RIR lipiec 2018

LIPIEC 2018

Plantacje dotknęła susza i brak pracowników str. 6-8 Kleszcze są groźniejsze, niż myślisz str. 14-16

TEMAT NUMERU

Sezon na zboża Jaki jest stan upraw i o czym pamiętać po żniwach strony 22-27

Za�b�� w�� l��

Kredyt dla Rolnika

K�e�y� A�r� K�e�y� po� d��ła�� AR�MR K�e�y� po� �m�� k�n�r�kta��



Brodnica, ul. 3 Maja 1, tel. (56) 611 90 83  Bydgoszcz, ul. Marii Skłodowskiej Curie 92A, tel. (56) 611 90 89 Gniewkowo, ul. Dworcowa 4, tel. (56) 611 90 93  Golub-Dobrzyń, ul. Plac 1000-lecia 16, tel. (56) 611 90 85  Radziejów, ul. Brzeska 25, tel. (56) 611 90 94  Wąbrzeźno, ul. 1 Maja 30, tel. (56) 611 90 86  Żnin, ul. 700-lecia 32, tel. (56) 611 90 90  Solec Kujawski, ul. Leśna 1, tel. (56) 611 90 84  Świecie, ul. Wojska Polskiego 79A, tel. (56) 611 90 92  Toruń, ul. Dziewulskiego 12, tel. (56) 611 90 80 Szukaj nas także na www.skokadamskiego.pl



008415548

- R E G I O N A L N Y I N F O R M AT O R R O L N I C Z Y

lipiec

2018

SPOTKAJMY SIĘ NA TARGACH Wydanie „Regionalnego Informatora Rolniczego” ukazujące się na początku lata od dawna jest nierozerwalnie związane z Międzynarodowymi Targami Rolno-Przemysłowymi AGRO-TECH w Minikowie. Co roku to właśnie na tej imprezie premierę ma letni numer naszego magazynu. To właśnie na AGRO-TECH-u możecie spotkać przedstawicieli naszego wydawnictwa. To właśnie tu, mam nadzieję, zobaczymy się i w tym roku. Ponieważ jednak targi trwają tylko dwa dni, a stron w naszym informatorze jest aż czterdzieści, mam nadzieję, że przygotowane przez nas teksty sprawią, że „RIR” wyląduje na półce w salonach wielu gospodarstw rolnych. A trafi tam po to, abyście, drodzy Czytelnicy, mogli wracać do lektury w dowolnym momencie. Tym razem przyjrzeliśmy się dla Was bieżącej sytuacji w branży owocowo-warzywnej, a tym, którzy nie byli na Dniach Pola w Grubnie, relacjonujemy wyniki doświadczeń na tamtejszej kolekcji upraw. Porozmawialiśmy również z lekarzem weterynarii o, wydawałoby się, znanym wszystkim problemie, jakim mogą być kleszcze. Jak się okazuje, niesione przez nie zagrożenia mogą dotknąć większej liczby zwierząt, niż można przypuszczać. Dorzucamy też swoje trzy grosze w ramach przypominania o konieczności wspomagania bydła w czasie upałów oraz w ramach przypominania, jak bezpiecznie i bez wypadków przepracować kolejny sezon na gospodarstwie.

W numerze Susza i brak pracowników dają się we znaki plantatorom �� 6 Upał w oborze - pomóż go przetrwać krowom �� 10 Duroc przybył z USA, a puławska ma angielską krew �� 12 Sezon na kleszcze to zagrożenia także dla zwierząt �� 14 Upadek to nie przypadek �� 18 Mkliki, trojszyki i inne szkodniki �� 22 Rzepak wymarzł, a zboża dotknęła susza �� 26 Kalendarium �� 28 Mamy srebro w produkcji buraka �� 30 Pieniądze czekają, terminy gonią �� 32 Jak działa silnik elektryczny? �� 36

O czym jeszcze napisaliśmy w najnowszym „RIR-ze”? Przekonajcie się sami, czytając kolejne strony. Zapraszam do lektury! Kamil Pik REDAKTOR WYDANIA

WYDAWCA: Polska Press sp. z o.o. Oddział w Bydgoszczy, ul. Zamoyskiego 2, 85-063 Bydgoszcz PREZES ZARZĄDU: Marek Ciesielski REDAKTOR NACZELNY: Artur Szczepański DYREKTOR SPRZEDAŻY: Agnieszka Perlińska REDAKTOR PROWADZĄCY: Kamil Pik, kamil.pik@polskapress.pl, tel. 52 32 63 205 TEKSTY: Kamil Pik, Renata Napierkowska, Mariusz Sepioło SKŁAD: Rafał Ciszewski, SPRZEDAŻ: Tomasz Maliszewski, tomasz.maliszewski@polskapress.pl, Przemysław Wacławski, przemyslaw.waclawski@polskapress.pl NASZE ODDZIAŁY: Express Inowrocławski, ul. Roosevelta 15, Inowrocław, tel. 52 355 16 51 CP Jesteś zainteresowany kupnem treści lub zdjęć? Skontaktuj się z NASZYM HANDLOWCEM: Piotr Król, tel. 603 076 449, piotr.krol@polskapress.pl UWAGA: Redakcja nie zwraca niezamówionych tekstów, zastrzega sobie prawo do ich skracania i zmiany tytułów. Za treść ogłoszeń odpowiada zleceniodawca.

ZNAJDZIESZ NAS NA: www.rir.info.pl www.fb.com/RegionalnyInformatorRolniczy

O D K R YJ

NAJPOPULARNIEJSZE S U V-Y N A Ś W I E C I E T E R A Z R A B AT D O 10 0 0 0 Z Ł *

* Ź R Ó D Ł O : J AT O DY N A M I C S ( O K R E S S P R Z E D A Ż Y: S T YC Z E Ń 2 0 1 5 R . – G R U D Z I E Ń 2 0 17 R .) . R Y N K I B R A N E P O D U W A G Ę : E U + E F TA , N A F TA , C H I N Y, J A P O N I A , B R A Z Y L I A , R O S J A , I N D I E , I N D O N E Z J A , A U S T R A L I A , A R G E N T Y N A , R PA , K O R E A P O Ł U D N I O W A , TA J L A N D I A , W I E T N A M . M ODE L H R-V NA FOTOG R AFII: HR-V 1. 5 i-V TEC E XECUTIVE; KOLOR WHITE ORCHID P E A R L . E M I S J A C O 2 1 0 4 -1 3 4 G / K M ; Z U Ż YC I E PA L I WA W C Y K L U M I E J S K I M 4 , 2 -7, 1 L / 1 0 0 K M , P OZ AMIEJSKIM 3 , 8 - 4,9 L /10 0 KM , MIE S Z ANYM 4,0 - 5 ,7 L /10 0 KM . WG W YNIKÓW TE S TÓW R EG U LOWAN YC H PR ZE Z EU. R ZECZ Y WI S TE ZUŻ YC I E PALIWA M OŻE BYĆ RÓŻN E .

018260623

M ODE L C R-V NA FOTOG R AFII: CR-V 1. 6 i- DTEC E XECUTIVE; KOLOR WHITE ORCHID P E A R L . E M I S J A C O 2 1 1 5 -17 9 G / K M ; Z U Ż YC I E PA L I WA W CY K L U M I E J S K I M 4 , 6 -10 , 1 L / 10 0 K M , P OZ A M I E J S K I M 4 , 2- 6 , 2 L / 10 0 K M , M I E S Z A N Y M 4 , 4 -7,7 L / 10 0 K M . W G W Y N I KÓ W T E S TÓ W R EG U LOWAN YC H PR ZE Z EU. R ZECZ Y WI S TE ZUŻ YC I E PALIWA M OŻE BYĆ RÓŻN E .

008333972

Agregat uprawowy talerzowy Hamal

PRODUCENT MASZYN ROLNICZYCH Brona talerzowa kompaktowa Perseus

008398134

Glebogryzarka do truskawek Vega

Bomet Sp. z o.o. Sp.K. ul. Berka Joselewicza 2 07-100 Węgrów R

tel. +48 25 792 38 88 tel. +48 25 691 78 06 fax +48 25 792 27 32 K

eltechhurtownie

ul. leśna 14B tel. 52 387 51 15

ul. grunwaldzka 109 tel. 52 348 33 10

Żnin

ul. Bydgoskich Przemysłowców 13 tel. 52 362 90 52

ul. Mickiewicza 14 tel. 52 30 30 970

008427021

solec KujawsKi

ul. Toruńska 282 tel. 52 348 33 30

008434844

Hurtownia Elektryczna

Bydgoszcz

www: bomet.pl M

- R E G I O N A L N Y I N F O R M AT O R R O L N I C Z Y lipiec lipiec 2018 2018

SUSZA I BRAK PRACOWNIKÓW DAJĄ SIĘ WE ZNAKI PLANTATOROM Sezon na truskawki dobiegł końca, pojawiły się natomiast czereśnie, agrest, borówki i warzywa: groszek, fasolka, młoda kapusta, seler naciowy. Plantatorzy mają jednak problem, bo zbiory owoców są dużo niższe od przewidywanych, coraz trudniej o ręce do pracy, a dodatkowo dają się we znaki szkodniki. TEKST: RENATA NAPIERKOWSKA

- Nie zbieramy truskawek, owoce są małe, część z nich wyschła, a poza tym nie ma ludzi do pracy - mówi menedżer w jednym z dużych i znanych podbydgoskich przedsiębiorstw zajmujących się produkcją sadzonek oraz uprawą truskawek i innych owoców jagodowych. Nie wszędzie jest tak dramatyczna sytuacja, jednak wszyscy plantatorzy narzekają, że susza daje się we znaki. Owoców jest znacznie mniej niż w latach, kiedy deszcze systematycznie nawilżały ziemię, są mniejsze, a zbiory i zyski są zdecydowanie niższe od przewidywanych. Mimo że wiosną zapowiadał się wysyp owoców, w maju nie było groźnych dla plantacji przymrozków, a drzewa obsypane były kwieciem, to teraz drzewa i krzewy owocowe zrzucają zawiązki, owoce usychają i opadają. Powodem jest susza. Brak opadów powoduje, że na plantacjach jest też więcej szkodników. - W sadach i ogródkach działkowych zaczęły pojawiać się groźne szkodniki jabłoni i śliw. Mają one bardzo duży wpływ na jakość plonów. Gąsienice tych owadów drążą korytarze wewnątrz owoców i zanie-

czyszczają je ciemnymi odchodami, powodując tzw. robaczywienie owoców - wyjaśnia Marcin Wroński, Kujawsko-Pomorski Wojewódzki Inspektor Ochrony Roślin i Nasiennictwa. Aby zapobiec uszkodzeniu owoców, należy zwalczać szkodniki w każdym sezonie wegetacyjnym.

Jak chronić rośliny? - Do ochrony upraw, zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, można stosować wyłącznie środki ochrony roślin dopuszczone do obrotu i stosowania na podstawie wydanych przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi zezwoleń lub pozwoleń na handel równoległy - przypomina Marcin Wroński. Środki ochrony roślin należy nabywać wyłącznie w punktach sprzedaży uprawnionych do prowadzenia tego rodzaju działalności. Producenci rolni, kupując środki ochrony roślin, powinni zwrócić uwagę czy opakowania są: szczelnie zamknięte i nieuszkodzone, zaopatrzone w etykiety zatwierdzone i sporządzone w języku

polskim. Jedynie stosowanie takich produktów, zgodnie z zaleceniami, gwarantuje skuteczną ochronę upraw, a także bezpieczeństwo płodów rolnych. - Przestrzegamy przed zakupem i stosowaniem środków ochrony roślin pochodzących z nielegalnych źródeł, w tym również zaopatrzonych w etykiety w języku innym niż polski. W szczególności nie należy dokonywać zakupu od podmiotów oferujących za pośrednictwem internetu niedopuszczone do obrotu w Polsce zagraniczne środki ochrony roślin. Oferowanie przez internet tego rodzaju produktów stanowi działalność naruszającą prawo, która ponadto stwarza zagrożenie dla zdrowia ludzi, zwierząt i środowiska. Istnieje bowiem duże prawdopodobieństwo, że są to towary podrobione, zawierają w swoim składzie substancje chemiczne nieznanego pochodzenia, które mogą stanowić zagrożenie dla stosujących oraz spożywających skażoną nimi żywność. Warto mieć na uwadze, że nabywając i stosując środki ochrony roślin z nielegalnych źródeł, można stać się uczestnikiem procederu przestępczego, jak również

D R I V E

T O G E T H E R

D R I V E

T O G E T H E R

MAZDA CX-3 MAZDA CX-3 C R OSS OV E R C SM Si - AOC TVI V EA WRD Z NR A PO ĘDE Z N A P Ę D E M i -A C T I V A W D

GOTOWY NA KAŻDĄ DROGĘ GOTOWY NA KAŻDĄ DROGĘ Inteligentny układ napędu na cztery koła i-ACTIV AWD pozwoli Ci w pełni doświadczyć poczucia jedności z samochodem oraz jego imponujących Inteligentny układ napęduczujniki na cztery koła i-ACTIV AWD pozwoli Ci w pełni osiągów. Zaawansowane stale monitorują warunki drogowe oraz

doświadczyć poczucia jedności z samochodem jego imponujących manewry, wykonywane przez kierowcę. W razieoraz potrzeby ten inteligentny osiągów. Zaawansowane czujniki stale monitorują warunki drogowe oraz układ przeniesie moc na koła, które w danym momencie mają najlepszą manewry, wykonywane przezzachowasz kierowcę. dynamikę W razie potrzeby tenjazdy. inteligentny przyczepność, dzięki czemu i pewność układ przeniesie moc na koła, które w danym momencie mają najlepszą przyczepność, dziękiMazda czemuCX-3. zachowasz dynamikę i pewność Stylowy crossover Gotowy na każdą drogę. jazdy. Stylowy crossover Mazda CX-3. Gotowy na każdą drogę.

