Free press
Καλοκαιρινό περιοδικό ποικίλης ύλης για Πάρο/Αντίπαρο, τεύχος 07. Magazine for Paros/Antiparos. | Έκδοση / edition 2015
πρόσωπα συνεντεύξεις ατζέντα πολιτισμός γλυκιά ζωή
persons interviews agenda culture dolce vita σελίδα Ι page Ι 1
BUON VENTO is a magical place with a breath-taking panoramic view, a place to relax and enjoy good, simple Italian cuisine. It’s a special place, where the sky, the earth, the sun, the wind and the sea meet and dance in endless unique scenarios every hour of the day. It’s the home of two young Italians, who chose to live on Paros, open to all those who want to share a little of their dream and time. In BUON VENTO taste special dishes from Naples, listen to some music, visit the old little house-“museum of the Cyclades”, the “Parian Katikia” οr the orchard, all with a view of the sea, of Naxos and the Small Cyclades...The only condition is to fully relax and have some time to yourself! Don't miss the Buonvento Parties... Full Moon Parties, White Party and much more... stay connected at face book page Buonvento Paros BUON VENTO lies along the route Piso Livadi-Drios, on Messada Beach access road opposite the gas station Argo. Follow the signs!
To Buon Vento είναι ένας χώρος που μπορεί κανείς να χαλαρώσει και να απολαύσει την απλή και καλή ιταλική κουζίνα. Είναι ένα μέρος μαγικό, στο οποίο ο ουρανός, η γη, ο ήλιος, ο άνεμος και η θάλασσα συναντιούνται και χορεύουν σε σκηνικά πάντα διαφορετικά και μοναδικά κάθε ώρα της ημέρας. Eίναι το σπίτι δύο νέων Ιταλών, που επέλεξαν να ζήσουν στην Πάρο, ανοιχτό στον καθένα που θέλει να μοιραστεί μαζί τους λίγο από το χρόνο του και τη διάθεση για παρέα. Στο Buon Vento μπορείτε να δοκιμάσετε σπεσιαλιτέ της ναπολιτάνικης κουζίνας, να ακούσετε μουσική, να επισκεφθείτε το παλιό μικρό σπίτι-μουσείο των Κυκλάδων, την «Παριανή Κατοικιά» και το περιβόλι, όλα με θέα τη θάλασσα, τη Νάξο και τις Μικρές Κυκλάδες... Μοναδικός όρος να έχετε χρόνο για σας! Μη λείψετε από τα πάρτυ του Βuonvento... Full Moon Parties, White Party και πολλά περισσότερα...ενημερωθείτε στο face book Buonvento Paros. Το Buon Vento βρίσκεται στη διαδρομή Πίσω Λιβάδι - Δρυός στη Μεσάδα, στον κάθετο δρόμο απέναντι από το βεζινάδικο Argo.
Mesada, Marpissa, tel.: 2284042694, mob.: 6971914063
σελίδα Ι page Ι 2
σελίδα | page | 3
περιεχόμενα | contents 08 Σούμα... | Editorial 6 Agenda: Οι πολιτιστικές
εκδηλώσεις του καλοκαιριού Cultural events of this summer
15 Βιβλία | books 20 Πολιτισμός:
Θέματα και συνεντεύξεις Culture: culture issues and interviews
46
46
Τζέφρυ Κάρσον: Ένας Aμερικάνος στην Πάρο. Jeffrey Carson: An American in Paros.
Εξώφυλλο: «Ο Αρίστος» Ζωγραφικό έργο του Νίκου Ζάππα από την εικαστική του σειρά «Ο Ναύσταθμος».
56
Πατριδογνωσία: Παντοπωλείο «ο Διπλός» Tradition: “Diplos” convenience store
60
Αγροτικός συνεταιρισμός Πάρου: Τυρί, κρασί και οικολογία Farmers’ Cooperative Union of Paros: Cheese, wine and ecology
64
Διευθύντρια έκδοσης: Αυγή Καλογιάννη Σχεδιασμός: Χάρης Χρηστίδης
64
20
Mε Αεροπλάνα και Βαπόρια By ship or by plane
70
Πρόσωπα της Πάρου & της Αντιπάρου Persons of Paros and Antiparos
Συντακτική ομάδα: Σταυρούλα Παππασπύρου, Παύλος Μεθενίτης, Ευάννα Βενάρδου, Ελένη Κατσάρου, Αλέξης Πετίδης Mετάφραση: Βάσω Παππή Αυγή Καλογιάννη,
90 Το σπίτι:
Ατελιέ: Γιώργος Κυριακόπουλος
Παιχνίδια με το φως και τη σκιά The house: A light and shade game
Επεξεργασία εικόνων: Τάκης Λαζάρου
90
96 Παραλίες:
Νομικός σύμβουλος: Ελένη Κατσάρου
Παίζοντας με τα κύματα Beaches: Playing with the waves
Εκτύπωση: Χαϊδεμένος ΑΕΒΕ
102
Χωρίς αυτοκίνητο: Γνωρίστε τη βορειοανατολική Πάρο με ποδήλατο Without a car: Explore northeastern Paros on a bike
Ιδιοκτησία: Parola Εκδόσεις Γραφικές Τέχνες Πρόδρομος Πάρου, τηλ.: 6976511532 email: parolaparos@ gmail.com facebook.com/ ParolaFreePress
107
Γλυκιά ζωή στην Πάρο: Προτάσεις για φαί και διασκέδαση Dolce Vita of Paros: Suggestions for food and fun
96
Σημεία διανομής Παροικιά: «Polos» τουριστικό γραφείο, Αφετηρία ΚΤΕΛ. Εκατονταπυλιανή: «Ιδέα» restaurant - cafe Παλιά Αγορά: Παντοπωλείο «Διπλός» Περιφερειακός: Πρακτορείο τύπου Καραγιώργος Αθανάσιος.
σελίδα Ι page Ι 4
Νάουσα: Αφετηρία ΚΤΕΛ, Καφέ-Εστιατόριο «Kostantza». Υστέρνι: «Ο ξυλόφουρνος» Νίκος Ζουμής. Λεύκες: «Εργαστήρι κεραμικής» Κώστας Φοίφας.
Μάρπησσα: Κατάστημα «Καλημέρα» στο ξενοδοχείο Αφεντάκη, Super market «Mαρινόπουλος». Πίσω Λιβάδι: Τουριστικό γραφείο «Περαντινός» & Caffe Bar «Vrohas».
Δρυός: Super market «Anoussaki». Αλυκή: Super market «Proton». Αντίπαρος: Τουριστικό γραφίο «Oliaros Tours», & Κεντρικός δρόμος Κάστρου (σχολείο).
“Sigi Ikthios”
Naoussa old port, tel.: 22840 52639 / mob.: 6978285290 σελίδα Ι page Ι 5
σούμα... | editorial Tης Αυγής Καλογιάννη | By Avgi Kalogianni
07 Το επτά είναι ιερός αριθμός σε πολλές θρησκείες και πολιτισμούς και σύμβολο τελειότητας για τους Πυθαγορείους. Έτσι λοιπόν το τεύχος που κρατάτε στα χέρια σας, το έβδομο κατά σειρά, μπορεί να μην είναι τέλειο, είναι όμως συμβολικό. Κλείνει έναν κύκλο που ξεκίνησε το 2009 με το πρώτο Parola, με 64 σελίδες, λίγους και καλούς συνεργάτες και χορηγούς. Φέτος, επτά χρόνια αργότερα, οι σελίδες έχουν πια γίνει 116 και η εμφάνιση του περιοδικού έχει αναβαθμιστεί με νέο εξώφυλλο και λογότυπο, οι καλοί συνεργάτες έχουν αυξηθεί κι αυτοί καθώς και οι επιχειρήσεις που το στηρίζουν. Αυτό δεν έγινε τυχαία, είναι αποτέλεσμα σκληρής και εν πολλοίς αφιλοκερδούς δουλειάς. Είναι μεγάλη ικανοποίηση για μας ότι οι επιχειρήσεις που μας στήριξαν από την αρχή είναι πάντα μαζί μας και νέες ήρθαν να προστεθούν εκτιμώντας τη δουλειά μας αλλά και βλέποντας ότι η μικρότερη ή μεγαλύτερη επένδυση που κάνουν με την καταχώρισή τους είναι ανταποδοτική. Εξάλλου οι επιχειρηματίες που μας στηρίζουν προσπαθούν κι αυτοί για το καλύτερο. Το Parola δεν είναι απλά το μοναδικό δίγλωσσο καλοκαιρινό περιοδικό της Πάρου και Αντιπάρου είναι πια ένα σημείο αναφοράς, ένας «κόμβος» στον οποίο συναντιούνται καλλιτέχνες, εικαστικοί και μη, και εν γένει το πιο ζωντανό κομμάτι του πολιτισμού της Πάρου και Αντιπάρου. Στο φετινό τεύχος δώσαμε έμφαση στην τέχνη και μάλιστα στις γυναίκες. Αυτό έγινε εν μέρει για να διορθωθεί μια «αδικία» προς το γυναικείο φύλο που διαπράχθηκε στα προηγούμενα τεύχη αλλά και γιατί στις γυναίκες που παρουσιάζουμε, απ’ όποιο χώρο κι αν προέρχονται, διακρίναμε δύναμη, φαντασία, πείσμα και δημιουργικότητα. Αυτές ακριβώς τις αρετές που χρειαζόμαστε για να βγούμε από το σκοτάδι πάλι στο Φως! P σελίδα Ι page Ι 6
Seven is a sacred number in many religions and cultures and a symbol of excellence for the Pythagoreans. So the issue you’re holding in your hands, the seventh, may not be perfect, but it is symbolic. It closes a circle that began in 2009 with the first 64-page issue of Parola, then boasting a few good collaborators and sponsors. This year, seven years later, the appearance of the magazine has been upgraded with a new cover and logo, and there have been considerable additions to the number of pages, now double than in the original issue, as well as the list of journalistic and otherwise contributors, and the enterprises supporting it. This was no accident, but rather the result of hard and largely disinterested work. It is a great satisfaction for us that the companies supporting us at the outset of our endeavour have always been by our side while new ones have joined them appreciating our work and coming to see that the smaller or larger investment they make in promotion space yields a return. Besides, the businesses that back us up are also trying for the best. Parola is much more than the only bilingual summer magazine in Paros and Antiparos; it is a reference point, a vital node in a network of artists of every medium, and in general the most vibrant part of Parian and Antiparian culture. This year’s issue focuses on art with an emphasis on women. This is partly to set right an “injustice” to the female sex done in previous issues, but also because the women featured, no matter what professional or social background they come from, stand out for their strength, imagination, tenacity and creativity. These are precisely the qualities we need in order to get out of the darkness and back into the Light! P
σελίδα Ι page Ι 7
ατζέντα | agenda Συνεχίζοντας μια μακρά και ξεχωριστή πολιτιστική παράδοση, η Πάρος αντιστέκεται στην κρίση φιλοξενώντας ένα πλούσιο πρόγραμμα μουσικών εκδηλώσεων και καλλιτεχνικών εκθέσεων. Continuing a long and special cultural tradition, Paros resists crisis by hosting a varied program of musical events and art exhibitions.
To Parola δημοσιεύει τις κυριότερες εκδηλώσεις σύμφωνα με την ενημέρωση που είχε ως τις 10/6. Για αλλαγές ή ακυρώσεις συμβουλευθείτε τους ιστότοπους των Δήμων Πάρου και Αντιπάρου. Parola publishes the most important events of this summer according to the information provided up to the 10th June. For any changes or cancellations please consult the sites of the Municipalities of Paros and Antiparos. www.paros.gr www.antiparos.gr
Συναυλίες Concerts 20|06 Παρασκευή | Friday 3 φωνές & 1 πιάνο, συναυλία με τους λυρικούς τραγουδιστές Δ. Σιγαλό, Σ. Μάλαμα, Μ. Χατζή, Μ. Κοντού και την παιδική χορωδία του Συλλόγου Γυναικών Αρηίς, στο ανοικτό θέατρο στο Πάρκο Πάρου στον Άι - Γιάννη Δέτη. Ώρα έναρξης 20:30 3 voices & 1 piano, concert with D. Sigalos, S. Malamas, M. Chatzis, M. Kontou and a children's choir at the open air theatre of Paros Park at Ai-Yannis Detis. Starts at 20:30 20|06 Σάββατο | Saturday «Αφιέρωμα στον Σταύρο Κουγιουμτζή» από το Μουσικοχορευτικό Συγκρότημα Νάουσας στον προαύλιο χώρο του Αγ. Αθανασίου στη Νάουσα. Ώρα έναρξης 21:00 Tribute to the composer Stavros Kougioumtzis by the Naoussa Music and Dance Group in the courtyard of Aghios Athanasios church at Naoussa. Starts at 21:00 21|06 Κυριακή | Sunday Συναυλία μαθητών της Σχολής Μουσικής Δήμου Πάρου στην αίθουσα του «Αρχίλοχου» στην Παροικιά. Ώρα έναρξης 20:30 Concert by the students of the Paros Municipal Music School at «Archilochos» Hall in Parikia. Starts at 20:30
31|07 Παρασκευή | Friday «Χιλιάρμενη αρμάδα μ’ ολάνοιχτα πανιά», μουσική παράσταση στο ανοικτό θέατρο του Πάρκου Πάρου στον Αϊ-Γιάννη Δέτη. Ποιήματα του Μανώλη Γλέζου, σε ερμηνεία Αναστασίας Μουτσάτσου και σκηνοθεσία Πάνου Kέκα. Ώρα έναρξης 21:00 Musical Performance with poems of Manolis Glezos, performed by Anastasia Moutsatsou and directed by Panos Kekas. At the open theatre of Paros Park in Ai-Yannis Detis. Starts at 21:00
σελίδα Ι page Ι 8
02|07 Πέμπτη | Thursday Βραδιά με την Πανσέληνο στην παραλία του Μώλου. Ώρα έναρξης 21:30 Full moon on the beach at Molos. Starts at 21:30 18|07 Σάββατο | Saturday Συναυλία στα πλαίσια ημερίδας αφιερωμένης στην αρχαία Ελληνική μουσική στην αίθουσα του «Αρχίλοχου» στην Παροικιά. Ώρα έναρξης 20:00 Concert accompanying a convention on ancient greek music at «Archilochos» Hall in Parikia. Starts at 20:00 19|07 Κυριακή | Sunday Τιμητική βραδιά αφιερωμένη στον Πρωτοψάλτη του Ι.Π. Παναγίας Εκατονταπυλιανής κ. Εμμανουήλ Ι. Χανιώτη, στο Ανοικτό θέατρο Λευκών. Ώρα έναρξης 21:00 Night in honour of the cantor of Panagia Ekatontapiliani Church Emmanouil I. Chaniotis, at the Open Air Theatre of Lefkes. Starts at 21:00 24| 07 – 25|07 «Από το Καμπαρέ στην Ελλάδα», μιούζικαλ στο Ανοιχτό Θέατρο Λευκών. Ώρα έναρξης 21:00 «From Cabaret to Greece», musical at the Open Air Theatre of Lefkes. Starts at 21:00 25|07 Σάββατο | Saturday Μουσική εκδήλωση με την
Χορωδία του ΚΑΠΗ στην παραλία Παροικίας. Ώρα έναρξης 21:00 Musical event featuring the choir of Parikia Old People’s Home at Parikia beach. Starts at 21:00 31|07 Παρασκευή | Friday Εκδήλωση με τη Χορωδία του ΚΑΠΗ Δήμου Πάρου στο προαύλιο του Νηπιαγωγείου Δρυού. Ώρα έναρξης 20:30 Musical event featuring the choir of Parikia Old People’s Home. Drios Nursery school yard. Starts at 20:30 03|08 Δευτέρα | Monday «Ιστορία του Τάγκο από την Αργεντινή στην Μικρά Ασία», συναυλία με τον Ανδρέα Χανιώτη στο Ανοικτό Θέατρο Λευκών. Ώρα έναρξης 21:00 «The History of the Tango from Argentina to Asia Minor», concert featuring Andreas Chaniotis at the Open Air Theatre of Lefkes. Starts at 21:00 04|08 Τρίτη | Tuesday «Ω! Πανύμνητε Μήτερ», συναυλία αφιερωμένη στην Παναγία στον αύλειο χώρο Ι.Π. Παναγίας Εκατονταπυλιανής. Τραγούδι Νεκταρία Καραντζή, στο πιάνο ο Βασίλης Τσαμπρόπουλος . Ώρα έναρξης 21:00. «Oh! Hymned Mother», concert in honour of the
Virgin Mary. Piano by Vasilis Tsambropoulos , songs by Nektaria Karantzi. Panagia Ekatontapiliani courtyard, Parikia. Starts at 21:00 08|08 Σάββατο | Saturday Εκδήλωση με ζωντανή μουσική στον Κώστο. Ώρα έναρξης 21:00 Live music event at Kostos. Starts at 21:00 16|08 Κυριακή | Sunday Συναυλία στο Δημοτικό Στάδιο Πάρου στην Παροικία. Ώρα έναρξης 21:00 Music concert at the Municipal Stadium of Paros in Parikia. Starts at 21:00 18|08 Τρίτη | Tuesday Μουσική βραδιά στην παραλία του Μώλου. Ώρα έναρξης 21:30 Musical night at Molos beach. Starts at 21:30 29|08 Σάββατο | Saturday «Φύσα αεράκι φύσαμε/ μη χαμηλώνεις ίσαμε – Aφιέρωμα στο Νίκο Γκάτσο». Με τη χορωδία της Μαρουλίας Κοντού στο Αρχαιολογικό Μουσείο Πάρου στην Παροικιά. Concert in honour of the renowned greek poet Nikos Gatsos by Maroulia Kontou's choir at the Archaeological Museum of Paros in Parikia.
07|08 Παρασκευή | Friday Συναυλία με το Μίμη Πλέσσα και τη Φωτεινή Δάρρα στο ανοικτό θέατρο του Πάρκου Πάρου στον Αϊ-Γιάννη Δέτη. Ώρα έναρξης 21:00 Concert featuring Mimis Plessas and Fotini Darra at the open air theatre of Paros Park in Ai-Yannis Detis. Starts at 21:00
Θέατρο Τheatre 28|07 Τρίτη | Tuesday «Οι Πειρατές του Αιγαίου», θεατρική παράσταση στην πλατεία της Μαντώς Μαυρογένους στην Παροικιά. Ώρα έναρξης 21:00 «The pirates of the Aegean», theatrical performance at Mando's Square in Parikia. Starts at 21:00 31|07 Παρασκευή | Friday Παράσταση Καραγκιόζη από το Θέατρο σκιών του Αργύρη Αθανασίου, στο ανοικτό θέατρο Λευκών. Ώρα έναρξης 20:30 Performance of Karaghiozis (shadow theatre) by Arghiris Athanasiou at the Open Air Theatre of Lefkes. Starts at 20:30
08|08 Σάββατο | Saturday «Μπαμπάδες με ρούμι», θεατρική παράσταση στο Ανοικτό Θέατρο Λευκών. Ώρα έναρξης 21:00 Modern greek comedy at the Open Air Theatre of Lefkes. Starts at 21:00 12|08 Τετάρτη | Wednesday Παράσταση Καραγκιόζη στο ανοικτό θέατρο Λευκών. Ώρα έναρξης 20:30 Performance of Karaghiozis (shadow theater) at the Open Air Theatre of Lefkes. Starts at 20:30
05|08 – 09|08 1ο Θερινό Φεστιβάλ Παριανών Θεατρικών Ομάδων στο Ανοιχτό Θέατρο Λευκών. 1st Summer Theatre Festival featuring theatrical groups from Paros. At the Open Air Theatre of Lefkes.
18|08 Τρίτη | Tuesday «Αγαπημένη μου Ελλάς», θεατρική παράσταση στο ανοικτό θέατρο Λυκείου στην Παροικία. Ώρα έναρξης 21:00 «Hellas, my beloved», theatrical performance at the High School open air theatre in Parikia. Starts at 21:00
05|08 Τετάρτη | Wednesday «Χωρίζουμε λέμε….». Θεατρική παράσταση στο ανοικτό θέατρο Λυκείου στην Παροικία. Ώρα έναρξης 21:00 «We say we break up….», theatrical performance at the High School open air theatre in Parikia. Starts at 21:00
26|08 Τετάρτη | Wednesday Παράσταση Καραγκιόζη από το Θέατρο σκιών του Αργύρη Αθανασίου, στο ανοικτό θέατρο Λευκών. Ώρα έναρξης 20:30 Performance of Karaghiozis (shadow theater) by Argiris Athanasiou, at the Open Air Theatre of Lefkes. Starts at 20:30
Στον όμορφο, δροσερό κήπο μας μπορείτε να απολάυσετε όλη μέρα καφέ, φαγητό και ποτό. Δοκιμάστε τη μοναδική λεμονάδα μας φτιαγμένη με τη μυστική συνταγή της γιαγιάς, τις σπιτικές πίττες και τα γλυκά μας..
In our beautiful cool garden you can enjoy all day long your coffee, food and drinks. Taste our unique lemonade made with secret grandma’s recipe, our home made pies and cakes.
Konstantza Restaurant-cafe
Naoussa Paros tel.: 22840.52999, e: konstantza.cafe@gmail.com, f: konstantza cafe
Παράδοση & Χορός Tradition & Dance 23|06 Τρίτη | Tuesday Αναβίωση του εθίμου του Κλήδονα στην παραλία Αλυκής (ώρα έναρξης 21:00), στην πλατεία παπα-Γιώργη Στάμενα της Μάρπησσας (ώρα έναρξης 21:00), στον αύλειο χώρο του Αγ. Αθανασίου στη Νάουσα, στην πλατεία Αγ. Σπυρίδωνα στον Πρόδρομο (ώρα έναρξης 21:30) και στην πλατεία Ηρώων των Λευκών (ώρα έναρξης 21:00) Revival of the local custom of Klidonas at: Aliki Beach (starting at 21:00), Papa-Giorgi Stamena square in Marpissa (starting at 21:00), St. Athanasios church courtyard
in Naoussa, St. Spiridon square in Prodromos (starting at 21:30) and Iroon square in Lefkes (starting at 21:00). 25|06 Πέμπτη | Thursday Παραδοσιακοί χοροί και τραγούδια από το Μουσικοχορευτικό Συγκρότημα Νάουσας, στα πλαίσια της γιορτής του Αγ. Αθανασίου του Παρίου στον Κώστο. Ώρα έναρξης 21:00 Celebration of St Athanasios the Parian at Kostos. Traditional dances and songs by the Naousa Music and Dance Group. Starts at 21:00
σελίδα Ι page Ι 9
ατζέντα | agenda 28|06 Κυριακή | Sunday Αφιέρωμα στους χορούς και τα έθιμα των Ελληνόφωνων της Κάτω Ιταλίας από το Μουσικοχορευτικό Συγκρότημα Νάουσας στο προαύλιο της εκκλησίας της Παναγίας στη Νάουσα. Ώρα έναρξης 21:00 The dances and customs of the Greek community of Southern Italy by the Naouss a Music and Dance Group in the courtyard of Panaghia church at Naoussa. Starts at 21:00 30|06 Τρίτη | Tuesday Πανηγύρι Αγίων Αναργύρων στην Παροικιά. Ώρα έναρξης 20:00 St Anargyri Fair at Parikia. Starts at 20:00 03|07 – 05|07 Τριήμερο Πολιτιστικό Πανηγύρι «Γεώργιος Κονιτόπουλος» στην Αλυκή. 3-Day Cultural Fair «Georgios Konitopoulos» at Aliki. 05|07 Κυριακή | Sunday Γιορτή της Θάλασσας στο λιμάνι της Νάουσας. Celebration of the Sea at the port of Naoussa. 11|07 Σάββατο | Saturday «Αναβίωση της Πεζότρατας», εκδήλωση στην παραλία Ζωοδόχου Πηγής στην Παροικιά. Ώρα έναρξης 20:00 «Revival of the ‘Pezotrata’ (traditional fishing method)». Event at Zoodochos Pigi beach in Parikia. Starts at 20:00 17|07 Παρασκευή | Friday Γιορτή Αγίας Μαρίνας με ζωντανή μουσική, κεράσματα και παζάρι στον Κώστο. Ώρα έναρξης 21:00 Celebration of St. Marina with live music, treats and bazaar at Kostos. Starts at 21:00 19|07 Κυριακή | Sunday Αφιέρωμα στον Παριανό Γάμο. Παραδοσιακοί χοροί από το Μουσικοχορευτικό Συγκρότημα Νάουσας στο προαύλιο της εκκλησίας της Παναγίας στη Νάουσα. Ώρα έναρξης 21:00 The Parian Wedding, greek traditional dances by the Naoussa Music and Dance Group in the courtyard of Panag ia church at Naoussa. Starts at 21:00
σελίδα Ι page Ι 10
24|07 – 26|07 Παζάρι παραδοσιακών τοπικών προϊόντων στην παραλία της Αλυκής. Traditional local products bazaar at Aliki beach. 24|07 Παρασκευή | Friday Πανηγύρι Αγίας Άννας στην Παροικία. Ώρα έναρξης 20:30 St Anna’ s Fair in Parikia. Starts at 20:30 26|07 Κυριακή | Sunday Παραδοσιακό πανηγύρι Αγ. Παντελεήμονα στον Πρόδρομο και συναυλία με τη Ντένια Κουρούση. Ώρα έναρξης 21:30 St Panteleimonas’ traditional fair and a concert featuring Denia Kourousi, in Prodromos. Starts at 21:30 27|07 Δευτέρα | Monday Γιορτή Αγ. Παντελεήμονα με ζωντανή μουσική, κεράσματα και παζάρι στον Κώστο. Ώρα έναρξης 21:00 Celebration of St. Panteleimonas at Kostos with live music, treats and bazaar. Starts at 21:00 01|08 – 02|08 Αφιέρωμα στην παραδοσιακή ρεβυθάδα στον Πρόδρομο. Honoring the traditional “revithada” (chickpea soup) at Prodromos.
06|08 Πέμπτη | Thursday Πανηγύρι Μεταμόρφωσης του Σωτήρος και μουσική εκδήλωση με την Ντένια Κουρούση στην πλατεία παπα-Γιώργη Στάμενα της Μάρπησσας. Ώρα έναρξης 21:30 «Metamorfosis of our Saviour Jesus Christ» fair and a musical event featuring Denia Kourousi at Papa-Giorgi Stamena square in Marpissa. Starts at 21:30 06|08 Πέμπτη | Thursday Πανηγύρι του Σωτήρος – Γιορτή Ψαριού στην παραλία της Αλυκής. Ώρα έναρξης 21:00 «The Saviour Jesus Christ» fair – Fish Festival at Aliki beach. Starts at 21:00 20|08 – 22|08 Παζάρι παραδοσιακών προϊόντων από το Σύλλογο Γυναικών Νάουσας στην πλατεία της Νάουσας. Traditional products bazaar by the Womens Association of Naoussa at the square of the village. 21|08 Παρασκευή | Friday Πανηγύρι του Καράβολα στις Λεύκες, στο χώρο δίπλα στο Κοινοτικό Μέγαρο.
Ώρα έναρξης 21:30 «Karavolas festival» at the open space beside the Community Hall of Lefkes. Starts at 21:30 23|08 Κυριακή | Sunday Κουρσάρικη βραδιά - αναπαράσταση δρώμενων, παρουσία χορευτικών συγκροτημάτων στη Νάουσα. Ώρα έναρξης 21:00 Pirates night: reenactments and traditional dances at Naoussa. Starts at 21:00 29|08 Σάββατο | Saturday Γιορτασμός Αγίου Ιωάννου Προδρόμου – χορευτική παράσταση, στις Λεύκες. Celebration of St John the Baptist and dance performance, at Lefkes. 06|09 Κυριακή | Sunday Αφιέρωμα στους χορούς και στα έθιμα της Μικράς Ασίας και της Καππαδοκίας από το Μουσικοχορευτικό Συγκρότημα Νάουσας στο προαύλιο Παναγίας στη Νάουσα. Ώρα έναρξης 21:00. The dances and customs of Asia Minor and Cappadocia, by the Naoussa Music and Dance Group, in the courtyard of Panaghia church at Naoussa. Starts at 21:00
12|09 – 13|09 11η Μικρασιατική Συνάντηση Πάρου. Μικρασιάτικα τραγούδια και χοροί στο προαύλιο του Ι.Ν. Ζωοδόχου Πηγής στο Άσπρο Χωριό. Ώρα έναρξης 20:00 11th Asia Minor Meeting on Paros. Songs and dances from Asia Minor at the courtyard of Zoodochos Pigi church in Aspro Chorio. Starts at 20:00 14|09 Δευτέρα | Monday Πανηγύρι Υψώσεως Τιμίου Σταυρού. Κεράσματα και παραδοσιακή ρεβυθάδα στο προαύλιο της εκκλησίας στην Αγκαιριά. Παράσταση χορευτικού στην παραλία της Αλυκής στις 21:00. “Rood” festival. Treats and traditional chickpea soup at the courtyard of the church in Ageria. Dance performance in Aliki beach at 21:00. 27|09 Κυριακή | Sunday Παράσταση στο πλαίσιο φιλοξενίας χορευτικού συγκροτήματος από τη Σμύρνη. Στο προαύλιο Παναγίας στη Νάουσα. Ώρα έναρξης 20:30 Performance hosting a dance group from Smyrni in the courtyard of Panaghia church at Naoussa. Starts at 20:30
26|07 Κυριακή | Sunday Αφιέρωμα στους χορούς και στα έθιμα της Θράκης από το Μουσικοχορευτικό Συγκρότημα Νάουσας στο προαύλιο της εκκλησίας της Παναγίας στη Νάουσα. Ώρα έναρξης 21:00 The dances and customs of Thrace, by Naoussa Music and Dance Group, in the courtyard of Panaghia church at Naoussa. Starts at 21:00
Εκθέσεις Exhibitions 01|05 – 30|09 «Δράση και Χειρονομία». Έκθεση ζωγραφικής του Αποστόλη Ζολωτάκη σε επιμέλεια Α. Γ. Καρποδίνη στο λόμπι του Karma Porto Paros στις Κολυμπήθρες. Painting exhibition by Apostolis Zolotakis at the lobby of Karma Porto Paros at Kolimbithres.
Gallery in Naoussa.
14|06 – 05|07 Έκθεση γλυπτικής και βιτρώ των Jessy Boelen και Annemieke den Adel στη γκαλερί Ανεμόμυλος στην Αγκαιριά. Exhibition of sculptures and stained glass by Jessy Boelen and Annemieke den Adel at Anemomilos Gallery in Ageria.
11|07 – 19|07 Έκθεση ζωγραφικής του Peter Lock στο Δημοτικό Χώρο Τεχνών στην Παλαιά Αγορά της Παροικιάς. Painting exhibition by Peter Lock at the City Art Space, Old Market, Parikia.
15|06 – 30|06 Έκθεση ζωγραφικής του Νίκου Μπότση στο Δημοτικό Χώρο Τεχνών στην Παλαιά Αγορά της Παροικιάς. Painting exhibition by Nikos Botsis at the City Art Space, Old Market Street, Parikia. 26|06 – 08|07 «9 beaufort by Sidetracked». Ομαδική έκθεση των Α. Μαρούλη, Χ. Σιμάτου, Χ. Ρομπόρα, Ε. Μουστάκη, Σ. Αγγελίδου, Μ. Ψαρρού, Ν. Παλαιολόγου, Τ. Μισσούρα, Θ. Κατσιπάνου στο Χώρο Τέχνης «Άγιος Αθανάσιος» στη Νάουσα. Group exhibition feauturing works by A. Marouli, Chr. Simatos, Chr. Robora, I. Moustaki, S. Aggelidou, M. Psarros, N. Paleologou, T. Missouras, T. Katsipanos, at «Agios Athanasios» Art Gallery in Naoussa . 01|07 – 10|07 Έκθεση ζωγραφικής του Βασίλη Καλακώνα στο Δημοτικό Χώρο Τεχνών στην Παλαιά Αγορά της Παροικιάς. Painting exhibition by Vasilis Kalakonas at the City Arts Space, Old Market Street, Parikia. 09|07 – 19|07 Έκθεση της Ζέφης Ιωάννου στο Χώρο Τέχνης «Άγιος Αθανάσιος» στη Νάουσα. Exhibition feauturing works by Zefi Ioannou, at «Agios Athanasios» Art
10|07 – 30|07 Έκθεση φωτογραφίας του Μιχαλάκη Χαρίτου στη γκαλερί Ανεμόμυλος στην Αγκαιριά. Photography exhibition by Michalakis Charitos at Anemomilos Gallery in Ageria.
11|07 – 20|07 Έκθεση ζωγραφικής της Μαριάννας Παλάτσα στο Χώρο Τέχνης «Μαρίνα» στη Νάουσα. Painting exhibition by Marianna Palatsa at the «Marina» Art Gallery in Naoussa.
Στο πιο όμορφο κομμάτι της Πάρου, στη παραλία του Δρυού, βρίσκεται η ταβέρνα “Το Κύμα”. Γνήσια ελληνικά αλλά και δημιουργικά πιάτα, μαγειρεμένα με αγάπη και πολύ μέρακι...! Ο γαύρος στο αμπελόφυλλο, η ψαρόσουπα, η αστακομακαρονάδα, το χταποδάκι στιφάδο αλλά και πολλά άλλα, θα μείνουν στη γευστική σας μνήμη!!! Αχιλλέας & Γλυκερία Μηνά
In the most beautiful part of Paros, on Drios beach, lies the tavern “To Kyma”. Genuine greek cuisine or creative delicious dishes. All prepared with passion and love! Whitefish rolled in young vine leaves, fresh fish soup, octopus stifado and many more. A memorable gastronomic experience!!! Achilles and Glykeria Mina
Dryos Beach, Paros, Tel.: 22840 43306, email: kymatavernadrios@hotmail.com
20|07 – 15|08 Εικαστική Πλατφόρμα «Orange Water». Εκθέσεις στο Δημοτικό Χώρο Τεχνών στην Παλιά Αγορά της Παροικιάς, στην Αίθουσα Τέχνης «Άγιος Αθανάσιος» και στο Χώρο Τέχνης «Μαρίνα» στη Νάουσα, και στο Κοινοτικό Μέγαρο Λευκών. Visual Arts Platform «Orange Water». Art exhibitions at the City Art Space, Old Market in Parikia, «Agios Athanasios» Art Gallery and «Marina» Art Gallery in Naoussa, and at the Lefkes Community Hall. 02|08 – 07|08 «Παρελθόν Ερμητικά Κλειστό». Έκθεση φωτογραφίας της Αφροδίτης Δρακοπούλου – Σάρδη στη Μάρπησσα. Ώρες λειτουργίας 19:00-23:00 «Past Wide Shut». Photography exhibition by Afroditi DrakopoulouSardi at Marpissa. Open between 19:00-23:00 04|08 – 30|08 «Δημιουργίες από ξύλο και όχι μόνο…» του Αντώνη Σκιαδά και έκθεση ζωγραφικής της Κ. Παπαβαντωνάκη στην γκαλερί «Ανεμόμυλος» στην Αγκαιριά. «Creations made of wood and more…» by
σελίδα Ι page Ι 11
ατζέντα | agenda "ΑΠΟΤΥΠΩΜΑΤΑ"
Antonis Skiadas and painting exhibition by K. Papavantonaki at Anemomilos Gallery in Ageria. 10|08 – 25|08 Έκθεση ζωγραφικής της Μαρίας Πάστρα στο Δημοτικό Χώρο Τεχνών στην Παλαιά Αγορά της Παροικιάς. Painting exhibition by Maria Pastra at the City Art Space, Old Market, Parikia. 16|08 – 24|08 Έκθεση του Πολύβιου Ταβαλούρη στο Χώρο Τέχνης «Άγιος Αθανάσιος» στη Νάουσα. Exhibition of works by Polivios Tavoulari at «Agios Athanasios» Art Gallery in Naoussa. 25|08 – 04|09 «Bluetopia by Ars Longa». Ομαδική έκθεση των Α. Παπαδούλη, Κ. Δροσσοπούλου, Χ. Ρομπόρα, Κ. Μάντζαρη, Σ. Κυριακού, Γ. Αντωνακάκη στο Χώρο Τέχνης «Άγιος Αθανάσιος» στη Νάουσα. «Bluetopia by Ars Longa». Art exhibition featuring works by A. Papadouli, K. Drosopoulou, C. Robora, K. Mantzaris, S. Kiriakou, G. Antonakakis at «Agios Athanasios» Art Gallery in Naoussa. 26|08 – 07|09 Έκθεση ζωγραφικής του Frederic Bootz στο Δημοτικό Χώρο Τεχνών στην Παλαιά Αγορά της Παροικιάς. Painting exhibition by Frederic Bootz at the City Arts Space, Old Market, Parikia.
Ατομική έκθεση της Ηρούς Φωκιανού 1-31 Αυγούστου Παρέα καφέ Λιβάδια Παροικιάς Πάρου Η Ηρώ Φωκιανού παρουσιάζει έκθεση με ζωγραφικά έργα και τίτλο "ΑΠΟΤΥΠΩΜΑΤΑ”. Στην έκθεση αυτή, η Ηρώ χρησιμοποιεί ακρυλικά σε καμβά, χωρίς πινέλο. αλλά με τα χέρια της.
“Aρχείο Παμίνου Γεωργιάδη”
Παμίνος Γεωργιάδης Μικτή Τεχνική “Κουκούτσι” 13 Ιουνίου - 13 Σεπτεμβρίου 2015
Βασίλης Καλακώνας Κατασκευές 1-31 ΙΟΥΛΙΟΥ 2015 BRAZIL PORT BAR
Ο Βασίλης Καλακώνας παρουσιάζει σειρά κατασκευών με βασικό υλικό τροχούς και γρανάζια που συνθέτοντας γνώριμα σχήματα και φόρμες της Ελλάδας.
31|07 – 18|08 Έκθεση βιβλίου στην παραλία Αλυκής. Book exhibition at Aliki beach. 01|08 Σάββατο | Saturday Βιβλιοπαρουσίαση των Ιστορικών Μυθιστορημάτων της Β. Γαβαλά, στην Αγροτολέσχη, στη Μάρπησσα. Ώρα έναρξης 20:30. Presentation of Vasiliki Gavala’s historical novels at “Agrotoleschi” Cultural Hall in Marpissa. Starts at 20:30
ΚΑΡΥΑΤΙΔΕΣ
02|08 Κυριακή | Sunday «Το Αρχιπέλαγος και η Μεσαιωνική Πάρος», oμιλία – παρουσίαση με τον Αθανάσιο Βιώνη, επίκουρο καθηγητή Βυζαντινής Αρχαιολογίας Πανεπιστήμιου Κύπρου στα Μάρμαρα. Ακολουθεί μουσική συναυλία με τη Μαρουλία Κοντού και τον Α. Χανιώτη, στην Ι.Μ. Παντοκράτορος. Ώρα 20:30 «The Archipelago and Medieval Paros». Conference by Athanasios Vionis, Professor of Byzantine Archaeology at the University of Cyprus. The speech will be given in Marmara and will be followed by a concert with M. Kontou and A. Chaniotis at Pantokratoras Church. Starts at 20:30
O Tάσος Μπαμπάσης εκθέτει σειρά έργων που απεικονίζουν Καρυάτιδες τοποθετημένες στις ακτές του Αιγαίου.
07|08 Παρασκευή | Friday Τιμητική εκδήλωση αφιερωμένη στους Μανώλη και Κατίνα Γρυλλάκη στη Μάρπησσα. Ομιλητής Κων/ νος Ροδόπουλος. Marpissa. Event in honor of Manolis and Katina Grillaki. Speech by Constantinos
O Παμίνος Γεωργιάδης παρουσιάζει σειρά φωτογραφιών αρχαίων παραστάσεων από νομίσματα αμφορείς και τοιχογραφίες αρχαίων ναών επεξεργασμένες και ενσωματωμένες σε ξύλο.
ΤΡΟΧΟΣ ΑΝΑΔΡΟΜΟΣ
Πολιτισμός culture
Τάσος Μπαμπάσης Εγκαταστάσεις τοπίου Landscape Instalation 12 - 30 ΙΟΥΝΙΟΥ 2015 BRAZIL PORT BAR
"ΝΑΥΤΙΚΟ"
Εικαστική έκθεση του Νίκου Ζάππα. 1-30 Αυγούστου στο Brazil Port Bar στο Πίσω Λιβάδι της Πάρου. 7-20 Σεπτεμβρίου στην Δημοτική πινακοθήκη "Μελίνα Μερκούρη" της Ύδρας. Εγκαίνια : 7 Σεπτεμβρίου 2015 και ώρα 9.00μ.μ. Η έκθεση "Ναυτικό" του Νίκου Ζάππα αποτελείται από τέσσερις γραφές. Ζωγραφική, Σκηνογραφία, Κατασκευές και από ένα κινηματογραφικό φίλμ με ήρωες τους ζωγραφισμένους ναύτες και φόντο τον ναύσταθμο, ένα νησί σε μικρογραφία - μακέττα.
σελίδα Ι page Ι 12
“Electrestete”
Η Δήμητρα Κατσαούνη παρουσιάζει σειρά έργων ζωγραφικής με τίτλο “Electrestete”, στο Bar Remezzo στο Πίσω Λιβάδι της Πάρου. Κάθετες και οριζόντιες ευθείες ξετυλίγουν χρωματικές παλέτες του “Ελεκτρίκ”, σε λευκό φόντο. Η έκθεση θα διαρκέσει ως το τέλος καλοκαιριού.
Rodopoulos. 16|08 Κυριακή | Sunday Εκδήλωση για την συμπλήρωση 90 χρόνων από την ίδρυση του Συλλόγου Λευκιανών της Αθήνας στο Ανοικτό Θέατρο Λευκών. Ώρα έναρξης 21:00 Event celebrating 90 years since the establishment of the Association of Residents of Athens originary of Lefkes, at the Open Air Theatre of Lefkes. Starts at 21:00 16|08 Κυριακή | Sunday «Βίκυ Μοσχολιού – Δέκα Χρόνια Σιγή». Τριήμερο εκδηλώσεων στη Νάουσα. «Vicky Moscholiou - Ten Years of Silence». 3-day events dedicated to a celebrated greek singer in Naoussa. 19|08 Τετάρτη | Wednesday Εκδήλωση με θέμα «Προσωπικότητα του Ευπατρίδη αείμνηστου Δημητρίου Ν. Αλιπράντη» στην πλατεία παπα-Γιώργη Στάμενα στη Μάρπησσα. Ώρα έναρξης 20:00 «The Personality of the late nobleman Dimitrios N. Aliprantis». Event at PapaGiorgi Stamena square in Marpissa. Starts at 20:00 20|08 – 22|08 «Διαδρομές στη Μάρπησσα». Τριήμερο βιωματικό – πολιτιστικό φεστιβάλ στη Μάρπησσα. «Marpissa Routes». 3-day interactive cultural festival at Marpissa. 20|08 – 21|08 Αφιέρωμα στα τοπικά παραδοσιακά επαγγέλματα στον Πρόδρομο. Feature on the traditional professions in the village of Prodromos. 30|08 Κυριακή | Sunday Τιμητική εκδήλωση προς τιμήν του Μέγα Ευεργέτη της Πάρου Φραγκίσκου Βελέντζα στον Κώστο. Event in honour of the Great Benefactor of Paros Fragiskos Velentzas, at Kostos. 11|09 – 15|09 Συνέδριο για την Παναγία Εκατονταπυλιανή στην Παροικιά. Parikia. Convention for Panagia Ekatontapiliani.
Εκδηλώσεις στην Αντίπαρο Events in Antiparos 15|07 Τετάρτη | Wednesday Συναυλία του Λουδοβίκου των Ανωγείων στο Kάστρο της Αντιπάρου. Συμμετέχουν ο Α. Μυτακίδης στην κιθάρα και η Μαρουλία Κοντού στο πιάνο. Concert with Loudovikos ton Anogion at the «Kastro» of Antiparos. With the participation of A. Mitakidis (guitar) and Maroulia Kontou (piano) 04|07 – 13|07 «Antiparos Photo Festival 2015». Ομαδική έκθεση φωτογραφίας των Β. Αρτίκου, Γ. Νούνεση, Λ. Γερμανόπουλου, Μ. Καραταράκη, Σ. Γεωργακοπούλου, Σ. Μπάλιου, Σ. Σιδηροπούλου, Σ. Καστρισιανάκη, C. de Heij, C. Luscher, C. Stemper, J. Corlett, L. de Piart, S. Daboll. Εργαστήρια φωτογραφίας με τους Μ. Λυκάκη, T. Sandaker. Στο Κάστρο της Αντιπάρου. «Antiparos Photo Festival 2015». Photography exhibition by: V. Artikos, C. de Heij, C. Luscher, C. Stemper, G. Nounesis, J. Corlett, L. de Piart, L. Germanopoulos, M. Karatarakis, S. Georgakopoulou, S. Balios, S. Sidiropoulou, S. Kastrisianakis and S. Daboll. Workshops by M. Lykakis and T. Sandaker. At the «Kastro» of Antiparos. 18|07 – 21|07 Ημέρες Κινηματογράφου Αντιπάρου. Κινηματογραφικά εργαστήρια για μαθητές Γυμνασίου & Λυκείου, καθώς και προβολές στο θερινό κινηματογράφο Cine Oliaros με ελεύθερη είσοδο. Για πληροφορίες απευθυνθείτε στο sofia@ onefromtheheart.gr" ή στην Αίθουσα Τέχνης αντί στο Κάστρο της Αντιπάρου. Cinema Days in Antiparos. Cinema workshops for high school students and free film screenings at Oliaros summer cinema. For info contact sofia@onefromtheheart.gr or the anti Art Gallery in the «Kastro» of Antiparos.
Εκδηλώσεις για παιδιά Events for children 26|06 Παρασκευή | Friday «Παιχνίδια στην Άμμο» στο Λογαρά. Ώρα έναρξης 18:00 «Games in the sand» at Logaras. Starts at 18:00 27|06 – 05|07 Βιωματικό Εργαστήρι Γλώσσα – Παιχνίδι με την Ηλέκτρα Ξανθούλη στην αίθουσα του συλλόγου «Αρχίλοχος» στην Παροικιά. Experiential workshop Language-Game with Electra Xanthouli, at the «Archilochos» Cultural Association Hall in Parikia. 07|07 Τρίτη | Tuesday «Η Χαρούμενη Τρελοπαρέα», παιδική παράσταση στο Ανοικτό Θέατρο Λυκείου στην Παροικιά. Ώρα έναρξης 20:00 «The Happy Company», children’s theater performance at the High School open air theater. Starts at 20:00
06|08 Πέμπτη | Tuesday «Ο Μάγος του Οζ». Παιδική παράσταση στο ανοικτό θέατρο Λυκείου στην Παροικία. Ώρα έναρξης 21:00 «The Wizard Of Oz», children’s theater performance at the High School open air theater. Starts at 21:00 18|08 Τρίτη | Tuesday «Παραμύθι Χωρίς Όνομα», παιδική θεατρική παράσταση της Κάρμεν Ρουγγέρη στο ανοικτό θέατρο Πάρκο Πάρου στον Αϊ-Γιάννη Δέτη. Ώρα έναρξης 21:00 «Fairy Tale with no name», children’s theater performance by Karmen Rougeri at the open air theater of Paros’ Environmental Park in Ai-Yannis Detis. Starts at 21:00 30|08 Κυριακή | Sunday Παραδοσιακό παιχνίδι «Μπάλες» στις Λεύκες. Traditional “Ball” game, at Lefkes.
K ASntiparos TRO Tο «ΚΑΣΤΡΟ ΑΝΤΙΠΑΡΟΣ» επιβεβαιώνει τον ορισμό της ελληνικής φιλοξενίας. Διαθέτει διαμερίσματα, στούντιο, δωμάτια , υπέροχη θέα , πισίνα και οικογενειακό περιβάλλον. Οι αποσκευές της επιστροφής σας θα είναι γεμάτες από ευχάριστες αναμνήσεις. Τώρα υπάρχει ένας ακόμα λόγος να επισκεφτείτε την Αντίπαρο!
“KASTRO ANTIPAROS“ confirms the definition of greek hospitality. Apartments, studios, rooms, a wonderful view, a swimming pool and a family ambiance. Your suitcases on the way back will be loaded with pleasant memories. Now, there is one more reason to visit Antiparos!
Tel: +302284061011 | fax: +302284061013| Mob: +306979616637 Email: castro1@otenet.gr | www.antiparosgreece.com σελίδα Ι page Ι 13
ατζέντα | agenda Holland Tunnel Gallery The Holland Tunnel Gallery in Paros is hosted in the beautiful 17th century Azaris house in the centre of Parikia, a former merchant mansion. Exhibitions begin at street level in spaces where previously potatoes, onions, olives and wine were stored. They continue in the courtyard and in the living areas upstairs. A stroll through the kitchen, dining room, library and family bedrooms leads to the spectacular 15 foot high salla. Magic things happen in this extraordinary atmosphere. Art place as well as social meeting place, Holland Tunnel is where it happens!
Αγέρανος Κύκλος Ageranos Kyklos Στην ορεινή καρδιά της Πάρου, στον παραδοσιακό οικισμό Λεύκες, ο Αγέρανος Κύκλος παρουσίασε το καλοκαίρι του 2014 την "+ΚΡΟΥΣΗ" στο ΑΙΓΑΙΟ, ένα πρόγραμμα σπουδών στο ρυθμό που στόχο έχει να μας εκπαιδεύσει στον συλλογικό τρόπο σκέψης και δράσης.
