Polis nj 15 brochure by Polis

België

Account manager

Nadine Boone +32 (0)475 92 75 69 nadine.boone@polis.be Klantendienst

+32 (0)3 660 27 20 klantendienst@polis.be Publiciteit en marketing

Michèle Meermans +32 (0)3 502 19 14 michele.meermans@polis.be

Nederland New Book Collective Herengracht 166 1016 BP Amsterdam +31 (0)20 226 02 38 www.newbookcollective.com Vertegenwoordiging

Maarten Richel +31 (0)6 54 32 45 80 mrichel@newbookcollective.com Publiciteit en marketing

+31 (0)20 226 02 38 promotie@newbookcollective.com

Uitgeverij Polis najaar 2015

Uitgeverij Polis Maarschalk Gérardstraat 4a 2000 Antwerpen +32 (0)3 502 19 10 info@polis.be www.polis.be

Ten geleide Dit is de eerste catalogus van Uitgeverij Polis. De auteurs die hierin staan zijn reisgenoten op een tocht vol haltes, zijpaden en eindeloze ontdekkingen. Ze stellen vragen die het verleden in een ander daglicht stellen, het heden bijsturen of de toekomst mogelijk maken. Ze lachen, bewonderen of ontroeren mateloos. Ze ergeren zich blauw, proberen een wit voetje te halen bij de goden van de Parnassus en onderzoeken of het gras aan de overkant groener is. Kortom, ze voelen dat de wereld van vandaag zich op een keerpunt bevindt. Het is alsof op de achtergrond het begin van A Tale of Two Cities (1859) van Charles Dickens weerklinkt: ‘Het was de beste der tijden, het was de slechtste der tijden. Het was de eeuw van wijsheid, het was de eeuw van dwaasheid. Het was het tijdvak van het geloof, het was het tijdvak van het ongeloof.’ Over alle aspecten van onze veranderende wereld zullen we boeken uitgeven voor het hele Nederlandse taalgebied. Onvervaard. In alle genres. Met bijzondere aandacht voor literatuur, geschiedenis, filosofie, politiek en al wat onze samenleving kleur geeft. Proza dat onverschrokken op je afkomt. Poëzie die de onachterhaalbare tijd bij de lurven grijpt. Verhalen en ideeën die onze wereld tekenen. We zullen die boeken met passie en zorg maken, en met grote overtuiging aan de man brengen, in nauwe samenwerking met de boekhandel en met onze partners. Onze reis begint nu.

Namens de medewerkers van Uitgeverij Polis Harold Polis

najaar 2015

Inhoud Carmien Michels Vraag het aan de bliksem 6

Yves Knockaert Wolfgang Amadé 32

Peter Holvoet-Hanssen Gedichten voor de kleine reus

Georges Wildemeersch Hugo Claus

Een biografie

Jan Hautekiet en Ann De Craemer Heerlijk Helder Weg met krommunicatie!

De jonge jaren

Joël De Ceulaer Lastpost 38

Dirk Draulans In de Putten 16

100 messcherpe meningen

Natuurdagboek uit een

Cathérine Ongenae (red.) #seksisme

conflictlandschap

Jürgen Mettepenningen en Karim Schelkens Godfried Danneels

Biografie

Nee, wij overdrijven niet!

Maarten Boudry Illusies voor gevorderden 42

Of waarom waarheid

Anthony B. Atkinson Ongelijkheid

altijd beter is

Wat kunnen we eraan doen?

Johan Van Overtveldt De ontwakende reus Waarom Amerika de 21ste 24

eeuw zal domineren

Sergio Bitar en Abraham F. Lowenthal De weg naar democratie 26

Lessen van wereldleiders

Filip Rogiers Verman je 28

Peter Trawny Heidegger en de mythe van de Joodse wereldsamenzwering Alexander Roose De vrolijke wijsheid Zoeken, denken en leven 46

met Michel de Montaigne

Geertrui Daem Viersprong 48

Ruth Lasters Lichtmeters 52

Samuel IJsseling De tijd, het schrift, het verschil Filosofisch testament

Frank Keizer Onder normale omstandigheden

Dirk Leyman Lezen, een gebruiksaanwijzing De wereldliteratuur in vijftig

Frank Judo en Stijn Van de Perre (red.) Belg en Bataaf De wording van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden

Monika Triest en Guido Van Poucke De oorlog na de Groote Oorlog Anti-Duitse repressie in België na WO I

personages

Walter Weyns (red.) Gedoofde kaarsen en uitslaande vlammen De secularisatie onder de loep 78

Gaston Durnez De bolhoed van mijn vader 62

Hans Verboven en Joris Verbeurgt Een oorlog kan ook mooi zijn Ernst Jünger aan het westelijk 64

front

Toon Van Houdt Mietjes, monsters en barbaren Hoe we de klassieke oudheid 68

gebruiken om onszelf

te begrijpen

Edmund Burke Iedereen conservatief 82 Matthias Somers Lof van de gelijkheid Waarom de sociaaldemocratie 80

werkt 85

Verschijningsprogramma

Rik Van Cauwelaert Tussen de plooien Een andere geschiedenis 70

van België

Philippe Van Parijs Belgium Een utopie 72

ROMAN

Carmien Michels Vraag het aan de bliksem Danny is de eerlijkste jongen van de wereld. Hij houdt van alle mensen om zich heen, zeker als ze hem van pas komen. Hij is ook ontzettend behulpzaam, hij helpt het lot graag een handje. We kunnen het alleen maar betreuren dat de hond van de bovenbuurvrouw daarbij het loodje moest leggen. Het leven is een spel, waarbij elke zet telt. Danny laat geen enkele kans onbenut om op te klimmen. Zijn vermoeide ouders zijn een eeuwige inspiratiebron. Hij beschrijft ze dan ook met tragisch leedvermaak. Zijn relaas is steeds zo oprecht als de omstandigheden van hem vragen. Vraag het aan de bliksem is een eigentijdse bildungsroman waarin de optimistische en vindingrijke Danny begerig aan zijn toekomst timmert. Geregeld botsen zijn ambities en vloeibare moraal met zijn schuldgevoel en kwetsbaarheid. Hunkerend naar een groter geheel toetst hij zijn verhaal aan de geschiedenis.

Over We zijn water: ‘Een warm boek. Het zit in het alledaagse taalgebruik, de herkenbaarheid van het gevoel verloren te zijn in de wereld.’ **** de Volkskrant ‘Eerder liet de 23-jarige Carmien Michels zich opmerken als bekroonde Poetry Slammer, met een groot taalvermogen. Nu opteert ze voor een caleidoscopische, gefragmenteerde roman.’ *** De Morgen

CARMIEN MICHELS (1990) studeerde Woordkunst aan het Koninklijk Conservatorium van Antwerpen. Sindsdien danst ze tussen pen en podium. Haar debuutroman We zijn water (2013) haalde de shortlist van de Debuutprijs en De Bronzen Uil 2014. Datzelfde jaar won ze de publieksprijs van het Belgisch Kampioenschap Poetry Slam. Ze werkt samen met artiesten van alle slag en verovert stilaan harten in het buitenland. Met haar kersverse organisatie ARType vzw creëert ze de muziektheatervoorstelling BARTóK. Kortverhalen en poëzie van Carmien verschenen onder meer in Das Magazin en in de bundel Tien. www.carmienmichels.be

• Interviews • Optredens • POS-materiaal

FRAGMENT

Vraag het aan de bliksem

Aangezien ik in tegenstelling tot mijn ouders wist dat de slavernij al lang was afgeschaft en ik mijn rechten als minderjarige zo kon opsommen, eiste ik van mijn moeder een genoegdoening voor al het hemeltergende werk dat ik voor haar opknapte. Zoals algemeen geweten was ze zo gierig als de pest, dus moest ik me tevredenstellen met twintig cent per akkefietje. Voor de inkopen die ik voor haar moest doen, zagen de zaken er veel beter uit. Daarbij mocht ik steeds het wisselgeld houden, als het minder dan vijftig cent was en ik de rekening als bewijs afgaf. Ik was een expert in het vervalsen van bonnetjes. Ik schepte vooral veel poen met de biologische vrouwenproducten die ik helemaal aan de andere kant van de stad in een speciaalzaak moest halen. Ze had er geen idee van hoeveel die dingen kostten, aangezien ik ze al jarenlang elke zomer voor haar inkocht. In mij wilde ze geen moer investeren, maar voor haar eigen verzorging had ze veel over. Zo had ze toch enigszins het gevoel rijk getrouwd te zijn, zoals haar zus. Ze kon het dan ook niet laten op ieder familiefeest op te scheppen over de crèmes waarmee ze haar huid verzorgde. Als tante Katrien dan iets nieuws op de markt ter sprake bracht, schoot ze meteen in de stress. ‘Schrijf dat op, Danny, schrijf dat op, ik moet dat ook hebben.’

POËZIE

Peter Holvoet-Hanssen Gedichten voor de kleine reus In Gedichten voor de kleine reus gaat Peter Holvoet-Hanssen op zoek naar ‘muziekdoosgedichten’ die schoonheid én sluipend gif bevatten. De gedichten zijn intiem maar onheil rukt op, in de gedaante van een vernietigende reus die aan de einder verschijnt. Een troubadour zal Goleman tegemoet gaan, enkel gewapend met woordentover. De ‘zingzegverzen’ spelen zich deels af in het Land van Music-Hall, waar ook Paul van Ostaijen woont. Na De reis naar Inframundo, waarmee Peter Holvoet-Hanssen de Arkprijs van het Vrije Woord 2012 won, luidt Gedichten voor de kleine reus een nieuw en wonderlijk poëzieproject in.

de zwervers verdreven toen engelen zwegen de wind draagt de wolken de wolken de regen schuil onder de varens bladspiegel de vijver kruid tegen bloedzuigers en de wilde citroen in de Tuin der Poëten

Over Peter Holvoet-Hanssen: ‘Met de komst van HolvoetHanssen lijkt de poëzie zichzelf weer eens opnieuw uitgevonden te hebben.’ Geert Buelens ‘Zolang Peter Holvoet-Hanssen met zijn toverstaf zwaait, licht het landschap op.’ Gerrit Komrij ‘Dit is poëzie met lef en dynamiek die de Vlaamse poëzie zo erg nodig heeft.’ De Morgen

PETER HOLVOET-HANSSEN (1960), voormalig Antwerps stadsdichter 2010-2012, maakte een eigen niche in de poëziebiotoop. Met zijn dichtbundels won hij tal van prijzen, van de Debuutprijs tot de Cultuurprijs van de Vlaamse Gemeenschap. Vorig jaar publiceerde hij ‘muziekdoosgedichten’ in het Van Ostaijen-huldeboek Miavoye, dat hij samen met Koen Peeters, Pascal Verbeken en Koen Broucke maakte.

