PROJEKT
Edukacja zawodowa i obywatelska na rzecz przeciwdziałania zmianom klimatu Szkolenie dla Lokalnych Liderów Klimatycznych „Strażnicy Klimatu”
Szkolenie medialne Bystra, 7–8.02.2015
ZJAZD IV
Informacja – sześć pytań, na które odpowiedź chce dostać Czytelnik. Pakt faktograficzny, odwrócona piramida i newsy „leżące na ulicy” Piotr Subik
Niniejszy materiał został opublikowany dzięki dofinansowaniu ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Za jego treść odpowiada wyłącznie Stowarzyszenie Pracownia na rzecz Wszystkich Istot.
edukacja dla dobrego klimatu
Warsztaty dziennikarskie Informacja – sześć pytań, na które odpowiedź chce dostać Czytelnik. Pakt faktograficzny, odwrócona piramida i newsy „leżące na ulicy” Piotr Subik, Dziennik Polski Kraków Bystra, 7 lutego 2015 r.
Warsztaty dziennikarskie ●
Czym jest informacja? Podstawowe cechy informacji
●
Na jakie pytania powinna odpowiadać informacja?
●
Czym jest „pakt faktograficzny”?
●
Zasada „odwróconej piramidy”
●
Konstrukcja informacji prasowej
●
Magiczne słowo „news”
●
●
Dziennikarskie źródła informacji, czyli jak szukać „newsa” i jak go znaleźć Zajęcia praktyczne
Warsztaty dziennikarskie ●
INFORMACJA (z łac. informatio – przedstawienie, wizerunek; informare – kształtować, przedstawiać) – podstawowy gatunek dziennikarski, polegający na przekazywaniu odbiorcy (czytelnikowi, słuchaczowi, widzowi) za pośrednictwem mediów (prasa, radio, TV, internet) WIEDZY O FAKTACH I ZDARZENIACH
Warsztaty dziennikarskie ●
INFORMACJA stanowi 70 proc. wszystkich materiałów dziennikarskich publikowanych w prasie. Reszta to publicystyka (interpretacja i ocena faktów przez autora), m.in. społeczna, polityczna, kulturalna, naukowa itd.
Warsztaty dziennikarskie ●
PODSTAWOWE CECHY INFORMACJI: aktualność
● ● ●
zrozumiałość ●
●
wierność zwięzłość
jednoznaczność ●
obrazowość
Warsztaty dziennikarskie ●
INFORMACJA ODPOWIADA NA PYTANIA ●
●
●
co?
●
gdzie?
●
kiedy? ●
●
kto?
jak?
dlaczego?
(z jakim skutkiem?)
Warsztaty dziennikarskie PAKT FAKTOGRAFICZNY to umowa zawierana pomiędzy nadawcą (dziennikarzem) a odbiorcą (czytelnikiem, słuchaczem, widzem), która zobowiązuje autora informacji do tego, że tekst (nagranie) będzie spełniał następujące warunki: zgodność z faktami, szczegółowość, zwięzłość (czyli piszemy prawdę, piszemy dokładnie i o rzeczach najistotniejszych dla danej sprawy).
●
Warsztaty dziennikarskie ●
ZŁAMANIE PAKTU FAKTOGRAFICZNEGO powstaje zawsze ze strony NADAWCY (podawanie niesprawdzonych, nierzetelnych informacji). Pakt faktograficzny nakłada na AUTORA szczególny obowiązek odpowiedzialności za treści zawarte w informacji. KONSEKWENCJĄ złamania paktu faktograficznego jest odejście ODBIORCY od medium.