NORDIC MOTOR BYDGOSZCZ ul. Fordońska 307 I tel. 52 339 07 33 I www.mazda.bydgoszcz.pl W zależności od wersji samochodu średnie zużycie paliwa oraz emisja CO2 wynoszą odpowiednio: od 4,7 do 6,4 l/100 km oraz od 123 do 150 g/km. Samochód jest wyposażony w układ klimatyzacji zawierający fluorowany gaz cieplarniany [HFO-1234F] o współczynniku ocieplenia globalnego powyżej 150. Informacje dotyczące odzysku i recyclingu samochodów wycofanych z eksploatacji znajdziesz na www.mazda.pl W zależności od wersji samochodu średnie zużycie paliwa oraz emisja CO2 wynoszą odpowiednio: od 4,7 do 6,4 l/100 km oraz od 123 do 150 g/km.

008310853

| |

- R E G I O N A L N Y I N F O R M AT O R R O L N I C Z Y

ponieść znaczne straty finansowe w przypadku, gdy zabieg okaże się nieskuteczny lub zniszczy rośliny uprawne, a także narazić siebie i innych na niebezpieczeństwo utraty zdrowia, a nawet życia - tłumaczy Marcin Wroński.

Brakuje ludzi Kolejnym problemem, jaki nęka plantatorów owoców i warzyw, jest brak ludzi do pracy. Od kilku lat lukę na rynku pracy wypełniają Ukraińcy. Polacy, mimo że stawka minimalna na godzinę została podniesiona do 13,70 zł, do pracy przy zbiorach owoców i warzyw się nie garną. Ostatnio zmieniły się też przepisy dotyczące zatrudnienia obcokrajowców. - Nie odczuwamy tego, żeby te nowe przepisy skomplikowały nam życie. Może bardziej konieczność rejestracji pracowników daje się we znaki rolnikom indywidualnym. W naszym powiecie rejestracja przebiega jednak sprawnie, bo zarówno starostwo, jak i Powiatowy Urząd Pracy starają się, by te procedury przebiegały szybko, i służą pomocą. Te przepisy zostały wprowadzone po to, by była większa kontrola. Trzeba mieć pozwolenie na zatrudnienie, odprowadzać składki, ale uważam,

lipiec 2018

że pewne sprawy należało uporządkować. Obecnie w naszej firmie udaje się zapewnić ludzi do pracy przy zbiorach, ale bezrobocie spadło i pracowników wszędzie zaczyna brakować. My w pierwszej kolejności staramy się zatrudniać miejscowych pracowników, ale przyjmujemy również Ukraińców. Dużo większym problemem jest susza, bo ludziom ciężko pracuje się na polu w takim upale - przyznaje Adam Różycki, prezes firmy Agros w podinowrocławskim Cieślinie, która zajmuje się uprawą warzyw. Pracowników z Ukrainy coraz częściej, jak mówią plantatorzy, „podbierają” im Niemcy. Jeśli ta tendencja się utrzyma, to wkrótce może być jeszcze większy problem ze znalezieniem ludzi do pracy, i to nie tylko przy zbiorach.

Nowe regulacje Przepisy, jakie niedawno wprowadził polski rząd, od dawna obowiązują w większości państw Unii Europejskiej. Zezwolenie na pracę sezonową w Polsce po zmianie przepisów można otrzymać po spełnieniu dwóch warunków: należy zaoferować cudzoziemcowi wynagrodzenie nie niższe niż wynagrodzenie innych pracowni-

ków wykonujących taką samą pracę oraz udowodnić, że nie ma możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych w oparciu o lokalny rynek pracy. Podobnie jest np. w Niemczech. Zezwolenie na pracę sezonową jest wydawane maksymalnie na dziewięć miesięcy w roku. Przepisy dotyczą takich sektorów, jak m.in.: rolnictwo, sadownictwo, turystyka i gastronomia. Pracodawca musi też złożyć w urzędzie opłatę. Wynosi ona 30 zł, z czego 15 trafia do powiatu, a 15 do urzędu skarbowego. W całym województwie kujawsko-pomorskim, według szacunków, zatrudnionych jest obecnie ponad 50 tysięcy Ukraińców. Ta liczba ciągle rośnie. - W naszym powiecie pracuje obecnie 1500 obcokrajowców. Wypełniają oni lukę na rynku pracy, bo choć w ubiegłym roku mieliśmy 9800 ofert, i to nie tylko w rolnictwie, ale niemal we wszystkich branżach, to bezrobocie nadal wynosi u nas 14 procent. Są osoby zarejestrowane jako bezrobotne, którym wielokrotnie składaliśmy oferty zatrudnienia, a mimo tego pracy nie podjęły. A pracodawcy poszukują ludzi do pracy - przyznaje dyrektor Powiatowego Urzędu Pracy w Inowrocławiu Przemysław Stefański.CP

008387346

Hodowla Zwierząt i Nasiennictwo Roślin Polanowice Sp. z o.o. ma wieloletnią tradycję. Aktualnie Spółka specjalizuje się w produkcji najlepszych odmian zbóż ozimych i jarych oraz grochu. Wykorzystanie najnowszych technologii realizowane jest poprzez budowę lub modernizację obiektów gospodarczych i zakup nowoczesnych maszyn i urządzeń. Spółka prowadzi działalność od lipca 1993 roku. Gospodaruje na obszarze 1309 ha użytków rolnych. Wyniki ekonomiczne plasują ją w czołówce ﬁrm rolniczych w Polsce. Spółka ukierunkowana jest na hodowlę bydła mlecznego rasy polskiej holsztyńsko-fryzyjskiej oraz nasiennictwo roślin uprawnych. Uprawa obejmuje pszenicę, jęczmień, buraki, rzepak, groch, kukurydzę i lucernę. Nasiennictwo

Stado podstawowe krów mlecznych liczy około 520 sztuk i charakteryzuje się wysoką wartością genetyczną oraz wydajnością mleczną wynoszącą około 10,2 tys. kg. Prace hodowlane ukierunkowane są na doskonalenie cech mlecznych, w tym prawidłową budowę gruczołu mlecznego, postawę kończyn tylnych, poprawę zdrowotności i długowieczności. Zadania te Spółka realizuje, stosując nasienie buhajów o najwyższej wartości hodowlanej, pochodzące z czołówki krajowych i światowych

list rankingowych oraz embriotransfer. Krowy i jałówki biorące udział w wystawach hodowlanych zdobywają czołowe miejsca i główne nagrody. Oferta sprzedaży obejmuje: buhaje hodowlane, jałowice cielne, żywiec wołowy, kwaliﬁkowany materiał siewny pszenicy i jęczmienia, form ozimych i jarych, grochu siewnego oraz pszenicę konsumpcyjną.

POLANOWICE 88-150 KRUSZWICA tel. 52 351 54 57, 52 351 54 58 fax 52 351 54 59 e-mail: hzinr@polanowice.com.pl internet: www.polanowice.com.pl

- R E G I O N A L N Y I N F O R M AT O R R O L N I C Z Y

lipiec

2018

Wysokie temperatury i brak opadów pokazały, jak bardzo można zatęsknić za deszczem. Warto pamiętać, że taka pogoda jest problemem nie tylko dla upraw roślin. Cierpią również zwierzęta. Dlatego podpowiadamy, jak wspomóc bydło hodowane w oborach w trakcie upałów.

UPAŁ W OBORZE - POMÓŻ GO PRZETRWAĆ KROWOM TEKST: Kamil Pik, ZDJĘCIE: Joanna Urbaniec

ydło najlepiej czuje się w niskich temperaturach, najlepiej w zakresie od 8-10 do 20 stopni Celsjusza, a optymalna wilgotność powietrza to 60-70 proc. Gdy temperatura przekracza 25 stopni, krowa odczuwa dyskomfort termiczny. Bydło poci się dziesięciokrotnie mniej niż człowiek, dlatego przy wysokich temperaturach nie jest w stanie oddać odpowiednio dużo ciepła. Może to powodować stres cieplny, który wpływa na metabolizm bydła, a co za tym idzie, również na wydajność mleczną. W naszych warunkach klimatycznych podczas fali upałów można stracić nawet 3 litry mleka od krowy w stresie cieplnym na dzień. Wskaźnikiem poziomu stresu cieplnego u bydła może być liczba oddechów na minutę. Przedział 40-60 oddechów jest normą. Jednak gdy zwierzę osiąga pułap 60 oddechów, należy podjąć pierwsze działania, ponieważ zaczyna się pojawiać łagodny stres. 70 oddechów to poziom stresu umiarkowanego, 80 stresu ciężkiego, a na poziomie 90-100 oddechów na minutę pojawia się zagrożenie śmiercią. Jak więc w upalne dni pomóc bydłu? Działania wspomagające krowy w przetrwaniu można sprowadzić do trzech podstawowych kategorii: woda, żywienie, wietrzenie.

W przypadku niedoborów wody mogą one zostać niedopuszczone do poideł przez osobniki dominujące.

Woda

Wietrzenie

Tak samo jak człowiek, krowa podczas upałów potrzebuje wody. Dlatego należy koniecznie zadbać o to, aby poidła były ciągle czyste i zaopatrzone w wodę. Ciągłe uzupełnianie jej zapasu jest ważne także ze względu na zdominowane osobniki.

Wydawałoby się, że to zadanie banalnie proste. Wystarczy otworzyć okna w oborze i kłopot z głowy. Nie do końca. Jeśli budynek nie jest odpowiednio zbudowany, nie uda nam się zapewnić właściwej wentylacji. Jak podają w swoich publikacjach specja-

Żywienie Podobnie jak u człowieka, tak i u krów podczas upałów spada apetyt i zapotrzebowanie na pokarm. Aby zachęcić krowy do jedzenia, warto zwiększyć częstotliwość (nawet 3-4 razy na dobę) zadawania pasz i zadbać o to, aby była to świeża pasza. Takie działanie, zamiast podgarniania, powinno zachęcić krowy do jedzenia, a przy tym pomoże uniknąć zagrzewania się paszy. W trakcie upałów dawka pokarmu powinna zawierać jak największy udział pasz treściwych (do 50 proc. w s.m.). TMR powinein być mokry (48-50 proc.) i zawierać również żywe kultury drożdży Saccharomyces cerevisiae, które trawiąc kwas mlekowy, stabilizują ph krowy. Pamiętajmy też, że podczas upałów pocąc się, krowy tracą potas i sód. Dlatego warto zadbać, aby zwierzęta miały stały dostęp do lizawek, a pasza była też bogatsza w te minerały. Tak jak i my, zwierzęta też muszą bowiem uzupełniać poziom elektrolitów i minerałów.

Wskaźnikiem poziomu stresu cieplnego u bydła może być liczba oddechów na minutę. Przedział 40-60 oddechów jest normą. liści z minikowskiego ODR-u, obora powinna umożliwiać wymianę powietrza na poziomie 90 m3/szt./dzień zimą, a latem 350 m3/ szt./dzień. Dlaczego potrzebna jest tak duża wentylacja? Ponieważ podczas upałów krowa jest w stanie wyprodukować nawet 30 litrów wody w postaci pary wodnej. Aby wentylacja przez okna i drzwi była skuteczniejsza, budynek powinien być ustawiony w poprzek linii wiatrów najczęściej wiejących na danym obszarze. Jeśli wietrzenie grawitacyjne obory to za mało, należy wstawić wentylatory. Można je ustawić przy stole paszowym, nad boksami i w poczekalni. Według niektórych danych dla efektywnego wentylowania 20 krów potrzebny jest wentylator o średnicy 1 m i wydajności 2000 m3 na godzinę. Najlepiej zawiesić je na wysokości ok. 2,5 metra nad posadzką i pochylić lekko w jej kierunku. Przy naprawdę potężnych upałach w pobliżu wentylatorów można ustawić zraszacze.CP

BYDGOSZCZ, ul. Modrzewiowa 7, tel. 52 360 25 60, CHOJNICE, ul. Gdańska 68, BYDGOSZCZ, ul. Modrzewiowa 7, tel. tel. 52 52 397 360 30 25 66, 60, www.uni-car.com.pl, kontakt@uni-car.com.pl CHOJNICE, ul. Gdańska 68, tel. 52 397 30 66, www.uni-car.com.pl, kontakt@uni-car.com.pl

008430456 008430456

- R E G I O N A L N Y I N F O R M AT O R R O L N I C Z Y

lipiec

2018

RASA: duroc

DUROC PRZYBYŁ Z USA, A PUŁAWSKA MA ANGIELSKĄ KREW

TEKST I ZDJĘCIE: Kamil Pik

Świnia to w powszechnej opinii najbardziej popularne obok krowy zwierzę hodowlane. Nasze województwo jest w zakresie hodowli trzody chlewnej szczególne. Jesteśmy jednym z krajowych liderów w produkcji trzody. Główny Urząd Statystyczny podaje, że na dzień 1 marca 2018 roku stan pogłowia trzody chlewnej w województwie kujawsko-pomorskim wynosił ogółem 1 247 946 sztuk.

o dokładnie hodują kujawsko-pomorscy trzodziarze? Listę obecnych u nas ras zdominowały wielka biała polska oraz polska biała zwisłoucha. Następne w kolejności są duroc i pietrain. Można też wspomnieć o puławskiej i hampshire. W zależności od wykorzystania ich jako samic lub samców w kojarzeniach, rasy hodowane w Polsce należą do dwóch grup: matecznej i ojcowskiej. Rasy mateczne (wbp, pbz, puławska) posiadają dobre cechy rozrodcze, płodność na wysokim poziomie, są też opiekuńcze względem młodych. Hodowcy cenią je za walory tuczne i rzeźne oraz niską podatność na stres i przystosowanie do naszych warunków klimatycznych. Rasy ojcowskie są cenione za cechy tuczne i znakomitą mięsność. Mogą tu jednak występować geny zwiększające podatność na stres. Przyjrzyjmy się więc bliżej poszczególnym rasom. Co je charakteryzuje? Jakie są ich zalety i wady?

