RMC_brochure_Slimdak_21x21_v7_Opmaak 1 16-3-2016 11:28 Pagina 1
SLIM DAK
RMC_brochure_Slimdak_21x21_v7_Opmaak 1 16-3-2016 11:28 Pagina 2
In april 2012 gingen we van start met de DakAkker, een intensief groen dak waarop groente en fruit worden gekweekt. Met deze ‘dakboerderij’ als testsite willen we aantonen dat landbouw op een dak midden in de stad mogelijk is. Groente en fruit en honing van de dakbijen worden geleverd aan diverse restaurants. De verhuurbaarheid van het gebouw wordt door dit prettige groene gebruiksdak vergroot. Er is een sociale opbrengst want een groep vrijwilligers bestiert de dakboerderij. De stad heeft baat bij een DakAkker door de grotere waterbuffercapaciteit en de afkoelende werking die de hittestress tegengaat. De DakAkker is opgenomen in de Lonely Planet-reisgids en heeft als locatie ook een toeristische waarde gekregen. Het dak creëert nieuwe werkgelegenheid in de vorm van horeca op het dak. De DakAkker is ook een plek voor educatie. Honderden kinderen per jaar leren over klimaatadaptatie, groene daken en gezond voedsel in het educatieve programma ‘Dakennie’. De DakAkker bewijst dat een groendak zeer multifunctioneel kan zijn en veel te bieden heeft. Het is dus niet voor niets dat we het Slimdak laten aansluiten op deze succesformule.
www.dakakkers.nl 2
RMC_brochure_Slimdak_21x21_v7_Opmaak 1 16-3-2016 11:28 Pagina 3
SLIM DAK Inhoudsopgave 1. Water en de stad............................................................5 2. Daklab ...............................................................................7 2.1 Wateropgave ...........................................................7 2.2 Proefopstelling ........................................................7 3. Slimdak .............................................................................9 3.1 Slimdakvlak 1..........................................................9 3.2 Slimdakvlak 2 .......................................................10 3.3 Slimdakvlak 3 .......................................................11 4. Slimdak in de praktijk ................................................14 5. Plan van aanpak Slimdak..........................................15
3
RMC_brochure_Slimdak_21x21_v7_Opmaak 1 16-3-2016 11:28 Pagina 4
4
RMC_brochure_Slimdak_21x21_v7_Opmaak 1 16-3-2016 11:28 Pagina 5
1. Water en de stad Tijdens de ‘Blauweconferentie’ over ‘water en de stad’ die in december 2015 door het Rotterdams Milieucentrum werd georganiseerd, werd het opnieuw duidelijk. Steden moeten robuuster worden en de komende jaren meer doen om zich bestendiger te maken tegen wateroverlast. Rotterdam ontwikkelt een adaptiestrategie in het kader van het programma resilient cities. Door de klimaatverandering nemen de problemen met water de komende jaren toe. Zeker een stad als Rotterdam die onderdeel van onze delta is, moet alle zeilen bijzetten en wegen vinden om de stad in de (nabije) toekomst adaptief in te richten en klimaatbestendiger te maken. Eén van de belangrijkste maatregelen is zorgen dat water sneller kan infiltreren, dus minder verhard oppervlak en meer waterbergingsvoorzieningen zoals onder de parkeergarage in het Museumpark of het ‘waterplein’ op het Benthemplein. Ook bewoners kunnen bewuster (gemaakt) worden. Veel privétuinen verstenen en zouden meer moeten worden vergroend, zodat ook hier het hemelwater goed kan infiltreren. Campagnes als ‘milieuvriendelijkste tuin’ en ‘Operatie Steenbreek’ kunnen hier hun bijdragen aan leveren. Want vele kleine acties maken een grote!
