225
Khâm Định Việt Sử Thông Giám Cương Mục - Chính Biên - Quyển VII
ở dưới hàng các tước vương. Những lời nghị luận của Khánh Dư đều hợp ý vua. Nhà vua cho phục chức và phong làm Phó đô tướng quân. Nói về Trần Quốc Toản. Lúc ấy có Hoài Văn hầu là Quốc Toản, cũng theo xa giá. Vì còn ít tuổi, không được dự bàn việc quân, Quốc Toản lấy làm hổ giận lắm, trong tay cầm quả cam, không biết bóp nát ra lúc nào; khi đã lui về, cùng với hơn ngàn người gia đồng và thân thuộc sắm sửa binh khí, chiến thuyền, kéo cờ đề sáu chữ "Phá cường tặc báo hoàng ân"1. Kịp lúc quan quân đánh nhau với quân Nguyên, Quốc Toản thường xông pha đi trước quân lính, quân giặc trông thấy là phải tránh lui, không ai dám đối địch. Lời chua - Bình Than: Tên bến đò, ở địa phận xã Trần Xá, huyện Chí Linh. Chí Linh: Đất Bàng Châu xưa, một tên nữa là Bàng Hà; thuộc Minh đổi là huyện Chí Linh; nhà Lê cũng theo tên ấy; nay thuộc tỉnh Hải Dương. Thoát Hoan: Sách Cương mục tục biên (Trung Quốc) chép là Thác Hoan. Thiên Thụy công chúa: Vợ Quốc Nghiện, con trai Hưng Đạo vương. Khánh Dư, Quốc Toản: Đều là tôn thất nhà Trần. Bổ dụng Chiêu Minh vương Quang Khải làm Thượng tướng Thái sư2, Đinh Củng Viên làm Hàn lâm học sĩ phụng chỉ3. Quý Mùi, năm thứ 5 (1283). (Nguyên, năm Chí Nguyên thứ 20). Tháng 2, mùa xuân. Trần Lão có tội, phải luận vào tội đồ. Trần Lão là họ tôn thất, được phong thượng vị hầu, vì làm thư nặc danh nói xấu chính sự trong nước, nhà vua hạ chiếu luận tội, nhưng cho phép nộp một ngàn quan tiền để chuộc tội và bắt đi đày làm binh lính. Mưa đá to. Tháng 10, mùa đông. Bổ dụng Hưng Đạo vương Quốc Tuấn làm Quốc công, tiết chế4 thống lĩnh tất cả các quân. Lúc ấy, Trung phẩm làm Hoàng Ư Lệnh và Nội thư gia là Nguyễn Chương sang sứ bên nhà Nguyên trở về, nói: Nhà Nguyên sai Thái tử là A Thai và Bình chương là A Thích hội họp 50 vạn quân ở Hồ Quảng, định đến sang năm kéo sang cướp nươc ta. Bấy giờ nhà vua thân hành đem các vương hầu điều động tất cả quân thủy quân bộ, thao diễn chiến trận, hạ lệnh cho Quốc Tuấn làm Quốc công, tiết chế thống lĩnh tất cả các sắc quân; chọn trong hàng tướng tá nếu người nào có tướng tài thì phân phối cho thống lĩnh đội ngũ của từng bộ phận. Lời cẩn án - Khi quân Nguyên kéo sang nước ta, thống tướng là thái tử Thoát Hoan, thế mà sứ thần nước ta về lại nói thái tử là A Thai, và nói quân Nguyên nhiều đến 50 vạn. Có lẽ sứ thần cũng chỉ nghe lời đồn đại ở ngoài, cho nên không thể nào khỏi sai lầm được. Lời chua - Chế độ nhà Trần, người nào lấy tư cách là thân vương vào triều làm tướng văn thì xưng là "công". Quốc Tuấn lấy tư cách thân vương làm tướng võ, nên cũng xưng là "quốc công". Giáp Thân, năm thứ 6 (1284). (Nguyên, năm Chí Nguyên thứ 21). Tháng giêng, mùa xuân. Đào sông Tô Lịch. 1
Phá tan giặc mạnh, báo đáp ơn vua.
2
Quan đứng đầu triều, cai quản cả hai ban văn võ.
3
Quan đứng đầu Viện Hàn lâm trông coi việc soạn thảo những chế, cáo, chiếu, chỉ của nhà vua.
4
Như chức Tổng tư lệnh quân đội ngày nay.