• Interviews • Optredens • POS-materiaal

BIOGRAFIE

Georges Wildemeersch Hugo Claus De jonge jaren Hugo Claus (1929-2008) was een van de belangrijkste en zeker een van de meest iconische Vlaamse schrijvers van de afgelopen eeuw. Hij heeft ons een rijk geschakeerd en royaal bemeten oeuvre nagelaten. In deze uiterst grondig opgebouwde biografie worden de jeugdjaren van Hugo Claus tussen 1942 en 1949 beschreven. Het bestrijkt in grote trekken dezelfde jaren als de autobiografisch geïnspireerde roman Het verdriet van België. Wat beide, leven en werk, gemeen hebben, is de indrukwekkende ervaring die de Tweede Wereldoorlog voor de puber is geweest. Het verhaal dat Georges Wildemeersch met veel eruditie en oog voor detail brengt, plaatst de kunst en de literatuur centraal, vanaf de vertaling van het Duitse gedicht ‘Mutter des Bergmanns’ tot de definitieve doorbraak van het modernisme na de dichtbundel Registreren, met eigen lino op de omslag, en de debuutroman De eendenjacht (De Metsiers). ‘The Child is Father of the Man’, schreef William Wordsworth. Met deze meesterlijke en verrassende reconstructie van Claus’ jonge jaren naderen we iets dichter waar het in zijn wereld echt over gaat.

‘Bij mij komt alles van binnen. Op je 17de, 18de jaar met nog wat nasleep van de puberteit is vrijwel alles gebeurd. De grote basistrekken liggen dan vast, je tema’s en gevoelens ook. Al de rest, wat later komt, zijn variaties daarop.’ Hugo Claus GEORGES WILDEMEERSCH (1947) was tot 2013 gewoon hoogleraar Nederlandstalige letterkunde aan de Universiteit Antwerpen, waar hij in 1996 het Studie- en Documentatiecentrum Hugo Claus oprichtte. In Hugo Claus. De jonge jaren biedt hij een staalkaart van zijn jarenlang vergaarde kennis.

• Interviews • Lezingen • POS-materiaal

Brief van Hubert Lampo van 6 oktober 1949 als redactiesecretaris van het Nieuw Vlaams Tijdschrift.

Hugo en Elly kort na hun kennismaking in januari 1949 bij de Overzier-villa Madonna in Gistel.

Hugo Claus met button.

Telegram in verband met de toekenning van de Leo J. Krynprijs.

NON-FICTIE

Dirk Draulans In de Putten Natuurdagboek uit een conflictlandschap Al enkele jaren woont Dirk Draulans in de Scheldepolders, vlak bij het immer uitdijende havengebied. Daar ziet hij elk seizoen hoe mens en natuur elkaar helpen of voor de voeten lopen. In zijn natuurdagboek In de Putten volgt hij een jaar lang zijn omgeving. Het is het relaas van een leven in een conflictzone, waar mensen wonen en werken met vaak onverzoenbare belangen. Dirk Draulans neemt het standpunt in van de natuurminnaar die meent dat niet alleen kwetsbare mensen, maar ook kwetsbare dieren aandacht verdienen. Nauwkeurig beschrijft hij wat er elk seizoen in de natuur gebeurt en hoe het gebied verandert. ‘Er is geen ongerepte natuur meer in ons land’, schrijft Dirk Draulans. ‘Er is alleen nog natuur die gedoogd wordt, of die gemaakt wordt op plaatsen waar ze zo min mogelijk in de weg ligt.’ In de Putten is een boek waarin onze dubbelzinnige houding tegenover de natuur haarscherp wordt ontleed. Het is een wonderlijke ontdekkingstocht vol prachtige weidevogels, menselijke overmoed en nostalgie naar een voorbije wereld die nog helemaal anders was, maar daarom niet noodzakelijk beter.

Over Samen voor ons eigen: ‘Vlot geschreven boek over de biologie achter het sociale karakter van mensen én van dieren.’ Trouw Over De macht van het minuscule: ‘Een rijk boek.’ Het Belang van Limburg

DIRK DRAULANS (1956) is bioloog, journalist en schrijver. Hij is doctor in de wetenschappen en werkte aan de universiteit van Oxford, waar hij zich bekwaamde in de gedragswetenschappen. Sinds 1987 is hij redacteur bij Knack. Zijn ervaringen als oorlogscorrespondent en Afrikaganger heeft hij neergeschreven in tal van geruchtmakende boeken. In 2012 verscheen het succesvolle Samen voor ons eigen. Van De macht van het minuscule (2014) werd er ook een revelerende reportagereeks gemaakt voor Canvas.

BIOGRAFIE

Jürgen Mettepenningen en Karim Schelkens Godfried Danneels Biografie Godfried Danneels (1933) was de afgelopen decennia het gezicht van de kerk in België. Het levensverhaal van deze minzame, enigmatische man loopt van Kanegem tot Rome, en ver daarbuiten. Danneels heeft, als professor, priester en kerkvorst, de grote veranderingen in onze samenleving op de eerste rij meegemaakt. Minder bekend is zijn rol als kerkelijk topdiplomaat en bestuurder in tal van internationale verenigingen. Biografen Jürgen Mettepenningen en Karim Schelkens hebben een schat aan bronnen geraadpleegd, spraken tientallen mensen die het pad van de kardinaal hebben gekruist en kregen ook exclusieve toegang tot zijn privéarchief. Het resultaat is een verrassend maar ook kritisch beeld van een bevoorrechte getuige van de geschiedenis van België en van de wereldkerk.

JÜRGEN METTEPENNINGEN (1975) is doctor in de theologie, directeur van de dienst Identiteit binnen het vicariaat Onderwijs van het aartsbisdom en gastdocent aan de theologische faculteit van de KU Leuven. In 2010 was hij korte tijd perschef van de Belgische bisschoppenconferentie. Hij schreef al verscheidene boeken over de betekenis en relevantie van geloof en kerk. KARIM SCHELKENS (1977) is professor kerkgeschiedenis aan de Universiteit van Tilburg en gastdocent aan de theologische faculteit van de KU Leuven. Sinds 2013 is hij secretaris-generaal van de European Society of Catholic Theology. Hij redigeerde verscheidene bundels omtrent Vaticanum II.

• Verschijnt ook in het Frans • Grootse mediacampagne • Signeersessie Boekenbeurs • Interviews • Lezingen

‘Deze biografie biedt het portret van degene die voor mij rustige vastheid in de Europese kerk verpersoonlijkt.’ Herman Van Rompuy, gewezen voorzitter van de Raad van Europa

Pausbezoek aan de Benelux. Aankomst van de paus in België, 1985.

‘Een prachtig gedocumenteerde biografie. Wat een onderzoek! Dit is meer dan het verhaal van een uitzonderlijke getuige: het is het verhaal van een kerk en van een samenleving.’ Gabriel Ringlet, oud-vicerector UCL

Bezoek aan de joodse gemeenschap, Brussel.

Begroeting dom Helder Camara, Brussel, 1992.

Voorstelling van het staatsieportret met schilder Jan Vanriet, Mechelen, 2010.

Machtsoverdracht in het aartsbisdom: kardinaal Suenens en aartsbisschop Danneels, Mechelen, 1979.

NON-FICTIE

Anthony B. Atkinson Ongelijkheid Wat kunnen we eraan doen? V E R TA A L D D O O R B O O K M A K E R S

Ongelijkheid is een enorm sociaal probleem dat aanleiding geeft tot een verhit publiek debat. Maar er wordt weinig gepraat over wat we er echt aan kunnen doen. Volgens de wereldvermaarde econoom Anthony Atkinson kunnen we veel meer veranderen dan de sceptici ons voorhouden. In Ongelijkheid stelt hij concrete maatregelen voor. Atkinson is, in de woorden van Thomas Piketty, ‘de godfather van het onderzoek naar inkomens en rijkdom’. Hij heeft in dit toegankelijke boek over ongelijkheid al zijn theoretische en praktische kennis samengebracht. Atkinson stelt voor de herverdeling in westerse economieën te hervormen. Het probleem is niet alleen dat de rijken rijker worden, we slagen er ook niet in om armoede aan te pakken. Onze economie verandert razendsnel en de meerderheid van de bevolking ondervindt daar de gevolgen van. Om ongelijkheid echt terug te dringen volstaat het niet om de rijken zwaarder te belasten. Volgens Atkinson zal staatsinterventie de economie niet doen krimpen en verhindert de globalisering ons niet om actie te ondernemen. Hij formuleert nieuwe, ambitieuze ideeën over technologie, arbeidsmarkt, sociale zekerheid, kapitaal en belastingen. Ongelijkheid is een hoopvol en stevig onderbouwd pleidooi voor concrete, politieke actie.

• Verkocht aan veertien landen • Verschijnt in alle grote talen • Auteursbezoek • Interviews

‘Ongelijkheid is geschreven door iemand die tegelijk optimist, Brit, Europeaan en wereldburger is. De brede kijk op een rechtvaardiger economie is een van de vele kwaliteiten van het boek.’ Thomas Piketty ‘Tony Atkinson, in vele opzichten de vader van het moderne onderzoek naar ongelijkheid, heeft een fantastisch nieuw boek geschreven.’ The New York Times ‘Sir Anthony heeft een meer verteerbare aanpak van ongelijkheid gekozen [dan Thomas Piketty]. Zijn boek is rustiger, korter en directer. Het is een levendig boek dat beleid grondig analyseert zonder saai te worden, dankzij de enthousiaste steun voor overheidsinterventie.’ The Economist ‘Of je er nu van houdt of van walgt, dit is een ambitieus boek.’ Financial Times

SIR ANTHONY B. ATKINSON (1944) is een Brits econoom, verbonden aan de universiteit van Oxford en de London School of Economics. Hij heeft baanbrekend onderzoek verricht over armoede en ongelijkheid. Momenteel onderzoekt hij grote inkomens en de wereldwijde toename van ongelijkheid. Hij was een van de leermeesters van Thomas Piketty en werkte onder meer samen met Nobelprijswinnaar economie Joseph Stiglitz. www.tony-atkinson.com

Een onthullende blik op de toekomst September 2015 | Paperback met flappen | 14 x 21,5 cm | Ca. 240 blz. | Ca. € 19,99 NUR 780 Economie | ISBN 978 94 6310 000 7 | ISBN e-book: 978 94 6310 040 3 Prijs e-book: ca. € 14,99 | Boekverzorging: Herman Houbrechts | Foto auteur: Koen Broos Oorspronkelijke titel: A Giant Reborn. Why the US will dominate the 21st Century Oorspronkelijke uitgeverij: Agate B2

NON-FICTIE

Johan Van Overtveldt De ontwakende reus Waarom Amerika de 21ste eeuw zal domineren V E R TA A L D D O O R L A U R A V A N Z O N , MARJOLEIN MEINDERTS EN PON RUITER

We leven in een verwarde wereld. Onrust en onzekerheid heersen over alle continenten. Eén zekerheid delen alle opiniemakers, politici en economen: de wereld met de Verenigde Staten als enige supermacht is definitief voorbij. China, Brazilië, Rusland, al deze landen staan te dringen om de rol van de VS over te nemen. Hoe realistisch is dit perspectief? Is de ondergang van de economische reus onvermijdelijk? Zal China de nummer één worden? Slaagt de EU erin uit de huidige eurocrisis te komen? Johan Van Overtveldt veegt de vloer aan met al deze veronderstellingen en stelt dat de eenentwintigste eeuw gedomineerd zal worden door het land dat momenteel de beste kaarten heeft: de Verenigde Staten van Amerika. Van Overtveldt onderbouwt in De ontwakende reus overtuigend, evenwichtig, weloverwogen en geëngageerd de stelling dat de VS de enige supermacht zullen blijven.