In the mountainous heart of Paros, in the traditional village of Lefkes, the Ageranos Kyklos presented in the summer 2014 a course of study in rhythm which aimed to educate us in collective thinking and action.
Το πρόγραμμα εξελίχθηκε μέσα από 10 διαφορετικά εργαστήρια, που ξεκίνησαν τη Δευτέρα 25 Αυγούστου και ολοκληρώθηκαν στις 2 Σεπτέμβρη. Τις ημέρες αυτές μάθαμε πώς να εκφραζόμαστε μαζί με άλλους μέσα από το χορό, τη μουσική και το τραγούδι και να συμμετέχουμε δημιουργικά σε ένα σύνολο. Πειραματιστήκαμε με αυτοσχέδια μουσικά όργανα, αλλά και με κρουστά, που κατασκευάσαμε στα εργαστήρια οργανοποιίας, με κουρδίσματα και επισκευές που χρειάζονται οι τσαμπούνες. Τα εργαστήρια πλαισιώνονταν από παράλληλες δράσεις, όπως προβολές ταινιών, μουσικές σκηνές και μουσικοχορευτικά δρώμενα, χωρίς καμία επιβάρυνση για το κοινό. Η δράση του Αγέρανου Κύκλου είναι κοινωφελής και βασίζεται στην εθελοντική και αφιλοκερδή συμμετοχή όσων συμμετέχουν στο πρόγραμμα. Ενημέρωση για την επόμενη διοργάνωση Facebook https://www. facebook.com/ageranos.kyklos
The program evolved into 10 different workshops, which began on August 25 and concluded on September 2. During those days we learned how to express ourselves through dance, music and song and participate creatively in a team. We experimented with improvised musical instruments, and percussion, which were crafted in the instruments’ workshops, and with tunings and repairs the tsambounes (bagpipes) needed. The workshops were accompanied by various events such as free film screenings, music and dance performances. The action of Ageranos Kyklos is public and is based on the voluntary and free participation of those involved in the program. Information on the next event Facebook https://www. facebook.com/ageranos. kyklos
σελίδα Ι page Ι 14
The Holland Tunnel Gallery was established by Dutch artist Paulien Lethen in 1997 in her newly installed garden shed in Williamsburg Brooklyn. The mini art space rapidly gained recognition in the art world and became a neighbourhood icon. «People looked surprised when they opened the door, then smiled when they saw the mini gallery. It was a totally different way to experience art! », we read in the book she wrote with her jazz pianist/vocalist sister Heleen Schuttevaer. In 2000 Paulien and Heleen opened the Greek extension of the Holland Tunnel Galllery in Parikia. « We dreamt about creating a place for art and music, to give something back to Paros in return of the many things we enjoy here. In 2000 we bought the building where the gallery is now. It was renovated between 2000-2010; the old details were restored and preserved as much as possible. Many people from Parikia know the house as the Azaris house. Senior Parians told us they had
their school classes in the monumental salla.», says Heleen. This year Paulien Lether and Heleen Schuttevaer celebrate 15 years of Holland Tunnel Gallery in Paros Thur July 30- Thur Sep 6 GROUND FLOOR July 30 8.30 pm Opening reception APOTHEOSIS Group show with works by Holland Tunnel Gallery Paros artists 2000-2015 BOOK PRESENTATION 'HOLLAND TUNNEL GALLERY Williamsburg Brooklyn - Paros Greece 1997-2015' Aug 13 8.30 pm Opening reception CROSSROADS 1 Bruce Brosnan, Molly Herman, Paulien Lethen, Bix Lye / paintings & sculptures Aug 27 8.30 pm Opening reception CROSSROADS 2 Susan Daboll, Giorgos Papageorgiou, Jan Mulder, Apostolis Zolotakis / paintings FIRST FLOOR all summer APOTHEOSIS with new work by international artists Sep 6 8.30 pm Closing reception Special events will be announced on www.hollandtunnelgallery.com
Σώμα, Νους & Πνεύμα
Body, Mind & Spirit
Το Tao’s Center είναι ένα κέντρο διαλογισμού και γιόγκα, το οποίο προσφέρει καθημερινά μαθήματα, εργαστήρια και θεραπείες, καθώς και ένα πρόγραμμα μακροχρόνιας παραμονής, όλα εστιασμένα στην εξάσκηση της αυτεπίγνωσης και στην ευεξία. Η Γιόγκα, το Τσι Κουνγκ, το Πιλάτες, ο Διαλογισμός, η Κίνηση, η Δημιουργικότητα, η Θεραπεία, είναι μόνο μερικές από τις ενότητες που περιλαμβάνονται στο πρόγραμμά του. Αν αναζητάτε ένα διαφορετικό, πιο ζωογονητικό είδος διακοπών, αλλά και αν είστε απλώς περαστικοί, το Tao’s έχει κάτι να σας προσφέρει.
Tao’s is a wellness, meditation and yoga retreat center, offering drop-in classes, treatments, workshops and Long Stay program, dedicated to the practice of awareness and wellbeing. Drawn from various traditions, the Center’ program includes Yoga, Chi Kung, Mindfulness, Pilates, Movement, Creativity, Healing, Meditation, Kids Activities and many more. Whether you are looking for stimulating vacation or just passing by, Tao’s has something for you.
Κώστας Φοίφας
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ ΚΕΡΑΜΙΚΗΣ ΛΕΥΚΩΝ Από το 1951
Λεύκες 84400, Πάρος Κυκλάδες, Τηλ./Fax: 2284043255
www.taos-greece.com
Καθημερινά μαθήματα, Daily Classes 09:30 Morning meditation 10:00 Chi Kung, Pilates, Yoga 11:30 Sharing Circle, Vocal Session, Movement 19:00 Yoga Kids Activities (Tues, Thurs, Sat) and Live Music events
Εργαστήρια, Workshops 19|06 – 21|06 Sacred Femininity with Ujallah 27|06 – 01|07 Vinyasa Yoga & Gaga with Ouvi & Ohad 01|07 – 05|07 Vocal Journey with Amit Carmeli 02|07 – 05|07 MUSIC WEEK: daily LIVE performances 11|07 – 12|07 Acro Yoga with Kostantinos & Antonis 15|07 – 18|07 Island Dance Retreat with Rivi Diamond
17|07 – 19|07 Play Life Acting Workshop with Shai Avivi 27|07 – 31|07 Kabbalah & Shamanism with Yaakov & Ujallah 01|08 CREATIVITY & RECYCLING for Kids & Adults 08|08 – 09|08 Transformation & Self Growth with Ujallah
JEWELRY WORKSHOP
28|09 – 02|10 Healing Dance with Ilanit Tadmor 08|10 – 12|10 Ashtanga Yoga with Chuck Miller
Η άσκηση της Yoga είναι τέχνη και είναι τέλεια! Η Θέλγια Σιστοβάρη διδάχθηκε τη Viniyoga of yoga του T.Krishnamacarya και είναι κάτοχος των Ε-RΥΤ 200, RYT 500 πτυχίων αναγνωρισμένων από τη Υoga Alliance. Διδάσκει αναπνοές σε συνδυασμό με σωματική άσκηση και σεβασμό στις ιδιαιτερότητες του μαθητή. Εξασκεί θεραπευτική Yoga για ειδικά θέματα. Διδάσκει Μάιο-Ιούνιο στο Tao's Center. FB: Thesis Yoga Greece.
Unique handmade jewelry with silver and gold
Yoga practice is an art and it is perfect! Thelgia Sistovari studied the tradition of T.Krishnamacarya, Viniyoga of yoga and is accredited with the E-RYT 200, and the RYT 500 certificates, acknowledged by the Yoga Alliance. She teaches breath combined with physical movement respecting the student's particularities and applies yoga therapy for people with special issues. She teaches May, June in Tao's Center. FB: Thesis Yoga Greece.
scarabee.gr | tel: +30 22840 44068 | Lefkes - Paros σελίδα Ι page Ι 15
flash
ANTΩΝΗΣ & ΚΩΣΤΑΝΤΙΝΑ ΤΡΙΠΟΛΙΤΣΙΩΤΗ ANTONIS & CONSTANTINA TRIPOLITSIOTIS
Αγάπη για το θέατρο Love for the theatre Εκείνος: αυτοδίδακτος καλλιτέχνης ζωγράφος και αλιεύς αχινών. Στα καϊκια από 9 χρονών, βέρος Ναουσαίος ξενιτεύτηκε στο Πίσω Λιβάδι όπου διατηρεί το ουζερί «Μουράγιο». Εκείνη: γεννημένη στο Μοσχάτο, μεγάλωσε στο Ρέντη και φοίτησε στη Ράλλειο στον Πειραιά. Βρέθηκε στην Πάρο γιατί ερωτεύτηκε. Μεγάλες αγάπες το βιβλίο και το θέατρο. «Το μολύβι είναι για μένα διέξοδος και ηρεμία. Καταφύγιο. Μπορεί να ξυπνήσω τη νύχτα με μια ιδέα και να πιάσω τα μολύβια να σχεδιάσω», μας λέει ο Αντώνης ενώ πίνουμε τη σούμα μας και βουτάμε το ψωμάκι μας στους αχινούς που μόλις έβγαλε, στο μαγαζί του κάτω από τον Πάρωνα, το αρχαίο παριανό πλοίο. Ο Αντώνης με το βαρκάκι του όμως δεν πάει μόνο για αχινούς, πάει και για διασώσεις, αν χρειαστεί. 128 σε 25 χρόνια. Με την Κωσταντίνα τους δένει μια μεγάλη αγάπη. Και δεν εννοούμε τη μεταξύ τους μόνο, εννοούμε το θέατρο. Επί χρόνια η Κωσταντίνα Τριπολιτσιώτη ήταν η σκηνοθέτις του Νηρέα στη Νάουσα κι ο Αντώνης, ηθοποιός. « Θέλω να καμαρώνω ότι η θεατρική ομάδα του Νηρέα είναι παιδί μου, το τρίτο μου παιδί. Έκαναν μια νέα παράσταση με νέο σκηνοθέτη που είναι εντυπωσιακή. Χαίρομαι που αυτό που έκαναν χωρίς εμένα ήταν καλό αλλά η αλήθεια είναι ότι έδωσα τη σκυτάλη χωρίς να ερωτηθώ». Ξεκίνησαν από τη θεατρική ομάδα της κυρίας Ρούσσου αλλά μετά από μια διαφωνία έφυγαν. Είχαν κολλήσει όμως το μικρόβιο και δεν μπορούσαν να ζήσουν χωρίς το θέατρο. Έτσι, το 2001 πρότειναν στο Νηρέα να δημιουργήσει θεατρική ομάδα. Προτιμούσαν ξένους συγγραφείς για να αποφεύγουν τα πνευματικά δικαιώματα και έργα με πολλά πρόσωπα για να συμμετέχει όλη η ομάδα. Το αγαπημένο έργο της ομάδας όμως, το έργο της καρδιάς τους ήταν ελληνικό. Ήταν το «Κομμάτια και Θρύψαλα» του Γιώργου Σκούρτη. Από τις ωραιότερες στιγμές ήταν οι Συναντήσεις Θεατρικών Ερασιτεχνικών Ομάδων Αιγαίου. «Στην Πάρο δεν έχει γίνει.», μας λέει η Κωσταντίνα Τριπολιτσιώτη, « Έβαλα υποψηφιότητα στις δημοτικές εκλογές μ’ αυτό το όνειρο, αλλά δεν με ψήφισαν. Το 2013 έπαθα εγκεφαλικό. Αυτός ο χειμώνας ήταν δύσκολος χωρίς το θέατρο. Βρήκα όμως κάτι άλλο. Γράφω τις περιπέτειες δύο σκυλιών, δύο αδέσποτων: του Μούργου και της Μπέλας. Θα ήθελα να κάνω ραδιοφωνική εκπομπή για παιδιά. Το μυαλό μου μπορεί να ταρακουνήθηκε, δεν σταμάτησε όμως να σκέφτεται και να ονειρεύεται.». Κείμενο: ΑΥΓΗ ΚΑΛΟΓΙΑΝΝΗ σελίδα Ι page Ι 16
He is a self-taught artist, painter and a fisherman of sea urchins. Worked in fishing boats since he was 9 years old, pure bred of Naoussa, he “immigrated” to Piso Livadi where he runs the ouzo tavern "Mouragio". She was born in Moschato, Athens, she grew up in Rentis and studied in Ralleios School of Piraeus. She found herself in Paros because she fell in love. Her great loves are books and theatre. “Drawing is for me a way out. A refuge. I may wake up at night with an idea, grab the pencil and draw, "says Antonis while we drink our souma and dip our bread in sea urchins he just caught, in his tavern under “Paron”, the ancient Parian ship. Antonis with his little boat does not just go for sea urchins; he also rushes in rescuing missions if necessary. 128 rescues in 25 years. A great love binds him with Constantina. And we do not mean only the love they have for each other; we mean their common love for the theatre. For years Constantina Tripolitsiotis was the director of Nereus cultural club in Naoussa and Antonis an actor. "I take pride in the theatrical group of Nereus as if it were my child, my third child. They performed a new play with a new director that was impressive. I am glad that they achieved this without me, it was good but the truth is that I handed over the baton without having been asked. " They started in the theatre group of Mrs Roussos but after a dispute they left. But they could not live without the theatre. So in 2001 they suggested to Nereus to create a theatre group. They preferred foreign writers and plays with many roles so that the whole team could be involved. The team’s favorite though, the play closest to their heart was Greek. It was the "Pieces and shivers" by George Skourtis. The Meetings of Amateur Theatre Groups of Aegean were some of the most beautiful moments. "In Paros it has not been done yet.” says Constantina Tripolitsiotis "I placed my candidacy for municipal elections with this dream, but I was not voted. In 2013 I had a stroke. This past winter was difficult without the theatre. But I found something else. I write the adventures of two dogs, two stray dogs: Mourgos and Bella. I would also like to do a radio show for children. My mind may be shaken, but it has not stopped thinking or dreaming.".
βιβλίο | book Από τον: ΠΑΥΛΟ ΜΕΘΕΝΙΤΗ
ΧΑΣΙΣ Από την Ελλάδα στην Αίγυπτο
Hashish From Greece to Egypt
“Αν η τύχη, όπως λένε, δεν αγαπάει όσους έχουν γεράσει, ο λόγος είναι πως είναι ανίκανοι πλέον να πιστεύουν σε χίμαιρες, σ' αυτές τις πλάνες του μυαλού...”. Η έκδοση του βιβλίου “Χασίς Από την Ελλάδα στην Αίγυπτο”, του Ανρί ντε Μονφρέ, από τις παριανές εκδόσεις “Ποντοπόρος”, 2012, σε μετάφραση Σωτήρη Χαλικιά, είναι μια απόδειξη πως, παρόλη την κρίση (ή ίσως εξαιτίας της) υπάρχουν άνθρωποι στην Ελλάδα που τολμούν να αδράξουν τις χίμαιρές τους. Μια τέτοια για τον Κώστα Γουζέλη, των εκδόσεων Ποντοπόρος, ήταν η έκδοση των απομνημονευμάτων του Μονφρέ, ενός Γάλλου του 19ου-20ου αιώνα, που αξιώθηκε να γίνει συγγραφέας, πειρατής, λαθρέμπορος όπλων και χασίς (που το αγόρασε απο την Ελλάδα για να το πουλήσει στην Αίγυπτο...), αλιέας μαργαριταριών και ολίγον κατάσκοπος! Αληθινά σπαρταριστό βιβλίο, από ένα Σεβάχ Θαλασσινό που έζησε τις ζωές δέκα φυσιολογικών ανθρώπων...
“If fate, as they say, does not love those who have grown old, the reason is that they are now unable to believe in chimeras, in those illusions of the mind ...”. The publication of Henri de Monfreid’s Hashish From Greece to Egypt (La croisière du hachich, Grasset, 1933), in Greek (translated by Sotiris Chalikias) by Parian Pontoporos Publications in 2012, is living proof that, despite the crisis, or, rather, by virtue of it, there are people in Greece who dare to seize their chimeras. Such was for Kostas Gouzelis of Pontoporos the publication of the memoirs of de Monfreid, a 19th-20th c. Frenchman who made his way through this world as a writer, pirate, gun-runner and smuggler of hashish (which he bought from Greece to sell to Egypt), pearl hunter and occasional spy! This is a compelling account by a Sinbad the Sailor who lead ten normal lives in the space of one…
“Χασίς Από την Ελλάδα στην Αίγυπτο”, του Ανρί ντε Μονφρέ, από τις παριανές εκδόσεις “Ποντοπόρος”. “Hashish From Greece to Egypt”, by Henri de Monfreid. Parian”Pontoporos” Publications.
Οι θησαυροί της ελληνικής γαστρονομίας
The treasures of Greek gastronomy
“Όλα τα μανιτάρια τρώγονται, μερικά όμως μόνο μία φορά”, διαβάζουμε στο βιβλίο του Γιώργου Πίττα “Οι θησαυροί της ελληνικής γαστρονομίας”, εκδόσεις Κοιλάδας Λευκών Πάρου, 2014. Όλα τα βιβλία διαβάζονται τουλάχιστον μία φορά, όχι όμως και αυτός ο χορταστικότατος Άτλας της ελληνικής γαστρονομίας, που είτε συμβουλεύεσαι για να πάρεις μια πληροφορία, π.χ. τί είναι ο μπάτσος (σκληρό λευκό τυρί, σελ. 291), ποια είναι η σχέση κομουνισμού και ντομάτας (σελ. 211) ή ποιοι είναι οι γαστρονομικοί θησαυροί της Πάρου (σελ. 64, 127, 137, 249, 269), είτε το διαβάζεις ολόκληρο, μονοκοπανιά, σαν μυθιστόρημα. Ένα ηδονικό απόσταγμα πολυετών ερευνών του ελλογιμότατου συγγραφέα, που έχει διακριθεί όχι μόνο στον τομέα της φιλοξενίας, με τη μονάδα του στις Λεύκες της Πάρου, αλλά και με τη γόνιμη δράση του ως Επικεφαλής του Ελληνικού Πρωινού, ενός προγράμματος που αποσκοπεί στη σύνδεση της ξενοδοχίας με τον γαστρονομικό πλούτο κάθε τόπου.
“All mushrooms are edible, but some only once,” notes George Pittas in The treasures of Greek gastronomy (Paros: Koilada Lefkon Publications, 2014). All books are read at least once, but that’s not the case with this substantial atlas of Greek gastronomy, which can be read either as a reference book to get enlightened, among other things, on batsos (hard white cheese, p. 291), the association between tomatoes and communism (p. 211) and the culinary treasures of Paros (p. 64, 127, 137, 249, 269), or at one go, just like a novel. A luscious distillation of a long-lasting research project carried out by the eminent author who has distinguished himself not only in the hospitality sector, with his unit in Lefkes, Paros, but also through his prolific activity as Head of Greek Breakfast - a programme launched by the Hellenic Chamber of Hotels aiming to connect the hotel industry to the gastronomic wealth of every region.
“Οι θησαυροί της ελληνικής γαστρονομίας”, του Γιώργου Πίττα από τις εκδόσεις “Κοιλάδα Λευκών Πάρου”. The treasures of Greek gastronomy, by George Pittas. Koilada Lefkon Publications.
σελίδα Ι page Ι 17
βιβλίο | book
Μαντώ Μαυρογένη Mando Mavrogeni «Εγώ διά την πατρίδα το παν απώλεσα. Έχασα την κατάστασίν μου, αγωνίσθην υπέρ της δυνάμεώς μου και κατέβαλον και αυτό το τελευταίον δηνάριον της χήρας. Ήδη υστερούμαι, και ταλανίζομαι...»
“I lost everything for the sake of the homeland. I lost my position, I fought beyond my strength, and paid the widow’s last penny. I am already dispossessed, and I am suffering great hardship...”
Έτσι έγραφε η Μαντώ Μαυρογένη τον Οκτώβρη του 1828 προς τον Ιωνάννη Καποδίστρια, απευθύνοντάς του ακόμα μία έκκληση να τη συνδράμει για να επιβιώσει. Ποια; Μια αρχοντοπούλα από ευγενική γενιά, μια κληρονόμος μεγάλης περιουσίας, που την διέθεσε ολόκληρη για τις ανάγκες της Επανάστασης.
So wrote Mando Mavrogeni to Ioannis Kapodistrias (Governor of Greece) in October 1828, making yet another appeal for him to provide for her subsistence - she who was a noble woman of aristocratic lineage, heir to a large fortune, which she hadn’t hesitated to spend to the last dime for the cause of the Greek War of Independence (“the Greek Revolution”).
Το βιβλίο του Μανουήλ Τασούλα «Μαντώ Μαυρογένη Ιστορικό Αρχείο», έκδοση Δήμου Μυκονίων, β' έκδοση 1997, σε συνεργασία με τις εκδόσεις «Περιβολάκι», σε μερικά σημεία είναι αληθινά σπαρακτικό, με την έννοια ότι παραθέτει ψυχρά και εμπεριστατωμένα τα αληθινά γεγονότα του βίου και της πολιτείας μιας εθνικής ηρωίδας, που μυθοποιήθηκε όσο κανένα άλλο πρόσωπο της ελληνικής Επανάστασης. Πριν ολοκληρώσει ο (οδοντίατρος...) συγγραφέας την πρώτη έκδοση, το 1994, το πρόσωπο της Μαντώς ήταν κρυμμένο στην αχλύ του μύθου. Καθώς δεν υπήρχαν ιστορικά τεκμήρια, οι όποιες απόπειρες εξιστόρησης της ζωής της ήταν, στην καλύτερη περίπτωση, ελλιπείς. Η ιστορία είχε μπλεχτεί αξεδιάλυτα με την μυθιστορία, εις βάρος της αλήθειας. Το κενό καλύφτηκε από τον Μανώλη Τασούλα, η γιαγιά του οποίου, καταγόμενη από το Τσιμπίδο (Mάρπησσα) της Πάρου, όταν τον κανάκευε, όπως λέει ο ίδιος, δεν παρέλειπε να του μιλά περήφανα για την ηρωική Μαντώ. Ο συγγραφέας της ιστορικής μονογραφίας άρχισε να μελετά και να αποθησαυρίζει οτιδήποτε σχετικό με την Μαντώ Μαυρογένη, (όπως έγραφε η ίδια το επώνυμό της, και όχι Μαυρογένους, όπως λανθασμένα είναι γνωστή), από αφισέτες των κινηματογραφικών ταινιών που γυρίστηκαν με θέμα τη ζωή της, μέχρι τα ντοκουμέντα που την αναφέρουν. Κι εδώ ερχόμαστε στην απίστευτη δουλειά του Τασούλα, Κείμενο: ΠΑΥΛΟΣ ΜΕΘΕΝΙΤΗΣ σελίδα Ι page Ι 18
Manouil Tasoulas’s Mando Mavrogeni. A historical record (2nd edition, 1997), co-published by the Municipality of Mykonos and Perivolaki Publications, is a truly compelling historical narrative, impassively reporting evidence - based testimonies on the life and times of a national heroine who has been mythologised like no other figure of the Greek Revolution. Before the first edition of the dentist-cum-author’s research was completed in 1994, Mando’s life story had been obscured in the haze of legend. As there was no historical documentation, any attempt to narrate her life had been, at best, incomplete. History was inextricably interwoven with fiction, to the detriment of truth. Tasoulas set out to study and glean every bit of evidence relating to Mando Mavrogeni (as she signed, and not “Mavrogenous” as her surname is mistakenly known). He spent years upon years delving into public archives until he eventually discovered a huge volume of documents bearing the signature of Mavrogeni. What’s more, his tireless persistence brought to light what Mando’s contemporaries had written about her, and also got him to document her descendants’ memories of the events surrounding the life of the great heroine.
Mando Mavrogeni A heroine of the 1821 Greek War of Independence (“the Greek Revolution”), fought by the Greeks against the occupying Turks, one of the few leading female figures of the liberation struggle. Magdalene (Mando) Mavrogeni was born in Trieste in 1796 (or 1797), and died in Paros in 1840. She was the daughter of a prominent family of Paros, whose members held high ranks in the Ottoman Empire, one of her ancestors being Dragoman of the Fleet. Mavrogeni equipped a flotilla in Mykonos at her own expense. She later led a corps of fighters to battle on mainland Greece. In 1825, she settled in Nafplio. She was engaged to Demetrius Ypsilanti, a prominent figure of the Revolution, but their relationship did not fare well. She was awarded the rank of Lieutenant General.
ΜΑΝΤΩ ΜΑΥΡΟΓΕΝΗ Ηρωίδα της Επανάστασης του 1821, μία από τις ελάχιστες ηγετικές γυναικείες προσωπικότητες του απελευθερωτικού αγώνα. Καταγόμενη από εξέχουσα παριανή οικογένεια (μέλη της οποίας κατέκτησαν υψηλά αξιώματα στην Αυλή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, όπως αυτό του “δραγουμάνου του στόλου”) η Μαγδαληνή (Μαντώ) Μαυρογένη γεννήθηκε στην Τεργέστη το 1796 (ή 1797) και πέθανε στην Πάρο το 1840. Η Μαυρογένη εξόπλισε με δικά της έξοδα στολίσκο στη Μύκονο. Αργότερα, επικεφαλής σώματος πολεμιστών πολέμησε στην ηπειρωτική Ελλάδα. Από το 1825 εγκατα-
στάθηκε στο Ναύπλιο. Αρραβωνιάστηκε με το Δημήτριο Υψηλάντη, ηγετική φυσιογνωμία της Ελληνικής Επανάστασης, αλλά η σχέση τους δεν ευοδώθηκε. Της απονεμήθηκε ο βαθμός του αντιστρατήγου. Η Μαυρογένη ήταν πολύ όμορφη, πλούσια, μορφωμένη και πολύγλωσση – η επιστολή που απηύθυνε στις γυναίκες της Ευρώπης έκανε εντύπωση, συνεισφέροντας πολύ στην υπόθεση της Επανάστασης. Στο απόγειο της δράσης της, οι Ευρωπαίοι τη μυθοποίησαν, όμως μερικά χρόνια μετά, η Μαντώ πέθανε μόνη, παραγκωνισμένη από τους πολιτικούς και πάμπτωχη, έχοντας διαθέσει το σύνολο της μεγάλης προσωπικής της περιουσίας στον Αγώνα, σε ηλικία 43 ετών.
Η Μαντώ ήταν πολύ όμορφη, πλούσια, μορφωμένη και πολύγλωσση. Mando was beautiful, well-todo, welleducated and multilingual
Mando was beautiful, well-to-do, well-educated and multilingual - the appeal she addressed to the women of Europe struck a chord, contributing much to the favourable course of the Revolution. At the peak of her endeavours, the Europeans idolised her, but it was only a few years later that, at the age of 43, Mando was to die alone, sidelined by the politicians, and penniless, having pledged the whole of her substantial private fortune to the liberation cause. σελίδα Ι page Ι 19
που πέρασε χρόνια ολόκληρα στα δημόσια αρχεία, ανακαλύπτοντας ένα τεράστιο όγκο εγγράφων της Μαυρογένη. Στο βιβλίο συμπεριλαμβάνονται 250 αυθεντικά έγγραφα της ηρωίδας, προερχόμενα από τα Γενικά Αρχεία του Κράτους, τα Αρχεία της Ελληνικής Παλιγγενεσίας της Βουλής και τα Αρχεία της Ιονίου Γερουσίας. Επίσης, η ακούραστη επιμονή του Τασούλα έφερε στο φως το τί έγραψαν για τη Μαντώ οι σύγχρονοί της, ενώ η πληρέστατη μονογραφία περιλαμβάνει και το τί θυμούνται σήμερα γι' αυτήν οι απόγονοί της. Είναι συγκινητικό για τον ανγνώστη να παρακολουθήσει, μέσα από τις σελίδες του βιβλίου, την αληθινή πορεία μιας όμορφης, μορφωμένης και πλούσιας γυναίκας, που η φιλοπατρία της την οδήγησε από την Τεργέστη στην Πάρο και στην Τήνο, μετά στη Μύκονο και στ' Ανάπλι, μέχρι το «θλιβερό και άδοξο τέλος της στις Κυκλάδες» όπως αναφέρει στη επαινετική βιβλιοκριτική της για το έργο του Τασούλα η κ. Ελένη Κούκκου, καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Αθηνών. Όλα αναφέρονται: οι εκστρατείες της, ο άτυχος αρραβώνας της με το Δ. Υψηλάντη, ο αφανισμός της προίκας της, οι τραγικές εκκλήσεις της για βοήθεια, η αλληλογραφία της με τις Αρχές της εποχής, π.χ. για ένα κλεμμένο λαχουρένιο σάλι, ή ο τυφοειδής πυρετός που έσβησε τελικά, στην Πάρο, το 1840, τη φλόγα της Μαντώς Μαυρογένη... P
ΓΕΝΙΚΕΣ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ ΠΑΡΟΥ
Σεβασμός στη μεταφορά σας!
The reader of this thorough monograph follows the footsteps of a beautiful, educated and rich woman, whose patriotism leads her from Trieste, Paros and Tinos, through to Mykonos and Nafplio, up to her “sad and inglorious end in the Cyclades” in 1840, as University of Athens professor Helen Koukkou notes in her praising review of Tasoulas’s book. P
ΦΟΡΟ ΤΑΞΙΣ Ε.Π.Ε.
Έδρα: Πάρος Παρασπόρος Παροικιάς Τηλ: 22840 23669 Fax: 2284025005 e mail: argparos@otenet.gr Yποκατάστημα Αθηνών: Ταύρου 41 Αγ. Ι. Ρέντης, Αθήνα Τηλ: 210 3457755 Fax: 210 3459056
Δεκάριστος Π. Γεώργιος Λογιστικό - φοροτεχνικό γραφείο
Μάρπησσα Πάρου 844 00, Τηλ.:22840 28704, Fax:22840 28705 email: forotax2@otenet.gr σελίδα Ι page Ι 20
σελίδα Ι page Ι 21
πολιτισμός | culture
Η Πάρος των Μουσείων
Τhe Museums of Paros Η μακρά και σημαντική ιστορία της Πάρου είναι καταγεγραμμένη παντού: στα μνημεία και τα μονοπάτια, τα αρχοντικά και τις εκκλησίες και φυσικά τα μουσεία της Πάρου με πρώτο και σημαντικότερο το Αρχαιολογικό Μουσείο στην Παροικιά. Όπως θα δείτε στη συνοπτική παρουσίαση που ακολουθεί, στα μουσεία της Πάρου μπορεί κανείς να θαυμάσει γλυπτά και κεραμεική από την αρχαιότητα, βυζαντινές και μεταβυζαντινές εικόνες, αντικείμενα από την εποχή της Ενετοκρατίας καθώς και αντικείμενα καθημερινής χρήσης από την Πάρο και το Αιγαίο και να γνωρίσει σημαντικές προσωπικότητες του νησιού. Και μην ξεχνάτε ότι ο καλύτερος τρόπος να ανακαλύψετε τα μουσεία της Πάρου είναι μια ξενάγηση με τους διπλωματούχους ξεναγούς του νησιού! f Paros tourist guides-licensed.
σελίδα Ι page Ι 22
Paros’ long and important history is widely recorded in monuments and paths, mansions and churches and of course in the museums of Paros with the Archaeological Museum in Parikia being the first and leading one. As you will see in the following brief presentation, in the museums of Paros you can admire ancient sculpture and pottery, byzantine icons, artifacts and documents from the Venetian rule as well as everyday-life items from Paros and the Aegean and get to know eminent personalities of the island. And don't forget: the best way to discover Paros' museums and monuments is a tour with the licensed tourist guides of the island! f Paros tourist guides-licensed.
The Archaeological Museum
Aρχαιολογικό Μουσείο Το Αρχαιολογικό Μουσείο της Πάρου οικοδομήθηκε τη δεκαετία του 1950, σε έκταση που παραχωρήθηκε από το Δήμο της Πάρου και είναι το σημαντικότερο αρχαιολογικό μουσείο του Αιγαίου. H οργάνωση της έκθεσης οφείλεται στον τότε Έφορο Aρχαιοτήτων Nικόλαο Zαφειρόπουλο. Στο Μουσείο εκτίθενται και φυλάσσονται ευρήματα από τις παλαιές και τις νεότερες ανασκαφικές έρευνες στο νησί. Πολλά από τα ευρήματα του Mουσείου προέρχονται από σωστικές ανασκαφές που άρχισαν στην Παροικιά υπό τη διεύθυνση της Eφόρου Αρχαιοτήτων Φωτεινής Zαφειροπούλου και από το 1986 σε συνεργασία με το Γιάννο Κουράγιο, υπεύθυνο αρχαιολόγο Πάρου και Αντιπάρου. Εκτίθενται κυρίως μαρμάρινα γλυπτά, θαυμάσια έργα παριανών εργαστηρίων, για την κατασκευή των οποίων χρησιμοποιήθηκε ο «λυχνίτης», όπως ονομάζεται το περίφημο παριανό μάρμαρο. Η
έκθεση των αρχαιοτήτων έγινε κυρίως με κριτήρια χρονολογικά και η παρουσίασή τους με στόχο να γίνει αντιληπτή όχι μόνο η καλλιτεχνική αξία, αλλά και η σπουδαιότητα των έργων ως φορέων ιστορίας και πολιτισμού. Στα σημαντικότερα εκθέματα περιλαμβάνονται η «Χοντρή Κυρία» από το νησάκι Σάλιαγκος (5000 πΧ), η επιτύμβια στήλη από το Βίντζι (700 π.Χ), που αποτελεί το αρχαιότερο δείγμα επιτυμβίου αναγλύφου στην αρχαία ελληνική τέχνη, η Γοργώ από τον Άγιο Παντελεήμονα Παροικιάς (6ος αι. π.Χ), η ανάγλυφη πλάκα με τον Αρχίλοχο σε νεκρόδειπνο (500 π. Χ), το θαυμάσιο άγαλμα της Νίκης από το Κάστρο (5ος αι. π.Χ.) και τέλος τμήμα από το Πάριο Χρονικό (264-263 π. Χ.) από την Παροικιά, ένα από τα σημαντικότερα μνημεία της ελληνικής αρχαιότητας. Στη μικρή αίθουσα εκτίθενται τα ευρήματα από την ανσκαφή του Γ.Κουράγιου στο Δεσποτικό που βρίσκεται σε εξέλιξη. Eίσοδος 2€/1€. Ανοικτό 8πμ-3μμ εκτός Δευτέρας Παροικιά, τηλ. 22840 21231
The Archaeological Museum of Paros was built in the fifties, on a lot that was donated by the Municipality of Paros and it is the most important archaeological museum of the Aegean. The exhibition was set by the late ephor of antiquities, Nikolaos Zafiropoulos. Finds from older and recent archaeological research on the island are displayed in the museum. Many of them come from excavations led by the Ephor of Antiquities, Fotini Zafiropoulou and since 1986 in collaboration with Yannos Kourayos, head archaeologist for Paros and Antiparos. The Museum exhibition develops in the two galleries, the small hall, the atrium as well as the area in front of the museum, where the Roman sarcophagi. The exhibition mainly includes marble sculptures, admirable creations of Parian workshops, carved out of the famous Parian marble, known as «lychnites». The exhibits are arranged in chronological order and presented in order to highlight their aesthetic value as well as their historical and cultural importance. The most important exhibits include the Fat Lady from Saliangos (5000 BC), the marble slab from Vintzi, Parikia (700 BC), the oldest sample of grave relief from the ancient Greek art, the Gorgo sculpture from Agios Panteleimon, Parikia (6th c. BC), the relief with Archilochos in a funerary banquet (500 BC), the amazing statue of Nike from Kastro (5th c. BC) and the fragment of the Parian Chronicle, one of the most important works of Greek antiquity. The finds from the excavation in progress in Despotiko are displayed in the small hall. Εntrance fee 2€/1€ Οpen 8am-3pm except Mondays Parikia,tel. 22840 21231
σελίδα Ι page Ι 23
Μουσείο Γλυπτικής Νικόλαος Περαντινός Περιλαμβάνει γλυπτά, ανάγλυφα και μετάλλια που δώρισε ο διάσημος παριανός καλλιτέχνης στη γενέτειρά του. Είσοδος 2€. Ανοικτό Πέμπτη ως Κυριακή 10πμ-3μμ & 7μμ-10μμ Μάρπησσα, τηλ. 22840 41217 Στον εικαστικό χώρο Ν.Περαντινός θα πραγματοποιηθούν φέτος τα ακόλουθα σεμινάρια: 25/7-31/7 Ψηφιδωτό & Γλυπτική 7/8-11/8 Ψηφιδωτό 13/8-20/8 Μαρμαρογλυπτική των Κυκλάδων
Εκκλησιαστικό Μουσείο Στεγάζεται στα κελιά του Ι.Προσκυνήματος της Εκατονταπυλιανής. Περιλαμβάνει βυζαντινές εικόνες και ιερά σκεύη από την Εκατονταπυλιανή κι άλλες εκκλησίες της Πάρου. Το εισιτήριο περιλαμβάνει το Βαπτιστήριο και το γυναικωνίτη της εκκλησίας. Είσοδος 2€. Ανοικτό 9πμ-9μμ. Δευτέρα και Τετάρτη 9πμ-1.30μμ & 5.30μμ-9μμ. Παροικιά, τηλ. 22840 21243 Ecclesiastical Museum Hosted in the premises of the Ekatontapyliani church. Exhibition includes byzantine icons and religious items from the Ekatontapyliani and other churches of Paros. The entrance fee includes the Baptistery and upper gallery of the church. Εntrance fee 2€. Open 9am-9pm. Mondays and Wednesdays 9am1.30pm & 5.30pm-9pm Parikia, tel. 22840 21243 Λαογραφικό Μουσείο Λευκών Bρίσκεται στον κεντρικό δρόμο των Λευκών, λίγο μετά την πλατεία. Περιλαμβάνει περίπου 300 αντικείμενα οικιακής και επαγγελματικής χρήσης. Η έκθεση έχει οργανωθεί από το ΜΕΑΣ ΥΡΙΑ Ανοικτό 25/6 - 5/9 10πμ -1μμ & 6 μμ -10μμ. Είσοδος 1€. Λεύκες, τηλ. 22840 41614 & 41605 Folklore Museum of Lefkes It is located on the main street of Lefkes, past the main square. Collection of 300 artifacts and tools of professional and private use. Display arranged by Cultural Club YRIA. Open 25/6 - 5/9 10am-1pm & 6pm-10pm. Entrance fee 1€. Lefkes, tel. 22840 41614 & 41605
σελίδα Ι page Ι 24
Iστορικό και Λαογραφικό Μουσείο- Συλλογή Όθωνα Κάπαρη Στο μουσείο εκτίθεται η προσωπική συλλογή του επιφανούς παριανού γιατρού, Όθωνα Κάπαρη. Περιλαμβάνει ευρήματα από τη μυκηναϊκή ακρόπολη στις Κουκουναριές, αρχαία νομίσματα, χάρτες, αντικείμενα από την καθημερινή ζωή στην Πάρο, ναυτικά αντικείμενα, βιβλία και πλούσιο φωτογραφικό υλικό. Το μουσείο διαχειρίζεται ο Γιάννης Βασιλιόπουλος, ο οποίος και ξεναγεί τους επισκέπετες. Ανοικτό 10πμ-1μμ & 5μμ-9μμ. Είσοδος 2€ Νάουσα, τηλ. 22840 53453 Historical and Folklore Museum-Othon Kaparis collection In this museum you can see the personal collection of the eminent Parian doctor, Othon Kaparis. It includes finds from the mycenean acropolis in Koukounaries, ancient coins, maps and everyday life objects from Paros, maritime instruments, books and a rich photo collection. Yannis Vassiliopoulos runs the museum and guides the visitors. Open 10am-1pm & 5pm-9pm. Entrance fee 2€ Naoussa, tel. 22840 53453
Λαογραφικό Μουσείο Μάρπησσας Βρίσκεται μέσα στο χωριό, δίπλα από την ταβέρνα της Χαρούλας. Οργανωμένο από το Σύλλογο Γυναικών Μάρπησσας είναι διαμορφωμένο σαν ένα παραδοσιακό σπίτι του χωριού και παρουσιάζει αντικείμενα κι εργαλεία καθημερινής και επαγγελματικής χρήσης και οικογενειακά κειμήλια. Είσοδος ελεύθερη. Ανοικτό 7μμ-9μμ εκτός Δευτέρας Μάρπησσα, τηλ. 22840 41217 Folklore Museum of Marpissa Located in the village, next to Haroula’s tavern, the museum is run by the Association of Women of Marpissa. It has been arranged as a traditional village house and it displays everyday life and professional tools and items, and family relics. Free entrance. Open 7pm-9pm except Mondays Marpissa, tel. 22840 4121
Museum of Sculpture Nikolaos Perantinos Sculptures, reliefs and medals donated by the famous Parian artist to his birthplace. Entrance fee 2€. Οpen Thursday to Sunday 10am-3pm & 7pm-10pm. Marpissa, tel. 22840 41217 The following seminars will be held in the Arts Space N.Perantinos in Parikia 25/7-31/7 Mosaic & Sculpture 7/8-11/8 Mosaic 13/8-20/8 Marble Carving in the Cyclades Μουσείο Μπενέτου Σκιαδά «Σκορπιός» Ο αυτοδίδακτος λαϊκός καλλιτέχνης έχει φιλοτεχνήσει από μακέτες πλοίων ως μικρογραφίες παραδοσιακών κτιρίων και εγκαταστάσεων όπως ο μύλος, το λιοτρίβι, το καζάνι και όλα τα σημαντικά μνημεία των Κυκλάδων. Ανοικτό 1/5-30/9 10πμ-2μμ Είσοδος 2€ Αλυκή, τηλ. 22840 91129 Benetos Skiadas Museum “Scorpios” The self-taught folk artist has crafted anything from ship models to miniatures of traditional and installations as the windmill, the oil press, the distillery and all the important monuments of the Cyclades. Entrance 2€. Open 1/5-30/9 10am-2pm Alyki, tel. 22840 91129 & 91391
Μουσείο Λαϊκού Πολιτισμού του Αιγαίου Mέσα από τα εκθέματα και τις φωτογραφίες της καθημερινής ζωής αποκαλύπτεται ένας κόσμος που σε δύσκολες συνθήκες κατόρθωσε να ζει σε αρμονία με το περιβάλλον του σεβόμενος τη φύση και τον άνθρωπο. Εκθέσεις φωτογραφίας 2015 “Πανηγύρια στο Αιγαίο” και τα “Καφενεία της Ελλάδας” Κάθε βραδυ μετά τις 8μμ ο Γ. Πίττας οδηγεί τους επισκέπτες του Μουσείου σε μιά ιδιαίτερου ενδιαφέροντος ξενάγηση. Ανοικτό 7μμ-12μμ καθημερινώς Eλεύθερη είσοδος LEFKES VILLAGE Λεύκες, τηλ. 2284041827
Αegean Folk Civilization Museum The numerous exhibits of everyday life and traditional occupations reveal a world, that even under difficult conditions, managed to live in harmony with the environment, respecting nature and humanity. Photo shows 2015 “Panegyria in the Aegean Sea” and “Kafenia in the Aegean Sea” Every evening after 8pm G.Pittas leads a tour of special interest for the visitors of the museum . Open daily 7pm-12pm Free entrance LEFKES VILLAGE Lefkes, tel. 2284041827
Ιατρικό Μουσείο Πάρου «Γεώργιος Πατέλης» Ιατρικά εξαρτήματα - αντίκες, προσωπικά αντικείμενα, γράμματα και παλαιοί χάρτες του Ιατρού Γεωργίου Πατέλη (1910-1991). Είσοδος ελεύθερη. Ανοικτό 6μμ-8μμ, Παροικιά, κτίριο Δημητρακόπουλου, τηλ. 6946409907
Μedical Museum of Paros “Georgios Patelis” Antique medical equipment, personal belongings, letters and old maps of Dr. Georgios Patelis (1910-1991). Free entrance. Open 6pm-8pm Parikia, Dimitrakopoulos building, tel. 6946409907
Παριανή κατοικιά Το μικρό αυτό μουσείο έχει διαμορφωθεί από τους ιδιοκτήτες του εστιατορίου Buonvento σαν μία παραδοσιακή παριανή κατοικιά. Οι «κατοικιές» είναι αγροτικά κτίσματα που βρίσκονταν διάσπαρτα στην ύπαιθρο του νησιού. Είσοδος ελεύθερη. Ανοικτό τις ώρες λειτουργίας του Buonvento. Μεσάδα, τηλ.22840 42694
Parian “katikia” This small museum has been arranged by the owners of the Buonvento restaurant into a traditional Parian katikia. The «katikià» are small rural buildings that dot the countryside of the island. Free entrance. Open at Buonvento opening hours Messada, tel. 22840 42694
We invite you to visit our Atelier and shop in the south of the island, where we look forward to showing you our hand-made creations
ATELIER NOE CERAMICS Aspro Chorio, Paros, tel.: 2284042676, www.noeparos.com, e-mail: noecer@otenet.gr
ECHO FM PAROS 102.1 Ραδιοφωνικός σταθμός Ο μοναδικός ραδιοφωνικός σταθμός της Πάρου με ειδησεογραφικό χαρακτήρα, με έγκυρες δυναμικές εκπομπές από τους καλύτερους δημοσιογράφους του νησιού και πλήρη μουσική ενημέρωση, για τα αυτιά σου μόνο. Τηλ: 22840 23597, Fax: 22840 24197 E-mail: echofm2@otenet.gr, www.parosradio.gr σελίδα Ι page Ι 25
πολιτισμός | culture M. Demetriades "Medusa" changes once more the artistic map of Paros.
Μαρία Δημητριάδη Η «Μέδουσα» αλλάζει και πάλι τον εικαστικό χάρτη της Πάρου.
Fotis Art Cafe at the port of Naoussa, a reference point for art lovers of Paros, would present this year a multitude of authors in an exhibition bearing its name. The exhibition would mark the ten-year cooperation of Fotis Mellios with Maria Demetriades, the creator of the Art Gallery "Medusa".
Σημείο αναφοράς για τους φιλότεχνους της Πάρου, το Fotis Art Cafe στο λιμανάκι της Νάουσας, θα παρουσίαζε και φέτος μια πλειάδα δημιουργών σε μια έκθεση με τ’ όνομά του και η οποία σηματοδοτούσε τη δεκάχρονη συνεργασία του Φώτη Μέλλιου με τη Μαρία Δημητριάδη, δημιουργό της αίθουσας τέχνης «Μέδουσα». Όλα τα έργα της έκθεσης αντλούσαν το θέμα τους από Fotis Art Cafe ενώ οι δημιουργοί τους έχουν παρουσιάσει κατά καιρούς δουλειά τους στο χώρο του: ο Αnton, η Ιουλία Βεντίκου, ο Νίκος Βλάχος, η Μαρία Γρηγοριάδη, η Ελένη Ζούνη, ο Παναγιώτης Λιναρδάκης, η Βούλα Μασούρα, ο Μίλτος Μιχαηλίδης, η Λίνα Μπέμπη, ο Στέργιος Στάμος και ο Νάκης Ταστσιόγλου. Δυστυχώς όμως ο πρόωρος χαμός του Φώτη Μέλλιου ακύρωσε το σημαντικό αυτό εικαστικό γεγονός. Φέτος το καλοκαίρι, ωστόσο, χάρη σε μια ακόμη συνέργεια της Μαρίας Δημητριάδη, ο εικαστικός χάρτης του νησιού αποκτά ένα επιπλέον τοπόσημο το οποίο συμπίπτει με την έδρα του αρχιτεκτονικού γραφείου Studio 265 στην Παροικιά. Όπως εξηγεί η γνωστή γκαλερίστα που, καιρό τώρα, μοιράζει την καθημερινότητά της μεταξύ Αθήνας και Πάρου, «πρόκειται για μια καινούρια πρόταση που συνίσταται στη συνύπαρξη και τη συμπόρευση της τέχνης μ΄ ένα αρχιτεκτόνημα, από τα αρχικά κιόλας στάδια του σχεδιασμού του. Δεν είναι ερεθιστικός ένας τέτοιος συνδυσμός; Δεν αναβαθμίζεται ένα κτίριο αν μπορεί να φιλοξενεί και ν’ αναδεικνύει στους χώρους του έργα τέχνης; Η ομάδα που απαρτίζει το Studio 265, άδραξε την πρόκληση και σχεδιάζοντας τα γραφεία τους προέβλεψε έναν εσωτερικό διώροφο χώρο που, με την ευθύνη της «Μέδουσας», θα λειτουργεί ως αίθουσα τέχνης. Η ιδέα είναι να συστήνονται δυό καλλιτέχνες κάθε φορά, ένας ζωγράφος κι ένας γλύπτης, και η αρχή γίνεται με τους Έλλη Κουτσουκέλλη και Νάκη Ταστσιόγλου αντίστοιχα, με έργα που φιλοτέχνησαν ειδικά για τη συγκεκριμένη έκθεση». Η επιλογή των παραπάνω καλλιτεχνών δεν είναι τυχαία. Η Ελλη Κουτσουκέλλη παρουσιάζει έργα με μολύβι σε χαρτί μεγάλων διαστάσεων τα οποία, μέσα από την αφαιρετική αναπαράσταση της πραγματικότητας, συμβάλλουν στη μνημειακή απόδοση μιας εσωτερικής θέασης του κόσμου. «Τα ασπρόμαυρα τοπία της Έλλης», λέει η Μ. Δημητριάδη, «θυμίζουν αρχιτεκτονικά σχέδια και ταιριάζουν ιδανικά με το χώρο, ενώ κι ο Ταστσιόγλου, έχει στο ενεργητικό του πολλές συνεργασίες με αρχιτέκτονες, φιλοτεχνώντας από συντριβάνια και Κείμενο: ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ Φωτογραφία: ΝΙΚΟΣ ΖΑΠΠΑΣ σελίδα Ι page Ι 26
«Πρόκειται για μια πρόταση που συνίσταται στη συνύπαρξη και τη συμπόρευση της τέχνης με ένα αρχιτεκτόνημα.»
