medisch-biologische en gedragswetenschappelijke wetenschapsgebieden te combineren en toe te passen in wetenschappelijk onderzoek. De inhoud van het onderwijs is zowel gericht op het verwerven van een diepgaand theoretisch inzicht in menselijke beweging en de sturing daarvan als op de vertaling en toepassing van deze kennis in relevante praktijkgebieden. De masteropleiding heeft een sterk academisch karakter.

Zelfstandig problemen formuleren, helder argumenteren, kritisch reflecteren, logisch analyseren en creatieve oplossingen zoeken, spelen daarbij een rol. Deze vaardigheden komen tot uiting in het opzetten, uitvoeren en analyseren van onderzoek en daarover op academisch niveau in het Engels kunnen rapporteren. Kernbegrippen in het onderzoeks- en onderwijsprogramma zijn: hersenen en gedrag, leren en ontwikkeling, verandering en herstel, flexibiliteit en adaptie.

38

Kerngegevens › Instroommoment: september 2009 › Duur: 24 maanden › Voertaal: Nederlands, opdrachten en artikelen moeten in het Engels geschreven worden › Te behalen graad: Master of Science (MSc)

Studieprogramma en onderzoeksvelden De tweejarige master Bewegingswetenschappen is een voltijdopleiding.

Na het volgen van een verdiepend programma in het 1e semester (zie voor de inhoud van de vakken de website) kiest de student in het 2e semester voor één van de vier specialisaties/onderzoeksvelden: 1 Bewegingssturing en bewegingscoördinatie (Movement control and coordination) De complexe samenhang tussen motorische, perceptuele en cognitieve processen.

Accenten worden o.a. gelegd op: › Wat is de functie van werktuigen en hulpmiddelen ter ondersteuning van beweging? › Hoe staat dit in relatie tot (verschillen in) menselijke groei en ontwikkeling?

2 Sport, leren en presteren (Learning and performance in sports) De relatie tussen en de beïnvloeding van fysieke en mentale determinanten van leren en presteren in (top)sport.

Accenten worden o.a. gelegd op: › Wat is (sport)talent: hoe herken je het en wat zijn voorwaarden voor optimale ontwikkeling? › Motorische ontwikkeling en sportdeelname bij visuele en/of auditieve beperkingen.

3 Beweging, gezondheid en veroudering (Movement, aging and health) Psychologische, fysiologische en sociale consequenties van beweging, in het bijzonder de relatie tussen beweging, leefstijl en de fysieke en mentale conditie en weerbaarheid van ouderen. › Effecten van lichamelijke (in)activiteit op cognitieve en mentale processen (aandacht, geheugen). › Relatie tussen beweging en aandoeningen als dementie, CVA en Parkinson. › Vallen bij ouderen. Voorspellen individuele valkans en preventief bewegingsprogramma.

4 Motorisch herstel en revalidatie (Motor recovery and rehabilitation) Diagnostiek en behandeling van kinderen en volwassenen met stoornissen en functiebeperkingen, die normale motorische ontwikkeling en dagelijks functioneren belemmeren. › Kinderen met DCD (motorische ontwikkelingsstoornis) en volwassenen die motorische vaardigheden moeten herleren na een beroerte of andere aantasting van het cognito-senso motorisch systeem.

faculteit medische wetenschappen

› Evaluatie en verbetering van het om leren gaan met een beenprothese: biomechanica, sturing en motorisch leren, ook uitmondend in verbetering van protheses en (toe)passing.

Het tweede jaar wordt grotendeels besteed aan een onderzoeksstage waarin zelfstandig onderzoek wordt uitgevoerd. Deze stage kan ook in het buitenland plaats vinden. Het uitgevoerde onderzoek wordt afgesloten met een Engelstalig artikel.

Het onderzoek kan worden uitgevoerd in een laboratoriumsetting, hiervoor zijn bij bewegingswetenschappen goede voorzieningen aanwezig. Het onderzoek kan ook plaats vinden in een ziekenhuis, revalidatiecentrum, verpleeghuis of een andere instelling binnen de gezondheidszorg .