Over The Chicago School: ‘Een verrukkelijke monografie die al onze lof verdient.’ The Economist Over Red de vrije markt: ‘Een aanrader voor wie de crisis beter wil begrijpen.’ Trends

JOHAN VAN OVERTVELDT (1955) is doctor in de Toegepaste Economische Wetenschappen. Hij was hoofdredacteur van de weekbladen Trends en Knack en directeur van werkgeversvereniging VKW. In het najaar van 2014 werd hij federaal minister van Financiën. Hij publiceerde eerder over globalisering, de ECB, de euro en het monetarisme van de Chicago School.

GESCHIEDENIS

Sergio Bitar en Abraham F. Lowenthal De weg naar democratie Lessen van wereldleiders Democratie is nooit vanzelfsprekend. Dat blijkt uit de getuigenissen die in dit revelerende boek worden samengebracht. Vooraanstaande politieke leiders spreken vrijuit over de manier waarop in hun land het pad is geëffend voor de democratie. De weg naar democratie bevat levende verhalen en concrete lessen in democratie. Het is een onmisbaar boek voor wie de geschiedenis van de afgelopen decennia wil begrijpen. Uiteenlopende landen als Brazilië, Chili, Ghana, Indonesië, Mexico, de Filippijnen, Polen, Zuid-Afrika en Spanje komen aan bod. Allemaal plekken waar burgers repressie en dictatuur een halt hebben toegeroepen. De weg naar democratie bevat gesprekken met Fernando Henrique Cardoso, Patricio Aylwin, Ricardo Lagos, John Kufuor, Jerry Rawlings, B.J. Habibie, Ernesto Zedillo, Fidel V. Ramos, Aleksander Kwaniewski, Tadeusz Mazowiecki, F.W. de Klerk, Thabo Mbeki en Felipe González. Telkens wordt de context helder uitgelegd. De weg naar democratie belicht ook de onderschatte rol van vrouwelijke politieke leiders. Met een voorwoord van de voormalige Tunesische president Mohamed Moncef Marzouki. Dit boek kwam tot stand onder auspiciën van IDEA.

‘Dit is een fascinerend boek. Een onmisbare leidraad voor iedereen die met democratie begaan is.’ Yves Leterme ‘De lessen uit de successen en mislukkingen van deze politieke leiders kunnen anderen helpen om hardnekkige globale uitdagingen te overwinnen.’ Kofi Annan, voormalig secretaris-generaal van de Verenigde Naties ‘Dit boek biedt een indrukwekkende kijk op de manier waarop politieke leiders hun land uit de dictatuur en naar de democratie leidden. Noodzakelijke literatuur voor toekomstige democratische transities.’ Michelle Bachelet, president van Chili SERGIO BITAR (1940) is een Chileense politicus en intellectueel en de president van de Chileense Foundation for Democracy. ABRAHAM F. LOWENTHAL (1941) is professor emeritus van de University of Southern California. Hij richtte de InterAmerican Dialogue op en het Wilson Center’s Latin American Program.

• Verschijnt in het Engels, het Spaans, het Frans, het Nederlands en het Arabisch • Presentatie • Interviews 27

ROMAN

Filip Rogiers Verman je ‘Waarom we niet gelukkig kunnen zijn? Het stond als een lichtreclame aan de binnenkant van zijn achterhoofd te lezen. Het leek de titel van een bestseller, van het soort waarvan magazines en bookstores in deze onzekere, naar antwoorden snakkende tijden uitpuilden. Absurde overvloed, verman je.’ De vierendertigjarige Hofman snakt naar verandering. Jarenlang heeft hij leerkrachten met een burn-out begeleid tot hij zichzelf een feilloze mensenkennis toedichtte. Die overmoed doet hem struikelen. Maar Hofman krijgt een tweede kans. Zijn leven neemt een hoge vlucht dankzij het vooruitzicht op een goed betaalde baan en door de ontmoeting met een vrouw, Anita. Hofman laaft zich aan de illusie van de perfect match, acht zichzelf een meester in cartesiaanse precisie in werk en relatie. Tot de werkelijkheid met hem begint te dollen en hem genadeloos teruggooit op die ene vraag: is zijn leven iets anders dan een langgerekt vluchtmisdrijf? Verman je is het verhaal van een even onvergetelijke als vreselijke liefde. Na zijn prozadebuut Nauwelijks lichaam bewijst Filip Rogiers met deze roman opnieuw dat hij als geen ander kan schrijven over wat ons leven mooi maakt, en onmogelijk.

Over Nauwelijks lichaam: ‘Je merkt dat Rogiers zijn Louis Paul Boon goed heeft gelezen, maar Rogiers’ proza staat wél op eigen benen, heeft een diepe fond.’ De Morgen ‘Mooie, goed geschreven verhalen. Taalgebruik met een groot soortelijk gewicht.’ Leo Pleysier ‘Rogiers schrijft klassieke, existentialistische verhalen. Meer hoeft dat niet te zijn.’ Knack

FILIP ROGIERS (1966) debuteerde in 1998 in het Nieuw Wereld Tijdschrift. Hij stond in de verhalenbundel Mooie jonge honden. Nieuw Vlaams literair talent (2003) en is de auteur van het essay Eigen schuld eerst. Wat we niet willen horen over extreem-rechts in Vlaanderen (2001) en van Buurtpatrouille. Hoe Vlaanderen aan een nieuwe eeuw begint (2004). Zijn verhalenbundel Nauwelijks lichaam (2011) werd bekroond met de Debuutprijs 2012. Het poëzietijdschrift Het Liegend Konijn publiceerde eerder gedichten van zijn hand.

• Interviews • POS-materiaal

FRAGMENT

Verman je

Mensen konden maanden, zelfs jaren uit elkaars leven zijn om dan plots even vertrouwd, aanwezig en tastbaar in elkaars dromen op te duiken. Je voelde de huid, rook elkaar, herbeleefde het samenvallen, maar als je wakker werd, implodeerde die fysieke nabijheid en bleef er in de lege kamer enkel een schrijnend gemis over. Het was geen herinnering, maar een verschijning, een zich buiten alle wil voordoende verplaatsing van het bewustzijn. Het moest dezelfde kwellend scherpe contouren hebben als de vrijheid in de dromen van een gevangene, dezelfde intensiteit als de warmte waarvan een dakloze ijlde. Het was geen gedachte of emotie, het was het samenvallen zelf, de vrijheid en de warmte gestript van elke fysieke verschijningsvorm. Hij was het beide nu, dacht hij: gevangen, dakloos. Mijn kut heeft heimwee naar je hand. Zo verscheen Anita nu bijna dagelijks in zijn gebroken nachten, tastbaar onder zijn handen, weldadig warm in zijn onderbuik. Het was een droom waaruit hij niet wenste te ontwaken, omdat hij wist dat het alleen zijn, de onvrijheid en de koude hem des te harder naar de keel zouden vliegen. Hij rouwde. Hij voelde de eenzaamheid van zijn huid nu even scherp als hij vroeger haar strelen had gevoeld.

BIOGRAFIE

Yves Knockaert Wolfgang Amadé Een biografie Wolfgang Amadé, zo tekende Mozart zijn brieven. Op basis van zijn correspondentie schetst Yves Knockaert het verrassende portret van Mozart, ontdaan van de mythe. Mozart was een geniaal componist, maar tegelijk een gewone mens met leuke en minder aangename karaktertrekken. Uit zijn leven en zijn brieven komt ook een man naar voren die een kind van zijn tijd was. Iemand die vrij wilde zijn ten koste van alles. Zijn persoonlijke visie op wat muziek moet zijn heeft Mozart uitgebreid beschreven in zijn brieven. Yves Knockaert geeft een totaalbeeld van Mozart en slaagt er wonderwel in om de originaliteit en de blijvende schoonheid van zijn muziek te beschrijven. Wolfgang Amadé gaat niet over de bovenaardse Amadeus, maar over de mens die Mozart geweest is. Net zoals zijn muziek op een authentieke manier wordt uitgevoerd, beschrijft Yves Knockaert in Wolfgang Amadé het leven van Mozart op een authentieke en op feiten gebaseerde wijze.

‘Yves Knockaert wil schrijven over “de mens die Mozart geweest is”. Daarover vindt hij de “waarheid” in de brieven van en aan de componist. Maar de waarheid is groter, want op de achtergrond klinkt dof het gerommel van de revolutie en glanst helder het genie van Wolfgang Amadé.’ Stephan Moens ‘Yves Knockaert gaat op zoek naar de ware Wolfgang Amadé die Mozart was. Hij schrijft een authentieke biografie over de mens en de kunstenaar Mozart en doorprikt daarmee de vele mythes en het mysterie van Amadeus. Aan de hand van brieven, documenten en feiten, ontdekt u het meeslepende levensverhaal van een gewone mens die simpelweg geniaal was als componist.’ Jerry Aerts, directeur van deSingel

YVES KNOCKAERT (1954), musicoloog, is als onderzoeker verbonden aan het Lemmensinstituut en is momenteel ook diensthoofd Internationalisering (LUCA). Hij werkte bij Radio 3 (de voorloper van Klara), schreef concertinleidingen en brochures, geeft lezingen over klassieke en nieuwe muziek, en publiceerde in tal van tijdschriften en boeken. Hij bereidt een doctoraatsonderzoek voor over de muziek van Wolfgang Rihm (KU Leuven & LUCA).

• Interviews • Lezingen • Boekpresentatie en concert

Louis Carrogis de Carmontelle, Leopold, Wolfgang Amadeus en Nannerl musiceren te Parijs, 1763.

Saverio dalla Rosa, Mozart in Verona, 6-7 januari 1770. Mozart speelt het Molto allegro uit zijn Pianosonate KV72a op een klavecimbel gemaakt door Giovanni Celestius te VenetiĂŤ. Deze sonate is niet bewaard, ze is enkel bekend door dit schilderij.

WAM, Jupiter, autograaf.