”
Op de stadsdaken ligt een groot deel van de oplossing
Op de stadsdaken ligt een groot deel van de oplossing. In Rotterdam is mede dankzij een groene-daken-subsidie en een gemeentelijke campagne meer dan 200.000 m2 groendak aangelegd met bij elkaar een opslagcapaciteit van ruim 4 miljoen liter hemelwater. De verhoging van de waterbergingscapaciteit in onze stad is dus te realiseren door de inzet van de ruim 4,5 miljoen m2 (1) plat dak dat geschikt gemaakt kan worden voor een groendak. Dat kan niet alleen worden bewerkstelligd door het maken van meer m2 groendak, maar ook door de toepassing van systemen die meer water kunnen bergen dan een regulier groendak. 5
RMC_brochure_Slimdak_21x21_v7_Opmaak 1 16-3-2016 11:28 Pagina 6
�
Tot 75.000.000 liter waterberging bij 200.000 m2 Slimdak
RMC_brochure_Slimdak_21x21_v7_Opmaak 1 16-3-2016 11:28 Pagina 7
2.1 Wateropgave Wanneer er gebouwd wordt is er veelal sprake van een wateropgave. Dit betekent dat er voorzieningen moeten worden gerealiseerd die voorkomen dat er door de (her)ontwikkeling nieuwe problemen ontstaan in en rondom het bestaande watersysteem. Voordat er kan worden gebouwd is daarom toestemming nodig van de waterbeheerder in de vorm van een water- of keurvergunning. Slimdaken kunnen als compenserende maatregel worden ingezet om een vergunning te verkrijgen. Het Slimdak is een volwaardig en veelal ook veel voordeliger alternatief dan het creëren van de conventionele bergingsvoorzieningen in de vorm van b ijvoorbeeld open water of bodeminfiltratie (vijvers, wadi’s, etc.) op het desbetreffende perceel of een perceel dat elders daarvoor is aangekocht. Wanneer er wordt gestreefd naar intensivering van multifunctioneel ruimtegebruik, dus een compactere stad, zijn groene en slimme daken een oplossing en een verantwoorde manier om te voldoen aan de (verplichte) wateropgave.
2. Daklab Komend jaar gaan we in het kader van Citylab010 van start met het Slimdaklab. Met het Slimdaklab willen we aantonen dat er meer kan met groene daken en dat er meer water kan worden geborgen op een slimmere manier. Een Slimdak is dus een groendak met een grotere waterbergingscapaciteit dan een conventioneel groendak in de vorm van (bijvoorbeeld) een Sedumdak, een DakAkker (dakmoestuin) of een Heemdak (natuurdak). Bij een conventioneel Sedumdak van circa 90 mm hoogte zal maximaal 55 liter hemelwater per m2 kunnen worden geborgen. Bij een ‘Slimdak’ met een extra bergingscapaciteit onder de substraatlaag die hemelwater kan bergen en vertraagd kan afvoeren zal maximaal 375 liter per m2 kunnen worden geborgen. Dus 200.000 m2 conventioneel Sedumdak in Rotterdam is maximaal 11.000.000 liter waterberging, dat is 11.000 m3 water.(1) Bij 200.000 m2 Slimdak kan dat dus oplopen naar 75.000.000 liter waterberging oftewel 75.000 m3 water.(2) Slimme daken zijn dus zonder twijfel een waardevolle bijdrage aan de wateropgave van de stad. (1) (2)
Bron: Rotterdam Groen van boven Bron: Rob Steltenpöhl
2.2 Proefopstelling Met het Slimdaklab worden op het dak van het Dakpaviljoen van de DakAkker bovenop het Rotterdamse Schieblock drie proefopstellingen gerealiseerd van ieder 40 m2 experimenteel dak. Het doel van het Slimdaklab is om aan te tonen dat slimme daken een toegevoegde waarde hebben en toepasbaar zijn op vele daken, maar ook om anderen (zoals gebouweigenaren) te inspireren om slimme daken te realiseren. Goed voorbeeld doet volgen! Het Slimdaklab organiseert monitoring, excursies (ter inspiratie) en kennisdeling met o.a. expertmeetings. Het Slimdak kan worden bekeken via een platform dat te beklimmen is vanaf de DakAkker. Het plateau zal tevens worden voorzien van een informatiebord met uitleg over het Slimdak. 7
RMC_brochure_Slimdak_21x21_v7_Opmaak 1 16-3-2016 11:28 Pagina 8
RMC_brochure_Slimdak_21x21_v7_Opmaak 1 16-3-2016 11:28 Pagina 9
”
Drie typen ‘retentiedaken’
3. Slimdak
1
Het dak van het dakpaviljoen op het Schieblock zal op drie dakvlakken worden voorzien van 120 m2 Slimdak in de vorm van drie typen ‘retentiedaken’.