Warsztaty dziennikarskie ZASADA ODWRÓCONEJ PIRAMIDY to najważniejsza zasada w dziennikarstwie informacyjnym. Wszystko, co najważniejsze, najciekawsze dla CZYTELNIKA powinno znaleźć się na początku artykułu. Dopiero potem następują mniej ważne informacje. Powód? Nierzadko dzieje się tak, że CZYTELNIK czyta tylko początek informacji, a w ten sposób może się dowiedzieć rzeczy najważniejszych. ●
Warsztaty dziennikarskie
Warsztaty dziennikarskie ●
KONSTRUKCJA INFORMACJI PRASOWEJ ● tytuł ● lead (zwany nagłówkiem) ● rozwinięcie ● wątki poboczne (background)
Warsztaty dziennikarskie ●
●
TYTUŁ stanowi zapowiedź tego, o czym będzie informacja. Dlatego MUSI ● przyciągać uwagę ● być atrakcyjny To TYTUŁ decyduje o tym, czy Czytelnik uzna informację za interesującą i ją przeczyta
Warsztaty dziennikarskie â—?
Fakt i Super Express
Warsztaty dziennikarskie â—?
Gazeta Wyborcza, Rzeczpospolita, Polityka
Warsztaty dziennikarskie â—?
GAZETA WYBORCZA, 27 MAJA 2014 r.
Warsztaty dziennikarskie â—?
Dzienniki regionalne cz. I
Warsztaty dziennikarskie â—?
Dzienniki regionalne cz. II
Warsztaty dziennikarskie ●
LEAD (zwany GŁÓWKĄ) to pierwszy akapit informacji. Wprowadza Czytelnika w tematykę artykułu, podaje w sposób zwięzły i treściwy najistotniejsze informacje. Podobnie jak TYTUŁ ma przyciągnąć uwagę ODBIORCY, także decyduje o tym, czy informacja będzie dla niego atrakcyjna. Odpowiada na pytania: kto?, co?, gdzie?, kiedy?
.
Warsztaty dziennikarskie LEADY INFORMACJI PRASOWYCH W poniedziałek rozpocznie się audyt w Centralnym Biurze Śledczym Policji. Biuro Kontroli KGP oceni, jak działa jednostka po wydzieleniu jej jesienią z Komendy Głównej Policji i czy jakieś kwestie trzeba poprawić. (PAP) Piętnastu ukraińskich żołnierzy zginęło, a 39 zostało rannych w walkach z prorosyjskimi separatystami na wschodzie kraju - oświadczył w sobotę minister obrony Ukrainy Stepan Połtorak. Ofiary śmiertelne są także wśród ludności cywilnej. (PAP) Osiem osób zostało rannych w sobotę przed południem po tym, jak przewożący około dwudziestu pasażerów bus zjechał z drogi i dachował w miejscowości Świętoszówka pod Jasienicą. (PAP) Kontrowersje. Samorządowcy z ekwiwalentów robią sobie źródło dochodu. Razem z odprawami na koniec kadencji odbierają zawrotne kwoty. W powiecie krakowskim niekwestionowanym rekordzistą jest Stanisław Żak, były wiceburmistrz Skawiny. Gmina wypłaciła mu 112 tys. zł (Dziennik Polski)
●
INNE GATUNKI INFORMACYJNE zajawka ● wzmianka ● sylwetka ● REPORTAŻ ● wywiad sprawozdanie (np. sportowe) ● komunikat ● sprostowanie ●
●
Warsztaty dziennikarskie NEWS (z ang. new – nowy) to krótka informacja, która pojawia się w prasie, radiu, TV lub internecie. Najważniejszą cechą NEWSA jest jego aktualność. NEWS jest tym lepszy, im bardziej aktualnego wydarzenia dotyczy. ●
Warsztaty dziennikarskie „News is anything that makes a reader say „Gee Whiz!” ● „Newsem jest cokolwiek, co powoduje, że czytelnik mówi „O, rety!”
●
To definicja NEWSA według Arthura MacEwena, wydawcy gazety codziennej „San Francisco Examiner”
Warsztaty dziennikarskie SKĄD WZIĄĆ CIEKAWY TEMAT? rozglądnij się wokół siebie; ● przypomnij sobie, co Cię zainteresowało w TV, w radiu - co mógłbyś do tego dodać; ● przypomnij sobie, o czym w ostatnich dniach dyskutowałeś ze znajomymi, rodziną, itd.; ● „To idź na miasto i porozmawiaj z ludźmi” - czyli tematy leżące na ulicy ●
Warsztaty dziennikarskie
Czas przejść do praktyki :)
.
