ings ropp chtd e d om ire lu ds Rond ctacula Warbir een spe ws van met l 5 sho mmige van we - so wijdte ter! span me
Te hede st je kli m kom n op de vaardi sc schi klim gbeki hietcon eten in toren, tai jk de polit de span ner en dem iehonde nende onst nratie !
VRIJDAG 16 EN ZATERDAG 17 SEPTEMBER 2016 VRIJDAG: 14:00 - 20:00 uur: DROPZONE-X (Telefoon weg, terrein Eethuys Airborne)
Met o.a. dropping parachutisten, spectaculaire luchtshow van Warbirds, re-enactment displays, klimtoren, schietcontainer en een politiehondendemonstratie
ZATERDAG: 10:00 - 14:00 uur: DROPZONE-X (Telefoon weg, terrein Eethuys Airborne)
Met o.a. diverse displays van re-enactmentkampen, openluchtconcert van muziekvereniging Eendracht, luchtshow van Warbirds en het vertrek van de Race To The Bridge van ABWO vanaf de Telefoon weg
CHECK VOOR ACTUELE INFORMATIE REGELMATIG WWW.RENKUMLEEFT.NL EN DE RENKUM LEEFT FACEBOOKPAGINA
DE HELDEN VAN
RENKUM AIRBORNE Renkum Airborne kan niet doorgaan zonder haar sponsoren. Alle ondernemers en particuliere sponsoren van Renkum die hebben bijgedragen: onwijs bedankt en wat fijn dat jullie Renkum Airborne zo’n warm hart toedragen! PLATINUM SPONSORS
MediBrand
www.airbornegarage.com
Brandbeveiliging • Opleidingen • Evenementenzorg
GOLD SPONSORS
Eethuys
Airborne
RENKUM CENTRUM ondernemersvereniging
SILVER SPONSORS
BRONZE SPONSORS
Apotheek Renkum, Bakker Bart Renkum, Koffie- en Theespeciaalzaak Beleef Renkum, Bongers Assurantie, Dames en Diva’s, Delsink Auto’s, Fysioteam Renkum, Everts & Weijman, ‘t Kaaswinkeltje, Mastbergen Fietsen, Multimate, Osma, PoleLed, Sjabbens Sports & Health, ‘t Smulhoekje, Wassingmaat, Woon- en Tuinwinkel Loenen. PARTICULIERE BRONZE SPONSORS: Arthur Böhmer, Monique van der Meijde
EMBER T P E S 7 1 G A TERD A Z N E 6 1 G A VRIJD
2016
E N R O B R I A M U K REN
ent weer ar is het evenem ja t di k Oo d. ei ijh liers van zoveel winke nkum viert de vr n Re , ge kt ra n jd de bi er h ke lij m die we ers, de harte e 2016. Renku ijgen. De energie n zoveel vrijwillig Renkum Airborn kr va te t ze n in va e l oz ve el en m . De to en om kipp groots te noemen et is ontroerend h o: gi te voelen. re e el h de uit dat is te zien en en m ku n Re en ondernemers dit or voor iedereen die rengen, bruist do tb en or s er vo n m le ku al n Re z’n met mers, VOOR ement VAN Renku en ev n ee is e n IN RENKUM! Renkum Airbor en. HET KAN, OOK ak m il w ee m t en geweldige evenem EMBER 2016
T IJDAG 16 SEP R V RNE) A M M A R (EETHUYS AIRBO PROG EG W N O O EF EL T
KUMSE HEIDE, r 1944, vinden LOCATIE: REN n op 17 septembe UR U de 0 nd la :0 0 en 2 ist – ut R ch para ers hoe het TIJD: 14:00 UU ts waar de eerste uit aan de bezoek n aa pl ge de leg en e id ist He ut ren hoe Parach de Renkumse opers en zelf erva droppings plaats. tro ie ra dr pa ta s Op Dropzone-X op ko al Da n ke ele in en laten schmin and Drums r vanuit een orig treden van Pipes en zich verkleden op er vanaf 14.00 uu nn n ku ee s, en er rd bi nd ar Ki . W tmobiele s van chute werkt kende luchtshow toren van de Luch ek im w Kl vouwen van een uk de dr in in n er te n st je klimkuns en. Een en! Daarnaast zij legervoertuigen. Te vaardigheden test het is om te land et de hi ou sc n en s zij or ng ct di na lei steeds is. bege van re-e heid ook nu nog ng en oud onder ilig jo ve n en diverse displays ka en s e tre ed Na vr n etcontainer va ngrijk werken voor Brigade. In de schi laat zien hoe bela tie ra st on em nd iehonde spectaculaire polit