3.1 Slimdakvlak 1 Op dakvlak 1 zal het Retentiedak Meander 30 worden aangebracht. Bij dit type dak komt de neerslag via de vegetatielaag en de substraatlaag in de drainagelaag terecht met een kortstondige bergingscapaciteit van circa 19,0 l/m2 waar door middel van een meanderende werking de afvoer van het overtollige hemelwater aanzienlijk wordt vertraagd. De stroomlengte van het overtollige hemelwater wordt verlengd met maar liefst factor 46 ten opzichte van een conventioneel groendak. De piekafvoer tijdens extreme neerslag zal daardoor aanzienlijk worden gereduceerd. Concreet betekent dit dat er tijdens extreme neerslag, waarbij er gedurende 15 minuten met een intensiteit van 300 l/s/ha omgerekend 27,0 l/m2 aan neerslag valt, slechts 0,27 l/m2 wordt afgevoerd richting de hemelwaterafvoer. Deze afvoervertraging is, conform FLLrichtlijnen, gespecificeerd op basis van een verzadigd systeem dat men vervolgens 24 uur heeft laten uitdruppelen alvorens het werd onderworpen aan het neerslagscenario. Wanneer het systeem bij aanvang van het neerslagscenario niet verzadigd zou zijn dan had alleen de substraatlaag al minimaal 30,0 l/m2 langdurig kunnen bergen. De actuele bergingscapaciteit in de substraatlaag wordt voornamelijk bepaald door de mate van evapotranspiratie (verdamping) en is daarom variabel. Deze zorgt naast extra berging tevens voor extra vertraging, waardoor de hoeveelheid hemelwater dat nog zal worden afgevoerd kan afnemen tot 0,0 l/m2. 9
RMC_brochure_Slimdak_21x21_v7_Opmaak 1 16-3-2016 11:28 Pagina 10
2 3.2 Slimdak dakvlak 2 Op dakvlak 2 zal het Retentiedak Meander 60 worden aangebracht. Bij dit type dak komt de neerslag via de vegetatielaag en de substraatlaag in de drainagelaag terecht met een kortstondige bergingscapaciteit van circa 14,5 l/m2 waar door middel van een meanderende werking de afvoer van het overtollige hemelwater aanzienlijk wordt vertraagd. Naast de meanderende werking beschikt de Meander 60, in tegenstelling tot de Meander 30, tevens over een extra langdurige bergingscapaciteit van circa 17,5 l/m2, waardoor de afvoer van hemelwater niet alleen wordt vertraagd maar ook wordt gereduceerd. De stroomlengte van het overtollige hemelwater wordt verlengd met maar liefst een factor 13 ten opzichte van een conventioneel groendak. De piekafvoer tijdens extreme neerslag zal daardoor aanzienlijk worden gereduceerd. Concreet betekent dit dat er tijdens extreme neerslag, waarbij er gedurende 15 minuten met een intensiteit van 300 l/s/ha omgerekend 27,0 l/m2 aan neerslag valt, slechts 4,59 l/m2 wordt afgevoerd richting de hemelwaterafvoer. Deze afvoervertraging is, conform FLL-richtlijnen, gespecificeerd op basis van een verzadigd systeem dat men vervolgens 24 uur heeft laten uitdruppelen alvorens het werd onderworpen aan het neerslagscenario. 10