All works in the exhibition were inspired by Fotis Art Cafe while the creators have presented at times their work in the café’s premises: creators such as Anton, Ioulia Ventikou, Nikos Vlahos, Maria Grigoriadis, Eleni Zouni, Panagiotis Linardakis, Voula Masoura, Miltos Michailidis, Lina Bebi, Stergios Stamos and Nakis Tastsioglou. Unfortunately though, the untimely loss of Fotis Mellios has canceled this important artistic event. This summer, however, thanks to another synergy of Maria Demetriades, the artistic map of the island has acquired a new landmark that happens to coincide with the headquarters of the architectural firm Studio 265 in Parikia. As explained by the known gallerist who, for a long time now, has shared her daily life between Athens and Paros, “it’s about a new proposition that is based upon the coexistence and alliance between the art and an architectural form, since the very early stages of design. Isn’t such a combination quite stimulant? Isn’t a building but upgraded when it hosts and highlights in its premises, works of art? The team that constitutes Studio 265, seized the challenge and while designing their offices they also provided an internal two-storey space that, with the responsibility of "Medusa", will act as an art gallery. The idea is to introduce two artists at a time, a painter and a sculptor, and the inauguration has taken place with Ellie Koutsoukelli and Nakis Tastsioglou respectively, with works created especially for this exhibition."
σελίδα Ι page Ι 27
πολιτισμός | culture πισίνες μέχρι εσωτερικές σκάλες. Δικά του είναι κι όλα τα γλυπτά έπιπλα του Studio 265 καθώς και το έργο που δεσπόζει στο χώρο υποδοχής». Σύμφωνα με τη Μαρία Δημητριάδη, το καλλιτεχνικό στίγμα της «Μέδουσας» στην έδρα του Studio 265 «θ’ αποτυπώνεται και στο art shop που προβλέπεται ν’ ανοίξει την επόμενη σεζόν, στο οποίο θα βρίσκει κανείς μικρότερα έργα ζωγραφικής, μικρά γλυπτά και κοσμήματα, καθώς και ταξιδιωτικές εκδόσεις, βιβλία τέχνης και λευκώματα αρχιτεκτονικής. Το ίδιο ισχύει και για τον περιβάλλοντα χώρο του κτιρίου, όπου έχει ήδη δημιουργηθεί ένα μικρό θεατράκι, ικανό να φιλοξενήσει θεατρικές παραστάσεις, διαλέξεις, μουσικές βραδιές και υπαίθριες εκθέσεις γλυπτικής». P
“It’s about a new proposition that is based upon the coexistence and alliance between the art and an architectural form.”
The choice of these artists is not at all random. Elli Koutsoukelli presents works in pencil on paper of a large format which, through the abstract representation of reality, contribute to a monumental rendition of an internal viewing of the world. "The black and white landscapes of Elli," says Maria Demetriades, "are reminiscent of architectural designs and they are ideally suited to the space, while also Tastsioglou who has to his credit numerous collaborations with architects, by crafting of fountains and pools and internal stairs. His are after all the sculpted furniture of Studio 265 and the work that dominates the lobby." According to Maria Demetriades the artistic stigma of "Medusa" at the headquarters of Studio 265 «will be reflected in the art shop which is about to open in the next season and where one will be able to find smaller size paintings, small sculptures and jewelry, as well as travel editions, art books and architecture albums. The same goes for the surroundings of the building, where a small theater has already been created, able to accommodate theatrical performances, lectures, musical events and outdoor sculpture exhibitions." P
ΕΠΙΠΛΟ | ΦΩΤΙΣΤΙΚΟ | ΔΩΡΟ | ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΣΠΙΤΙΟΥ | ΔΙΑΚΟΣΜΗΣΗ
Με αγάπη, γνώση και εμπειρία η Υvonne εδώ και 25 χρόνια δημιούργησε μια όαση με σπάνια παλαιά και σύγχρονα χειροποίητα αντικείμενα και design vintage objects από Ελλάδα, Μικρά Ασία και Ανατολή (έπιπλα, κεραμικά, φανάρια, φωτιστικά...). Τα κοσμήματα, υφάσματα και ρούχα ζεσταίνουν την ατμόσφαιρα!
With 25 years of experience, knowledge and love, Yvonne creates an oasis of unique antique and contemporary hand - crafted items and design vintage objects. Add a little more flavour to your home with furniture, ceramics, lanterns, lamps, and more from Greece, Asia Minor and the East. Jewellery, textiles and clothes are a feast for the eye!
Paleopolio Yvonne von der Decken
S
English, Francais, Deutsch, Eλληνικά - Shipping available
Parikia, in the alley across from Bus Station, Tel.: 2284021909 σελίδα Ι page Ι 28
Κεντρική πλατεία Νάουσας, τηλ.: 2284051261 e-mail: tantanis@otenet.gr
Art is our tradition
seaside restaurant +30 22840 52785 +30 6977017925 | Santa Maria area | www.siparos.gr | Facebook siparos σελίδα Ι page Ι 29
πολιτισμός | culture NATASA BIZA “Things are not only good to use, but also good to think about.”
ΝΑΤΑΣΑ ΜΠΙΖΑ «Tα πράγματα δεν είναι μόνο καλά για χρήση αλλά και για σκέψη».
For Natasa Biza, all it takes is a minor detail that would go unnoticed by the rest of us to stimulate an aesthetic insight, which in turn disrupts life’s balances, and awakens thinking. The distinguished artist studied at the Athens School of Fine Arts (under Professor Yannis Psychopedis) and the Academy of Fine Arts in Rome. Her work has been featured in a number of solo and group exhibitions at home and abroad. Recently, she has been collaborating with the Visual Arts Workshop run by the Municipality of Paros.
Αρκεί στη Νατάσα Μπιζά μια λεπτομέρεια, που θα περνούσε απαρατήρητη σε όλους μας, για να πυροδοτήσει μια αισθητική εντύπωση, η οποία με τη σειρά της διαταράσσει τις βιωτικές ισορροπίες μας, αφυπνίζοντας τη σκέψη μας. H διακεκριμένη εικαστικός σπούδασε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών (με δάσκαλο το Γιάννη Ψυχοπαίδη) και στην Ακαδημία Καλών Τεχών της Ρώμης, ενώ συμμετείχε σε πολλές ομαδικές και ατομικές εκθέσεις στο εσωτερικό και στο εξωτερικό. Συνεργάζεται επίσης με το Εικαστικό Εργαστήρι του Δήμου Πάρου.
Where do you draw your inspiration from in Paros? Paros is my home place. It’s not easy to talk about a deeply-rooted love.
Tί σας εμπνέει στην Πάρο; Η Πάρος είναι ο τόπος μου. Δύσκολα μιλάμε για αγάπες βαθιά ριζωμένες. 1320 ποτήρια δονούνται με τη βοήθεια ενός μηχανισμού, παράγοντας ήχο. Ποια σκέψη, ή αίσθημα θέλατε να μεταδώσετε στο κοινό με αυτό το έργο; Μιλάτε για το έργο Dexion 245– 268, την ηχητική εγκατάσταση που παρουσίασα στην έκθεση αποφοίτων του Μεταπτυχιακού Εικαστικών Τεχνών της ΑΣΚΤ. Το έργο αυτό θα μπορούσε να περιγραφεί ως εξής: Δυο σειρές ψηλών μεταλλικών ραφιών ντέξιον σχηματίζουν ένα στενό διάδρομο που προσκαλεί να τον διαβείς. Τα ράφια είναι γεμάτα με γυάλινα ποτήρια διαφόρων μεγεθών και σχημάτων. Καθώς κανείς περνά ανάμεσα τους τα γυαλικά δονούνται… Αυτό το ήπιο αλλά ενοχλητικό τρίξιμο αφυπνίζει τις αισθήσεις, προειδοποιεί για το όριο θραύσης των ευαίσθητων αντικειμένων ενώ δένει τα βήματα του περαστικού μαζί του. Το ανοίκειο συναίσθημα της συνεύρεσης μεταξύ λεπτών ισορροπιών εγείρει σκέψεις για τις προσωπικές σχέσεις, για την ίδια μας την ύπαρξη. Πρόσφατα αναλάβατε το Εικαστικό Εργαστήρι του Δήμου Πάρου. Ποιες είναι οι προσδοκίες σας; Σκοπός του Εικαστικού Εργαστηρίου είναι να φέρει ανθρώπους όλων των ηλικιών σε επαφή με την σύγχρονη εικαστική σκέψη και να δώσει έναυσμα και καθοδήγηση για τις δικές τους δημιουργικές διαδρομές. Πέρα από την ευχάριστη απασχόληση που προσφέρουν τέτοιες δραστηριότητες, το σημαντικότερο είναι η δυνατότητα που προσφέρουν για την ενδυνάμωση της κριτικής σκέψης και τη διάνοιξη νέων διαύλων επικοινωνίας και συνδιάλεξης στον τόπο μας, με τον ιδιαίτερο τρόπο που μόνο η τέχνη μπορεί. Δουλεύω στο εικαστικό εργαστήριο από το 2003. Σε αυτά τα χρόνια από όλη την ομάδα, έγιναν πολύ σημαντικά βήματα ,όμως τα δυο τελευταία χρόνια το εργαστήριο είχε διακόψει την λειτουργία του. Φέτος παρόλο που ξεκινήσαμε στα μέσα της χρονιάς η ανταπόκριση του κόσμου είναι μεγάλη. Συνέντευξη: ΕΥΑΝΝΑ ΒΕΝΑΡΔΟΥ σελίδα Ι page Ι 30
Προσωπικά προτιμώ να ψηλαφώ πάνω στις λεπτές ισορροπίες (ή καλύτερα ανισορροπίες).
1,320 glasses mechanically vibrate, producing sound. What idea or feeling do you wish to convey to the public with this work? You’re talking about Dexion 245-268, the sound installation presented in the Athens School of Fine Arts Master of Fine Arts Graduate Exhibition. This work could be described as follows: two tall rows of dexion metal shelves form a narrow corridor that invites you to wander in. Glasses of various sizes and shapes line the shelves. As visitors pass through, the glasses vibrate... This mild yet annoying tinkling sound awakens the senses, warns of the breakage limit of fragile objects, and blends with the visitors’ footsteps. The alien feeling of finding oneself in a space made up of finely-tuned balances arouses thoughts about personal relationships, about our very existence. You’ve recently taken over the Visual Arts Workshop run by the Municipality of Paros. What are your expectations? The purpose of the workshop is to bring people of all ages in touch with contemporary visual art thought, and give them proper motivation and guidance for
Ελπίζω το εικαστικό εργαστήρι να συνεχίσει τη δυναμική παρουσία του και το δημιουργικό του ρόλο. Ποια ήταν η εμπειρία σας από το Aegean Center for the Fine Arts; Το Aegean Center for the Fine Arts είναι μια εξαιρετική σχολή που λειτουργεί στην Πάρο από το 1966. Eκεί γίνεται μια πολύ σημαντική δουλειά και για μένα η συμμετοχή στην ομάδα τους ήταν μια πολύ δημιουργική εμπειρία. Ο ρόλος της σύγχρονης εικαστικής τέχνης, όπως την υπηρετείτε εσείς και οι ομότεχνοί σας, είναι να σοκάρει, να εντυπωσιάσει ή να αφυπνίσει; Τίποτα από αυτά κι ίσως όλα μαζί, εμείς οι καλλιτέχνες έχουμε διαφορετικούς τρόπους... Προσωπικά προτιμώ να ψηλαφώ πάνω στις λεπτές ισορροπίες (ή καλύτερα ανισορροπίες) αναζητώντας μπρος στα μάτια μας κρυμμένες αλήθειες, αφανείς ήρωες της καθημερινότητας, ιστορίες που ξεχάστηκαν. Αν κάποιοι αφυπνίζονται, τόσο το καλύτερο για όλους μας. Πώς είναι να δημιουργείς και να εγκαθιστάς ένα έργο σε ένα χωριό όπως η Μάρπησσα; Πριν τρία χρόνια είχα την χαρά να έρθω σε επαφή με τους εξαιρετικούς εμπνευστές και οργανωτές των Διαδρομών στη Μάρπησσα και να μοιραστώ μαζί τους την προσπάθεια τους. Οι Διαδρομές είναι κάτι περισσότερο από ένα δημιουργικό φεστιβάλ,
Personally, I prefer to grapple with delicate balances (or, rather, imbalances).
their own creative vision. Apart from the pleasant respite such activities provide, they also offer people the opportunity to enhance their critical thinking skills, and open up new channels of communication and dialogue in our country in a way that only art can. I’ve been working in the Visual Arts Workshop since 2003. From then on, very important steps were made by the whole team, until two years ago, when its operation was suspended. This year, although we got started in mid-year, the response we’re getting from the people is really great. I hope the workshop will keep up its dynamic pace and creative growth. What was your experience of the Aegean Center for the Fine Arts? The Aegean Center for the Fine Arts is an excellent school that has been operating in Paros since 1966. Some very important work is done there, and, for me, participating in their team
σελίδα Ι page Ι 31
πολιτισμός | culture was a very creative experience.
είναι ένας τρόπος να αποκτήσει κανείς μια γνωριμία με την αληθινή Πάρο. Το έργο που έκανα πέρυσι στη Μάρπησσα είχε τίτλο “Tα πράγματα δεν είναι μόνο καλά για χρήση αλλά και για σκέψη”. Στη μικρή αποθήκη/κουζίνα μιας ερειπωμένης οικίας του χωριού εφήρμοσα μεθόδους από την επιστήμη της αρχαιολογίας. Ήθελα να φέρω στο φως πληροφορίες για τη ζωή των ανθρώπων του παρελθόντος, όπως αυτές μαρτυρούνται στα υλικά απομεινάρια τους. Έτσι, συγκέντρωσα, κατέγραψα, αποδελτιοποίησα και αρχειοθέτησα το υλικό. Πρακτικές της καθημερινότητας, ίχνη μικρών ή μεγάλων επιθυμιών βρέθηκαν γραμμένες στα θραύσματα αντικειμένων, στα αποκόμματα εφημερίδων, στους υπολογισμούς μιας πιθανής αγοράς, στη διαφήμιση ενός ταξιδιού, σ’ ένα γούρι... Οι αγωνίες επιβίωσης περασμένων γενεών, τα όνειρα μιας πιο άνετης αστικής ζωής, οι ευκαιρίες ενός άλλου κόσμου αναδύθηκαν απ’ την «ανασκαφή» της Μάρπησσας. Το παρελθόν είχε κάτι γνώριμο και ίσως επίκαιρο. Πριν λίγο καιρό εγκαινιάστηκε στο Ινστιτούτο Σύγχρονης Ελληνικής Τέχνης (iset) η ομαδική έκθεση “Αθώες κατηγορίες. Ύποπτες αφηγήσεις” με έναυσμα το αρχείο του iset. Σας ενέπνευσε η πρώτη διεθνής έκθεση γλυπτικής που διοργάνωσε ο ΕΟΤ το 1965. Σε τι συνίσταται το ενδιαφέρον σας αυτό; Το Ινστιτούτο Σύγχρονης Τέχνης έχει σκοπό την καταγραφή της πορείας των εικαστικών τεχνών στην Ελλάδα από το 1945 έως σήμερα. Στην έκθεση “Δικαίωμα αρχείου III, “Αθώες κατηγορίες. Ύποπτες αφηγήσεις” με κάλεσε η επιμελήτρια Ελπίδα Καραμπά με σκοπό να μελετήσω το αρχείο του iset και, μέσα από την έρευνα αυτή, να παραχθεί ένα έργο που και αυτό με τη σειρά του να μπει στο αρχείο του Ινστιτούτου. Το ενδιαφέρον μου τράβηξε η Α' Διεθνής Έκθεση Γλυπτικής που έγινε στο λόφο του Φιλοπάππου το 1965, σε οργάνωση του ΕΟΤ και επιμέλεια του Τώνη Σπητέρη: ένα μεγαλεπήβολο πολιτιστικό εγχείρημα σε μια ταραχώδη κοινωνικοπολιτικά εποχή. Κατά τη διάρκεια της έρευνάς μου αυτής βρέθηκα αντιμέτωπη με το έλλειμμα του καλλιτεχνικού αρχείου να δώσει τη συνολική διάσταση του γεγονότος. Έτσι αποφάσισα να στραφώ σε άλλα αρχεία: στον ημερήσιο τύπο και στο αρχείο της Βιβλιοθήκης της Βουλής. Η ασταθής πολιτική κατάσταση της περιόδου, ήταν «καταγεγραμμένη», τόσο στα πρακτικά της Βουλής όσο και σε όσα έλειπαν από αυτά: στην απουσία πρακτικών για τις δεκαπέντε ημέρες (Ιουλιανά) που αυτή παρέμεινε κλειστή. Με το έργο που παρουσίασα στην έκθεση εστίασα σε κενά, όπως το παραπάνω, και εκεί τοποθέτησα «υλικό» από άλλες πηγές για να συμπληρώσω τις ελλείψεις που μοιραία προσπερνούν οι αρχειακές καταγραφές. Με αυτές τις τακτικές που ακολούθησα προσπάθησα να βρεθώ κοντά σε ερωτήματα –κι όχι τόσο σε απαντήσεις για το πώς γράφεται και εισπράττεται η ιστορία. Μπορείτε να μας "ξεναγήσετε" για λίγο στον κήπο του αρχαιολογικού χώρου της Αρχαίας Αγοράς της Αθήνας όπου παρουσιάσατε την εγκατάσταση «Σχέδιο φύτευσης»; Τα τελευταία χρόνια, τα έργα μου έχουν σαν αφετηρία την αρχειακή έρευνα. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, στο «σχέδιο φύτευσης», δούλεψα με το αρχείο της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών . Όπως είναι γνωστό, οι αρχαιολόγοι της είχαν αναλάβει την ανασκαφή στην αρχαία αγορά της Αθήνας, για τις ανάγκες της οποίας γκρεμίστηκαν 400 σπίτια. Με την ολοκλήρωση των έργων η Αμερικανική Σχολή έθεσε ως στόχο την συνολική ανασύσταση του αρχαιολογικού χώρου τη δεκαετία του 1950, μέσω της αποκατάστασης της αρχαίας χλωρίδας με ενδημικά στην Ελλάδα φυτά. Σε μια επίσκεψή μου στον κήπο
σελίδα Ι page Ι 32
What’s the purpose of contemporary visual art as you and your fellowartists serve it - to shock, to impress, to sensitise? None of the above, and yet all of them, probably. We, artists, have our own ways... Personally, I prefer to grapple with delicate balances (or, rather, imbalances), searching for truths that lie before our eyes, unsung everyday heroes, forgotten stories. If some awareness is raised, so much the better for all of us.
Τα τελευταία χρόνια, τα έργα μου έχουν σαν αφετηρία την αρχειακή έρευνα.
What’s it like to create and install a work of art in a village like Marpissa? Three years ago, I had the pleasure to get in touch with the remarkable initiators and organisers of Routes in Marpissa and to engage in their endeavour. The Routes is much more than a creative festival; it’s a good way to get people acquainted with the real Paros. The work I created in Marpissa last year was entitled “Things are not only good to use, but also good to think about.” In the small storage room/kitchen of a derelict house in the village, I put to use the methods of archaeology. I set out to bring to light information about the lives people led in the past, as attested by their material remains. To this end, I gathered, listed, indexed and archived the material at hand. Practices of everyday life, traces of every modest or massive yearning were found recorded in fragments of objects, newspaper clippings, calculations for a potential purchase, a travel ad, a lucky charm... Survival anxieties of generations gone, dreams for a more comfortable, a bourgeois life, and opportunities for a better future emerged from the Marpissa “excavation”. The past had a familiar, and possibly topical, ring to it. The group exhibition “Innocent categories. Suspicious narratives” has recently been hosted by the Contemporary Greek Art Institute (iset), motivated by its archive. You were inspired by the first international sculpture exhibition held by the Greek National Tourism Organisation in 1965. What triggered your interest? The Contemporary Greek Art Institute aims to record the development of visual arts in Greece from 1945 to present day. I was invited to take part in the exhibi
σελίδα Ι page Ι 33
διαπίστωσα την ύπαρξη νέων φυτών που έφτασαν στην Ελλάδα πολλούς αιώνες αργότερα, έτσι μου γεννήθηκε η επιθυμία-ιδέα για αυτό το έργο. Σε επόμενες επισκέψεις με την βοήθεια ειδικού γεωπόνου έκανα ταυτοποίηση ως προς το όνομα και την καταγωγή τους και τελικά πραγματοποίησα μια δράση στο χώρο, τοποθετώντας πλάκες με τα ονόματα τους και δίνοντας τους έτσι την ταυτότητα που τους έλειπε. Παράλληλα έκανα αντίστοιχες παρεμβάσεις (ας τις πούμε «φυτεύσεις στοιχείων») στο βιβλίο Garden Lore of Ancient Athens (American School of Classical Studies at Athens 1963) που είναι το τεύχος που είχε εκδώσει τότε η Σχολή και διατίθεται ακόμη στους επισκέπτες, στο οποίο καταγράφεται η χλωρίδα της περιοχής στους κλασικούς χρόνους όπως δίνεται από τις ιστορικές πηγές. Με αυτό το έργο τα ζητήματα που θέτω υπό ερώτηση αφορούν την έννοια της ταυτότητας, την ισχύ των θεσμών, τις πολιτικές διάκρισης, αρχειοθέτησης και ταυτοποίησης που αυτοί υιοθετούν . Το έργο αυτό παρουσιάστηκε στην έκθεση The Other designs. Historical authenticity as artistic project στην Beton 7 τον προηγούμενο Οκτώβριο με επιμέλεια των Heiko Schmid και Κωστή Σταφυλάκη και ήταν υπό την αιγίδα της Πρεσβείας της Ελβετίας στην Ελλάδα. Τα μελλοντικά σας σχέδια; Αυτή την περίοδο δουλεύω ένα πρότζεκτ για τη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών του Ιδρύματος Ωνάση, μια παράλληλη δράση στην έκθεση Strange cities, μαζί με τον Ζάφο Ξαγοράρη, την εκπαιδευτικό Μάγδα Δασακλή, τη δημοσιογράφο Αργυρώ Μποζώνη και τη σκηνοθέτη Αιμιλία Μηλού, σε συνεργασία με το καλλιτεχνικό τμήμα του Γυμνασίου Καμινίων, για τη σημασία των «παράξενων» πόλεων. Επίσης ετοιμάζω ένα έργο για την έκθεση Twisting C(r)ash που θα γίνει στην Γενεύη τον Οκτώβριο, με επιμέλεια του Κωστή Σταφυλάκη, Βάνας Κωσταγιόλα, Séverin Guelpa και Madeleine Amsler. P
σελίδα Ι page Ι 34
tion “Innocent categories. Suspicious narratives - Archive Rights III,” by curator Elpida Karaba in order to study the Institute’s archive and, through my research, produce a project which would, in turn, find a place in its archive. I was intrigued by the First International Sculpture Exhibition held by the Greek National Tourism Organisation in Filopappou Hill, Athens, in 1965, and curated by Tony Spiteris: an ambitious cultural project in a turbulent sociopolitical environment. During my research, I found myself faced with an art archive’s failure to document the manifold facets of historical events in their full entirety. So I turned to other archives: the daily press and the Library of Parliament archives. The unstable political climate of the era was recorded, both in the Parliament minutes and in their absence - minutes were missing for the fifteen-day period (the July Events) during which the Parliament remained closed. With the work I presented in the exhibition, I focused on data discontinuities such as the above, which I made up for with material from other sources to fill in the inevitable gaps of archival documentation. With this strategy, I tried to approach questions, rather than answers, as to how history is written and received.
Ιn recent years, my works have been triggered by archival research.
Can you give us a brief tour of the archaeological park of the Athenian Agora, where you presented the installation “Planting Plan”? In recent years, my works have been triggered by archival research. “Planting plan,” was based on the archive of the American School of Classical Studies at Athens. As it’s well known, its archaeologists undertook the excavation of the ancient forum of Athens, which necessitated the demolition of 400 houses. As soon as that project was completed, the American School embarked on landscaping the archaeological site in the 1950s, through the restoration of the ancient floral landscape by planting endemic species. On one of my visits to the park, I saw new plants that had found their way into Greece centuries later, so I came up with the concept/desire of this project. On later visits I made accompanied by a specialised agronomist, I identified their names and origins. I then went on to enact a performance action on the site, during which I placed plaques bearing their names, thus restoring their identity. At the same time, I made similar interventions (“data planting,” so to speak) in Garden Lore of Ancient Athens, a book published by the American School in 1963 and still available for purchase by visitors, which maps the flora of the region in classical times, as documented in historical records. With this project, the issues I explore relate to the concept of identity, the power of the institutions, and the policies of classification, archiving and identification they adopt. This work was presented in the exhibition “The Other designs. Historical authenticity as artistic project” held at Beton7 Art Centre in Athens last October, and curated by Heiko Schmid and Kostis Stafylakis, under the auspices of the Swiss Embassy in Greece. Would you like to tell us about your future plans? Currently, I’m working on a project for the Onassis Cultural Centre, a parallel action that is to be presented in the exhibition “Strange cities”, co-created with Zafos Xagoraris, teacher Magda Dasakli, journalist Argiro Bozoni and director Emilia Milou, in collaboration with the art department of Kaminia Secondary School, dealing with the importance of “strange” cities. I’m also preparing a project for the exhibition “Twisting C(r)ash,” due to be held in Geneva in October under the curation of Stafylakis, Vana Kostagiolas, Séverin Guelpa and Madeleine Amsler. P
Η Yoga Shala Paros είναι ένας χώρος που εμπνέει και προσφέρει μία ολιστική προσέγγιση στη φυσική ενδυνάμωση, υγεία και ευεξία. Σκοπός μας είναι να στηρίξουμε το άτομο στην επίτευξη δύναμης και ισορροπίας μέσω της γιόγκα και άλλων πρακτικών ευεξίας. Εναλλακτικές διακοπές γιόγκα - Σεμινάρια - Εργαστήρια Εκπαίδευση δασκάλων γιόγκα
Yoga Shala Paros is an Inspiring space that offers a holistic Integral approach to health, fitness and wellness. Our aim is to support the individual in achieving strength & balance through Yoga practices and a wide range of Coaching wellness sessions. Yoga Holidays - Workshops - Seminars - Guest Teachers Teacher Training Courses
Hatha Yoga, Vinyasa Yoga, Anusara Yoga, Ashtanga,Yin Yoga, Aerial yoga, FaceYoga, PranaBodywork, Personal Training, Fitness/Weigh Loss, Callennetics, DetoxPrograms, Physical TherapeuticsYoga, Yoga for Menopause, Yoga for Arthritis, Personalized Pregnancy Yoga, Post Natal Yoga, Kids Yoga, Chakra Work, Meditation Teaching.
Peripheral Road, Naousa, tel.: 22840 51082, mob.: 6937375694, www.yogaretreatsparos.com, fb: yoga shala paros σελίδα Ι page Ι 35
πολιτισμός | culture DIMITRA CHANIOTI “Haven’t you just had enough of art illiteracy?
ΔΗΜΗΤΡΑ ΧΑΝΙΩΤΗ «Ας σταματήσει ο εικαστικός αναλφαβητισμός».
Η Δήμητρα Χανιώτη, μια εντυπωσιακή νέα γυναίκα, κάλλιστα θα μπορούσε να κοσμεί τις σελίδες ενός περιοδικού μόδας, όμως η ίδια επέλεξε να περνάει το χρόνο της στο ατελιέ της, «παίζοντας» με τα χρώματα και τα υλικά. Κόρη ενός φιλότεχνου ζαχαροπλάστη και μητέρα ενός οκτάχρονου κοριτσιού, που συχνά ζωγραφίζει μαζί της, η Δήμητρα Χανιώτη ήθελε να ασχοληθεί με τη ζωγραφική από τότε που θυμάται τον εαυτό της. «Με επηρέασε και η δουλειά ενός οικογενειακού φίλου, του Νίκου Κατσουρού. Είχαμε έργα του στο σπίτι και τον χάζευα ατέλειωτες ώρες να δουλεύει σ’ αυτό εδώ το ατελιέ», θυμάται. Καταξιωμένη εικαστικός σήμερα, η παριανή ζωγράφος και δασκάλα, ετοιμάζεται να συμμετάσχει στην Art Athina (4-7/6) με το έργο της «Εξουσία» που θα εκτίθεται στην Γκαλερί Τεχνοχώρος: μια γιγαντιαία λευκή πλαστική καρέκλα, «ντυμένη» με ένα σεμεδάκι, ρίχνει τη σκιά της στο ελληνικό κοινοβούλιο, το οποίο εμφανίζεται περιφραγμένο από λαμαρίνες. Τι ενσαρκώνει αλήθεια, στη σημερινή Ελλάδα, αυτή η ευτελής καρέκλα; Η καρέκλα «του γύφτου», όπως λέμε, μετακινείται συνεχώς –δεν έχει σταθερή βάση. Υπό μία έννοια συμβολίζει τον οπορτουνισμό της ελληνικής πολιτικής σκηνής. Και βέβαια τη λογική του «όλοι πάμε για την καρέκλα». Σε ένα άλλο έργο μου, με τίτλο «Διαπλοκή», αναρωτιέμαι ποιος κινεί τα νήματα σε αυτήν τη χώρα. Και δεν πρόκειται μόνο για πολιτικούς. Οι γυναικείες μορφές είναι κυρίαρχες στο έργο σας… Μ΄ ενδιαφέρουν ως σύμβολα. Με ενέπνευσε πολύ η Γοργώ –ένα εξαιρετικό αρχαϊκό γλυπτό στο Μουσείο της Πάρου. Η Γοργώ πέτρωνε τους άλλους με το βλέμμα της αποτρέποντας έτσι το κακό. Αλλά δούλεψα και με τη Νίκη. Τη Νίκη της Σαμοθράκης αλλά και τη Νίκη του Παριανού γλύπτη Περαντινού. Γενικά με ενδιαφέρει ο διάλογος με το παρελθόν. Αλλά και η λαϊκή τέχνη της Πάρου, τα κεντήματα, ο κουφάρδικας: ένα φυτό που θα συναντήσει κανείς σε πολλά σημεία του νησιού. Σας θυμίζω πως ο Προμηθέας έκρυψε τη φωτιά στον κουφάρδικα. Στην Πάρο λέμε πως όταν είναι πολλοί ανθισμένοι, προμηνύονται βροχές. Υπάρχει κάποια πτυχή του νησιού που σας ξενίζει; Στο έργο μου «Απόβαση» με ενέπνευσε η δόμηση που είχε ξεφύγει. Βλέπει κανείς να ξεφυτρώνουν σπίτια στις καμπυλόσχημες κορυφογραμμές του νησιού. Αυτό μου δημιουργούσε θλίψη. Ξέρετε, η κυκλαδική αρχιτεκτονική είχε ένα μέτρο. Σέβεται το τοπίο, εντάσσεται σε αυτό, Συνέντευξη: ΕΥΑΝΝΑ ΒΕΝΑΡΔΟΥ Φωτογραφία: ΝΙΚΟΣ ΖΑΠΠΑΣ σελίδα Ι page Ι 36
Σε ένα έργο μου, με τίτλο «Διαπλοκή», αναρωτιέμαι ποιος κινεί τα νήματα σε αυτήν τη χώρα. Και δεν πρόκειται μόνο για πολιτικούς.
Dimitra Chanioti is a stunning young woman who could feature on the cover of a fashion glossy, but decided to spend her time in her art studio instead, playing with colours and textures. Daughter of an art-loving confectioner and mother to an eight-year old girl who often joins her in her painting sessions, Dimitra Chanioti has aspired to become an artist ever since she can remember herself. “I was influenced by family friend Nikos Katsaros. Paintings by him hung in our home and I used to watch him labouring away on his canvas in this very studio for hours on end,” she remembers. An established visual artist today, the Parian painter and school teacher is preparing for Art Athina (4-7/6) working on her new project entitled “Power” that is due to be displayed in Technochoros Gallery: a giant monobloc plastic chair covered with a doily casting its shadow on a sheet metal fencedin Greek parliament. What does the anonymous, cheap monobloc chair stand for in present-day Greece? The common garden chair is in constant flux; it has no home base. In a sense, it embodies the opportunism of the Greek political scene, and, certainly, the self-interested office-seeking mindset that has been so pervasive in our society. In another work entitled “Diaploki” (illicit interweaving of political and media interests), I wonder who is pulling the strings in this country - and it’s not just politicians. The feminine is ever-present in your works… I find it intriguing as a symbol. I was very much inspired by Gorgon - an outstanding archaic sculpture exhibited in the Archaeological Museum of Paros. With her dreadful gaze, Gorgon turned those who beheld her to stone, thus averting wrongdoing. I’ve also worked on the Nike concept - the Winged Victory of Samothrace and Paros sculptor Nicos Perantinos’s Nike. I’m interested in establishing a dialogue with the past; I also like Parian folk art, embroidery, the
koufardikas (giant fennel - from koúfios, meaning hollow), a plant growing rampant in many parts of the island. I remind you that Prometheus stole the fire and carried it away hidden in the hollow of a fennel stalk. In Paros we say that when they are in full bloom, rain is on the way. Is there anything at all about the island that is not quite to your liking? In my work entitled “Landing” I was inspired by the dispersed settlement pattern all too prevalent today. One can see new houses popping up in the open fields across the rolling slopes of the island. This grieves me deeply. You know, Cycladic architecture has been all about moderation. It respects the landscape; it is integrated in its environment and does not abuse it. Fortunately, things are now more under control due to the crisis. The crisis is not necessarily a bad thing…
δεν το κακοποιεί. Ευτυχώς το πράγμα έχει πλέον αρχίσει να τίθεται υπό έλεγχο λόγω κρίσης. Η κρίση δεν είναι απαραίτητα κακή... Δραστηριοποιούνται πολλοί εικαστικοί στην Πάρο; Αρκετοί. Συμπτωματικά, το θέμα της διπλωματικής μου ήταν «Οι εικαστικοί καλλιτέχνες που έδρασαν στην Πάρο από το 1950 έως σήμερα». Εγώ κατέγραψα 99 καλλιτέχνες: 48 αλλοδαπούς (κυρίως Ευρωπαίους, αλλά και Αμερικάνους και έναν Ασιάτη) και 51 Έλληνες (που έχουν ζήσει τουλάχιστον δέκα χρόνια στο νησί). Το ’50 και το ’60 υπήρξε μια δύσκολη περίοδος. Αλλά από τα τέλη του ’60 που ξεκίνησε το Aegean Center of Fine Arts υπήρξε μια κινητικότητα. Διδάσκετε εικαστικά στη Δημόσια Εκπαίδευση. Πως βλέπετε την καλλιτεχνική παιδεία σήμερα; Σήμερα διδάσκω στο Δημοτικό. Μου αρέσει πολύ να δουλεύω με μικρά παιδιά. Είναι πολύ σημαντικό να σταματήσει ο εικαστικός αναλφαβητισμός. Στο παρελθόν, απλώς έδιναν στα παιδιά μια φωτοτυπία και τους ζητούσαν να κάνουν τα γεμίσματα. Έτσι στην Α’ Γυμνασίου ξεκινούσαμε από το μηδέν. Ευτυχώς, τα δύο τελευταία χρόνια έγινε ένα άνοιγμα και μπήκαν τελικά στο Δημοτικό τα εικαστικά, η μουσική και η θεατρολογία. Κι αυτό είναι πολύ σημαντικό διότι όταν είσαι τόσο μικρός είσαι πιο δεκτικός. Έχετε ασχοληθεί και με τη φωτογραφία. Θα έλεγα πως είστε ακόμα πιο τολμηρή στις φωτογραφίες σας. +Έκανα μια σειρά φωτογραφιών με τίτλο «Παιχνίδια με το σώμα». Πράγματι, υπάρχουν εικόνες γυναικείων σωμάτων με σαλιγκάρια, με σαύρες. Έχω «παίξει» με τη μασχάλη και τον ομφαλό, με τρόπο τέτοιο που άλλοτε μοιάζουν απειλητικά κι άλλοτε σου ξυπνούν τις αισθήσεις.. P
In another work entitled “Diaploki” (illicit interweaving of political and media interests), I wonder who is pulling the strings in this country - and it’s not just politicians.
Are there many artists based here in Paros? Yes, quite a few. Coincidentally, the subject of my thesis was “Visual artists who have been active in Paros from 1950 until today.” I registered 99 artists: 48 foreigners (mostly Europeans, some Americans, plus one Asian) and 51 Greeks (who have been living on the island for at least the last ten years). The ’50s and the ’60s were challenging times. But from the late ’60s, when the Aegean Center of Fine Arts was established, onwards, there’s been a real buzz going on. You teach art in public schools. What do you think of art education today? Currently, I teach in a primary school. I just love working with young children. We must do away with art illiteracy. In the past, they would give the kids a photocopied handout and ask them to fill in the spaces. So, in year 1 of secondary school, we had to start from scratch. Fortunately, for the past two years, a welcome breeze of fresh thinking has been blowing in, and art, music and theatre studies made it into the primary education curriculum. And this is very important because, when you’re so young you’re more receptive. You’re also into photography. I’d say you’re even more daring in your photos. I’ve made a series of photographs entitled “Body games.” Indeed, some of them display female bodies alongside snails and lizards. I play with the armpit and the navel, in ways that make them appear threatening sometimes, or wake up the senses.. P
σελίδα Ι page Ι 37
πολιτισμός | culture Mary Hatzaki “The Photo Festival was well-attended, and the castle was lit up”
ΜΑΙΡΗ ΧΑΤΖΑΚΗ «Με το φεστιβάλ φωτογραφίας το κάστρο γέμισε και φωτίστικε.»
The first art gallery in Antiparos was opened in 2011 by a vigorous woman: Mary Hatzaki. Not Paros-born, but definitely Paros-loving and artistically inclined, she spearheaded the launch of the Photo Festival held on the grounds of the castle. The gallery is called “anti,” alluding to “Antiparos,” evidently, but also because, as we are told by Ms. Chatzaki, the name suggests “swimming against the stream.” As of this year, we are informed, it will be hosting the art shop of the Museum of Cycladic Art.
Στην Αντίπαρο, το 2011, εγκαινιάστηκε η πρώτη γκαλερί του νησιού από μια δραστήρια γυναίκα: τη Μαίρη Χατζάκη. Που δεν κατάγεται από το νησί, αλλά το αγάπησε σαν να είναι δικό της. Καλλιτεχνική φύση, πρωτοστάτησε και στη δημιουργία του Φεστιβάλ Φωτογραφίας που γίνεται μέσα στο Κάστρο. Η γκαλερί της ονομάζεται «αντί». Από το «Αντίπαρος» βέβαια. Αλλά κι επειδή, όπως μας λέει η κ.Χατζάκη, η ονομασία υπαινίσσεται κάτι «κόντρα στο ρεύμα»… Από φέτος. μαθαίνουμε, ο χώρος θα φιλοξενεί Αrt Shop του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης. Πως βρεθήκατε στην Αντίπαρο; Για επαγγελματικούς λόγους. Ήταν χειμώνας του 2002. Κρύο, βροχή. Με μια ψηφιακή μηχανή άρχισα να βγάζω συνεχώς φωτογραφίες. Έχω τραβήξει καμιά πεντακοσαριά: πανηγύρια, γάμους, βαφτίσια, λιτανείες, Τραβούσα και τους ντόπιους. Κι ύστερα τους χάριζα τις φωτογραφίες. Μια γιαγιούλα με σταμάτησε μια μέρα και μου λέει: «Σ’ ευχαριστώ για τη φωτογραφία που μου χάρισες. Είχα να βγω φωτογραφία από το γάμο μου…». Και η γκαλερί πώς προέκυψε; Ανέκαθεν ήμουν φιλότεχνη. Πρόσεξα πως δεν υπήρχε καμία αίθουσα τέχνης στο νησί και μου μπήκε στο μυαλό η ιδέα. Αρχικά συνεργάστηκα με μια άλλη κοπέλα. Στήσαμε τη γκαλερί κολλητά στο κάστρο, στην είσοδο. Το πρόγραμμα μας ξεκινάει στις 20 Ιουνίου και διαρκεί μέχρι το Σεπτέμβριο. Φέτος θα παρουσιάσουμε σημαντικούς καλλιτέχνες: Διαμαντής Αϊδίνης, Αχιλλέας Χρηστίδης, Ηώ Αγγελή, Harald Egede. Και βέβαια, διοργανώνουμε και φέτος το Antiparos Photo Festival. Ο χώρος είναι ατμοσφαιρικός αλλά λιλιπούτειος. Πώς χωράνε όλα αυτά εδώ; Σας πληροφορώ ότι εδώ ο Πλάτων Ριβέλλης είχε εκθέσει 53 φωτογραφίες –και πάλι δεν γέμισε. Είχαμε φιλοξενήσει μέχρι και την Έλενα Σύρακα που εξέθεσε κοσμήματά της. Καθένας μεταμορφώνει την αίθουσα. Γίνεται αγνώριστη. Η κορυφαία «στιγμή» μας ήταν η έκθεση για το ζωγράφο, λογοτέχνη και μουσικό Νίκο Χουλιαρά, κάτοικο του Κάστρου από την δεκαετία του '70 -από τις πιο σημαντικές πολιτιστικές εκδηλώσεις του Δήμου Αντιπάρου. Πάντως δεν θεωρώ τον εαυτό μου έμπορο –ούτε γκαλερίστα. Είμαι φιλότεχνη. Αλλιώς θα είχα βγάλει πολλά λεφτά… Τι θέλατε λοιπόν να πετύχετε; Οι ντόπιοι έμαθαν τι σημαίνει γκαλερί. Ήρθαν παιδιά εδώ και με ρωτούσαν: «Δηλαδή τι είναι τώρα αυτό;». Ήταν το πρώτο σοβαρό ερέθισμα Συνέντευξη: ΕΥΑΝΝΑ ΒΕΝΑΡΔΟΥ Φωτογραφία: ΝΙΚΟΣ ΖΑΠΠΑΣ σελίδα Ι page Ι 38
Ήρθαν παιδιά εδώ και με ρωτούσαν: «Δηλαδή τι είναι τώρα αυτό;».
How did you find yourself in Antiparos? I came here on business. It was the winter of 2002. It was pouring and freezing. With a digital camera I started taking pictures non-stop. I must have taken over five hundred snapshots of village fetes, weddings, christenings, religious processions. I also took some shots of the locals and then gave them the photos. An old lady once came up to me and said: “Thank you for the photo you gave me. I hadn’t had a photo of myself since my wedding.” How did the art gallery come about? I’ve always been an art aficionado. I noticed there was no art gallery on the island at the time, so the idea piqued my interest. Initially, I collaborated with a young woman. We set up the gallery right by the entrance to the castle. Our programme runs from June 20 through September. This year we feature leading artists Diamantis Aidinis, Achilleas Christidis, Io Angeli, and Harald Egede. And of course, like every year, we will be holding the Antiparos Photo Festival. The ambiance is quite appealing but the space is lilliputian in size. How does everything fit in here? For your information, Plato Rivellis once exhibited 53 photographs here - it still wasn’t full to capacity. We hosted Elena Syraka who exhibited her jewels. Every artist transforms the space. Our all-time-high moment was the exhibition of painter, writer, musician
and resident of the castle since the ’70s, Nikos Chouliaras - one of the cultural highlights hosted by the Municipality of Antiparos. However, I don’t call myself an art dealer - neither a gallerist for that matter; I’m an art-lover. Otherwise, I would have made loads of money... What have you been hoping to achieve? The locals got an idea of what an art gallery is. Children would come over and ask me, “So, what’s the deal with this stuff?” It was the first major art-related stimulus they had ever known. What’s more, we give a tribune to local artists. An Englishman told me, deeply moved, “At last! It was long due on the island.” Tourists coming to Antiparos fall for the place; they keep coming back.
που είχαν για την τέχνη. Δίνουμε κι ένα βήμα σε ντόπιους καλλιτέχνες. Ένας Άγγλος, συγκινημένος, μου είπε: «Επιτέλους! Έλειπε αυτό από το νησί». Γιατί οι τουρίστες που έρχονται στην Αντίπαρο, την ερωτεύονται. Δεν πάνε αλλού. Το φεστιβάλ Φωτογραφίας έχει απήχηση; Μεγάλη. Ο Ντέϊβιντ Φρέιζερ Ρέι, Άγγλος που ζει στη Νορβηγία με τη Νορβηγίδα σύζυγό του Kjersti Varang (πολύτιμη βοηθό του φεστιβάλ), έχει φτιάξει στο Facebook τη σελίδα «The Antiparos Photo Gallery» με 3.000 μέλη-λάτρεις της Αντιπάρου! Εκεί αναρτώνται παλιές και νέες φωτογραφίες. Ήθελε λοιπόν να εκθέσει τις καλύτερες. Κι εγώ δέχτηκα να γίνει εδώ. Και του είπα: Μήπως να κάναμε στο Κάστρο ένα Φεστιβάλ Φωτογραφίας; Έτσι ξεκίνησε, πρόπερσι. Χαλαρά. Το φετινό φεστιβάλ θα πραγματοποιηθεί 4-12 Ιουλίου. Θα δείξουμε και φωτογραφίες τριών φωτογράφων, από το γύρισμα της ταινίας «Suntan» του Αργύρη Παπαδημητρόπουλου που πραγματοποιήθηκε στο νησί με πρωταγωνιστή το Μάκη Παπαδημητρίου. Πέρυσι oι φωτογράφοι που συμμετείχαν, μαζί και η κ. Ειρήνη Μαρινοπούλου, έδωσαν τα χρήματα από τις πωλήσεις των φωτογραφιών τους, στο σχολείο της Αντιπάρου. Φωτογράφοι που συμμετέχουν στο φετινό φεστιβάλ, θα κάνουν δωρεές στο νησί». Ποιος χρηματοδότησε την διοργάνωση; Βρήκαμε δύο χορηγούς, νοικιάσαμε εξοπλισμό φωτισμού και τελικά φωτίσαμε τα ωραιότερα σημεία του κάστρου που πριν βρίσκονταν στο σκοτάδι. Το Κάστρο γέμισε, και ένας ντόπιος, ο Γιάννης Καλάργυρος, είπε: «Η ξένη έφερε το φως στο Κάστρο!». Ήταν η πρώτη φορά στην ιστορία του νησιού. Και βέβαια το καθαρίσαμε από άκρη σ’ άκρη. Και ξέρετε κάτι; όσο κράτησε το φεστιβάλ, κανείς δεν μπήκε να το βρωμίσει. Ελπίζουμε, με τη βοήθεια του χορηγού που έχουμε βρει, του Δήμου Αντιπάρου και του Θεού, να φωτισθεί και φέτος… P
Children would come over and ask me, “So, what’s the deal with this stuff?”
How much does the Photo Festival engage with the community? Very much so. David Fraser Ray, an Englishman who lives in Norway, has created, together with his Norwegian wife Kjersti Varang (an invaluable assistant for the festival), the Facebook page “The Antiparos Photo Gallery” boasting 3,000 members/ Antiparos-lovers, where old and new photos are posted. So he wanted to put the best of the lot on display. I agreed with it being held here, so I went, “Should we have a photography festival in the castle?” And so we did, two years ago- nice and easy. This year’s festival will be held on July 4-12. We’ll be presenting three photographers and photos from the shooting of the film “Suntan” by Argyris Papadimitropoulos that was done on the island, starring Makis Papadimitriou. Last year, the participant photographers, including Ms. Irene Marinopoulou, donated the money from the sale of their photographs to the local school. Photographers participating in this year’s festival are also going to make donations to the island.” Who is funding it? We found two sponsors, rented the lighting equipment, and eventually spot-lit the most beautiful parts of the castle that had been kept in the dark up until that moment. The event was well-attended, and a local resident, Yannis Kalargyros, said, “The incomer brought light to the castle!” - there was no precedent in the history of the island. We cleared it up of course. And you know something? As long as the festival was running, no one messed it up. With the help of our sponsor, the Municipality of Antiparos and God, we hope that it will be all lit up again this year. P
σελίδα Ι page Ι 39
πολιτισμός | culture M. Kontou The new Mythodea of Paros
ΜΑΡΟΥΛΙΑ ΚΟΝΤΟΥ
Paros will soon have its first private conservatory. The instigator of the project is a gifted pianist who dares to take the plunge in difficult times. Maroulia Kontou, originary of both Paros and Santorini, welcomes us to her house: a charming Cycladic house built with lots of artistry in the mountainous village of Kostos.