TEMBER 2016 P E S 17 G A D R ZATE RNE) (EETHUYS AIRBO PROGRAMMA TELEFOONWEG
aantal KUMSE HEIDE, arbirds geven een W LOCATIE: REN De . in R rre U te U t 0 he nog op racht R – 14:0 zijn ook zaterdag ziekvereniging Eend TIJD: 10:00 UU en overnachten en te bewonderen. Mu ijv vanaf de splays zijn en re-enacters bl e re-enactment di de legervoertuigen rs ou ve di Vele paratroopers len al en r nt tie uu 0 de 0 : n tshows vanaf 10 14:00 uur vertrekke fantastische luch s Airborne en om uy th Bridge. Ee e j bi th rt to ce chtcon voor de Race ek be er st Oo geeft een openlu en em richting van Arnh Telefoonweg in de ijheid! vier samen de vr ORNE! en m lko we len al M GAAT AIRB Wees LEEFT, RENKU den en het KUM HET MEE: REN
mleeft.nl! Tij iten op www.renku ite tiv en. ac en n de van externe factor locaties, tij jk ie, eli at nk rm ha fo af in n zij ele Kijk voor actu mmaonderdelen de diverse progra n va en nd vi ng doorga
EF KOM EN BELE
RENKUM AIRBORNE
PROGRAMMA Locatie: Renkumse heide (terrein Eethuys Airborne) Datum: vrijdag 16 en zaterdag 17 september 2016 Tijd:
vrijdag 16 september: 14:00 uur – 20:00 uur (Renkumse Heide, Dropzone X) zaterdag 17 september 10:00 uur – 14:00 uur (Renkumse Heide, Dropzone X)
(aansluitend vertrekt Keep Them Rolling, de jaarlijks terugkerende optocht van historische voertuigen, van de Telefoonweg in de richting van het Airborne Museum in Oosterbeek, waar zij weer een display zullen vormen).
Renkumse heide, Dropzone-X, vrijdag 16 september, 14:00 uur – 20:00 uur 14:00 – 20:00 uur Meerdere Luchtlandingen door Pathfinder Group Europe
Re-enacting veteranen van de Pathfinder Group Europe voeren deze dag meerdere luchtlandingen uit. De parachutisten landen op Dropzone-X, direct grenzend aan het displayterrein.
Vanaf de terrassen van onder meer Eethuys Airborne en de Airborne Luzona bar heb je een spectaculair uitzicht op deze indrukwekkende luchtherdenking. De parachutisten komen na afloop terug naar de DZ-X om met bezoekers te praten en te vertellen waarom het zo belangrijk voor hen is om deze herdenking uit te voeren. Een groot aantal van hen blijft in tenten overnachten op de dropzone.
14:00 - 20:00 uur Diverse activiteiten
Diverse activiteiten vinden plaats op de Renkumse Heide:
De Engelse modelvliegclub Warbirds
Warbirds zijn op afstand bestuurbare gevechtsvliegtuigen op schaal. Ze zijn ongeveer eentiende van de ware grootte, dus behoorlijk indrukwekkend. Er zullen drie gecertificeerde piloten zijn die de vliegtuigen besturen. In totaal 20 vliegtuigen zullen te zien zijn op het “Warbirds” veld, zowel statisch als vliegend. De grote Grass Hopper zal weer vliegen en dit jaar showen ze een nieuwe typhoon warbird. De vliegtuigen hebben een spanwijdte tot wel 5 meter! De piloten laten ook drones vliegen boven de Dropzone, wat zorgt voor bijzondere opnames.