Polska biała zwisłoucha (pbz) Pierwsza z najczęściej hodowanych w Polsce i w naszym regionie ras. Dość duża świnia o charakterystycznych zwisających uszach. Grzbiet szeroki i długi. Długi zad z dobrze wykształconymi szynkami, łopatki przylegają do tułowia. Rodzą liczne mioty, którymi troskliwie opiekują się lochy o wysokiej mleczności. Pbz to świnie o dobrych przyrostach, ale nieco późno dojrzewają. Mięsność rasy kształtuje się na poziomie ok. 60 proc. To rasa niewymagająca, dobrze się przystosowuje, ale mogą częściej niż u innych ras matecznych występować wady pokrojowe (np. kończyn). Jest też mniej odporna na stres niż wpb. Wielka biała polska (wbp) To druga z najpopularniejszych ras wśród naszych hodowców. Typowo mięsna. Ciało białe, o długim grzbiecie, nieco podobne do wielkiej białej angielskiej, dobrze

umięśnione tylne szynki. Charakterystyczne ostre uszy. Dorosły knur może osiągnąć masę 350, a nawet 400 kg, locha 300 kg. Świnie tej rasy są odporne na stres, nadają się do chowu wielkostadnego, bezściółkowego. Wbp rodzą liczne mioty (statystycznie powyżej 10 sztuk), którymi się troskliwie opiekują. Jeśli chodzi o cechy tuczne, to mają bardzo dobre przyrosty, dużą zawartość mięsa w tuszy i łatwość przystosowywania się do nowego środowiska. Puławska Rasa objęta programem ochrony zasobów genetycznych w Polsce. Powstała jako efekt krzyżówek prowadzonych przez hodowców na Lubelszczyźnie. Na przełomie XIX i XX wieku w tamtym regionie zaczęto sprowadzać z Anglii świnie rasy berkshire. W chłopskich zagrodach dominowały zaś w tym regionie prymitywne świnie ostrouche i świnie wielkie długouche. Krycie tych loch

Hampshire Ostatnia z wybranych przez nas do prezentacji ras. Hampshire to świnie średniej wielkości, o dobrze zbudowanym zadzie i dużych szynkach oraz szerokim grzbiecie. Uszy

RASA: pietrain

ZDJĘCIE: Kamil Pik

RASA: polska biała zwisłoucha

średnie, stojące. Umaszczone na czarno z białym, różnej szerokości pasem biegnącym przez łopatki, brzuch i kończyny. Poziom przyrostu plasuje tę rasę pomiędzy pietrainami a durocami. Grubość słoniny jest u tych świń jednak niższa niż u Duroców i rozkłada się ona równo na całym grzbiecie. Zawartość mięsa w tuszy przekracza 60 proc. Świnie rasy hampshire cechuje też szybkie tempo wzrostu. Na niekorzyść rasy działa występowanie genu kwaśnego mięsa, który zmniejsza wydajność rzeźną o ok. 10 proc. oraz ilość białka w mięsie. Cechy rozpłodowe loch na dobrym poziomie. Hampshire wykorzystywane są do krzyżowań towarowych.CP

ZDJĘCIE: Kamil Pik

RASA: wielka biała polska

Łatwo rozpoznawalna rasa, ze względu na swoje umaszczenie (łaciate, nieregularne). To świnie o szerokim, długim grzbiecie i dobrze umięśnionych szynkach oraz łopatkach. Uwagę zwraca także dość długi ryj, krótkie uszy na średniej wielkości głowie oraz umięśniona szyja. Pietrainy posiadają najlepsze spośród ras ojcowskich cechy tuczne i rzeźne. Powierzchnia oka polędwicy może być nawet o 30 proc. większa, a wydajność rzeźna o 7 proc. Świnie te mają też dobry wskaź-

Duroc To kolejna po pietrainach ojcowska rasa. Do Polski sprowadzono ją w latach 70. XX wieku. Powstała w USA jako krzyżówka świń hiszpańskich, portugalskich i gwinejskich. Duroc to świnia średniej wielkości, o mocnym kośćcu i czerwonym umaszczeniu. Charakterystyczne cechy to również opadające uszy oraz dość długie i szeroko rozstawione nogi. Duroc dobrze wykorzystują paszę, szybko rosną i są odporne na stres. Średnia grubość słoniny to 9 mm. W mięsie duży udział tłuszczu śródmięsnego. Wskaźnik mięsa w tuszy przekracza średnio 60 proc. Duroc to rasa ojcowska, ale o dobrych cechach rozpłodowych loch. Chętnie jest wykorzystywana do krzyżowania towarowego.

RASA: hampshire

Pietrain

nik wykorzystania paszy i niezłe przyrosty. Na dobrym poziomie jest także rozrodczość. Zawartość mięsa w tuszy średnio przekracza 60 proc. Rasa ta ma jednak również istotne wady. Jest podatna na stres (występuje gen stresu), brakuje jej też odporności na transport i upały. Wykorzystuje się ją do krzyżowania w celu tworzenia nowych linii syntetycznych.

RASA: puławska

knurami ras berkshire i wielka biała angielska doprowadziło do powstania mieszańców o lepszej budowie, szybkim wzroście i wczesnym dojrzewaniu. Dzisiaj rasa puławska to świnia średniej wielkości i długości, o specyficznym umaszczeniu (czarna w białe łaty). Charakterystyczną cechą są szeroko rozstawione nogi i szeroka klatka piersiowa, posiada też dobrze rozwinięte szynki. Głowa niezbyt duża z szeroko rozstawionymi uszami. Świnie rasy puławskiej należą do długowiecznych i odpornych na choroby. Łatwo się też przystosowują do nowego środowiska. Lochy są troskliwe i cechuje je wysoka mleczność. Rasa puławska nieco gorzej wypada w zestawieniu z pbz i wbc, jeśli chodzi o mięsność. Zawartość mięsa w tuszy kształtuje się na poziomie nieco powyżej 50 proc. Cechuje ją też bardzo duża grubość słoniny.

- R E G I O N A L N Y I N F O R M AT O R R O L N I C Z Y

lipiec 2018

SEZON NA KLESZCZE TO ZAGROŻENIA TAKŻE DLA ZWIERZĄT Wraz z nadejściem wiosny i lata w mediach co roku powraca temat kleszczy i tego, jakim zagrożeniem są one dla człowieka. Rzadko kiedy mówi się natomiast, jakie zagrożenie niosą one dla zwierząt. Zarówno tych domowych, jak i hodowlanych. TEKST: Kamil Pik

- Wydawać mogłoby się, że zwierzęta będą bardziej odporne na ektopasożyty, ale okazuje się, że pomimo okrywy włosowej ciała, pasożyty te chętnie żywią się ich krwią - zwraca uwagę Maciej Kaptur, lekarz weterynarii z szubińskiej lecznicy dla zwierząt. - Kleszcze niebezpieczne są nie tylko dla psów czy kotów, ale także dla bydła, owiec czy koni.

Dwa rodzaje kleszczy Kleszcze można podzielić na dwie grupy. Kleszcze obrzeżkowate posiadają charakterystyczne płaskie obrzeże dookoła ciała oraz brak pancerzyka chitynowego. Ta grupa kleszczy może być groźna przede wszystkim dla drobiu oraz dla owiec, oczywiście ze względu na przenoszenie chorób. - Najgroźniejsza jest jednak grupa kleszczy twardych, czyli tych, które występują praktycznie wszędzie w zależności od warunków

klimatycznych i są nam najlepiej znane, z kleszczem ixodes na czele - dodaje nasz rozmówca. - Mogą one przenosić choroby groźne zarówno dla człowieka, jak i dla zwierząt. A spotkamy je nie tylko w lesie, ale również na pastwiskach, szczególnie jeśli znajdują się one na terenach wilgotnych. Kleszcze z rodzaju ixodes mogą mieć jednego lub kilku żywicieli. Niesione przez nie zagrożenie związane jest właśnie z rodzajem formy rozwojowej.

Obroża lub spot-on Po każdym spacerze z psem albo regularnie co jakiś czas w przypadku swobodnie biegających kotów powinniśmy dokładnie sprawdzić, czy nie przyniosły na swoim ciele kleszczy. - Tak samo w przypadku koni, po każdej przejażdżce w terenie zadrzewionym musimy rozczyścić konia i sprawdzić, czy nie ma klesz-

Jesteśmy polską firmą rolniczą posiadającą własne plantacje. Działamy już 3 lata i w tym czasie nauczyliśmy się wiele o drzewach paulowni. Odwiedziliśmy wiele miejsc w Europie, gdzie jest uprawiana paulownia, poznaliśmy wiele odmian, wybór padł na paulownie shan tong, ponieważ ta odmiana jest odpowiednia dla polskiego klimatu. W tym czasie powstała paulownia hero, która pochodzi w 100% z polskiego gruntu.

- wytrzymałość na temperatury od -28 do + 45 C. - naturalny efekt dźwiękochłonny - doskonały izolator - drewno przemysłowe - ciekawa propozycja do aranżacji przestrzeni ogrodowej - miododajne - genialne rozwiązanie dla terenów miejskich - szybki przyrost do 2 m rocznie - kontraktacja od 100 szt.

Dzięki własnym szkółkom nasze rośliny trafiają na lokalne rynki. Jest możliwość zakupu sadzonek poprzez stronę internetową, e-mailowo lub też telefonicznie.

www.pgiee.com

paulownia@pgiee.com

512 560 105

008355358

- R E G I O N A L N Y I N F O R M AT O R R O L N I C Z Y

czy w najbardziej zagrożonych miejscach, czyli przede wszystkim w okolicach krocza i w miejscach, gdzie skóra jest najbardziej delikatna. Jeśli chodzi o bydło wypasane na pastwiskach to musimy sprawdzić przede wszystkim w okolicach gruczołu mlekowego - radzi szubiński weterynarz. Chcąc zmniejszyć ryzyko złapania kleszcza przez zwierzęta, możemy też sięgnąć po szereg preparatów przeznaczonych dla nich. - Jeśli chodzi o psy i koty, mogą to być specjalne obroże insektobójcze z aktywnym czynnikiem farmakologicznym. W zależności od rodzaju czynnika mogą działać od czterech tygodni nawet do kilku miesięcy. Są one skuteczne zarówno przeciw kleszczom, jak i innym ektopasożytom, np. pchłom, wszom czy wszołom. Innym rozwiązaniem mogą być tabletki, które należy psu i kotu podawać co cztery tygodnie. Można też wybrać preparaty typu spot-on zawierające substancję czynną fipronil, czyli kropelki, które wcieramy w skórę zwierzęcia. - Jeśli chodzi o konie, to możemy sięgnąć po specjalne spraye, którym opryskujemy konia przed wyjazdem na wycieczkę. Ponieważ konie intensywnie się pocą, trwałość tych preparatów jest dużo mniejsza i trzeba aplikację powtórzyć po kilku godzinach - słyszymy od naszego eksperta. W przypadku bydła mlecznego zagrożenie ektopasożytami jest mniejsze, ponieważ stada te dzisiaj przebywają głównie w obiektach zamkniętych, oborach. Pastwiskowane są dziś przede wszystkim stada bydła mięsnego oraz mniej liczne stada mleczne. - U krów stosujemy preparaty spot-on aplikowane przez polewanie zwierzęcia po grzbiecie. Na bydle będą one działały od czterech do sześciu tygodni i skutecznie odstraszą nie tylko wspomniane pasożyty, ale także

lipiec 2018

meszki czy muchy, również te krwiopijne. Ochrona przed tymi insektami przydaje się także w przypadku bydła hodowanego w oborach. Zabezpieczanie bydła jest w tym przypadku istotne nie tylko ze względu na higienę udoju, ale także z powodu zmniejszania ryzyka zapalenia gruczołu mlecznego, nerwowości krów, ich wydajności mlecznej. W identyczny sposób można zabezpieczyć owce - tłumaczy Maciej Kaptur.

Borelioza i babeszjoza i gorączka Q Gdy mówimy o zwierzętach gospodarskich, to największym zagrożeniem przenoszonym przez kleszcze są dwie choroby: borelioza i babeszjoza. W przypadku babeszjozy bydła objawem, którego nie wolno zignorować, jest krwawy mocz. - Chorobę wywołuje pierwotniak atakujący układ krwionośny, przede wszystkim czerwone krwinki, powodując hemolizę krwi. W efekcie hemoglobina z czerwonych ciałek przechodzi przez próg nerkowy i przez kłębuszki nerkowe do moczu - wyjaśnia pan Maciej. - Wydalany mocz ma wówczas zabarwienie czerwone, ciemnobrązowe lub ciemnozielonawe. Obecnie nasz region uznaje się za wolny od babeszjozy, ale już Lubelszczyzna czy szerzej południe kraju jest obszarem sporego ryzyka występowania tej choroby. Warto o tym pamiętać w sytuacji, gdy przewozimy bydło z terenów zagrożonych do naszego regionu. Rozpoznanie boreliozy jest dużo trudniejszą sprawą, zaznacza nasz rozmówca. - Objawy mogą wystąpić po kilku tygodniach lub nawet miesiącach od zarażenia. U psów może

U krów stosujemy preparaty spot-on aplikowane przez polewanie zwierzęcia po grzbiecie. Na bydle będą one działały od czterech do sześciu tygodni i skutecznie odstraszą nie tylko wspomniane pasożyty, ale także meszki czy muchy, również te krwiopijne. MACIEJ KAPTUR, LEKARZ WETERYNARII

to być utrzymująca się podwyższona temperatura czy problemy z chodzeniem, zapalenia stawów, ból okolic kręgosłupa. Podobne objawy mogą występować u innych zwierząt, szczególne u koni, u których będą to np. nagle pojawiające się kulawizny. Dla człowieka chore zwierzę nie niesie zagrożenia. Nie zarazimy się boreliozą czy babeszjozą od zwierzęcia. Ale możemy się zarazić od zakażonego kleszcza, który przeniósł chorobę na zwierzę. Niebezpieczne dla człowieka może być kleszczowe zapalenie mózgu, którym możemy się zarazić od zwierzęcia, spożywając mięso czy mleko bez obróbki termicznej. - Kleszcze mogą być także roznosicielami spirochetozy, choroby groźnej dla trzody chlewnej. Choć trzoda nie jest hodowana na pastwiskach, to kleszcze do chlewni mogą przynieść nosiciele pośredni, czyli gryzonie. To właśnie myszy i szczury mogą dostarczyć do chlewni kleszcze zarażone krętkami z grupy brachyspira. Jeśli stado zostanie zakażone, trzeba liczyć się z bardzo dużymi upadkami. Spirochetoza objawia się silnymi biegunkami, rozrzedzonym kałem, krwistym kałem, wychudzeniem, brakiem apetytu - dodaje ekspert. - W swojej praktyce miałem do czynienia także z gorączką Q. To bardzo niebezpieczna choroba bydła i owiec wywoływana przez bakterie coxiella burnetii. Przenieść je mogą właśnie kleszcze, ale również ptaki czy gryzonie. Choroba ta jest niebezpieczna również dla człowieka. Zwierzęta są zazwyczaj nosicielami tej choroby w formie utajonej. Rzadko zdarzają się kliniczne postacie, np. ronienie bydła czy podwyższona temperatura. Przy stałym monitoringu można ją jednak wykryć - zauważa na koniec Maciej Kaptur.CP

TRANSPORT MASZY ROLNICZYCH POLSKA - EUROPA

SAWPOL SPEDYCJA

Zajmujemy sie transportem maszyn rolniczych głównie ze Szwajcarii, Norwegi i całej Unii Europejskiej, a w tym:

      

niskopodwoziowe (Tiefbett) wielko- i ponadgabarytowe (Jumbo, platformy, Mega) ze stałą zabudową (Koﬀer) lub z plandeką typu ﬁranka (znane również jako kurtynowe) samozaładowcze HDS kontenery (m.in. 20/40)  chłodnie i izotermy dłużyce  lawety  busy  silosy.