‘W

elke mysterieuze link is er tussen het broeierige leven van Mozart en de weelderige bloei van zijn grensverleggende partituren? Yves Knockaert heeft de sleutels tot dat raadsel gevonden. Hij checkte alle puzzelstukjes op hun betrouwbaarheid, schrapte onderweg alle vrijblijvende speculatie, en kwam zo tot een verrassend scherpzinnige kijk op onvermoede biografische essenties. Nooit was de samenhang tussen leven en werk van Mozart zo helder. De auteur geeft ons het gevoel dat we samen met de componist aan tafel zitten. Het tijdsbeeld wemelt van details die cruciaal zijn in deze verbluffende opheldering. Wie ook maar een béétje houdt van Mozart, moet dit boek lezen.’ – Bart Stouten, producer-presentator Klara

NON-FICTIE

Jan Hautekiet en Ann De Craemer Heerlijk Helder Weg met krommunicatie! Begin 2015 startte het Radio 1-programma Hautekiet met de Heerlijk Helder-campagne. Doel: recht maken wat krom is, namelijk de vaak nodeloos onbegrijpelijke communicatie van politici, juristen, overheidsdiensten, banken, dokters en musea. #HeerlijkHelder werd een begrip. Luisteraars stuurden massaal veel voorbeelden van onheldere taal in. Teksten werden herschreven en ambassadeurs als Rik Torfs en Koen Geens schaarden zich achter de actie. Jan Hautekiet en Ann De Craemer, voorzitster van het Heerlijk Helderpanel, geven in dit boek tal van voorbeelden van krommunicatie, die weleens op de lachspieren werken. Heerlijk Helder is geen stijlgids, maar het vertelt wel waarom mensen wollige taal gebruiken, en waarom het voor henzelf en hun publiek beter is dat ze dat niet doen. Heerlijk Helder is een boek van twee mensen met een hart voor taal, die van heldere communicatie een basisrecht willen maken.

JAN HAUTEKIET (1955) is radiomaker, muzikant en taalminnaar. Hij maakt al sinds 1979 radio bij Radio 1 en Studio Brussel, schreef columns en gastbijdragen, en is zowel op het podium als in de studio actief met onder meer Patrick Riguelle en Rick de Leeuw. In de jaren 1990 besmette hij via Studio Brussel jong Vlaanderen met de taalmicrobe in Hallo Hautekiet. Op Radio 1 presenteert hij elke weekdag het interactieve programma Hautekiet. De Heerlijk Heldercampagne maakte deel uit van dit programma. ANN DE CRAEMER (1981) debuteerde met Duizenden-één dromen. Een reis langs de Trans-Iraanse Spoorlijn (2010), dat werd genomineerd voor de VPRO Bob den Uylprijs voor het beste literair-journalistieke reisboek. Haar prozadebuut Vurige tong (2011) won De Bronzen Uillezersprijs. Daarna schreef ze nog twee romans, De seingever (2012) en Kwikzilver (2014). Ze heeft een taalblog voor De Morgen en is vaste medewerker van Onze Taal.

• Mediacampagne Radio 1 • VRT Taaldag 15/10 • Week van Het Nederlands Taalunie 10-17/10 • Boekenbeursactiviteit i.s.m. Radio 1 • Lezingen • Interviews

NON-FICTIE

Joël De Ceulaer Lastpost 100 messcherpe meningen Hoezo, er worden geen brieven meer geschreven? Tot voor kort schreef Joël De Ceulaer elke week op de laatste pagina van Knack een open brief aan een prominent lid van deze samenleving. Hij richtte zich tot zangers, schrijvers, ondernemers en uiteraard nogal wat politici. Mensen die het hoogste woord voeren, appels met peren vergelijken, de wijsheid in pacht hebben of ons die wijsheid trachten te verkopen. De Ceulaer stelt hun de vragen die gesteld moeten worden. Ontwapenend en eerlijk, maar ook en vooral: scherp. Zo scherp dat de lezer bij momenten een brede glimlach niet kan onderdrukken. Niet alleen als brievenschrijver, ook als televisiecolumnist en als essayist over de tijd waarin wij leven, heeft De Ceulaer de voorbije jaren geregeld zijn duivels ontbonden. Het werd de hoogste tijd om zijn beste stukken te verzamelen voor het nageslacht. Lastpost leest als een alternatieve geschiedenis van het voorbije decennium.

‘Waarom zou ik nu nog een interview geven aan Joël De Ceulaer? Ik weet dat hij me niet moet en mij geen enkel cadeau zal doen.’ Bart De Wever, voorzitter N-VA ‘U gedraagt zich als een zeloot, even dogmatisch als arrogant en daarbovenop ook nog respectloos.’ Bart Staes, Europarlementslid Groen ‘Voorstel: Joël De Ceulaer – enige waardige opvolger van Johan Anthierens – richt De Nieuwe Zwijger op. Net laatste #Lastpost gelezen. Briljant.’ Stijn De Paepe, docent Nederlands Arteveldehogeschool

JOËL DE CEULAER (1964) studeerde Germaanse filologie en wijsbegeerte aan de KU Leuven. Hij werkte voor verschillende media en is vandaag redacteur bij Knack. Eerder publiceerde hij onder meer Denken als ambacht. De levenswijsheid van tien Vlaamse filosofen (2012) en Gooi God niet weg. Over geloof, ongeloof en bijgeloof (2014). De stukken uit Lastpost verschenen in De Standaard en Knack.

NON-FICTIE

Cathérine Ongenae (red.) #seksisme Nee, wij overdrijven niet! Seksisme, bestaat dat nog wel? Of overdrijven vrouwen als ze protesteren tegen de loonkloof, professionele discriminatie en seksuele intimidatie? Seksisme zit soms overduidelijk maar nog vaker onzichtbaar ingebakken in de samenleving. In #seksisme leggen tien vrouwen de patronen ervan bloot. Of het nu over onhaalbare ideaalbeelden gaat, over de hardnekkigheid van traditionele rollenpatronen, of het bijna onverwoestbare victim blaming: het wordt de hoogste tijd dat vrouwen worden gehoord. Want nee, ze overdrijven niet. Met bijdragen van: Liesbeth Kennes Sofie Van Bauwel Emilie Plouvier Elke Jeurissen Cathérine Ongenae Evelien Chiau Bie Van Craeynest Anya Topolski Liesbet Stevens Jamila Channouf Cathérine Ongenae

‘#racisme en seksisme diep ingeburgerd en onbewust goedgekeurd! #wijoverdrijvenniet’ Hilde Van Mieghem ‘Meerdere vriendinnen zijn tijdens puberteit achteloos verkracht. Zij deden nooit aangifte en zullen nooit tweeten – uit schaamte. #wijoverdrijvenniet’ Thomas Vanderveken ‘Wie onze billen ongevraagd vastpakt, pleegt een aanslag: Wij Overdrijven Niet’ Yasmine Schillebeeckx ‘Beste Marc en co, wellicht zijn jullie nog nooit op onchristelijke plaatsen betast in de tram, achtervolgd op straat, of tussen de benen gegrepen in het holst van de nacht.’ Elke Van Huffel

CATHÉRINE ONGENAE (1971) is moeder, journalist, columnist en antropoloog. Ze schrijft al vijftien jaar voor diverse Vlaamse kranten, magazines en websites, waaronder Knack, deredactie.be, De Morgen en Feeling.

• Interviews • Lezingen 41

FILOSOFIE

Maarten Boudry Illusies voor gevorderden Of waarom waarheid altijd beter is Kunnen we zonder illusies? Niemand wil in een totale waanwereld leven, maar de waarheid kan ook kwetsen en verontrusten. Mag je haar niet af en toe wat geweld aandoen? Maarten Boudry vraagt zich af of er nuttige illusies bestaan, uitgekiende en doordachte wanen, heilzaam voor lichaam en geest. Wat is er mis met een placebopil, als je er beter van wordt? Of met geloof in het hiernamaals, als dat je gelukkig maakt? Kan ook zelfoverschatting nuttig zijn? Presteer je niet beter op je werk en op het speelveld als je gelooft dat je zult winnen? Maarten Boudry vertelt in Illusies voor gevorderden op meeslepende wijze hoe wetenschap veel van onze illusies over onszelf en de wereld heeft ontnomen. Kunnen we al die kennis wel aan? Mogen we onszelf en elkaar heilzame leugens aanpraten? Of zijn ook gevorderde illusies gevaarlijk? De waarheid vindt in Maarten Boudry een vurig en eloquent pleitbezorger. In een wereld van religieus fundamentalisme en financiële luchtbellen verwoordt hij de vragen die we ons vandaag moeten stellen.

‘De analyse van Maarten Boudry is scherper dan het scheermes van Ockham.’ Johan Braeckman Over Boudry’s doctoraalscriptie Here be Dragons. Exploring the Hinterland of Science: ‘Een glasheldere en goed geïnformeerde studie over pseudowetenschappen.’ Herman Philipse Over de theologische parodietekst die Boudry aanvaard kreeg bij twee congressen: ‘Does anyone seriously think “theology” is a real subject? See Maarten Boudry’s wonderfully scathing Sokalstyle hoax.’ Richard Dawkins

MAARTEN BOUDRY (1984) is wetenschapsfilosoof en is verbonden aan de UGent. Hij werkte in New York en Wenen. Zijn opiniestukken verschenen in De Standaard, De Morgen, Filosofie Magazine, The New York Times (The Stone), Trouw en de Volkskrant. Samen met Johan Braeckman schreef hij het bekroonde boek De ongelovige Thomas heeft een punt (2011). Samen met filosoof Massimo Pigliucci stelde hij de bundel The Philosophy of Pseudoscience (2013) samen.

• Interviews • Lezingen • Voorpublicaties 43

FILOSOFIE

Peter Trawny Heidegger en de mythe van de Joodse wereldsamenzwering V E R TA A L D D O O R L E O N O T T O D E V R I E S

In 2014 verschenen Heideggers Überlegungen, ‘Overdenkingen’, de eerste reeks van de door hemzelf zo genoemde Zwarte Schriften. Ze voegen een geheel nieuwe dimensie aan het oeuvre van Heidegger toe en hebben tot een buitengewone media-aandacht geleid. Heideggers Überlegungen laten zien dat antisemitische ideeën in een bepaald stadium zijn denken kleurden. Daarbij lijken de Protocollen van de wijzen van Sion, de voornaamste bron van het moderne en postmoderne antisemitisme, een hoofdrol te spelen. Peter Trawny gaat in Heidegger en de mythe van de Joodse wereldsamenzwering in op de vraag welke betekenis deze geestelijke knieval heeft voor het geheel van Heideggers denken.

‘Was Heidegger een grote denker met wat nare karaktertrekjes of was zijn hele filosofie doordrongen van een fundamentele Jodenhaat? Trawny beweert het laatste.’ Trouw

PETER TRAWNY (1964), een van ’s werelds invloedrijkste Heideggerkenners, is hoogleraar filosofie en directeur van het Martin Heidegger Instituut aan de universiteit van Wuppertal. Als redacteur van Heideggers Schwarze Hefte is hij nauw betrokken bij de publicatie van diens Verzameld werk.

• Auteursbezoek (o.v.)

FILOSOFIE

Alexander Roose De vrolijke wijsheid Zoeken, denken en leven met Michel de Montaigne Hoe moet je leven en denken? Rusteloos zocht Michel de Montaigne (1533-1592), door velen beschouwd als de eerste echt moderne mens, naar een antwoord op deze vraag. Alexander Roose beschrijft op meeslepende wijze hoe Montaigne tegenslag en ontgoochelingen overwon, en wat wij van hem kunnen leren. Michel de Montaigne schreef niet voor ons. Hij begon zijn gedachten te noteren om greep te krijgen op zichzelf. Zijn Essays behoren tot de boeiendste filosofische teksten ooit. Montaigne leefde in een tijdperk van wetenschappelijke omwentelingen, godsdienstoorlogen en politieke instabiliteit. Zijn ‘probeersels’ zijn een therapie, een zelfportret en een publieke bekentenis. De gentleman-filosoof denkt na over het goede leven en probeert koortsachtig inzicht te krijgen in zijn eigen bestaan. Hij dialogeert daarom met filosofen uit de oudheid – stoïcijnen, sceptici, epicuristen – voor wie filosofie altijd meer was dan een theorie. Want moedig en waarachtig leven, dat wil Montaigne.