Re-enactment Displays
Diverse displays van verschillende re-enactmentgroepen tonen hoe het leven was ten tijde van de Tweede Wereldoorlog, met name op het slagveld. Bekijk de vele historische voertuigen, waaronder zelfs een tank: wie weet mag je er wel even op klimmen! Stel vragen aan de deelnemers en kom zo alles te weten over de mens in de Tweede Wereldoorlog.
Pipes and Drums
Wat is een dropping zonder doedelzakken? Net als toen, zal de dropping begeleid worden door doedelzakspelers.
Klimtoren Luchtmobiele Brigade
De Luchtmobiele Brigade is aanwezig om te laten zien wat oorlog en vrede betekent in het hier en nu. Test je klimvaardigheden in een metershoge klimtoren.
Schietcontainer Natres
Bij een afvaardiging van de Natres kun je onder professionele begeleiding je schietvaardigheden testen in een veilige, afgesloten omgeving.
Politiehondendemonstratie
De politie is actief op het gebied van vrede en veiligheid waar burgers het meest mee te maken hebben. Politiehonden zijn daarbij een onmisbaar element. Om de burger meer te betrekken bij het hedendaagse politiewerk, zal een team hondengeleiders om 15:30 uur een spannende demonstratie geven van hun werkzaamheden.
‘40-’50 Muziek op de Renkumse Heide
De gehele dag kun je genieten van toepasselijke muziek uit de jaren ‘40-’50.
Horeca
Diverse snacks en verfrissingen (koffie, thee, bier, fris, wijn en snacks worden aangeboden op de Dropzone om de innerlijke mens te versterken. Deze kunnen worden genuttigd op de diverse terrassen vanwaar je kunt genieten van dit prachtige Airborne schouwspel.
CONCERT IN DE HERVORMDE KERK IN RENKUM Op vrijdag 16 september van 19:00 tot 20:00 uur is voor of in (afhankelijk van het weer) de Hervormde Kerk in Renkum wederom een prachtig concert met muziekstukken uit ‘40-’45 door Muziekvereniging Eendracht o.l.v. Arno Groeneveld, de Heelsumse Harmonie o.l.v. Bert Noordam en het gelegenheidskoor o.l.v. Siem de Jong. Muziekvereniging Excelcior sluit het concert af om 20:00 uur. Wees allen welkom!
Renkumse heide, Dropzone-X, zaterdag 17 september, 10:00 uur – 14:00 uur 10:00 - 14:00 uur De Engelse modelvliegclub Warbirds
Warbirds zijn op afstand bestuurbare gevechtsvliegtuigen op schaal. Ze zijn ongeveer eentiende van de ware grootte, dus behoorlijk indrukwekkend. Er zullen drie gecertificeerde piloten zijn die de vliegtuigen besturen. In totaal 20 vliegtuigen zullen te zien zijn op het “Warbirds” veld, zowel statisch als vliegend. De grote Grass Hopper zal weer vliegen en dit jaar showen ze een nieuwe typhoon warbird. De vliegtuigen hebben een spanwijdte tot wel 5 meter! De piloten laten ook drones vliegen boven de Dropzone, wat zorgt voor bijzondere opnames.
Re-enactment Displays
Diverse displays van verschillende re-enactmentgroepen tonen hoe het leven was ten tijde van de Tweede Wereldoorlog, met name op het slagveld. Bekijk de vele historische voertuigen, waaronder zelfs een tank: wie weet mag je er wel even op klimmen! Stel vragen aan de deelnemers en kom zo alles te weten over de mens in de Tweede Wereldoorlog.
13:30 uur
Afsluiting Renkum Airborne 2016
Een spectaculaire luchtshow van de Warbirds luidt het einde in van Renkum Airborne 2016. Begeleid door een fanfareorkest sluiten we dit bijzondere evenement rond 13:45 uur af.