Wanneer het systeem bij aanvang van het neerslagscenario niet verzadigd zou zijn dan had niet alleen de substraatlaag al minimaal 30,0 l/m2 langdurig kunnen bergen, maar ook de drainagelaag nog eens 17,5 l/m2. De actuele bergingscapaciteit in de substraatlaag en de drainagelaag wordt voornamelijk bepaald door de mate van evapotranspiratie (verdamping) en is daarom variabel. Deze zorgt naast extra berging tevens voor extra vertraging, waardoor de hoeveelheid hemelwater dat nog zal worden afgevoerd kan afnemen tot 0,0 l/m2. De kortstondige bergingscapaciteit van de Meander 60 heeft dus een kleinere omvang dan de kortstondige bergingscapaciteit van de Meander 30 en dat resulteert in minder vertraging gedurende de eerste 15 minuten van het neerslagscenario indien het systeem reeds verzadigd is. Daarentegen beschikt de Meander 60, in tegenstelling tot de Meander 30, over een extra langdurige bergingscapaciteit en dat resulteert in meer bergingscapaciteit indien het systeem nog onverzadigd is. De extra langdurige bergingscapaciteit kan worden ingezet als vochtvoorziening voor de vegetatielaag in tegenstelling tot de kortstondige bergingscapaciteit.
RMC_brochure_Slimdak_21x21_v7_Opmaak 1 16-3-2016 11:28 Pagina 11
3
Wanneer onverhoopt toch blijkt dat er op het desbetreffende moment onvoldoende bergingscapaciteit in het systeem beschikbaar is, dan wordt de piekafvoer gedefinieerd conform een voorgeschreven debiet en het wateroverschot 24 uur voor aanvang van de neerslag afgevoerd richting de hemelwaterafvoer. Concreet betekent dit dat er tijdens extreme neerslag, waarbij er gedurende 15 minuten met een intensiteit van 300 l/s/ha omgerekend 27,0 l/m2 aan neerslag valt, 0,0 l/m2 wordt afgevoerd richting de hemelwaterafvoer. De afvoervertraging kan echter niet conform FLL-richtlijnen worden gespecificeerd, omdat er in de richtlijnen geen rekening is gehouden met dergelijke systeeminnovaties. Men kan het systeem verzadigen en 24 uur laten uitdruppelen, maar wanneer het vervolgens wordt onderworpen aan het neerslagscenario dan kan de afvoervertraging realtime worden aangestuurd. Dergelijke testen hebben daarom geen toegevoegde waarde en dat geeft tevens aan hoe hoeveel potentie het systeem heeft om het waterbeheer op daken revolutionair te veranderen.
3.3 Slimdak dakvlak 3 Op dakvlak 3 zal het Retentiedak Smart Flow Control速 worden aangebracht. Bij dit revolutionaire type dak komt de neerslag via de vegetatielaag en de substraatlaag in de drainagelaag terecht met een bergingscapaciteit van minimaal 80,0 l/m2 waar door middel van een interactief dynamisch sturingsmechanisme de afvoer van het overtollige hemelwater aanzienlijk wordt vertraagd.
Wanneer het systeem bij aanvang van het neerslagscenario niet verzadigd zou zijn dan had niet alleen de substraatlaag al minimaal 30,0 l/m2 langdurig kunnen bergen, maar ook de drainagelaag nog eens minimaal 80,0 l/m2. De actuele bergingscapaciteit in de substraatlaag en de drainagelaag wordt voornamelijk bepaald door de mate van evapotranspiratie (verdamping) en is daarom variabel. Deze zorgt naast extra berging tevens voor extra vertraging, waardoor de hoeveelheid hemelwater dat nog zal worden afgevoerd kan afnemen tot 0,0 l/m2. De kortstondige en langdurige bergingscapaciteit van de Smart Flow Control kan dus naar wens worden ingesteld en dat resulteert in een dynamische reguleerbare vertragingsfactor en bergingscapaciteit.