Het sportonderzoek vindt vaak plaats bij professionele sportorganisaties zoals NOC*NSF, sportbonden, TNO Sport of professionele sportverenigingen. Het uitgevoerde onderzoek is enerzijds fundamenteel maar anderzijds sterk praktijkgebonden, dat betekent dus een voortdurende afstemming met belangrijke praktijk- en beroepsvelden.

Er zijn twee volledige bewegingswetenschappelijke opleidingen in Nederland. De masteropleiding Bewegingswetenschappen aan de RUG is de enige in Nederland die tweejarig is. Bewegen en bewegingsproblemen worden in Groningen benaderd vanuit een multidisciplinair perspectief, zowel de medisch-biologische als de gedragswetenschappelijke richting wordt belicht. Daarnaast is er veel aandacht voor de sterke relatie tussen bewegen, gezondheid en veroudering, blijkend uit een hechte samenwerking met het Universitair Medisch Centrum Groningen en een aantal verpleeghuizen en revalidatiecentra. Ook de ontwikkeling van het sportonderzoek heeft de laatste jaren een sterke vlucht genomen.

Carrièremogelijkheden Een Master of Science in de Bewegingswetenschappen is breed inzetbaar. Te denken valt aan de volgende mogelijkheden: docent en/ of onderzoeker, beleidsmedewerker sport bij gemeente of provincie, medewerker talentontwikkeling of medewerker topsport bij een sportbond of NOC*NSF, aspirant sportpsycholoog, ontwikkelaar en uitvoerder van een bewegingsprogramma in een revalidatiecentrum of in een andere tak van de gezondheidszorg, (technisch) adviseur binnen het bedrijfsleven of in de gezondheidszorg.

Toelatingseisen Studenten met een bachelordiploma Bewegingswetenschappen hebben zonder meer toegang tot de masteropleiding Bewegingswetenschappen.

39

Studenten met een ander universitair bachelordiploma worden niet zonder meer toegelaten en een toelatingsverzoek zal dan ook individueel worden getoetst. Een schriftelijk verzoek tot toelating kan worden ingediend bij de secretaris van de toelatingscommissie van Bewegingswetenschappen, mw. S. Freriks.

In het eindexamen HAVO/VWO dient in ieder geval Engels, wiskunde, natuurkunde en biologie (of scheikunde) hebben gezeten.

Ook voor studenten met een bachelordiploma van een HBO-opleiding geldt dat in hun HAVO (of VWO)-eindexamenpakket Engels, wiskunde, natuurkunde en biologie of scheikunde moet hebben gezeten. HBO-ers starten met een schakeljaar van 60 ECTS. Het met goed gevolg afleggen van het schakeljaar geeft toegang tot de tweejarige masteropleiding Bewegingswetenschappen. Kijk voor meer informatie onder ‘Toelatingseisen master’ op de website.

Aanmelding en inschrijving Wanneer je toelating hebt tot de gewenste master kun je je inschrijven.

Inschrijven voor een master doe je via Studielink, het online inschrijvingssysteem van alle Nederlandse hoger onderwijsinstellingen: www.studielink.nl Informatie over aanmelding en inschrijving vind je op de vraag- en antwoordsite van de Rijksuniversiteit Groningen: www.rug.nl/hoezithet Meer informatie www.rug.nl/bewegingswetenschappen/onderwijs/masteropleiding Contact Bezoekadres: Interfacultair Centrum voor Bewegingswetenschappen Antonius Deusinglaan 1 9713 AV Groningen Postadres: UMCG Sector F Interfacultair Centrum voor Bewegingswetenschappen Studieadviseur/voorlichter: Mw S. Freriks T +31 (0)50 363 20 81 s.freriks@rug.nl Onderwijsbureau: Mw M. Haan, mw A.J. Bulthuis T +31 (0)50 363 89 32 m.haan@med.umcg.nl, a.j.bulthuis@med.umcg.nl Postbus 196 9700 AD Groningen

T

DD

JW

‘You learn to think more critical’ ‘After finishing my HBO degree programme in Bioinformatics at the Hanze University Groningen I wanted to learn more about this field. I checked the possibilities at the university and found out that HBO graduates can follow a transfer programme to enrol in a university Master’s degree programme. Unfortunately Groningen doesn’t have a Master’s degree programme in Bioinformatics, but after consultation it has been decided to adapt the Master’s programme in Molecular Biology and Biotechnology somewhat so that more students of Bioinformatics will be able to transfer to the RUG in the future. The Master’s degree programme in Molecular Biology doesn’t really have any compulsory modules, so you can more or less design your own study programme with the modules you like.