14:00uur
Aan vullend programma van Airborne Battle Wheels Oosterbeek: Race To The Bridge
Zoals ieder jaar stelt de organisatie Airborne Battle Wheels Oosterbeek (ABWO) zich ook deze zaterdag vanaf 12:00 uur met vele tientallen historische Britse voertuigen op langs de Telefoonweg. Om 14:00 uur vertrekken zij in colonne naar de John Frostbrug in Arnhem. Vandaar vertrekken zij naar het Airborne Museum in Oosterbeek, waar de voertuigen worden opgesteld voor een “static show”.
OPGELET: Er zijn twee verschillende routes om naar het deel van Renkum Airborne aan de Telefoonweg te komen: een fiets-/wandelroute en een autoroute. Als je niet slecht ter been bent: kom gewoon lekker op de fiets! Let goed op de verschillende borden en houd je aan de aanwijzingen van de verkeersregelaars. Dan komt het allemaal krek in orde! :)
RENKUM AIRBORNE
RENKUM ROLLING ROUTE Een indrukwekkende tocht langs belangrijke plekken in Renkum. Stap op de fiets, neem de benenwagen of een Jeep op 19 september en aanschouw vroeger en nu. Renkum in Oorlogstijd - opgetekend door Jeroen Niels
De gemeente Renkum staat vooral in het teken van de herdenking van de zogeheten Slag om Arnhem. De strijd die in september 1944 in deze omgeving werd gevoerd, was bijzonder hevig. Op veel plekken zijn nadien gedenktekens opgericht - grotere en kleinere. Er is inmiddels ook een rijke herdenkingstraditie ontstaan, waarvan de kranslegging op de erebegraafplaats in Oosterbeek een goed voorbeeld is. De traditionele aanwezigheid van veteranen vormt daarvan een vast bestanddeel, hoewel hun aantal met het verstrijken van de jaren steeds kleiner wordt. De eerste vier oorlogsjaren gingen -in zijn algemeenheid- vrij rustig aan de gemeente Renkum voorbij. 17 september 1944 markeert echter het einde van deze periode. De gevechtshandelingen van de Slag om Arnhem hebben diepe sporen getrokken in het landschap en de gemeenschap. Als gevolg van het mislukken van de luchtlandingsoperatie in september 1944, kwam de zuidelijke Veluwezoom in de frontlinie te liggen. In de daaropvolgende maandenlange beschietingen werd het dorp Renkum grotendeels verwoest.
Nadat de geallieerde troepen zich over de rivier hadden teruggetrokken kregen de Renkumers het bevel hun dorp te verlaten. De Duitsers bouwden kilometerslange stellingen langs de Veluwse stuwwal om de geallieerde bewegingen in de Betuwe te kunnen volgen. Acht maanden lang bleef het dorp Renkum ontoegankelijk voor haar inwoners. Acht maanden lang om de overgebleven huizen te vernielen en te plunderen zonder één enkel over te slaan. Acht maanden lang om door tuin, landerij of bos of onder de huizen dóór, stellingen aan te leggen. Geplaveid en bekleed met gesloopte deuren, vloeren en plafonds, gemeubileerd met gestolen bedden, vloerkleden en gordijnen. Op verschillende plekken in het dorp heeft Renkum Leeft een aantal levensgrote foto’s geplaatst. Hierop is goed te zien welke impact het oorlogsgeweld op dit dorp heeft gehad. Op basis van de beschrijvingen en afbeeldingen in deze brochure zullen een aantal locaties worden uitgelicht. De Royal Airforce voerde van september 1944 tot april 1945 verschillende verkenningsvluchten uit boven de Veluwezoom. De luchtfoto van 23 december 1944 - te zien in het Pop-up Museum Dorpstraat 16 - toont de Renkumse dorpskern die op dat moment al ruim 3 maanden in de frontlinie ligt. In deze beschrijving vindt u informatie over de verwoesting van het dorp Renkum in de laatste maanden van de oorlog. In de namiddag van 17 september 1944 trok B-compagnie van het 1st Battalion The Border Regiment samen in de Jufferwaard. Hun hoofdkwartier werd ingericht rond de steenfabriek. Na enkele schermutselingen in de avond en de nacht, zetten de Duitsers in de ochtend van 18 september de aanval in. De Britten vroegen daarop om artilleriesteun. Met grote precisie kwamen de granaten neer rond de zuidzijde van de Dorpsstraat, nabij de splitsing met de Achterdorpstraat.
