Foto: www.brambla.com
Niedawno została wydana książka „Śląskie mity” autorstwa Ewy Kucharskiej oraz Marka Jagielskiego. Opisana w niej historia oparta jest na popularnych śląskich legendach. Bohaterami są: Bebok, Heksa, Skarbek, Bida z Nyndzom oraz Meluza. Nie są to jednak tradycyjne, znane nam opowieści. To dobra lekcja mitów w unowocześnionej wersji O tym, że pamięć o śląskich podaniach ludowych nie zanikła całkowicie i dla niektórych nadal jest cenna, mogą również świadczyć rzeźby artysty Tomasza Wenklara, które można podziwiać w okolicach zamku w Chudowie. Przedstawiają one najbardziej znane śląskie demony: skarbnika, utopca, strzygę, diabła, meluzynę, południcę i wiedźmę. Bogata śląska demonologia jest więc nadal inspiracją do prac twórczych dla artystów. Również wspomniany już pomnik utopców na bieruńskim rynku jest tego przykładem. Skoro więc wciąż znajdują się osoby zafascynowane śląską mitologią, być może jest szansa, że pamięć o tych opowieściach przetrwa kolejne pokolenia. Bo choć wiadomo, że nikt już nie wierzy w istnienie strzyg i utopców, to warto zachować tak cenne skarby kultury, cząstkę historii tego regionu, które nadają Śląskowi jedynego w swoim rodzaju charakteru.
Dziś opowieści o demonach polnych, strasznych bebokach i jeszcze straszniejszych strzygach powoli odchodzą do lamusa. Coraz rzadziej można usłyszeć takie historie, coraz mniej młodych ludzi je zna. A przecież jest to część kultury śląskiej i w dodatku nadzwyczaj barwnie i plastycznie opowiedziana. Śląskie opowieści mają w sobie wiele piękna i niezwykle pobudzają wyobraźnię, stanowią istotną wartość kulturową.
MAJ 2013
Artykuł powstał na podstawie książki Doroty Simonides „Śląski horror. O diabłach, skarbnikach, utopcach i innych strachach” oraz leksykonu i antologii śląskiej demonologii ludowej Barbary i Adama Podgórskich „Mitologia śląska, czyli przywiarki śląskie”.
Najbardziej znane śląskie demony: Skarbnik Bebok Utopiec Strzyga Meluzyna Heksa Południca Zmora
23