Η νέα μυθωδία της Πάρου
Σε λίγο καιρό η Πάρος θα αποκτήσει το πρώτο της ιδιωτικό ωδείο. Εμπνεύστριά του είναι μια προικισμένη πιανίστα, που τολμά να κάνει το μεγάλο βήμα σε δύσκολες εποχές. Η Μαρουλία Κοντού, μισή Παριανή και μισή Σαντορινιά, μας υποδέχεται στο σπίτι της: ένα πανέμορφο κυκλαδικό οίκημα φτιαγμένο με μεράκι στο ορεινό χωριό Κώστος. Πως ξεκινήσατε τη μουσική; Λάτρευα το πιάνο. Μου φαινόταν μαγικό. Έβλεπα ανθρώπους μπροστά σε όργανο και μου έμοιαζαν άγγελοι. Κάποια στιγμή, λόγω καλών βαθμών, μου πήραν ένα αρμόνιο. Με αυτό ξεκίνησα. Κι ύστερα, σ’ έναν διαγωνισμό ενός κοριτσίστικου περιοδικού κέρδισα έπαθλο ένα μεγάλο αρμόνιο. Τότε ζούσα εκτός Παροικιάς, πολύ αποκομμένη. Άρχισα πιάνο στη Σχολή Μουσικής του Δήμου. Aπό τη δεύτερη χρονιά και μετά απο ακρόαση ο Αρχίλοχος μου πρόσφερε υποτροφία. Προχώρησα πολύ γρήγορα και μετά πήγα Αθήνα. Ο Αρχίλοχος με στήριξε καθ’ όλη τη διάρκεια των σπουδών μου με μια μικρή αλλά πολύτιμη υποτροφία. Είναι αλήθεια ότι η σοβαρή ενασχόληση με το πιάνο έχει απαιτήσεις πρωταθλητισμού; Προσωπικά, έβαζα στοίχημα με τον εαυτό μου πόσες ώρες μπορούσα να αντέξω παίζοντας. Έφτασα τις 12. Ακολούθησα μια μοναχική πορεία για πάρα πολλά χρόνια. Θυμάμαι πως τον ελεύθερο χρόνο μου, καθόμουν και αντέγραφα βιβλία: Δημουλά, την «Ασκητική» του Καζαντζάκη... Στην Αθήνα, έμενα σε ένα μικρό δωμάτιο που χωρούσε μόνο ένα κρεβάτι κι ένα πιάνο. Το 2000 πήρα το δίπλωμά μου. Κόντεψα να μπω χειρουργείο από την υπερκόπωση. Έκανα φυσιοθεραπείες. Θέλει γυμναστική το πιάνο. Δεν είναι απλώς «κάθομαι και παίζω». Ως δασκάλα, τι αποκομίσατε όλ’ αυτά τα χρόνια; Καταρχάς ανακάλυψα ότι ευτυχώς, μου αρέσουν πολύ τα παιδιά! Βέβαια, συνειδητοποίησα πως δεν είναι όλα τα παιδιά σαν εμένα. Και πως δεν πρέπει να «καλουπώνεις» την παιδική ψυχή. Δίδαξα επί σειρά ετών στην Σχολή Μουσικής του Δήμου Πάρου. Από το 1998 έως τον περασμένο Γενάρη. Αυτή είναι μέχρι σήμερα η μόνη σχολή μουσικής που έχουμε στο νησί. Φαντάζομαι πως γνωρίσατε και τον Τζέφρι Κάρσον… Βέβαια. Ήταν από τους πρώτους που δίδαξαν πιάνο στην Πάρο. Υπήρξε μια γενιά μουσικών που χρωστά πολλά στον Κάρσον. Το Ωδείο σας πότε κάνει πρεμιέρα; Συνέντευξη: ΕΥΑΝΝΑ ΒΕΝΑΡΔΟΥ Φωτογραφία: ΝΙΚΟΣ ΖΑΠΠΑΣ σελίδα Ι page Ι 40
«Λάτρευα το πιάνο. Μου φαινόταν μαγικό. Έβλεπα ανθρώπους μπροστά σε όργανο και μου έμοιαζαν άγγελοι.»
How did you take up music? I loved the piano. It seemed magical. I saw people in front of a musical instrument and they seemed like angels to me. Eventually, thanks to my good grades, I got a harmonium. With that, it all started for me. And then, in a contest of a young girls’ magazine Ι won the prize, a big harmonium. I then lived outside Parikia, very detached. I started piano lessons at the Municipal Music School. In my second year and after an audition, Archilochus offered me a scholarship for a weekly course. I advanced very quickly and then went toAthens. Archilochus supported me throughout the course of my studies with a small but valuable scholarship. Is it true that serious occupation with the piano requires a chiampion’s discipline? Personally, I bet with myself how many hours of playing I could withstand. I reached up to 12. I followed a lonely path for many years. I remember that in my free time, I sat and copied books: Dimoula, the "Ascetic" of Kazantzakis ... In Athens, I lived in a small room that could only fit a bed and a piano. In 2000 I got my diploma. I almost had a surgery because of overworking. I did physiotherapy. Piano requires working out. It is not just "sit and play." As a teacher, what have you learned all these years? First and foremost I found out that, fortunately, I love children! Of course, I realized that not all children are like me. And that one should not put a child’s soul in a “mold”. Sometimes I detect talents but eventually they pursue different paths like their fathers’ business... I taught for many years in the Music School of the Municipality of Paros. From
1998 until last January. This is so far the only music school that we have on the island. I imagine you met Jeffrey Carson as well... Of course. I‘ve known him since I was a little girl. He was among the first who taught piano in Paros. There was a whole generation of musicians that owe a lot to Carson. Your Conservatory, when does it premier? In September. We have already submitted the dossier to the City Council. It will be housed in Parikia, in a 200 m2 building that has been configured accordingly (partitions, acoustic etc). What will you teach? Piano theory, violin, guitar, drums (percussion instruments), bouzouki, kanonaki zither, bagpipe (tsampouna) and clarinet. My grandfather played the bagpipe and my great grandfather zither. I have a lot of respect for traditional music. In Paros you cannot say I will only teach Mozart. But we will also teach the saxophone, singing, jazz. Because there's a jazz community here... Το Σεπτέμβριο. Έχουμε ήδη καταθέσει το φάκελο στο Δήμο. Θα στεγαστεί στην Παροικιά, σ’ ένα κτίριο 200 τ.μ. που έχει διαμορφωθεί κατάλληλα (χωρίσματα, ηχομόνωση κλπ). Τι θα διδάσκετε; Πιάνο, θεωρητικά, βιολί, κιθάρα, κρουστά, μπουζούκι, κανονάκι, σαντούρι, τσαμπούνα και κλαρίνο. Ο παππούς μου έπαιζε τσαμπούνα και ο προπάππος μου σαντούρι. Σέβομαι την παραδοσιακή μουσική. Δεν μπορείς στην Πάρο να λες εγώ θα διδάσκω μόνο Μότσαρτ. Θα διδάσκουμε όμως και σαξόφωνο, τραγούδι, τζαζ. Φαντάζομαι πως θα έχετε και χορωδία. Άλλωστε διευθύνετε για χρόνια με επιτυχία τη χορωδία του Δήμου. Ξέρετε, στην πορεία ανακάλυψα τη γοητεία του χορωδιακού τραγουδιού. Και ένοιωσα επιτέλους τι θα πει επικοινωνία, έχοντας βιώσει ως παιδί αυτόν τον αποκλεισμό, αυτή την απομόνωση. Γιατί με το πιάνο δεν κοιτάζεις κανέναν στα μάτια… Στον Δήμο ξεκίνησα με μια χορωδία επτά παιδιών που στην τελευταία μας συναυλία έφτασαν τα πενήντα. Έχουμε αποσπάσει πολλά πρώτα βραβεία όλα αυτά τα χρόνια. Αν και πρόκειται για μια κλασική χορωδία, έχουμε συνεργαστεί και με ερμηνευτές όπως ο Παντελής Θαλασσινός και ο Λουδοβίκος των Ανωγείων. Ο Λουδοβίκος είναι άλλωστε ο νονός του ωδείου μας. Το ονόμασε «Μυθωδία». Πιστεύετε πως η κοινωνία της Πάρου είναι έτοιμη για το ωδείο αυτό; Θα φανεί στην πορεία αν θα το αγκαλιάσει. Εξάλλου στην ζωή μου, όλα πάντα από διαίσθηση τα έκανα. Πάντως στόχος μας είναι να μπορούν να έρθουν όλοι! Που σημαίνει πως θα έχουμε πολύ οικονομικές τιμές. Αυτό που θέλω είναι το ωδείο μου να δημιουργήσει ομάδες, φιλίες, να βγάλει νέους μουσικούς, να αναπτύξει την κουλτούρα του τόπου. Το φως της μουσικής φωτίζει και τους άλλους. P
“I loved the piano. It seemed magical. I saw people in front of a musical instrument and they seemed like angels to me.”
I imagine you will also have a choir. Besides, you’ve instructed for years the choir of the Municipality with flying colours. You know, it was along the way that I discovered the charm of choral song. And finally I felt what it was like to communicate, having experienced as a child this blockade, this isolation because with the piano you don’t have to look in anyone’s eyes. In the municipality I started with a choir of seven children that in our last concert had become fifty. We have won numerous first prizes over the years. Although this is a classic chorus, we have worked with performers such as Pantelis Thalassinos and Loudovikos ton Anogion. Loudovikos is also the godfather of our conservatory. He called it "Mythodea." Do you believe that the society of Paros is ready for this conservatory? Only time will tell if along the way society can embrace it. Moreover, in my life, I did it all intuitively. However, our aim is that everyone should be able to attend! This means that we will have quite the affordable prices. What I want is my conservatory to create groups, friendships, to highlight young musicians, to develop the culture of this place. The light of music illuminates others, as well. P
σελίδα Ι page Ι 41
πολιτισμός | culture
ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΣΤΗ ΜΑΡΠΗΣΣΑ | ROUTES IN MARPISSA
Βιωματικές διαδρομές στην παράδοση An experiential journey into tradition
Οι «Διαδρομές στη Μάρπησσα» είναι ένα φεστιβάλ διαφορετικό από τα άλλα. Οι κάτοικοι του όμορφου χωριού συνεισφέρουν ενεργά στη διοργάνωση του: για παράδειγμα βοηθούν στο στήσιμο των εκδηλώσεων, ανοίγουν τα σπίτια τους μετατρέποντας τα σε επισκέψιμους χώρους του φεστιβάλ, μαγειρεύουν και συμμετέχουν στα κεράσματα που προσφέρονται στους επισκέπτες στο παραδοσιακό γλέντι! Η κοπέλα που συναντάμε, μία εκ των διοργανωτών, αρνείται να αναφέρουμε το όνoμά της, μιας και το βιωματικό Φεστιβάλ στη Μάρπησσα της Πάρου είναι μια συλλογική δουλειά. Η έννοια του βιωματικού έχει να κάνει με τη βίωση της Παριανής παράδοσης μέσα από μια σύγχρονη αισθητική και εικαστική ματιά. “Δεν θέλουμε η προσέγγισή μας να είναι μουσειακή”, σημειώνει. Η βασική εθελοντική ομάδα των 25 ατόμων που έστησε το πρώτο Φεστιβάλ, στη Μάρπησσα το 2010, αποτελούνταν από Παριανούς, γηγενείς και... επίτιμους, με διάφορες ειδικότητες: αρχιτέκτονες, γραφίστες, φωτογράφους, παιδαγωγούς... Όλοι αυτοί δημιούργησαν ένα πολιτιστικό γεγονός κομμένο και ραμμένο στα μέτρα της υπέροχης Μάρπησσας, που είχε κάποιους βασικούς θεματικούς άξονες: λαογραφία , αρχιτεκτονική, μουσική και εικαστικά. Η ομάδα επινόησε διάφορες δράσεις, που απευθύνονται και σε παιδιά και σε ενήλικες. “Περιλαμβάνουν και εργαστήρια και παιχνίδια. Υπάρχει και αφήγηση, ενώ στα εργαστήρια διδάσκουν, για παράδειγμα, πως να φτιάξεις μουσικά όργανα από ανακυκλώσιμα υλικά... Η ομάδα έκανε έρευνα για το βιοκλίμα των σπιτιών. Δημιουργήθηκε χάρτης της Μάρπησσας, ενώ πραγματοποιήθηκε και γενεαλογική έρευνα”. Είναι φανερό πως το Φεστιβάλ κινείται στους αντίποδες των “κανονικών” Φεστιβάλ του μαζικού τουρισμού, όπου ο επισκέπτης παρακολουθεί, δε συμμετέχει... Το καλοκαίρι, μαθαίνουμε, «συμμετέχουν γύρω στους ογδόντα Κείμενο: ΠΑΥΛΟΣ ΜΕΘΕΝΙΤΗΣ σελίδα Ι page Ι 42
Είναι φανερό πως το Φεστιβάλ κινείται στους αντίποδες των “κανονικών” Φεστιβάλ του μαζικού τουρισμού, όπου ο επισκέπτης παρακολουθεί, δε συμμετέχει...
Routes in Marpissa is a festival with a difference, held with the active support of the residents of the beautiful Parian village, who lend a hand in planning the events, turn their homes into visitor-accessible festival spaces, cook and otherwise contribute to the delicious treats offered at the traditional feast. We meet one of the organisers, who asks us not to mention her name as Marpissa experiential festival is a collective project. The concept of experientialism is all about living the Parian tradition as it is conveyed through a novel aesthetic perspective. “We don’t want to stagnate into a lifeless museum display,” she says. The core volunteer group that launched the first festival in Marpissa in 2010 was made up of 25 native and honorary Parians from various trades - architects, graphic designers, photographers, and educators - who joined their forces to create a cultural event tailor-made for marvellous Marpissa around some central themes: folklore, architecture, music and visual arts. The team put together a number of activities aimed at children and adults alike. “They’re based on both workshops and games, and they involve narrative as
well as hands-on skill building: there are workshops teaching, say, how to craft musical instruments from recycled materials. The team carried out bioclimatic research into local homes, drew up a map of Marpissa and conducted a genealogical study.” It is more than evident that the festival lies at the other end of the mainstream festival and mass tourism spectrum, where visitors are invited to watch, but not to interact. “In the summer”, she tells us, “over eighty volunteers participate, while, all year round, local villagers help our team in doing research and collecting folklore and architecturerelated material for our archive. What we aim at with Routes in Marpissa is participation, action and interaction for everybody - volunteers, residents, visitors, professionals, sponsors and local agencies. We’ve been collaborating with the Marpissa Women’s Association since the festival kicked off, while the Association’s premises can be accessed by festival goers.”
εθελοντές, ενώ οι κάτοικοι του χωριού βοηθούν όλη τη χρονιά την ομάδα μας σε θέματα έρευνας και συλλογής υλικού λαογραφίας και αρχιτεκτονικής για το αρχείο μας. Αυτό που επιδιώκουμε μέσα από τις Διαδρομές στη Μάρπησσα είναι η συμμετοχή, η δράση κι η αλληλεπίδραση όλων μας: εθελοντών, κατοίκων, επισκεπτών, επαγγελματιών - χορηγών και φορέων του νησιού. Με το Σύλλογο Γυναικών Μάρπησσας έχουμε συνεργασία από την πρώτη χρονιά, ενώ η Στέγη του Συλλόγου Γυναικών είναι επισκέψιμος χώρος κατά τη διάρκεια του φεστιβάλ». “Δεν θέλουμε τον τουρισμό του Δεκαπενταύγουστου, θέλουμε να έρχονται για μας, να μάθουν την παράδοση με μοντέρνα ματιά. Υπάρχουν άνθρωποι που έρχονται στην Πάρο απ' όλο τον κόσμο μόνο για το Φεστιβάλ, μέχρι που αλλάζουν και τα εισιτήριά τους γι' αυτό...”. Οι διαδρομές ξεκινούν από τα παραδοσιακά σπίτια της Μάρπησσας και εξελίσσονται σε πλατώματα, εκκλησίες και πλατείες. Στις Διαδρομές 2013 υπήρχαν 5 σταθεροί θεματικοί σταθμοί. Οι επισκέπτες έμπαιναν, ας πούμε, σε ένα σπίτι με κλειστά τα μάτια, στο σταθμό της όσφρησης. Εκεί μύριζαν ρίγανη, σούμα, δάφνη ή μυρτιά. Έπρεπε να αναγνωρίσουν τις μυρωδιές. Η κοπέλα δεν μας αποκαλύπτει τα σχέδια των διοργανωτών για το φετινό, το έκτο Φεστιβάλ, που διαρκεί από τις 20 έως τις 22 Αυγούστου, από Πέμπτη μέχρι Σάββατο. Το σίγουρο είναι ότι θα ολοκληρωθεί με μια συναυλία παραδοσιακής νησιώτικης μουσικής, ότι έχει δωρεάν είσοδο, και ότι διοργανώνεται με τη στήριξη κυρίως της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου και του Δήμου Πάρου. Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφθείτε την ιστοσελίδα www.stimarpissa.gr. P
It is more than evident that the festival lies at the other end of the mainstream festival and mass tourism spectrum, where visitors are invited to watch, but not to interact.
“We can do without peak-season tourism; we want visitors to come over for us, to get a fresh insight into our heritage. There are people who come to Paros from across the world just to attend the festival - they even change their tickets for its sake.” The Routes start out from the traditional settlement of Marpissa and meander around terraces, churches and squares. In 2013 there were five main thematic stopovers. At the smell-themed stopover, for instance, visitors would step into a house with their eyes closed, where they would be asked to recognize the odors of oregano, souma (grape-distilled spirit), laurel or myrtle. She is not willing to reveal the organizers’ plans for this year’s, the sixth, festival, running from Thursday 20 to Saturday 22 August. We should expect it to conclude, as we are told, with an admission-free traditional island music concert, and be held with the support of South Aegean Regional Council and the Municipality of Paros. For more information, visit www. stimarpissa.gr. P
σελίδα Ι page Ι 43
πολιτισμός | culture
Land Art
Όταν ταξιδεύoυμε στο εξωτερικό, αναζητούμε την τέχνη και τους καλλιτέχνες που δουλεύουν έξω από το σύστημα των γκαλερί. Ανακαλύπτουμε και καταγράφουμε περιθωριακές καλλιτεχνικές εγκαταστάσεις, εφήμερη land art, αντικείμενα λαϊκής τέχνης και χειροτεχνήματα. Μέσα από αυτές τις δραστηριότητες, ανταμειβόμαστε συχνά με εκπληκτικές ενδοσκοπήσεις στον πολιτισμό των χωρών που επισκεπτόμαστε. Η πλούσια καλλιτεχνική και πολιτιστική κληρονομιά της Πάρου είναι παγκόσμια γνωστή και καλά τεκμηριωμένη. Είναι απόλαυση να ανακαλύπτεις ότι οι καλλιτεχνικές απόπειρες στο νησί δεν είναι όλες ιστορικές, στατικές, δουλεμένες στην πέτρα ή το μάρμαρο. Βλέπουμε καλλιτέχνες να δουλεύουν σήμερα έξω από το επίσημο σύστημα των μουσείων και των γκαλερί σε μια σειρά από ενδιαφέρουσες, πνευματώδεις, εφήμερες εγκαταστάσεις τέχνης της γης. Όντας εφήμερες μπορεί να είναι ή να μην είναι ορατές μέσα στο «Περιβαλλοντικό και Πολιτιστικό Πάρκο Πάρου», στη χερσόνησο του Αη Γιάννη του Δέτη απέναντι από τη Νάουσα. Στην τέχνη της γης που καταγράφουμε εδώ, παρατηρούμε ότι καλλλιτεχνική εγκατάσταση και τοπίο συνδέονται για ένα σύντομο χρονικό διάστημα. Παραμένοντας πιστοί στη φύση της τέχνης της γης, ακολουθούν την παράδοση της γλυπτικής. Οι καλλιτέχνες χρησιμοποιούν υλικά από το άμεσο περιβάλλον - βότσαλα στην παραλία, αγκαθωτά φυτά σε βράΚείμενο, φωτογραφίες: Clare O Hagan σελίδα Ι page Ι 44
Καλλλιτεχνική εγκατάσταση και τοπίο συνδέονται για ένα σύντομο χρονικό διάστημα.
When our art takes us abroad, we seek out art and artists who work outside the gallery system. We discover and document outsider art installations, transient land art, folk art objects and artifacts. Through these activities, we are often rewarded with surprising insights into the culture of the countries we visit. The rich artistic and cultural heritage of the island of Paros is world renowned and well documented. It is a delight to discover that not all of the island’s artistic endeavours are historic, static, set in stone or marble. We see artists at work today outside of the formal gallery and museum setting in a series of intriguing, witty, transient land art installations. Being ephemeral a Greek work for something that lasts for a short time - they may or may not be seen within the «The Environmental and Cultural Park of Paros» on the Agios Ioannis Detis peninsula across the bay from Naousa. In the Land Art we document here, we ob-
χια, μια ακτή σημαδεμένη από ρωγμές και κοιλότητες. Η σύλληψη και η εκτέλεση των καλλιτεχνικών εγκαταστάσεων έχουν γίνει με σεβασμό στο φυσικό χώρο που ‘κατοικούν’. Τα υλικά συλλέγονται, σχηματοποιούνται και ανα-παρουσιάζονται στο θεατή. Δεν ενοχλούν, δεν απομακρύνουν υλικά από το χώρο ούτε αφήνουν σημάδια. Τα έργα τέχνης έχουν την ικανότητα να αλλάζουν μάλιστα σχήμα με προσθήκες από τους θεατές. Θα αλλάζουν με τον καιρό και μπορεί τελικά να εξαφανιστούν με τη δράση του ανέμου και του νερού που τα περιβάλλει. Η ανάμνησή τους θα μείνει κι εμείς, με τη σειρά μας, θα αλλάξουμε από την εμπειρία μας με αυτά. Ανακαλύψαμε τρεις εγκαταστάσεις: γλυπτά παραλίας από πέτρα, φιγούρες στην ακτή από φυτικό υλικό και πουλιά από βράχο. Θα υπάρχουν σίγουρα περισσότερα αλλά περιμένουν κάποιον άλλον να τα ανακαλύψει. Γλυπτά παραλίας από πέτρα Μία σειρά από μορφές από τρεις πέτρες που ποικίλουν σε μέγεθος από μισό ως ενάμισυ μέτρο στέκονται φρουροί σε μια μικρή παραλία, που βλέπει στον κόλπο της Νάουσας. Η αφηρημένη ανάκληση των μορφών εδώ δείχνει προσεχτική μελέτη στην επιλογή του υλικού που χρησιμοποιήθηκε στην κατασκευή τους. Η διάταξη από λεπτά κομμάτια βράχου και γωνιώδεις πέτρες κάνει τις μορφές να δείχνουν στοιχειώδεις σε φόρμα.Με τον ήχο και την κίνηση της θαλάσσιας άμπωτης και ροής γύρω από τις μορφές, αισθάνεσαι να βυθίζεσαι πλήρως στο τοπίο.
The art installation and landscape are linked for a short period of time.
serve that the art installation and landscape are linked for a short period of time. In keeping with the genre of Land Art, they follow the tradition of sculpture. The artists use material found within the immediate landscape - stones on a beach, prickly plants on rocks, a coastline pocked with cracks and holes. The art installations are well considered and executed, respecting the physical site they inhabit. Materials are assembled, shaped, and re-presented to the viewer. They do not disturb or take material away from the site, nor do they leave a scar. The artworks hold the capacity to change shape with additions from viewers. They will change with time, and may eventually perish by the effects of the wind and the water that surrounds them. Their memory will remain, and we, in turn, will be changed by the experience of them. We discovered three installations - beach sculptures in stone, coast figures in plant material, and birds in rock. There may well be more, but they are for someone else to discover.
σελίδα Ι page Ι 45
Beach Sculptures in Stone
Η κλίμακα των μορφών και η πλήρης έλλειψη φυσιογνωμικών χαρακτηριστικών αφήνει σ’ εμάς, τους θεατές, χώρο για να προβάλουμε τις σκέψεις μας. Βιώνοντας αυτή την παρέμβαση στο τοπίο, εξετάζουμε στην πραγματικότητα τη δική μας ανθρωπιά.
A series of three stone figures ranging in size from half to one and a half metres in height stand sentinel on a small beach, overlooking the bay of Naousa. The abstract evocation of the figures here shows careful forethought in the selection of material employed in their construction. The arrangement of slim rocks and angular stones makes the figures appear elemental in form. With the sound and movement of the sea’s ebb and flow around the figures, one becomes fully immersed in the landscape. The figures’ scale and lack of facial features leave us, the viewer, a space to project our thoughts onto. Through experiencing this intervention in the landscape, we consider our own humanity.
Γλυπτά Πουλιών σε Βραχώδη Ακτή Τα κεφάλια δύο μεγάλων πουλιών διακρίνονται σε περίγραμμα στη βορειοδυτική βραχώδη ακτή του Πάρκου Πάρου. Η ανάπλαση του τοπίου είναι ένα κοινό χαρακτηριστικό της τέχνης της γης, παρόλα αυτά, αυτό το ενδιαφέρον έργο τέχνης θέτει ένα ερώτημα· δούλεψε εδώ το χέρι κάποιου καλλιτέχνη; Είναι η φαντασία μας ή το αποτέλεσμα της διάβρωσης που έκανε τα πτηνοειδή σχήματα στο βράχο; Κι όταν η φαντασία μας απογειωθεί στα ύψη αναρωτιόμαστε αν αυτά τα πουλιά είναι οι απόγονοι των Σειρήνων. Οι πτηνόμορφες αυτές θαλάσσιες νύμφες εγκαταστάθηκαν πολύ καιρό πριν σε ένα παρόμοιο ανθισμένο νησί.
Bird Sculptures on Rock Coast The heads of two large birds appear in outline form on the North West rock coast of the Environmental and Cultural Park. Reshaping the landscape is a common feature of land art, however, this intriguing artwork poses the question - has an artist’s hand been at work here? Is it our imaginings or the effects of erosion that has made the bird like shapes on the rocks? Our flight of fancy soars high in wondering if these birds are descendants of the Seirenes, These sea nymphs, given bird form, settled some considerable time ago, on a similar flowery island.
Φυτά - Γλυπτά σε βράχο Ένας Αρχιτέκτονας Τοπίου φαίνεται να εργάστηκε στα φυτά - γλυπτά στο Φάρο του Ακρωτηρίου Κόρακας. Δύο ζωντανοί θάμνοι 40 εκ ‘πειράχτηκαν’ ώστε να μοιάσουν σε γυναικείες μορφές. Αυτά τα γλυπτά της τέχνης της γης δεν τοποθετήθηκαν απλά εκεί· ρίζωσαν, σε λίγους κόκκους χώμα πάνω στους απόκρημνους βράχους της ακτής της Πάρου. Το πνεύμα ενός καλλιτέχνη τα φαντάστηκε· το χέρι ενός καλλιτέχνη τους έδωσε σχήμα. Η ηγετική παρουσία του αγκαθωτού ζεύγους, με τα απλωμένα χέρια υποβάλλει μυθικές διηγήσεις για γυναίκες πολεμιστές. Σειούνται και χορεύουν στον αέρα κοιτώντας από ψηλά τη Θάλασσα. Η μικρή φαντασιώδης καλλιτεχνική παρέμβαση μας ευαισθητοποιεί ως προς την παρουσία μας στη γη και το θαλάσσιο τοπίο. Είναι μια απόλαυση. Καταγράφοντας αυτές τις ολοκληρωμένες καλλιτεχνικές εγκαταστάσεις, προσπαθούμε να συλλάβουμε μια στιγμή στο χρόνο. Το κάνουμε αυτό για να τιμήσουμε τους καλλιτέχνες που τα έφτιαξαν, να τους ευχαριστήσουμε για τις πολύτιμες στιγμές απόλαυσης που βιώσαμε ανακαλύπτοντας τα έργα τους. Όπως συμβαίνει και με τα παγκοσμίως γνωστά έργα τέχνης της Πάρου, βλέπουμε ότι τα ονόματα των σύγχρονων αυτών καλλιτέχνων είναι άγνωστα. Αισθανόμαστε συγγένεια και ένα αίσθημα κοινής καταγωγής με καλλιτέχνες που δουλεύουν στο τοπίο, χωρίς προβολή αλλά και χωρίς φόβο να κάνουν τέχνη. Σαν καλλιτέχνες είμαστε υποχρεωμένοι να πράττουμε έτσι και θα συνεχίσουμε να το κάνουμε. Η Clare O Hagan είναι εικαστικός και κινηματογραφίστρια και ζει στο Λονδίνο. Μαζί με την Denise Wyllie αποτελούν την καλλιτεχνική συντροφιά του Wyllie O Hagan. Επισκέπτεται συχνά την Πάρο. P
σελίδα Ι page Ι 46
The artworks hold the capacity to change shape with additions from viewers.
Plant Sculptures on Rock A Topiarius - a creator of topia or “places” - is seen at work in the plant sculptures at the lighthouse of Cape Corakas. Two 40 centimetre live shrubs have been teased into the female form. These land art sculptures are not simply placed there; they have taken root, from a few grains of soil atop the craggy rock of the coast of Paros. An artist’s mind has imagined them; an artist’s hand has shaped them. The prickly pair’s commanding presence, with arms outstretched, suggests mythic tales of women warriors. They shake and dance in the wind, in their elevated position looking out over the Sea. The small, whimsical art intervention heightens awareness of our presence in the land and seascape. It is a delight. By documenting these accomplished art installations, we try to capture a moment in time. We do this to honour the artists who made them, to say thank you for the precious moments of delight experienced in the discovery of their work. In common with the world renowned historic art objects of Paros, we see that these contemporary artists’ names are unknown. We feel kinship and enjoy a sense of lineage with artists, who work in the landscape, unheralded and unafraid to make art. As artists we are compelled to do thus, and will continue to do so. London based visual artists and filmmakers, Clare O Hagan and Denise Wyllie, form the artist partnership of Wyllie O Hagan. Together, the two artists tackle and deliver huge art projects and exhibitions. These are ambitious in scale and concept conveying complex aspects of the human condition. With their wide professional experience they utilize a range of media within their moving image film work, using paintings, prints, textiles and land art. Clare O Hagan is a frequent visitor to Paros.
P
Στο "Καφεκοπτείο" Εργαστήρι Καφέ, πιστοί στην παράδοση, με μεράκι και αγάπη για αυτό που κάνουμε, προσφέρουμε στους πελάτες μας εκλεκτές ποικιλίες καφέδων και εξαιρετικά χαρμάνια η επεξεργασία των οποίων γίνεται στο κατάστημά μας. Επίσης στην εταιρεία μας θα βρείτε εξειδικευμένα χαρμάνια καφέ και φρεσκότατους ξηρούς καρπούς σε μεγάλη ποικιλία τα οποία προσφέρονται σε αεροστεγείς συσκευασίες με απόλυτο σεβασμό στον πελάτη. Επιπλέον, στo καταστήμά μας διαθέτουμε προϊόντα υψηλής διατροφικής αξίας (superfoods), σοκολατάκια και ζαχαρώδη.
In Coffee Shop Coffee Workshop, faithful to tradition, with passion and love for what we do, we offer our customers premium varieties of coffees and blends which are roasted and processed in our store. Our company offers special coffee blends and delicious fresh nuts in a wide variety, in airtight containers with respect to customer satisfaction. Moreover, in our store you can find high nutritional value products (superfoods), chocolates and confectionery.
Περιφερειακός Νάουσας Πάρου, τήλ.: 22840 28270, Peripheral Road, Naousa www.ergastirikafe.gr
σελίδα Ι page Ι 47
τo πρόσωπo | the person
Τζέφρυ Κάρσον | Jeffrey Carson Ένας Aμερικάνος στην Πάρο. An American in Paros. Τον Τζέφρυ Κάρσον τον ξέρει όλος ο κόσμος στην Πάρο. Έχει βάλει έντονα τη σφραγίδα του στον πολιτισμό του νησιού. Ζει εδώ από το εβδομήντα μαζί με τη γυναίκα του Λιζ, φωτογράφο που έχει καταγράψει τα μνημεία και τη ζωή της Πάρου από τότε ως σήμερα. Γι’ αυτούς όμως που δεν τον ξέρουν, προσπαθήσαμε μέσα από αυτή τη συνέντευξη να φωτίσουμε την προσωπικότητα αυτού του δασκάλου, μεταφραστή, μουσικού, συγγραφέα και ποιητή που είδε την Πάρο να περνάει από την εποχή της αθωότητας και της απλότητας στην Πάρο του σήμερα. Everybody in Paros knows Jeffrey Carson. He’s been living here since the seventies with his wife Liz Carson, a photographer who has recorded the monuments and life of Paros since then up to this day. For those who don’t know him though, we tried through this interview to light up the personality of this teacher, translator, musician, writer and poet who saw Paros passing from the years of innocence to today’s Paros. Συνέντευξη: ΑΥΓΗ ΚΑΛΟΓΙΑΝΝΗ Φωτογραφίες: ΝΙΚΟΣ ΖΑΠΠΑΣ
σελίδα Ι page Ι 48
JC
Για να κάνεις μεγάλη τέχνη θα πρέπει να έχεις μια κάποια αισιοδοξία για τον κόσμο ακόμα κι αν συμβαίνουν άσχημα πράγματα. Τo have really great art you have to have a certain optimism about the world even if there are bad things going on.
σελίδα Ι page Ι 49
What makes two twenty-year old students from America come to Paros in the sixties? I think the sixties were the alternative years. There were very few Americans here; there were only five foreigners in Paros when we arrived. We fell in love with the idea of the Greek islands, we didn’t know anything. We loved classical Greece – which was mostly Athens – and this idea of the island, and when we came here we fell in love with Paros.
Τί κάνει δύο εικοσάχρονους φοιτητές από την Αμερική να έρθουν στην Πάρο τη δεκαετία του εξήντα; Νομίζω ότι η δεκαετία του εξήντα ήταν τα εναλλακτικά χρόνια. Υπήρχαν πολύ λίγοι Αμερικάνοι εδώ· υπήρχαν μόνο πέντε ξένοι στην Πάρο όταν φθάσαμε. Ήμασταν ερωτευμένοι με την ιδέα των ελληνικών νησιών, δεν ξέραμε τίποτα. Αγαπούσαμε την κλασική Ελλάδα - που ήταν κυρίως η Αθήνα - και αυτή την ιδέα του νησιού και όταν φθάσαμε εδώ, ερωτευτήκαμε την Πάρο. Πώς ήταν η Πάρος το εβδομήντα; Πρωτοήρθαμε το εξήντα, μείναμε έξι μήνες και γυρίσαμε στην Αμερική για να τελειώσουμε τις σπουδές μας. Αποφασίσαμε να επιστρέψουμε στις αρχές του εβδομήντα γιατί εγώ ήθελα να γράψω και η γυναίκα μου να φέρει τις μηχανές της και να ασχοληθεί με τη φωτογραφία. Αυτό κάναμε κι αυτό κάνουμε ακόμα. Αναπολούσαμε την Πάρο και τους έξι μήνες που είχαμε περάσει εδώ, οι φωτογραφίες ήταν ωραίες, ήταν ήσυχα. Δεν έμοιαζε καθόλου με το σύγχρονο κόσμο, με τη Νέα Υόρκη ... είμαστε κι οι δύο Νεοϋορκέζοι, ξέρεις. Δεν υπήρχαν σχεδόν καθόλου αυτοκίνητα. Μόλις είχε μπει το φέρρυ μπωτ. Ζούσαμε σε ένα παλιό σπίτι, μια κατοικιά, είχαμε γάιδαρο και πηγάδι. Δεν ζούσαν άνθρωποι στην εξοχή, είχαμε λάμπες πετρελαίου και τα θεωρούσαμε όλα αυτά πολύ ποιητικά. Και παρόλο που ήταν δύσκολα, ήταν ποιητικά. Τί σας έκανε να δημοσιεύσετε έναν οδηγό του νησιού; Το γεγονός ότι πέρναγα πολύ χρόνο εξερευνώντας το με το φίλο μου τον Τζιμ Κλαρκ. Περπατούσαμε πολύ, κάναμε πεζοπορίες. Δεν υπήρχε κάποιος νέος οδηγός του νησιού τότε κι έτσι σκεφτήκαμε ότι αφού κάναμε όλη τη δουλειά, να βγάλουμε και τον οδηγό. Τον εκδώσαμε με ένα φίλο στην Αθήνα, τον Τζων Τσάπελ των Εκδόσεων Lycabettus. Κάναμε τον πρώτο χάρτη της Παροικιάς, που μετά όλοι αντέγραψαν παράνομα και λανθασμένα. Κάναμε τους πρώτους χάρτες με όλους τους χωματόδρομους και τα μονοπάτια της Πάρου. Και όταν κυκλοφόρησε, πήγε πολύ καλά. Φέρατε το πρώτο πιάνο στην Πάρο μετά από πολλά χρόνια. Πόσα πιάνα υπάρχουν στην Πάρο τώρα; Α, πολλά! Τα παιδιά που σπούδασαν στη Σχολή Μουσικής έχουν πιάνο. Τα αγόρασαν το εβδομήντα και το ογδόντα. Τώρα δεν αγοράζουν πια πιάνο, αγοράζουν ηλεκτρικά πιάνα. Αλλά εγώ έφερα το πρώτο. Ήταν κατασκευασμένο το 1888. Το αγόρασα στην Αθήνα, στο Νάκα και το κουβαλήσαμε στα χέρια, έξι άτομα μέσα από τα χωράφια. Μέσα σε δύο χρόνια τα παιδιά άρχισαν να μου χτυπούν την πόρτα και να μου ζητούν να τους κάνω μαθήματα για διάφορα μουσικά όργανα γιατί ήξεραν ότι είχα διδάξει μουσική σε γυμνάσια στη Νέα Υόρκη. Έτσι δίδαξα βιολί, κλαρινέτο, φλάουτο και ακορντεόν. Ο Νίκος Σαρρής κι εγώ διευθύναμε τη Σχολή Μουσικής για πολλά χρόνια μέχρι που κουραστήκαμε. Έτσι όλα τα παιδιά που ήξεραν να διαβάζουν μουσική στην Πάρο έμαθαν από μένα. Πείτε μας για τη ιστορία σας με το Aegean Center for the Fine Arts. Λοιπόν το 1966 ήμουν εδώ και προσπαθούσα να γράψω ποίηση και ήρθε κάποιος που μόλις είχε αποφοιτήσει από σχολή καλών τεχνών, είχε master και ήθελε να ξεκινήσει μια εναλλακτική σχολή καλών τεχνών. Το εναλλακτικό δεν υφίσταται πλέον αλλά τότε ήμασταν στη δεκαετία του εξήντα. Του πρότεινα να την κάνει εδώ κι έτσι ξεκίνησε. Μετά φύγαμε για Αμερική κι αφού γυρίσαμε, αρχίσαμε να δουλέυουμε κι οι δύο εκεί. Για μένα είναι μεγάλη ευχαρίστηση. Η πόλη αγαπάει αυτά τα παιδιά γιατί μένουν εδώ τέσσερις μήνες, μαθαίνουν
σελίδα Ι page Ι 50
JC Ζούσαμε σε ένα παλιό σπίτι, μια κατοικιά, είχαμε γάιδαρο και πηγάδι. Και παρόλο που ήταν δύσκολα, ήταν ποιητικά. We lived in an old house, a «katoikia», we had a donkey and we had a well. And although it was difficult, it was poetic.
What was Paros like in the seventies? When we first came here in the sixties, we stayed for six months, and then we went back so that both of us could finish our university education. We decided to come back to Paros in the early seventies because I wanted to try writing and my wife wanted to bring her cameras and become a real photographer. We both did that and until now we are still doing it. When we remembered Paros and our six months here, the photos were beautiful, it was quiet. It was nothing like the modern world, nothing like New York... We are both New Yorkers. There were almost no cars. They had just started the ferry boat. We lived in an old house, a «katoikia», we had a donkey and we had a well. There were no people in the countryside, our light was from oil lamps and we thought this was very poetic. And although it was difficult, it was poetic. What made you publish a guide book about the island? Because I was spending a lot of time exploring it with my friend Jim Clark. We were walking a lot, taking hikes together. There was no new good guide book on Paros so we thought: «We are doing all the work anyway, so let’s make one! ». We published it with a friend in Athens, John Chapel of Lycabettus Press. We made the first map of Parikia, which everybody copied illegally and incorrectly. We made maps of all the big dirt roads and paved roads of Paros which nobody had at that time. And when it was published the book sold very well. You brought the first piano in Paros after many years. How many pianos are there in Paros now? Oh, many! The children who studied at the Music School have them. They bought them in the eighties and the nineties. Now they don’t buy them any more, they buy electric keyboards. But I did bring the first one. The piano was made in 1888. I bought
it in Athens at Nakas’s and six of us guys had to carry it across the field up to my house. Within two years children started knocking at my door. «Give me lessons! Give me lessons! » for all kinds of instruments because they knew I had been a high school music teacher in New York. So I taught violin, clarinet, flute and accordion. Then Nikos Sarris and I ran a music school for many years until we got tired. So all the kids who knew how to read music in Paros learned from me. -What about your history with the Aegean Center for the Fine Arts? Well, in 1966 I was twenty one and I was here trying to write poetry, and a fellow came along who had just graduated art school, he had a Master’s degree and he wanted to start an alternative art school. Alternative doesn’t exist any more now, but those were the sixties. I said he should do it here. So he started it. Then we left for America and when we returned here, we both started working there. It’s been a great pleasure for me. The town likes these kids because they come for four months, they learn a lot about Greece and they are polite. I like it too because I am teaching them about things I love. πολλά για την Ελλάδα και είναι ευγενικά. Μου αρέσει κι εμένα γιατί τους διδάσκω τα πράγματα που αγαπώ. Μια ζωή δάσκαλος δηλαδή. Τι έχετε κερδίσει από τη διδασκαλία; Από την άποψη των χρημάτων πολύ λίγα. Από την άποψη της ικανοποίησης πάρα πολλά. Διδάσκω ακόμα παρόλο που τώρα πια έχω φτάσει σε ηλικία σύνταξης και θα μου λείψει τρομερά. Ζώντας στην Πάρο όλο το χρόνο κράτησα, μέσω της διδασκαλίας, την επαφή μου με την αμερικάνικη νεολαία και τη γλώσσα μου όπως μιλιέται κανονικά - όχι όπως με τους Έλληνες που μιλούν τη γλώσσα τέλεια αλλά όχι ιδιωματικά. Θάπρεπε να αναφέρω εδώ ότι είμαι αμερικανός και έλληνας πολίτης και ψηφίζω και στις δύο χώρες. Έχετε μεταφράσει τα ποιήματα του Ελύτη. Γιατί Ελύτη; Όταν ήμουν 22 χρονών αγόρασα ένα βιβλίο με τίτλο "Τέσσερις Σύγχρονοι Έλληνες Ποιητές"- Σεφέρης, Καβάφης, Σικελιανός και Ελύτης. Κι όταν έφτασα στα ποιήματα του Ελύτη για το Αιγαίο, είπα "Αυτό προσπαθώ να κάνω κι εγώ. Εκείνος το κάνει καλύτερα". Έτσι άρχισα, καθώς μάθαινα ελληνικά από τα σχολικά βιβλία, να κάνω μικρές μεταφράσεις για να καταλάβω τα ποιήματα καλύτερα και αφού το έκανα αυτό για τέσσερα χρόνια - αλλά όχι σοβαρά - συνάντησα το Νίκο Σαρρή που ήταν ερωτευμένος με τον Ελύτη. Έτσι αρχίσαμε να συζητάμε και μετά κάναμε κάποιες μεταφράσεις μαζί. Τις στείλαμε στον Ελύτη και μας απάντησε ότι είναι οι καλύτερες μεταφράσεις της δουλειάς του που έχει διαβάσει. Κι έτσι αρχίσαμε και τελικά μεταφράσμε όλα του τα ποιήματα. Γνωρίσατε τον Ελύτη προσωπικά ή μόνο μέσα από την ποίησή του; Πρώτα μέσα από την ποίησή του, αργότερα πήγαμε αρκετές
Είμαι αμερικανός και έλληνας πολίτης και ψηφίζω και στις δύο χώρες. I am a citizen of Greece and of America. I vote in both places.
You have been a teacher practically all your life. What have you gained from teaching? In terms of money, very little. In terms of pleasure, a great deal. I am still doing it, even though I am at the age of retirement now and I will miss it terribly. Also by being here on Paros all the year, I am in touch with the youth of America and I hear my own language spoken normally – not like with Greek people who speak it perfectly but do not speak it idiomatically. So I kept in touch with it that way. I should mention that I am a citizen of Greece and of America. I vote in both places. You have translated Elytis’ poems. Why Elytis? When I was 22 years old, I bought a book called «Four Modern Poets of Greece»– Seferis, Kavafis, Sikelianos and Elytis. And when I got to Elytis’ poems about the Aegean, I said «This is what I am trying to do. He does it better!». So I started, as I learned Greek, teaching myself from school books, doing little translations to understand the poems better, and after I’d been doing this for four years – but not seriously – I met Nikos Sarris and he was in love with Elytis. So we talked and talked and talked and then we made a few translations together. We sent them to Elytis and he wrote back saying «These
σελίδα Ι page Ι 51
φορές στην Αθήνα να τον δούμε και στη συνέχεια είχα μακρά αλληλογραφία μαζί του στον ακατάληπτο γραφικό του χαρακτήρα. Κανείς δεν μπορούσε να τον διαβάσει ούτε καν η κοπέλα που προσέλαβα γι’ αυτό το σκοπό.
are the best translations of my work I have ever read». And that’s how we started. And then he said «Do you want to do more? ». So we did. We translated everything.
Έχετε κάνει αναγνώσεις ποιημάτων του στο πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης και στο Χάρβαρντ. Πώς αντιλαμβάνεται ένας αμερκανός φοιτητής την ποίηση του Ελύτη; Για να την εκτιμήσουν πρέπει να είναι ανοιχτοί σε ό,τι ελληνικό αλλά με αυτό εννοώ πραγματικά ελληνικό, όχι όπως ο Καβάφης που δεν είναι καθαρά Έλληνας. Ο Καβάφης είναι διεθνής, δεν έζησε εδώ. Ο Ελύτης είναι εδώ. Έτσι αν είναι ανοιχτοί, η ποίηση είναι όμορφη και μερικά παιδιά που αγαπούν την ποίηση μπορούν να τον ακούσουν. Και ύστερα βάζουν στην άκρη κάποια χρήματα για να αγοράσουν το βιβλίο που είναι, όμως, πολύ ακριβό.
So did you get to know Elytis personally or only through his poetry? First through his poetry, later we went to see him several times in Athens and I had a long correspondence with him in his untranslatable handwriting. Nobody can read it, not even the girl I hired for that purpose.
Ποιον θεωρείτε ως τον πιο σημαντικό σύγχρονο έλληνα ποιητή; Συνάντησα την Κική Δημουλά μία φορά. Νομίζω ότι είναι σημαντική. Διαβάζαμε κι οι δύο κείμενά μας σε μια διάλεξη για τον Ελύτη στην Αθήνα. Είχα πολύ άγχος που έπερεπε να διαβάσω το κείμενό μου στα ελλληνικά. Αλλά ας δούμε εδώ μια αναλογία. Το 15ο αιώνα στην Ιταλία, οι Λεονάρντο ντα Βίντσι, Ραφαήλ, Μιχαήλ Άγγελος και άλλοι, ήταν όλοι ζωγράφοι. Τί κάνουν οι επόμενοι ζωγράφοι ; Δεν μπορούν να τους φτάσουν. Κανείς ποτέ δεν τους έφτασε. Έτσι λοιπόν δοκιμάζουν το ένα, δοκιμάζουν το άλλο. Νομίζω ότι αυτό συνέβη και στην Ελλάδα. Κάθονται και προσπαθούν να γράψουν ένα ποίημα για το Αιγαίο και ένα μεγάλο πόδι τους πατάει κι είναι το πόδι του Ελύτη. Και δεν μπορούν να κάνουν τίποτα. Έτσι αρχίζουν να γράφουν ποίηση πόλης, μιμούμενοι κυρίως την αμερικάνικη ποίηση. Δεκτό, πρέπει να βρουν τους δασκάλους τους. Έτσι αυτή η φρεσκάδα που ξεκίνησε με το Σολωμό, αναπτύχθηκε σε κάτι τρομερό, μεγάλα ταλέντα αναδύθηκαν και τράφηκαν από αυτό αλλά μετά τέλειωσε. Το ίδιο συνέβη και με τα τραγούδια. Πόσοι καλοί συνθέτες υπήρχαν το εξήντα; Όχι μόνο ο Θεοδωράκης και ο Χατζιδάκις, υπήρχαν πολλοί. Τραγούδια λαϊκά, δημοτικά, απλά αλλά όμορφα τραγούδια. Κανείς δεν μπορεί πια να το κάνει. Υπάρχουν καλοί συνθέτες, απλά δεν μπορουν πια να το κάνουν. Οι καιροί αλλάζουν. Νομίζω επίσης ότι για να κάνεις μεγάλη τέχνη θα πρέπει να έχεις μια κάποια αισιοδοξία για τον κόσμο ακόμα κι αν συμβαίνουν άσχημα πράγματα. Όλοι οι μεγάλοι ποητές το έχουν αυτό, ο Ελύτης, ο Σικελιανός, ο Ρίτσος. Και τώρα πάει, τέλειωσε. Η Χούντα το σκότωσε. Πείτε μας για τον Αρχίλοχο. Τον ποιητή; Πρώτα απ’ όλα ο Νίκος Σαρρής κι εγώ έχουμε μεταφράσει κάθε στίχο του Αρχίλοχου από το πρωτότυπο. Τότε ήταν λιγότερο γνωστός από τώρα και οι Παριανοί δεν ήξεραν και πολλά γι’ αυτόν. Δεν μπορούσα να βρω το πρωτότυπο κι έγραψα στο Oxford University Press και μου έστειλαν δύο πολυτελείς τόμους από τους οποίους δουλέψαμε, ο Νίκος κι εγώ. Ο Αρχίλοχος είχε αρχίσει να γίνεται πιο δημοφιλής γιατί τα αποσπάσματα είναι εύκολα κατανοητά, αν και νομίζω ότι κανείς δεν τα καταλαβαίνει πραγματικά. Ο Νίκος (Σαρρής) μελοποίησε πολλά απ’ αυτά κι έβγαλε ένα CD που εδώ τουλάχιστον είχε μεγάλη επιτυχία. Έχω κάνει αναγνώσεις των ποιημάτων του και πάντα άρεσαν στον κόσμο. Τώρα για τη λέσχη. Αυτό είναι λίγο εκτός θέματος αλλά νομίζω ότι είναι σημαντικό. Νομίζω ότι τα δύο άκρα του πολιτισμού είναι τα πιο ενδιαφέροντα. Ο πολιτισμός της υπαίθρου και η υψηλή τέχνη και διανόηση. Οι αγρότες νοιάζονται πάρα πολύ για το πού θα βάλουν
σελίδα Ι page Ι 52
You have given poetry readings in Harvard and New York University. How does the American student perceive Elytis’s poetry? To appreciate it they need to be open to things that are Greek – but by that I mean truly Greek, not like Kavafis who is not Greek. He is international, he didn’t live here. Elytis is here. So if they are open to that, the poetry is beautiful and some kids who like poetry can start to hear this. Then they will put out a little money to buy the book, although the book is very expensive.