Door sturing middels een softwareapplicatie kan de verhouding tussen kortstondige en langdurige bergingscapaciteit realtime worden ingesteld en aangepast. De afvoer van hemelwater kan hierdoor niet alleen naar wens worden vertraagd, maar ook worden gereduceerd. Theoretisch zal alle neerslag in het systeem kunnen worden geborgen en stroomt er geen druppel water meer via de hemelwaterafvoer van het dak, tenzij er meer neerslag valt dan er op dat moment aan bergingscapaciteit beschikbaar is.
Doordat de langdurige bergingscapaciteit van de Smart Flow Control reguleerbaar en groter is dan de langdurige bergingscapaciteit van de Meander 30 en de Meander 60 kan het systeem aanzienlijk meer bergingscapaciteit inzetten als vochtvoorziening voor de vegetatielaag. Het water in de drainagelaag is niet direct beschikbaar voor de vegetatielaag en wordt daarom door middel van verticale capillaire cones in de drainagelaag verdeeld over de capillaire filterlaag die als scheidingslaag dient tussen de drainagelaag en de substraatlaag. 11
RMC_brochure_Slimdak_21x21_v7_Opmaak 1 16-3-2016 11:28 Pagina 12
Naarmate de vegetatielaag het water uit de substraatlaag opneemt zal deze langzaam uitdrogen en via de cones en de filterlaag een nieuwe voorraad water vanuit de drainagelaag aanzuigen. Het is daarom van belang dat alle lagen nauwkeurig op elkaar zijn afgestemd om te voorkomen dat de substraatlaag te droog of te nat wordt. De vegetatielaag zou anders namelijk kunnen verdrogen of verzuipen. De filterlaag kan in principe worden beschouwd als een (kunstmatige) grondwaterstand, waarvanuit indirect water beschikbaar is voor de vegetatielaag. Het water dat door de vegetatielaag wordt opgenomen zorgt er vervolgens voor dat er weer bergingscapaciteit in de drainagelaag beschikbaar komt zonder dat er water via de hemelwaterafvoer van het dak wordt afgevoerd. Een systeem met Smart Flow Control kan worden uitgevoerd als Sedumdak, maar ook als DakAkker of Heemdak. DakAkkers en Heemdaken zijn zelfs bij uitstek geschikt om te combineren met Smart Flow Control, omdat deze systemen veel water verbruiken. DakAkkers zijn grote dakmoestuinen waar voedsel wordt gekweekt dat door de (lokale) bevolking kan worden gebruikt voor consumptie. Heemdaken zijn daken waarop met een speciale substraatlaag de oorspronkelijke natuurlijke bodem van de desbetreffende locatie wordt gesimuleerd, zodat er een basis is waar de lokale flora en fauna zich kan (her)ontwikkelen. Wanneer een DakAkker en een Heemdak onderhevig zijn aan een periode van langdurige droogte dan kunnen de productie en de diversiteit verloren gaan. Dit kan worden ondervangen door de systemen te voorzien van een irrigatiesysteem, maar dan kan er discussie ontstaan over de mate van duurzaamheid. 12
Door het toepassen van de Smart Flow Control ontstaat er als het ware een gesloten natuurlijke watercyclus die in staat is om zonder irrigatiesysteem zowel DakAkkers als Heemdaken ook gedurende perioden van langdurige droogte optimaal te laten functioneren. Naast doelstellingen op het gebied van waterbeheer kunnen er met de Smart Flow Control samen met bijvoorbeeld een voedselbank en een stadsecoloog ook doelstellingen op het gebied van voedselvoorziening en natuurontwikkeling op duurzame wijze op de stadsdaken worden verwezenlijkt. Deze invalshoeken zijn overigens onlosmakelijk met elkaar verbonden, omdat de flora op Heemdaken een habitat is voor de fauna die vervolgens weer een cruciale rol speelt bij de bestuiving en daarmee de productie van ons voedsel. Wanneer er wordt gesproken over het rendement van groene daken in de vorm van bijvoorbeeld waterretentie, biodiversiteit, thermische regulatie en luchtzuivering, dan zal dit rendement toenemen naarmate de dichtheid van het bladoppervlak toeneemt. De dichtheid van het bladoppervlak van de vegetatielaag kan echter alleen toenemen wanneer er voldoende water beschikbaar is, omdat bij een toename van de dichtheid van het bladoppervlak ook het waterverbruik zal toenemen. De conclusie is dat groene daken met meer waterbergingscapaciteit niet alleen meer waterveiligheid opleveren, maar ook rendement op heel veel andere vlakken. Deze meerwaarde wordt door overheden erkend in de vorm van vergunningen, maar ook door banken in de vorm van duurzame financieringen met een extra korting op het rentetarief. Leonardo da Vinci zei niet voor niets: ”Water is the driving force of all nature.’’