Sawpol Katarzyna Sawków

008412095

008348295

tel. (52) 584 85 83, e-mail: sawpol@op.pl ul. Suponin 1, 86-022 Dobrcz woj. kujawsko-pomorskie

008408054

008096038

- R E G I O N A L N Y I N F O R M AT O R R O L N I C Z Y

lipiec 2018

UPADEK TO NIE PRZYPADEK Zbliżają się żniwa. Czas wytężonej pracy, w której często pojawiają się pośpiech i zmniejszona uwaga. Przed przystąpieniem do pracy warto sobie przypomnieć, na co uważać i jak się zabezpieczyć przed nieszczęśliwymi zdarzeniami. TESKT: Mariusz Sepioło

olnictwo staje się coraz bardziej zmechanizowane. Coraz mniej czynności wymaga siły ludzkich mięśni. Ale nawet najnowocześniejsze maszyny wymagają fachowej i bezpiecznej obsługi rolnika. Co roku Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego prowadzi działania uświadamiające co do niebezpieczeństw w pracach rolniczych. Czym właściwie jest wypadek w rolnictwie? Według art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 roku o ubezpieczeniu społecznym rolników, za wypadek przy pracy rolniczej uważa się „nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło podczas wykonywania czynności związanych z prowadzeniem działalności rolniczej albo pozostających w związku z wykonywaniem tych czynności: 1. na terenie gospodarstwa rolnego, które ubezpieczony prowadzi lub w którym stale pracuje, albo na terenie gospodarstwa domowego bezpośrednio związanego z tym gospodarstwem rolnym, 2. w drodze ubezpieczonego z mieszkania do gospodarstwa rolnego albo w drodze powrotnej, 3. podczas wykonywania poza terenem gospodarstwa rolnego zwykłych czynności związanych z prowadzeniem dzia-

łalności rolniczej lub w związku z wykonywaniem tych czynności, 4. w drodze do miejsca wykonywania czynności, o których mowa w pkt. 3 albo w drodze powrotnej”. Statystyki w dół W wo j. k u j aws k o - p o m o r s k i m w 2017 r. zgłoszono 1213 wypadków, w tym 3 śmiertelne. Wypłacono 826 jednorazowych odszkodowań (nie każdy zgłoszony wypadek kończy się wypłaceniem odszkodowania). Liczba wypadków zakończonych odszkodowaniem zmniejszyła się o 66 przypadków. Zdaniem KRUS to duży spadek. Na czym polegały wypadki w naszym województwie? Wśród głównych zdarzeń znalazły się: • „upadek osób”- 47,22 proc., • „uderzenie, przygniecenie, pogryzienie przez zwierzęta przejechanie”- 14,53 proc. • „inne zdarzenia” - 11,86 proc. • „pochwycenie i uderzenie przez części ruchome maszyn i urządzeń” - 9,93 proc. • „upadek przedmiotów”- 6,30 proc. - Do upadków dochodziło szczególnie w okresie opadów atmosferycznych, które w roku 2017 były wyjątkowo częste i obfite

oraz połączone z silnymi wiatrami - tłumaczy Jerzy Wojtach. - Należy zaznaczyć, że większość gospodarstw nie ma wykonanego właściwego odprowadzenia wód opadowych z nawierzchni podwórza, przez co są one grząskie i nierówne. Rolnicy pracowali w obuwiu, które nie jest do tego celu przystosowane. Często było ono wyeksploatowane, a jego podeszwy nie miały właściwego protektora zwiększającego przyczepność. Zły stan ciągów komunikacyjnych w budynkach inwentarsko-gospodarczych skutkował wieloma upadkami. Były one nierówne, często śliskie w wyniku zabrudzenia resztkami rozlanej karmy i obornikiem. W dalszym ciągu rolnicy upadali z wysokości. Użytkowali stare drabiny, które posiadają niewłaściwe szczeble i podłużnice, które nie miały zabezpieczeń przed przechyleniem się. Do wielu upadków z drabin doszło w wyniku poruszania się po nich w zabrudzonym obuwiu, a przez to nie zapewniały właściwej przyczepności. Poszkodowani spadali również z drabin, gdyż poruszali się po nich zbyt szybko i nie koncentrowali dostatecznie uwagi na wykonywanej czynności. Informacje dotyczące przyczyn wypadków mogą wskazywać, na co powinno

008422611

- R E G I O N A L N Y I N F O R M AT O R R O L N I C Z Y

się zwracać szczególną uwagę. Powody wypadków w woj. kujawsko-pomorskim były głównie ludzkie - 61,6 proc., techniczne - 22,8 proc. i organizacyjne - 9 proc. Przyczyny ludzkie to m.in. niewłaściwy sposób obsługi zwierząt, w tym niezachowanie ostrożności przy obsłudze zwierząt niebezpiecznych, niedostateczna koncentracja uwagi. Z przyczyn technicznych to m.in. zły stan nawierzchni (nierówne, śliskie, grząskie), wady konstrukcyjne budynków, schodów i stanowisk dla zwierząt, niezabezpieczone otwory zrzutowe i kanały gnojowe, progi w otworach drzwiowych, różnice poziomów nawierzchni itp., brak lub niewłaściwe osłony i zabezpieczenia ruchomych elementów maszyn i urządzeń rolniczych, zły stan techniczny. Przyczyny organizacyjne to m.in. niewłaściwa koordynacja prac zbiorowych, nieodpowiednie przejścia i dojścia, brak odpowiednich środków pracy czy ubrania i obuwia roboczego. Jak wynika z informacji OR KRUS w Bydgoszczy, nowoczesne ciągniki rolnicze eliminują wypadki związane z ich naprawą, bo stopień ich skomplikowania wymaga fachowego serwisu. Jednak liczba zdarzeń związanych z ciągnikami nie spada, bo są one związane z nieprawidłową techniką wchodzenia lub schodzenia z kabin (głównie starych ciągników) - decyduje tu czynnik ludzki. - W wyniku stosowania nowych technologii zdecydowanie zmniejszyła się liczba wypadków związanych z przygotowywaniem karmy dla zwierząt. Wyeliminowano parniki, małe śrutowniki, rozdrabniacze buraków pastewnych itp. - mówi Jerzy Wojtach. - Zmniejszeniu nie uległa natomiast liczba wypadków związanych z obsługą pilarek tarczowych do drewna oraz z udziałem pilarek łańcuchowych. W dalszym ciągu zbyt mała liczba rolników dysponuje bezpieczniejszymi pilarkami tarczowymi. Natomiast operatorzy pilarek łańcuchowych w dalszym ciągu nie stosują właściwych ochron osobistych (spodni i butów dla pilarzy, kasków ochronnych), których cena jest zbyt wysoka. Zdaniem KRUS nastąpiła też zmiana w technologii uprawy pól, zasiewów oraz zbioru plonów. Dziś maszyny eliminują potrzebę udziału większej liczby osób oraz wysiłku fizycznego. Jak zmniejszyć ryzyko? W 2017 r. KRUS położył szczególny nacisk na zmniejszenie liczby upadków osób, uderzeń i pochwyceń przez części ruchome maszyn i urządzeń oraz przygnieceń i pogryzień przez zwierzęta. Wśród rolników prowadzono m.in. kampanię „Upadek to nie przypadek”, w której starano się pokazywać, jak ważne w pracy przy roli jest odpowiednie ubranie i obuwie, ale też zabezpieczenie miejsc, w których po prostu

lipiec 2018

można się potknąć. W 25-minutowym filmie przygotowanym specjalnie w ramach kampanii Krzysztof Spychalski z Pikutkowa w woj. kujawsko-pomorskim, zwycięzca XIV Ogólnopolskiego Konkursu Bezpieczne Gospodarstwo Rolne, mówił: „Elektryka jest bardzo ważnym punktem bezpieczeństwa. Dbać trzeba o nią zawsze, bo można zawadzić, uszkodzić, zużywa się, starzeje”. Rolnik radził m.in. zdecydowanie się na instalację podtynkową, która zmniejsza szansę kontaktu z kablami do zera. Tak naprawdę główne zasady bezpieczeństwa pracy w rolnictwie nie zmieniają się od lat. Ich trzon to zachowanie czystości w obejściu i wokół maszyn, zabezpieczenie miejsc, w których człowiek narażony jest na potknięcia (progi, zrzuty, drabiny, schody), używanie odpowiedniego ubra-

nia, a przede wszystkim obuwia. O tym wszystkim od lat w swoich poradnikach przypomina także Państwowa Inspekcja Pracy. Jednocześnie zwracając uwagę, że zadbanie o własne bezpieczeństwo wbrew pozorom nie wymaga dużych nakładów finansowych. Czasami najprostsze rozwiązania są najlepsze, czasem - na bezpieczeństwo trzeba poświęcić więcej uwagi. W kampanii „Dobrze traktujesz mniej ryzykujesz” KRUS starał się tłumaczyć, jak ważne jest higieniczne i humanitarne utrzymanie zwierząt hodowlanych. „W czasie karmienia, dojenia i zabiegów higienicznych często dochodzi do uderzeń, przygnieceń i pogryzień przez zwierzęta, a w niektórych przypadkach do stratowania ludzi. Rocznie ok. 2000 osób doznaje urazu podczas obsługi zwierząt, a kilka traci życie. Z analizy przyczyn i okoliczności zdarzeń wypadkowych prowadzonej przez KRUS wynika, że wypadki przy obsłudze zwierząt są najczęściej skutkiem braku dostatecznej wiedzy hodowców na temat żywienia i pielęgnacji zwierząt, ich naturalnych, zdrowych zachowań oraz zasad bezpiecznej obsługi, a także niewłaściwych relacji człowiek-zwierzę” - czytamy w opisie akcji na stronie internetowej KRUS.

Świadomość rośnie Jednym z najważniejszych zrealizowanych projektów były inspekcje KRUS w wybranych gospodarstwach. To dzięki nim można dotrzeć z informacjami bezpośrednio do rolników. A ci, dzięki kontaktowi z inspektorami, łatwiej przystosowują się do wymagań bezpieczeństwa. W trakcie wizyt inspektorzy udzielali rolnikom instruktarzy w zakresie wyeliminowania lub ograniczenia występujących zagrożeń. Wskazywali rolnikom jak małym kosztem w gospodarstwie można zmniejszyć ryzyko zaistnienia wypadków. Zachęcali do wyeliminowania wad konstrukcyjnych w starych budynkach inwentarskich i gospodarczych. Szczególny nacisk kładziono na eliminację progów i uskoków w budynkach, zabezpieczenia otworów zrzutowych montażu poręczy i barierek na schodach. Rolnicy powinni pamiętać - inspekcja KRUS to nie niemiła konieczność, ale działanie, które może czasem znacznie poprawić funkcjonowanie gospodarstwa, a nawet uchronić przed nieprzyjemnymi konsekwencjami ludzkich błędów. Ciągle istotne jest powtarzanie, że w pracach rolniczych nie powinno się powierzać prac dzieciom poniżej 16 lat. O tym również mówili rolnikom inspektorzy. Odbyły się pogadanki i szkolenia dla dzieci ze środowisk wiejskich, ze szkół podstawowych i gimnazjów. Dzieci z podstawówek uczestniczyły w etapie wojewódzkim Ogólnopolskiego Konkursu pn. „Bezpiecznie na wsi to podstawa - środki chemiczne to nie zabawa”. Dla młodzieży z gimnazjów przeprowadzono konkursy w każdej ze szkół, gdzie takie szkolenie miało miejsce. - Naszym zdaniem istotny wpływ na spadek liczby zgłoszonych zdarzeń na terenie OR KRUS w Bydgoszczy miały prowadzone działania prewencyjne - mówi Jerzy Wojtach. - Widać, że zwiększa się świadomość rolników w zakresie zasad bezpiecznej pracy w gospodarstwie rolnym. Stwierdza się poprawę stanu nawierzchni podwórzy oraz ciągów komunikacyjnych, unowocześnianie parku maszynowego oraz stosowanie nowych technologii produkcji, co powoduje zmniejszenie wypadkowości. KRUS zauważa jednocześnie pogorszenie stanu bezpieczeństwa w gospodarstwach małych, słabych ekonomicznie, gdzie nie ma możliwości poprawy ich infrastruktury technicznej. - Naszym zdaniem tylko postęp techniczny w gospodarstwach rolnych zdecydowanie sprzyja zmniejszeniu wypadkowości - tłumaczy Jerzy Wojtach. - Nowe maszyny, urządzenia, technologie istotnie eliminują wypadki podczas pracy. Niestety niewłaściwa organizacja pracy, szczególnie nieprzestrzeganie elementarnych zasad bezpiecznej pracy sprawia, że liczba wypadków w ostatnim okresie nie zmniejsza się tak szybko, jak byśmy tego oczekiwali.CP