JC Νομίζω ότι τα δύο άκρα του πολιτισμού είναι τα πιο ενδιαφέροντα. I think the two ends of culture are the best.
Who would you consider to be an important contemporary Greek poet? I met Kiki Dimoula one time. I think she is important. We were both reading pieces about Elytis in a conference in Athens all in Greek. I felt very nervous reading a paper in Greek. But let’s make an analogy. At the beginning of the 1500s in Italy, Leonardo da Vinci, Raphael, Michelangelo and many others, they were all painters. What do the painters do next? They can’t equal it. Nobody has ever equaled it. So they try this, they try that. I think that’s what happened in Greece. They sit down and try to write a poem about the Aegean and a big foot comes into their face and it‘s Elytis’s foot. And they can’t do anything. So they start writing city poems, mostly imitating American poetry, which is OK; they need to find their masters. So that freshness, where the Greek poets had started with Solomos, built up to a tremendous thing; great talents emerged and took advantage of it, but then it was gone. The same thing happened with Greek songs. How many good songwriters were there in the sixties? Not just Theodorakis and Chatzidakis, there were many. Pop songs, peasant songs, simple songs and they are beautiful. Nobody can do it any more. There are many talented songwriters, but they just can’t do it any more. Times are changing. I also think that to have really great art you have to have a certain optimism about the world even if there are bad things going on. All the
MODERN DIAGNOSTICS MEDICINE
departments - τμηματα Surgical - Χειρουργικο Cardiological - Καρδιολογικο Gynecology - Γυναικολογικο Urology - Ουρολογικο orthopedic - ΟΡΘΟΠΕΔΙΚΟ Neurological - Νευρολογικο Dermatological - δερματολογικο Endocrinologic - Ενδοκρινολογικο DEP. VASCULAR - ΑΓΓΕΙΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΟ RHEUMATOLOGY - ΡΕΥΜΑΤΟΛΟΓΙΚΟ HOMEOPATHIC - ΟΜΟΙΟΠΑΘΗΤΙΚΟ Ε.Ν.Τ. - Ω.Ρ.Λ.
Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Η Δ Ι Α Γ Ν Ω Σ Τ Ι Κ Η Ι ΑΤ Ρ Ι Κ Η
laboratorieS - ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ HEMATOLOGY - ΑΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΟ MICROBIOLOGY - ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚΟ CLINICAL BIOCHEMISTRY - ΒΙΟΧΗΜΙΚΟ IMMUNOLOGY - ΑΝΟΣΙΟΛΟΓΙΚΟ HORMONOLOGY - ΟΡΜΟΝΟΛΟΓΙΚΟ
ΠΙΣΤ.: EN ISO 9001 X-RAY - ΑΚΤΙΝΟΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΟ DEP. OF ULTRA SOUND - ΤΜΗΜΑ ΥΠΕΡΗΧΩΝ ΗΛΕΚΤΡΟΜΥΟΓΡΑΦΗΜΑ - ELECTROMYOGRAPHY
CENTER MANAGER: TSIGONIAS JOHN/ΤΣΙΓΩΝΙΑΣ ΓΙΑΝΝΗΣ PAROS · 22840 24410 · MOB.: 6944 340940 · Email: parosmed@otenet.gr
Music | sound | light | video | photography | studio | label
Group multimedia innovation we have risen wellbeing into science
Κάμπος Νάουσαs, Πάρος Κυκλάδες τηλ. & fax: +302284052651 κιν.: +306978550086 E-mail: violinsproductions@gmail.com, Web: www. violinsproductions.com σελίδα Ι page Ι 53
Ο Τζέφρυ Κάρσον με τον Τζιμ Κλαρκ, εξερευνώντας την Πάρο τη δεκαετία του '70. Jeffrey Carson and Jim Clark, exploring Paros in the seventies.
μια παραθύρα στον τοίχο και το συζητούν. Νοιάζονται πολύ για τη γεύση του νερού από το πηγάδι και το συζητούν. Θα συζητήσουν για τη γεύση που έχει το κρέας, αν είναι θηλυκό ή αρσενικό και πόσων χρονών είναι. Νοιάζονται πάρα πολύ για τα φύλλα που θα βάλουν πάνω σ’ ένα καλάθι σύκα που θέλουν να πουλήσουν. Πρέπει να φαίνονται ωραία. Ξέρουν πολλά τραγούδια απ’ έξω και πολλούς χορούς. Τώρα, αυτός είναι ένας ΄μικρός αλλά όμορφος κλειστός πολιτισμός. Μόλις ανοίξει λίγο, όλα αυτά χάνονται κι αυτό που μένει είναι μια χαμηλού επιπέδου εμπορική κουλτούρα, αυτό που έχει η Ελλάδα σήμερα όπως και όλος ο υπόλοιπος κόσμος. Η μόνη διέξοδος είναι η υψηλή τέχνη και διανόηση αλλά αυτή χρειάζεται δουλειά. Αυτή δεν την κληρονομείς. Έτσι λοιπόν είχαμε τους Παριανούς που άρχισαν να θέλουν να μάθουν τι γίνεται στον κόσμο. Η τηλεόραση μόλις είχε κάνει την εμφάνισή της, δεν αισθάνονταν πια χωριάτες, ήθελαν να σπουδάσουν και να δουν τον κόσμο. Πολλοί από μας σκεφτήκαμε ότι έπρεπε να κάνουμε κάτι, να οργανώσουμε τον πολιτισμό. Έτσι λοιπόν επτά ή οκτώ άνθρωποι, μεταξύ των οποίων ο Γκίκας, ο Γεωργούσης και ο Σαρρής, ίδρυσαν τη λέσχη. Ένα μήνα αργότερα μπήκα κι εγώ, είμαι ένα από τα αρχικά μέλη. Προσπαθήσαμε να παράξουμε υψηλό πολιτισμό, ελληνικό φυσικά όπως ο Θεοδωράκης. Προσελκύσαμε πολλούς ανθρώπους και βρήκαμε πολλή στήριξη. Για πολλά χρόνια δουλέψαμε πολύ σκληρά, εθελοντικά βέβαια, και κάναμε εκθέσεις, συναυλίες και βραδιές ποίησης. Νομίζω ότι καταφέραμε να δώσουμε το μήνυμα στην τότε νεολαία και στους γονείς τους ότι υπάρχει και κάτι άλλο έκτος από τον πολιτισμό του ραδιοφώνου και της τηλεόρασης. Και λειτούργησε. Τα παιδιά ήθελαν να κάνουν μαθήματα πιάνου και να ταξιδέψουν. Κι είναι αυτά τα παιδιά που διοικούν τώρα τον «Αρχίλοχο», γιατί εκείνη η γενιά γέρασε πια. Άρα πέτυχε και συνεχίζει.
σελίδα Ι page Ι 54
JC Κάναμε τους πρώτους χάρτες με όλους τους χωματόδρομους και τα μονοπάτια της Πάρου. We made maps of all the big dirt roads and paved roads of Paros which nobody had at that time.
great poets – Elytis, Sikelianos, Ritsos – they all have that. And it’s gone. The junta killed it. What about Archilochos? The poet? First of all, Nikos Sarris and I translated every word of Archilochos from the original. At that time he was a little less famous than now and the Parians didn’t know so much about him either. I couldn’t find the Greek text. I wrote to Oxford University Press, and I received by mail two volumes, very expensive volumes, and Nikos and I worked from that. By that time Archilochos was getting more popular because the fragments are very easy to understand although nobody understands them, if you know what I mean. So Archilochos was a great pleasure and then Nikos set many of them to music. He made a CD which is very popular at least here. I have given readings of these poems and people always love them. Now about the Archilochos Club here. This is a little off the subject but I think it’s important. I think the two ends of culture are the best. The peasant end and the high culture. Peasants care very - very much where you put a niche in the wall and they discuss it. They care very much about the flavour of the water from the well and
ρούχα, μαγιό, αξεσουάρ μόδας, κοσμήματα, γυαλιά ηλίου, υφαντά, χειροποίητα είδη, είδη θαλάσσης. clothes, bathing suits, accessories, sun glasses, woven fabrics, hand made items.
Ουζερί I Ψαροταβέρνα
Halaris Ouzeri I Fish tavern
Στο γραφικό λιμανάκι στο Πίσω Λιβάδι, βρίσκεται το Ουζερί “Χάλαρης” που ειδικεύεται στους θαλάσσιους θησαυρούς. Φημισμένο για το πεντάφρεσκο ψάρι και τα θαλασσινά του, με ιδιόκτητο καϊκι, μετατρέπει τις ευτυχισμένες σας στιγμές σε ένα ιδιαίτερο γεγονός.
Paros, Pisso Livadi, Tel.: 22840 43338
Το Soiree café restaurant άνοιξε τις πόρτες του το 2012 και μένει ανοιχτό χειμώνα καλοκαίρι από νωρίς το πρωί ως αργά το βράδυ. Προσφέρουμε πρωινά, καφεδάκια, λουκουμάδες καθώς και την πιο όμορφη θέα. Μεσημεράκι θα βρείτε πάντα πιάτα ημέρας, φρεσκότατους ουζομεζέδες, ψητά της ώρας και για βραδάκι προτείνουμε ποικιλία ορεκτικών, κρεατικών ή σπιτική Pizza... Σας περιμένουμε...
The Soiree café restaurant first opened in 2012 and remains open all year round from early morning to late evening. We offer breakfast, coffee, donuts and the most beautiful view. At noon you will always find daily specials, fresh snacks for ouzo and grill. For the evening we suggest a variety of appetizers, mixed grill or homemade Pizza... We are expecting you..
Piso Livadi, Paros , Tel: 22840 41392
Pisso Livadi, Paros, tel.: 2284043257
Ελληνικός & Διεθνής τύπος Εφημερίδες Βιβλία Εξοπλισμός Γραφείου Αναλώσιμα Η/Υ -Φιλμ Είδη σχεδίου - ζωγραφικής Είδη δώρων
International Press Books Office equipment Printer Ink Cartridges Drawing equipment Gifts
ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ ΑΦΕΝΤΑΚΗ - ΜΑΡΠΗΣΣΑ - ΠΑΡΟΣ ΤΗΛ. / FAX: 22840.41141 - ΤΗΛ.: 22840.41993 www.hotelafendakis.gr e-mail: info@hotelafedakis.gr
σελίδα Ι page Ι 55
Στις αρχές του ’80 παρουσιάσαμε το πλήρες «Άξιον Εστί» με παιδιά να παίζουν τις νότες, κλασσική μουσική! Υπήρχαν τρία μπουζούκια, κλαρινέτα, μικρά παιδιά με φλογέρες, μία πλήρης ορχήστρα και μία χορωδία τριάντα πέντε ή σαράντα ατόμων. Κάναμε πρόβες σχεδόν ένα χρόνο και μετά το παίξαμε. Το κάναμε εδώ και κανείς δεν το πίστευε, ούτε στην Αθήνα δεν είχε γίνει κάτι τέτοιο τότε. Ήρθε η νομάρχης Κυκλάδων, Ελισάβετ Παπαζώη, και ο Θεοδωράκης. Το αγαπάει το χειροκρότημα ο Θεοδωράκης. Υπήρχαν περίπου 700 άτομα που επευφημούσαν. Το παρουσιάσαμε και στη Μύκονο. Ήταν απίστευτο. Κάναμε πολλά πράγματα που ήταν σχεδόν αδύνατα! 1970-2015: τί αλλαγές έχουν συμβεί στην Πάρο αυτά τα σαράντα πέντε χρόνια; Μπορώ να πω τα βασικά. Αν δεν ζούσες στην Παροικιά, τη Νάουσα ή τις Λεύκες δεν είχες φως το 1970, δεν είχες τρεχούμενο νερό. Πολύ λίγοι άνθρωποι είχαν αυτοκίνητα, οι περισσότεροι είχαν γαϊδούρια, όπως κι εμείς. Τις περισσότερε αλλαγές τις εγκρίνω γιατί δεν θες ο κόσμος να ζει σαν σε μουσείο επειδή αρέσει στους τουρίστες. Ξέρω ότι οι Έλληνες πιστεύουν ότι είναι φτωχοί αλλά δεν είναι τόσο φτωχοί όσο οι παππούδες τους. Έτσι λοιπόν όταν απέκτησαν περισσότερα χρήματα, άρχισαν να αγοράζουν ό,τι αγοράζει όλος ο κόσμος. Φανταχτερά σπίτια που λένε ότι είναι παρδοσιακά, αλλά δεν είναι. Πάνε ταξίδια στο εξωτερικό, οδηγούν αυτοκίνητα. Τα παιδιά τους έχουν κομπιούτερ, όπως κι εγώ. Αυτή είναι μια μεγάλη αλλαγή. Η μεγαλύτερη αλλαγή ήρθε όταν μπήκε η τηλεόραση στα καφενεία. Ήταν τρομερό γιατί οι άνθρωποι καθόντουσαν με τα μάτια κολλημένα στην οθόνη. Δεν μιλούσαν πια, τέρμα τα πολιτικά. Αυτό σκότωσε το καφενείο και το μετέτρεψε σε χώρο όπου οι γέροι περίμεναν να φτάσει η ώρα του βραδυνού. Όταν πήγαινες στα χωράφια σου με το γάιδαρο από την Παροικιά στο – όλος ο κόσμος έχει χωράφια παντού – και συναντούσες γνωστούς, σταματούσες, τους χαιρετούσες και τους ρωτούσες για την οικογένειά τους. Όταν όμως τους περνάς με το φορτηγό δεν σταματάς. Έτσι οι άνθρωποι αυτοί που ήξεραν τα πάντα ο ένας για τον άλλο, τώρα δεν ξέρουν τίποτα και είναι πολύ πιο απόμακροι. Τις Κυριακές το πρωί, όλοι οι αγρότες πήγαιναν στην πόλη. Τότε έκαναν τις συναλλαγές τους, χωρίς χαρτιά. Οι γυναίκες πήγαιναν στην εκκλησία με τα παιδιά και οι άντρες έκλειναν δουλειές. Αυτά όλα τέλειωσαν. Οι Παριανοί έχουν πλήρη συνείδηση της κατάστασης αλλά τί μπορείς να κάνεις; Αν πας σε πανηγύρι τώρα, δεν είναι κανείς. Οι άνθρωποι πάνε γρήγορα με το αυτοκίνητό τους, πίνουν μια σούμα και φεύγουν. Στο πρώτο πανηγύρι που πήγαμε είχε ζωντανή μουσική, οι άνθρωποι έτρωγαν καθισμένοι στο χορτάρι. Όλα τέλειωσαν, όλα χάθηκαν. Είναι θλιβερό. Όλοι λένε «Εγώ είμαι παραδοσιακός». Αλλά δεν είναι. Το νέο στοιχείο τώρα είναι ότι οι Έλληνες είναι πολύ ανστατωμένοι με την κρίση, με τους πολιτικούς τους. Έχουν δίκιο. Οι πολιτικοί αποδείχθηκαν ανίκανοι. Όλοι έβλεπαν τι έρχεται και οι ηγέτες έπρεπε να είχαν κάνει κάτι γι’ αυτό και δεν έκαναν τίποτα. Αυτή είναι η πρώτη φορά που άκούω τους Έλληνες να λένε «Εμείς φταίμε». Πάντοτε έλεγαν «Φταίει η Αμερική! Φταίει η Αγγλία!». Έτσι λοιπόν έχουν γίνει πιο σύγχρονοι απ’ αυτή την άποψη. Οικονομικά θα ήταν καλύτερα να γυρίσουμε στη δραχμή. Αυτό όμως θα ήταν λάθος γιατί δεν πρόκειται μόνο για τα οικονομικά. Οι Έλληνες ξέρουν τώρα ότι είναι Ευρωπαίοι. Τα παιδιά τους δεν γνώρισαν τη δραχμή. Είναι μέρος της Ευρώπης. Νιώθουν συγγένεια με τη νεολαία της Ευρώπης. Είναι μια ομάδα. Κι έτσι νομίζω ότι οι Έλληνες γίνονται Ευρωπαίοι και πιστεύω ότι αυτή βασικά είναι μια καλή ιδέα. Όπως είπα, όταν χάσεις τον όμορφο πολιτισμό της υπαίθρου, πρέπει να προχωρήσεις και να αναπτυχθείς. Δεν μπορείς να μείνεις στα μισά με αμερικάνικες πλαστικούρες για πάντα. P
σελίδα Ι page Ι 56
JC
they discuss it. They will discuss flavours of meat, whether it’s a female or a male, how old it is. They care very much about what kind of leaves they put over a basket of figs when they sell it. It should look right. They know many - many songs and dances all by heart. Now this is a small but beautiful closed culture. Once you open it a little bit everything runs out and what you get is low class commercial culture, which is what the Greeks have now and so does everybody else in the world. The only way out is to go to high culture but that takes work. You don’t inherit it. So you have to do it. So here were the Parians who were getting curious about the world. Television was just coming in, they weren’t peasants any more, and they wanted to go to university, see the world. Many of us that thought we needed to do something, to organize culture. So there were seven or eight people including Georgoussis, Ghikas, Sarris, who started the club. About a month later I joined in, so I am one of the original members. We did try to do some high culture, Greek high culture of course which is Theodorakis and things like that. We attracted a great many people, a lot of support. It’s not so strong right now as it used to be. But for many-many years we all worked very hard volunteer work. We ran concerts and readings, exhibitions. I think we did give the youth then and their parents some idea that there was something more than radio culture and television culture. And it worked. And then kids wanted to take piano lessons and they wanted to travel a bit. And it’s those kids now that run Archilochos because that generation is old. So it was successful and it goes on. In the early eighties we performed the complete «Axion Esti» with children playing the notes, classical music. There were three bouzouki players and clarinet players; little kids with «flogeres», a full orchestra and a chorus of thirty-five or forty. We did it here and nobody could believe it. It wasn’t being done in Athens then. It is now but it wasn’t then. Elisabeth Papazoi, the governor of the Cyclades, came to one of our concerts, and Theodorakis came. Theodorakis really likes applause. There were about 700 people all screaming. And we did another piece on Mykonos. It was amazing! We rehearsed it for nearly a year before we performed it. We did a lot of things that were close to impossible! 1970-2015: what changes have occurred in Paros in these forty-five years? I can say the basic things. If you did not live in Naoussa or Parikia or Lefkes, you had no electricity in 1970, you had no running
water. Everybody lived that way. That’s the way we lived too. Very few people had cars; most people had donkeys, including us. Most of the changes I approve because you don’t want people to live in a museum just because it’s pleasing to tourists. That’s bad. I know Greeks think they are poor but they’re not poor like their grandparents were. So when they get more money they buy the same things everybody buys. They get fancier houses which they say are traditional but are not. They take trips abroad, they drive cars. Their kids have computers, just as I do. That’s a big change because it opens up everything. The biggest change came when the cafes first got television. It was terrible because people sat in the cafes with their eyes on the screen. They didn’t talk; no politics, it was over. That killed the kafeneio and turned it into a place for old men to wait for dinner. It killed a lot of Greek culture. When you went out to your fields on a donkey, say from Parikia to – well, everybody has fields everywhere – when you passed people you knew on a donkey, you stopped to say «hello, how is your family? ». But when you pass them in a truck, you don’t. So all these people who used to know everything about each other, now they don’t know anything about each other and they are much more distant. On Sunday mornings, all the farmers used to go to town. That’s when they did their business, no contracts. Their wives went to church with the children, to protect the family, and the men really did business. That’s all finished. People do not really talk to each other. The Parians are perfectly aware of this but what can you do about it? The feeling was different. If you go to a panigyri now, there is nobody there. People drive up quickly in a car, they have a souma and they leave. The first panigyri that we went to, there was live music, people sat on the grass and picnicked for hours. It’s all finished, it’s all gone. It’s kind of sad. Everybody says, «I’m traditional. I am paradossiakos». But they’re not. The new thing now is that the Greeks are very upset with the big mess, with their politicians. They are quite right. Their politicians have been incompetent. Everybody saw this coming and the leaders were supposed to do something and they didn’t. This is the first time I have ever heard the Greeks say, «We are to blame». They always said, «America is to blame! Britain is to blame! ». Now they say, «We are to blame». So they are becoming more modern in this way. Economically it would be better to go back to the drachma. This would be wrong though, because it’s not only about economics. The Greeks now know that they are Europeans. None of their kids ever had a drachma. They are part of Europe. They think of the European youth as being similar to them. They are one group. And so I think Greeks are becoming Europeans, and I basically think this is a good idea. As I say, once you lose the beautiful peasant culture, you have to go out and develop. You cannot stay in the middle with American plastic furniture forever. P
Προϊόντα Υγείας & Ομορφιάς Προϊόντα για κατοικίδια Health & Beauty Products, Pet products
Ραφαηλίδου Άννα
Σύμβουλος Υγείας / Health Consultant Dryos, Paros Tel: 22840-42294 Email: parafarmacydryos@yahoo.gr σελίδα Ι page Ι 57
πατριδογνωσία | tradition Στιγμές από τη ζωή στην Πάρο | Moments from the life in Paros
Αριστερά: Ο Δημήτρης και η Ασπασία Χαραλάμπους στην είσοδο του μαγαζιού τους. Δεξιά: Η είσοδος του καταστήματος όπως είναι σήμερα. Left: Dimitris and Aspasia Charalambous at the entrance of their shop. Right: The the shop entrance as it is today.
Παντοπωλείο «ο Διπλός» “Diplos” convenience store Ο Μανώλης Χαραλάμπους, με τη βοήθεια της αδελφής του, της κυρίας Κούλας, διευθύνει το παραδοσιακό παντοπωλείο “ο Διπλός” στην Παροικιά της Πάρου. Ένα εμβληματικό μπακάλικο, σταθερή αξία στην Πάρο για περισσότερα από πενήντα χρόνια, με ενθουσιώδεις πελάτες απ' όλον τον κόσμο... Οι νεότεροι δεν έχουν παραστάσεις από τέτοια μαγαζιά – αλλά οι μεγαλύτεροι, που μπαίνουν για πρώτη φορά στο Παντοπωλείο “Ο Διπλός”, στην Παροικιά της Πάρου, θα συγκινηθούν. Ακόμα κι αν έχουν ξεχάσει πώς ήταν τα παλιά μπακάλικα, η μύτη τους θα θυμηθεί αμέσως αυτή την υπέροχη, ορεκτική μπακαλομυρουδιά, αυτό το μελάνζ από τυριά, τουρσιά και πολλά, μα πολλά άλλα προϊόντα. Ο κύριος Μανώλης μας κερνάει μια εξαίρετη κάππαρη, από το βάζο, ντόπια, της Πάρου, “όχι Τουρκίας” όπως είναι γραμμένο στο ταμπελάκι της τιμής. Όσο το δριμύ της άρωμα πλημμυρίζει το στόμα μας, ο κύριος Χαραλάμπους μας ξεναγεί στην ποικιλία των προϊόντων, αλλά και στην ιστορία του παντοπωλείου. Τριγύρω μας, στο ψυγείο και στα ράφια που φτάνουν μέχρι το ταβάνι, υπάρχουν σχεδόν τα πάντα. Από διακοσμητικούς ναργιλέδες, γυαλικά, δίσκους σερβιρίσματος για καφενεία, καθαριστικά, χαρτικά, σκούπες, κονσέρβες και κορνίζες, μέχρι λαχταριστά ντόπια προϊόντα: σκόρδα, φρέσκα αυγά, ρεβίθια, φασολάκια μαυρομάτικα, σούμα και κρασιά του συνεταιρισμού (Paros και Εκατονταπυλιανή). Επίσης λάδι, ξίδι, γλυκά Κείμενο: ΠΑΥΛΟΣ ΜΕΘΕΝΙΤΗΣ Φωτογραφίες: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΒΡΑΝΑΣ (A.I.F) σελίδα Ι page Ι 58
Τριγύρω μας, στο ψυγείο και στα ράφια που φτάνουν μέχρι το ταβάνι, υπάρχουν σχεδόν τα πάντα. All around us there is a cornucopia of shopping options.
Manolis Charalambous runs a traditional convenience store called “O Diplos” in Parikia, with the help of his sister, Mrs. Koula - an iconic shop, a staple in Paros for more than fifty years, with raving customers from all over the world. The young have no memory of shops of this kind, but the less-than-young are moved as soon as they set foot in “O Diplos” store in Parikia. Even if they have forgotten what an old-school convenience store looks like, their noses will readily remember this appetizing grocery smell, this wonderful mélange of cheeses, pickles and oh-so-many other goodies. Mr. Manolis treats us to some excellent glass jar-packed capers, produced in Paros, “not made in Turkey” as the price tag reads. As their tangy flavour bursts all over our taste buds, Mr. Charalambous shows us around to the diverse range of products on display and through the history of the store.
All around us, in the refrigerator and on the shelves that reach up to the ceiling, there is a cornucopia of shopping options including decorative hookahs, glassware, serving trays for cafés, cleaning products, stationery, brooms, tin cans, picture frames, and delicious local products: garlic, fresh eggs, chickpeas, black-eyed beans, souma (grape-distilled spirit) and Farmers’ Cooperative Union of Paros wines (Paros and Ekatontapyliani). And the list goes on with olive oil, vinegar, locally crafted spoon sweets, grape molasses, sea fennel, souma & honey mix, Parian sun-dried wine, and, last but not least, locally produced cheeses, such as manouri (semi-soft whey cheese) and sweet myzithra (whey and sheep’s or goat’s milk cheese), not to mention cooperative cheeses: xinomyzithra, krassotyri (wine cheese) and ladotyri (oil-preserved cheese).
κουταλιού μικρών παραγωγών, θυμαρίσιο μέλι, πετιμέζι, κρίταμο, σούμα, σουμόμελο, λιαστό κρασί Πάρου, και βέβαια τυριά παραγωγών, τουλουμοτύρι, ψημένο κεφαλοτύρι και γλυκιά μυτζήθρα, χωρίς να λείπουν φυσικά τα τυριά από τον αγροτικό συνεταιρισμό του νησιού: γραβιέρα, κρασοτύρι και λαδοτύρι. Παλιότερα, ο πατέρας των δύο αδελφών, ο Δημήτρης ο Χαραλάμπους (που η οικογένειά του έφυγε από τη Μικρασία με το διωγμό του '22) γυρνούσε τα χωριά της Πάρου ανταλλάσσοντας υφάσματα και είδη προικός με τοπικά προϊόντα, όπως βέβαια τα τυριά. Ο πατέρας, ο “έμπορος”, έμπαινε στο σπίτι του τυροκόμου, και ανάλογα με το επίπεδο καθαριότητας του παραγωγού, έκανε τη συναλλαγή. Ο τυράς έπρεπε να είναι πεντακάθαρος, και μάλιστα οι γυναίκες δεν τυροκομούσαν “τις δύσκολες μέρες του μήνα και μετά τον έρωτα”, όπως μας λέει χαρακτηριστικά ο κύριος Μανώλης. Ο πατέρας του, που δούλευε στα καπνά της Πάρου από πέντε χρονών, άνοιξε το παντοπωλείο στις αρχές της δεκαετίας του '60 μαζί με τη γυναίκα του Ασπασία που ήταν η ψυχή του μπακάλικου. Το όνομά του (“Ο Διπλός”) οφείλεται στο ότι ένα μέλος της οικογένειας ζητούσε διπλή μερίδα στο μεροκάματο. Η κοινωνία αγκάλιασε το μαγαζί – οι πελάτες έρχονταν, κάθονταν στα σκαλάκια της πίσω εισόδου και πίνανε σούμα με μεζέ σαρδέλες... Το μπακάλικο έκανε πίστωση στους πελάτες του. Με περηφάνια ο κύριος Μανώλης μας δείχνει το παλιό τεφτέρι με τα βερεσέδια. Μιλάμε για κοινωνικό έργο... Η οικογενειακή επιχείρηση είχε πουλήσει προμήθειες
Το μπακάλικο έκανε πίστωση στους πελάτες του. Μιλάμε για κοινωνικό έργο... Regular customers used to buy on the cuff. We’re talking major social service here...
Their father, Dimitris Charalambous, whose family fled Asia Minor in 1922 with the expulsion of the Greek population by the Turks, used to go round the villages of Paros exchanging fabrics and household textiles with local products such as cheese. The father, “the retailer”, entered the home of the cheese maker and, depending on the level of cleanliness of the producer, proceeded with the transaction. The cheese maker had to be thoroughly clean, and they would go to such lengths as preventing women from making cheese “during those days of the month and after love-making”, says Mr. Manolis. His father, who had been working in the tobacco fields of Paros since he was five, set up the store with his wife Aspasia, in the early ’60s. “O Diplos” meaning “double,” owes its name to a family mem ber who used to ask for a double serving in the soup kitchens feeding the workers. The local community embraced the shop - customers would come, sit on the steps of the back entrance and sip souma paired with sardines... Regular customers used to buy on the cuff. Mr. Manolis proudly shows us the old ledger listing a long line of due payments. We’re talking major social service here... The family business sold supplies on credit even to the archaeologists excavating a site on the neighboring island of Despotiko in
σελίδα Ι page Ι 59
1965, as archaeologist Fotini Zafiropoulou notes in her book Bound for Syros, Paros, Naxos, Ios, Oia-Thira (2008). As she points out, “I doubt anyone would even think of, let alone do, anything like that today,” and goes on to remark that ‘‘‘O Diplos’ convenience store in the local market area is one of the few left today that have retained their original character. Mr. Dimitris is no longer young, and neither are we, but his family carries on his legacy. In the age of plastic money, they rarely use the calculator they keep, just in case, I guess, as they prefer to do sums the old way, and continue to sell authentic products of Paros - capers, garlic, cheese, fresh eggs, chickpeas - alongside cans of sardines and stuffed vine leaves, just like in those days. A feast for the senses and an antiglobalisation buffer, this last beacon of good-living is not to be lost.” Επάνω: Χαιρετίσματα από τη Σκωτία με πολλή αγάπη. Up: Greetings from Scotland with love. Κάτω αριστερά: Το παλιό βιβλίο με τα βερεσέδια. Κάτω δεξιά: Τα δυο αδέλφια στο παντοπωλείο. Bottom left: The book with the due payments. Bottom right: The two siblings in their store.
βερεσέ ακόμα και στους αρχαιολόγους που έκαναν ανασκαφές στο γειτονικό νησάκι Δεσποτικό το 1965 (!) όπως αναφέρει στο βιβλίο της «Δια Σύρον, Πάρον, Νάξον, Ίον, Οίαν – Θήραν» (2008) η αρχαιολόγος Φωτεινή Ζαφειροπούλου. “Δεν νομίζω ότι σήμερα θα υπάρχει άνθρωπος να σκεφτεί καν κάτι τέτοιο, όχι και να το κάνει. ” και συνεχίζει “Πάντως αυτό το μπακάλικο «ο Διπλός» μέσα στην Αγορά είναι από τα λίγα που έχουν μείνει ως σήμερα όπως τότε, ο κυρ-Δημήτρης δεν είναι πια νέος, όπως κι εμείς, αλλά η οικογένειά του συνεχίζει την παράδοση. Στην εποχή του πλαστικού χρήματος σπάνια χρησιμοποιούν ένα κομπιουτεράκι που έχουν, για καλό και για κακό φαντάζομαι, αφού συνήθως λογαριάζουν κάνοντας πρόσθεση όπως παλιά και συνεχίζουν να πουλάνε πραγματικά παριανά προϊόντα – κάπαρη, σκόρδα, τυριά, φρέσκα αυγά, ρεβύθια -, αλλά και τις κονσέρβες με τις σαρδέλλες και τα ντολμαδάκια όπως τότε. Χαρά Θεού και μακριά από την παγκοσμιοποίηση αν είναι να χαθούν και οι τελευταίοι αυτοί φάροι του ευ ζην”. Σήμερα, που η κρίση έχει γυρίσει την Ελλάδα πολλές δεκαετίες πίσω, τα αυτοκόλλητα με τα νέα βερεσέδια δυστυχώς πληθαίνουν πίσω από τον πάγκο. 'Ομως τα δύο αδέλφια, πιστά στην υπόσχεση που έδωσαν στους γονείς τους, θα κρατήσουν όσο μπορούν το κατάστημα. “Το μαγαζί λειτουργεί έξω από την παγκοσμιοποίηση – και σουπερμάρκετ να άνοιγε ακριβώς απέναντι, εμείς θα παραμέναμε εδώ...”, αναφέρει με ένα γαλήνιο πείσμα ο κύριος Χαραλάμπους. “Δεν το κάναμε μίνι μάρκετ γιατί ήταν όνειρο των γονιών μας να μείνει πάντα ένα οικογενειακό μαγαζί, να μπαίνουν οι οικογένειες να νιώθουν σαν το σπίτι τους. Ωστόσο, η κρίση μας επηρέασε. Δε βγαίνει σήμερα το μαγαζί , αλλά το παλεύουμε, κι όσο αντέξουμε...”, συμπληρώνει. Ο κύριος Μανώλης μας δείχνει με υπερηφάνεια φωτογραφίες του παντοπωλείου που τις τράβηξαν τουρίστες. Είναι πασιφανές πως οι ηθικές απολαβές από τη λειτουργία του μαγαζιού υπερβαίνουν τις υλικές. Ο ιδιοκτήτης παραθέτει φωτογραφίες: ο Αργεντινός που ξανάρθε ενθουσιασμένος για να ξανασυναντήσει τον κυρ Δημήτρη Χαραλάμπους, βρίσκοντας όμως το χαρτί του μνημοσύνου του παντοπώλη στην πόρτα του μαγαζιού, ο Γάλλος που βοήθησε στο τρίψιμο της ρίγανης, με αμοιβή ένα σακουλάκι από το εύοσμο βότανο για να το δωρίσει στη μητέρα του, κι άλλοι πολλοί ξένοι, όλοι ευτυχείς που πρόλαβαν να δουν, να μυρίσουν και να γευτούν κάτι σημαντικό, κάτι ανθρώπινο: ένα σπάνιο κοινωνικό είδος, ένα παντοπωλείο υπό εξαφάνιση, που κανείς διεθνής οργανισμός όμως δεν μπαίνει στον κόπο να προστατεύσει. P
σελίδα Ι page Ι 60
«Δε βγαίνει σήμερα το μαγαζί, αλλά το παλεύουμε, κι όσο αντέξουμε.» “We struggle to make ends meet, but we’re holding on and trying for the best - for as long as we can...”
Today, with the crisis taking Greece decades back, post-its with new due payments sadly pile up behind the counter. All the same, the two siblings, true to the promise they made to their parents, are willing to keep the store for as long as they can. “The shop is a globalisation-free zone - even if a supermarket was to open across the street, we would stay put...” Mr. Charalambous says in a tone of serene stubbornness. “We haven’t turned it into a mini-market because it was our parents’ dream to always keep it as a family shop, where family people would walk in and feel at home. However, the crisis has affected us. We struggle to make ends meet, but we’re holding on and trying for the best- for as long as we can...” he says. Mr. Manolis proudly shows us photos of his shop taken by tourists. It is obvious that the moral gains from its operation outweigh the material ones. He places an array of photos before us: the enthused Argentinean who came back to see Mr. Dimitris Charalambous once again, only to find his memorial service notice hanging on the door of the shop; the Frenchman who helped rub off dried oregano leaves in exchange for a sachet of the fragrant herb to give his mother, and a host of other friends from across the globe - all of them thrilled that they had managed to see, smell and taste something important, something human: a rare social specimen, an endangered convenience store that no international organisation bothers to place under protection. P
Στον παραδοσιακό οικισμό της Νάουσας, γεύσεις και αρώματα από την Ελλάδα και την κουζίνα του Αιγαίου σας περιμένουν στο «Ρακέντι», καθημερινά απο το μεσημέρι. Ζωντανή μουσική.
In the middle of the picturesque village of Naoussa, scents & flavours of Greece and of the Aegean cuisine await you at Rakenti daily from noon. Live music.
Naoussa, behind Padanassa (big church on playground) Reservations +30 22840 52129 σελίδα Ι page Ι 61
ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΣ ΠΑΡΟΥ
Τυρί, κρασί και οικολογία Γραβιέρα Πάρου, κεφαλάκι Πάρου, λαδοτύρι, κρασοτύρι αλλά και σουρωτό Πάρου (ξινομυζήθρα), νωπή μυζήθρα, βούτυρο γάλακτος. Ο Αγροτικός Συνεταιρισμός Πάρου είναι ένας γευστικός πειρασμός…
Κείμενο: ΕΥΑΝΑ ΒΕΝΑΡΔΟΥ | Φωτογραφίες: ΝΙΚΟΣ ΖΑΠΠΑΣ σελίδα Ι page Ι 62
Στο τυροκομείο μας υποδέχεται ο τεχνολόγος-γεωπόνος Βασίλης Τσιγώνιας και ένας νεαρός τυροκόμος, ο Μάρκος Κορτιάνος, απόφοιτος της γαλακτοκομικής σχολής των Ιωαννίνων. Προσέχουμε πως όλοι στο τυροκομείο είναι νέα παιδιά, με όρεξη για δουλειά. Καθώς μας ξεναγούν στα ψυγεία όπου τοποθετούνται τα διάφορα τυριά ανάλογα με τη φάση ωρίμανσής τους, μαθαίνουμε πως όλα τα προϊόντα είναι αγελαδινά και πως το μυστικό είναι τα καλό παριανό γάλα. Τα προϊόντα τους είναι πραγματικά εύγευστα. Κι όμως η ανταπόκριση των τοπικών ξενοδοχείων και εστιατορίων είναι ακόμα περιορισμένη. «Δυστυχώς, αυτή η κουλτούρα δεν έχει γίνει ακόμα συνείδηση στα μαγαζιά. Εμείς πάντως, προσπαθούμε να κινηθούμε όλο το χρόνο και να εξάγουμε σε μεγάλες πόλεις».
Farmers’ Cooperative Union of Paros
Cheese, wine and ecology Paros graviera (Gruyèretype cheese) Paros kefalaki, ladotyri (oil-preserved cheese), krassotyri (wine cheese) and Paros souroto (sour cream cheese), fresh myzithra cheese, clarified butter. The Farmers’ Cooperative Union of Paros is bound to tempt your taste buds.
Γιατί όμως δεν βρίσκουμε στην Αθήνα τα προϊόντα τους όπως βρίσκουμε φερ’ειπείν τη γραβιέρα της Νάξου; «Σκεφτείτε πως εμείς τυροκομούμε 3 τόνους γάλα την ημέρα ενώ η Νάξος, που είναι ένα πολύ μεγαλύτερο νησί, τυροκομεί 30 τόνους! Λόγω παραγωγής λοιπόν, δύσκολα θα μπορούσαμε να σταθούμε σε αλυσίδα καταστημάτων». Στην Πάρο τα προϊόντα του Συνεταιρισμού μπορεί να τα βρει κανείς σε όλα τα σούπερ μάρκετ, τα τοπικά παντοπωλεία (όπως αυτό του Διπλού), σε κρεοπωλεία και βέβαια στις ίδιες τις εγκαταστάσεις του Συνεταιρισμού στην Παροικιά. ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ Βέβαια η κρίση δεν τους άφησε ανεπηρέαστους. Όταν ξεκίνησε το τυροκομείο το 2001 η παραγωγή ανέβηκε απότομα. Κι όταν το διάστημα από το 2006 έως το 2010 έπεσε, λόγω στροφής στον τουρισμό, τα πράγματα δυσκόλεψαν. «Τώρα όμως που έπεσε ο τουρισμός κι έπεσε και η οικοδομή, κάποιοι επέστρεψαν στην κτηνοτροφία και τη γεωργία», μας λένε.
«Εμείς τυροκομούμε 3 τόνους γάλα την ημέρα ενώ η Νάξος, που είναι ένα πολύ μεγαλύτερο νησί, τυροκομεί 30 τόνους!» “Bear in mind that we process over three tons of milk a day, while Naxos, being a much larger island, processes thirty tons!"
In the creamery we are welcomed by technologist-agronomist Vassilis Tsigonias and a young cheese maker, Marcos Kortianos, an Ioannina Dairy School graduate. We notice that all the staff are young people, eager to work. As they show us around the refrigerators where the cheeses are placed according to the aging stage they have reached, we are informed that all the products are made with cow’s milk and that the secret to their deliciousness is top-quality Parian milk. Their products are packed with flavour. Yet, they still get limited response from local hotels and restaurants. “Unfortunately, this culture has not yet been embraced by local businesses. We, on our part, are trying to keep work going throughout the year and export to major cities.” Why can’t we find their products in Athens, just as we can find, say, Naxos graviera? “Bear in mind that we process over three tons of milk a day, while Naxos, being a much larger island, processes thirty tons! Production limitations would make it very hard for us to meet the challenge of chain store distribution.” In Paros, the products of the Cooperative are available in every supermarket, local grocery store (such as Diplos) and butcher shop, not to mention the Cooperative’s facilities in Parikia.
σελίδα Ι page Ι 63
ΤΑ ΚΡΑΣΙΑ
THE PROBLEMS
Ο Συνεταιρισμός παράγει τέσσερις ετικέτες: το Paros (λευκό και ερυθρό) και την Εκατονταπυλιανή (λευκή και ερυθρή). Παράγει επίσης κι ένα κρασί πολύ οικονομικό για την ποιότητά του, σε 5λιτρη συσκευασία, που προσφέρεται και ως χύμα στις ταβέρνες. Όλα τα κρασιά, όπως μας πληροφορεί ο Αλέξης Γκόκας, διευθυντής του Συνεταιρισμού, είναι οίνοι ονομασίας προέλευσης ανωτέρας ποιότητας (ΟΠΑΠ). Την πιστοποίηση αυτή έχει εξασφαλίσει μόνο η Πάρος και η Σαντορίνη (από τα Κυκλαδονήσια).
Without doubt, the economic crisis has not left the Cooperative unscathed. When the creamery was established in 2001, cheese production rose sharply. And when it dropped from 2006 to 2010 due to a shift to tourism, things got rough. “The current recession in both the tourism and the construction sectors have driven some of us back to crop and livestock agriculture,” they say.
Τα κρασιά τους (σημειωτέον πως το παριανό κρασί είναι φημισμένο από την αρχαιότητα) προέρχονται από δύο ντόπιες ποικιλίες: το λευκό από Μονεμβασιά και το ερυθρό από Μανδηλαριά. «Σε συνεργασία με το ΤΕΙ Ηρακλείου και με τα Εθνικό Ιδρυμα Αγροτικής Έρευνας κάναμε μια προσπάθεια διάσωσης των τοπικών ποικιλιών. Παλιά, βλέπετε, υπήρχαν πάρα πολλές ποικιλίες στην Πάρο, πάνω από 25. Φτιάξαμε μάλιστα μια τράπεζα με τέτοια φυτά».
The Cooperative produces four labels: Paros (white and red) and Ekatontapyliani (white and red), alongside a value-for-money wine that comes in a 5-litre box and can be served by the carafe in taverns. All the wines, as we are informed by Cooperative director Alexis Gokas, bear a Delimited Wine of Superior Quality (VDQS) seal. Of all the Cyclades, only Paros and Santorini have secured this certification. Parian wine has been renowned since the antiquity, and the Cooperative wines are made from two local varieties: the whites from Monemvasia and the reds from Mandilaria. “In collaboration with the Technological Educational Institute of Heraklion and the National Agricultural Research Foundation, we’ve been trying to preserve the local varieties. In the past, you see, there were a large number of varieties in Paros, over twenty-five. Today, we’ve set up a seed bank for their conservation.” The Cooperative also owns an oil mill: “We don’t bottle olive oil; we provide services. If the Ministry of Agriculture programme is approved, olive oil crafted by Parian producers will be available in the market.”
Ο Συνεταιρισμός διαθέτει και Ελαιουργείο: «Δεν εμφιαλώνουμε λάδι αλλά προσφέρουμε παροχή υπηρεσιών. Αν πραγματοποιηθεί αυτό το πρόγραμμα με το Υπουργείο Γεωργίας ο επισκέπτης θα βρίσκει και λάδι Παριανών Παραγωγών». ΜΙΑ ΠΡΟΤΥΠΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ Ο Αγροτικός Συνεταιρισμός Πάρου δεν επιβαρύνει καθόλου το περιβάλλον από τα απόβλητά του (που συνήθως οι άλλοι πετάνε σε ρέματα και στη θάλασσα). Ο χημικός Τιμολέων Βενετσιάνος έχει επινοήσει μια μέθοδο, βάσει της οποίας, ό,τι απομένει μετά την επεξεργασία (λιόζουμα, τυρόγαλα, υλικά από το οινοποιείο) αξιοποιείται δημιουργώντας ένα φυσικό λίπασμα που επιστρέφει στα χωράφια. Το λίπασμα αυτό, εκτός των υγρών υποπροϊόντων, εμπλουτίζεται με άλλα, οργανικά συστατικά (λχ τον πυρήνα της ελιάς, αλλά και κλαδιά που θρυμματίζονται με ειδικά μηχανήματα). Οι κάτοικοι της Πάρου, έχουν έτσι ένα καλό κίνητρο να φέρουν στις εγκαταστάσεις του Συνεταιρισμού κομμένα κλαδιά, χόρτα κλπ. Εκτός από λίπασμα, μέσω της διαδικασίας αυτής, παράγονται και οικολογικά προϊόντα καθαρισμού. Πλήρης ανακύκλωση δηλαδή... P
σελίδα Ι page Ι 64
THE WINES
Ο κτηνίατρος Νίκος Τσιγώνιας, πρόεδρος του Αγροτικού Συνεταιρισμού Πάρου, μας εξηγεί πως ο Συνεταιρισμός προήλθε από τη συγχώνευση των Αγροτικών Συνεταιρισμών όλων των χωριών του νησιού. «Αν και έχει τεράστια περιουσία και μεγάλες δυνατότητες παραγωγής, ο Συνεταιρισμός σήμερα έχει σημαντικό πρόβλημα ρευστότητας. Το ’80 ελήφθησαν δάνεια και όλη η περιουσία μας είναι υποθηκευμένη στην πρώην Αγροτική Τράπεζα. Όμως έχει δρομολογηθεί η λύση. Έχει κατατεθεί ένα πρόγραμμα για εκσυγχρονισμό στο Υπουργείο Γεωργίας και περιμένουμε το ΟΚ από μέρα σε μέρα». Σύντομα, μαθαίνουμε, θα ολοκληρωθεί η διαδικασία κατά την οποία η γραβιέρα τους θα χαρακτηρισθεί ΠΟΠ. Vet and president of the Farmers’ Cooperative Union of Paros Nikos Tsigonias explains that the cooperative was born out of a merger of the cooperatives of all the island villages. “We are in line for receiving funds from a modernization programme launched by the Ministry of Agriculture we should get the go-ahead any day now.” Soon, we hear, their graviera will be boasting PDO status.
AN ECOLOGICALLY SUSTAINABLE UNIT The Farmers’ Cooperative Union of Paros has a low ecological footprint - most production units dispose of their waste in streams and the sea. Chemical engineer Timoleon Venetsianos has come up with a method whereby dairy, wine and olive oil processing by-products (whey, wine-making residues and oil milling wastewater) return to the field in the form of a natural fertilizer. Besides the liquid by-products, the fertilizer is enriched with agro-residues, e.g., olive kernels and crushed branches. This may give sufficient motivation for the inhabitants of Paros to collect cut-off branches, grass and the like, and bring them to the facilities of the Cooperative. Besides the fertilizer, this process also gives eco-friendly cleaning products. That’s recycling to the fullest! P
PANTELIS FiSH TAVERN Στην παραλία δίπλα στο λιμανάκι της Αντιπάρου, το μικρότερο παράδεισο του Αιγαίου, άνοιξε φέτος η γνωστή ψαροταβέρνα «ΠΑΝΤΕΛΗΣ». Κυριολεκτικά πάνω στο κύμα με θέα το γραφικό λιμανάκι. Ο Παντελής φέρνει στο τραπέζι μας ολόφρεσκα ψάρια, κρέατα από την οικογενειακή φάρμα, ντόπια λαχανικά, νησιώτικους μεζέδες και ντόπιο κρασί. Aνοιχτά από νωρίς για καφέ ως αργά το βράδυ για ποτό... Δοκιμάσαμε την αιγιοπελαγίτικη σαλάτα με ξινομυζήθρα ντόπια από κατσικίσιο γάλα και την καλύτερη ντομάτα που κυκλοφορεί. Τα τηγανητά κολοκυθάκια: λεπτά, κρατσανιστά, καλοτηγανισμένα σε λάδι φρέσκο, σωστός αφρός. Αφρός που τον βουτάμε στο τζατζίκι φτιαγμένο από τους ίδιους με σωστές δόσεις σκόρδο. Δοκιμάσαμε και το πεντανόστιμο κριθαρότο με θαλασσινά. Απολαύσαμε τα ολόφρεσκα ψάρια και βουτήξαμε σε μια πεντανόστιμη αστακομακαρανόδα και για τους κρεατοφάγους ποικιλία κρεατικών , όλα καλοψημένα και μοσχομυριστά. Για το τέλος αφήσαμε τα γλυκά, φτιαγμένα από τις κυρίες της οικογένειας. με έναν υπέροχο καφέ.