RMC_brochure_Slimdak_21x21_v7_Opmaak 1 16-3-2016 11:28 Pagina 13
Werkingsprincipe Smart Flow Control De Smart Flow Control is een controleschacht die minimaal 1 meter vanuit de dakrand over een verdiepte hemelwaterafvoer wordt geplaatst en waarin een interactieve dynamische stuwregelaar (Drossel) is ingebouwd. De Drossel is in principe permanent gesloten, zodat er geen druppel water via de hemelwaterafvoer van het dak stroomt. Zodra er neerslag wordt voorspeld zal de Smart Flow Control op basis van actuele gedetailleerde meteorologische data 24 uur voorafgaand aan de neerslag analyseren of er voldoende bergingscapaciteit in de drainagelaag beschikbaar is. Deze professionele data worden door waterbeheerders gebruikt om de peilvakken binnen het watersysteem te beheren en staan door de hoge dichtheid bekend als de meest nauwkeurige data die wereldwijd beschikbaar zijn. Indien blijkt dat er voldoende bergingscapaciteit in de drainagelaag beschikbaar is zal de Drossel dicht blijven, zodat er niet onnodig water via de hemelwaterafvoer van het dak wordt afgevoerd. De voorspelde neerslag zal vervolgens volledig worden geborgen in de drainagelaag en is beschikbaar voor de vegetatielaag.
Zodra blijkt dat er onvoldoende bergingscapaciteit in de drainagelaag beschikbaar is zal de Drossel zich openen en exact de hoeveelheid bergingscapaciteit beschikbaar maken die nodig is om de voorspelde neerslag te kunnen bergen. Dan wordt er wel water via de hemelwaterafvoer van het dak afgevoerd, maar niet meer dan nodig. Daarnaast is het debiet volledig te reguleren (drosselen), zodat de maximaal toegestane piekafvoer nooit wordt overschreden. Zowel het moment als de duur en het debiet van de (piek)afvoer is volledig te drosselen, waardoor wateroverlast als gevolg van de hemelwaterafvoer van daken wordt uitgesloten en tot de verledentijd behoort. De voorspelde neerslag zal vervolgens volledig worden geborgen in de drainagelaag en is beschikbaar voor de vegetatielaag. De Smart Flow Control is volledig autonoom en voorzien van zonnepanelen en een computer met GPRS-ontvanger die 24/7 in verbinding staat met de weerserver die de weerdata realtime verwerkt. De gebouweigenaar of waterbeheerder kan dit proces automatisch laten aansturen of indien nodig altijd handmatig ingrijpen. De Smart Flow Control is voorzien van een automatisch testprogramma dat de Drossel op geprogrammeerde tijden en frequenties korte tijd zal openen en sluiten. Bij een eventuele storing zal dit automatisch worden gemeld en worden opgelost door de servicemonteur. De Smart Flow Control is via een online beheeromgeving te benaderen en te beheren. Deze beheeromgeving is niet alleen bereikbaar voor de gebouweigenaar, maar ook voor de waterbeheerder en daarnaast te integreren binnen het eigen reeds bestaande beheer- en controlesysteem voor bijvoorbeeld stuwen, sluizen etc.
