Ryszard Banecki, Gimnazjum nr. 4 w Słomczynie
Problemy wieku młodzieńczego W mojej pracy postaram się omówić i przeanalizować popularną ostatnio tezę. Mówi ona, że dziecko same rozwija własną psychikę i nie potrzebuje w tym żadnej pomocy, swe problemy jest w stanie rozwiązywać samo, jednym słowem - jest samowystarczalne… Moim zdaniem to wielkie kłamstwo, co spróbuję udowodnić. Dziecko jest w świecie narażone na wiele różnych niebezpieczeństw i potrzebuje pomocy w rozwiązywaniu swoich problemów. Pierwszym, a zarazem najważniejszym czynnikiem wpływającym na sposób radzenia sobie z problemami, doświadczanymi przez współczesną młodzież, jest rodzina. To od niej zależy jak kształtuje się psychika dziecka. Jeżeli dziecko nie ma mocnych korzeni, wsparcia udzielanego przez rodzinę, jest bardziej skłonne do wchodzenia w „złe” środowisko (różne, negatywne, nieformalne grupy : klany, gangi). Łatwo wpada w nałogi i ciężko jest mu się z nich uwolnić, ponieważ nie posiada podpory w rodzinie, nie ma do kogo się zwrócić o pomoc i wsparcie. Wspaniale ukazała to Maria Wróblewska, pedagog i socjolog, w kwartalniku „Psychologia w szkole” z jesiennego wydania w 2008 r.: „Uczniowie pochodzący z rodzin patologicznych - poniżani, bici, bez prawidłowych wzorców – uważają, że są gorsi od rówieśników. To przekonanie podświadomie pcha ich do zachowań dewiacyjnych lub powoduje wycofanie i zamknięcie w sobie. Potrafią odnależć się jedynie w grupie, w której dominują zachowania patologiczne – bo tylko takie znają. Bez pomocy mają niewielkie szanse na pozytywne kształtowanie własnej tożsamości.”. W artykule autorka opisuje losy
Strona 1
Ryszard Banecki, Gimnazjum nr. 4 w Słomczynie
kilkorga dzieci, z którymi spotkała się na swej drodze. Wyjaśnia nam jak ważna w kształtowaniu się młodego człowieka jest rodzina. „Dzieci i ryby nie mają głosu” – pisał Janusza Korczaka w swojej książce pt. „Jak kochać dziecko”. W rodzinie, w której panują takie zasady, dzieci czują się wykluczone. Drugim czynnikiem kształtującym psychikę młodego człoweka są autorytety. Dla młodego dziecka, w wieku kilku lat jedynym autorytetem są rodzice. Dziecko bezgranicznie wierzy w ich osąd, są dla niego wzorem do naśladowania. Młodzież w wieku kilkunastu lat zaczyna szukać nowych autorytetów. Często stają się nimi sławni piosenkarze i sportowcy, lecz w szkole i bliskiej okolicy największym autorytetem jest grupa. To, w której „drużynie” się znajdujesz, jest bardzo ważne dla młodego człowieka. Każdy nastolatek próbuje dostać się do jednej z grup. Ona daje autorytet, poczucie siły i przynależności. „Autorytety żądają posłuszeństwa” – cytat z książki Janusza Korczaka pt. „Jak kochać dziecko”. Niestety nie zawsze w dobrej sprawie. Trzecim czynnikiem kształtującym młodego człowieka, który należy wziąć pod uwagę przy omawianiu postawionej na początku pracy tezy, jest mobbing. Wiele dzieci, które spotkały się z mobbingiem w szkole i doświadczyły go na własnej skórze, nie przyznają się do tego. Uważają oni przemoc szkolną i swoje w niej doświadczenia za normalność i nikogo o niej nie informują. Trzeba im uświadomić, że i dzieci mają swoje prawa zapisane w Konwencji Praw Dziecka i że jednym z nich jest prawo do wolności od przemocy fizycznej lub psychicznej nie można nikogo dyskryminować.
Strona 2
Ryszard Banecki, Gimnazjum nr. 4 w Słomczynie
Przemoc to nie tylko agresja fizyczna. Według mnie najgorszym rodzajem przemocy jest przemoc słowna. Dziecko ośmieszane uważa się za gorsze i traci poczucie własnej wartości. Każdy w takiej sytuacji potrzebuje pomocy, nawet najsilniejszy, nie tylko najsłabszy. Przemoc słowna jest straszną bronią w rękach prześladowców, bo może wyrządzić znacznie większą krzywdę, straszniejszą, bo niewidzialną. Stosowanie przemocy może doprowadzić nawet do prób samobójczych przez osobę prześladowaną. W szkołach trzeba zacząć nauczać młodych ludzi empatii, aby zrozumieli, że każdy ich uczynek, nawet najdrobniejsze wyzwisko, drwina może stać się wielką, wewnętrzną raną u osoby poniżanej. Niech zrozumieją, że każdy jest równy i nie wolno się wywyższać, ani poniżać innych za ułomność w różnych sprawach, bo jak napisał Janusz Korczak: „Wszystko, co osiągnięte tresurą, naciskiem, przemocą jest nietrwałe, niepewne, zawodne”. Następnym
czynnikiem,
coraz
częściej
wpływającym
na
życie
współczesnej młodzieży, są narkotyki, alkohol i różnego rodzaju używki. Młodzież stykająca się - poprzez starszych kolegów, a nawet rodziców - ze środowiskiem, w którym są propagowane alkohol i narkotyki, bardzo łatwo sama staje się członkiem takiej grupy. Dzieci bardzo łatwo uzależniają się od alkoholu i ciężko jest im później skończyć z nałogiem. Łatwiej wchodzą też w konflikt z prawem. Gdy dziecko ma mocną podporę w rodzinie, to z każdym problemem sobie poradzi, nawet z tak trudnym jak wyjście z nałogu. Natomiast młodzież pozbawiona korzeni, nie kochana lub nie zauważana przez rodzinę nie jest w stanie wyjść z uzależnienia, nie ma się komu zwierzyć, o kogo się oprzeć.
Strona 3
Ryszard Banecki, Gimnazjum nr. 4 w Słomczynie
Dzieci poszkodowane w różny sposób przez los mogą się także oprzeć i znaleźć podporę w różnych grupach socjoterapeutycznych, których celem jest pomaganie młodzieży w ich problemach. Każdy z tych czynników, razem lub osobno, powoduje, że młodzież może zejść na złą drogę, prowadzącą ku przestępstwu. Wspólnym
mianownikiem
tych
wszystkich
zagadnień
jest
brak
zakorzenienia, poczucia przynależności – jednym słowem brak rodzinnego ciepła. U źródeł każdego z nich tkwi niepewność dnia dzisiejszego oraz niepewność pszyszłości. Pokonać ten strach o swój los może tylko stabilna rodzina. Moim zdaniem, tych wszystkich problemów nie da się rozwiązać bez wsparcia, pomocy, czułości i miłości rodziny. Nie da się ominąć trudności związanych z wiekiem dojrzewania, ale dzięki pomocy bliskich można je pokonać. Uważam, że podane przeze mnie argumenty doszczętnie obaliły przytoczoną na początku utworu tezę.
Strona 4