gim1 by Piotr Podoba

Arkusz opracowany przez Wydawnictwo GEMMI. Kopiowanie w całości lub we fragmentach bez zgody wydawcy zabronione.

UZUPEŁNIA UCZEŃ KOD UCZNIA

miejsce na naklejkę z kodem

PESEL

BADANIE DIAGNOSTYCZNE W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM CZĘŚĆ HUMANISTYCZNA JĘZYK POLSKI Instrukcja dla ucznia 1. Sprawdź, czy zestaw zadań zawiera 12 stron (zadania 1–22). Ewentualny brak stron lub inne usterki zgłoś nauczycielowi. 2. Na tej stronie wpisz swój kod, numer PESEL i naklej naklejkę z kodem. 3. Na karcie odpowiedzi wpisz swój kod i numer PESEL, wypełnij matrycę znaków oraz naklej naklejkę z kodem. 4. Czytaj uważnie wszystkie teksty i zadania. Wykonuj zadania zgodnie z poleceniami. 5. Rozwiązania zadań zapisuj długopisem lub piórem z czarnym tuszem/atramentem. Nie używaj korektora. 6. W arkuszu znajdują się różne typy zadań. Rozwiązania zadań zamkniętych zaznaczaj na karcie odpowiedzi w następujący sposób: 

wybierz jedną z podanych odpowiedzi i zamaluj kratkę z odpowiadającą jej literą, np. gdy wybrałeś odpowiedź A:



wybierz właściwą odpowiedź i zamaluj kratkę z odpowiednimi lite-rami, np. gdy wybrałeś odpowiedź FP lub NT:

UZUPEŁNIA ZESPÓŁ NADZORUJĄCY

dysleksja

TEST I Czas pracy: 90 minut

lub 

do informacji oznaczonych właściwą literą dobierz informacje oznaczone liczbą lub literą i zamaluj odpowiednią kratkę, np. gdy wybrałeś literę B i liczbę 1 lub litery NB:

www.testykompetencji.com.pl

lub 7. Staraj się nie popełniać błędów przy zaznaczaniu odpowiedzi, ale jeśli się pomylisz, błędne zaznaczenie otocz kółkiem i zaznacz inną odpowiedź, np.

GH-P1-A1 8. Rozwiązania zadań otwartych zapisz czytelnie i starannie w wyznaczonych miejscach. Pomyłki przekreślaj. 9. Rozwiązując zadania, możesz wykorzystać miejsce opatrzone napisem Brudnopis. Zapisy w brudnopisie nie będą sprawdzane i oceniane. Powodzenia!

Autor: Paweł Wyszkowski

TEST I Tekst źródłowy nr 1 Autoportret reportera, wywiad z Ryszardem Kapuścińskim.1 * Czym jest zawód korespondenta? - To jest taki typ dziennikarstwa, jaki wymaga pewnych predyspozycji, zarówno fizycznych, jak i psychicznych. /…/ Żeby zostać korespondentem zagranicznym, /…/ trzeba spełnić osiem warunków jednocześnie: zdrowie fizyczne, odporność psychiczna, ciekawość świata, znajomość języków, umiejętność podróżowania, /…/ otwartość wobec innych ludzi, kultur, i trzeba mieć pasję, a przede wszystkim starać się myśleć. /…/ * Czym kieruje się korespondent jadąc na tereny objęte wojną? - Myślę, że jest grupa reporterów, których fascynuje sytuacja konfliktu i napięcia. Tych ludzi to inspiruje, ożywia ich wyobraźnię. Wymagają mocnych bodźców. Właśnie sytuacje konfliktowe są pełne takich bodźców. Do tego przecież nikt nie zmusza. Ryzyko śmierci jest zawsze tuż obok. (...) * Proszę, aby skomentował Pan wypowiedź jednego z amerykańskich wydawców, że żaden, nawet najlepszy, reportaż nie jest wart śmierci dziennikarza... - Z humanitarnego, etycznego punktu widzenia jest to opinia bardzo słuszna, ale tylko teoretyczna. W praktyce wykonywanie bardzo wielu zawodów związane jest z ryzykiem. Pilot narażony jest także na śmierć, ale z tego powodu nie można wyobrazić sobie świata, w którym zamiera komunikacja lotnicza. Opinia, że nie warto ryzykować, jest bardzo szlachetna, ale mało realistyczna. * Dziennikarzowi zawsze towarzyszy dylemat, gdzie znaleźć granicę pomiędzy zaangażowaniem, a opisywaniem. Jak Pan sobie z tym radził? - Reportaż wojenny ma swoją specyfikę. Stopień zaangażowania autora jest ogromny. Aby pisać o wojnie, sam musi się w sytuacji wojny znajdować. A wojna to stan walki, stan konfliktu. I wobec tego siłą rzeczy nie jest on obserwatorem, gdzieś z dalekiej trybuny, ale sam jest ofiarą tego konfliktu. Nie może być inaczej, z definicji zupełny obiektywizm jest wykluczony. Chodzi tu po prostu o własną skórę. Każdy dziennikarz przywozi z takiej wyprawy nie tylko notes pełen informacji, ale często jest po prostu fizycznie poturbowany. Fizycznie i psychicznie poraniony, ze szramami. Jest - nawet gdyby nie chciał wojownikiem. /…/