‘Ik ken Alexander Roose als een hele slimme man, die bovendien niet bang is tegen gevestigde meningen in te gaan. Hoge intelligentie en moed – wie die eigenschappen heeft, schrijft mooie boeken. Ik kan niet wachten zijn visie op Montaigne te lezen.’ Andreas Kinneging ‘Geweldig dat Alexander Roose zijn kennis, ervaring en enthousiasme nu ook via een boek met ons zal delen. Je zult zien: Montaigne is een tijdgenoot van ons, en een van zijn erg goede vrienden is Alexander Roose.’ Ann Meskens ‘Wat is het goede leven? Het hield Montaigne in de renaissance bezig, maar Roose toont dat hij ons ook nu nog kan inspireren. Een must voor iedereen die zoekende is...’ Patrick Loobuyck

ALEXANDER ROOSE is de auteur van La curiosité de Montaigne (Parijs, 2015). Hij publiceerde in Le Dictionnaire Montaigne en Montaigne Studies. Voor acteur Koen de Sutter schreef hij de monoloog Montaigne. Hij doceerde aan de universiteit van Cambridge en was fellow in Clare College. Tegenwoordig is hij docent Franse literatuur aan de Universiteit Gent.

• Theatertournee in Vlaanderen en Nederland • Interviews • Lezingen • Eén week aandacht voor Montaigne op Klara 47

ROMAN

Geertrui Daem Viersprong De golden sixties. Vier ongehuwde zussen, Mariëtte, Louise, Estelle en Judith, baten in een Vlaamse provinciestad Gasthof De Viersprong uit en proberen zo in hun levensonderhoud te voorzien. Het deftige pension is voor de zussen, die erg verschillen in leeftijd en karakter, een veilige, besloten haven die hun heel wat aanzien geeft. Maar tegelijk blijkt hun kleine wereld ook een beklemmend keurslijf waaruit ze met moeite kunnen losbreken. De schone schijn kan niet langer worden opgehouden wanneer de flamboyante Estelle beweert zwanger te zijn. Viersprong is het tragikomische verhaal van vier vrouwen die zich in een snel evoluerende en overwegend mannelijke maatschappij staande proberen te houden. De kleurrijke pensiongasten van verschillende rang, stand en overtuiging confronteren hen met een veranderende buitenwereld, en met – wat misschien nog meer bedreigend is – hun eigen verlangens en verwachtingen.

‘Met haar wonderlijke laconieke manier van vertellen bereikt Daem intensiteit en spanning.’ Trouw ‘Daem heeft een eigen en eigentijdse plaats ingenomen in de traditie van de sociale roman in Vlaanderen.’ De Morgen Over De bedlegerige: ‘De bedlegerige is geschreven in een soepele stijl, die wel eens aan Claus en Pleysier doet denken.’ NRC Handelsblad

GEERTRUI DAEM (1952) schreef sinds haar debuut Boniface (1992) verhalen, romans en toneel, waarvoor ze meermaals werd bekroond. Ze schrijft over ontwrichte gezinnen en mensen die meer van het leven verwachten dan ze krijgen. Van haar verschenen onder meer De meisjeskamer, Het moederskind, Een vader voor Elizabeth, Het verdeelde huis, Koud en Olympia. In 2011 verscheen De bedlegerige, dat in 2016 wordt verfilmd.

• Interviews • Lezingen • Expo schilderijen in 2016 • POS-materiaal

FRAGMENT

Viersprong

‘Wat kan mij die vent schelen!’ zegt Stella stoer. Toch kan ze niet beletten dat haar onderlip begint te trillen terwijl ze inhaleert en de rook stomend uitblaast. Pffff… ander en beter, denkt ze. ‘Goed dat ge er zo over denkt, Estelle.’ Mariëtte schikt en herschikt de theemuts over de lege pot, alsof ze op die manier haar gedachten kan ordenen. ‘Ge zijt wijzer geworden, niet meer zo licht ontvlambaar als een bakvis.’ ‘Stopt met uw gepreek, Mariëtte!’ reageert Judith agressief. ‘Ze zegt toch dat het over en uit is, of hoort ge niet goed!’ Waarom kan Jet haar klep niet houden, waarom kan ze Stella niet aanvaarden zoals ze is, hopeloos romantisch en eeuwig en drie dagen op zoek naar de Grote Liefde. Waarom kunnen wij, die minder kwetsbaar zijn, haar niet voor desillusies behoeden, denkt Judith. ‘Als ik een bakvis ben, zijt gij een hoogbejaarde droge haring.’ Estelle trekt haar schouders op. ‘Kunnen wij niet gewoon, normaal spreken?’ vraagt Mariëtte. ‘Gij zijt begonnen’, zegt Stella. Louise kijkt op van haar handwerkje. ‘Ons Mariëtte verwijt u niets, Estelleken’, glimlacht ze, waardoor haar bijna tandeloze mond pijnlijk zichtbaar wordt. ‘We weten allemaal dat het mansvolk u complimenten en avances maakt, openlijk én in den duik, daar kunt gij niets aan doen, het is toch uw schuld niet dat ge zo’n schoon vrouwmens zijt.’ ‘Zwijgt dan’, kreunt Stella.

POËZIE

Ruth Lasters Lichtmeters Wie Ruth Lasters’ tweede bundel openslaat, belandt in een zacht verlichte loketzaal zonder wachtrijen. Ieder gedicht uit Lichtmeters is een schuiflade waarin mensen uit alle tijden en situaties zichzelf proberen achter te laten voor elkaar. Het heden is er slechts een flinterdunne loketruit waar de dichter olijk tegen tikt, tot ze breekt en iedereen onverhuld oog in oog staat met elkaar.

Karper Dat niemand ooit de hele vorming van een ijsvlakte zag, echt elke tel van hoe een vijver tot betreedbaarheid stolt. Allicht is daar geen enkele totaalgetuige van, nu en vroeger niet. Dat zekere raakpunt met mensen uit eerdere tijden maakt hen plots nabij, alsof ze door de troebele ijsspiegel naar mij kijken. Vooral in het midden bij de vastgevroren karper in het wak als een tijdgat, waardoor zij wel de troost lijken te seinen dat zij uitgerekend nu met ongeveer evenveel zijn aan de andere zijde als wij zenuwcellen hebben, als zit er in ons hoofd van elk van wie hier is geweest de felste sprankel.

‘Grillig en lenig is de gedachtewereld van Ruth Lasters. Zelfovertuigd is haar taal. [...] Met haar Vouwplannen is ze in één klap binnen.’ De Groene Amsterdammer ‘[Deze poëzie] is uitermate speels en geestig. [...] Het is een sprankelend project om het niet-gebeurde overschouwelijk te maken.’ de Volkskrant

RUTH LASTERS (1979) schrijft poëzie, columns en romans. Haar dichtbundel Vouwplannen werd bekroond met de prijs van Het Liegend Konijn 2009. In 2015 ontving ze de gedeelde Türingprijs. Naast het schrijven werkt ze als zorgcoördinator in het interculturele hart van Borgerhout.

• Interviews • Optredens • Voorpublicaties • POS-materiaal

FILOSOFIE

Samuel IJsseling De tijd, het schrift, het verschil Filosofisch testament Op 14 mei overleed Samuel IJsseling, kort nadat hij de laatste hand had gelegd aan zijn filosofische testament. Het interesseerde IJsseling niet of een filosoof gelijk heeft. ‘Wat ik eindeloos veel boeiender vind als ik een filosoof lees, is te zien hoe het verhaal dat hij vertelt in elkaar zit.’ Voor IJsseling moet filosofie aansluiting zoeken bij de ervaring. ‘Ze moet een verhaal kunnen vertellen aan reëel bestaande mensen.’ Dat is wat hij een leven lang heeft gedaan. IJsseling introduceerde bijvoorbeeld het postmodernisme in de Lage Landen. Hij slaagde in zijn opzet omdat hij ogenschijnlijk ondoordringbare teksten in mensentaal kon uitleggen. Denken is voor IJsseling geen zaak van grote woorden, zware begrippen, esoterische concepten. Zijn leermeester Heidegger mocht dan wel grommen dat het wezenlijke zich niet eenvoudig laat uitzeggen, IJsseling slaagt daar schijnbaar zonder moeite in. Als geen ander is hij in staat ons te tonen hoe complexe zaken als tijd, schrift en verschil het traditionele moderne denken overhoopgooien. De tijd, het schrift, het verschil geldt als IJsselings filosofische testament. In een uitleiding schetst filosoof Erik Meganck een portret van IJsseling en zijn belang voor het denken in Vlaanderen en Nederland.

‘De grootste filosoof van de Lage Landen.’ Dirk De Wachter Over Dankbaar en aandachtig: ‘Een boek dat je naar mijn mening met de nodige bedachtzaamheid moet (her)lezen.’ Liberales

SAMUEL IJSSELING (1932-2015) was van 1969 tot 1997 hoogleraar filosofie aan de KU Leuven. Hij promoveerde op Heidegger, introduceerde het postmodernisme in de Lage Landen en schreef een vijftigtal boeken, waaronder Wat zou de wereld zijn zonder filosofie? en Mimesis. Over schijn en zijn en – in gesprek met Ger Groot – Dankbaar en aandachtig.