Hier bevonden zich dan ook de eerste panden die aanzienlijke schade opliepen. Nadat ze reeds zwaar beschadigd waren geraakt door de geallieerde beschietingen, brandden deze panden na 1 oktober 1944 geheel af. Aan de noordkant van Renkum hadden zich op 17 september manschappen ingegraven van de D-compagnie van het 1st Battalion The Border Regiment. Zij bevonden zich rond het kruispunt Telefoonweg - Bennekomseweg. In de middag van 17 september ontstond een vuurgevecht met een Duitse auto die uit de richting van Klein Zwitserland over de Bennekomseweg kwam aanrijden. Twee Duitsers kwamen bij het vuurgevecht om het leven, de rest werd gevangengenomen. Tegelijk met de aanval op de Britten in de Jufferswaard, ontstonden ook in dit gedeelte van het dorp op 18 september vuurgevechten. De Duitsers rukten over een breed front vanuit het westen op om de Britse stellingen in het dorp aan te vallen. In de loop van de middag verlieten de Britten hun posities ten zuiden en noorden van de dorpskern en trokken richting Oosterbeek. Na een kortstondig gevoel bevrijd te zijn, namen de Duitsers weer bezit van het dorp. Op 21 september stort even ten noorden van ONO (Oranje Nassau’s Oord) een Britse Stirling bommenwerper neer. Niemand van de bemanning en passagiers overleefde de crash. Hun lichamen werden door de plaatselijke Luchtbeschermingsdienst uit het wrak gehaald en tijdelijk op de Renkumse begraafplaats Onder de Bomen begraven. Na de oorlog werden de lichamen bijgezet op de oorlogsbegraafplaats in Oosterbeek. Van deze begraafplaats is bekend dat er tijdens de oorlog enkele tientallen lichamen van Britse militairen zijn begraven. Al sinds het uitbreken van de gevechten hadden veel Renkumers toevlucht genomen tot hun schuilkelders. Zij die geen eigen kelder hadden trokken bij andere dorpsgenoten in. In
de Achterdorpsstraat schuilden 23 mensen in een krappe spekkelder 2 weken lang voor de beschietingen. Het front was inmiddels genaderd tot de Betuwe, van waaruit de Britse artillerie de Duitse posities op de Veluwezoom onder vuur nam. Daarop besloten de Duitse autoriteiten dat de inwoners van de Veluwezoom hun huizen moesten verlaten. Op 1 oktober begon de evacuatie van het dorp Renkum. Een groot deel van de bevolking trok richting Bennekom en verder. Zij die over de Keijenberg liepen, stonden in de buurt van de Molenbeek aan hevige beschietingen bloot. Daar waren Duitse kanonnen opgesteld, die door de Britten onder vuur werden genomen. Veelal moesten de mensen daar de greppel in vluchten wanneer een nieuwe regen van granaten neerviel. Er zijn daar verschillende dodelijke slachtoffers gevallen. De Duitsers bouwden vanaf oktober 1944 verschillende verdedigingswerken. Om een geallieerde aanval vanuit de Betuwe af te kunnen slaan, werd het gebied tussen Arnhem en Wageningen omgevormd tot ĂŠĂŠn grote verdedigingslinie. Omdat de inwoners van de dorpen langs de Veluwezoom inmiddels waren geĂŤvacueerd, werden werklieden vanuit andere delen van het land overgebracht. Bekend is dat onder meer uit Utrecht, Zeist en Rotterdam mensen werden opgepakt en hier te werk werden gesteld. Het lijkt erop dat de hoogste prioriteit in eerste instantie op de heuvels bij Oosterbeek en de Duno lag. Ook in de dorpskern van Renkum bevonden zich zogeheten schanswerkers, die lange zig-zag-loopgraven aanlegden en borstweringen opwierpen. Voor het verstevigen van de stellingen werd gebruikt gemaakt van de lokale houtvoorraad. Veel bomen werden ten behoeve van de stellingbouw gekapt. Ook in de winterperiode werd door een tekort aan olie veel hout uit de bossen rondom Renkum opgestookt.