I can now choose all the modules relevant for bioinformatics and also follow modules from the Master’s programme in Computing Science. I am currently conducting my first Master’s research project at the Biologisch Centrum.

I am doing a five-month internship in the Department of Molecular Genetics, studying the expression of operons in bacteria. I am working in a friendly department with a small Bioinformatics group, which I am enjoying a lot. I would like to do my final-year project in a company to see what it is like to work in a commercial organization. The University is quite different from a HBO programme. You learn to think differently and more critically. Therefore, I would certainly advise HBO graduates to continue on with a university degree.’

Marijke van der Sijde Student of the Master’s degree programme in Molecular Biology and Biotechnology 40

faculteit wiskunde en natuurwetenschappen

‘You can choose the direction you like’ ‘I think the best reason for studying Marine Biology is that you can choose the direction you like: from genetics, through phytoplankton to fish. As a student you are exposed to all these subjects, which nicely broadens your horizons. Personally, I found out that I prefer the applied side to fundamental research and I could combine this with my passion for fieldwork. This resulted in a trip on a Dutch trawler and work on the mudflats of an estuary.’

Peter Mulder Student of the Master’s degree programme in Marine Biology

41

T

DD

JW TM

Medical and Pharmaceutical Drug Innovation

Key Facts › Start programme: 1 September 2009 › Duration: 24 months › Language: English › Degree: Master of Science (MSc) › Type of Master: Top Master

Why do asthmatic women develop other symptoms than men? How do stem cells develop into blood? What is the role of the immune system in cancer development? If you are curious for these answers, you might be interested in joining our Top master’s programme in Medical and Pharmaceutical Drug Innovation (Molecular Medicine). This two-year programme offers an excellent preparation for a research career in molecular medicine and drug innovation.

General information The Top Master’s programme aims to guide researchers of tomorrow into the scientific world of today. Science of the future is multidisciplinary and international, and requires a broad understanding of multiple concepts and technological approaches. Our objective is the education of young scientists in the area of molecular medicine, drug target finding and drug development.

The programme will prepare you for a research career that you will design yourself. Only the best students from all over the world are admitted. In return, you will be coached by the best scientists of our university. Because you work and study in small groups, we can offer you an intensive and highly interactive training programme. By participating in research projects that appeal to you, you will gradually choose the field of science in which you want to excel. If you successfully graduate as a Top-Master from this programme, you will be asked to design your own research plans and submit these as a PhD project. If your proposal is awarded, you will be embedded in one of the excellent research groups within our university for a period of four years. What better chance can be offered to shape your own future?

Programme content At the University of Groningen, this Top Master’s programme is offered by the Graduate School GUIDE for Drug Exploration and Biomedical Engineering in which all drug related research from the University Medical Centre and the Faculty of Mathematics and Natural Sciences is embedded. Virtually all aspects of drug related research

42

faculteit medische wetenschappen

are covered and experts are present to teach all aspects of molecular medicine and drug innovation.

The most important part of the programme consists of two major research projects, within the field of your own choice, and designing your own PhD project.

To prepare you to participate in research, the programme starts with three compulsory modules. In the first module you will require basic knowledge of the fundamentals of the cell biology necessary to successfully complete the programme. The module continues with in-depth presentation of the research lines within GUIDE combined with skill-oriented assignments like critical reading and reviewing, summarizing and interpreting scientific articles, to debate on and deal with conflicting views in scientific literature and to write and present an editorial on a top-paper that has implications in the fields of both medical cell biology and drug design and development. Since all assignments in this course find their origin in the day-to-day scientific practice you are also introduced by the constraints of being a member of a scientific community through deadlines for project proposals, participating in a debate where members have opposing views, and so on.

In the second module, you continue within the research areas of GUIDE and get acquainted with state–of-the-art scientific technology available within GUIDE like advanced microscopy techniques, mass spectrometry, proteomics facilities and so on.

In the third module you are guided to choose the topic and supervisor for your first research project.