POËZIE

Frank Keizer Onder normale omstandigheden Geboren in de jaren tachtig, in een leeg decennium opgegroeid en volwassen geworden in de crisisjaren. Onder normale omstandigheden is het verslag van een ontwikkeling die op niets is uitgelopen. Een verbrokkeling. Terwijl de maatschappelijke dood steeds verder om zich heen grijpt, raapt de dichter (blank, verward, ontwapend) in Amsterdam-Noord de scherven op om nieuwe vormen uit te proberen. Want ook Google weet niet hoe het voelt, leven in de eenentwintigste eeuw.

schrijven, heel simpel gezegd, is het overbrengen van informatie en dan bedoel ik niet het voorverpakte product, maar het gestommel van lichamen die zich de taal in denken zodat ze het leven anders gaan leven

‘Onder normale omstandigheden is een fabriek waarin uniseks werkkleding wordt geproduceerd die om geen enkel lijf lekker zit. Het werk is er monotoon, het personeel onnodig hoog opgeleid. Men laat je er geen moment alleen met je eigen goede bedoelingen. Onder normale omstandigheden is een fabriek om in te werken. Ik wil er de hele dag in overall naar Gorter luisteren die zingt dat de wereld goedkoop is, maar dat Frank Keizer haar nog wel wat goedkoper kan maken. En dan nooit meer uitklokken.’ Tsead Bruinja ‘Frank Keizer schopt, ontroert en troost, het is niet anders. Onder normale omstandigheden is een bundel die barst van urgentie. Zijn “eigen problemen” zijn die van ons.’ Bert Bultinck

FRANK KEIZER (1987) is dichter en essayist. Hij publiceerde in nY, Tirade, DW B, hard//hoofd en Het Liegend Konijn. Onder normale omstandigheden is zijn debuutbundel. frankkeizer.wordpress.com

• Interviews • Optredens • Voorpublicaties • POS-materiaal

NON-FICTIE

Dirk Leyman

Met illustraties van Brecht Evens

Lezen, een gebruiksaanwijzing De wereldliteratuur in vijftig personages ‘Is je roman autobiografisch? En bestaan je hoofdpersonages ook écht?’ Het zijn ongeveer de meest gestelde vragen aan een schrijver. Waarop deze vaak een ontwijkend antwoord mompelt. En toch laten talloze auteurs realiteit en fictie voortdurend haasje-over spelen. Natuurlijk scheppen ze niet uit het niets. Maar hoe gaan schrijvers daarbij te werk? En hoe komen hun personages tot stand? Dirk Leyman voert vijftig beroemde literaire personages ten tonele en legt haarfijn uit hoe ze gebaseerd zijn op echte mensen en historische figuren. Van Gabriel García Márquez via Oscar Wilde en Jeroen Brouwers tot Gerard Reve, Virginia Woolf én Georges Perec: zijn zoektocht door de wereldliteratuur is even opwindend en verrassend als amusant. Leyman demonstreert vooral hoe de literaire verbeelding de vreemdste capriolen kan maken. Niets is wat het lijkt in literatuur. En dat is precies de reden waarom we er nooit genoeg van krijgen. Lezen, een gebruiksaanwijzing blikt nieuwsgierig in de trukendoos van de schrijver en is gebaseerd op de fel gesmaakte rubriek in De Morgen. Het boek is door Brecht Evens voorzien van prachtige illustraties. Met medewerking van Charlotte van Hacht en Christophe Vekeman.

Over Nice, muze van azuur: ‘Bij zo’n boek hoort een bedevaart.’ De Standaard Over De papieren man: ‘Leymans prettige, heldere stijl [is] ook voor de minder gevorderde mensen onder ons een plezierige constante van deze site.’ NRC Handelsblad Over Brecht Evens: ‘De belangrijkste ambassadeur van de Belgische strip sinds Hergé.’ The Guardian

DIRK LEYMAN (1965) is literair journalist. Sinds 2000 is hij verbonden aan De Morgen als recensent, interviewer en boekennieuwsjager. Hij schrijft voor talloze andere publicaties, ook over fotografie. Leyman stelde twee literaire stedenboeken samen: Gent, de dubbelzinnige (2000, met Marco Daane) en Nice, muze van azuur (2004). Zijn literaire nieuwssite De papieren man (2006-2011) werd bekroond met de Dutch Bloggie als beste literatuurweblog en de Parnassusprijs van het Vlaams Fonds voor de Letteren. BRECHT EVENS (1986) is een van de belangrijkste vertegenwoordigers van de nieuwe golf Vlaamse stripmakers die ook internationaal succes oogsten. Verschillende van zijn strips werden ondertussen in vele talen vertaald. Vorig jaar verscheen zijn boek Panter.

• Mediacampagne • Interviews • Optredens

FRAGMENT

Lezen, een gebruiksaanwijzing Het beroemdste hoofdstuk uit Ulysses – tot 1936 op de verboden lijst in het VK – is ‘Penelope’, de scabreuze en ongepolijste monoloog van de aardse Molly Bloom aan het eind van de roman. Joyce spreidt er een ongewoon scherp inzicht in de vrouwelijke psyche tentoon. Liggend naast haar slapende echtgenoot overdenkt Molly haar leven en liefdes, haar eigenaardige man en haar viriele minnaar, in een gedachtespiraal die Joyce zonder interpunctie weergeeft. ‘Ze praat over seks en over verschillende wijzen om seks te hebben op een manier die voorheen alleen in pornografie mogelijk was geweest’, noteert specialist Geert Lernout daarover in James Joyce. Een introductie (2002). Dat Joyce zich voor Molly Bloom liet bevruchten door de ongedwongenheid van zijn echtgenote Nora Barnacle, lijdt weinig twijfel. Al valt Ulysses zeker niet strikt autobiografisch te interpreteren. Joyce ontmoette de roodharige Nora Barnacle op 10 juni 1904 in Dublin en viel onmiddellijk ten prooi aan een verschroeiende aantrekkingskracht. Hij knoopte op straat een gesprek met haar aan en ontdekte dat ze in Finn’s Hotel werkte. Ze vertoonde niet in het minst interesse voor literatuur. Des te meer was ze geporteerd voor seks. Een eerste afspraak op 14 juni viel in het water, maar op 16 juni lukte het wel. Aan de oevers van de Dodder maakte Nora seksuele avances en liet ze Joyce in een zakdoek klaarkomen. Joyce beitelde het moment later in Ulysses, de dag die de geschiedenis zal ingaan als Bloomsday en waarop de roman zich voltrekt. ‘Vanaf zijn eerste brieven is het duidelijk dat de Ierse übermensch hopeloos verliefd was geworden’, schrijft Geert Lernout. ‘Zonder twijfel was een van de belangrijkste redenen haar seksuele directheid: zij had (net als Molly Bloom) het initiatief genomen.’ Nora volgde Joyce toen hij besloot Ierland te verlaten en naar het Europese continent trok, al huwden ze pas in 1931.

AUTOBIOGRAFIE

Gaston Durnez De bolhoed van mijn vader Gaston Durnez was een tiener in de crisis- en oorlogsperiode aan het einde van de jaren 1930 en het begin van de jaren 1940. Het enige goede van die tijd lag voor hem in de titel die hij gaf aan een boek met herinneringen: Vroeger waren wij veel jonger (2008). In De bolhoed van mijn vader keert hij nog eens terug naar die tijd. Hij schetst de sfeer waarin het ‘voetvolk’ van toen leefde, in de Brabantse streek onder de rook van Brussel. Vertellend over de kruimels van het dagelijks leven roept hij het grote drama op dat achter kleine dingen ligt verborgen.

‘Durnez staat bekend als een knap stilist die gevat en met humor een situatie kan beschrijven, zijn bronnen echt doen spreken, de lezer blijven boeien.’ Ons Erfdeel ‘Durnez ontpopt zich meer en meer tot het collectieve geheugen van het Vlaanderen van de afgelopen eeuw.’ Knack

GASTON DURNEZ (1928) is literair auteur, dichter, cursiefjesschrijver en was journalist voor De Standaard, waarvan hij de geschiedenis schreef. Hij heeft tal van publicaties op zijn naam staan, waaronder een biografie van Felix Timmermans. Durnez heeft een column in De Bond en is bezieler van het Felix Timmermans Genootschap.

• Interviews • Lezingen

GESCHIEDENIS

Hans Verboven en Joris Verbeurgt Een oorlog kan ook mooi zijn Ernst Jünger aan het westelijk front In de maanden juli en oktober 1917 vocht de Duitse officier Ernst Jünger (1895-1998) mee in de Derde Slag om Ieper. Aan de hand van de originele dagboeken, brieven, militaire documenten, nieuw fotomateriaal en unieke kaarten reconstrueert Een oorlog kan ook mooi zijn de belevenissen van deze met de hoogste Pruisische ordes gedecoreerde oorlogsheld. Daarnaast schetsen Hans Verboven en Joris Verbeurgt een beeld van Jüngers controversiële oorlogsfilosofie en ze beschrijven het bewogen leven van een van de meest omstreden Duitse schrijvers van de twintigste eeuw. Jüngers literaire oorlogsdagboeken, bekend geworden onder de titel In Stahlgewittern, brachten hem roem en aanzien. Ze bezorgden cultuuraristocraat Jünger ook de naam van onderkoelde en zakelijke ‘estheticus van de gruwel’. De ervaringen van deze overtuigde militarist brengen de Eerste Wereldoorlog heel dichtbij.

‘Jünger heeft een opmerkelijk talent om te beschrijven. Bij hem ziet men de oorlog in al zijn naaktheid, men ziet het gruwelijke genot van de dood. Jüngers boeken hebben een grotere pacifistische invloed dan de andere oorlogsboeken.’ Erich Maria Remarque

HANS VERBOVEN (1978) promoveerde op het werk van Ernst Jünger in Heidelberg. Hij vertaalde werk van hem en is in ons taalgebied de grootste kenner van het werk van de Duitse schrijver. Hij is professor aan de faculteit TEW van de Universiteit Antwerpen. JORIS VERBEURGT (1975) is militair historicus. Als beroepsofficier studeerde hij aan de NATO School in Duitsland, aan JFK Special Warfare Center and School in Fort Bragg en aan het Defensiecollege van de Koninklijke Militaire School. Hij diende in het Midden-Oosten en in Afrika.

• Interviews • Lezingen

FRAGMENT

‘Omdat het artillerievuur inmiddels aan alle kanten even sterk is, besluit Jünger richting vijand op te rukken, door de vuurwals heen. Rondom hen stijgen zandfonteinen op als “geisers in een vulkaanlandschap”. De intensiteit van de beschieting grenst aan het onvoorstelbare. Maar de mannen hebben een onverwachte bondgenoot: zand! De reeds ontelbare malen omgewoelde aarde is immers zo mul geworden, dat de granaten zich diep in de bodem boren vooraleer ze ontploffen. Dat beperkt de kwalijke gevolgen van de ontploffing tot de onmiddellijke inslagzone. De granaatsplinters stuiven vooral verticaal op in plaats van breed over de bodem. Na een tijdje wordt het vuur minder. Jünger is door de ergste vuurwals heen.’ Uit Een oorlog kan ook mooi zijn

‘Een soldaat van het 76ste, een echte Hamburgse dikkop, schoot de ene kogel na de andere af, zonder zich om dekking te bekommeren. Tot er een knal was en hij badend in bloed met een hoofdschot ineenzakte. Hij klapte in een hoek van de loopgracht dubbel, en bleef met het hoofd tegen de zijkant van de loopgracht ineengedoken zitten. Zijn snurkend rochelen klonk in alsmaar langere tijdspannes tot het volledig ophield. Tijdens de laatste krampen liet hij zijn water lopen. Ik zat ineengedoken naast hem en registreerde deze gebeurtenissen zakelijk.’ Uit het oorlogsdagboek van Ernst Jünger

Ernst Jünger.

GESCHIEDENIS

Toon Van Houdt Mietjes, monsters en barbaren Hoe we de klassieke oudheid gebruiken om onszelf te begrijpen Alle wegen leiden naar de Grieks-Romeinse oudheid. Als we vandaag zijn wie we zijn, dan komt dat in niet geringe mate omdat we ons spiegelen aan wat er zich heel lang geleden in Rome en Athene afspeelde. Toon Van Houdt toont aan hoe wij, moderne mensen, in vele opzichten moderne Grieken en Romeinen zijn. De moderne westerse mens heeft de klassieke oudheid nodig gehad om zichzelf te ontdekken. Onze antieke voorvaderen bedachten al categorieën van mensen om zichzelf te bepalen: onbeschaafde vreemden, onechte mannen (en vrouwen), lelijke monsters of zelfs dierlijke monsterrassen. Ook wij maken gretig gebruik van die categorieën en passen de oudheid aan onze besognes aan. Toon Van Houdt beschrijft op fascinerende wijze hoe we de Grieken en Romeinen al eeuwenlang enthousiast voor ons karretje spannen.