Wywiad z R. Kapuścioskim, przeprowadzony przez redaktora Jacka Antczaka, ukazał się 19.09.2003 r. w „Słowie Polskim” 2

* Często reporter opowiada się po jakiejś ze stron konfliktu. Emocjonalnie, ale i fizycznie, przez swoją obecność. (...) Chciałoby się przekroczyć własny punkt widzenia, otrzymać wiedzę pełną, zobaczyć wojnę jednocześnie oczami ofiary i kata... - To niemożliwe. Reporter może być zawsze tylko po jednej stronie. Relacja z wojny musi zakładać pewien subiektywizm, pewną stronniczość. Trzeba się tylko starać unikać zaślepienia, fanatyzmu. Jednak pełny obiektywizm relacji reportera jest w praktyce niemożliwy. (...) Każdy z nas widzi historię i świat w odmienny sposób. Gdyby każdy z nas udał się teraz do miejsca, gdzie coś się dzieje i gdybyśmy to chcieli opisać, otrzymalibyśmy całkowicie różne wersje tego samego wydarzenia, każdy opisałby je na swój sposób. Komu uwierzyć, jakie są kryteria? Mam siostrę o rok młodszą ode mnie, którą bardzo kocham. Mieszka w Kanadzie, widzieliśmy się dwa albo trzy lata temu. Od dawna mam zamiar napisać książkę o naszym dzieciństwie w małym miasteczku na Białorusi, gdzie razem wzrastaliśmy, gdzie zawsze byliśmy z sobą bardzo związani. Przygotowując się do tej pracy poprosiłem ją, żebyśmy wspólnie odkurzyli nasze wspomnienia z okresu II wojny światowej. Najpierw ona opowiedziała mi, co pamięta z tych lat, potem ja opowiedziałem jej o moich wspomnieniach. I cóż - mimo że w dzieciństwie trzymaliśmy się zawsze razem, okazało się, że teraz każde z nas pamięta całkowicie różne rzeczy. (...) Przeprowadzając wywiady z różnymi osobami uzyskamy różne opowieści o tym samym wydarzeniu. Selekcja rzeczy, o jakich trzeba napisać, zależy wyłącznie od waszej intuicji, od waszego talentu i od waszych zasad etycznych. Możemy mówić nieprawdę nie dlatego, że chcemy kłamać, lecz dlatego, że mamy niedoskonałą pamięć, niekompletne wspomnienia lub zakłócone emocje. (...) * Czy tak jak dawniej wyrusza Pan w świat z długopisem i notesem? - Tak. Zabieram jeszcze aparat fotograficzny i minimum ubrań. Reporter nie zostawia nigdzie swojego bagażu, bo ciągle idzie przed siebie. Rzadko zawraca. Cały swój dobytek musi nosić przy sobie. Każdy przedmiot jest balastem. Im lżejszy bagaż, tym dalej można dotrzeć. Jeżeli trafia się coś, co uznaję za wydarzenie, to po prostu jadę. Nie zastanawiam się nad tym. /…/ Jeździłem przecież niejednokrotnie w takie miejsca, gdzie jadąc myślałem, że po prostu mogę nie wrócić. A przecież nie umiałem się temu oprzeć, bo to jest instynkt, fascynacja wydarzeniem, że muszę je zobaczyć, muszę je przeżyć, w nim być. (...) Źle się czuję w stabilizacji. Moja szkoła życia to wojna, ruch, konflikty, napięcia, dużo zdarzeń. Dlatego nie interesuje mnie Europa. Nie potrafiłbym teraz napisać słowa o Paryżu, chociaż byłem tam parę razy. Potrzeba mi silnych wrażeń, muszę coś przeżywać, bym mógł napisać reportaż. Istnieje olbrzymia niewspółmierność tego, co nagromadziłem w sobie, z tym, co już napisałem. I mam świadomość, że powinienem więcej pisać. A jednak wiem, że pojadę natychmiast, nie dokończywszy nawet zdania, jeżeli coś ważnego będzie się działo w Afryce. Na przykład, jeżeli wybuchnie wojna w Rodezji. Modlę się jednak, żeby okres pokoju trwał najdłużej. Tak, piszę o wojnach, a marzę o pokoju. Wszystkie moje książki są niedokończone, bo zawsze przeszkadzały mi różne rewolty w Afryce.