And in the following part of the year you are actually perform your own research project. You will learn to plan your own research project, to do experiments, evaluate the data obtained, adjust the questions and methods and in the end present the project in a report. During this phase you will experience being a junior scientist through active participation in a research groups; you will participate in group meetings about ongoing research, visit seminars provided by experts, participate in journal clubs, and experience the lab habits and social interactions in these groups. You will also get familiar with issues like availability of equipment, money and your supervisor and you learn how to solve problems concerning these issues.

In the second year the main part consists of performing your second research project. Dutch students are encouraged to spend (a part of) this research period abroad.

The second year ends with two modules. In the first module you are prepared to successfully design and write an innovative research proposal. And the last module of the programme is the Research Proposal: you will write a detailed research proposal and submit this as a PhD project. If your proposal is awarded, you will be embedded in one of the excellent research groups within the graduate school GUIDE for a period of four years.

43

Field of research The research activities of the Top Master’s programme comprise the full scope of elucidation of mechanisms of human chronic disease, identification of novel drug targets and strategies for drug development and delivery. Research clusters within the Graduate School include disease-oriented clusters: Oncology, Cardiovascular Diseases, Kidney Diseases, Liver Intestinal and Metabolic Diseases, Lung and Airway Diseases, Transplantation and Inflammation and expertise-oriented clusters: drug design, synthesis, production and analysis and drug targeting and delivery. Our Graduate School has state-of-the-art-facilities, including molecular genetics, proteomics and advanced imaging. For information about ongoing research please check out the website of the research school GUIDE (www.rug.nl/guide).

Career prospects After finishing the Top Master’s programme you are fully equipped to continue as a PhD-student in international university research programmes. So far all graduates have continued their research activities in PhD projects.

Admission requirements The basic requirement for this programme is a Bachelor’s degree, following 3 years of a university study in a relevant field. A thorough selection of the candidates based on their CV, their degrees, their English proficiency and motivation will precede the admission. Only a limited number of students are invited to join the programme.

Application How can you apply for the Master’s programme? › Students can register for the Master’s programme at Studielink (www.studielink.nl). › The annual deadline for applications is 1 June. › For more information about the Master’s programme contact the programme coordinator or the student advisor.

Further information www.rug.nl/guide Contact details Mrs A.M. van Trigt, PhD University Medical Center Groningen (UMCG), sector F (OWI), FC 40 P.O. Box 196 9700 AD Groningen T +31 (0)50 363 33 01 a.m.van.trigt@med.umcg.nl

T

DD

JW

Educatie en Communicatie in de Wiskunde en Natuurwetenschappen

Hoe maak je natuurwetenschappen begrijpelijk voor een breed publiek? Heb je er plezier in om fascinerende onderwerpen uit je vakgebied aan anderen uit te leggen? Op welke manieren kun je bijdragen aan de dialoog tussen wetenschap, overheid, het bedrijfsleven en de maatschappij? Dan is de masteropleiding Educatie en Communicatie in de Wiskunde en Natuurwetenschappen wat voor jou!

Algemene informatie Tijdens je bacheloropleiding heb je je gespecialiseerd in een wetenschappelijke discipline, zoals biologie, informatica, kunstmatige intelligentie, natuurkunde, scheikunde, sterrenkunde of wiskunde.

In deze vakgebieden heb je ook kennis verworven die voor een breed publiek relevant of interessant is. Met de masteropleiding Educatie en Communicatie in de Wiskunde en Natuurwetenschappen kun je je verder ontwikkelen tot intermediair tussen je vakgebied en de samenleving. In deze opleiding verbreed en verdiep je je bètakennis én leer je hoe je die kennis kunt delen, door er les in te geven, of door er op een begrijpelijke manier over te communiceren met niet-specialisten.

De masteropleiding is een brede opleiding. In de vakken die je in de opleiding volgt, maak je kennis met allerlei aspecten van wetenschapscommunicatie en -educatie. Daarbij kun je denken aan het ontwerpen van educatief materiaal, de rol van allerlei soorten media binnen wetenschapscommunicatie, achtergronden en geschiedenis van natuurwetenschappen, risicocommunicatie, onderzoek op het gebied van bètacommunicatie en educatie. Daarnaast verwerf je een breed repertoire aan mondelinge, schriftelijke, informatietechnologische en visualisatie competenties. De verworven kennis en vaardigheden worden gebruikt om voor opdrachtgevers (vaak van buiten de universiteit) producten te ontwikkelen. Kenmerken van de masteropleiding zijn interactieve colleges en praktische, realistische opdrachten. Middels gastcolleges kom je in contact met professionals uit je toekomstige werkveld.