008422569

- R E G I O N A L N Y I N F O R M AT O R R O L N I C Z Y

lipiec 2018

MKLIKI, TROJSZYKI I INNE SZKODNIKI Zbiory zbóż dopiero przed nami, ale już dziś warto sobie przypomnieć, co może popsuć nam humor, gdy zbiory znajdą się już w magazynie. Czyli o szkodnikach przechowalniczych zbóż zdań kilka. TESKT: Kamil Pik

a początek odrobina wspomnień, jak to kiedyś bywało. Marek Radzimierski, doradca z przysieckiego oddziału Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Minikowie, wspomina: - Kiedyś dominowały tzw. magazyny płaskie, czyli stodoły, strychy i stropy w budynkach inwentarskich oraz mieszkalnych. W takich magazynach wszyscy, którzy mogli sobie skorzystać z ziaren, to się tam pojawiali. Oprócz szkodników-insektów były to również myszy, szczury, a nawet ptaki. Już wówczas jednak ważne dla przechowywania ziaren były odpowiednia wilgotność i temperatura. Brak możliwości sterowania temperaturą i poziomem wilgotności powodował częste pojawianie się na ziarnach chorób i mykotoksyn. Od lat jednak przechowywanie zbóż zdominowały metalowe magazyny pionowe, silosy. Ich zalety są dziś niepodważalne. Są nie tylko ekonomicznym i ergonomicznym sposobem przechowywania ziarna. Przede wszystkim można je tam przechowywać bezpiecznie. Mogą być wyposażone w systemy dosuszania ziarna, stałego monitoringu poziomu wilgotności i temperatury. Można monitorować nawet atmosferę w silosie. Silosy pozwalają także na łatwy pobór próbek

w celu sprawdzania jakości przechowywanego zboża. Ich konstrukcja pozwala także na skuteczną walkę ze szkodnikami. Można silos uszczelnić i zadymić preparatem, który zwalczy konkretnego szkodnika, a następnie wywietrzyć resztki tegoż preparatu. Przy tym są szybkie i łatwe w montażu. Zadbaj o czystość i parametry Zanim jednak ziarno trafi do silosu, niezbędnym jest, aby został dokładnie oczyszczony z wszelkich resztek i pozostałości po poprzednim magazynowaniu. Doczyszczone powinno być także zboże. Każda obecność zanieczyszczeń, np. niewyschniętych elementów roślin, powoduje zawilgocenie ziarna i staje się pożywką dla innych organizmów. Po umieszczeniu zboża w silosie musimy zadbać o właściwe warunki jego przechowywania. Wilgotność przechowywanego zboża powinna wynosić 14-15 procent. Może być niższa, nie powinna natomiast przekraczać tej wartości. Wyższa wilgotność przechowywanego ziarna powoduje bowiem intensywniejszy rozwój mikroorganizmów, szczególnie grzybów porażających materiał roślinny, ale również szkodników owadzich i gryzoni, które

w bardziej sprzyjających warunkach zwiększają swoje populacje. - Pamiętajmy też, że ziarno jest organizmem żywym, dlatego także po wsypaniu do silosa potrzebuje dostępu powietrza. Każdy z takich magazynów ma swoje parametry określające, przy jakich warunkach atmosferycznych na zewnątrz, jak intensywne wietrzenie zboża przeprowadzać - zauważa Marek Radzimierski. Najczęściej występujące szkodniki Rozkruszki - Są to roztocza o długości ciała do 1 mm. Przenoszą się wraz z ziarnem na opakowaniach produktów, na odzieży pracowników magazynu, na ciałach owadów, gryzoni czy ptaków. Ze względu na rozmiary ich obecność stwierdza się w badaniach mikroskopowych. Chociaż należą do gromady pajęczaków, od innych przedstawicieli tej grupy odróżnia je budowa morfologiczna. Wspólną cechą rzędu roztoczy jest zlanie głowotułowia z odwłokiem i brak segmentacji na zewnątrz. Roztocze są bardzo wytrzymałe na niskie temperatury czy brak pokarmu. Mogą przetrwać do kilku lat w trudnych warunkach. Charakterystyczną ich cechą

pphu Agro-Kontakt Marek Konopacki ul. Sokola 17, 87-100 Toruń tel. 56 652 95 06, tel. kom. 608 430 913 fax 56 655 61 69 e-mail: biuro@agro-kontakt.pl www.agro-kontakt.pl

www.agro-kontakt.pl Jesteśmy firmą zajmującą się:

SPRZEDAŻ MASZYN

ROLNICZYCH I BUDOWLANYCH Ponad 120 przepisów lokalnych Kół Gospodyń Wiejskich Kulinarny przewodnik po regionie Miejsca, które trzeba zobaczyć

Dla Prenumeratorów Expressu Bydgoskiego i Nowości - Dziennika Toruńskiego

1995 zł

Przedstaw dowód zakupu prenumeraty za ostatni miesiąc w oddziale lub przesyłając skan na adres ksiazka@polskapress.pl

Cena regularna - 29,40 zł Książka do nabycia w oddziałach Polska Press: Bydgoszcz, ul. Warszawska 13 czynne od pon. do pt., w godz. 8.00-17.00 Bydgoszcz, ul. Zamoyskiego 2 czynne od pon. do pt., w godz. 8.00-17.00 Toruń, ul. Podmurna 31 czynne od pon. do pt., w godz. 8.00-17.00 lub w sklepie internetowym www.czytajwkuchni.pl

PARTNER WYDANIA

008418858

oferta specjalna

008433353

Sprzedażą części zamiennych do maszyn JCB, Case, New Holland; Sprzedażą olejów do maszyn JCB, Case (Akcela), New Holland (Ambra); Sprzedażą części zamiennych Carraro; Sprzedażą osprzętów do maszyn JCB, Case, New Holland; Sprzedażą pomp hydraulicznych do maszyn budowlanych i rolniczych; Sprzedażą części dostępnych w sieci sprzedaży marek Bepco oraz Sparex; Sprzedażą opon przemysłowych i rolniczych marek Camso, Alliance oraz BKT;

008398900

      

EMILTRACTORS RAFAŁ NEUMANN

Łochowo, ul. Leszczynowa 1, tel. 662 858 054, 662 858 076

- R E G I O N A L N Y I N F O R M AT O R R O L N I C Z Y

METODY ZWALCZANIA SZKODNIKÓW ZBÓŻ:

lipiec 2018

FIZYCZNE - stosowanie wysokich temperatur (ogrzewanie 48-60oC przez 45-50 minut); stosowanie niskich temperatur (poniżej -5oC); odkażanie podłóg i ścian gorąca parą; stosowanie niskiego ciśnienia poprzez wypompowanie powietrza. CHEMICZNE - stosowanie środków chemicznych w postaci gazów, płynów, pary; fumigacja (dym, para, gaz) - metoda wykonywana przez wyspecjalizowane osoby lub firmy. BIOLOGICZNE - wykorzystanie wrogów - naturalnych szkodników (sierposz na rozkruszki); wykorzystanie bakterii lub grzybów chorobotwórczych porażających szkodniki. MECHANICZNE - zastosowanie entoletera (zasada działania wirówki); lepy; pułapki feromonów; lampy owadobójcze.

jest to, że z reguły żerują w całej masie ziarna. Ich monitoring zatem może ograniczyć się do jednego miejsca w magazynie. W warunkach naszego kraju w ciągu roku może rozwinąć się kilkanaście pokoleń. Trojszyki - To chrząszcze z rodziny czarnuchowatych, ich rozmiary mogą sięgać do 6 mm długości. Najmniejszy zaś z przedstawicieli tego rodzaju trojszyk gryzący ma około 2 mm. Monitoring ma na celu wykrycie wszystkich produktów, które są zaatakowane przez szkodnika. A mogą być nimi ziarno zbóż, opakowane produkty żywnościowe czy resztki produkcyjne. Między innymi sprawdza się szpary ścian i podłóg, przestrzenie między paletami, opakowaniami czy w innych trudno dostępnych miejscach, w celu stwierdzenia obecności tych szkodników na resztkach tam pozostałych. W tym celu należy podnieść opakowanie i sprawdzić, czy na podłożu są żywe lub martwe trojszyki. Ocenić też trzeba stan opakowania, czy nie ma w nich drobnych otworków, a podejrzany towar w uszkodzonym opakowaniu należy otworzyć i przesiać zawartość przez sito. Trojszyki mają ciało wydłużone, owalne o barwie brązowej, rdzawej. Są wrażliwe na niskie temperatury, w przypadku trojszyka ulca przestaje on żerować w temperaturze poniżej 18oC, ale jeśli chodzi o wilgotność, znoszą bardzo niskie wilgotności, w granicach 1 proc. W ciągu roku pojawia się kilka pokoleń, a długość życia dorosłych dochodzi nawet do 40 miesięcy. Wołki - Chrząszcze o długości ciała 2-5 mm, brązowej do czarnej barwy. Szkodniki te żerują na ziarnie zbóż, ale również na grubych kaszach, makaronach, ryżu, mogą pojawiać się na owocach dębów. Żerowanie następuje wewnątrz ziarniaka, poprzez wyjadanie przez larwę wewnętrznej części danego produktu. Po żerowaniu i przepoczwarzeniu pozostaje jedynie łupina nasienna. Są bardzo wytrzymałe na głód, osobniki dorosłe mogą wytrzymać bez pożywienia do kilku miesięcy.

Szacuje się, że w Polsce straty spowodowane przez te szkodniki sięgają 5 proc. Wołki unikają światła, dlatego ich monitoring jest utrudniony. Jednym z elementów monitoringu jest kontrola temperatury masy ziarna, która w przypadku żerowania wołka może być podwyższona nawet o 10oC. Kapturniki - Jeden z przedstawicieli tej rodziny kapturnik zbożowiec jest gatunkiem obcym w naszym kraju. Pierwotną ojczyzną gatunku jest prawdopodobnie region indomalajski. W tamtym rejonie żeruje na drzewach, w naszej strefie klimatycznej żyje w ziarnach zbóż i nasionach roślin motylkowatych oraz w produktach zbożowych. Preferuje ziarno pszenicy, a optimum rozwoju tego owada to wilgotność ok. 75 proc. i temperatura 26oC, minimalna temperatura wymagana do rozwoju kapturnika to 17oC. Największe więc zagrożenie stwarza w ogrzewanych magazynach i piekarniach, tam też po stwierdzeniu jego obecności należy intensywnie go zwalczać. W lecie może rozwijać się poza magazynami. Poza pszenicą jego obecność stwierdzano na ryżu, gryce, kukurydzy, życie, jęczmieniu, owsie, fasoli, dyni, orzeszkach ziemnych, suszonych grzybach, suszu owocowym i warzywnym, ziołach, drewnie. Jest szkodnikiem kwarantannowym. W zwalczaniu można wykorzystywać niską temperaturę -10oC zabija larwy w jeden dzień. Mkliki - Owady z tego rodzaju są motylami o rozpiętości skrzydeł 1,5-2,5 mm. Na zimę tworzą kokony z poczwarkami, które zlokalizowane są na ścianach magazynów, opakowaniach, podporach. Wiosną następuje wylot osobników dorosłych. W ciągu roku w magazynie występuje do 2-3 pokoleń. Główną szkodliwością jest zjadanie przez gąsienice produktów pochodzenia roślinnego. Żerowanie wpływa na podwyższenie wilgotności, co sprzyja rozwojowi grzybów pleśniowych. Są aktywne w nocy, w dzień

siedzą nieruchomo. Tylko gąsienice uszkadzają produkty, dorosłe nie pobierają pokarmu i żyją około 2 tygodni (temperatura pokojowa). Jaja składane są w temperaturze od 13 do 33oC. Roztoczek owłosiony - Preferuje gruboziarniste produkty, w sypkich pojawia się rzadziej i tylko na powierzchni. Spotykany zarówno w magazynach, jak i słomie lub sianie w warunkach polowych. Ciało matowe, mlecznobiałe o długości 0,4-0,6 mm (samica) lub 0,37-0,52 mm (samiec). Pokryty piórkowanymi szczecinkami, na grzbiecie pod kątem prostym do ciała. Roztoczek domowy - Matowobiałe, jajowate ciało z prześwitującymi dwiema plamkami o długości 0,45-0,75 mm (samica) lub 0,39-0,42 mm (samiec). Pokryty sztywnymi, piórkowanymi szczecinami. Długie i cienkie odnóża. Pojawia się w ziarnie zbóż, ziołach, nasionach, tytoniu, owocach suszonych. Mącznik młynarek - Osiąga 15-18 mm długości. Ciało ciemnobrązowe z połyskiem. Pokrywy równoległe z rynienkowatą listewką na bokach i głębokimi rowkami na powierzchni. Pojawia się w młynach i magazynach zbożowych. Omacnica spichrzanka - Rozpiętość skrzydeł 14-18 mm, przednie u nasady żółtawe, pozostała powierzchnia przednich skrzydeł ciemnoczerwona lub ceglasta z szaroniebieskimi paskami. Tylne skrzydła szaroniebieskie. Pojawia się w magazynach na wszystkich produktach pochodzenia roślinnego. Mól ziarniak - Motyl, którego skrzydła osiągają rozpiętość 9-14 mm. Przednie skrzydła szare lub białawe z żółtym odcieniem, pokryte plamkami. Tylne skrzydła szare i węższe od przednich. Odwłok i tułów białe. Występuje na ziarnach zbóż, roślin strączkowych, sporyszu, w paszach, suszonych owocach i grzybach.CP

S ST TAAL LOOWWE E E EL LE EMME ENNT TY Y K KUUT TE E

Sprzedaż Pasz Mariusz Kowalski

Największy Największywybór wybór• •Najniższe Najniższeceny ceny

89-526 Lubiewo, Brukniewo 6a

606 277 665

Dystrybucja pasz, koncentratów, premiksów i drobiu domowego z dowozem do klienta.

w wwww.ewmstal.by . e mstal. dgoszcz. by dgoszcz.pl pl

- a-kacekscoersioaridaodbram o bram i furtek i furtek - fa- rfbayrbiypatyny i patyny - a-uatoum toamtyaktyakdaodborabm ram - ogrodzenia - ogrodzenia łupane łupane i modułowe i modułowe JONIEC JONIEC - p-apnaenleeloegorogdrozdenzeionwioewe 008428107

008402084

BIAŁE BIAŁEBŁOTA, BŁOTA,Kruszyńska Kruszyńska8,8,tel. tel.512 512020 020764 764 czynne czynne w godz. w godz. 8.00-16.00 8.00-16.00 (obwodnica (obwodnica - kier. - kier. Toruń Toruń zjazd zjazd Zielonka Zielonka Ciele) Ciele)

008418234

Punkt dystrybucji: Syberia 1, 09-303 Syberia (woj. mazowieckie, pow. żuromiński) tel. 509 645 714, 609 581 670 e-mail: kontakt@syberol.pl sklep internetowy www.e-syberol.pl

Oferujemy:

Czytaj swoją ulubioną gazetę na tablecie lub telefonie!