Vanwege de afwezigheid van lokale burgers en Nederlandse autoriteiten in de periode oktober 1944 tot en met april 1945, is er relatief weinig over deze periode vastgelegd. Hierdoor is het niet eenvoudig een gedetailleerd overzicht te geven van de verwoestingen in Renkum. Het was echter zo dat tijdens de evacuatietijd zo nu en dan burgers - hoewel in kleine groepen en slechts voor zeer korte tijd - terug mochten keren naar hun dorp. Om in Renkum te komen moesten zij op vertoon van hun persoonsbewijs verschillende Duitse wachtposten passeren. Op basis van deze bezoeken weten we dat eind december 1944 de Kerkstraat en Dorpsstraat een desolate indruk maakten. Het glas was overal uit de ramen, gaten in de daken vanwege de beschietingen en beschimmeld meubilair doordat hemelwater vrijspel had. Het Renkumse Veer was op dat moment ook buiten werking, omdat de kabels van de pont waren losgehaald. Enkele maanden later werd het stroomafwaarts bij Rhenen teruggevonden. Evenals de reservepont, die werd na de oorlog op de bodem van de binnenhaven van papierfabriek Van Gelder & Zn. teruggevonden. Ook het postkantoor had in januari 1945 al verschillende voltreffers opgelopen. Met springstof was geprobeerd de kluis op te blazen. Dit had alleen maar meer schade tot gevolg. Op 5 mei 1945 werd in Wageningen de capitulatie getekend. Hiermee kwam een einde aan de gevechten in Nederland. Dit betekende echter niet dat alle inwoners van Renkum direct konden terugkeren naar hun dorp. Vanwege de slechte staat van de huizen en het acute instortingsgevaar ervan, de voedselvoorziening die weer geheel moest worden opgebouwd en het gevaar van de grote hoeveelheden onontplofte explosieven, vond de terugkeer van de bewoners
gefaseerd plaats. Hiervoor werden woonvergunningen verstrekt. Alleen met zo’n vergunning kon men terug het dorp in. Op alle toegangswegen naar het dorp werden controleposten ingericht. Doordat in het najaar van 1945 de gasvoorziening nog steeds niet was gerepareerd, werd zelfs overwogen om, met het oog op de komende winter, het dorp opnieuw te evacueren. Maar gelukkig waren voor het invallen van de winter de meeste woningen provisorisch gedicht. Ook de hout- en steenkoolvoorraad bleek groot genoeg om de winter door te komen. In de maanden die volgden werden noodwoningen en -winkels gebouwd. In de Dorpsstraat woonde en werkte men tot 1949 nog steeds in deze noodgebouwen, waarvan sommigen niet groter dan 2 bij 3 meter. Men kwam daardoor soms tot provisorische oplossingen. Twee textielzaken in de Dorpsstraat bijvoorbeeld, Snoek en Zents, deelden één pand dat door een rieten schot werd verdeeld. Na de oorlog werd er begonnen met het inventariseren van de verwoestingen. Gesteld kon worden dat geen enkele huis in het dorp onbeschadigd was gebleven. Uit een totaaloverzicht uit 1948 blijkt dat er voor het dorp Renkum en Heelsum samen 141 huizen op de slooplijst werden gezet. Veel van deze huizen stonden in de dorpskern. De naoorlogse architectuur van veel panden in en rond de Dorpsstraat is dan ook het gevolg van de grote verwoesting in de laatste acht maanden van de oorlog. Ondanks dit alles bleven de dorpsbewoners gehecht aan hun eigen dorp en grond en keerden terug, vastberaden om hier opnieuw een bestaan op te bouwen.