44

Kerngegevens › Instroommoment: 1 september 2009 / 1 februari 2010 › Duur: 24 maanden › Voertaal: Nederlands › Te behalen graad: Master of Science (MSc)

Studieprogramma De opleiding kent twee specialisaties, namelijk educatie en communicatie. Beide richtingen starten met een gezamenlijk deel.

Onderdeel van dit gezamenlijke programma is een bètaonderzoek in je eigen vakdiscipline. Ook leer je in het vak Communiceren en Presenteren basisvaardigheden op het gebied van mondeling en schriftelijk communiceren over natuurwetenschappen. In het vak Ontwerpen staat het ontwerpproces van bijvoorbeeld een website of lesmateriaal centraal. Onderdeel van het gezamelijke programma is ook het vak Inleiding Onderzoeksmethoden en Communicatie waarin onderzoeksopzet en methode van educatief of communicatief onderzoek besproken wordt.

De specialisatie educatie bestaat verder uit vakken van de lerarenopleiding. Om je goed voor te bereiden op een baan in het onderwijs doe je in het eerste jaar de Basiscursus voor de lerarenopleiding.

Onderdeel van deze cursus is een stage op school. Het afsluitende jaar van de educatierichting is het Werken-leren traject. Je geeft les aan een aantal klassen in het voortgezet onderwijs. Je bent zelf verantwoordelijk voor de lessen in deze klassen, maar je hebt begeleiding op school en vanuit de opleiding. Je doet zodoende veel praktijkervaring op. Eén dag in de week zijn er opleidingsactiviteiten zoals vakdidactiek, onderwijskunde en intervisiebijeenkomsten.

In de specialisatie communicatie leer je om op te treden als intermediair tussen wetenschap en technologie enerzijds, en het niet-gespecialiseerde publiek anderzijds. Tijdens de opleiding verdiep je je in de positie van natuurwetenschappen in de maatschappij, in de historische achtergronden en de huidige stand van het natuurwetenschappelijk onderzoek in het vak Achtergronden bètaonderzoek.

Je krijgt te maken met risicocommunicatie en publieke debatten in het vak Wetenschap communicatie en maatschappij. Je oriënteert je in het vak Wetenschap, media en publiek op de voornaamste routes waarlangs wetenschappelijke kennis de samenleving bereikt. Denk daarbij aan de geschreven pers, musea, radio en tv, maar ook bijvoorbeeld theater.

In de Externe Opdracht werk je gedurende een aantal weken voor een externe opdrachtgever. Je bent hierbij erg vrij in je keuze bij wie je de opdracht doet en wat je precies gaat doen. Veel studenten gaan schrijven voor een blad, werken voor een museum of website of werken mee aan een radio- of televisieprogramma. Deze externe opdracht kan met een stage (Keuzevak) gecombineerd worden zodat je langer voor een opdrachtgever kunt werken. Ook doe je onderzoek op het gebied van de wetenschapscommunicatie.

faculteit wiskunde en natuurwetenschappen

Onderzoeksvelden Gedurende de masteropleiding doe je een onderzoek van 30 ECTS bij de studierichting waar je een bachelordiploma hebt behaald.

Daarnaast kun je binnen je specialisatie in de vrije keuzeruimte onderwijsonderzoek doen.

Hierbij kan je aansluiten bij onderzoek dat plaatsvindt bij het Instituut voor Didactiek en Onderwijsontwikkeling (IDO). Het onderzoeksprogramma is gericht op taal en begripsontwikkeling, docentprofessionalisering, academische (o.a. argumentatie) vaardigheden en ICT, zowel in HAVO-VWO, als hoger onderwijs.