008433472

008422502

- pasze/koncentraty - probiotyki - materiał siewny - premiksy/ preparaty - folie/siatki mlekozastępcze - środki higieny doju - komponenty - nawozy dolistne paszowe

Kup e-prenumeratę

008416121

JUŻ OD

2,46 złotych

za dzień czytania!

Sprawdź na plus.nowosci.com.pl/kup lub plus.expressbydgoski.pl/kup

- R E G I O N A L N Y I N F O R M AT O R R O L N I C Z Y

lipiec 2018

RZEPAK WYMARZŁ, A ZBOŻA DOTKNĘŁA SUSZA

Niemalże równo w połowie czerwca odwiedziliśmy Dni Pola w Grubnie, czyli pokaz kolekcji odmian roślin uprawnych. TEKST: Kamil Pik

tym roku rolnicy mogli obejrzeć, jak rozwinęły się rośliny zasiane w dziewięciu blokach, a wśród nich można było zobaczyć: uszkodzenia pozimowe w rzepaku ozimym, rzepak jary, kukurydzę, pszenicę ozimą i żyto ozime, rośliny strączkowe, pszenżyto ozime i jęczmień ozimy, lucernę, mieszanki traw rośliny poplonowe, żyto jare i jęczmień jary, pszenżyto jare i pszenicę jarą, owies, ziemniaki. Efekty zasiewów Po polach pokazowych oprowadził nas Marek Radzimierski, doradca z przysieckiego oddziału Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Minikowie. Oto co nam opowiedział o prezentowanych efektach zasiewów: Na pierwszym bloku uprawowym posiany był rzepak ozimy. Kto spojrzał na ten obsiew, zauważył, że tego rzepaku nie ma, a właściwie pozostały z niego jedynie nieliczne chwaściory. Co się stało? Rzepak wymarzł. Specjalnie zostawiliśmy w takim stanie część tego poletka, aby pokazać, co się dzieje z uprawą przy tak marnej obsadzie. Na pozostałej części zasia-

liśmy rzepak jary. Ten wschodził bardzo ładnie, ale gdy zaczął kwitnąć, przyszła susza. W efekcie nie zawiązał strączków. Na kolejnym poletku po wymarzniętym rzepaku pozostawiliśmy czarny ugór. Dlaczego? Ponieważ chcieliśmy zwrócić uwagę, że obecnie jest on objęty płatnością obszarową. W efekcie, jeśli tak jak w przypadku naszej kolekcji, stracimy jakąś uprawę, możemy zostawić ziemię nieobsianą i otrzymać płatność. A potem będziemy mieli możliwość wcześniejszego wejścia z zasiewem ozimym na takim polu. Przy okazji ziemia troszkę odpocznie. Można też po zlikwidowaniu uprawy ozimej obsiać pole ponownie, np. kukurydzą, którą prezentujemy na kolejnych poletkach. Bardzo pięknie rosły w tym roku rośliny strączkowe. Ale w pewnym momencie również dotknęła je z susza. Na jednym z poletek wyraźnie też widać szkody wyrządzone w łubinach przez zwierzęta. Fragment uprawy został obgryziony ze strąków. Co ciekawe, nie wszystkie odmiany łubinów cieszyły się równym zainteresowaniem zwierząt. Warto więc zwrócić uwagę, które z odmian im nie smakują, i dzięki temu uniknąć strat w uprawie.

ZDJĘCIA: Kamil Pik

- R E G I O N A L N Y I N F O R M AT O R R O L N I C Z Y

Kolejna nasza prezentacja to soja. Dwie odmiany zasiane w trzech terminach agrotechnicznych. Dedykowany dla soi termin zasiewu to pierwsza dekada maja. U nas jeden z zasiewów został wykonany już w połowie kwietnia. Drugi w terminie optymalnym i trzeci w opóźnionym o dwa tygodnie. Jaki jest efekt? Możemy zobaczyć, w jakim stopniu wzrosty roślin warunkuje dostęp do wody. Soja wysiana najwcześniej zdążyła rozwinąć się jeszcze przed suszą i dzisiaj prezentuje się najokazalej spośród tych wysiewów. Jako ODR przewidujemy, że soja będzie miała większe szanse właśnie, gdy zostanie wysiana wcześniej. Dzięki temu będzie mogła wykorzystać dostępne w ziemi zasoby wody jeszcze po zimie. A do tego wydłużymy jej okres wegetacji, mając na uwadze, że soja rośnie najdłużej ze wszystkich strączkowatych. Zboża ozime zaczynają już na naszej kolekcji powoli zasychać. To pole pokazowe jest dość jednorodne z punktu widzenia

nawożenia i wartości pola, czyli zmienności glebowej. Najlepiej odmiany porównywać, patrząc na kolekcję nie od zewnątrz, lecz do środka. W tym przypadku można zaobserwować różnice barw wyróżniające poszczególne odmiany, ale nie ma istotnych różnic wysokości czy miejsc, gdzie zboże wyginęło. Wszystkie odmiany zbóż ozimych wyrosły bardzo równo. W tym roku, gdy mówimy o zbożach ozimych, możemy zauważyć, że w zależności od regionu i tego, ile tam spadło deszczu, są gospodarze, którzy cieszą się swoimi uprawami, i są tacy, którzy nad nimi płaczą. Z kolei na prezentacji odmian pszenżyta widzimy, że przy niskich opadach deszczu, ale zastosowaniu jednolitej technologii uprawy, wszystkie odmiany wyrosły równo. Jednak od dołu już schną. To samo widzimy na poletkach z pszenicą. Ostatni blok to rośliny jare. Przynajmniej na naszej kolekcji rosną dość ładnie. Na razie. Lecz już widać, że z powodu suszy słabo się

rozkrzewiły. To sytuacja związana z głębokim deficytem wody, którą zauważa w tym roku na swoich polach wielu rolników - podsumował Marek Radzimierski. Do zobaczenia za rok! Tradycyjnie na Dniach Pola można było obejrzeć także pokazy maszyn i porozmawiać z dystrybutorami urządzeń rolniczych. Sporym zainteresowaniem cieszyła się również ogrodnicza część stoisk. Impreza w Grubnie to wyjątkowa okazja dla wszystkich rolników, aby w jednym miejscu zobaczyć dziesiątki odmian roślin i to, jak wzrastają przy zastosowaniu dokładnie opisanych terminów wysiewu i agrotechnik. To unikatowe laboratorium doświadczalne, z którego każdy może wyciągnąć wiedzę niezbędną do zwiększenia efektywności własnych upraw. Już dziś możemy zatem, polecając odwiedziny Grubna, powiedzieć: do zobaczenia za rok na XXIII Dniach Pola.CP

- R E G I O N A L N Y I N F O R M AT O R R O L N I C Z Y

12 sierpnia

lipiec 2018

Miodowe Lato godz. 10.00-17.00, Zarzeczewo Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego Oddział w Zarzeczewie zaprasza na coroczną imprezę, w trakcie której promowany jest miód i produkty pszczelarskie. Organizatorzy w trakcie wydarzenia starają się także uświadamiać uczestników o ogromnej roli owadów zapylających w przyrodzie, ich znaczeniu w produkcji żywności, a także popularyzować spożywanie miodu i produktów pasiecznych z zastosowaniem ich w codziennej diecie. W programie pszczelarskiego święta znajdą się także: konferencja „Jak skutecznie chronić rodziny pszczele przed chorobami i zatruciem pestycydami”; warsztaty „Życie rodziny pszczelej”, „Choroby pszczół”, „Właściwe stosowanie pestycydów”; pokaz wykonania świec z węzy; występy zespołów muzycznych; kiermasze i degustacje. Wybrany zostanie także najlepszy „Miód sezonu”.

8 września

Barwy lata - Dary Jesieni Przysiek Jak co roku festyn odbędzie się na terenie przysieckiego oddziału Kujawsko-Pomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego. Wydarzenie to jest adresowane do szerokiego kręgu odbiorców – rolników i gospodyń wiejskich, dzieci i młodzieży, lokalnych grup działania oraz mieszkańców Torunia i pobliskich miejscowości. Jego celem jest prezentacja różnych form przedsiębiorczości na wsi, regionalnych produktów kulinarnych oraz rękodzieła i sztuki ludowej. Na program festynu składa się Święto Ziemniaka z prezentacją odmian, konsultacjami i konkursami, kiermasze, degustacje, wystawa drobnego inwentarza, występy zespołów folklorystycznych.

ZDJĘCIE: Adam Zakrzewski

17 września

ZDJĘCIE: Krzysztof Kapica

Jesień w ogrodzie godz. 10.00-16.00, Minikowo Po wakacjach polecamy odwiedzić Minikowo. Odbędzie się tam Jesienna Wystawa Ogrodnicza „Jesień w ogrodzie”, która połączona została z wydarzeniem promujacym karpia ślesińskiego „Karp nie tylko od Święta”. Organizatorami imprezy są Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie oraz Gospodarstwo Rybackie w Ślesinie. Głównym celem imprezy będzie upowszechnianie zdrowej diety opartej na rybach oraz zachęcenie do spożywania ryb przez cały rok pod różnymi postaciami, nie tylko przy okazji świąt Bożego Narodzenia. W programie festynu znajdziemy: kiermasz ogrodniczy (rośliny, drzewka owocowe, odmiany ozdobne w szerokim wachlarzu); wystawę rękodzieła i twórczości ludowej; prezentacje, degustacje i sprzedaż produktów; prezentacje i sprzedaż potraw lokalnych i tradycyjnych przez KGW i drobnych wytwórców; sprzedaż miodów i produktów pszczelich; promocję Ekomuzeum Doliny Noteci (animacje przyrodnicze); liczne atrakcje dla dzieci i dorosłych; pokazy przygotowania i degustację dań z karpia (smażonego, wędzonego, przetworzonego); sprzedaż bezpośrednią karpia ze stawów ślesińskich; naukę właściwego filetowania karpia.

008409818

- R E G I O N A L N Y I N F O R M AT O R R O L N I C Z Y

lipiec 2018

MAMY SREBRO W PRODUKCJI BURAKA Jak wynika z danych Głównego Urzędu Statystycznego pod względem wielkości powierzchni uprawy buraków cukrowych województwo kujawsko-pomorskie zajęło w ubiegłym roku 2. miejsce w kraju. TEKST: Kamil Pik

ostatnich latach produkcja buraków cukrowych w naszym regionie lekko, ale w sposób ciągły wzrasta. Według danych GUS w 2016 roku zbiory buraków cukrowych w województwie kujawsko-pomorskim wyniosły 2702,9 tys. t i były wyższe o 54,4 proc. od zbiorów uzyskanych w roku poprzednim. Jak podaje Urząd, w 2017 roku rośliny zaliczane do przemysłowych (buraki cukrowe, rzepak i rzepik, len, słonecznik na ziarno i inne) zajmowały w naszym województwie powierzchnię 146,9 tys. ha. W ogólnej powierzchni zasiewów stanowiły 15,6 proc. (wzrost w skali roku o 1,5 p.proc.). Odsetek ten w porównaniu ze średnią w kraju był wyższy o 4,5 p.proc. i nadal był jednym z największych wśród województw. Areał uprawy buraków cukrowych zwiększył się w ciągu roku o 1,1 proc. i wyniósł 43,4 tys. ha. Stanowiło to 4,6 proc. powierzchni zasiewów.

Burak to specyficzna roślina Niektórzy określają ją nawet motorem postępu w rolnictwie. Od niej rozpoczynały się nowe kierunki rozwoju zarówno maszyn, jak i technologii upraw. Następnie opracowania te adaptowane były na inne rośliny. Przykładem może tu być stosowanie nasion jednokiełkowych, które rozpoczęto od buraków cukrowych właśnie. Od buraków zaczęła się też zmiana sposobu wysiewania. Dawniej pola obsiewano gęsto wysypując nasiona. Z czasem zaczęto wysiewać coraz rzadziej, co 7 cm, co 9 cm, co 12 cm. Obecnie siejemy buraki już co 18 cm. Możliwe jest to dzięki poprawie jakości materiału siewnego. Nie musimy już wrzucać w glebę dużej ilości nasion i liczyć, że część z nich wykiełkuje, a następnie przerywać uprawę. Dzisiaj laboratoryjna zdolność kiełkowania nasion buraka sięga ponad 98 procent. Na polu daje to zdolność rzędu 80-90 procent. Długo też nie mogli-

śmy w Polsce przekroczyć granicy plonowania buraka cukrowego na poziomie około 40 ton korzeni z hektara. Dzięki prowadzonym badaniom nad poprawą materiału siewnego (m.in. w bydgoskim Instytucie Hodowli i Aklimatyzacji Roślin) w tej chwili poziom ten przekracza już 50 ton z hektara. Pomimo trudniejszych warunków przyrodniczych zbliżyliśmy się w tym zakresie bardzo do wydajności najlepszych producentów buraka w Europie - Francuzów czy Niemców.