Zad. 1 Jacek Antczak jest: a. dziennikarzem wojennym, b. dziennikarzem prasowym, c. dziennikarzem telewizyjnym, d. dziennikarzem internetowym. Zad. 2 Dziennikarz „Słowa Polskiego” rozmawia z Ryszardem Kapuścińskim o: a. b. c. d.

przyczynach konfliktów wojennych, swoich podróżach po Europie, niełatwym zawodzie reportera, jego książkach podróżniczych.

Zad. 3 Wstaw znak „x” w odpowiednie pole: „P” jeżeli stwierdzenie jest prawdziwe i „F” – jeśli fałszywe:

P A. Rozmówca Jacka Antczaka nie jest dziennikarzem. B. Ryszard Kapuściński spędził dzieciństwo w Polsce. C. Zdaniem Kapuścińskiego żaden reportaż nie jest wart śmierci dziennikarza. D. Podczas konfliktu zbrojnego w jakimś państwie dziennikarz nie może stanąć równocześnie po stronie „kata” i „ofiary”. E. Dziennikarz zagraniczny musi liczyć się z życiem „na walizkach”. F. Kapuściński nie lubi stabilizacji i spokojnego trybu pracy. Zad. 4 Która z poniższych cech niewskazana jest u dziennikarza zagranicznego: a. b. c. d.

nietolerancja, odporność psychiczna, szybkie nawiązywanie kontaktów, znajomość języka japońskiego i chińskiego. 4

Zad. 5 O jakich szramach na psychice dziennikarza mówi w wywiadzie Kapuściński? a. b. c. d.

dziennikarz ulega często wypadkom podczas wyjazdów zagranicznych, każdy wyjazd w rejony objęte konfliktem zostawia ślad w psychice reportera, przeżycia wojenne dziennikarza często wywołują u niego chorobę psychiczną, Kapuściński uważa, że psychika dziennikarza zawsze narażona jest na szramy i rany.

Zad. 6 Dlaczego, zdaniem Kapuścińskiego, w relacjach dziennikarskich nie jest możliwe zachowanie pełnego obiektywizmu? a. b. c. d.

obiektywizm wyklucza postawę subiektywną, dziennikarz nigdy nie może podjąć słusznej decyzji, problem tkwi w tym, że pełny obiektywizm jest niemożliwy, reporter mimowolnie musi stanąć po jednej ze stron konfliktu.