Onderzoek is ook mogelijk bij de Science & Society Group van de RUG. Hier vindt bijvoorbeeld onderzoek plaats naar de effecten van wetenschapstheater in de voorlichting over ‘functional foods’ en naar de rol van maatschappelijke organisaties in de communicatie over nanotechnologie. Het is het ook mogelijk om na je studie als promovendus aan de slag te gaan binnen de bèta-educatie of -communicatie.

Carrièremogelijkheden Met de specialisatie communicatie lopen de mogelijkheden uiteen van voorlichter bij een universiteit of onderzoeksinstelling, tot (freelance) wetenschapsjournalist. Ook werk in een wetenschapsmuseum, bij de televisie of een populair-wetenschappelijk tijdschrift behoort tot de mogelijkheden. Door je brede opleiding ben je ook interessant voor beleidsfuncties of werk in de kennistransfer. De vraag naar communicatieve bèta’s op de arbeidsmarkt is op dit moment groot.

Met de specialisatie educatie word je opgeleid tot eerstegraads docent in je vakgebied, biologie, informatica, natuurkunde, scheikunde of wiskunde. Maar ook een baan in onderwijsontwikkeling of onderzoek van onderwijs is mogelijk.

Toelatingseisen De masteropleiding Educatie en Communicatie in de Wiskunde en Natuurwetenschappen staat in principe open voor iedereen die een bachelordiploma van een bètaopleiding heeft behaald aan een universiteit in Nederland. Omdat er een grote diversiteit is aan zulke opleidingen zal de toelatingscommissie altijd beslissen over toelating.

Kies je voor de specialisatie educatie dan moet je ook een voldoende brede vooropleiding hebben in het schoolvak, waar je leraar in wilt worden. Dit wordt in samenspraak met de opleidingen van de Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen vastgesteld.

Wanneer je een ander bachelordiploma of een HBO-diploma behaald hebt, kun je na het volgen van een schakelprogramma, tot de masteropleiding worden toegelaten.

Heb je al een masterdiploma in een bèta-richting dan is er een verkort programma mogelijk.

45

Aanmelding Studenten kunnen aan het begin van het eerste en tweede semester instromen in de studie. Er dient eerst met de studieadviseur een planning gemaakt te worden. Wanneer je toelating hebt tot de gewenste master kun je je inschrijven. Inschrijven voor een master doe je via Studielink, het online inschrijvingssysteem van alle Nederlandse hoger onderwijsinstellingen: www.studielink.nl Informatie over aanmelding en inschrijving vind je op de vraag- en antwoordsite van de Rijksuniversiteit Groningen: www.rug.nl/hoezithet Meer informatie www.rug.nl/ec Contact Secretariaat IDO Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen Nijenborgh 9 9747 AG Groningen T +31 (0)50 363 83 08 ecmaster@rug.nl Studieadviseur: Drs G. Roorda Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen, IDO Nijenborgh 9 9747 AG Groningen T +31 (0)50 363 39 81 g.roorda@rug.nl

T

DD

JW

Energy and Environmental Sciences

Key Facts: › Start programme: 1 September 2009 › Duration: 24 months › Language: English › Degree: Master of Science (MSc)

Environmental issues have become increasingly important in recent decades.

Thirty years ago, the most important issues were soil, atmosphere and water pollution.

Nowadays the focus is on environmental issues on a global scale, like climate change, sustainable development, the greenhouse effect, ozone depletion, energy issues, etc.

The Master’s degree programme in Energy and Environmental Sciences focuses on these topical large-scale issues and tries to contribute to possible solutions to these environmental problems.

General information The two-year Master’s degree programme in Energy and Environmental Sciences has two specializations: Energy and Environment and Experimental studies of greenhouse gases and climate history. The first specialization has a strong design-orientated, systems-approach character based in natural sciences. What are the possibilities for a sustainable future for a region, for a country or for the world as a whole? What characterizes the optimal transition routes towards a sustainable future? This specialization is linked to the Centre for Energy and Environmental Studies (IVEM).

The second specialization, which is linked to the Centre for Isotope Research (CIO), covers the following research topics: the enhanced greenhouse effect, the global carbon cycle and climate history.

It focuses on experimental methods, especially using advanced isotope measurements.

Both paths include a collective part consisting of three compulsory modules and a specialist part consisting of one or two compulsory modules. In addition, the programmes include an optional part and two research projects.

