NASCHOLING
ook in Nederland beschikbaar. Dolutegravir kan zonder booster eenmaal daags gedoseerd worden en is in studies in combinatie met abacavir/lamivudine en met tenofovir/ emtricitabine gebruikt. In een fase 3-studie is dolutegravir wat betreft effectiviteit op virologische respons vergelijkbaar gebleken met raltegravir. Een andere fase 3-studie toonde zelfs grotere effectiviteit op virologische respons dan efavirenz, die vooral verklaard kan worden doordat meer patiënten met efavirenz moesten stoppen vanwege bijwerkingen. Dolutegravir is ook onderzocht bij patiënten die virologisch gefaald hebben op raltegravir-bevattende therapie en resistentie tegen raltegravir hebben ontwikkeld. Dolutegravir is voor deze indicatie ook geregistreerd. In deze patiëntenpopulatie is zowel de standaard eenmaal daagse dosering van 50 mg onderzocht als een tweemaal daagse dosering van 50 mg. Het tweemaal daagse doseringsregime van 50 mg was effectiever dan eenmaal daags 50 mg. De meest frequente bijwerkingen van dolutegravir zijn misselijkheid, braken, buikpijn, flatulentie, hyperglykemie, stijging van transaminase, bilirubine, lipase en van creatinekinase en daling van het aantal neutrofielen. Dolutegravir veroorzaakt net als cobicistat een geringe stijging van het serumcreatinine door remming van de tubulaire secretie van creatinine. Dolutegravir veroorzaakt zelf weinig tot geen interacties. Wel is dolutegravir een substraat van uridine difosfaat glucuronosyltransferase 1a1 (ugt1a1) – een enzym betrokken bij de glucuronidering van geneesmiddelen – en kan daardoor gevoelig zijn voor interacties met geneesmiddelen die dit enzym induceren of remmen. Elvitegravir/cobicistat en dolutegravir zijn beide zeer effectieve en goed verdragen antiretrovirale middelen die eenmaal daags gedoseerd kunnen worden. Beide nieuwe integraseremmers worden door de experts van de Amerikaanse richtlijn reeds als eerstekeuze middelen aanbevolen voor niet eerder behandelde patiënten, omdat effectiviteit en veiligheid in klinische studies tot 144 en 96 weken is aangetoond voor respectievelijk elvitegravir en
12
mfm
Praktijkgerichte nascholing over farmacotherapie
dolutegravir. Elvitegravir/cobicistat heeft het voordeel dat het beschikbaar is in een combinatiepreparaat en ook goed werkzaam is bij patiënten met een hoge virale load. Het is echter vooral getest in een jonge, mannelijke populatie. Gezien het interactieprofiel is toepassing bij een oudere populatie met comedicatie lastig. Dolutegravir wordt ook goed verdragen, veroorzaakt geen interacties en is zelfs effectiever dan efavirenz gebleken. De beperkingen om deze middelen op dit moment toe te passen zijn de beperkte veiligheidsgegevens en de hogere kosten ten opzichte van andere (generieke) combinaties.
Literatuur 1 Guidelines for the use of antiretroviral agents in HIV-1-infected adults and adolescents (http://aidsinfo.nih.gov/guidelines). 2 Richtlijn Nederlandse Vereniging van HIV Behandelaren (NVHB) (http://www.nvhb.nl/richtlijnhiv/index.php/Hoofdpagina). 3 Farmacotherapeutisch Kompas. 4 KNMP Kennisbank (https://kennisbank.knmp.nl/login?destination=). 5 Volberding PA, Deeks SG. Antiretroviral therapy and management of HIV infection. Lancet. 2010;376(9734):49-62. 6 Sharma M, Saravolatz LD. Rilpivirine: a new non-nucleoside reverse transcriptase inhibitor. J Antimicrob Chemother. 2013;68(2):250-6. 7 Burger DM. Elvitegravir en dolutegravir: het einde van de hiv pijplijn? Pharm Weekbl. 2013;68(2):250-6; 2014. 8 Recommendation on integrase inhibitor use in antiretroviral treatmentnaive HIV-infected individuals from the HHS Panel on Antiretroviral Guidelines for Adults and Adolescents (http://aidsinfo.nih.gov/ news/1392/hhs-panel-on-antiretroviral-guidelines-for-adults-andadolescents-updates-recommendations-on-insti-based-regimens-for-artnaive-individuals). Financiële banden: de auteurs hebben geen financiële banden die betrekking hebben op dit onderwerp. De bij dit artikel behorende e-learning kunt u vinden op www.mfm-online.nl.