‘Toon Van Houdt schrijft bijzonder vlotte, frisse essays, biedt heerlijke, spitse duidingen van de oudheid die nauw aansluiten bij zaken die er vandaag echt toe doen, zonder evenwel te forceren. Leesgenot verzekerd.’ Patrick De Rynck Over Amor-Roma: ‘Wie grasduint in hun boek, verbaast zich over de wereld van verschil tussen de Romeinse cultuur en de onze.’ Knack

TOON VAN HOUDT (1966) is als classicus en cultuurhistoricus verbonden aan de KU Leuven, waar hij onder meer receptiegeschiedenis van de GrieksRomeinse oudheid doceert. Hij publiceert regelmatig voor een breed publiek in Kleio en Streven. Van zijn hand verscheen onder meer AmorRoma. Liefde en erotiek in het oude Rome (2003).

• Interviews • Lezingen

GESCHIEDENIS

Rik Van Cauwelaert Tussen de plooien Een andere geschiedenis van België In Tussen de plooien komt een stoet van veelal onbekende, soms vergeten figuren tot leven die tussen de plooien van de vaderlandse geschiedenis vielen. Rik Van Cauwelaert vertelt op meeslepende wijze hoe de achterkant van de geschiedenis vaak boeiender is dan de voorkant. Wat deed de jonge Belgische dichter Léon Kochnitzky met de Italiaanse bard Gabriele d’Annunzio in Fiume? Wat hebben de CIA en het Europacollege in Brugge met elkaar gemeen? Waarom schreef Hendrik de Man een open brief aan Leopold III om de ter dood veroordeelde collaborateur Robert Poulet in bescherming te nemen? Wat deed de Canadese kanonnenbouwer Gerald Bull in Brussel en waarom werd hij vermoord? Waarom werden de billen van de Vlaamsgezinde Mechelse liberaal Armand de Perceval op een negentiende-eeuws muntstuk geslagen? Hoe kon een broodjeaapverhaal als dat van de Roze Balletten er bij het publiek in gaan als koek?

Over Ils nous ont pris la Flandre: ‘Het boek leest als een politieke thriller.’ Knack ‘Want om wat vandaag gebeurt te begrijpen, moet men het verleden kennen, om de toekomst te kunnen uitzetten, terwijl men al afbrekend opbouwt. Rik Van Cauwelaert heeft niet de eerste, maar wel een veel belangrijker steen hiertoe gelegd.’ Guido Lauwaert

RIK VAN CAUWELAERT (1950) was hoofdredacteur en directeur van het weekblad Knack en is nu columnist van de krant De Tijd. Hij staat bekend om zijn scherpe analyses in zijn wekelijkse columns en regelmatige commentaren op radio en tv. In 2012 verscheen Ils nous ont pris la Flandre. Waals socialisme en Belgische illusies.

POLITIEK

Philippe Van Parijs Belgium Een utopie ‘Er is niets pervers aan de wens dat België op een mooie dag in rook opgaat en de Europese Unie de rol van de huidige Belgische federatie overneemt als beschermende koepel voor onze nauw verstrengelde gewesten.’ België mag verdampen. Een gewaagde stelling van een Franstalige Brusselse filosoof. De creatieve veelzijdigheid van Philippe Van Parijs is haast legendarisch. Voor een leefbaar en meertalig Brussel. Voor een sterke Europese integratie. Voor een federale kieskring in België. Voor het compromis als sleutel tot een werkbare democratie. En voor solidariteit. Van Parijs publiceerde de voorbije jaren meerdere teksten waarin hij een gedurfd en ondogmatisch pleidooi houdt voor een verenigd en solidair Europa naar het voorbeeld van een hervormd België met vier deelstaten. Meertaligheid, solidariteit en compromisbereidheid zijn daarbij essentiële elementen. In Belgium. Een utopie schetst hij een duidelijke visie op de institutionele toekomst van België en van Europa.

‘Wat een zegen dat een internationaal toponderzoeker zich buigt over eigen stad en land! Philippe Van Parijs is altijd scherp, altijd wars, altijd integer. Niemand kan zijn stem nog negeren.’ David Van Reybrouck ‘Philippe Van Parijs is een van de sterkste Belgische intellectuele exportproducten. Deze veelzijdige denker en doener behoort tot de wereldtop van de hedendaagse politiek filosofen en kan ook in begrijpelijke taal heel slim zijn.’ Carl Devos ‘Als alle filosofen even breeddenkend, even activistisch, even inhoudelijk sterk en even humanistisch zouden zijn, dan zag de wereld er een stuk beter uit. Laten we vooral goed nadenken over wat Philippe Van Parijs zegt. Om vervolgens zijn wijsheid in daden om te zetten.’ Walter Zinzen

PHILIPPE VAN PARIJS (1951) is filosoof en doceert of doceerde aan de universiteiten van Louvain, Harvard, Oxford en Leuven. Hij spreekt niet minder dan zes talen en is een wereldvermaarde promotor van het basisinkomen. In België is hij bekend om zijn publieke optredens en zijn columns over de toekomst van het meertalige en multiculturele federale België in Europa. Hij is woordvoerder van de Paviagroep en medeoprichter van de denktank Re-Bel (Rethinking Belgium).

GESCHIEDENIS

Frank Judo en Stijn Van de Perre (red.) Belg en Bataaf De wording van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden In 2015 is het tweehonderd jaar geleden dat het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden werd opgericht, een onderbelichte periode in onze geschiedschrijving. Het einde van Napoleon in Waterloo en de nieuwe Europese ordening, die op het Congres van Wenen werd afgesproken, betekenden vooral het einde van een lange periode van opeenvolgende oorlogen. Het Verenigd Koninkrijk leek een nieuw begin, ook al kwam het tot stand in moeilijke omstandigheden. De dertien bijdragen in Belg en Bataaf geven een beeld van de boeiende overgangsperiode tussen Napoleon en Willem I. Hoe werden de bevrijde gebieden bestuurd vooraleer een definitieve beslissing werd genomen over hun staatkundige lot? Welke religieuze spanningen ondermijnden het nieuwe staatsverband? Wie waren de grootste aanhangers en tegenstanders van de gedachte van het Verenigd Koninkrijk? Wie Belg en Bataaf heeft gelezen, zal anders aankijken tegen de geschiedenis van de vroege negentiende eeuw. Met bijdragen van Pierre-Olivier de Broux, Beatrice de Graaf, Lotte Jensen, Valérie Herremans, Emo Bos, Patrick Nefors, Pieter Dhondt, Emese von Boné, Renger de Bruin en Els Witte.

Over De prijs van de Scheiding: ‘Een aanbevelenswaardige uitgave die hopelijk niet alleen historici zal bereiken.’ Belgisch Tijdschrift voor Nieuwste Geschiedenis ‘Een interessante historische studie waarin wel meer mythen over het ontstaan van België worden ontkracht.’ Knack

STIJN VAN DE PERRE (1966) is historicus en docent aan de Arteveldehogeschool en is verbonden aan de vakgroep Geschiedenis van de UGent. Met Paul Van Damme schreef hij in 2011 Zonder woorden? Een geschiedenis van België in spotprenten. FRANK JUDO (1971) studeerde geschiedenis, wijsbegeerte en rechten in Leuven en is advocaat aan de Brusselse balie. Hij publiceerde artikelen over de geschiedenis van het orangisme, jakobitische ballingen in de Zuidelijke Nederlanden en de Brabantse Omwenteling. Van de Perre en Judo redigeerden in 2009 De prijs van de Scheiding. Het uiteenvallen van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden (1830-1839).

• Interviews • Lezingen 75

GESCHIEDENIS

Monika Triest en Guido Van Poucke De oorlog na de Groote Oorlog Anti-Duitse repressie in België na WO I Aan het begin van de twintigste eeuw waren de Duitse en Belgische economie sterk verstrengeld. Vele Duitse families en bedrijven waren hier thuis. De Duitsers in België waren volledig ingeburgerd, het waren Belgen als alle anderen. Tot in augustus 1914. Vanaf de eerste dagen van de oorlog kregen vele Belgische Duitsers een dwangbevel van de bezetter om het land te verlaten. De Duitse families die tijdens de Groote Oorlog in België waren gebleven, werden na de oorlog streng gestraft. Ze werden vijanden en hun bezittingen werden verbeurdverklaard. De Belgische staat was onverbiddelijk. In De oorlog na de Groote Oorlog brengen Monika Triest en Guido Van Poucke voor het eerst het relaas van de harde anti-Duitse repressie in België na de Eerste Wereldoorlog. Wat waren de gevolgen voor de erfgenamen, de verwanten, het personeel van de Duitse bedrijfsleiders en hun families die zich al decennia Belg voelden? En vooral: was dit alles wel rechtvaardig?

‘Als gevolg van de Duitse bezettingspolitiek gingen in 1918 de Duitse gemeenschappen in België ten onder. Door dit boek zal het brede publiek kennis kunnen nemen van de ondergang van die groepen die in het vooroorlogse België een belangrijke plaats hadden ingenomen.’ Antoon Vrints

MONIKA TRIEST (1941) promoveerde in de klassieke filologie. In de jaren 1980 bekleedde zij de eerste leerstoel vrouwenstudies aan de Universiteit van Amsterdam. Zij publiceerde onder meer Het Besloten Hof. De begijnen in de Zuidelijke Nederlanden, Macht, vrouwen en politiek, 1477-1558: Maria van Bourgondië, Margareta van Oostenrijk, Maria van Hongarije en Met de duivel naar bed. Heksen in de Lage Landen. GUIDO VAN POUCKE (1946) is drukker en amateurfotograaf. Samen met Monika Triest publiceerde hij Grote Madammen. Het Sint-Elisabethbegijnhof in Gent en SintAmandsberg. De laatste jaren doen beide auteurs samen archiefonderzoek naar de periode volgend op de Eerste Wereldoorlog in België. In 2013 verscheen hierover Het grote taboe na de grote oorlog. De Belgische staat versus de adellijke familie Arenberg.