46

faculteit wiskunde en natuurwetenschappen

Programme content The programme is divided into two major parts. The first year encompasses a wide variety of modules, while in the second year you will complete two research studies. The second research study is the last step in fulfilling all requirements for obtaining your Master’s degree. Teaching is highly modern and student-orientated: active student participation and the development of more general (communication) skills are essential in many modules. Computers are an indispensable part of coursework and research.

In some respects the programme is tailor-made: depending on your current research interests or future career prospects you can design your own programme. In addition to the compulsory Energy and Environmental Science modules, optional modules can be selected from a broad range of disciplines.

Field of research The general mission of the Center for Energy and Environmental Studies (IVEM) is to perform research and teach students in support of the transition of our present non-sustainable system of production and consumption to a system characterized by sustainability and environmental quality. The Master’s programme and PhD programmes have strong links to IVEM’s research.

The Center for Isotope Research (CIO) is specialized in making highly accurate measurements of the variations in the natural abundances of rare isotopes. The CIO predominantly focuses on two fields of research: research on the Global Carbon Cycle and on Paleaoclimatology.

Career prospects Environmental scientists from the University of Groningen are known for their systems-approach and all-round skills. In general they easily obtain jobs in their field of study, and they have careers in science and also in major consultancy firms, governmental agencies and companies.

47

Admission requirements Requirements for admission to the Master’s programme Energy and Environmental Sciences include: › A Bachelor’s degree in Natural Sciences. This will give you direct access to the Master’s degree in Energy and Environmental Sciences. For the track linked to the Centre for Isotope Research (CIO), a Bachelor’s degree in either Physics or Chemistry is strongly preferred. › If you have a different degree, the Board of Examiners will decide whether or not you can be admitted to the Master’s programme. › Sufficient English proficiency on VWO level is required. › A special programme is available for holders of a Dutch HBO Bachelor’s degree. For details, contact the programme coordinator.

Application How can you apply for the Master’s programme? › Students can register for the Master’s programme at Studielink (www.studielink.nl). › The annual deadline for applications is 1 June. › For more information about the Master’s programme contact the programme coordinator.

Further Information www.rug.nl/ees Contact Details M.R. Berger, MSc Faculty of Mathematics and Natural Sciences Nijenborgh 4 9747 AG Groningen T +31 (0)50 363 46 03 F +31 (0)50 363 71 68 m.r.berger@rug.nl

Voorlichtings-

Adressen

evenementen Voor meer informatie over de verschillende masteropleidingen kunnen geïnteresseerde studenten één van de voorlichtingevenementen van de Rijksuniversiteit Groningen bezoeken.

De Rijksuniversiteit Groningen presenteert. zich hiernaast ook op de Masterbeurs 2009. Kijk voor meer informatie over deze voorlichtingsevenementen op www.rug.nl/studiekiezers

Voorlichting masteropleidingen Woensdag 11 februari 2009 in het Academiegebouw in Groningen.

Voorlichting over alle masteropleidingen van de Rijksuniversiteit Groningen.

Masterbeurs 2009 Vrijdag 27 februari 2009 – zaterdag 28 februari 2009 in de Jaarbeurs in Utrecht.

Landelijke beurs, waar de Rijksuniversiteit Groningen voorlichting geeft over al haar masteropleidingen.

Voorlichtingsavond studeren in deeltijd Dinsdag 17 maart 2009 in het Academiegebouw in Groningen. Voorlichting over de deeltijdopleidingen: Friese Taal en Cultuur, Geestelijke Verzorging, Geschiedenis, Godsdienstwetenschap, Griekse en Latijnse Taal en Cultuur, Rechten, Theologie, Wijsbegeerte en Wijsbegeerte van een Bepaald Wetenschapsgebied.

48

Voor alle vragen over studiegerelateerde zaken kunnen (aankomende) studenten contact opnemen met de Centrale Studenten Balie.