13
RMC_brochure_Slimdak_21x21_v7_Opmaak 1 16-3-2016 11:28 Pagina 14
4. Slimdak in de praktijk
5. Plan van aanpak Slimdak010
De DakAkker is gelegen op het Schieblock in Rotterdam en voorzien van Smart Flow Control. Gedurende een warme en zonnige zomerweek verdampt er veel water en komt er een moment dat er (extreme) neerslag wordt voorspeld.
Opstart planteam Slimdak010: Uitwerken bouwplan: Financiering / aanvraag subsidie Citylab010: Besluitprocedure: Opstart bouwteam: Uitvoering: Opening/presentatie:
Voorafgaand aan de neerslag worden de meteorologische data geanalyseerd en, indien nodig, wordt de Drossel geactiveerd. De drainagelaag heeft in dit geval een bergingscapaciteit van 80 l/m2, maar er is slechts 40 l/m2 beschikbaar en de voorspelde neerslag heeft een omvang van 50 mm. De actuele bergingscapaciteit is onvoldoende om alle neerslag te kunnen bergen en daarom wordt er 24 uur voordat de neerslag valt 10 l/m2 aan capaciteit in de drainagelaag vrijgemaakt door de Drossel te openen en water via de hemelwater-afvoer van het dak te laten afstromen. Het riool heeft op dit moment voldoende capaciteit om dit water te verwerken, want het is nog droog. Zodra de neerslag valt zal het riool echter niet door het dak worden belast, omdat alle neerslag volledig kan worden geborgd in de drainagelaag.
Begin februari 2016 Februari - maart Begin maart 2016 April 2016 Medio april 2016 Medio mei 2016 Medio juni 2016
Systeemopbouw Slimdak Beschermlaag RMS 500 Drainagelaag WRB 85 K Filterlaag RMS 500 K Substraatlaag Heem 010 (80mm) Vegetatielaag Heem 010 Smart Flow ControlÂŽ (Drossel) Controleschacht (stuw)
Het systeem heeft de benodigde bergingscapaciteit garandeerd conform de voorwaarden (ledigingstijd, maximale debiet) die zijn opgelegd door de waterbeheerder. De bergingscapaciteit van de drainagelaag is op dit moment volledig benut en de vochtvoorziening voor de vegetatielaag is optimaal voorbereid op een nieuwe warme en zonnige zomerweek. Het systeem toont aan dat daken slim worden door Smart Flood Control (concept 2015). Hiermee leveren slimme daken een grote bijdrage aan de veerkracht van de stad Rotterdam.
� 14
Voorafgaand aan neerslag worden de meteorologische data geanalyseerd en...wordt de Drossel geactiveerd
RMC_brochure_Slimdak_21x21_v7_Opmaak 1 16-3-2016 11:28 Pagina 15
Colofon Uitgave van: Tekst: Tekstadviezen:
Omslag: Foto’s:
Stichting de DakAkker Emile van Rinsum – Slauerhoff Rob Steltenpöhl Henk Vlijm Rob Luyk Eveline Bronsdijk Collage, op basis van tekening ZUS, bewerkt door Lennart De Meij Collage voorpagina: ZUS architecten bewerkt door Lennert de Meij Foto’s op pagina 3 (onder), 7, 9, 12, 14, 18: Karin Oppelland Foto’s op pagina 3 (boven) 6, 7 (links), 9 (man met sla), 10: Annette Behrens Foto’s pagina 5, 13: Optigroen Foto pagina 15: Binder groenprojecten Foto imker pagina 7: Isabelle Boon (foto NL paviljoen Wereldtentoonstelling 2015) Vormgeving/druk: Argus Werk(t) in Beeld
Januari 2016
Stichting de DakAkker Schieblock Schiekade 189 (302) 3022 BB Rotterdam Tel. 010 – 465 64 96 info@milieucentrum.rotterdam.nl www.dakakkers.nl
15
RMC_brochure_Slimdak_21x21_v7_Opmaak 1 16-3-2016 11:28 Pagina 16
SLIM DAK
www.dakakkers.nl