Warsztaty dziennikarskie CZY TO SĄ POPRAWNE LEADY cz. I? W poniedziałek rozpocznie się audyt w Centralnym Biurze Śledczym Policji. Biuro Kontroli KGP oceni, jak działa jednostka po wydzieleniu jej jesienią z Komendy Głównej Policji i czy jakieś kwestie trzeba poprawić. Piętnastu ukraińskich żołnierzy zginęło, a 39 zostało rannych w walkach z prorosyjskimi separatystami na wschodzie kraju - oświadczył w sobotę minister obrony Ukrainy Stepan Połtorak. Ofiary śmiertelne są także wśród ludności cywilnej. Osiem osób zostało rannych w sobotę przed południem po tym, jak przewożący około dwudziestu pasażerów bus zjechał z drogi i dachował w miejscowości Świętoszówka pod Jasienicą.
Warsztaty dziennikarskie CZY TO SĄ POPRAWNE LEADY cz. II? ●
●
●
Zakopiańscy policjanci zatrzymali 33-letniego sprzedawcę oscypków na Krupówkach, który miał przy sobie ukryte narkotyki. (podhale24.pl) Związkowcy Solidarności mają miesiąc na opuszczenie budynku przy ulicy Kościelnej 4. To decyzja nowego burmistrza Wadowic. Czy to zemsta polityczna Mateusza Klinowskiego? (wadowice24.pl) Tysiąc paczek papierosów bez polskich znaków akcyzy wykryli funkcjonariusze Służby Celnej i Straży Granicznej podczas kontroli wjeżdżającego do Polski pociągu towarowego. (esanok.pl)
Warsztaty dziennikarskie ●
●
INFORMACJA Z PORTALU LIMANOWA.IN Wszczęte dziś śledztwo ma ustalić przebieg wypadku, który miał miejsce w piątek w Kasince Małej. Prokuratura przyznaje, że sprawa jest skomplikowana: nie wiadomo, kiedy i w jakich okolicznościach doszło do zgonu 42-letniego pieszego, na którego najechało bmw, a relacja 30-latka który mu towarzyszył nie może być brana pod uwagę, bo mężczyzna był pijany. Na miejscu zdarzenia został rozpytany 30-latek, który znajdował się w tym czasie z 42-latkiem. Wiadomo natomiast, że jego relacja nie może być brana pod uwagę, bo w momencie w którym doszło do wypadku, 30-latek był pijany, co potwierdziło badanie na obecność alkoholu w jego organizmie. Zmarłemu 42-latkowi pod tym kątem została pobrana krew do dalszych badań.
Warsztaty dziennikarskie ●
●
Komunikat KWP w Lublinie z 25.11.2014 r. Policjanci z Wydziału Kryminalnego KWP w Lublinie prowadzą postępowanie w sprawie kradzieży z włamaniem do jednego z baraków znajdujących się na terenie Państwowego Muzeum na Majdanku. Z jednej z gablot wystawowych skradzione zostało obuwie. Jak wynika ze złożonego zawiadomienia zginęło 8 szt. butów po byłych więźniach obozu. Jak wynika ze złożonego dzisiaj zawiadomienia do kradzieży doszło prawdopodobnie między 18 a 20 listopada. Sprawca wyciął otwór w jednej z metalowych gablot pokrytych drucianą siatką. W gablocie znajdowały się buty po byłych więźniach obozu. Przeprowadzana przez pracowników muzeum inwentaryzacja wykazała, że skradzionych zostało 8 sztuk obuwia. Trudno mówić w tym przypadku o wartości materialnej skradzionych eksponatów. Znacznie większa jest ich wartość historyczna. Funkcjonariusze ustają okoliczności przestępstwa