Zad. 7 Określ funkcję stylistyczną, jaką w tekście poetyckim pełniłyby wskazane niżej związki wyrazowe: niedokończone książki – …………………………………………………………………………………… psychicznie poturbowany – ………………………………………………………………………………… Tekst źródłowy nr 2

Bernadeta Nowak „Skarby na strychu - kufer pełen niespodzianek” obraz akrylowy, malowany na papierze 5

Zad. 8 Opisz obraz zamieszczony powyżej (tekst źródłowy nr 2). W swojej pracy zwróć uwagę na kufer i przedstawioną sytuację. ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………

Tekst źródłowy nr 3 Kazimierz Wierzyński „Kufer” Marii Dąbrowskiej Na strychu śpi mój powrót, Kufer blachą okuty, walizy, Cała moja ojczyzna, Paszporty, obywatelstwa, Emigracyjne wizy. Kufer, mój wielki majątek, Którego tutaj mam bronić, Normalny nieszczęścia początek I obłąkany koniec. Kufer starych zjełczałych dzieci, Gotowych dalej dziecinnieć i głupieć I śród niezdatnych na nic rupieci Samotność dzika, gorycz nostalgii, Najrozpaczliwszy rupieć.

Psie wycie za moją ziemią karpacką, Spazm do którego wstyd mi się przyznać – I przeprowadzka za przeprowadzką, Z Ameryki do Europy, Z Europy do Ameryki, Kufer na plecach, Schodzone stopy, Ojczyzna. Taki jest bagaż. Taki wojaż, Taki mój rozkład jazdy: Wszystkie strony świata otwarte A wyjścia z żadnej. Taki jest potrzask. Ani co wziąć stąd, Ani z czym dobiec na koniec: Strych mój i powrót, Zguba i miłość, Której zabić nie umiem Ani obronić. (K. Wierzyński, Kufer na plecach, 1964.)

Zad. 9 Co różni kufer dziewczynki z obrazu od kufra z wiersza Wierzyńskiego? W odpowiedzi uwzględnij wyłącznie ich wymiar metaforyczny. ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………

Zad. 10 „Schodzone stopy” należy rozumieć, w kontekście wiersza, jako: a. stopy, które przemierzyły wiele kilometrów, b. stopy, dzięki którym człowiek może chodzić, c. stopy, które wykonywały czynność „chodzenia”, d. stopy, dzięki którym można wszędzie i zawsze dojść.

Zad. 11 Podaj 2 synonimy wyrazu „kufer”. ………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………

Zad. 12 Opisz w 3-4 zdaniach uczucie, jakie budzi w Tobie wiersz Kazimierza Wierzyńskiego. Uzasadnij swoją wypowiedź, cytując odpowiedni fragment wiersza. ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………

Zad. 13 Spośród zaproponowanych niżej stwierdzeń wybierz to, które najtrafniej określa problematykę wiersza K. Wierzyńskiego: a. b. c. d.

wiersz jest metaforą błędnej polityki zagranicznej Polski przed 1989 rokiem, jest filozoficzno-moralistyczną powiastką o ludzkim wędrowaniu przez życie, to przepełnione goryczą, bólem i nostalgią refleksje polskiego tułacza i emigranta, utwór porusza problem zmagań z ciągłym przemieszczaniem się z miejsca na miejsce.

Zad. 14 Wypisz z tekstu wskazane niżej środki stylistyczne i określ ich funkcję: a) epitet ………………………………………………………………………………………… jego funkcja w wierszu – ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… 8

b) metafora - ………………………………………………………………………………………… jego funkcja w wierszu – ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………

Zad. 15 Scharakteryzuj w 4-5 zdaniach osobę mówiącą w wierszu K. Wierzyńskiego. Weź pod uwagę jej stan psychiczny i sytuację życiową, w jakiej się znajduje.

Zad. 16 Jaką treść, w kontekście wiersza, może kryć porównanie kufra do najrozpaczliwszego rupiecia? Wybierz właściwą odpowiedź: a. b. c. d.

kufer jest zupełnie zbędnym przedmiotem, który jedynie zaśmieca strych; podmiot liryczny ma problem z kufrem: pozbyć się go czy jednak zostawić? kufer jest zbyt mały, by zmieścić w nim wszystkie wartościowe przedmioty; osobie mówiącej kojarzy się z niemożnością zamieszkania w kraju i z ciągłą tułaczką.

Zad. 17 Napisz opowiadanie na temat: To była nasza niezwykła podróż po Polsce. Pamiętaj, że Twoja praca nie może być krótsza niż połowa wymaganej objętości. …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………

BRUDNOPIS …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………