COLOFON Foto credits Gert Budding, Everdien van Loenen en Bianca Valkenier Vink. Tekstverantwoording dhr. J. Niels, mevr. P. Kuijt, mevr. J. Bakker Voor het beschikbaar stellen van de foto’s voor de Renkum Rolling Route dank aan dhr. G. Maassen (Gelders Archief), dhr. H. Timmerman (de Gelderland Bibliotheek), dhr. R. Voskuil, dhr. J. van Dijken (zoon van de fotograaf D. van Dijken), mw. A.P.M. ten Böhmer-Willink (dochter van de fotograaf H.J. Willink) Copyright 2016, Renkum Leeft Niets uit deze uitgavemag worden gekopieerd en/of verspreid zonder schriftelijke toestemming van Renkum Leeft. info@renkumleeft.nl - www.renkumleeft.nl.
VROEGER EN NU
RENKUM ROLLING ROUTE Dit is het oude pand van Folmer manufacturen en slagerij v/d Voorn. Op de muur stond “noch liever bedelaar dan mof”. Nu zit hier Brainwash en Slager en Worstmaker van de Bovenkamp. (Dorpsstraat 73/77)
We gaan naar de hoek van de Leeuwenstraat en zien een foto van het pand van juwelier Grevers. Nu zit hier BelleVue Uitzendbureau. De vorm van het huis is goed herkenbaar. (Dorpsstraat 135.)
We gaan rechtsaf de Leeuwenstraat in en zien dan links bij Grand Café de Heren van Baer en foto van de zweefvliegtuigen en parachutisten op de hei. (Renkumse Heide.)
Op de hoek Groeneweg - Don Boscoweg staat een huis dat waarschijnlijk vanwege te grote schade is afgebroken. De achterkant van het huis ernaast is te herkennen aan de twee openingen in de achtergevel. (Groeneweg naast 66 (gesloopt))
De volgende foto staat links op de hoek van de Groeneweg - Van Gelderstraat. Het huis is goed herkenbaar. (Groeneweg 29)
Nu gaan we verder naar de hoek Maatweg - Groeneweg. Hier slaan we linksaf de Maatweg in en zien daar op de foto de woning van G. van Bent. Na de oorlog is deze woning gesloopt. (Maatweg (gesloopt))
Op de Maatweg gaan we de eerste weg rechts en dan de eerste weg links. Na 50 meter zie je rechts op de Petronellaweg duidelijk herkenbaar het huis op de foto. (Petronellaweg 3)
Aan het einde van de weg gaan we rechts en steken schuin over de Kuypersweg in. Dan de 1e weg rechs, dit is de Lindelaan en aan het einde rechts de Utrechtseweg op. Na 150m staat bij het bedrijf Osma, “’t Schildershuis”. Zoals je ziet is dit in originele staat herbouwd. (Utrechtseweg 117)
We gaan weer richting de Dopsstraat en zien rechts een foto van de O.L. Vrouwekerk. Kijk eens goed naar het hek en onthoud dat voor de volgende foto. (Dorpsstraat 1)
Kijk nu naar de linkerkant van de Dorpsstraat. Daar zie je op de foto hetzelfde hekje. Deze foto van de panden van PC-Score en Timmer & Timmer Makelaars is genomen vanaf het kerkplein. (Dorpsstraat 6-8)
We gaan weer verder de Dorpsstraat in en zien bij Chinees Restaurant “Mijn Vriend” de volgende foto. Dit was vroeger café het Zwaantje. Rechts zie je nog een puntje van het postkantoor; nu een bloemenzaak en restaurant. (Dorpsstraat 15)
Meteen hierna zie je rechts een foto van Smits Mode. Dit was vroeger al een winkel voor manufacturen en damesconfectie. Het is één van de oudste familiebedrijven uit de Dorpsstraat. (Dorpsstraat 17)
Je staat met je rug naar Bakker Bart en ziet links Villa Lifestyle Comfort en Bongers Assurantie Adviseurs BV. Op de foto zie je dat het Dorpsplein vroeger een kruispunt was. Het verkeersbord met o.a. ‘Arnhem 13’ is verbogen en wijst foutief in de richting van het voormalige Renkumse Veer. (Dorpsplein)
De laatste foto is van het hart van Renkum. Op het Dorpsplein is de oude bebouwing verdwenen en vervangen door nieuwbouw in de stijl van de Delftse School. (Dorpsplein)
VROEGER EN NU
RENKUM ROLLING ROUTE
BEGIN- EN EINDPUNT