The well known fish tavern «Pantelis» has opened this year a new location on the beach near the port of Antiparos, the smallest paradise in the Aegean. Pantelis brings to the table fresh fish, meat from the family farm, local vegetables, typical island snacks and local wine. Open all day until late for coffee, food or drinks... Taste the Aegean salad with local goat cheese and the best tomato in the market. The fried zucchini are finely cut, crispy & well fried.Try them with tzatziki ( yogurt-garlic dip). Taste the delicious noodles (kritharoto) with sea food. Enjoy the fresh fish and the amazing pasta with lobster and as for the meat menu, great variety, all tasty and nicely done! We left the desserts for the end, all home made by the ladies of the family with great coffee.
Sunday Hotel Antiparos is the new idyllic oasis under the clear blue sky of Antiparos island. Located on the coastline, two minutes walk from the port, with a great view. One of the best Antiparos beach hotels, Sunday Hotel combines elegance to warm hospitality, friendly service to great cuisine. Το Sunday Hotel Antiparos είναι η νέα ειδυλλιακή όαση κάτω από τον καταγάλανο ουρανό της Αντιπάρου. Πάνω στην παραλία, δυο λεπτά από το λιμάνι, με υπέροχη θέα. Ένα από τα καλύτερα παραλιακά ξενοδοχεία της Αντιπάρου, συνδυάζει κομψότητα με ζεστή φιλοξενία, φιλικό σέρβις με θαυμάσια κουζίνα.
Antiparos tel.: 22840 61474, 22840 61697 (winter), mob.: 6937 445433 e-mail: info@sundayhotelantiparos.gr, www.sundayhotelantiparos.gr σελίδα Ι page Ι 65
το νησί | the island
Ένα βήμα πιο κοντά στο γαλάζιο | One step closer to the blue
Mε Αεροπλάνα και Βαπόρια By ship or by plane Προς Πάρο: έγραφε η πινακίδα στο σταθμό Ομόνοιας. Κούνησα το κεφάλι μου δεξιά - αριστερά, σαν καρτούν. Διάβασα καλύτερα. “Προς Πειραιά”. Είπα και εγώ! Με τρένο στην Πάρο!!! Με τρένο ακόμα ίσως όχι, αλλά το νησί με αεροπλάνα και βαπόρια το φτάνουμε! Και είναι και κοντά! Και τι βαπόρια! Εμένα προσωπικά με ταξίδεψαν πολύ αναπαυτικά. Πριν ακόμα πάω στο νησί είχα κλείσει αυτοκινητάκι τηλεφωνικά. Με εξυπηρέτησε η γλυκειά Μαριέτα με τον καλύτερο τρόπο! Πριν ακόμα φτάσω, το νησί και οι άνθρωποί του μου είχαν φτιάξει την διάθεση. Όλα είναι απλά και εύκολα εδώ! Μήπως τα παραλέω; Μπα, για να το έχει διαλέξει ο άνθρωπος από την εποχή του Χαλκού για να το κατοικεί μάλλον έχω δίκιο. Το πλοίο έδεσε αργά το βράδυ. Με προϋπάντησε ωραιότατα η Παροικιά με το μύλο της, το Kάστρο της το περικυκλωμένο από σπίτια - σπιτάκια, (οι Ενετοί Δούκες το έκαναν αυτό το 1260). Όταν διάβαζα για την Παροικιά είχα την εντύπωση ότι πρόκειται για ένα ανοιχτό μουσείο αλλά τώρα που βρίσκομαι μέσα στην “πόλη”, ο κόσμος, η βουή του, τα ανοιχτά μαγαζιά κάθε είδους, οι εμπορικές βιτρίνες, μου έδωσαν να καταλάβω ότι πρόκειται για μία πόλη ζωντανό μουσείο. Εδώ όλα μπερδεύονται γλυκά και τα σοκάκια τα ασπρισμένα από τους ντόπιους ξυπνάνε μέσα μου το κοριτσάκι που θέλει να παίξει κουτσό... Το αυτοκινητάκι που λέγαμε με περίμενε σαν πιστό σκυλί. Πήρα το δρόμο για το σπίτι των φίλων που με είχαν καλέσει. Είχα οδηγίες σωστές και τύχη βουνό. Είχα και χρόνο άπλετο και είπα να κάνω μία στάση στη Νάουσα. Μέσα στο σκοτάδι οδήγησα στον άνετο γενικά δρόμο της Πάρου και δυστυχώς ο εμπειρικός κανόνας επαναλαμβάνεται και σε αυτό το νησί. Προσοχή στους ντόπιους οδηγούς και τις προσπεράσεις τους. Και εδώ οι ντόπιοι τρέχουν. Το σπίτι που με φιλοξενεί είναι στον Προφήτη Ηλία. Με κοίμισε γλυκά το αεράκι και η επόμενη ημέρα ήταν αυτό που λέμε χαρά Θεού. Άραγε οι ξένοι που έρχονται στο νησί ξέρουν ότι τα εκκλησάκια του Προφήτη Ηλία χτίζονται παραδοσιακά σε λόφους; Πίνω τον καφέ μου και κοιτάζω αχόρταγα τη θέα.
σελίδα Ι page Ι 66
Με προϋπάντησε ωραιότατα η Παροικιά με το μύλο της, το κάστρο της το περικυκλωμένο από σπίτιασπιτάκια. These celebrations and humble festivals fill and warm the hearts of all of us here on Paros.
Κείμενο: ΕΛΕΝΗ ΚΑΤΣΑΡΟΥ
“To Paros”... said the sign at Omonia station. I turned my head right and left, like a cartoon. I read more carefully. “To Piraeus”. Oh, ok. How you could get to Paros by train, I thought. At least not yet. Still, you can get to the island by ship or by plane. And it’s pretty close. And the ferries are superb. At least I travelled most comfortably. I’d hired a car before getting to the island. Sweet Marieta was very obliging. The people had already won me before I even got to the island. All is simple and easy here. Is this an exaggeration? Not at all! If man chose the place to settle as early as Bronze Age, I must be right. The ship docked at Parikia late at night. I was welcomed by the windmill and the Kastro surrounded by those little houses (dating since 1260, the time of the Venetian Dukes). When reading about Parikia I got the impression it was an open museum, but now, in the heart of the town, with the crowds, the sounds, the shops and shop windows I’ve come to realise it’s a “museum-town”. It all mingles, and the whitewashed alleys make me want to play hop-scotch, just like a little girl. The little car I’d hired was there waiting for me like a loyal dog. I headed for my friends’ place. Instructions proved
Τα σοκάκια γύρω απο το Κάστρο της Παροικιάς ασπρισμένα από τους κατοίκους. The alleys around the Kastro of Parikia whitewashed by the inhabitants.
σελίδα Ι page Ι 67
το νησί | the island
correct and I got really lucky. With enough time in my hands I thought I’d rather make a stop at Naoussa. I drove in the dark on the safe road, but experience proved right once more. Beware of local drivers and the way they take over. They drive fast.
Από τη μια μεριά ο κόλπος του Μώλου βρέχει με θάλασσα το βλέμμα μου, ενώ ο λόφος του Αντικέφαλου φαντάζει από ψηλά σαν μια πουντίτσα γης που τον χωρίζει από τον κόλπο των Τσουκαλιών. “Καλά τι ασχολείσαι με τον Αντικέφαλο;” με ξεκολλάει η οικοδέσποινα “κοτζάμ Κέφαλο δεν τον βλέπεις;” Οι Ενετοί είχαν σηκώσει εκεί κάστρο μεγάλο και σήμερα, όπως ανεβαίνεις στο λόφο, βλέπεις από μακριά πέτρες μεγάλες, θαρρείς πώς είναι βράχια αλλά είναι τα απομεινάρια του κάστρου. Εκεί και το Μοναστήρι του Αγ. Αντωνίου. Παρεμπιπτόντως οι Ενετοί ήξεραν τι έκαναν. Από εκεί ψηλά βλέπεις όλο το Νότιο Αιγαίο. Καρυδότσουφλο να έσκαγε μύτη, το έβλεπαν οι Ενετοί.
The house I’d been invited to is at Profitis Ilias. The breeze got me to sleep and the next day was a glorious one. Do visitors know that all chapels dedicated to Elias the prophet are always built on top of hills? Sipping my coffee, I can’t stop gazing at the wonderful view.
Πού να πρωτοπάω; Οι Ενετοί είχαν κατατροπώσει όλα τα καρυδότσουφλα και η φαντασία μου έδωσε χώρο στην οργανωτικότητα. Η πρώτη διαδρομή είναι πάντα δύσκολη επιλογή! Νότια προς την Αγκαιριά, να περάσω και από την Αλυκή ή βόρεια προς τη Νάουσα; Να κινηθώ παραθάλασσια ή να μπώ στην ενδοχώρα να θαυμάσω την “εναλλαγή του παριανού τοπίου;”. Η οικοδέσποινα με έβγαλε από τη δύσκολη θέση. “Ο,τι σου πει ο καιρός θα κάνεις... ”Και αυτό έκανα. Πώς να αφήσω τη παραθαλάσσια διαδρομή με τέτοια μπουνάτσα; Κατευθύνομαι στο Πίσω Λιβάδι σαν υπνωτισμένη, το γραφικό λιμάνι με προϋπαντεί και ο Άγιος Νικόλαος στα ανατολικά μου υπενθυμίζει ότι από αυτό το θαλασσοχώρι κάποτε ξεκινούσαν ναυτικοί για ταξίδια μακρινά. Η παραλία του Λογαρά είναι η αρχή. Ακολουθεί η Πούντα, πασίγνωστη, κοσμική, με κάποια αρμυρίκια να θυμίζουν πώς ήταν το τοπίο της πριν από την “άλωση” και από εκεί και πέρα... τον χάνω το λογαριασμό με τις παραλίες. Ευτυχώς η Χρυσή Ακτή, παλιά και νέα με βγάζει ασπροπρόσωπη. Είναι δυνατόν να ξεχάσει κανείς τέτοια παραλία; Πήρα φόρα αλλά ο Δρυός δεν μου αφήνει κανένα περιθώριο! Το χωριό με τα νερά και την αδιαπέραστη δροσιά, φροντισμένο, καθαρό, σωστή όαση. Αν οι Κυκλάδες ήταν η Σαχάρα, ο Δρυός θα ήταν η όασή τους. Νύχτες με πανσέληνο στο μπαράκι του Αποστόλη στην παραλία του Δρυού και όλα είναι δυνατά. Ακριβώς όπως και σε μία όαση άλλωστε! Ήμουν τυχερή γιατί έτσι τελείωσε η πρώτη μου μέρα. Δυστυχώς δεν είχα και πολλές. Έχω μια μικρή αδυναμία σε αυτό το νησί. Είναι το χωριό Λεύκες. Ξέρω ότι κάθε χωριό στην Πάρο είναι διαφορετικό, ο Πρόδρομος, η Μάρπησσα, αλλά για λόγους αδιευκρίνιστους οι Λεύκες μου έχουν πάρει την καρδιά. Πήγα λοιπόν να τις επισκεφτώ μόνη μου. Στη διαδρομή άφησα το παράθυρο ανοικτό να μπεί στο αυτοκίνητο η μυρωδιά του θυμαριού και οδηγούσα απαλά στον ανηφορικό δρόμο περνώντας ανάμεσα στις ελιές. Μετά στο ύψωμα Λαγκαδίτη, μη μπορώντας να πάρω το βλέμμα από τους μισοερειπωμένους ανεμόμυλους, θυμήθηκα ότι υπάρχει και ένας ανεμόμυλος που στέκεται ακόμα όρθιος και φαντάστηκα ένα Δον Κιχώτη, Παριανό, να με περιμένει στην είσοδο του χωριού. Βιαζόμουν να αφήσω το αυτοκίνητο και να μπω στο χωριό. Να γίνω ένα με αυτό το καλοστημένο σκηνικό που έβλεπα από μακριά με τα λευκά σπίτια, τα δέντρα και την πλούσια βλάστηση. Άφησα το σχολείο και το παλιό Ξενία, που τώρα είναι το Σπίτι της Λογοτεχνίας.
σελίδα Ι page Ι 68
Αν οι Κυκλάδες ήταν η Σαχάρα ο Δρυός θα ήταν η όασή τους. If the Cyclades were the Sahara, then Drios would certainly be the oasis.
On one side my sight basks in the blue of Molos and on the other the Antikefalos hill seems to be just a dot of land in the distance, just apart from the Tsoukalia bay. My hostess wonders: “Looking at Antikefalos? Oh, come on! Can’t you see Kefalos?” The Venetians built a huge castle up there and today, on your way uphill, you can see large stones. You may take them for rocks, but no, they are the ruins of the castle. Agios Antonios monastery is there, too. The Venetians knew how to choose a place. All southern Aegean Sea is visible from there. The slightest vessel approaching would be immediately spotted. Where shall I head for first? The Venetians had defeated all the vessels and my imagination now gave way so I could get organized. The first route is always the most difficult. Should I head south to Ageria past Aliki or north towards Naoussa? Should I drive along the coast or inland to admire the changing Parian landscape? My hostess provided the solution. “The weather will lead the way”... It was true. How could I move away from the coast in this weather? I make for Piso Livadi as if hypnotised, the picturesque port is really welcoming and Agios Nikolaos in the east reminds me that sailors used to set off from here for long voyages. Logaras beach is just the beginning. Next comes Punda, famous, cosmopolitan, with just a few tamarisks, reminders of what it would have been like before being “conquered”. After
Το λιμανάκι της Νάουσσας, στο βάθος διακρίνεται το ενετικό κάστρο. The old port of Naoussa, in the background the Venetian castle.
Πίσω Λιβάδι, άποψη της παραλίας και του γραφικού οικισμού. Pisso Livadi, view of the beach and the picturesque village.
σελίδα Ι page Ι 69
το νησί | the island
'Αποψη των Λευκών. View of Lefkes.
Ενα παραδοσιακό κουρείο κυριολεκτικά χωμένο σε μια γωνία της πλατείας. Ανοίγει τα Σαββατοκύριακα, σωστή ατραξιόν.
Δρομάκι στο χωριό των Λευκών. Alley in the village of Lefkes.
σελίδα Ι page Ι 70
The village barber shop, tacked away in a little corner round the square.
Το χωριό ήταν ήσυχο και φωτεινό. Πέρασα μέσα από τα δρομάκια που πολύ γρήγορα με έβγαλαν στην Πλατεία... Καφενείου! Με τα καφενεία κλειστά, ήταν το παραδοσιακό κουρείο με την παλιά καρέκλα, τα εργαλεία στη σειρά που ανέλαβε να με ταξίδεψει πίσω στο χρόνο όταν στο χωριό ζούσαν 2.500 χωριανοί. Καλημέρισα μία κυρία που έσερνε το καρότσι της, βγαλμένη λες από εκείνη την εποχή, σαν να την είχε στείλει ο καιρός να μου πει την ιστορία. Μου έδειξε μια πινακίδα “Ο φούρνος του κυρ -Αντώνη 19291969”. 40 χρόνια φούρναρης; τη ρώτησα αστειευόμενη. "Ο κύρ Αντώνης ήταν καλός φούρναρης, το πατρικό μου ήταν ακριβώς απέναντι." Την κοίταξα με περισσότερη προσοχή. Το πρόσωπό της είχε κάτι από το χρώμα των φρεσκοψημένων ψωμιών και τα λόγια της χώνονταν στο μυαλό μου όπως η γροθιά στο ζυμάρι. Μου μίλησε για το ποτάμι που περνούσε παλιά, πώς έπαιζε με τα άλλα παιδιά ανάμεσα στις πορτοκαλιές και τις λεμονιές και πώς οι γυναίκες “τα
that...too many beaches to count. Luckily, Chrissi Akti (Golden Beach), old and new reward me. How can you forget a beach like that? I was all set, but Drios wouldn’t let me go! The village, so rich in water, its impenetrable freshness, all so well-looked-after, a real oasis. A full moon-lit night at Apostolis’s bar on Drios beach can make all look possible. If the Cyclades were the Sahara, then Drios would certainly be the oasis. I was lucky to finish my first day like that. Unfortunately, I didn’t have many left. Half a day, tomorrow and then back to Athens, back to the grindstone. There’s a place I’m very particular about on this island. It’s Lefkes. I know that each village on Paros is unique, Prodromos, Marpissa, but, for completely unknown reasons, my heart is set at Lefkes. So, I got there on my own. On the way I kept the window open to let the thyme scent come in and drove smoothly uphill through the olive groves, just after Lagathitis rock, unable to take my eyes off of the ruined windmills. I remembered that there is a windmill in Lefkes and, knowing a bit of its history, I could imagine a Parian Don Quixote waiting for me at the village entrance. I was hurrying to get out of the car and get into the village. I wanted to become one with the scene I could see from afar, the whitewashed houses, the trees, and the lush vegetation. I walked past the school and the old Xenia Hotel, now the Literature Centre, organising various activities and events every year. The village was serene and bright. I hadn’t been here for a long time and didn’t remember much. The little streets soon took me to the Café Square. There must have been many cafés there in the past. I discovered the village barber shop, tacked away in a little corner round the square. It opens at weekends and is a real attraction. The first time I’d felt jealous of a man’s moustache. The old chair and the barber’s equipment took me back to the time when the village had 2,500 inhabitants. I said good morning to the lady dragging her wheel-cart as I was going past the bakery of Mr Antonis. It was written on the sign: “The bakery of Mr Antonis 1929-1969”. This is what we mean when we say “been a baker for 40 odd years”. The lady going shopping confirmed that. He was an excellent baker. Her house was just across and her face had something of the freshly baked hot cross - buns. This healthy! The elderly lady took me to the most fertile part of the village, talked to me about the river that used to run there, how she used to play with the other kids in the orange and lemon groves and how the women used to chat while doing the laundry altogether. The road took me back to where I’d set off. The scent of a freshly baked pie reminded me I was getting hungry by then. The scent led me to Chryssoula’s place, “To kafenio tis Sintrofias”. It was a leek-spinac - cheese pie made by her, granddaughter of Antonis the baker. If that wasn’t a coincidence... With Chryssoula at the kitchen, Voula at the service, good souma, splendid view, the windmills up on the hill, the village at my feet, Kanela coming and going, and the breeze whispering in my ears how beautiful life can be... “Hey guys, I don’t want to leave, I think I’ll cry”. But friends never let you down, “Have a bit more souma and you are sure to be coming back...” P
Φαγητό της μαμάς, σπιτικά γλυκά, μαρμελάδες, “καλούδια” και μεζέδες φτιαγμένα από τα χεράκια της κυρίας Χρυσούλας σας περιμένουν στο «Καφενείο της συντροφιάς» στην είσοδο των Λευκών με υπέροχη θέα στο χωριό. Mom’s cooking, home made cakes, jams and snacks, all made by Chryssoula, expect you at the «Kafenio tis Syntrofias» at the entrance of Lefkes with a splendid view on the village.
Lefkes, Paros tel.: 22840 43144
Η θέα άπλετη, οι ανεμόμυλοι φάτσα, το χωριό στα πόδια μου. Splendid view, the windmills up on the hill, the village at my feet.
λέγανε”, όταν πλένανε τα ρούχα στις γούρνες όλες μαζί παρεϊτσα. Κι έτσι όπως τα λέγαμε, βρέθηκα πάλι στο ίδιο σημείο που ξεκίνησα και η μυρωδιά της φρεσκοψημένης πίτας μου θύμισε την πείνα μου. Η μυρωδιά με οδήγησε στο μαγαζί της Χρυσούλας, "Το καφενείο της Συντροφιάς". Πρασοχορτοτυρόπιτα από τα χεράκια της Χρυσούλας, εγγονής του Αντώνη του Κρητικού του φούρναρη του χωριού. Αυτό θα πει ευτυχής σύμπτωση. Στο καφενείο της συντροφιάς γεύτηκα όλη την ιστορία του χωριού, το φαγητό φτιαγμένο με αγάπη από τη Χρυσούλα στην κουζίνα και τη Βούλα στην εξυπηρέτηση, ωραία σούμα, η θέα άπλετη, οι ανεμόμυλοι φάτσα, το χωριό στα πόδια μου, η Κανέλα να πηγαινοέρχεται και το αεράκι να μου σιγοψυθιρίζει το πόσο όμορφη όμορφη είναι η ζωή ακόμα και όταν φύγω από εκεί... "Βρε παιδιά, δε θέλω να φύγω, θα βάλω τα κλάματα". Οι φίλοι δεν με αφήνουν ποτέ να με πάρει από κάτω, λίγο σουμίτσα στο ποτήρι και “Άντε πιες και θα μας ξανάρθεις..." P
σελίδα Ι page Ι 71
ep osr sn
σελίδα Ι page Ι 72
pe rso ns πρόσωπα
The Parola issue you are holding in your hands is a small step of initiation to the “inner world” of Paros and its people. Although its beautiful beaches are easily accessible even to first time visitors, getting to find out more about its people is a mystic process. It is this extremely interesting acquaintance with iconic persons of the island that the following pages will be sharing with you. Reading their interviews one becomes aware that Nature has been really generous with the island, as if knowing that here, on what is just a tiny dot in the universe, a multitude of interesting lives from all over the world would meet. Every year Parola aims at presenting –amongst its many other topics– some of the most distinctive people of Paros and Antiparos. So here goes...
Η έκδοση του Parola που κρατάτε στα χέρια σας είναι μια μικρή τελετουργία μύησης στον «εσωτερικό κόσμο» της Πάρου, στους ανθρώπους της. Αν στις όμορφες ακρογιαλιές έχουν πρόσβαση ακόμη και εκείνοι από τους επισκέπτες που φθάνουν στο νησί για πρώτη φορά, το να ανακαλύψεις τους ανθρώπους της είναι μια πιο μυστικιστική διαδικασία. Αυτό το πολύ ενδιαφέρον ταξίδι γνωριμίας με πρόσωπασύμβολα του νησιού, θα το μοιραστούμε μαζί σας στις επόμενες σελίδες. Διαβάζοντας τις συνεντεύξεις τους θα συνειδητοποιήσετε ότι η Φύση στάθηκε γενναιόδωρη με το νησί, γιατί γνώριζε ότι σ΄αυτήν εδώ την κουκκίδα του σύμπαντος θα ανταμώσουν πολύ ενδιαφέρουσες ζωές από όλες τις γωνιές της Γης. Στόχος του Parola είναι κάθε χρόνο να σας παρουσιάζουμε –ανάμεσα στα πολλά άλλα θέματά μας– μερικούς από τους πιο ξεχωριστούς ανθρώπους της Πάρου και της Αντιπάρου.
σελίδα Ι page Ι 73
πρόσωπα | persons
Δέσποινα Γιαβάρα
Η βιβλιοθήκη μου είναι ο παράδεισός μου. Η Δέσποινα Γιαβάρα είναι ηθοποιός και ιδιοκτήτρια του Brazil port bar στο Πίσω Λιβάδι Στην εποχή μας όλο και περισσότεροι καλλιτέχνες στρέφονται στη δημιουργία κάποιου χώρου που σκοπός του είναι να συγκεράσει την καλλιτεχνική δράση με το συμπόσιο και τη φιλοξενία. Με την εμπειρία των εννέα χρόνων στο "Βrazil" στο Πίσω Λιβάδι, τι πιστεύετε ότι κρύβεται πίσω από αυτήν την επιθυμία; Επινοούμε τρόπους ώστε να συνδιάσουμε την καλλιτεχνική έκφραση με την επιχειρηματικότητα. Αυτοί οι χώροι, είναι ιδανικοί να στήσεις εκθέσεις ζωγραφικής, φωτογραφίας, θεατρικά δρώμενα, να παίξεις μουσική, να απαγγείλεις ποίηση... ΄Αρα, αυτόματα, δημιουργείς γύρω σου "επεισόδεια τέχνης". Το θετικό στοιχείο, είναι ότι σ' ένα μπαρ συνήθως συναντάς ανθρώπους σε ευθυμία, έτοιμους να συμβάλλουν στον πολιτιστικό διάλογο. ΄Οσοι σας γνωρίζουν προσωπικά, ξέρουν για την αγάπη που έχετε στο βιβλίο. Ποιό είναι αυτό που σας συγκινεί περισσότερο; Η βιβλιοθήκη μου είναι ο παράδεισός μου. Θα ήταν άδικο προς όλα τα υπόλοιπα να διαλέξω μόνο ένα βιβλίο. Μπορώ να πω όμως ποιό είναι αυτό που επανέρχομαι πιο συχνά. "Αμλετ" του Σαίξπηρ. Στον ΄Αμλετ η αποκατάσταση της δικαιοσύνης που επιζητά ο ήρωας, είναι σχεδόν ίδιας φύσης με αυτή για την οποία παλεύει και ο Ορέστης. Το ιδανικό της δικαιοσύνης άραγε είναι ένστικτο η κοινωνική κατάκτηση του ανθρώπου; Αίσθημα. Αξία. Αγαθό. ΄Ομως, το θέμα με τη δικαιοσύνη είναι, ότι δεν είναι κάτι χειροπιαστό. Κάτι που εννοείται. ΄Οταν έχουν διαφωνία δύο άνθρωποι, ο καθένας πιστεύει ότι έχει δίκιο. Πρέπει να ξεπεράσεις τον εαυτό σου, να μπεις στη θέση του άλλου για να διακρίνεις το δίκαιο. Και τελικά, η δικαιοσύνη είναι θέμα ηθικής. Χρειάζεται συνέχεια να εξασκείς, να επανεξετάζεις, να κριτικάρεις, να αναμορφώνεις την ηθική σου για να είσαι δίκαιος. Και γι΄αυτό πιστεύω τόσοι συγγραφείς βάζουν τους ήρωες τους να παλεύουν τόσο σκληρά για την αποκατάσταση της δικαιοσύνης. Κρίση. Γιατί φτάσαμε εώς εδώ και τι πιστεύετε ότι χρειάζεται να γίνει; Ο Άνθρωπος είναι πνευματικό ον με υλική υπόσταση. Εμείς ασχολούμαστε μόνο με την ύλη και έχουμε ξεχάσει την πραγματική φύση μας. Μεταστροφή χρειάζεται. Και κάτι ακόμα. Μην περιμένουμε να αλλάξουν τα πράγματα από μόνα τους ή να τα αλλάξει κάποιος άλλος (η κυβέρνηση, η τύχη...). Πρέπει ο καθένας μόνος του να κάνει ό,τι μπορεί καλύτερο κάθε μέρα. Ο Νίκος Καζαντζάκης έγραψε: ''Ν΄αγαπάς την ευθύνη. Να λες εγώ, εγώ μοναχός μου θα σώσω τον Συνέντευξη: ΑΥΓΗ ΚΑΛΟΓΙΑΝΝΗ Φωτογραφία: ΝΙΚΟΣ ΖΑΠΠΑΣ σελίδα Ι page Ι 74
«Ο Άνθρωπος είναι πνευματικό ον με υλική υπόσταση. Εμείς ασχολούμαστε μόνο με την ύλη.»
κόσμο. Αν χαθεί, εγώ θα φταίω''. Γνωρίζετε κάθε καλοκαίρι ανθρώπους που επισκέπτονται την Πάρο από κάθε γωνιά της γης. Πως νιώθετε ως ελληνίδα οικοδέσποινα και τι θα θέλατε να πάρουν μαζί τους στη βαλίτσα των αναμνήσεων οι επισκέπτες σας; Νιώθω μεγάλη ευγνωμοσύνη που μπορώ να είμαι σε αυτή τη θέση και να γνωρίζω τόσους και τόσο ενδιαφέροντες ανθρώπους, με διαφορετική κουλτούρα απ΄ όλο τον κόσμο. Γιατί όσο περισσότερο γνωρίζεις διαφορετικούς ανθρώπους, τόσο περισσότερο καταλαβαίνεις ότι όλοι οι άνθρωποι μοιραζόμαστε κοινές ανησυχίες και προσδοκίες. ΄Οσο για το τι θα ήθελα να πάρουν μαζί τους, είναι μόνο ένα: Το ελληνικό ''Φως''. P
in a bar usually one meets people in a cheerful mood, ready to contribute to cultural dialogue. Those who know you personally know about the love you have for books. What is the one that touches you the most? My library is my paradise. It would be unfair to all the rest to pick just one book. But I can tell you what the one I reread more often is: "Hamlet" by Shakespeare. In Hamlet the restoration of justice the hero seeks, is almost of the same nature as the kind of justice Orestes fights for. The ideal of justice, is it an instinct or a social conquest of man? Feeling. Value. Possession. However, the issue with justice is that it is not something tangible. Something that is implied. When two people have a disagreement, each one believes he is right. You need to get over yourself, in order to get into each other's position to discern what is right. And finally, justice is a matter of ethics. One needs to practice all the time, to review, to criticize, to reshape one’s ethics in order to be fair. And therefore I believe this is why writers put their heroes to fight so hard to restore justice. Crisis. Why did we come to this point and what do you think needs to be done? Man is a spiritual being with material substance. We only deal with the matter and we have forgotten our true nature. Shift is what is needed. And one more thing. We should not expect things to change themselves or to be changed by someone else (the government, the fate...). Each one on his own must do the best they can every day. Nikos Kazantzakis wrote: ''Love responsibility. Say I, on my own will save the world. If lost, I'll be the one to blame.''
Despina Giavara
My library is my paradise. Despina Giavara is an actress and the owner of Brazil port bar in Pisso Livadi. Nowadays more and more artists are turning to the creation of a space whose objective is to combine both the artistic activity with the banquet and hospitality. With the experience of nine years in "Brazil" in Piso Livadi, what do you think lies behind this desire? We invent ways to combine artistic expression to entrepreneurship. These spaces are ideal to stage art exhibitions, photography expos, theatrical performances, music concerts, poetry recital... So automatically one creates "art episodes". The positive aspect is that
“Man is a spiritual being with material substance. We only deal with the matter.”
You meet every summer people who visit Paros from every corner of the earth. How do you feel as a Greek hostess and what would you like your visitors to take back in the luggage of their memories? I feel very grateful that I can be in this position and meet so many interesting people from different cultures around the world. Because the more you meet different people, the more you realize that we all share common concerns and expectations. As for what I would like them to take back, there is only one thing: The Greek ''Light''. P
σελίδα Ι page Ι 75
πρόσωπα | persons Πάνος Κέκας
«Μου αρέσει να τιμονεύω όρτσα.» Ο Πάνος Κέκας δεν παράγει - εδώ και δεκαετίες - μόνο πνευματική τροφή, ως σκηνοθέτης και παραγωγός. Εκτός από τα οπτικοακουστικά του προϊόντα, που θα δούμε και θα ακούσουμε το καλοκαίρι στην Πάρο και στις Κυκλάδες, από το εργαστήριο της ψυχής του βγαίνουν, για δεύτερη σεζόν, και κάποιες θεσπέσιες, μεθυσμένες γεύσεις. «Ρακέντι» δεν ονομάζεται το σκάφος του, αν και είναι ιστιοπλόος, αλλά το εστιατόριό του... Γιατί στην Πάρο; Γιατί η Πάρος είναι Κυκλάδες, είναι η δύναμη του αέρα και η αισιοδοξία που σου χαρίζει το κυκλαδίτικο φως. Είναι το χαμόγελο των ανθρώπων, ο ανοιχτός ορίζοντας και η λάμψη του αιγαιοπελαγίτικου πολιτισμού. Τέλος γιατί στην Πάρο, τα όνειρα ταξιδεύουν γρήγορα και φθάνουν έγκαιρα στον προορισμό τους. Τί είναι για σας το Ρακέντι, εκτός από επιχείρηση; Ρακέντι στις Κυκλάδες ονομάζουν το οίκημα που γίνεται η απόσταξη του τσίπουρου, της σούμας κ.λ.π Το Ρακέντι προέκυψε από ένα ταξίδι εσωτερικής αναζήτησης και έγινε ένα εστιατόριο με γεύσεις, ήχους και αρώματα του Αιγαίου. Είναι όμως παράλληλα και ένα «αποστακτήριο» ιδεών και συναισθημάτων. Είναι ένας χώρος ουσιαστικής επικοινωνίας ανθρώπων με διαφορετικές κουλτούρες, συμπεριφορές και ιδεολογίες που έχουν σαν κοινό σημείο αναφοράς την αγάπη τους για την Ελλάδα και την Πάρο. Τί ετοιμάζετε τώρα, και ποια είναι τα σχέδιά σας για το μέλλον; Στην κουζίνα του μυαλού μου έχουν αρχίσει οι προετοιμασίες για το νέο μενού. Αυτό περιλαμβάνει μία μουσική παράσταση για τις Κυκλάδες με την Αναστασία Μουτσάτσου, όπου θα παρουσιαστούν για πρώτη φορά ποιήματα του αγωνιστή Μανώλη Γλέζου, καθώς και μία παράσταση που βασίζεται στο βιβλίο «Γιώργος ο Νέγρος - Ο τίγρης του Αιγαίου» του Τέο Ρόμβου. Επίσης τον Οκτώβρη θα διδάξω το έργο «Ο χορός των τεράτων» της Ε. Αγαθονικιάδη με παριανούς ηθοποιούς και θα σκηνοθετήσω 15 βίντεο για το Επιμελητήριο Κυκλάδων. Τέλος, ελπίζω το «Ρακέντι» να αποτελέσει και το 2015 ένα σημείο αναφοράς για τον γαστριμαργικό τουρισμό μας, έχοντας στις αποσκευές του και τη διάκριση «AEGEAN CUISINE». Ποια είναι η σχέση πολιτισμού της εικόνας και πολιτισμού των γεύσεων; Η εικόνα θα έπρεπε να ενισχύει τη γνώση, να μεταφέρει ιδέες, να εικονογραφεί την ποίηση και τον πολιτισμό. Η διαχείριση της όμως από τα ΜΜΕ δεν έχει κάποια σχέση με αυτές τις αξίες. Η «ηθική» της εικόνας σήμερα λειτουργεί σαν Δούρειος Ίππος για να διαβρώσει συνειδήσεις και συμπεριφορές και να κατευθύνει την κοινωνία μας στην κατανάλωση, τον ατομικισμό, την αποξένωση. Αντίθετα, ό,τι γεννιέται σε μια κουζίνα απευθύνεται σε όλες τις αισθήσεις, εμπεριέχει ένα μεγάλο κομμάτι της παράδοσης του τόπου και ανασύρει μνήμες από τον ξεχασμένο γευστικό μας πολιτισμό. Ένα καλομαγειρεμένο φαγητό έχει ψυχή, ξεπερνά την τέχνη, χαρίζει συγκίνηση, ενθουσιαΣυνέντευξη: ΠΑΥΛΟΣ ΜΕΘΕΝΙΤΗΣ Φωτογραφία: ΝΙΚΟΣ ΖΑΠΠΑΣ σελίδα Ι page Ι 76
«Η εικόνα θα έπρεπε να ενισχύει τη γνώση, να μεταφέρει ιδέες, να εικονογραφεί την ποίηση και τον πολιτισμό. »
σμό και μικρές στιγμές ευτυχίας. Τί σημαίνει για σας να αρμενίζετε με όρτσα καιρό, στη ζωή και στην τέχνη; Είναι μία πρόκληση και συγχρόνως μία αναμέτρηση με τον ίδιο σου τον εαυτό. Στην ιστιοπλοΐα, που είναι και η μεγάλη μου αγάπη, συνήθως ξεκινάμε για το χειρότερο και ελπίζουμε στο καλύτερο, γι` αυτό πρέπει πάντα να είμαστε καλά προετοιμασμένοι. Και αυτό έκανα μέχρι τώρα, όχι μόνο στη θάλασσα αλλά και στην ίδια τη ζωή. Μου αρέσει να τιμονεύω όρτσα, κόντρα στις προκλήσεις προσπαθώντας να τις δαμάσω να τις ξεπεράσω, να μείνω στον αφρό. Μόνο έτσι αποκτάς συναρπαστικές εμπειρίες που σε συντροφεύουν μέχρι το τέλος. Ταξιδεύοντας, είτε με το σώμα είτε με το νου, αντιπαθούσα πάντα τα λιμάνια. Γιατί ο ντόκος σε κρατάει πάντα σε επαφή με την γη, είναι ο ομφάλιος λώρος που σε συνδέει με την πραγματικότητα, την ασφάλεια, τη σταθερότητα. Εγώ όμως προτιμώ το ανοικτό πέλαγος, την ηδονή του απέραντου. Το ατέρμονο ταξίδι στη θάλασσα των συναισθημάτων και των ονειροπολήσεων. P
love for Greece and Paros. What are you currently working on, and what are your future plans? In my mind’s kitchen, I’m putting together a new menu. It will include a music show due for the Cyclades, featuring Anastassia Moutsatsou and presenting for the first time poems by Manolis Glezos, renowned for his heroic act of ripping the Nazi Swastika from the Acropolis 74 years ago, followed by a performance based on the book Negro George. The Aegean tiger by Theo Romvos. In October, I’ll be coaching a group of Parian actors for the play The monsters’ ball by Helen Agathonikiadi, and directing fifteen video clips commissioned by the Cyclades Chamber. Finally, I hope that, in 2015, my restaurant will remain among those setting the culinary benchmark for the Greek tourist scene, having garnered the Aegean Cuisine award. What’s the relation between the image culture and culinary culture? The image should enhance knowledge, convey insights, and illustrate poetry and culture. But its management by the media has nothing to do with these values. The morality of the image now serves as a Trojan horse used to erode principles and manners and steer society towards consumption, individualism, and alienation. On the other hand, everything born out of a kitchen appeals to all the senses, encompasses a large part of the local tradition, and unlocks memories of our longforgotten culinary culture. A well-cooked dish has a soul of its own; it transcends art, moves, excites and gives you snippets of happiness.
Panos Kekas
“I enjoy helming upwind.” For some decades now, Panayiotis Kekas has been crafting food for the mind as a film director and producer. In addition to his audiovisual work, which we’ll have the pleasure to see and hear in Paros and other Cycladic islands this summer, his soul’s laboratory has, for a second season, come up with a host of exquisite, full-spirited flavours. Oh, yes, he’s also a sailor, but “Rakenti” is not the name of his sailboat. It’s the name of his restaurant. Why Paros? Because of everything that Paros is: it’s the Cyclades; it’s the force of the wind, and the optimism the Cycladic light evokes; it’s the people’s smile, the open horizon and the radiance of the Aegean culture; and, finally, because in Paros dreams travel fast and reach their destination on time. What is Rakenti to you, besides a business v enture? In the Cyclades region, a “rakenti” is the facility where the distillation of tsipouro, souma and the like is carried out. Rakenti came out of an inner voyage to become a restaurant featuring aromas, flavours and sounds of the Aegean. All the while, it’s a distillery of ideas and emotions; a space of meaningful communication among people of different cultures, attitudes and mindsets who share their common
“The image should enhance knowledge, convey insights, and illustrate poetry and culture.”
What does it mean to you to sail upwind, both in life and in art? It’s a challenge and, at the same time, a race against yourself. In sailing, my all-time love, you plan for the worst and hope for the best, so you should always brace yourself for the unexpected, as I’ve been doing so far, at sea and in life. I enjoy helming upwind, fighting against the odds, struggling to ride the waves, tame the tempests, stay upright and dry. This is how you get exciting experiences that stay with you for a lifetime. When travelling, either with my body or in my mind, I’ve always disliked ports - because the docks keep you on land; they’re the umbilical cord that keeps you tied to reality, security, and stability. I prefer the open sea, the immense pleasure you get from the blue expanse of water stretching out before you; the never-ending voyage in the ocean of emotions and daydreams. P
σελίδα Ι page Ι 77
πρόσωπα | persons
Σταύρος Νιφλής
«Η φωτογραφική μηχανή είναι προέκταση του χεριού μου» Ο Σταύρος Νιφλής μπήκε για πρώτη φορά στο σκοτεινό θάλαμο στα δέκα του χρόνια, για να τυπώσει φωτογραφίες του αδελφού του, ερασιτέχνη φωτογράφου, στις γειτονιές του Πειραιά, όπου και μεγάλωσε. Σήμερα, σαράντα τέσσερα χρόνια μετά, ο Σταύρος έχει την φωτογραφική μηχανή του μονίμως σε απόσταση χειρός. Με την κάμερά του έχει κατακτήσει την επαγγελματική καταξίωση: τέσσερις φωτογραφίες του εξετέθησαν στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Πεκίνου, ως αντιπροσωπευτικές της Ελλάδας. Επίσης, έχει τέσσερα παιδιά και μια καριέρα στην Πάρο, το νησί που αγάπησε, γιατί εδώ βρήκε εκείνη την ατμόσφαιρα της γειτονιάς των παιδικών του χρόνων. Τί σημαίνει για σας η φωτογραφία; Η φωτογραφία είναι για μένα ένας τρόπος ζωής. Βλέπω τον κόσμο, την ουσία του, τη ψυχή του, μέσα από μία μηχανή. Αυτό που με ευχαριστεί πάνω απ' όλα είναι να βγαίνω για να βρω ωραίες εικόνες, να είμαι σε ένα διαρκές ταξίδι αναζήτησης της ομορφιάς. Με τη φωτογραφία έρχομαι σε επαφή με τη φύση, αλλά και με τον άνθρωπο. Μου αρέσει πολύ η φωτογραφία δρόμου, να καταγράφω την καθημερινή ζωή των ανθρώπων. Έχω ταξιδέψει στην Αμερική, την Ινδία, την Αφρική... Στην Πάρο τί φωτογραφίζετε; Κυρίως τοπία. Κάνω και αρχιτεκτονική φωτογραφία, αλλά επειδή ο βιοπορισμός έχει απαιτήσεις, κάνω ό,τι φωτογράφηση χρειάζεται ο κόσμος σε ένα νησί όπως η Πάρος: γάμους, βαφτίσια... Μπορεί μια φωτογραφία γάμου να είναι έργο τέχνης; Όταν φωτογραφίζω γάμους, με αγάπη το κάνω, ποτέ σαν αγγαρεία. Προσπαθώ να μπώ μέσα στην ψυχή του άλλου, να καταγράψω την χαρά του. Για να γίνει αυτό, πρέπει να μπεις στο κλίμα του θέματος, να προσεγγίσεις τις ιδιαιτερότητές του. Κάθε γάμος είναι διαφορετικός, όπως κάθε τοπίο και κάθε άνθρωπος έχει τη δική του ομορφιά. Ναι, μια φωτογραφία γάμου ή βάφτισης μπορεί να είναι ένα έργο τέχνης, γιατί μια καλή στιγμή που θα καταγράψω, μπορεί να αφορά περισσότερους ανθρώπους από τους νεονύμφους που θα την κρεμάσουν στο σαλόνι τους. Ένας φωτογράφος σηκώνει τη μηχανή του για να τραβήξει – αυτό είναι μια επιθετική ή μια αμυντική ενέργεια; Μπορεί να ενοχλεί, να μοιάζει με επιθετική ενέργεια, γιατί ο φωτογράφος φαίνεται σαν να σημαδεύει, ενώ η μηχανή μοιάζει με όπλο. Αλλά δεν είναι μια επίθεση – για μένα είναι μια διαδικασία προσέγγισης. Η φωτογραφία σε κάνει πιο ευαίσθητο. Ψάχνεις για το καλό και το σημαντικό γύρω σου, βλέποντας λεπτομέρειες που οι περισσότεροι άνθρωποι παραβλέπουν. Συνέντευξη: ΠΑΥΛΟΣ ΜΕΘΕΝΙΤΗΣ Φωτογραφία: ΝΙΚΟΣ ΖΑΠΠΑΣ σελίδα Ι page Ι 78
«Η φωτογραφία είναι για μένα ένας τρόπος ζωής. Βλέπω τον κόσμο, την ουσία του, τη ψυχή του, μέσα από μία μηχανή.»
Όμως, πρέπει να είσαι όσο πιο αφανής γίνεται, όσο πιο διακριτικός και αθόρυβος μπορείς. Και βέβαια, πάντα σε ετοιμότητα. Όνειρα και φιλοδοξίες; Θα ήθελα πολύ να έχω το χρόνο να φωτογραφίζω, μόνο για μένα, τους ανθρώπους και τα τοπία της Πάρου. Αγαπώ πολύ αυτόν τον τόπο, τον γνωρίζω πολύ καλά, το φως του, την ψυχή του. Ξέρω πού θα πάω, τί θα τραβήξω... Φιλμ ή ψηφιακή φωτογραφία; Παρόλη την ψηφιακή εξέλιξη των μηχανών, όπου ο καθένας μπορεί ανά πάσα στιγμή να φωτογραφήσει κάτι, μια καλή φωτογραφία δεν βγαίνει κάθε μέρα. Σημασία έχει όχι η μηχανή, αλλά το μάτι του φωτογράφου και η στιγμή, η συγκυρία. Και πάλι, καμιά φορά, το να βλέπεις μια ωραία εικόνα και να μην την τραβάς, έχει κάποιο μεγαλείο. Αν δεν γεμίσει η κάρτα ή το φιλμ της κάμερας, γεμίζει η ψυχή σου... P
lives. I’ve travelled to the U.S., India, Africa... What do you photograph in Paros? Mainly landscapes. I’m also into architectural photography, but the exigencies of making a living led me to take on any event photography job requested on an island like Paros: weddings, christenings... Can a wedding photograph be a work of art? Photographing weddings is for me a labour of love, never a chore. I try to reach into the soul of my subjects, record their joy. To do this, one must engage with them, grasp its peculiarities. Every wedding is a singular occasion, just like every landscape and every person have their own beauty. Yes, a christening or a wedding photograph can be a work of art, because the meaningful moment I capture may be relevant to more people than just a couple of newly-weds who will hang it in their living room. A photographer raises his camera to click a shot - is this is an offensive or a defensive act? It can cause tension; it may look like an aggressive move, as the photographer seems to be pointing, while the camera is like a gun. But it’s not an attack; to me, it’s a process of approximation. Photography makes you more sensitive. You look for what’s good and important around you, noticing details most people readily overlook. But you have to be as inconspicuous as possible, as discreet and silent as you can be. And, of course, always on the go.
Stavros Niflis
“My camera is an extension of my hand.” Stavros Niflis was ten years old when he entered a darkroom for the first time to print photos taken by his brother, an amateur photographer, in the streets of Piraeus, where they were growing up. Today, forty-four years later, Stavros keeps his camera close at hand at all times. This camera has earned him professional recognition: four of his photos were exhibited as representative of Greece on the sidelines of the Beijing Olympics. He has four children and a career in Paros, the island he has always loved, as the whole ambiance takes him back to his childhood. What does photography mean to you? Photography, to me, is a lifestyle. I see the world, its essence, its psyche, through a camera. What pleases me most is going outdoors to look for gripping pictures, being on a perpetual quest for beauty. Photography brings me close to nature and the human condition. I love street photography; I’m keen on documenting people’s daily
“Photography, to me, is a lifestyle. I see the world, its essence, its psyche, through a camera.”
What about your dreams and ambitions? I’d love to have the time to photograph, just for myself, the people and the landscapes of Paros. I’m overwhelmed by the place; I know it so well - its light, its soul; I know where to go, which images to capture... Analogue or digital photography? Although the digital shift in photography has made it possible for anyone to take a snapshot of anything at any time, a good photo doesn’t come about every day. What is essential is not the camera; it’s the eye of the photographer and the moment, the timing. Then again, sometimes, there’s a degree of grandeur in averting the camera’s eye from a beautiful image you’ve caught sight of. The memory card or film roll may not fill up, but your soul will... P
σελίδα Ι page Ι 79
πρόσωπα | persons Τι ήταν αυτό που σας ώθησε να δημιουργήσετε το «The Green Prοject» εν μέσω κρίσης; Ο κόσμος σε οδηγεί. Είχαμε τα αυγά μας, τις κότες μας, τις καλλιέργειές μας.Υπήρχαν σε πληθώρα. Ήθελα να τα προσφέρω στον κόσμο. Δεν πήγα να κάνω κάτι άσχετο, αλλά αυτό που έχω μάθει από την οικογένειά μου. Και βέβαια με ώθησε η βοήθεια του φίλου Πέτρου Καπαρού ο οποίος επένδυσε σε όλο αυτό, με χρήματα και ιδέες. Ήδη συμπληρώσαμε τέσσερα χρόνια και προχωράμε ανοδικά. Λειτουργούμε άλλωστε και το χειμώνα με φουλ τζάκι αναμμένο!