Centrale Studenten Balie (CSB) Uurwerkersgang 10 Postbus 72 9700 AB Groningen T +31 (0) 50 363 80 04 www.rug.nl/hoezithet

Brochureoverzicht 2009–2010 Gezondheid en Levenswetenschappen Biology Biomedical Sciences Marine Biology Ecology and Evolution Molecular Biology and Biotechnology Biomedical Engineering Medical Pharmaceutical Sciences Farmacie Clinical and Psychosocial Epidemiology Behavioural and Cognitive Neurosciences Bewegingswetenschappen Medical and Pharmaceutical Drug Innovation Educatie en Communicatie in de Wiskunde en Natuurwetenschappen Energy and Environmental Sciences

Euroculture Finoegrische Talen en Culturen Leraar eerste graad in Franse Taal en Cultuur Leraar eerste graad in Friese Taal en Cultuur Friese Taal en Cultuur Griekse en Latijnse Taal en Cultuur Literary and Cultural Studies Leraar eerste graad in Griekse en Latijnse Taal en Cultuur Leraar eerste graad in Nederlandse Taal en Cultuur Nederlandse Taal en Cultuur Romaanse Talen en Culturen Scandinavische Talen en Culturen Slavische Talen en Culturen Leraar eerste graad in Spaanse Taal en Cultuur Talen en Culturen van het Midden-Oosten

Recht en Bestuur Recht en ICT Functionaliteit van het Recht

Economie en Bedrijfskunde Accountancy and Controlling Business Administration Econometrics, Operations Research and Actuarial Studies Economics Economics and Business Fiscale Economie Human Resource Management International Business and Management International Economics and Business Leraar eerste graad in Economie en Bedrijfswetenschappen Technology Management

Natuur en Technologie Mathematics Applied Mathematics Computing Science Chemistry Chemical Engineering Physics Applied Physics Nanoscience Astronomy Biomedical Engineering Energy and Environmental Sciences Industrial Engineering and Management Educatie en Communicatie in de Wiskunde en Natuurwetenschappen Artificial Intelligence Mens-Machine Communicatie

Taal- en Communicatiewetenschappen Algemene Taalwetenschap Clinical Linguistics Communicatie- en Informatiewetenschappen Informatiekunde Journalistiek Linguistics Language and Communication Technologies Speech and Language Pathology Toegepaste Taalwetenschap

Talen en Culturen American Studies Classical, Medieval and Renaissance Studies Leraar eerste graad in Duitse Taal en Cultuur Duitse Taal en Cultuur Leraar eerste graad in Engelse Taal en Cultuur Engelse Taal en Cultuur

49

Geschiedenis en Internationale Betrekkingen American Studies Classical, Medieval and Renaissance Studies Euroculture Leraar eerste graad in Geschiedenis Geschiedenis Griekse en Latijnse Taal en Cultuur Modern History and International Relations Internationale Betrekkingen en Internationale Organisatie Humanitarian Action Journalistiek

Kunst, Cultuur en Archeologie Literary and Cultural Studies Art History and Archaeology Archeologie Kunsten, Cultuur en Media Kunstgeschiedenis Specialisatie Middeleeuwse en Renaissance Studies

Recht Criminal Law and Criminology European Law International and Comparative Private Law International Economic and Business Law International Law and the Law of International Organizations Fiscaal Recht Internationaal en Europees Recht Law in Europe Nederlands Recht Notarieel Recht

Gedrag en Maatschappij Artificial Intelligence Education Human Behaviour in Social Contexts Mens-Machine Communicatie Leraar eerste graad in Maatschappijleer Onderwijskunde Pedagogische Wetenschappen Psychologie Sociologie Bewegingswetenschappen

Ruimtelijke Wetenschappen Culturele Geografie Economische Geografie Vastgoedkunde Planologie Environmental and Infrastructure Planning Population Studies Regional Studies Leraar eerste graad in Aardrijkskunde

Wijsbegeerte Leraar eerste graad in Filosofie Philosophy: Knowledge and Knowledge Development Wijsbegeerte Wijsbegeerte van een Bepaald Wetenschapsgebied

Religie Geestelijke Verzorging Theologie Godsdienstwetenschap Religious Symbols and Traditions

9

Colofon Uitgave Afdeling Communicatie, Rijksuniversiteit Groningen Ontwerp G2K designers Opmaak In Ontwerp Fotografie Michel de Groot en anderen Cover photo made by E.C. Verhulst, Evolutionary Genetics (CEES), illustrating a Nasonia vitripennis embryo injected with dsRNA.

www.rug.nl/studiekiezers