Uporczywy grzyb Jak w każdej uprawie, tak i w przypadku buraków cukrowych pojawiają się choroby i szkodniki. Gdyby chcieć choćby krótko wspomnieć o wszystkich, zabrakło by miejsca w naszym informatorze. Warto jednak wspomnieć przynajmniej o jednym grzybie. Pochodzącej z kukurydzy Rhizoctonii solani, wyrządzającej spore szkody w uprawach m.in. ziemniaków i buraków. Pojawienie się problemów z tym grzybem jest skutkiem zwiększenia powierzchni upraw kukurydzy, która jest jego żywicielem. Jeśli zatem na stanowisko po kukurydzy trafi burak cukrowy, to wzrasta ryzyko, że zostanie on zakażony Rhizoctonią solani. Dlatego płodozmian warto zaplanować tak, aby burak nie był uprawiany na polu bezpośrednio po kukurydzy. Stosować należy również odpowiednią uprawę roli, ponieważ Rhizoctonia solani preferuje gleby bardziej zagęszczone. Istotnym narzędziem w walce z tym grzybem może być również stosowanie międzyplonów. Przed burakiem cukrowym najczęściej uprawiane są zboża, np. pszenica ozima. Ale po ich zebraniu powiedzmy w sierpniu, pole pozostaje puste aż do wiosennego wysiewu buraka. Tymczasem można obsiać je tzw. międzyplonem.

W 2017 roku areał uprawy buraków cukrowych w województwie kujawsko-pomorskim zwiększył się o 1,1 proc. i wyniósł 43,4 tys. ha. Stanowiło to 4,6 proc. powierzchni zasiewów.

Gorczyca pomoże Najczęściej do obsiewu miedzyplonowego służy gorczyca. Rośnie ona aż do silniejszych mrozów, po których przywiędnie i położy się na ziemi. Wysiewanie gorczycy sprawia, że pole jest zacienione, nie ma problemów z erozją wodną i wietrzną. Wiąże ona również w sobie składniki mineralne, które dzięki temu nie są wymywane z gleby. System korzeniowy gorczycy skutecznie też spulchnia ziemię. Na wiosnę można ją przemieszać z glebą i w ten sposób odżywić pole minerałami zatrzymanymi przez gorczycę. Roślina ta ma jeszcze jedno bardzo korzystne działanie. Mianowicie jest skuteczna w zwalczaniu mątwika burakowego. Jest to nicień charakterystyczny dla pól, na których uprawiane są buraki w niewielkich odstępach czasu. Gorczyca posiada właściwości, dzięki którym dochodzi do dymorfizmu płciowego mątwika (sadowiący się na jej korzeniach tworzy jedynie męskie osobniki). W efekcie przerwany jest proces namnażania się jego populacji. W ten sposób już po jednej uprawie gorczycy można zredukować populację mątwika nawet o 30-40 procent.CP

008422564

- R E G I O N A L N Y I N F O R M AT O R R O L N I C Z Y

lipiec 2018

PIENIĄDZE CZEKAJĄ, TERMINY GONIĄ

W wakacyjnym ukropie prac polowych warto znaleźć chwilę czasu i pochylić się nad możliwościami pozyskania unijnych środków. W lipcu upłyną terminy składania wniosków o dofinansowanie w dwóch projektach.

d miesiąca trwają nabory wniosków o przyznanie pomocy w ramach najpopularniejszych wśród rolników działań: „Premie dla młodych rolników” w ramach poddziałania „Pomoc w rozpoczęciu działalności gospodarczej na rzecz młodych rolników” oraz „Modernizacja gospodarstw rolnych” w ramach poddziałania „Wsparcie inwestycji w gospodarstwach rolnych”.

Premie dla młodych rolników W terminie od 29 czerwca do 30 lipca wnioski o przyznanie tego wsparcia można składać w Oddziałach Regionalnych ARiMR osobiście, za pośrednictwem upoważnionej osoby lub wysłać pocztą. W tym ostatnim przypadku o dotrzymaniu terminu decyduje data nadania przesyłki.

OPRACOWANIE: KPK, ŹRÓDŁO: ARiMR

Program „Premie dla młodych rolników” finansowany jest z budżetu Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020. O premię może starać się osoba fizyczna, która m.in.: - w dniu złożenia wniosku o przyznanie pomocy jest pełnoletnia i ma nie więcej niż 40 lat; - jest obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej; - posiada kwalifikacje zawodowe wynikające z posiadanego wykształcenia albo wykształcenia i stażu pracy w rolnictwie, bądź zobowiąże się do ich uzupełnienia, z wyłączeniem stażu pracy, w okresie 36 miesięcy od dnia doręczenia decyzji o przyznaniu pomocy; - przed dniem złożenia wniosku o przyznanie pomocy, lecz nie wcześniej niż w okresie 24 miesięcy przed dniem złożenia tego wniosku, rozpoczęła

prowadzenie działalności rolniczej w gospodarstwie o powierzchni użytków rolnych wynoszącej co najmniej 1 ha; - p rzedłożyła biznesplan dotyczący rozwoju gospodarstwa oraz zobowiązała się do zrealizowania tego biznesplanu w terminie przewidzianym w biznesplanie, lecz nie później niż do dnia upływu 3 lat od dnia wypłaty pierwszej raty pomocy; - n ajpóźniej w terminie 9 miesięcy od dnia doręczenia decyzji o przyznaniu pomocy rozpocznie jako kierujący prowadzenie gospodarstwa o powierzchni użytków rolnych równej co najmniej średniej powierzchni gruntów rolnych w gospodarstwie rolnym w kraju, a w województwach o niższej średniej - co najmniej średniej powierzchni gruntów rolnych w gospo-

008422556

- R E G I O N A L N Y I N F O R M AT O R R O L N I C Z Y

darstwie rolnym w województwie oraz nie większej niż 300 ha; którego wielkość ekonomiczna jest nie mniejsza niż 13 000 euro i nie większa niż 150 000 euro. Pomoc w tym zakresie przyznaje się na dane gospodarstwo tylko raz i w przypadku małżonków premię przyznaje się wyłącznie jednemu z nich, co do którego współmałżonek wyraził pisemną zgodę, niezależnie od tego, czy posiadają wspólne, czy odrębne gospodarstwa rolne. Pomoc jest przyznawana, jeżeli w gospodarstwie, którego rozwoju dotyczy biznesplan, planuje się prowadzenie działalności w zakresie produkcji roślinnej lub zwierzęcej, w tym produkcji materiału siewnego, szkółkarskiego, hodowlanego lub reprodukcyjnego, produkcji warzywniczej, roślin ozdobnych lub grzybów uprawnych, sadownictwa, hodowli i produkcji materiału zarodowego zwierząt, ptactwa i owadów użytkowych lub produkcji zwierzęcej typu przemysłowo-fermowego, z wyłączeniem chowu i hodowli ryb. Wsparcie ma charakter bezzwrotnej premii o wysokości 100 tys. zł wypłacanej w dwóch ratach. Po wydaniu decyzji o przyznaniu pomocy rolnik otrzymuje 80 proc. premii, a po zrealizowaniu biznesplanu pozostałe 20 proc. Wysokość wydatków na inwestycje w środki trwałe musi wynieść co najmniej 70 proc. kwoty pomocy. W pierwszej kolejności pomoc przysługuje wnioskodawcom, którzy uzyskali największą liczbę punktów, przy czym pomoc jest przyznawana, jeżeli wnioskodawca uzyskał co najmniej 8 punktów. Punkty przyznawane są wg takich kryteriów wyboru, jak: powierzchnia użytków, kwalifikacje zawodowe, inwestycja budowlana związana z produkcją rolniczą, udział w zorganizowanych formach współpracy producentów rolnych, przygotowywanie do sprzedaży produktów rolnych wytworzonych w gospodarstwie, przetwarzanie produktów rolnych wytworzonych w gospodarstwie, przygotowywanie i stosowanie planu nawozowego, inwestycje w zakresie ochrony środowiska i klimatu, różnica wieku pomiędzy przekazującym gospodarstwo lub największą część użytków rolnych wchodzących w skład gospodarstwa młodego rolnika a młodym rolnikiem (od 15 do 25 lat; powyżej 25 lat), przejmowanie przynajmniej jednego gospodarstwa w całości. Premia w całości musi zostać przeznaczona na prowadzoną w gospodarstwie działalność rolniczą lub przygotowanie do sprzedaży produktów rolnych wytwarzanych w gospodarstwie w kwocie stanowiącej co najmniej 100 proc. kwoty pomocy, w tym inwestycje w środki trwałe o szacunkowej wartości równej co najmniej kwocie stanowiącej 70 proc. kwoty pomocy. Inwestycje w środki trwałe: • nie mogą być rozpoczęte przed dniem złożenia wniosku o przyznanie pomocy;

lipiec 2018

• m ogą dotyczyć zakupu wyłącznie nowych maszyn, urządzeń oraz wyposażenia; • w przypadku inwestycji budowlanej może być uwzględniona inwestycja, która będzie położona na gruntach stanowiących własność wnioskodawcy lub beneficjenta, przedmiot użytkowania wieczystego lub przedmiot dzierżawy z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa lub od jednostek samorządu terytorialnego. Należy pamiętać, że pomoc nie może zostać przeznaczona na działalność w zakresie chowu kur, kaczek, gęsi lub indyków, z wyłączeniem produkcji ekologicznej oraz prowadzenia plantacji roślin wieloletnich na cele energetyczne, jak również prowadzenia działów specjalnych produkcji rolnej: hodowla zwierząt laboratoryjnych, hodowla ryb akwariowych, hodowla psów rasowych oraz hodowla kotów rasowych.

Modernizacja gospodarstw rolnych W tym przypadku wnioski można składać od 28 czerwca do 27 lipca. Wnioski o przyznanie pomocy będą przyjmowały Oddziały Regionalne ARiMR właściwe ze względu na miejsce realizacji inwestycji. Można je również złożyć za pośrednictwem biura powiatowego ARiMR, należącego do takiego Oddziału. Podobnie jak w pierwszym przypadku, dokumenty aplikacyjne można składać osobiście, przez upoważnioną osobę lub przesyłką pocztową. W przypadku osób wspólnie ubiegających się o pomoc wniosek składa się w Oddziale Regionalnym ARiMR właściwym ze względu na położenie ich gospodarstw. Jeżeli gospodarstwa tych osób są położone na obszarze więcej niż jednego województwa, wniosek składa się w tym województwie, w którym

jest położona największa część tych gospodarstw. Złożone przez rolników wnioski zostaną poddane ocenie punktowej. Suma uzyskanych punktów będzie decydowała o kolejności przysługiwania pomocy. O pomoc mogą ubiegać się rolnicy, których gospodarstwa mają ściśle określoną wielkość ekonomiczną. I tak w przypadku inwestycji w produkcję prosiąt (obszar A) wielkość ekonomiczna gospodarstwa musi być nie mniejsza niż 10 tys. euro i nie większa niż 250 tys. euro. Natomiast jeżeli rolnik planuje inwestycje związane z produkcją mleka krowiego (obszar B) czy bydła mięsnego (obszar C), wielkość ekonomiczna gospodarstwa nie może być mniejsza niż 10 tys. euro i nie większa niż 200 tys. euro. Wyjątek stanowią gospodarstwa osób wspólnie wnioskujących. W takim przypadku wielkość ekonomiczna pojedynczego gospodarstwa może być mniejsza od 10 tys. euro, przy czym suma wielkości ekonomicznej wszystkich gospodarstw musi wynosić co najmniej 15 tys. euro, a po zrealizowaniu inwestycji wielkość ekonomiczna gospodarstwa każdego z wspólnie wnioskujących rolników osiągnie wartość co najmniej 10 tys. euro. Wsparcie przyznawane jest w postaci dofinansowania poniesionych kosztów na realizację danej inwestycji. Poziom dofinansowania wynosi standardowo 50 proc. poniesionych kosztów kwalifikowalnych. Może on być wyższy i wynieść 60 proc., ale tylko w przypadku, gdy o pomoc ubiega się młody rolnik lub gdy wniosek o wsparcie składa wspólnie kilku rolników. Wysokość wsparcia zależy od rodzaju inwestycji i wynosi maksymalnie 900 tys. zł w przedsięwzięciach związanych z rozwojem produkcji prosiąt oraz 500 tys. zł dla operacji w rozwój produkcji mleka krowiego lub rozwój produkcji bydła mięsnego w całym okresie realizacji PROW 2014-2020. Co ważne - limitów pomocy nie można łączyć.CP

008377368

008378839

Odbieramy bydło bezpośrednio od rolnika własnym transportem. Płatność gotówką w ciągu 24H. Zapewniamy konkurencyjne ceny. A

PROSTY I WYGODNY KREDYT DLA GOSPODARSTW ROLNYCH

Wysokie kwoty, bo aż do 350 000 bez zabezpieczeń  Okres kredytowania do 144 miesięcy  Bez poręczycieli i zabezpieczeń  Na zaświadczenie i oświadczenie  Akceptujemy dochód z faktur, hektarów i dotacji łącznie  Oferta dopasowana do klienta  Możliwość dojazdu do klienta – teren całej Polski 

Rzeczywista Roczna Stopa Oprocentowania (RRSO) wynosi 17,1%, całkowita kwota kredytu (bez kredytowanych kosztów) 34 728,15 zł, całkowita kwota do zapłaty 66 210,95 zł, oprocentowanie zmienne 9,9%, całkowity koszt kredytu 31 482,8 zł (w tym: prowizja bankowa 8 725,35 zł, odsetki 22 757,45 zł), 109 miesięcznych równych rat w wysokości 607,04 zł. Kalkulacja została dokonana na dzień 15 listopada 2017 r. na reprezentatywnym przykładzie.