Γιάννης Ραγκούσης
«Θέλω να ζήσω όπως έχω μεγαλώσει.» Είναι νέος, αεικίνητος και έχει μια εναλλακτική και οικολογική προσέγγιση στα πράγματα που είναι ορατή και στο μαγαζί του “The Green Project” στο Δρυό. Εδώ ο επισκέπτης, πλάι σε μια φυσική δεξαμενή, μπορεί να απολαύσει από καφέ μέχρι ποτό και επιλεγμένα πιάτα. Ένας ολόκληρος τοίχος είναι καλυμμένος από μαρμελάδες δικής του παραγωγής, ενώ οι πελάτες μπορούν να γευτούν πρωτότυπα κοκτέιλ μαρμελάδας! Γνωρίζοντας το Γιάννη Ραγκούση, παιδί αγροτικής οικογένειας, σκέφτεσαι πως αποτελεί ένα καλό παράδειγμα του πώς θα μπορούσαν οι νέοι να βγουν κερδισμένοι αξιοποιώντας έξυπνα όσα έχει να τους προσφέρει ο τόπος τους. Ο Γιάννης χρησιμοποιεί όλα τα ντόπια προϊόντα που παράγει η οικογένειά του και άλλοι παραγωγοί της Πάρου για να δημιουργήσει μερικά πολύ ιδιαίτερα εδέσματα για το καφέ-μπαρ του. Οι μαρμελάδες σας έχουν αρχίσει να γίνονται ανάρπαστες. Τι είδη μπορεί να βρει κανείς και πού μπορεί να τις προμηθευτεί; Θα βρείτε φραγκόσυκο, μανταρίνι με μαστίχα, κορόμηλο, βερίκοκο, γλυκά κουταλιού και μεταξύ άλλων μια μαρμελάδα πορτοκάλι με σοκολάτα που είναι ευδιάκριτη γι’ αυτό και αρέσει πολύ. Δουλεύω ατέλειωτες ώρες για όλα αυτά. Είναι δουλειά για φυλακισμένο (γελάει). Αρχικά οι μαρμελάδες ήταν ιδέα μιας κυρίας εδώ στην Πάρο. Αλλά μια μέρα της ζήτησα να μου δείξει πως τις φτιάχνει. Ε, ύστερα το προχώρησα το πράγμα. Σήμερα οι μαρμελάδες μας πωλούνται σε μαγαζιά της Πάρου, προσφέρονται στο πρωινό τεσσάρων ξενοδοχείων του νησιού, ενώ θα τις βρει κανείς και σε τρία μαγαζιά της Αθήνας: το «Tinto» (Ν.Σμύρνη,) τη «Σέσουλα της Γειτονιάς» (Ν.Φιλαδέλφεια) και την «e-utopia» (Ν.Ερυθραία). Βλέπω πως στο μαγαζί σας εστιάζετε ιδιαίτερα στα ντόπια προϊόντα… Ναι, για παράδειγμα χρησιμοποιώ τυριά από το Δρυό και τα κοντινά χωριά. Και γενικότερα προτιμώ ελληνικά προϊόντα. Παγωτά Kayak, Green Cola, Έψα. Φέτος, ας πούμε, δουλεύουμε μόνο με ελληνικές μπύρες και μάλιστα μικροζυθοποιίας. Η λογική ήταν να φτιάξω έναν χώρο στον οποίο θα μπορώ να προσφέρω τα προϊόντα που παράγω. Λάδι, ελιές, ημίγλυκο κρασί από Μανδηλαριά, σούμα. Και βέβαια οι μαρμελάδες είναι από φρούτα του περιβολιού μου ή από την φύση της Πάρου. Στην οικογένειά μου φυτεύουμε πατάτες με μια ιδιαίτερη φιλοσοφία: τις ποτίζουμε με υφάλμυρο νερό. Η γεύση τους δεν έχει καμία σχέση με αυτή της συνηθισμένης πατάτας». Συνέντευξη: ΕΥΑΝΝΑ ΒΕΝΑΡΔΟΥ Φωτογραφία: ΝΙΚΟΣ ΖΑΠΠΑΣ σελίδα Ι page Ι 80
Ο Γιάννης χρησιμοποιεί όλα τα ντόπια προϊόντα που παράγει η οικογένειά του και άλλοι παραγωγοί της Πάρου για να δημιουργήσει μερικά πολύ ιδιαίτερα εδέσματα
Σε ποιους απευθύνεστε; Τον Αύγουστο δουλεύω 80% με Ελληνες. Γενικά, θα δείτε από έναν πιτσιρικά 5 χρονών μέχρι έναν 80χρονο. Λόγω φιλοσοφίας ωστόσο, δεν λειτουργούμε με τη λογική του μαζικού τουρισμού. Από την άλλη, λόγω ακριβώς αυτής της φιλοσοφίας, δεν θα αφήσω κανέναν παραπονεμένο. Ακόμα κι εκτός ωραρίου αν έρθει κανείς θα τον κεράσω ένα φραπέ. Με ενδιαφέρει όσοι έρχονται εδώ να νοιώθουν σαν να πηγαίνουν στην γιαγιά τους ή στην αυλή ενός φίλου τους. Η Πάρος ποντάρει πολλά στον τουρισμό. Δεν είναι «ριγμένη» η πρωτογενής παραγωγή; Δεν είναι αλήθεια ότι ελάχιστοι νέοι ενδιαφέρονται για την παραγωγή. Απλώς δεν έχουν τη γνώση ή τη δυνατότητα οι περισσότεροι. Υπάρχει αυτάρκεια στο νησί. Οργάνωση δεν υπάρχει. Ξέρετε πόσα προϊόντα πετιούνται γιατί δεν έχουν σκεφτεί πώς θα τα διοχετεύσουν; Οι χονδρέμποροι της Πάρου θα τηλεφωνήσουν στη λαχαναγορά της Αθήνας για να παραγγείλουν πιο φτηνά. Γνωστός μου έβγαλε πατάτα και τελικά την πέταξε. Η Πάρος είναι από τα λίγα νησιά που διαθέτει τόσο μεγάλο καλλιεργήσιμο χώρο λόγω μορφολογίας (νερά, πεδιάδα). Αλλά υπάρχει μια έλλειψη συνεργασίας σε όλους τους τομείς. Σκέφτεστε να επεκταθείτε και άλλο; Δεν ονειρεύομαι να φτιάξω κανέναν ουρανοξύστη. Θέλω να ζήσω όπως έχω μεγαλώσει. Απλώς, τον τρόπο που έχω μεγαλώσει τον έκανα δουλειά. P
and mastic, cherry plum, apricot, spoon sweets, plus an orange and chocolate jam with a distinct flavour which I’m especially fond of. I work long hours for all this - it’s a drudgery [laughing]. A local lady used to make them. One day I asked her to show me how she crafted them and used her tips as a springboard for creating my own variations. Today our jams feature on the breakfast buffets of four hotels on the island and are sold in a number of shops in Paros and in three outlets in Athens: “Tinto” (Nea Smirni,) “Sessoula tis Geitonias” (Nea Philadelphia) and “e-utopia” (Nea Erythrea). can see your commitment to local products ... Indeed. For example, I use cheeses from Drios and nearby villages. And, in general, I prefer Greek products - Kayak ice cream, Green Cola, Epsa soft drinks. This year, we’re only serving Greek microbrewerycrafted beers. My goal was to create a space in which I could offer what I produce: olive oil, olives, semi-sweet wine from Mandilaria, souma (fig-based spirit), and jams, of course, made with fruit grown in my orchard or the island’s bountiful fields. My family has been growing potatoes using a special method: we irrigate them with brackish water. As a result, their taste is superior to that of their store-bought counterparts.” What was it that prompted you to start “The Green Project” amidst the economic crisis? The people lead the way. We had our own hens and eggs, and the season’s yield of our own produce. I wanted to share this abundance with the community. I just set out to do what I’ve learnt from my family. In this I was supported by my friend, Peter Kaparos, who invested money and thought in the whole venture. It’s already been four years and counting. We’re open all-year-round. In winter, a blazing fireplace keeps the place snug!
Yannis Ragoussis
“want to live as I was raised.” He’s young, restless, with an alternative, ecological approach to living, which is readily evident in “The Green Project,” his café bar in Drios. Here visitors can unwind over a coffee or drink and an eclectic selection of dishes by a natural cistern. An entire wall is covered with jars of his own jam, and guests are invited to sample never-tasted-before jam cocktails! Yannis Ragoussis, born to a rural family, makes a good example of how young people could benefit from making the most of what their home place has to offer. Yannis uses local ingredients produced by his family and other producers of Paros to create special treats for his shop. Your jams are becoming fast-sellers. What flavours do you offer and where can one find them? We have a wide range. The line includes prickly pear, tangerine
Yannis uses local ingredients produced by his family and other producers of Paros to create special treats for his shop.
Paros is betting heavily on tourism. Doesn’t this mean that primary production comes off second best? They say that very few young people take any interest in agriculture, but this not true. Most of them just don’t have the know-how or the means to get it going. Paros is self-sufficient. What we’re lacking in is method. Do you know how many products are discarded because no one has put much thought into ways of distributing them? Wholesalers on the island who want cheaper products will opt for placing an order at the vegetable market of Athens. I know of someone who decided to grow potatoes only to discard them. Paros is one of the few islands with so much cultivable land due to its morphology (flatland, lots of water). But there’s a deficit in cooperation skills. Are you thinking of expanding? I’m not after anything grandiose or earth-shattering. I want to live as I was raised. I’ve simply made a business out of the way I grew up. P
σελίδα Ι page Ι 81
πρόσωπα | persons
Irana JiAn Fouroulis
«Να διδάσκω γιόγκα είναι αυτό που αγαπώ να κάνω.» Η Irana JiAn είναι μια νέα και όμρφη γυναίκα με ελληνική και αργεντίνικη καταγωγή. Λεπτή, σβέλτα, ζεστή με φωτεινά μάτια δείχνει να ζει πραγματικά σύμφωνα με τις αρχές της γιόγκα, την οποία διδάσκει. Εξάλλου φιλοδοξία της είναι να ενθαρρύνει τον κόσμο να ζει όσο καλύτερα μπορεί, μέσα από τη συνειδητή άσκηση και αυτοπαρατήρηση, όπως λέει η ίδια.
συνειδητής εξέλιξης του ατόμου.
Ποια είναι η φιλοσοφία της διδασκαλίας σου ; Ο τρόπος διδασκαλίας μου είναι αυτό που συνηχεί με μένα, με αυτά που έμαθα και με το ποια είμαι. Να διδάσκω γιόγκα είναι αυτό που αγαπώ να κάνω. Η φιλοσοφία μου ενσωματώνει αναπνοή, ευθυγράμμιση και ανατομική επίγνωση με σκοπό να κατευθύνει το μαθητή προς την εσωτερική του εμπειρία της πρακτικής. Διδάσκω παραδοσιακή γιόγκα αλλά και Vinyasa Flow. Η γιόγκα είναι για μένα μια ζωτική, ισχυρή και συμπονετική επιστήμη για τη θεραπεία και την ενδυνάμωση του σώματος, του νου και της ψυχής. Ποια είναι τα πιο δυνατά χαρακτηριστικά σας σαν δασκάλα γιόγκα; Εμπειρία: Μέσα από 20 χρόνια πρακτικής, έχω αναπτύξει ένα σύστημα για να μεταδώσω τη γιόγκα σε όλους, ανεξάρτητα από το επίπεδο ικανότητας του καθένα. Διδάσκω σωματική ενδυνάμωση (Vinyasa), κλασσική Hatha, θεραπευτική γιόγκα και αναζωογονιτική Yin Yoga. Στην πρακτική ενθαρρύνω το μαθητή να γίνει πιο δυνατός, να αναλάβει την ευθύνη της υγείας του και να αγκαλιάσει τα όριά του. Αντίληψη: Παρόλο που είναι σημαντικό να υπάρχει ένα πλάνο για το μάθημα, προσωπικά πιστεύω ότι το να είσαι δάσκαλoς σημαίνει να αντιλαμβάνεσαι τις ατομικές ανάγκες, τη διάθεση και το επίπεδο της τάξης την κάθε στιγμή, έτσι ώστε να κρατάς τους μαθητευόμενους ενθουσιώδεις και παρόντες. Να δημιουργείς τόσο άνεση όσο και πρόκληση. Ολοκλήρωση: Η γιόγκα που διδάσκω είναι μια μέθοδος ενσωμάτωσης (Integral Yoga). Αυτό σημαίνει, δυνατό σώμα, καθαρό και εστιασμένο νου, και συναισθηματική ισορροπία. Μέσα από αυτή την τεχνική όχι μόνο αποκτούμε καλύτερη φυσική κατάσταση, αλλά γινόμαστε πιο δημιουργικοί, πιο παραγωγικοί και χαρούμενοι στη ζωή μας. Η Integral Yoga είναι μια ολιστική προσέγγιση κι ένας δρόμος Συνέντευξη: ΑΥΓΗ ΚΑΛΟΓΙΑΝΝΗ Φωτογραφία: ΜΙΧΑΛΗΣ ΣΑΛΗΣ σελίδα Ι page Ι 82
«Έχω αναπτύξει ένα σύστημα για να μεταδώσω τη γιόγκα σε όλους.»
Σε μια τάξη γεμάτη από άτομα με διαφορετικούς στόχους, πώς καταφέρνεις να δίνεις κίνητρο και να κρατάς το ενδιαφέρον; Το κάθε μάθημα είναι μια έκπληξη, είναι πάντα διαφορετικό. Αυτό συμβαίνει γιατί η έμπνευσή μου εξαρτάται από τους μαθητευόμενους και από το θέμα της ημέρας. Ενθαρρύνω δημιουργικότητα στην τάξη με το να είμαι δεκτική και να αφουγκράζομαι τη στιγμή. Παρατηρώντας και μεταδίδωντας τη γνώση με καλοσύνη και εκφραστικότητα. Ποιες ημερήσιες και εβδομαδιαίες πρακτικές ενσωματώνονται στη διδασκαλία σου; Καθημερινά δυναμώνουμε και αποτοξινώνουμε το σώμα με δημιουργικές πρακτικές. Αναζωογονούμε και αποκαθιστούμε την ενέργειά μας μέσα από πρακτικές αναπνοών και χαλαρωτική γιόγκα. Εστιάζουμε και καθαρίζουμε το νου με διαλογισμό και άλλες τεχνικές όπως mantra. Εβδομαδιαία, ενσωματώνουμε και άλλες πρακτικές προκειμένου να πετύχουμε συγκεκριμένους στόχους ευεξίας και υγείας. Τι σε ώθησε να γίνεις δασκάλα γιόγκα; Η συνειδητοποίηση ότι η ζωή μας είναι στα χέρια μας, όπως και εμείς είμαστε στα χέρια της ζωής. Η φιλοδοξία μου να ενθαρρύνω τον κόσμο να είναι όσο καλύτερα μπορεί, μέσα από τη συνειδητή άσκηση και αυτοπαρατήρηση. Η γιόγκα με έμαθε ότι η αληθινή δύναμη και ακεραιότητα είναι επακόλουθο μιας ζωής σε αρμονία. P
Which are your main strong points as a Yoga instructor? Experience– through more than 20 years of practice, I have developed a system to bring yoga to everyone, to all levels of ability. I teach physically strengthening Vinyasa, Hatha classical, and Therapeutics for healing and calming and rejuvenating Yin Yoga practice; I encourage you to get strong and take responsibility for your health, to embrace your limits. - Perception- Although it is important to have a class plan, personally I believe that being a teacher means you understand what each individual needs, the mood and level of the class, in the given moment and keep your students enthusiastic and present, at ease, yet challenged. -Integration- Yoga for me is the science of embodiment. I teach Integral Yoga. This means strong body, clear and focused mind and emotional balance. Through this method not only you become fit but you become more powerful, productive and joyful in your life. It is a holistic approach and a path of conscious evolution.
Irana JiAn Fouroulis
“Teaching Yoga is what I love to do.” Irana JiAn is a beautiful young woman of Greek and Argentine origin. Slim, swift and warm with bright eyes she really seems to be living according the principles of yoga, which she teaches. In fact her aspiration is to encourage people to be the best they can be, through physical practice, self observation, and trust, as she says. Can you describe your philosophy of teaching? My teaching style is what resonates with me, with what I have learnt and who I am. Teaching Yoga is what I love to do. I integrate breath, alignment and anatomical awareness to draw the student into their inner experience of each practice. I explore both traditional Yoga and Flow style. Yoga is for me a vital, powerful and compassionate science for healing and strengthening the body-mind and the psyche.
“I have developed a system to bring yoga to everyone.”
In a class full of people with widely different aims, how do you strive to keep everyone engaged and motivated? In my classes you will always be surprised, they are always different. Because I get inspired depending on whom I teach and what is the theme of the day. I encourage creativity in the classroom by being receptive in the moment. By observing, giving the knowledge compassionately and with freedom of expression. What daily or weekly routines would be incorporated in your teachings? Daily, we strengthen and purify the body through creative sequences. We rejuvenate and restore energy through breathing practices (Pranayama) and calming gentle yoga. We focus and clear the mind through meditation, and other practices such as Mantra. Weekly, we incorporate wellness sessions towards achieving specific health and fitness aims. What made you become a yoga teacher? The realization that our future is in our hands, as much as we are in life’s hands. My aspiration is to encourage people to be the best they can be, through physical practice, self observation, and trust. Yoga taught me that true power, strength and integrity come only as a result of a life lived in harmony. P
σελίδα Ι page Ι 83
πρόσωπα | persons
Βίκυ Πρέστον
«Γίνετε μέρος της αλλαγής που θέλετε.» Με καταγωγή από τη Μεγάλη Βρετανία, η Βίκυ Πρέστον ζει εδώ και 30 χρόνια στην Ελλάδα, είκοσι από τα οποία στην Πάρο. Εδώ είναι κυρίως γνωστή ως η εκδότρια του αγγλόφωνου περιοδικού Paros Life & Naxos Life από το 1998 ως το 2013. Τα τελευταία χρόνια δουλεύει εθελοντικά για την ίδρυση και επέκταση του δίγλωσσου Μοντεσσοριανού σχολείου στη Νάουσα και σαν μέλος της ομάδας Ιnnovaros, που προωθεί τη βιώσιμη ανάπτυξη της Πάρου. Με το αγγλόφωνο περιοδικό Paros Life, (και αργότερα Paros Life & Naxos Life) ήσασταν επί 15 χρόνια η φωνή της διεθνούς κοινότητας στην Παροναξία. Πώς αισθανθήκατε όταν σταματήσατε την έκδοσή του; Θυμάμαι τη στιγμή που πήρα τελικά την απόφαση να σταματήσω και το κυρίαρχο συναίσθημα ήταν η ανακούφιση. Τα έσοδα από τη διαφήμιση μειώνονταν χρόνο με το χρόνο από όταν άρχισε η κρίση. Έτσι το Paros Life ακολούθησε τη μοίρα των άλλων 250.000 μικρών επιχειρήσεων στην Ελλάδα που καταδικάστηκαν από τις λανθασμένες πολιτικές της «λιτότητας». Όσο για το ότι ήμουν η «φωνή» της διεθνούς κοινότητας του νησιού, πάντα έβλεπα τον εαυτό μου σαν «γέφυρα» ανάμεσα στους Έλληνες και ξένους κατοίκους. Ακόμα νιώθω ότι είναι καθήκον μου να ενημερώνω τους μη ελληνόφωνους κατοίκους του νησιού και ξοδεύω πολύ χρόνο να «ποστάρω» νέα και εκδηλώσεις στην ηλεκτρονική σελίδα της ομάδας Paros Life. Θα ήθελα επί τη ευκαιρία να κάνω έκκληση και σε άλλους να μοιραστούν νέα κι εκδηλώσεις που γνωρίζουν με αναρτήσεις στο χώρο του Paros Life. Το άρθρο σας στο τελευταίο τεύχος του Paros Life “Come Fly With Me” αφορούσε το νέο αεροδρόμιο της Πάρου. Τι αποκομίσατε από αυτή την έρευνα; Η συγγραφή αυτού του άρθρου ήταν μια γοητευτική εμπειρία και, ίσως, ένα τέλειο παράδειγμα για ό,τι εξαιρετικό και θαυμάσιο έχει αυτή η χώρα και συνάμα ό,τι απογοητευτικό και δυσλειτουργικό. Θυμάμαι να προσπαθώ να εξακριβώσω το μήκος του παρόντος αεροδιαδρόμου. Είχα περασει ένα ολόκληρο πρωινό μιλώντας με το Υπουργείο Μεταφορών και τη Διεύθυνση Πολιτικής Αεροπορίας, οι οποίοι με παρέπεμπαν από το ένα γραφείο στο άλλο. Οι διάφοροι αξιωματούχοι με τους οποίους μιλούσα, αρνιόντουσαν να μου δώσουν το όνομά τους και γινόντουσαν καχύποπτοι και ασαφείς μόλις τους έλεγα ότι γράφω ένα άρθρο για το αεροδρόμιο. Τελικά, κι όταν πια ήμουν έτοιμη να πάρω ένα μέτρο και να πάω η ίδια να μετρήσω το μήκος του αεροδιαδρόμου, με κάλεσε ο Αερολιμενάρχης Πάρου, ο οποίος ήταν ευγενικός, ευθύς και ιδιαίτερα εξυπηρετικός για να μου δώσει μια σαφή και κατανοητή απάντηση στην ερώτησή μου που τελικά δεν ήταν και τόσο απλή! Το άρθρο τελικά γράφτηκε, και σχημάτισα την άποψη ότι τόσο το σχέδιο όσο και το άρθρο ήταν συμβολικά της γενικής κατάστασης πραγμάτων στην Ελλάδα εκείνη την εποχή, όπου κανείς δεν φαινόταν να εμπιστεύεται πια κανέναν. Πιστεύω με όλη μου την καρδιά ότι η επανάκτηση της Συνέντευξη: ΑΥΓΗ ΚΑΛΟΓΙΑΝΝΗ σελίδα Ι page Ι 84
εμπιστοσύνης είναι το προαπαιτούμενο για κάθε είδους αλλαγή σ’ αυτή τη χώρα και ότι οι έλληνες πολίτες για πρώτη φορά εδώ και δεκαετίες έχουν την αίσθηση ότι οι εκλεγμένοι άρχοντές τους ενδιαφέρονται πραγματικά να υπηρετήσουν τη χώρα και όχι τη δική τους πολιτική καριέρα.
«Ακόμα νιώθω ότι είναι καθήκον μου να ενημερώνω τους μη ελληνόφωνους κατοίκους του νησιού.»
Παρακολουθήσατε την οικονομική, κοινωνική και ανθρωπιστική κρίση στην Ελλάδα από την αρχή της μέχρι σήμερα. Ποια είναι η γνώμη σας για τα αίτια και τις επιπτώσεις; Πιστεύω ότι η κατάσταση έχει πολλαπλά αίτια και επιπτώσεις, τόσο στο εσωτερικό της Ελλάδας όσο και στο εξωτερικό. Θεωρώ ότι ο καθένας από μας πρέπει να επωμιστεί το κομμμάτι ευθύνης που του αναλογεί και ότι η κυβέρνηση πρέπει να φέρει εις πέρας το δικό της έργο. Άκουσα πρόσφατα τον Πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα να μιλάει για την αδράνεια της γραφειοκρατίας. Φανταστείτε πόση ενέργεια χρειάζεται για να κάνεις κάποιες αλλαγές στο αδρανές μεγαθήριο της ελληνικής γραφειοκρατίας! Φυσικά δεν πρόκειται να συμβεί μέσα σε μια νύχτα. Αισιοδοξείτε λοιπόν, τολμήστε να ελπίζετε και γίνετε μέρος της αλλαγής που θέλετε να δείτε στον κόσμο. P
events in the Paros Life online group. I could use this opportunity to appeal to others to share their knowledge of news and events by posting it in the Paros Life space.
Vicki Preston
“Be part of the change you wish to see.” Originally from the UK, Vicki Preston has lived in Greece for over 30 years, 20 of them on Paros. She is best known here as the founder of the Englishlanguage magazine Paros Life & Naxos Life in 1998. In recent years she has been working on a voluntary basis setting up and expanding the programme of the bilingual Montessori school in Naoussa and as a member of the Innovaros team promoting the sustainable development of Paros. You were the voice of the international community for 15 years with the magazine Paros Life. How did it feel to stop publishing the magazine? I remember the precise moment when I finally made the decision to stop, and the overriding feeling was one of relief. Advertising revenue had fallen year-by-year since the financial crisis began. So Paros Life joined the other 250,000 small businesses in Greece buried by the misguided policies of “austerity”. As for being the “voice” of the international community, I always thought of my role more as a “bridge” between local and international residents. I still feel it’s my duty to keep the non-Greek-speaking residents on the island informed and spend a lot of time posting news and
“I still feel it’s my duty to keep the non-Greek speaking residents on the island informed.”
Your article “Come Fly With Me” in the final issue of Paros Life was about the new Paros airport. Tell us about the experience of researching for that article. Writing that article was a fascinating experience and a perfect example of all that is extraordinary and wonderful about this country and all that is frustrating and dysfunctional about it. I remember trying to find out the length of the current runway. I spent a whole morning being passed from one department to another in the Ministry of Transport and Civil Aviation Authority. Officials I spoke to refused to give me their names and became suspicious and evasive as soon as I said I was writing a story about the airport. Finally, when I was just at the point of thinking I would have to take a tape measure to the runway myself, the Paros Airport Chief called me and he was courteous, straightforward, and extremely helpful, giving me a precise and comprehensive answer to what was not such a simple question after all! The article was finally written, and I came to think of the project and the article as symbolic of the general state of affairs in Greece at that time, that no-one seemed to trust anyone any more. I believe wholeheartedly that re-establishing trust is the prerequisite for any kind of change in this country and that the Greek citizens for the first time in decades have the sense that their elected officials actually care more about serving their country than they do about their own political careers. You have watched the economic, social and humanitarian crisis in Greece since the beginning up to today. What do you think caused it and what are the consequences? I believe the situation has multiple causes and multiple consequences, both within and outside of Greece. I do think that every one of us has to shoulder our own bit of responsibility and that the government has to do its part. I recently heard Prime Minister Tsipras speaking about the inertia of bureaucracy. Imagine how much energy is required to make changes to the inert behemoth of Greek bureaucracy! It’s obviously not going to happen overnight. So, be cheerful, dare to hope, and be part of the change you wish to see in the world P σελίδα Ι page Ι 85
πρόσωπα | persons
Γεωργία Παττέ - Καραγιαννιώτη
«Το ραδιόφωνο είναι από μόνο του πολιτισμός...» Η Γεωργία Παττέ – Καραγιαννιώτη είναι 18 χρόνια στον ΗΧΩ FM, έναν από τους παλιότερους ιδιωτικούς ραδιοφωνικούς σταθμούς, που ενημερώνει και ψυχαγωγεί του Παριανούς και τους Αντιπαριώτες εδώ και 26 χρόνια. Ο Χρήστος Καραγιαννιώτης, ο παθιασμένος ραδιοφωνάνθρωπος που έστησε τον ΗΧΩ FM, θα ήταν σήμερα υπερήφανος για το “μαύρο σκυλί”, την πιο πιστή, ικανή και πεισματάρα μαθήτριά του, την Μυτιληνιά νηπιαγωγό και μητέρα τριών παιδιών Γεωργία Παττέ, που διευθύνει τον σταθμό τα τελευταία χρόνια... Συστήστε μας τον ΗΧΩ FM. Πώς ξεκίνησε, σε ποιο σημείο έχει φτάσει σήμερα, πού δίνει έμφαση; Ο Ηχώ ξεκίνησε να εκπέμπει με πλήρες πρόγραμμα από το 1989. Εξ αρχής ήταν ενημερωτικός – μουσικός. Από τα πρώτα του βήματα ο ιδρυτής του, ο Χρηστός ο Καραγιαννιώτης, εστίασε στην ενημέρωση των πολιτών αλλά και στην ψυχαγωγία. Το ραδιόφωνο είναι από μόνο του πολιτισμός... Από τον Καραγιαννιώτη η σκυτάλη πέρασε σε μένα, στην πιο πεισματάρα, περίεργη και πιστή μαθήτριά του, το μαύρο σκυλί (black dog), όπως με έλεγε, για το πείσμα και την επιμονή μου. Με αυτό λοιπόν που έχω στα χέρια μου, με την ιστορία του, με το ύφος του, εγώ είμαι πολύ αυστηρή και απαιτητική. Κρατώ τον πήχυ ψηλά, όσο αντέχω. Έμφαση έδινε και δίνει, ιδιαίτερα στα τοπικά θέματα. Από αγώνες και κινητοποιήσεις πολιτών για τα προβλήματα του τόπου μας, μέχρι πολιτιστικές εκδηλώσεις και αναδείξεις ταλέντων, προσώπων , προσπαθειών σε Πάρο και Αντίπαρο, αλλά και στις Κυκλάδες γενικότερα. Ποια ήταν η συμβολή του Χρήστου Καραγιαννιώτη στο σταθμό; Ο Χρήστος ήταν πολύ νέος όταν αποφάσισε να κάνει το χόμπι του επάγγελμα. Κατείχε πάρα πολύ καλά το αντικείμενο, είχε απίστευτες τεχνικές γνώσεις. Ήταν τίμιος, αυστηρός, μα πολύ καλός δάσκαλος και πολύ ευαίσθητος άνθρωπος. Στους ακροατές του έδωσε γνώσεις απίστευτες: ήταν ο αμετανόητος μπαρμπαροκάς του ΗΧΩ, αλλά και ο καταγραφέας των ιστορικών γεγονότων της νεότερης ιστορίας της Πάρου και της Αντιπάρου. Δημοσιογραφικά, πάντα στην πρώτη γραμμή. Αυτός ανέβασε τόσο ψηλά τον Ηχώ. Ήταν ένα στοίχημα που το κέρδισε. Είστε από τους παλαίμαχους του ραδιοφώνου στην Πάρο. Τί σημαίνει να είσαι γυναίκα και να διευθύνεις ένα ραδιόφωνο στην επαρχία; Δεκαοκτώ χρόνια ραδιόφωνο έχω καταγράψει στο κοντέρ μου. Έχω περάσει απ΄όλα τα πόστα: γραμματεία, μάρκετινγκ, παραγωγή σποτ, ειδήσεων και μουσικών εκπομπών. Επίσης, κάνω συνεντεύξεις, παρουσιάσεις διάφορων προσώπων κλπ .Τα τελευταία χρόνια, με την πολύτιμη βοήθεια φίλων και συναδέλφων, μαθαίνω και το κομμάτι που λέγεται πομπός – κεραίες: το τεχνικό μέρος. Συνέντευξη: ΠΑΥΛΟΣ ΜΕΘΕΝΙΤΗΣ Φωτογραφία: ΝΙΚΟΣ ΖΑΠΠΑΣ σελίδα Ι page Ι 86
«Απεχθάνομαι το ψέμα και τους δήθεν σέβομαι τους αληθινούς και τολμηρούς.»
Το να είσαι γυναίκα και να διευθύνεις ένα ραδιόφωνο στην επαρχία σημαίνει κατ' αρχάς να ξεχνάς που και που ότι είσαι γυναίκα, γιατί έρχονται στιγμές που πρέπει να παλέψεις σε αντίξοες συνθήκες…Έχω συρθεί πάνω στα βράχια με 12 μποφόρ, γιατί δεν μπορούσα να σταθώ όρθια από τον αέρα... Μια γυναίκα σε ένα τόσο δύσκολο πόστο πρέπει να είναι κάπως σαν στρατιώτης. Επιπλέον, πρέπει να κρατά και ισορροπίες σε διάφορα τοπικά ζητήματα που προκύπτουν. Τίποτα δεν είναι εύκολο, τίποτα δεν κατακτιέται χωρίς θυσίες. Δέχομαι θετικά σχόλια από πολλούς, πολιτικούς και μη. Όλοι έχουν περάσει από τον Ηχώ: υπουργοί, βουλευτές, τοπικοί άρχοντες, πολίτες, νέα παιδιά που θέλουν να γνωρίσουν το ραδιόφωνο του τόπου τους. Δεν ένιωσα ούτε θα νιώσω ποτέ έπαρση, το ξέρουν όλοι οι Ηχωεφεμίτες και οι Ηχωεφεμίτισσες, ήμουν και είμαι η Γεωργία που όσο μπορεί και αντέχει, θα προσφέρει ό,τι μπορεί στον τόπο αυτό. Σε Πάρο και Αντίπαρο. Απεχθάνομαι το ψέμα και τους δήθεν. Σέβομαι τους αληθινούς και τολμηρούς . Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια; Να είστε συντονισμένοι στους 102,1 και θα μάθετε... P
and perseverance. I’m exacting and demanding with myself in handling what he passed down to me, his history, his style. I set the bar as high as I can. She mainly focuses, as she has always done, on local issues, ranging from citizens’ mobilizations and protests about local matters, to cultural events, and the promotion of people, talents and endeavours spotted in Paros and Antiparos, and the broader Cyclades region. What was Christos Karagiannioti’s contribution to the station? Christos was still very young when he decided to turn his hobby into a full-time job. He had a profound knowledge of his subject and an incredible technical savvy. He was honest, a strict but very good teacher, and a very sensitive person who liked to share his immense knowledge with his listeners. He was the enduring old rocker of ECHO FM, as well as an observer and chronicler of the modern history of Paros and Antiparos, always at the forefront of news coverage. He was the one who made the station big. It was a bet he made and won.
Georgia Patte - Karagiannioti
“Radio is culture in its own right...” For 18 years, Georgia Patte-Karagiannioti has been in the team of ECHO FM, one of the most long-lived private radio stations in Greece that has kept Parians and Antiparians informed and entertained for 26 years now. Today, Christos Karagianniotis, the passionate radio man who set up ECHO FM, would have been proud of the station’s dogged plodder, his most loyal, capable and persistent apprentice, Mytilene-born teacher and mother of three Georgia Patte, who has been running the station for the past few years. Go ahead and let us know all about ECHO FM - how everything kicked off and where it’s headed today, its main focus. ECHO FM began transmitting as a full-fledged radio station in 1989. From its outset, it has been informativeslash-musical. Since its first steps, founder Christos Karagianniotis has focused on both informing and entertaining listeners. Radio is culture in its own right. Karagianniotis passed the torch to me, his most stubborn, curious and loyal apprentice, a dogged plodder (“black dog”), as he used to call me because of my stubbornness
“I loathe lying and pretension. I have a deep respect for everything bold and authentic.”
You are one of the veterans of Paros radio. What does it mean to be a woman and run a small town radio station? My career spans eighteen years now. I’ve held just about every position in the station: administrative support, marketing, production of promotional spots, news and music programmes. I also do interviews, profiles, etc. I n recent years, thanks to the invaluable help of friends and colleagues, I’ve been learning all about transmitters and antennas - the technical part of the job. Being a female and running a small town radio station means, first of all, forgetting that you’re a woman every once in a while, as there comes a time when you have to fight in adverse terrain... Let me just say that I once had to crawl on rocks, knocked down by a 12 Beaufort wind gust... A woman doing such a tough job must have a soldier’s discipline. On top of that, she must strike a balance when it comes to various local issues and interests. Nothing is easy, nothing is conquered without sacrifice. I keep getting positive feedback from many, politicians and otherwise. Everybody has passed from ECHO FM: ministers, MPs, local officials, citizens, young people who want to know their local radio station. I’ve never felt, nor will I ever feel, arrogant - all of our listeners know that. To them I’ve always been the Georgia who offers both Paros and Antiparos the best she can, for as long as she can. I loathe lying and pretension. I have a deep respect for everything bold and authentic. What are your future plans? Stay tuned to 102.1 and you’ll see...
P
σελίδα Ι page Ι 87
υγεία | health Η παροχή υπηρεσιών Υγείας σε ένα νησί, όπως η Πάρος, που βρίσκεται στην αιχμή του τουριστικού δόρατος των Κυκλάδων, είναι μια υπόθεση πολύ σοβαρή, γιατί αφορά τόσο τους μόνιμους κατοίκους όσο και τους επισκέπτες. Καθώς οι ικανοποιημένοι επισκέπτες είναι οι καλύτεροι πρεσβευτές της χώρας μας στον υπόλοιπο κόσμο, εμείς οι οικοδεσπότες οφείλουμε να εξασφαλίσουμε λειτουργικές δομές περίθαλψης, σε πρωτοβάθμιο και δευτεροβάθμιο επίπεδο, για να ανταποκριθούμε επαρκώς στις αυξημένες ανάγκες της τουριστικής περιόδου. Αυτό το έργο το έχουν επωμιστεί ο δημόσιος και ο ιδιωτικός φορέας παροχής υπηρεσιών Υγείας. Πολλοί πιστεύουν πως ο πρώτος (οφείλει να) αποτελεί τη στέρεη βάση του εποικοδομήματος της Υγείας, όπως άλλωστε είναι και ο θεσμικός ρόλος του Δημοσίου και στους υπόλοιπους τομείς της κοινωνικής πολιτικής. Όλοι, Έλληνες και αλλοδαποί, δικαιούνται να έχουν πρόσβαση σε δημόσιες υπηρεσίες πρόληψης, διάγνωσης και περίθαλψης - αυτό είναι ένα προαπαιτούμενο για ένα σύγχρονο ευρωπαϊκό κράτος. Ο ιδιωτικός τομέας, με τη σειρά του, καλείται να καλύψει τα αναπόφευκτα κενά στη σχετική δραστηριότητα του δημοσίου, η οποία, σήμερα στην Ελλάδα, ας πούμε πως έχει μεγάλα περιθώρια βελτίωσης. Ο ιδιωτικός τομέας καλείται να προσφέρει εκτός από το στοιχειώδες, αυτό το κάτι παραπάνω, το εξειδικευμένο, το ειδικό. Χωρίς να ξεχνάμε τις ανάγκες του τοπικού πληθυσμού, τελικά το ζητούμενο είναι ένα: ο τουρίστας δεν αρκεί να έχει στη διάθεσή του τις φυσικές ομορφιές του νησιού, την υψηλής ποιότητας φιλοξενία και εστίαση, την ποιοτική διασκέδαση και τα πολιτιστικά του δρώμενα – πρέπει να τον διατηρήσεις ζωντανό και υγιή για να τα απολαύσει όλα αυτά... Providing health care services on an island like Paros, the hub of the tourist industry in the Cyclades, is a serious matter, as it affects local residents and visitors alike. Satisfied visitors make the best ambassadors of Greece to the rest of the world, so we, the hosts, must ensure the efficiency of primary and secondary health care structures to adequately cater for the increased demands of the tourist season. This is a service delivered by both public and private health care providers. It is believed that the public sector is, or must be, the solid basis of the health care system, as prescribed by its institutional role in other areas of social policy as well. Both local residents and visiting tourists are entitled to access public health prevention, diagnosis and care services ̶ this is a prerequisite for every modern European state. The private sector, in turn, is called upon to fill inevitable gaps in the operation of the public sector, where, given the challenges currently facing Greece, there is considerable room for improvement. The services provided by private sector professionals and facilities are designed to meet the basic as well as the specialised health care needs of the community. Without neglecting the needs of the local population, the task at hand cannot be overemphasised: in order to ensure that tourists in Paros make the most of what the island has to offer- its natural beauties, high-quality accommodation and food, quality entertainment and cultural events, we should make certain they enjoy sound health.
σελίδα Ι page Ι 88
ΓΙΑΝΝΗΣ ΤΣΙΓΩΝΙΑΣ
Την εμπιστοσύνη την κατέκτησα με σκληρή δουλειά... Είναι δυναμικός, λακωνικός, σαφής και κατηγορηματικός. Άνθρωπος των πράξεων, ενεργητικός, με παρουσιαστικό, ύφος και τόνο σχεδόν στρατιωτικό: θυμίζει λίγο τον Σταύρο Ξενίδη, στην ταινία “η δε γυνή να φοβήται τον άνδρα”, να λέει “εγώ είμαι στρατιωτικός και τα λέω τσεκουράτα!”. Όμως δεν είναι αξιωματικός, είναι γιατρός, χειρουργός: ο Γιάννης Τσιγώνιας. Η ώρα είναι εννιά το βράδυ στο Ιδιωτικό Πολυιατρείο “Ιατρικό Πάρου” στην Παροικιά, και ο ιδρυτής, ο Γιάννης Τσιγώνιας, αντιμετωπίζει ένα περιστατικό που μου φαίνεται επείγον: ένα κοριτσάκι με σπασμένο χέρι. Το περιβάλλον του πολυιατρείου είναι άψογο, σύγχρονο, πεντακάθαρο, που τίποτα δεν έχει να ζηλέψει από τα ομόλογα ιατρικά κέντρα της πρωτεύουσας – κανείς επισκέπτης, ή ασθενής, δεν φαντάζεται ότι το Ιατρικό Πάρου όπου ασκείται “σύγχρονη διαγνωστική ιατρική” λειτουργεί εδώ και 23 χρόνια. Παριανός, από τη Μάρπησσα, σπούδασε στην Αθήνα χειρουργική, και όταν έκανε το αγροτικό του στο Κέντρο Υγείας της Πάρου, το 1987, αποφάσισε να αφήσει το Δημόσιο και να δουλέψει στη γενέτειρά του. “Ήμουν κακός δημόσιος υπάλληλος”, λέει χαμογελώντας, “θέλω πάντα να κάνω αυτό που θέλω εγώ... ”Η επένδυση που έκανε για να ανοίξει το ιδιωτικό του διαγνωστικό Κέντρο το 1993 ήταν μεγάλη για την εποχή: 200 εκατομμύρια δραχμές, από τα οποία τα περισσότερα δαπανήθηκαν για τα πανάκριβα μηχανήματα. Όμως, αρχικά, οι συμπατριώτες του, τον αντιμετώπισαν με σκεπτικισμό. “Την εμπιστοσύνη που έχω τώρα, και την αναγνωρισιμότητα, τις έχω κατακτήσει με σκληρή δουλειά! ”λέει εμφατικά ο διευθυντής του διαγνωστικού κέντρου, που σήμερα απασχολεί 4 μόνιμους γιατρούς (χειρουργό, καρδιολόγο, ακτινολόγο και βιοπαθολόγο), τρείς διοικητικούς υπαλλήλους και τρία μέλη παραϊατρικού προσωπικού. Ο ίδιος δουλεύει από το πρωί μέχρι τις δέκα το βράδυ κάθε εργάσιμη μέρα, και τα Σάββατα, ενώ το κινητό του πρακτικά δεν κλείνει ποτέ. “Εξυπηρετούμε το 30% του παριανού πληθυσμού, χώρια βέβαια τους τουρίστες το καλοκαίρι”, Κείμενο: ΠΑΥΛΟΣ ΜΕΘΕΝΙΤΗΣ Φωτογραφία: ΝΙΚΟΣ ΖΑΠΠΑΣ
Paros Health Centre in 1987, he decided to leave public service and set up business on his native island.
λέει ο κ. Τσιγώνιας, υπερήφανος για τα επιτεύγματά του. Δεν είναι και λίγο. Μας λέει πως διάφοροι γιατροί έρχονται και παρέρχονται από το νησί, κάνοντας “αρπαχτές”, αλλά “πόσο θα αντέξουν; Τώρα έχει μαζευτεί κάθε καρυδιάς καρύδι... Ο τυχοδιωκτισμός, η ελευθερία και η δημοκρατία έχουν και μερικά στραβά, ξέρετε... Όμως, για τους συνεπείς, σαν κι αυτόν, ιδιώτες συναδέλφους του μόνο καλά λόγια έχει να πει. 'Όσο για το επίπεδο της Δημόσιας Υγείας στην Πάρο γενικά, εκεί ο κ. Τσιγώνιας είναι “τσεκουράτος”. Το Σύστημα Υγείας χωλαίνει. “Φταίει η Νομαρχία και το Υπουργείο Υγείας για τη χαμηλή ποιότητα των υπηρεσιών”, υποστηρίζει, ενώ επισημαίνει πως “στο τοπικό Κέντρο Υγείας υπηρετούσαν δύο παιδίατροι, οι οποίοι συνταξιοδοτήθηκαν, αφήνοντας το νησί χωρίς παιδίατρο... Το Υπουργείο δεν έχει πόρους, ο ΕΟΠΠΥ δεν πληρώνει, οι ασφαλιστικές δεν πληρώνουν, οι άνθρωποι δεν έχουν λεφτά... ”Η κατάσταση είναι δύσκολη για όλους, αλλά ο Γιάννης ο Τσιγώνιας δηλώνοντας εκ φύσεως αισιόδοξος, μας καληνυχτίζει ευγενικά. Είναι σχεδόν δέκα το βράδυ, αλλά η εργάσιμη μέρα του δεν έχει τελειώσει – κάτι προέκυψε και τον χρειάζονται, όπως του λέει η γραμματέας του. P
YIANNIS TSIGONIAS
“I was a bad public servant,” he says smiling. “I always want to have my own way.” The investment he made in 1993 to start his private diagnostic centre was quite substantial for the time - 200 million drachmas, most of which was spent on costly equipment. Nevertheless, he initially had to face the skepticism of his fellow islanders. “It took a fair bit of hard work to establish the reputation and trust I now enjoy!,” asserts the director of the centre, which now employs four resident doctors (a surgeon, a cardiologist, a radiologist and a clinical pathologist), three administrative staff members and three paramedics. He works from morning till 10 p.m. on weekdays and Saturdays, and is practically always available on his mobile. “We serve 30% of the Parian population, not counting the tourists, of course,” says Mr. Tsigonias, proud of his achievements.
It took a fair bit of hard work to establish trust with the community
This is indeed something to boast about. He has seen several doctors who visit Paros “with self-seeking motives” come and go -“how long can they last?” The island is currently attracting “every Tom, Dick and Harry... Adventurism, freedom and democracy have their downsides, you know ...” But when it comes to colleagues who are as conscientious as he is, he has nothing but praise.
He’s dynamic, straightforward and blunt. A man of few and measured words, a man of action and deeds, with the air and tone of an army officer, like Stavros Xenides’ character from the black-and-white movie classic “And let the wife see that she respects her husband” delivering his trademark line: “I’m a military officer and Ι don’t mince my words!” Despite appearances, Yiannis Tsigonias is not an army man; he’s a surgeon.
Mr. Tsigonias makes a final no-mincedwords comment, this time about the general level of Public Health in Paros. Public health is facing challenges. “The Prefecture and the Ministry of Health are to blame for the poor quality of the services provided,” he claims, pointing out that “the two pediatricians serving in the local health centre have retired, leaving the island without pediatric care... The Ministry has no resources, both the National Health Service organisation and insurance companies are withholding payments, people are out of money...” These are trying times for everyone, but Yannis Tsigonias declares himself an optimist by nature, as he kindly brings our meeting to a close. It’s almost 10 p.m. but he can’t call it a day yet - he’s been called by a patient, as his secretary informs him. P
It’s 9 pm. at Paros Medical Center, a private outpatient clinic, in Parikia, and its founder, Yiannis Tsigonias, is treating what seems to be an urgent case: a little girl with a broken arm. This is a high-end, state-of-the-art, spotlessly clean centre, on a par with its Athens counterparts - patients couldn’t possibly tell Mr. Tsigonias’ center has been operating since 1993, that is, for the last 23 years. Marpissa, Parosborn-and-bred to a non-medical family, he studied surgery in Athens and, during his rural practice in
σελίδα Ι page Ι 89
ΠΙΣΙΝΑ | ΜΟΝΩΣΗ ΠΙΣΙΝΑ | ΜΟΝΩΣΗ ΧΡΩΜΑ | ΕΠΕΝΔΥΣΗ | ΔΟΜΗΣΗ ΧΡΩΜΑ | ΕΠΕΝΔΥΣΗ | ΔΟΜΗΣΗ ¡͐ ©|©¡͓ § ©|©§ ¡͓¨ ¡͐ ©|©¡͓ § ©|©§ ¡͓¨
͂ͅ ̸̸̿̓©{̸̼́̽́̓̓ ͂ͅ ̸̸̿̓©{̸̼́̽́̓̓ ̿́̀ ̼©|© ̺̓v̸̀ ̼ ̿́̀ ̼©|© ̺̓v̸̀ ̼ ͘¡ ¥© ¢ ͐¤ ©|© ͐ ©|© ͓ ©|© §¡ ͓© ¢ ͚ ¢ ͘¡ ¥© ¢ ͐¤ ©|© ͐ ©|© ͓ ©|© §¡ ͓© ¢ ͚ ¢ 4SeasonsSpa 4SeasonsSpa
22840 52651
22840 52661
www.baliosparos.gr
baliosltd@gmail.com
22840 52651
22840 52661
www.baliosparos.gr
baliosltd@gmail.com
© © © ©
ΧΡΗΣΤΟΣ
baliosltd@gmail.com baliosltd@gmail.com baliosltd@gmail.com www.baliosparos.gr www.baliosparos.gr ΠΑΝΤΕΛΑΙΟΣ & ΣΙΑ Ο.Ε.
ΠΑΝΕΜΠΟΡΙΚΗ ΛΕΥΚΩΝ - ΕΜΠΟΡΙΟ ΕΙΔΩΝ ΟΙΚΟΔΟΜΗΣ -ΖΩΟΤΡΟΦΕΣ - ΥΔΡΑΥΛΙΚΑ
Αντλίες, κρουστικά, γεννήτριες, βυτία Βότσαλα, πετρώματα Ζωοτροφές, ταϊστρες, ποτίστρες Ιμάντες, συρματόσκοινα, μουσαμάδες Καλαμωτές Κάρβουνα Καρότσια, σκαλωσιές, μπετονιέρες
Κοιλοδοκοί, στραντζαριστά, λαμαρίνες, μαύρα, γαλβανιζέ, ίνοξ Κοντέϊνερ Κτίσιμο με YTONG-κισσηρόλιθο τούβλα Μεγάλη ποικιλία εργαλείων κήπου & οικοδομής Παραγωγή ασβέστη Πλάκες Καρύστου - Αλβανίας Σίδερα, πλεγματα
Συρματοπλέγματα Τσιμεντόπλακες, τσιμεντοσωλήνες καλούπια για πηγάδια & βόθρους Υδραυλικά είδη, λάστιχα ποτίσματος Υλικά μονώσεων, κόλλες, στεγανωτικά, χρώματα
Ποιοτικά προϊόντα σε προσιτές τιμές, δωρεάν μεταφορά σε όλη την Πάρο, μέριμνα, σεβασμός και άμεση εξυπηρέτηση των πελατών μας.