• Interviews • Lezingen 77

NON-FICTIE

Walter Weyns (red.) Gedoofde kaarsen en uitslaande vlammen De secularisatie onder de loep Religie is een paradoxale menselijke ervaring die zeer uiteenlopende reacties oproept. Vandaag lijkt het religieuze omgeven door mist. De onduidelijkheid wordt vergroot door de eindeloze complexiteit van onze samenleving, die zowel seculier is als postseculier, zowel areligieus als multireligieus. In de driedelige reeks Hoezo, religie? wordt gezocht naar samenhang. Het debat, en zelfs de controverse, wordt daarbij niet geschuwd. In het eerste deel gaan Staf Hellemans, Walter Van Herck, Nadia Fadil, Patrick Loobuyck, Peter Nissen en Walter Weyns dieper in op de secularisatie. Hoezo religie? is een initiatief van UCSIA – Universitair Centrum Sint-Ignatius Antwerpen. Deel 2 Gevierendeelde waarheid

Deel 3 Gewoon buitengewoon

Over religie en wetenschap

Over religieuze waarden en praktijken

Verschijnt najaar 2016

Verschijnt najaar 2017

WALTER WEYNS doceert sociologie en cultuurkritiek aan de Universiteit Antwerpen. Hij beoefent een essayistische vorm van sociologie, schreef een dissertatie over Jürgen Habermas en publiceerde onder meer Klassieke sociologen en hun erfenis, Het geval Canetti, Het tijdperk van de maatschappij, en samen met Stijn Geudens en Anne-Marie Estor de bundel Marktisme.

• Het gelijknamige colloquium van UCSIA vindt plaats op 10 oktober aan de Universiteit Antwerpen • Interviews • Lezingen

Bloemlezing uit het werk van een van de bekendste conservatieve denkers Oktober 2015 | Paperback | 13,5 x 20 cm | Ca. 176 blz. | Ca. € 15 NUR 740 Mens en maatschappij | ISBN 978 94 6310 009 0 ISBN e-book: 978 94 6310 048 9 Prijs e-book: ca. € 9,99 | Boekverzorging: Stijn Dams Foto Theodore Dalrymple: Lies Willaert

Edmund Burke Iedereen conservatief

BLOEMLEZING In de reeks Tijd & Mens verschijnen spraakmakende boeken over politiek en samenleving.

INGELEID DOOR THEODORE DALRYMPLE V E R TA A L D D O O R M A R C V A N F R A E C H E M

Edmund Burke (1729-1797) wordt de grondlegger van het conservatieve denken in de politiek genoemd. Hij is vooral bekend geworden met zijn Reflections on the Revolution in France (1790). Meer dan een reactie op de revolutionaire ideeën, anarchistische omwentelingen en vreselijke terreur op het Europese continent, is zijn Reflections een onderzoek naar de juiste manier om maatschappelijke veranderingen tot stand te brengen, rekening houdend met de traditie en met de menselijke natuur. ‘To change, in order to preserve’ is daarbij het motto van Burke. Iedereen conservatief bevat een bloemlezing van de belangrijkste citaten uit Reflections on the Revolution in France en biedt een uniek inzicht in het conservatisme van Edmund Burke. Wat conservatisme vandaag betekent, en wat het belang is van Burke voor conservatieve denkers, licht psychiater en publicist Theodore Dalrymple toe in een uitgebreide inleiding. Hij noemt Burke hoogst relevant voor vandaag, ook al is hij niet in slogans samen te vatten. Burkes conservatisme is vooral een verhaal van nuance. En daar gaat het om in filosofie. ‘Wie leeft volgens slogans is gedoemd een leven van oneerlijkheid, verdrukking en ellende te leiden.’

‘The individual is foolish, but the species wise, if only time is given to it.’ Edmund Burke Over eerder werk van Theodore Dalrymple: ‘Een pleidooi voor discretie en zelfbeheersing, sceptisch, antipopulistisch en, het scheldwoord van deze tijd, elitair.’ de Volkskrant

EDMUND BURKE (1727-1792) was een liberaal volksvertegenwoordiger voor Ierland in Westminster (Londen). Hij staat bekend als de politieke filosoof die het conservatisme heeft gemunt, vooral door het boek Reflections on the Revolution in France. THEODORE DALRYMPLE (1949) was arts en psychiater en is een van de scherpzinnigste cultuurcritici van Engeland. Hij publiceerde tal van boeken, waarvan Leven aan de onderkant en Beschaving of wat ervan over is de belangrijkste zijn.

ESSAY

Matthias Somers Lof van de gelijkheid Waarom de sociaaldemocratie werkt De wereld staat op haar kop en de sociaaldemocratie kan ons redden. Dat is de duidelijke boodschap die Matthias Somers vurig verdedigt in Lof van de gelijkheid. Linkse ideeën hebben vandaag wind tegen. Dat komt volgens Somers omdat we opnieuw de fundamentele waarden moeten ontdekken van een samenleving van gelijken. Op basis daarvan zal de sociaaldemocratie een centrale rol spelen in onze toekomst. Hoe moet links omgaan met de komende technologische revolutie, die de mogelijkheid in zich draagt om de arbeidsverhoudingen en de gezondheidszorg radicaal te veranderen? Hoe verhoudt gelijkheid zich tot die andere fundamentele waarde, vrijheid? En kan democratie in een samenleving van gelijken méér betekenen dan alleen om de zoveel jaar gaan stemmen? In Lof van de gelijkheid toont Matthias Somers dat de geschiedenis niet ten einde is en dat we alle redenen hebben om aan de toekomst te werken.

In de reeks Tijd & Mens verschijnen spraakmakende boeken over politiek en samenleving. ‘Stop met zeuren over een gebrek aan jong, fris, links talent. Matthias Somers heeft zijn cijfers op een rijtje en is vrij van oud-linkse dogma’s. Zijn pen wekt nu al rechtse ergernis in het parlement.’ Filip Rogiers ‘Wie een mening wil lezen van iemand die met kennis van zaken weggaat van de platgetreden paden, moet Matthias Somers zeker lezen. Solidariteit en gelijkheid zijn woorden die in de hedendaagse discussies met te veel terughoudendheid worden gebruikt, maar broodnodig zijn. Vaak contrair, altijd de moeite.’ John Crombez, voorzitter sp.a Met de neus tussen de boeken en met Brussel als venster op de wereld, ontwikkelt MATTHIAS SOMERS (1984) een eigen stem als Vlaamse opiniemaker. Matthias Somers studeerde filosofie aan de KU Leuven, University of Warwick en University of Notre Dame, maar ruilde geleidelijk de vraagstukken over lichaam en geest in voor maatschappelijke hangijzers als ‘wat betekent solidariteit in een versplinterende samenleving?’, ‘wat is de toekomst van het linkse project?’ en ook ‘wanneer wordt KV Mechelen opnieuw Europees kampioen?’. Hij werkt als parlementair medewerker voor Freya Van den Bossche, publiceert regelmatig in De Standaard en De Morgen, en heeft een wekelijkse column in het schaduwkabinet van knack.be.

Verschijningsprogramma Carmien Michels Vraag het aan de bliksem

Toon Van Houdt Mietjes, monsters en barbaren Hoe we de klassieke oudheid gebruiken om onszelf te begrijpen

ISBN 978 94 6310 014 4

ISBN 978 94 6310 028 1

Georges Wildemeersch Hugo Claus De jonge jaren

Rik Van Cauwelaert Tussen de plooien Een andere geschiedenis van België

ISBN 978 94 6310 011 3

ISBN 978 94 6310 030 4

Jürgen Mettepenningen en Karim Schelkens Godfried Danneels Biografie

Monika Triest en Guido Van Poucke De oorlog na de Groote Oorlog Anti-Duitse repressie in België na WO I

ISBN 978 94 6310 022 9

ISBN 978 94 6310 024 3

SEPTEMBER 2015

Johan Van Overtveldt De ontwakende reus Waarom Amerika de 21ste eeuw zal domineren ISBN 978 94 6310 000 7

OKTOBER 2015

Yves Knockaert Wolfgang Amadé Een biografie

Filip Rogiers Verman je

ISBN 978 94 6310 002 1

ISBN 978 94 6310 015 1

Jan Hautekiet en Ann De Craemer Heerlijk Helder Weg met krommunicatie!

Samuel IJsseling De tijd, het schrift, het verschil Filosofisch testament ISBN 978 94 6310 026 7

ISBN 978 94 6310 005 2

Joël De Ceulaer Lastpost 100 messcherpe meningen ISBN 978 94 6310 007 6

CathĂŠrine Ongenae (red.) #seksisme Nee, wij overdrijven niet!

Edmund Burke Iedereen conservatief ISBN 978 94 6310 009 0

ISBN 978 94 6310 037 3

Maarten Boudry Illusies voor gevorderden Of waarom waarheid altijd beter is

Matthias Somers Lof van de gelijkheid Waarom de sociaaldemocratie werkt

ISBN 978 94 6310 006 9

ISBN 978 94 6310 008 3

Peter Trawny Heidegger en de mythe van de Joodse wereldsamenzwering

NOVEMBER 2015

ISBN 978 94 6310 025 0

Anthony B. Atkinson Ongelijkheid Wat kunnen we eraan doen?

Ruth Lasters Lichtmeters

ISBN 978 94 6310 039 7

ISBN 978 94 6310 012 0

Gaston Durnez De bolhoed van mijn vader

Sergio Bitar en Abraham F. Lowenthal De weg naar democratie Lessen van wereldleiders

ISBN 978 94 6310 019 9

ISBN 978 94 6310 036 6

Hans Verboven en Joris Verbeurgt Een oorlog kan ook mooi zijn Ernst JĂźnger aan het westelijk front

Dirk Leyman Lezen, een gebruiksaanwijzing De wereldliteratuur in vijftig personages

ISBN 978 94 6310 021 2

ISBN 978 94 6310 003 8

Frank Judo en Stijn Van de Perre (red.) Belg en Bataaf De wording van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden

Philippe Van Parijs Belgium Een utopie ISBN 978 94 6310 029 8

ISBN 978 94 6310 018 2

Walter Weyns (red.) Gedoofde kaarsen en uitslaande vlammen De secularisatie onder de loep ISBN 978 94 6310 038 0

DECEMBER 2015

Alexander Roose De vrolijke wijsheid Zoeken, denken en leven met Michel de Montaigne ISBN 978 94 6310 017 5

Frank Keizer Onder normale omstandigheden ISBN 978 94 6310 016 8

JANUARI 2016

Peter Holvoet-Hanssen Gedichten voor de kleine reus ISBN 978 94 6310 013 7

Dirk Draulans In de Putten Natuurdagboek uit een conflictlandschap ISBN 978 94 6310 004 5

Geertrui Daem Viersprong ISBN 978 94 6310 010 6

VOOR NIEUWS & INFORMATIE OVER ONZE AUTEURS EN BOEKEN:

www.polis.be www.facebook.com/uitgeverijpolis www.twitter.com/uitgeverijpolis

België

Account manager

Nadine Boone +32 (0)475 92 75 69 nadine.boone@polis.be Klantendienst

+32 (0)3 660 27 20 klantendienst@polis.be Publiciteit en marketing

Michèle Meermans +32 (0)3 502 19 14 michele.meermans@polis.be

Nederland New Book Collective Herengracht 166 1016 BP Amsterdam +31 (0)20 226 02 38 www.newbookcollective.com Vertegenwoordiging

Maarten Richel +31 (0)6 54 32 45 80 mrichel@newbookcollective.com Publiciteit en marketing

+31 (0)20 226 02 38 promotie@newbookcollective.com

Uitgeverij Polis najaar 2015

Uitgeverij Polis Maarschalk Gérardstraat 4a 2000 Antwerpen +32 (0)3 502 19 10 info@polis.be www.polis.be