008348796

Placówka Partnerska Dom Finansowy QS S.A. UL. KOPERNIKA 4 // IŁAWA TEL. 729 205 023 008352860

OBSŁUGA W ZAKRESIE OBROTU ZWIERZĘTAMI HODOWLANYMI

DMUCHAWY I CZYSZCZARKI DO ZBOŻA Typ PPz-10

Robert Wyrzykowski

Przenośnik przeznaczony jest do transportu pionowego jak i ukośnego ziarna zbóż oraz innych materiałów sypkich (suchych i lekkich). Charakteryzuje się dużą wydajnością, małym zapotrzebowaniem mocy i niskimi kosztami eksploatacji.

Odnawialne źródła energii

Fotowoltaika - sprzedaż i montaż

Typ PPz-30

Przenośnik jest przeznaczony do transportu ziarna, pionowego i ukośnego. Jego działanie polega na napełnieniu kosza zasypowego ziarnem. Nie wymaga żadnych czynności regulacyjnych, mających wpływ na jego prawidłowe działanie.

Profesjonalna i kompleksowa obsługa w zakresie biogazowni.

Typ PC-10

GRAINTEC MARIUSZ PIECUCH

ul. Gdańska 6, 83-230 Smętowo Graniczne tel. 503-025-125, e-mail: dmuchawy@wp.pl www.graintec.pl

008407864

Tel. 602 283 066

Zastosowanie urządzenia umożliwia transport ziarna, zwłaszcza zboża, z jednoczesnym oczyszczeniem transportowanego zboża. Możliwość oddzielenia całych ziaren od zanieczyszczeń.

Przenośnik ślimakowy do ziarna z czyszczarką pneumatyczną.

008387116

Luboń, ul. 3 Maja 78/4

Typ PPz-60

Maszyna o działaniu takim samym jak typ Ppz-30.

OŚRODEK HODOWLI ZWIERZĄT ZARODOWYCH SPÓŁKA z o.o. w CHODECZKU

OFERUJEMY: • Precyzyjne pobieranie prób glebowych z zastosowaniem technologii GPS • Tworzenie map zasobności gleby • Tworzenie map aplikacyjnych na potrzeby zmiennego dawkowania nawozów (VRA) • Precyzyjny pomiar powierzchni pól • Kompleksowe doradztwo w zakresie systemów rolnictwa precyzyjnego

2 agro.sfera@wp.pl \ 607 085 688, 667 935 674

008393784

Każdego klienta traktujemy indywidualnie i dokładamy wszelkich starań, aby znaleźć optymalne rozwiązanie w każdej sytuacji. Zapraszamy do współpracy!

OFERTA HANDLOWA KNURKI hodowlane czystorasowe wbp, LOSZKI czystorasowe wbp, MŁODE BYDŁO OPASOWE, CIELĘTA, BYCZKI do dalszego chowu, KUKURYDZA paszowa ZBOŻA paszowe i konsumpcyjne, RZEPAK,BURAKI, USŁUGI ROLNICZE: siew, zbiór i skup zbóż.

008402927

Jesteśmy specjalistami z zakresu precyzyjnego rolnictwa. Nasze działania skupiamy na dostarczeniu naszym klientom informacji oraz technologii umożliwiającej efektywniejsze wykorzystanie posiadanego sprzętu oraz środków produkcji. Oferujemy rozwiązania najwyższej jakości, a nasze usługi wykonujemy sprawnie i bardzo dokładnie.

Chodeczek 87-860 Chodecz Tel. 54 284 91 10 Fax 54 284 81 46 e-mail : biuro@ohzz.chodeczek.pl www.ohzz.chodeczek.pl

- R E G I O N A L N Y I N F O R M AT O R R O L N I C Z Y

lipiec 2018

JAK DZIAŁA SILNIK ELEKTRYCZNY? Elektromobilność to ostatnio modny i mocno promowany temat. Samochody elektryczne stają się coraz bardziej dostępne, a politycy chcą tę dostępność jeszcze bardziej zwiększać. Co wiemy o takich autach? OPRACOWANIE: KPK, ŹRÓDŁO: Škoda

o, w jaki sposób działają samochody elektryczne, dla wielu kierowców pozostaje tajemnicą. Elektryki wydają się egzotyczne, skomplikowane, kłopotliwe i technologicznie odległe, podczas gdy w rzeczywistości są pod wieloma względami prostsze niż samochody z silnikiem spalinowym. Kilka pytań o samochody elektryczne skierowaliśmy do biura prasowego Škody. Oto odpowiedzi, które otrzymaliśmy.

Czym różni się silnik elektryczny od silnika spalinowego? Zasada konwersji energii na ruch mechaniczny jest zupełnie inna. Podczas gdy silnik spalinowy opiera się na termodynamice, aby spalić paliwo, silniki elektryczne dokonują tej konwersji przez wykorzystanie generowanych sił elektromagnetycznych, gdy prąd elektryczny przepływa przez pole magnetyczne. Silnik spalinowy ma mechanizm korbowy

(cylindry, tłoki, zawory, wał korbowy itp.), podczas gdy w sercu silnika elektrycznego nie ma nic więcej niż stojan i wirnik, które wzajemnie współpracują. Co więcej, każdy silnik elektryczny może działać jako generator, więc podczas hamowania lub spowalniania energia może być poprowadzona wstecznie do akumulatora, ponownie go ładując.

Czym różni się działanie silnika elektrycznego od silnika spalinowego? Przedziały zasilania i momenty obrotowe tych silników są całkowicie różne. Podczas gdy moc i moment obrotowy silnika spalinowego wzrastają wraz z ilością obrotów (aż do osiągnięcia maksymalnego poziomu), w silniku elektrycznym maksymalny moment obrotowy dostępny jest już na starcie. W praktyce oznacza to, że samochód elektryczny osiąga najwyższą trakcję już na początku, co przekła-

da się na stosunkowo wysoką dynamikę. Ponadto szeroki zakres obrotów w silniku elektrycznym oznacza, że nie ma potrzeby stosowania wielobiegowej przekładni ze sprzęgłem, więc przeciętny samochód elektryczny radzi sobie za pomocą jednego biegu - lub reduktora mechanicznego - od bezruchu do prędkości maksymalnej.

Jak oblicza się moc samochodu elektrycznego? Obliczanie mocy nie jest tak proste, jak w przypadku konwencjonalnych samochodów. W elektrycznym samochodzie łączna moc opiera się nie tylko na układzie napędowym, ale ma na nią też wpływ moc akumulatora. Ponieważ zawsze jest to wartość określona przez cały system napędowy, napęd może nawet być tak zaprojektowany, aby na przykład jego podstawa techniczna była taka sama w różnych wersjach mocy, a ostateczna moc samochodu zależała wyłącznie

008422530

- R E G I O N A L N Y I N F O R M AT O R R O L N I C Z Y

lipiec 2018

od tego, jak jest połączona z akumulatorami o różnych rozmiarach.

Czy wszystkie samochody elektryczne mają ten sam rodzaj silnika?

Czy to prawda, że pojazdy elektryczne istniały ponad sto lat temu?

A jak mierzy się zużycie?

W ten sam sposób, w jaki rozwijały się różne typy silników wewnętrznego spalania, istnieje też wiele opcji i wariantów, jeśli chodzi o silniki elektryczne. Typ ten zawsze zależy od cech wymaganych od samochodu. Bardziej szczegółowo oznacza to, że 3-fazowe silniki synchroniczne, często z magnesami trwałymi, są najbardziej rozpowszechnione wraz z silnikami asynchronicznymi lub ich odmianami. Integralną częścią tych silników jest zwykle elektryczna jednostka napędowa, która może być albo bezpośrednio zintegrowana w silniku lub zamontowana oddzielnie, a następnie w połączeniu z silnikiem poprzez trzy silne przewody fazowe.

Pierwsze próby zbudowania samochodu elektrycznego sięgają 1835 r. (48 lat zanim zbudowano pierwszy silnik benzynowy) i miały one miejsce - niezależnie od siebie - we Włoszech i w Holandii. Postacie takie jak Ferdinand Porsche i czeski wynalazca František Křižík pracowali nad konstrukcją pojazdów elektrycznych na przełomie XX wieku (Křižík nawet odsłonił modele Laurin & Klement w tym czasie). W 1900 roku na amerykańskich drogach więcej było obecnych samochodów elektrycznych niż samochodów z silnikiem spalinowym, a pierwszy samochód, który osiągnął ponad 100 km/h, był napędzany elektrycznie. Jednak te samochody działały na ciężkich akumulatorach ołowiowych i miały krótki zasięg. Nadejście produkcji seryjnej samochodów i masowe użycie silników spalinowych oferujących bardziej wygodny zakres zepchnęło pojazdy z napędem elektrycznym na boczny tor na wiele lat.

W samochodach elektrycznych zużycie wskazuje energię zużywaną w kilowatogodzinach na 100 kilometrów podróży (kWh/100 km). W zestawie wskaźników, jak w konwencjonalnych samochodach, można zobaczyć informacje o chwilowym i średnim zużyciu. Oprócz tego również wyświetlają ilość regenerowanej energii wysyłanej z powrotem do akumulatora.

Jak wygląda obsługa i żywotność silników elektrycznych? Ponieważ główna, a w rzeczywistości jedyna ruchoma część silnika elektrycznego to wirnik, wymagania w zakresie obsługi są minimalne w porównaniu z silnikiem spalinowym. Nie ma potrzeby wymieniać oleju lub filtra paliwa i powietrza. Są to wysokoobrotowe maszyny, więc muszą być dobrze zaprojektowane (zwłaszcza łożyska), ale ogólnie rzecz biorąc napęd elektryczny wymaga mniej konserwacji niż konwencjonalny silnik.

Na którą oś silnik elektryczny przenosi napęd? W zasadzie można zamontować silnik na przedniej lub tylnej osi. Ogólnie rzecz biorąc lepiej jednak, gdy elektryczny samochód ma napęd na tylne koła, dzięki temu silnik elektryczny może przenieść swój potężny moment obrotowy na nawierzchnię drogi lepiej i bardziej efektywnie. Można też łatwo zainstalować w pełni elektryczny napęd, po prostu dodając drugi silnik elektryczny do przedniej osi.

Czy istnieje różnica między hybrydami typu plug-in, a ścisłymi samochodami z silnikami elektrycznymi? Tak. W projektowaniu czysto elektrycznego samochodu zakłada się, że nie będzie miał on żadnego innego typu napędu, więc to nie musi być brane pod uwagę. W związku z tym silnik można optymalnie przygotować dla wymaganego momentu obrotowego i mocy, obr./min i opcji pojazdu. Natomiast hybrydowa konstrukcja silnika musi również uwzględniać charakterystykę silnika spalinowego, który ma współistnieć z silnikiem elektrycznym, koncentrując się na mechanicznym połączeniu ich możliwości, temperatury pracy, momentu obrotowego i rozdziału mocy. System kontroli jazdy również jest bardziej złożony. Samochód musi być w stanie poruszać się wyłącznie z napędem elektrycznym, z silnikiem spalinowym lub w trybie połączonym i zawsze przy optymalnym zużyciu energii.

Dlaczego silniki elektryczne znów przeżywają swój rozkwit? Boom na nowoczesną mobilność elektryczną jest napędzany nie tylko przez potrzebę zmniejszenia lokalnych oparów i emisji CO2, ale także przez szybki rozwój i dostępność nowych technologii. Nowoczesne baterie litowe są dużo lepiej przystosowane do przechowywania i uwalniania niezbędnej ilość energii. Mają własną elektronikę sterującą, komunikują się z całym systemem samochodu, a ich dalszy rozwój przebiega w ogromnym tempie. Podobnie dziś elementy półprzewodnikowe mogą przenosić znacznie większe ilości prądu przy minimalnych stratach i mogą efektywnie służyć kontroli i regulacji potężnych silników. Większa dostępność zielonej energii ze źródeł odnawialnych i plany rozwoju infrastruktury stacji ładujących również odegrały rolę w ostatnich działaniach promocyjnych e-mobilności.CP

SPRZEDAŻ WYROBÓW HUTNICZYCH www.stalex.net.pl

 KSZTAŁTOWNIKI ZIMNOGIĘTE

 RURY CZARNE I OCYNK

 KSZTAŁTOWNIKI GORĄCOWALCOWANE

 POKRYCIA DACHOWE

 PROFILE ZAMKNIĘTE

 BLACHY, PRĘTY

008397982

Przedsiębiorstwo Wielobranżowe ,,Stalex” ul. Podmiejska 4, 85-453 Bydgoszcz tel. 52 349 07 02, fax 52 370 61 35, biuro@stalex.net.pl A

Szukasz solidnego producenta

wag elektronicznych? tel. 668 027 711, 52 520 51 25

info@wagibydgoszcz.pl

NOWOŚĆ!! ramy stalowe do wykonania wagi we własnym zakresie

codeid.bydgoszcz@gmail.com

Największy w regionie producent wag platformowych

WAGI SAMOCHODOWE NAJAZDOWE I ZAGŁĘBIANE

Produkujemy i instalujemy wagi betonowe - gwarantujemy najwyższą jakość wykonania i fachowe doradztwo na etapie zakupu wagi – gwarantujemy dopasowanie produkowanych przez nas wag do indywidualnych potrzeb naszego klienta - serwis i legalizacja;

www.wagibydgoszcz.pl

008400525

STALOWE WAGI PLATFORMOWE

008310841

NORDIC MOTOR Sp. z o.o. Autoryzowany Dealer Volvo

ul. Fordońska 307, 85-766 Bydgoszcz ul. Szosa Lubicka 15, 87-100 Toruń

T: 52 339 07 00 T: 56 660 00 66