Ενεργειακά τζάκια, τζάκια, ψησταριές, φούρνοι, σόμπες
ΑΡΧΙΛΟΧΟΣ - ΠΑΡΟΣ ΤΗΛ: 22840 41598, ΚΙΝ: 6944 556610, FAX: 22840 42936, ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΗΜΑ ΣΤΕΡΝΑ ΠΑΡΟΙΚΙΑΣ ΤΗΛ: 22840 22148, www.Pantelaios.gr, Email: info@pantelaios.gr σελίδα Ι page Ι 90
PROJECTS - construction - building restoration - INTERIOR DESIGN FOR stores & hotels - home CONSULTING
μελέτη κατασκευή αποκατάσταση κτιρίου διακόσμηση καταστημάτων & ξενοδοχείων συμβουλές κατ΄οίκον
GIORGOS KAVALLIS
Κostos tel./fax: 2284 304690, mob. 6987220144, email: giorgoskavallis@gmail.com
www.kalligrammon.gr www.kalligrammon.gr www.kalligrammon.gr www.kalligrammon.gr www.kalligrammon.gr σελίδα Ι page Ι 91
το σπίτι | the house Παιχνίδια με το φως και τη σκιά Ι A light and shade game
Κατοικία στο Υστέρνι | A house in Ysterni Οι ιδιοκτήτες εμπιστεύτηκαν το Γιώργο Καβάλλη για τη μελέτη και κατασκευή μιας παραδοσιακής κατοικίας. Το αρχιτεκτονικό αποτέλεσμα είναι η σύγχρονη εφαρμογή της αρχέγονης κυκλαδικής αρχιτεκτονικής που συνδυάζει τα σπίτια της αρχαίας Δήλου με την εσωτερική αυλή έως τα βυζαντινά καστρομονάστηρα με τις μαρμάρινες σκαλιστές πορτοσιές .
Φωτογραφίες: Δημήτρης Βρανάς (A.I.F)
σελίδα Ι page Ι 92
A country house in village in Ysterni of Naoussa. Owners trusted George Kavallis for the design and construction of a traditional dwelling. The architectural effect is the modern application of the oldest Cycladic architecture of the houses of ancient Delos with the enclosed yard to the Byzantine castle monastery with marble frames .
Επάνω: Η πορτοσιά δουλεμένη από τηνιακό μαρμαρογλύπτη οδηγεί σε μια εσωτερική αυλή απολύτως προστατευμένη από τον αέρα. Δεξιά: Εναλλαγές, το φως συναντά το ημίφως, το γαλάζιο του ουρανού συναντά τους γήινους τόνους του καθιστικού κάτω από την πέργκολα. Up: The marble gate handtooled by Tinian sculpturer leads to the interior court yard completely protected from the wind. Right: Light alternates with shadow. Βlue from the sky blends with the earthly tones of the dining table under the pergola.
σελίδα Ι page Ι 93
Aριστερά: Η ελιά που υπήρχε αγκαλιάστηκε από το σπίτι. Αριστερά κάτω: 'Αποψη του σπιτιού με άπλετη θέα στην ενδοχώρα. Δεξιά: Το εξωτερικό καθιστικό με το τραπέζι κατασκευή του ιδιοκτήτη. Στο βάθος μαρμάρινη "γούρνα" που έχει την χρήση υδρομασάζ. Left: The olive tree that existed there, is surounded by the house. Bottom left: Different aspects of the house with wide view to the inland. Right: The outside couch with hand made table by the owner. In the background, the mable well cover that is used as whirlepool.
σελίδα Ι page Ι 94
σελίδα Ι page Ι 95
Επάνω: Υπνοδωμάτιο με μαροκινό μπρούτζινο κρεβάτι και δρύινο πάτωμα αντίκα. Αριστερά κάτω: Το καθιστικό και η τραπεζαρία είναι γεμάτα από τους "θησαυρούς" που ανακάλυψε ο αντικέρ ιδιοκτήτης. Δεσπόζουν, η ντουλάπα από ξύλο κερασιάς και η σέλα ελέφαντα (!!!) που εκτελεί χρέη τραπεζιού. Up: The bedroom with marocian bronze bed and antic oak floor. Bottom left: Living and dining room are filled with "treasures" from the antic dealer owner. The cherry wardrobe and the elephant sadle that serves as a table, dominate the place.
σελίδα Ι page Ι 96
High Quality Homes to Buy and Rent Based on the beautiful island of Paros and with many years of experience in the construction and real estate business, Locate Cyclades knows the area very well thus suggesting the best available properties of excellent construction quality at the most spectacular locations. Now anyone wishing to buy or rent a premium villa or luxury holiday home in Paros, can leave the search to the experts and truly acquire a holiday home of his own in the Cyclades.
Yannis Siounas, tel: (+30) 22840 43030, mob: +30 6944285574, www.locatecyclades.com
Τραπεζαρίες Σαλόνια Κρεβατοκάμαρες Στρώματα Έπιπλα κήπου
ΕΚΘΕΣΗ ΠΕΡΙΦΕΡΙΑΚΟΣ ΠΑΡΟΙΚΙΑΣ Τ: 22840 22989, Φ: 22840 22989 ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟ - ΕΚΘΕΣΗ ΑΓΚΑΙΡΙΑ ΠΑΡΟΥ Τ: 22840 91281, Φ: 22840 91406 info@xaniotis.gr www.epipla-paros.gr
σελίδα Ι page Ι 97
παραλίες | beaches
Παίζοντας με τα κύματα Playing with the waves Η Πάρος είναι το αγαπημένο νησί των απανταχού surfers, που κάθε καλοκαίρι δίνουν εδώ το ραντεβού τους για καθημερινές θαλάσσιες διαδρομές πάνω στην ιστιοσανίδα. Η Χρυσή Ακτή, η μεγαλύτερη σε έκταση παραλία του νησιού θεωρείται παράδεισος για τους λάτρεις του windsurfing. Η περιοχή προσφέρει άψογες συνθήκες για αυτό το θαλάσσιο σπορ. Η διεύθυνση του ανέμου σε συνδυασμό με τον κυματισμό της θάλασσας, δημιουργεί ιδανικές συνθήκες για άλματα. Η παραλία είναι ειδικά οργανωμένη για όσους αγαπούν το windsurfing, με εξοπλισμένα surf-clubs για ενοικίαση, φύλαξη και αγορά σκαφών, ενώ εδώ γίνονται και μαθήματα για τους επίδοξους surfers. Δίπλα από τη Χρυσή Ακτή, στη Νέα Χρυσή Ακτή (Τσερδάκια) για πολλά χρόνια μέχρι το 2000 διεξαγόταν το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Windsurfing. Η συγκεκριμένη παραλία, μάλιστα προσφέρεται και για άλλα θαλάσσια σπορ, όπως Water-skiing, Wake board, kite surfing, beach-volley και ιστιοπλοΐα.
σελίδα Ι page Ι 98
Paros is the surfers’ favourite island. They meet here every summer for their daily crossing on the surf board. Chryssi Akti, the longest beach on the island, is regarded as a paradise by windsurfing lovers. The area offers excellent opportunities for this water sport. The direction of the wind combined with the waves creates ideal conditions for vaults. The beach is highly-organised and surf-clubs here offer equipment for hire and sale, facilities to keep boards as well as surfing instruction. Right next to Chryssi Akti, New Chryssi Akti (Tserdakia) was the venue for the International Windsurfing Championships until the year 2000. More water sports are offered here, such as waterskiing, wake boarding, kite surfing, beachvolley and sailing.
σελίδα Ι page Ι 99
Chryssi Akti 700 meters long, covered with fine golden sand and fully organized, Golden Beach (Chryssi Akti, in Greek) is the largest beach of Paros and one of the most popular to the water sports enthusiasts and especially to windsurfing lovers. Placed at the “exit” of the Paros-Naxos channel, with reliable meltemi winds blowing most of the days of July and August, a favourable topography and a broad variety of services, it offers a unique combination for surfers of all levels and their families or company, as well.
Χρυσή Ακτή Με μήκος 700 μέτρα, χρυσαφένια άμμο και πλήρως οργανωμένη, η Χρυσή Ακτή είναι η μεγαλύτερη παραλία της Πάρου και μία από τις πιο γνωστές και δημοφιλείς για τους λάτρεις των θαλάσσιων σπορ και ιδιαίτερα του windsurfing. Τα μελτέμια, που φυσούν εδώ τις περισσότερες ημέρες το δίμηνο Ιουλίου-Αυγούστου, η γεωγραφική της θέση στην έξοδο του στενού Πάρου - Νάξου, μια ιδιαίτερα ευνοϊκή τοπογραφία και μια πληθώρα προσφερομένων υπηρεσιών, την καθιστούν ιδανική για τους σέρφερς κάθε επιπέδου, αλλά και για την οικογένεια ή την παρέα τους. Ουσιαστικά η Χρυσή Ακτή είναι ένας ανοικτός κόλπος με νότιο προσανατολισμό, προστατευμένος στα ΒΑ από μικρή χερσόνησο. Μέσα στον προστατευμένο κόλπο ο αμμώδης βυθός και η σχετική ρηχή και συνήθως χωρίς κυματισμό θάλασσα, προσφέρουν ιδανικές συνθήκες στους αρχάριους για να κάνουν με ασφάλεια τα πρώτα βήματά τους. Πιο ανοιχτά, όμως, ο άνεμος και το κύμα δυναμώνουν, δίνοντας τη δυνατότητα στους πεπειραμένους σέρφερ για ατέλειωτο παιχνίδι με τα κύματα... Κύριος άνεμος: Τους δημοφιλείς μήνες του Ιουλίου και του Αυγούστου, οι άνεμοι που κυριαρχούν στη Χρυσή Ακτή, όπως και σε ολόκληρο το νησί, είναι τα μελτέμια. Μέσα στον κόλπο ο άνεμος είναι στεριανός (offshore), δηλαδή φυσά από την ακτή προς τη θάλασσα. Πιο έξω, όμως, αλλάζει και έρχεται παράλληλα ή διαγώνια προς την ακτή (side-shore or side-onshore). Στο δυνατό αέρα υπάρχουν επίσης έντονες σπηλιάδες. Έξω από την καλοκαιρινή περίοδο, από φθινόπωρο μέχρι άνοιξη, δύο άλλοι, νότιοι άνεμοι δημιουργούν ενδιαφέρουσες συνθήκες για windsurf στην περιοχή: ο νοτιοδυτικός γαρμπής που έρχεται διαγώνια προς την ακτή (side-onshore) και ο σιρόκος που έρχεται κάθετα (onshore). Όταν η ένταση αυτών των ανέμων περάσει τα 5 Bft, οι συνθήκες γίνονται πολύ καλές για όσους αγαπούν το κύμα. (Όχι, βέβαια, για αρχάριους...) Θάλασσα: Σχετικά ρηχή, με αμμώδη βυθό, προστατευμένη και συνήθως χωρίς κύμα μέσα στον κόλπο, ακόμη και με δυνατό μελτέμι. Πολύ καλές συνθήκες για αρχάριους, για freestyle ή για slalom. Πιο έξω, στο «κανάλι» με τα γειτονικά νησάκια, βγαίνει κύμα 1-2 μέτρων, ιδανικό για παιχνίδι και για άλματα. P
σελίδα Ι page Ι 100
Iδανική για τους σέρφερς κάθε επιπέδου, αλλά και για την οικογένεια ή την παρέα τους. A unique combination for surfers of all levels and their families or company, as well.
Golden Beach is an open bay that faces south, and is protected by a small peninsula at the NE. Inside the protected bay, the sandy bottom and the usually flat sea, allow the beginner to start out in the sport with safety and the intermediate to perfect his skills. Outside the bay, though, the wind and the waves get strong, offering the experienced surfer an ideal combination for endless play with the waves... Main Wind Behaviour: During the popular months of July and August, meltemi winds prevail in Golden Beach, like everywhere else in Paros. Inside the bay the wind is offshore, but further out it changes and becomes side-shore or side-onshore. There are also a lot of gusts (“spiliades”) in strong wind. Beyond the summer season, from autumn till spring, two southern winds are of special interest for windsurfers in the area: the southwesterly libeccio that blows side-onshore and the scirocco that comes onshore. When they get above 5 Bft, the area becomes a wonderfull playground for those who love waves. (Not for beginners, of course...) Local Waters: Relatively swallow, with sandy bottom, protected and usually flat inside the bay, even in strong meltemi winds. Very good conditions for beginners, for freestyle and slalom. Further out, at the channel that is formed with the small neighbouring islets, you will find waves that reach 1-2 meters in height, ideal for wave play. P
σελίδα Ι page Ι 101
Νέα Χρυσή Ακτή Προσφέροντας τους πιο σταθερούς και δυνατούς ανέμους στην Πάρο και έχοντας φιλοξενήσει για χρόνια αγώνες του Παγκοσμίου Κυπέλου της PWA (Professional Windsurfing Association), η Νέα Χρυσή Ακτή (γνωστή και ως Τσερδάκια) είναι δικαιολογημένα ένας από τους πιο γνωστούς σερφότοπους του νησιού. Πρόκειται για μια σχετικά μικρή παραλία με χρυσαφένια άμμο σε μικρό ανοικτό κόλπο, που βρίσκεται σε απόσταση λίγων εκατοντάδων μέτρων βόρεια από τη Χρυσή Ακτή και περίπου 3 χλμ. από το Δρυό. Παρά το μικρό μέγεθός της είναι πλήρως οργανωμένη και φιλοξενεί ένα ιδιαίτερα δραστήριο κέντρο windsurfing. Γενικά ένα ιδανικό μέρος για τους πιο προχωρημένους έως έμπειρους σέρφερ. Κύριος άνεμος: Σταθερός και συχνά 1 έως και 2 μποφόρ πιο δυνατός από άλλα μέρη της Πάρου, ο άνεμος εδώ είναι ιδανικός για windsurfing κατά τη διάρκεια των μελτεμιών. Μέσα στον κόλπο είναι side-offshore (δηλ. έχει διεύθυνση διαγώνια σε σχέση με την παραλία και προς τη θάλασσα) και εμφανίζει σπηλιάδες, σε μικρότερο όμως βαθμό από τη Χρυσή Ακτή. Έξω από τον κόλπο δυναμώνει έντονα και γίνεται σταθερός. Ιδανικός για παιχνίδι, αρκεί κανείς να κρατά δυνάμεις για να μπορεί να γυρίσει πίσω… Λόγω της τοπογραφίας της περιοχής οι νοτιάδες δεν παρουσιάζουν κανένα ενδιαφέρον εδώ… Θάλασσα: Η θάλασσα είναι συνήθως ήρεμη μέσα στο μικρό κόλπο και με ωραίο κύμα παραέξω, ιδανικό για άλματα. Στη βορειοανατολική πλευρά της παραλίας υπάρχει μικρός ύφαλος, η θέση του οποίου σημειώνεται συνήθως με σημαδούρα. Προσοχή: Λόγω του μικρού μεγέθους της παραλίας απαιτείται προσοχή στους κολυμβητές. Καλόν είναι επίσης κανείς να μην ξανοίγεται πολύ πέρα από το κανάλι με τα δυο γειτονικά νησάκια και να κρατά πάντα δυνάμεις για να αντιμετωπίσει το στεριανό άνεμο. Οι αρχάριοι, τέλος, θα πρέπει να εξασκούνται μέσα στον κόλπο. P
σελίδα Ι page Ι 102
Η θάλασσα ήρεμη μέσα στο μικρό κόλπο και με ωραίο κύμα παραέξω The water is usually flat inside the small bay, whereas it offers good waves further out
Nea Chryssi Akti Featuring the most reliable, stable and strong winds in Paros, and home to PWA (Professional Windsurfing Association) World Cup competitions for years, New Golden Beach (“Nea Chryssi Akti” in Greek, also known as “Tserdakia”) is legitimately one of the most famous windsurfing spots on the island. It is a relatively small beach with golden sand on a small open bay that faces SE, within a few hundred meters north of Golden Beach, and approximately 3 kilometers away from Drios. Despite its small size, it is fully organized, it hosts a particularly active windsurfing center, and offers ideal conditions for the intermediate and more advanced surfers. Main Wind Behaviour: Stable and stronger by up to 1-2 Bft compared to other places in Paros, the wind here is ideal for windsurfing
during the meltemi season. The wind inside the bay is side-offshore and sometimes gusty, though less so than at Golden Beach. Outside the bay, the wind gets really strong and steady… Due to the small size of the bay and the topography of the area, southern winds are of no interest here…
Η παραλία αυτή διαθέτει εξαιρετικό επίπεδο οργάνωσης
Local Waters: The water is usually flat inside the small bay, whereas it offers good waves further out, creating an ideal playground for jumps. On the northeastern part of the beach there is a small, shallow reef, which needs caution. Its position is usually marked with a buoy.
Despite its small size, it is fully organized
Getting there: New Golden Beach lies between Marpissa and Drios. The buses connecting Parikia or Naoussa with Drios will take you to the main road, approximately 500 meters away from the beach. The road leading to the beach is paved. The same road continues up to the neighboring Golden Beach, except it is a dirt road for the most part. Caution: Due to the small size of the beach, caution is advised with swimmers. It is also advisable not to sail beyond the two small isles and to always save some strength to handle the offshore winds, otherwise you may drift away without being able to get back to shore...(Of course, the windsurfing center is equipped with a boat to help in such unexpected cases...) P
Fashion and Watersports Brand Name Clothes & Accessories Water Sports Gear ASTERAS (main shop) 2284042757 & NAOUSSA 22840 28625 e-mail: bitosalt@otenet.gr σελίδα Ι page Ι 103
χωρίς αυτοκίνητο | without a car
Η παραλία και το λιμανάκι του Αμπελά. The beach and the port of Ambelas.
Γνωρίστε τη βορειοανατολική Πάρο με ποδήλατο Explore northeastern Paros on a bike Αν αγαπάτε το ποδήλατο, τους ρυθμούς του και την ελευθερία που αυτό χαρίζει, η Πάρος και η Αντίπαρος προσφέρουν αρκετές επιλογές. Μία από τις καλύτερες είναι αυτή που παρουσιάζουμε παρακάτω: πρόκειται για μια σχετικά εύκολη διαδρομή που απλώνεται σε ήσυχους ασφαλτόδρομους και χωματόδρομους και μάς δίνει τη δυνατότητα να γνωρίσουμε ορισμένα από τα καλύτερα τοπία της βορειοανατολικής ακτής της Πάρου, περνώντας από γραφικά χωριά και ήσυχες παραλίες, ιδανικές για μια αναζωογονητική βουτιά. Η διαδρομή ξεκινά από τη Νάουσσα, όπου μπορείτε να νοικιάσετε ποδήλατο, αν δεν διαθέτετε δικό σας, και καταλήγει στον Πρόδρομο, ένα ιδιαίτερο παραδοσιακό χωριό (τυπικό παράδειγμα παλιού οχυρού οικισμού) που αξίζει να επισκεφθείτε. Έχουμε αφήσει ανοικτό το πώς ακριβώς θα ολοκληρώσετε τη βόλτα σας: από τον Πρόδρομο μπορείτε να συνεχίσετε προς τη Μάρπησσα, το Πίσω Λιβάδι και τα άλλα χωριά και παραλίες της ΝΑ πλευράς του νησιού, να ανηφορίσετε προς τις Λεύκες (μια αρκετά δύσκολη και απαιτητική διαδρομή) ή να επιστρέψετε στη Νάουσσα από τον κεντρικό δρόμο Μάρπησσας – Νάουσσας (μια εύκολη και γρήγορη επιλογή, αν και ο δρόμος έχει μερικές φορές σχετικά έντονη κυκλοφορία τον Ιούλιο και τον Αύγουστο). Τις πιο ήσυχες μέρες και ώρες, τέλος, θα σας επιτρέψουν πιθανότατα να «φορτώσετε» τα ποδήΚείμενο | Φωτογραφίες | Χαρτογράφηση: Aλέξης Πετίδης σελίδα Ι page Ι 104
If you love cycling, the change of pace and the freedom it brings, Paros and Antiparos offer several bike options. Below we propose one of the best. It’s a relatively easy route across some of the most photogenic landscapes of the northeastern coast of Paros that stretches along quiet asphalt roads and dirt tracks winding through quaint villages and peaceful beaches, ideal for a refreshing dip in the sea. The route starts out from Naoussa, where you can rent a bike, if you don’t own one, and ends in Prodromos, a quaint, scenic village (a typical example of an old walled settlement) that is not to be missed. Τhe last stretch of the ride is tailor-made to suit every skill level, so it’s up to you to decide which route to take: from Prodromos you can head for Marpissa, Pisso Livadi and other villages and beaches on the South East coast, ride up to Lefkes (a rather tough, uphill section), or go back to Naoussa by the main Marpissa-Naoussa road (a fast and effortless ride, though, be aware, traffic can be heavy in July and August). During off-peak days and hours, a passing bus will probably give both you and your bikes a lift to the starting point. Due to the dirt tracks and the distance, the route is fit for mountain bikes, and calls for fitness, proper hydration and whatever else is needed to safely enjoy the ride. Description: The starting point in Naoussa is the intersection (point 1 on the map) leading to Agii Anargyri beach and then to Santa Maria. (There is another road to Santa Maria, starting just off the southeast edge of Naoussa and bypassing the village, which meets the route after about 1 km.)
Η μικρή ανατολική παραλία στον Άσπρο Γκρεμό. The small eastern beach at Aspros Gremos. Η νότια παραλία στα Τσουκαλιά με φόντο τον λόφο του Αντικέφαλου. The southern beach at Tsoukalia, with Antikefalos hill in the background.
σελίδα Ι page Ι 105
λατά σας σε κάποιο λεωφορείο για να επιστρέψετε στην αφετηρία σας… Λόγω των χωματόδρομων και της απόστασης η διαδρομή απαιτεί mountain bike, καλή φυσική κατάσταση, σωστή ενυδάτωση και ό,τι άλλο χρειάζεται για να απολαύσουμε με ασφάλεια τη βόλτα μας… Περιγραφή της διαδρομής: Η αφετηρία μας στη Νάουσσα είναι η διασταύρωση (σημείο 1 στο χάρτη) από την οποία ξεκινά ο δρόμος για την παραλία των Αγίων Αναργύρων, ο οποίος και συνεχίζει προς Σάντα Μαρία. (Υπάρχει ένας ακόμη δρόμος που οδηγεί προς Σάντα Μαρία, ο οποίος ξεκινά από το νοτιοανατολικό άκρο της Νάουσσας και την παρακάμπτει τελείως. Και αυτός συναντά τη διαδρομή μας μετά από 1 χλμ. περίπου…) Παραμένοντας στο δρόμο για Σάντα Μαρία για περίπου 3 χλμ. θα δείτε κάποια στιγμή στα δεξιά σας το εστιατόριο «Siparos». Λίγες δεκάδες μέτρα παρακάτω στρίβετε δεξιά σε σχετικά στενό χωματόδρομο (σημείο 2 ), ο οποίος σε περίπου 1 χλμ. θα σας οδηγήσει στην παραλία (για την ακρίβεια μια αλυσίδα από ήσυχες μικρές παραλίες…) του Φιλίτζι (σημείο 3 ). Εκεί στρίβετε δεξιά στο χωματόδρομο που περνά πάνω από την παραλία, οδηγώντας προσεκτικά σε κάποια τμήματα με άμμο, περνάτε δεξιά από το συγκρότημα κατοικιών που διακρίνεται στο βάθος, και στρίβετε αριστερά σε φαρδύ χωματόδρομο (σημείο 4 ). Περίπου 300 μ. μετά τη στροφή αξίζει να σταματήσετε για να ρίξετε μια ματιά -και πιθανώς και μια βουτιά- στη μικρή γλώσσα γης απέναντι από το νησάκι Φιλίτζι. Στα 6.4 χλμ. από το σημείο εκκίνησης ο φαρδύς χωματόδρομος που ακολουθείτε προς νότο γίνεται ασφαλτόδρομος (σημείο 5 ), περνά από τις δυο γειτονικές, αμμουδερές παραλίες του Άσπρου Γκρεμού (σημείο 6 )) και σας οδηγεί στο γραφικό ψαράδικο λιμανάκι του Αμπελά (σημείο 7 ), ένα ακόμη μέρος που αξίζει μια στάση. Για να φύγετε από τον Αμπελά πρέπει να διασχίσετε πεζή τη μικρή παραλία του και να συνεχίσετε στον παραλιακό χωματόδρομο. Περίπου ένα χιλιόμετρο από το λιμανάκι, όταν αρχίσετε να απομακρύνεστε από την παραλία, θα βρείτε ένα τσιμεντοστρωμένο τμήμα μήκους περίπου 300 μ. (σημείο 8 ). Ακολουθεί στενός και σχετικά ανώμαλος χωματόδρομος. Σε λιγότερο από 2 χλμ. από το προηγούμενο σημείο φθάνετε σε διασταύρωση (σημείο 9 ), όπου συνεχίζετε ευθεία. (Για την ακρίβεια πρέπει να κάνετε ένα μικρό ζικ-ζακ δεξιά-αριστερά για να διατηρήσετε την αρχική σας κατεύθυνση…) Συνεχίζετε προς νότο και μετά από 800 μέτρα (σημείο 10 ) στρίβετε αριστερά σε φαρδύ χωματόδρομο με καλαμιές εκατέρωθεν, που λίγο παρακάτω βγαίνει στη θάλασσα και συνεχίζει παραλιακά. Βρίσκεστε στα Τσουκαλιά, έναν εξαιρετικό σερφότοπο, που συγκεντρώνει πολλούς λάτρεις του αθλήματος όταν δυναμώνουν τα μελτέμια. Εκείνες τις ημέρες τα Τσουκαλιά έχουν πολύ κύμα, οπότε μπορεί να προσφέρουν θέαμα, δεν επιτρέπουν όμως το κολύμπι. Για πιο ήρεμα νερά θα πρέπει να συνεχίσετε προς νότο, προς την παραλία του Μώλου, η οποία έχει προστατευμένα από τον αέρα τμήματα ακόμη και στα δυνατά μελτέμια. Στο τέλος του παραλιακού χωματόδρομου του Μώλου (σημείο 11), πρέπει να στρίψετε δεξιά στον ασφαλτόδρομο που οδηγεί προς Μάρμαρα. Μπορείτε, όμως, εδώ να κάνετε μια μικρή παράκαμψη για να επισκεφθείτε τη δημοφιλή παραλία του Καλόγερου. Επιστρέφοντας στην κανονική διαδρομή συνεχίζετε προς Μάρμαρα, όπου θα συναντήσετε το δρόμο Πρόδρομου-Μαρμάρων-Μάρπησσας (σημείο 12). Τον ακολουθείτε προς τα δεξιά, περνάτε από το κέντρο των Μαρμάρων, μπροστά από παραδοσιακό μύλο και βγαίνοντας από χωριό, από μικρή γέφυρα (σημείο 13) για να φθάσετε τελικά στον Πρόδρομο, στη διασταύρωση με τον κεντρικό δρόμο Νάουσσας – Μάρπησσας (σημείο 14). Όπως αναφέραμε παραπάνω, από εδώ έχετε αρκετές επιλογές, μην παραλείψετε όμως να κάνετε μια βόλτα στον παραδοσιακό πυρήνα του Πρόδρομου. P
σελίδα Ι page Ι 106
Η διαδρομή μάς δίνει τη δυνατότητα να γνωρίσουμε γραφικά χωριά και ήσυχες παραλίες, ιδανικές για μια αναζωογονητική βουτιά. The route winds through quaint villages and peaceful beaches, ideal for a refreshing dip in the sea.
Stay on the road to Santa Maria for about 3 km. A few dozen meters past “Siparos” restaurant on your right, turn right onto a narrow 1-odd-km long dirt track (point 2 ) leading to Filitzi beach - or rather, a chain of tranquil beaches (point 3 ). Make a right onto the coastal dirt road running parallel to the beach - riding extra cautiously along the sandy section, go past the housing complex off to your left in the distance, and turn left onto a wide dirt track (point 4 ). About 300 m further on, consider taking a look - swimming included - around the narrow strip of land opposite the islet of Filitzi. At 6,4 km from the starting point, the wide dirt track heading south turns into an asphalt road (point 5 ), running beside the two adjacent sandy beaches of Aspros Gremos (point 6 ), leading you to the quaint fishing port of Ambelas (Section 7 ), another spot worth a stop. To leave Ambelas, walk your bike along the small beach and proceed onto the coastal dirt road. Leaving the beach behind, about 1 km off the fishing port, you get to a 300odd-m cement stretch (point 8 ), followed by a narrow, bumpy dirt truck. Less than 2 km from point 8, you reach an intersection (point 9 ). Ride straight on through (or rather, zigzag across it so as to resume your original direction). Continue southwards, and 800 m further on (point 10), turn left onto a wide dirt track lined with reeds, leading to the sea and running parallel to the Tsoukalia beach. This is a brilliant windsurf spot attracting windsurf fans when the etesian winds (the dry north winds of the Aegean Sea) set in. On these days, the waves can be spectacular to watch but less-than-fun to swim in. If you are looking for calm waters, keep pedalling further south, to Molos beach, which has a leeward section, protected from the strong winds. At the end of the coastal dirt track at Molos beach (point 11), turn right onto the asphalt road leading to Marmara. Here you can make a short detour to visit renowned Kalogeros beach. Resume course heading for Marmara, where you meet the Prodromos-MarmaraMarpissa road (point 12). Bear right, ride through the centre of Marmara, past a traditional windmill, and, just off the village, over a small bridge (point 13) until you finally reach Prodromos, at the intersection with the main Naoussa-Marpissa road (point 14). As mentioned above, there are several sightseeing opportunities here, but don’t forget to take a stroll around the traditional heart of Prodromos. P
Με μια ματιά Αφετηρία: Νάουσσα Τερματισμός: Πρόδρομος ( μέσω Αμπελά Τσουκαλιών) Τύπος ποδηλάτου: Mountain bike Απόσταση: 17.9 χλμ. Συνολ. υψομετρική διαφορά: +213 μ. / -210 μ. Δυσκολία: Εύκολη (και προς τις δυο κατευθύνσεις) Τύπος εδάφους: Ασφαλτόδρομοι (6.5 χλμ.) / Χωματόδρομοι (11.4 χλμ.) Κυκλοφορία: Ελαφρά Highlights: Ήσυχες παραλίες, το λιμανάκι του Αμπελά, ο παραδοσιακός οικισμός του Πρόδρομου
Tour at a glance Starting point: Naoussa Finish: Prodromos (via Ambelas - Tsoukalia) Type of bike: mountain bike Distance: 17,9 km. Total elevation gain/loss: +213 m. / -210 m. Rating: easy (both ways) Terrain: asphalt roads (6,5 km); dirt tracks (11,4 km) Traffic: light Highlights: quiet beaches; the fishing port of Ambelas; the traditional village of Prodromos
Το νησάκι Φίλιτζι και η μικρή γλώσσα γης απέναντί του. Filitzi island and the small peninsula opposite to it.
σελίδα Ι page Ι 107
σελίδα Ι page Ι 108
Gastronomy walk Ι γαστρονομικός περίπατος
Δοκιμάσαμε την Dolce Vita της Πάρου
και σας αποκαλύπτουμε τα μέρη που απολαύσαμε περισσότερο. Σε αυτόν τον γαστρονομικό περίπατο μόνο τα πόδια μας δεν φάγαμε στον ποδαρόδρομο. Όλα τα υπόλοιπα, όμως, τα γευτήκαμε χωρίς καμία ενοχή. Παραδοσιακές συνταγές με ντόπια πρώτη ύλη, εξωτική κουζίνα σε ειδυλλιακό περιβάλλον, λιχουδιές παρά θιν' αλός και cocktails με μαγιό και ανεμελιά. Καλή απόλαυση!
γλυκιά ζωή Dolce Vita of Paros is a small selection of great establishments that we enjoyed the most. On our gastronomic walk we thoroughly satiated ourselves, relaxed-all without the least bit of guilt. We sampled everything from the traditional to the exotic in idyllic and marvellous surroundings, cocktails and sumptuous delicacies by the sea in bathing suits. Enjoy!
σελίδα Ι page Ι 109
γλυκιά ζωή Ας μιλήσουμε για τη ΘΕΑ… Let’s talk about the view… Με τις 460 ετικέτες κρασιού (και μάλιστα ελληνικού), οινοχόο τον Νίκο Κουρουμλή, τις οικογενειακές πολίτικες συνταγές, το φιλικό σέρβις και το μοναδικό περιβάλλον, η θέα είναι το μόνο για το οποίο δεν χρειάζεται να σας μιλήσω. Εδώ οι συνταγές είναι από μόνες τους μια εμπειρία, μπράβο στη μαγείρισσα! Το σέρβις εξαιρετικά φιλικό, αλλά και έξυπνο. Ξέρει να εκθέτει τα πιάτα, χωρίς να αποκαλύπτει τα μυστικά τους. Καλής ποιότητας υλικά, μουσική και φαντασία συνθέτουν το ιδανικό περιβάλλον για να περάσετε ένα ωραίο δειλινό με ΘΕΑ στην Αντίπαρο.Και κάθε Τετάρτη στις 8μμ ο Νίκος Κουρουμλής μοιράζεται μαζί μας την αγάπη του και τις γνώσεις του για το κρασί. With 460 wine labels, only Greek, Nikos Kouroumlis as sommelier, the family Constantinople recipes, and the ideal atmosphere, the view is the only thing I shouldn’t be talking about. That’s probably the reason the restaurant has a fanatic audience. Dishes here are an experience in their own right. Congratulations to the cook! The service is extremely friendly and clever. Ingredients of superb quality, music and imagination make up the ideal environment for a wonderful sunset with a VIEW of Antiparos. Every Wednesday at 8pm Nikos Kouroumlis shares with us his knowledge and love for the wine!
Wine restaurant
Paros, Pounda, tel.: 22840 91220
Από την παραγωγή... στο τραπέζι σας From our farm to... your table Το "γεμενί" ξεκίνησε να λειτουργεί το 2007 στη Νάουσα της Πάρου, βάζοντας μια άλλη προοπτική στο γαστρονομικό σκηνικό του νησιού. Σε αντίθεση με τις σύγχρονες τάσεις που επικρατεί τριγύρω μας, ο Νίκος Ευαγγελόπουλος έφτιαξε ένα εστιατόριο με σεβασμό στην ποιότητα και την παράδοση αυτού του τόπου. Εδώ μπορεί κανείς να βρει παραδοσιακά πιάτα μαγειρεμένα και παρουσιασμένα με φροντίδα και αγνά υλικά, ως επί το πλείστον δικής του παραγωγής όπως άλλωστε και το ελαιόλαδο και το κρασί. Μια ενδιαφέρουσα λίστα κρασιών συμπληρώνει το σκηνικό. Το ψωμί ζυμωτό, ψημένο στον ξυλόφουρνο και τα γλυκά είναι ευθύνη της μαμάς, Μαριώς Ζουμή. "Yemeni" restaurant opened in 2007 in Naoussa Paros, taking a new route in the perspective of the island's gastronomic walk. In contrary to the new tastes that surround us Nikos Evangelopoulos created a restaurant with respect to quality and tradition. Here one can find traditional dishes prepared and presented with care and genuine products, mostly from his own farm including the olive oil and wine. An interesting wine list is available. Wood-oven baked bread and desserts are made by mom, Mario Zoumi.
Yemeni, Traditional wine restaurant Naoussa, tel.: 2284051445
σελίδα Ι page Ι 110
Res ta Tav urant er s Fish nas T Me avern ze as Caf Place s é Ouz eri
Mυστικά της Ανατολής... Secrets of the East... To εστιατόριο Τao’s σας φέρνει την καλύτερη ασιατική κουζίνα: Pad Thai, πιάτα με ζυμαρικά και κάρυ από την Ιαπωνία, Dim Sum από την Κίνα και πολλά άλλα. Το μενού του Τao’s προσφέρει επίσης μια ποικιλία πιάτων για χορτοφάγους όλα φτιαγμένα από φρέσκα και ντόπια λαχανικά και μαγειρεμένα με τη μεγαλύτερη τέχνη από τον ταϋλανδό σεφ Pan Suwan και το χαμογελαστό team της κουζίνας. Το Bar-Café, οι ζωντανές μουσικές εκδηλώσεις μαζί με την εκπληκτική θέα συμπληρώνουν την εικόνα και δημιουργούν μια οικεία ατμόσφαιρα. Tao’s Restaurant brings you the very best of Asian Cuisine: Pad Thai, Noodles and Curry dishes from Thailand, Sushi from Japan, Dim Sum From China and many more.Tao's menu also offers a variety of Vegetarian dishes all made from fresh and local ingredients and prepared with the highest quality by Tao's chef - Pan Suwan - and the smiling kitchen team. Bar-Café, Live music events and outstanding view complete the picture, creating an intimate, free and easy going atmosphere, where one immediately feels at home.
Bar-Restaurant
www.taos-greece.com taos@taos-greece.com, tel: 22840 28882
Ένας chef δημιουργεί στην Αλυκή! Meet a creative chef in Aliki! Η οικογενειακή ιστορία έχει τη σημασία της... και όταν συνδυάζεται με τεχνογνωσία και πάθος, απογειώνει τη μαγειρική τέχνη. Προερχόμενος από παλιά και γνωστή οικογένεια εστιατόρων, ο chef Μάριος Σαλματάνης, απόφοιτος της Ecole de Gastronomie Ritz Escoffier de Paris, «παντρεύει» τα απλά υλικά με τη μεσογειακή μαγειρική κουλτούρα και δημιουργεί πιάτα με ιδιαίτερες, αυθεντικές γεύσεις. Απολαμβάνοντας ένα μοναδικό θαλασσινό τοπίο, σε ένα όμορφο lounge περιβάλλον και με φιλικές τιμές, γευθείτε ένα μενού με φαντασία ή χαλαρώστε με ένα cocktail δίπλα στην παραλία από το πρωί έως το βράδυ! “Thalassamou”, ιδανικό... και για αξέχαστες εκδηλώσεις! “Family history” gets a new meaning when combined with expertise and passion, elevating cooking to art. Born to an old and well-known family of restaurateurs, chef Marios Salmatanis, a graduate of the Ecole de Gastronomie Ritz Escoffier de Paris, marries simple ingredients with the mediterranean culture, creating refined, authentic dishes. Enjoying a unique sea landscape in a lounge environment with friendly prices, savour a really imaginative menu or relax with a cocktail on the beach, from morning till late at night! “Thalassamou”... An ideal venue, also hosting unforgettable events!
Restaurant · Oyster Bar Aliki, Pisso Aliki Beach, Paros Tel.: 0030 22840 91461, e: welcome@thalassamou.gr, www.thalassamou.gr, https://www.facebook.com/thalassamourestaurant
σελίδα Ι page Ι 111
γλυκιά ζωή Στο βάθος κήπος The Backyard Στα νότια του νησιού, στο Δρυό, αν ακολουθήσεις τη φωτεινή πινακίδα «Τhe Green Project», θα βρεθείς σε μια καταπράσινη πλακόστρωτη αυλή. Ένας χώρος ζεστός, φιλόξενος με κατάλευκα πεζουλάκια κάνει τη διαφορά σε αισθητική αλλά και σε ποιότητα. Στο περιβόλι που βρίσκεται δίπλα καλλιεργούνται όλα τα λαχανικά, φρούτα και μυρωδικά που θα βρούμε στο πιάτο μας. Μια μεγάλη συλλογή από ντόπια και μη κρασιά, σπιτικές μαρμελάδες και λικέρ δίνουν νόημα στην λέξη «μεράκι». Από το πρωί στις 9 για τον πρωινό μας καφέ ipanema, αργά το μεσημέρι μετά την παραλία για το μοναδικό burger και το βράδυ για τα διάσημα cocktail, το «Τhe Green Project» γίνεται η καλύτερη all day επιλογή μας. On the south side of the island, in Dryos, if you follow the bright sign “The Green Project”, you will come across a lush Cycladic paved yard. Α cozy and friendly place that makes the difference in style, and quality. All the fruits, vegetables and herbs are grown at the small croft beside, by Yannis, the owner of the place. A wide variety of local and non-local wines, homemade marmalades and liqueurs give a meaning to the Greek word “meraki” (passion). Opening at 9 am for breakfast, offers several dishes for lunch or dinner and refreshing cocktails for the evening. For every occasion and every hour of the day, “The Green Project” is undoubtedly a keeper.
Coffee,bites and spirits Drios Paros, tel.: 22840 41388
Φρεσκοψημένα στο «μικρό χωριό»
Freshly Baked in ‘‘mikro chorio’’
Στο µποστάνι µας, φυτέυουμε εποχιακά ζαρζαβατικά, χωρίς χημικά και πρόσθετα. Ανάλογα με την εποχή και τις διαθέσιμες πρώτες ύλες μας, μπορείτε να δοκιμάσετε τυρόπιτα, χορτόπιτα, πρασσόπιτα, κολοκυθόπιτα, σπανακόπιτα και δεκάδες άλλες, εξαιρετικές σε γεύση και ποιότητα, προτάσεις! Στο παρασκευαστήριό µας, ψήνουμε καθημερινά μπροστά στον πελάτη, υπέροχες γεύσεις για κάθε ώρα της ημέρας. Και σας προσκαλούμε να δοκιμάζετε κάθε μέρα και κάτι διαφορετικό. Ώστε το γευστικό ταξίδι σας να βρίσκει άλλους προορισμούς κάθε φορά...! In our kitchen we use only the freshest fruit and vegetables from our island garden, all free of chemicals, grown here to make the best cheese and vegetable pies that you can enjoy here at our café or take home. Savor a new taste and seasonal dish each day.
π α ρ α δ ο σ ι α κ έ ς
χ ω ρ ι ά τ ι κ ε ς
π ί τ ε ς
Κάμπος Νάουσας, Πάρος τηλ.: 22840 52651, Naoussa, Paros
σελίδα Ι page Ι 112
Res ta Tav urant er s Fish nas T Me avern ze as Caf Place s é Ouz e Bar ri
«Blue Dolphin» από το Las Vegas στην Πάρο From Las Vegas to Paros Το εστιατόριο του ξενοδοχείου Blue Dolphin συνδυάζει πεντανόστιμα πιάτα με καταπληκτική θέα. Η διαδρομή της οικογένειας του Πέτρου Μασούρα στο χώρο της εστίασης ξεκινάει από την Αμερική, με τον πατέρα γνωστό σεφ για πάνω από 50 χρόνια και τον Πέτρο, τελειόφοιτο Πανεπηστημίου του Las Vegas (UNLV) με πολυετή πείρα στο χώρο ως Food & Beverage Manager σε διάφορα hotels casino και συνεχίζεται στη Νέα Χρυσή Ακτή με ελληνική φιλοξενία και αγάπη για το καλό φαγητό. Δοκιμάστε πραγματικά σπιτικές γεύσεις, και παραδοσιακές συνταγές φτιαγμένες από 100% αγνό παρθένο ελαιόλαδο από τον οικογενειακό ελαιώνα. Το εστιατόριο του ξενοδοχείου Blue Dolphin συνδυάζει πεντανόστιμα πιάτα με καταπληκτική θέα. Η διαδρομή της οικογένειας του Πέτρου Μασούρα στο χώρο της εστίασης ξεκινάει από την Αμερική, με τον πατέρα γνωστό σεφ για πάνω από 50 χρόνια και τον Πέτρο, τελειόφοιτο Πανεπηστημίου του Las Vegas (UNLV) με πολυετή πείρα στο χώρο ως Food & Beverage Manager σε διάφορα hotels casino και συνεχίζεται στη Νέα Χρυσή Ακτή με ελληνική φιλοξενία και αγάπη για το καλό φαγητό. Δοκιμάστε πραγματικά σπιτικές γεύσεις, και παραδοσιακές συνταγές φτιαγμένες από 100% αγνό παρθένο ελαιόλαδο από τον οικογενειακό ελαιώνα.
Paros Blue Dolphin incredible view & delicious food
New Golden Beach (Nea Chryssi Akti) – Tel: 22840 42608, 6973442261, www.parosbluedolphin.com, email: parosbluedolphin@gmail.com
Γευστικές προκλήσεις από τον «Ελαιώνα» Culinary challenges from «Eleonas» Ο «Ελαιώνας Restaurant στο Parosland Hotel μας προσκαλεί και μας προκαλεί να δοκιμάσουμε γευστικούς συνδυασμούς της ελληνικής κουζίνας. Ήδη από το πρωινό, γευόμαστε προϊόντα που παράγει ο τόπος: όλων των ειδών τα τυριά και βούτυρο του τυροκόμου Μάρκου Κορτιάνου από τον Αγροτικό Συνεταιρισμό. Μέλι θυμαρίσιο τοπικής παραγωγής. Πίτες, μαρμελάδες,γλυκά του κουταλιού, ζυμωτό ψωμί παραγωγής μας, υπό την επίβλεψη του μάγειρα Νικόλαου Πετούρη. Ο κατάλογος περιλαμβάνει από κεφτεδάκια με τζίντζερ και σάλτσα αμυγδάλου μέχρι σπαλομπριζόλα καπνιστή στο ξύλο με ταχίνι και μελιτζάνα ή μουσακά σε φωλιά με σως γιαουρτιού. Elaionas Restaurant at Parosland Hotel invites you to sample flavourful dishes of Greek and Aegean cuisine. Breakfast with local products, all kinds of cheese and butter produced by Markos Kortianos from the Farmers’ Cooperative Union; thyme honey of Paros; pies, jams, spoon sweets and freshly-baked bread under the supervision of Chef Nikos Petouris. The menu features meatballs with ginger and almond sauce, wood-smoked rib eye steak with tahini and aubergine, moussaka with yogurt sauce.
Ελαιώνας, Parosland Hotel
Aliki, Tel: +30 2284 092170, email: elaionasrestaurant@gmail.com
σελίδα Ι page Ι 113
Εστιατόριο «Φυσιλάνη» μία οικογενειακή παράδοση Fysilani restaurant, family tradition Μοναδική εμπειρία για τους πελάτες του αποτελεί το εστιατόριο «Φυσιλάνη». Τα 50 χρονια ιστορίας που μετράει η οικογένεια «Φυσιλάνη» στο χώρο της εστίασης μπορούν να σας το εγγυηθούν. Το 1964 ο παππούς Βαγγέλης και η γιαγιά Γιακουμίνα άνοιξαν το πρώτο τους εστιατόριο στην παραλία του Λογαρά και έκτοτε τα παιδιά και τα εγγόνια τους προσφέρουν τις υπηρεσίες τους, στους πελάτες του, που επιστρέφουν κάθε χρόνο. Στο εστιατόριο «Φυσιλάνη» μπορείς να γευτείς δίπλα στο κύμα μια μεγάλη ποικιλία της ελληνικής κουζίνας που βασίζεται στα προϊόντα παριανών παραγωγών καθώς και φρέσκο ψάρι και ντόπιο κρέας. Fysilani restaurant offers its customers a unique experience guaranteed by the Fysilani family’s 50 years of know-how in the Greek restaurant scene. Since 1964, when Grandpa Vangelis and Grandma Giakoumina opened their first restaurant on Logaras beach, their children and grandchildren have been catering for delighted customers who come back year after year. With the sea at your feet, indulge in a wide range of Greek dishes based on Parian products, fresh fish and local meats.
Fisilanis, Restaurant
Logara beach tel.: 2284 041530 & 22840 41734, email: fysilanisg@hol.gr
Και για ουζάκι... στο «Μουράγιο» To Mouragio... for ouzo To “Μουράγιο” βρίσκεται στο γραφικό λιμανάκι στο Πίσω Λιβάδι, στη νοτιοανατολική πλευρά της Πάρου. Εδώ θα βρείτε φρέσκο ψάρι κάθε μέρα, αλλά και όλους τους θησαυρούς του πελάγους: αχινούς, πεταλίδες, καλόγνωμες,στρείδια, φούσκες. Οι παραδοσιακές συνταγές εξελιγμένες με τολμηρές παρεμβάσεις εξασφαλίζουν ότι δεν θα βαρεθείτε ποτέ να δοκιμάζετε νέες γεύσεις. Δεν λείπει βέβαια το ουζάκι και ο μεζές σε χαμηλές τιμές γιατί ο Έλληνας δεν πρέπει ποτέ να πάψει να γλεντάει! “Mouragio” is located at the peaceful port of Pisso Livadi in the southeast part of Paros island.It’s a fish tavern since 1978 with fresh fish everyday. Here you can find all the treasures of the ocean: sea urchins, rock oysters, violet of the sea and all kind of shell - fish. A variety of traditional recipes combined with experience and fantasy to create the best sea foods. Also for our vegeterian friends a lot of imaginative salads with vegetables from our own garden.
Ouzeri - Fish Taverna, Pisso Livadi tel: 22840 43233, email: mouragioouzeri@hotmail.com
σελίδα Ι page Ι 114
Res ta Tav urant er s Fish nas T Me avern ze as Caf Place s é Ouz e Bar ri
γλυκιά ζωή
Παραδοσιακό ψωμί με προζύμι, ψημένο στα ξύλα, πάντα φρέσκα γλυκά & τούρτες, τούρτες γάμου, μαγευτικό τσουρέκι, παραδοσιακά γλυκίσματα, γνήσιες σοκολάτες παραγωγής μας, απολαυστικό παγωτό... και αρωματικό καφέ για το δρόμο!
Τraditional bread with yeast baked on the firewood, freshly made cakes and wedding cakes, amazing ‘‘tsoureki’’, traditional desserts, home made genuine chocolates, delicious ice cream... and good coffee to go!
S
Υστέρνι Νάουσας, τηλ./fax.: 22840.52750, www. xilofournos. gr, www. partysugar. gr σελίδα Ι page Ι 115
σελίδα Ι page Ι 116