Aπρίλιος 2017
# 218
100
χρόνια από τη μεγάλη πυρκαγιά του 1917 Μια αυτόπτης μάρτυς θυμάται ιδέες. ιστορίες. τάσεις. άνθρωποι. πόλη
100
πράγματα που αγαπάμε στα δυτικά της πόλης
2
â„– 218
3
Απρίλιος 2017
ΌΣΑ ΜΟΥ ΈΜΑΘΕ ΤΟ FB Εικόνα εξωφύλλου: dolphins // communication design
ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2018 Τεύχος 218 / Περιοδος Β’
Γιώργος Τούλας Διανέμεται δωρεάν
To fb ως παράδειγμα προς μελέτη έχει
Στο fb υπάρχει μια κατηγορία ανθρώπων που ζει για να επιβεβαιώνει το τι σημαίνει
εξαιρετικό ενδιαφέρον. Αν το παρατηρή-
μεγαλώνω κάνοντας την αγένεια σημαία μου. Θα μπει σε τοίχους ανθρώπων που δεν
σεις σε βάθος χρόνου. Χωρίς κανόνες
γνωρίζει καν, που δεν τους συνδέει ούτε η στοιχειώδης ‘’φιλική’’ σύνδεση του και θα
στην πραγματικότητα, αν εξαιρέσεις το
εκφράσει άποψη, θα βρίσει, θα αμφισβητήσει την άποψη του άλλου, θα ξεκατινιαστεί.
άκουσαν μουσική και βρήκαν διαφημίσεις οι:
δικαίωμα μπλοκαρίσματος και αναφο-
Θα αποδείξει τι σημαίνει τζάμπα μαγκιά του λόγου.
Αρχισυντακτρια: Κύα Τζήμου
τριών γραμμών με άνεση.
Εκδότρια / Διευθύντρια: Κατερίνα Καραμφυλίδου
Άκης Δήμου, Κωστής Ζαφειράκης, Σάκης Ιωαννίδης, Έυη Καρκίτη, Δημήτρης Κοπαράνης, Χρύσα Νάνου, Χριστίνα Παρασκευοπούλου, Άκης Σακισλόγλου, Έλενα Ταξίδου,
ανθρώπων. Αυτούς που βρίσκονται εκεί από περιέργεια, να κρυφοκοιτάξουν τις
φωτογράφισαν, σκέφτηκαν, έφαγαν, χόρεψαν,
Συντάκτες: Γιάννης Ανδρέου, Μιχάλης Γουδής,
Στο fb θα βρεις ρομαντικές ψυχές που απλά αγαπούν λίγη ομορφιά που χάθηκε, θα βρεις όμως και θεριά ανήμερα που ξεδιπλώνουν την ανθρωποφαγία τους μέσα σε ποστ
Στο fb συναντάς διάφορες κατηγορίες
Μαζί μας aυτό το μήνα έγραψαν, σχεδίασαν,
Συντονισμός Ιστοσελίδας: Κύα Τζήμου
ράς, πράγμα που το κάνει από μόνο του ενδιαφέρον και επικίνδυνο.
σε 15.000 τεύχη και 320 σημεία διανομής
Γιώργος Τσιτιρίδης, Αλίκη Τσιρλιάγκου
Θα βρεις μίσος και αγάπη, σε υπέρμετρες δόσεις.
Λονδίνο: Κωνσταντίνος Τσορμπατζίδης Νέα Υόρκη: Στέλλα Βακιρλή, Ντίνα Πίνος Φωτογράφοι: Γιάννης Σιμητόπουλος,
ζωές των άλλων. Αυτούς που βρίσκονται για να επιδείξουν τη δική τους ζωή. Κοί-
Θα βρεις διαμάντια εικόνων και λέξεων που δεν δίστασαν να εκθέσουν σε κοινή θέα
ταξε με σήμερα έφαγα αυτό το πιάτο,
άνθρωποι που επιβεβαιώνουν την ιδέα που είχες για κείνους, θα βρεις όμως και τη διά-
ήπια καφέ με αυτούς, διάβασα αυτό το
ψευση για άλλους που τους είχες ψηλά και με μερικά ποσταρίσματα ξεγύμνωσαν έναν
βιβλίο, έκανα μπάνιο σε αυτή την πα-
άλλο εαυτό που δεν υποψιαζόσουν ή τον έκρυβαν καλά.
Θανάσης Σταθόπουλος, Stereosis, Γιάννης Τζιμπρές, Μαρίνα Τούλα, Άγγελος Τσεκούρας. Εμπορική Διεύθυνση: Κατερίνα Καραμφυλίδου, katerina@parallaximag.gr Σχεδιασμός: dolphins // communication design Εκτύπωση, Βιβλιοδεσία: Χρωμοτύπ Α.Ε.
ραλία, ο/η σύντροφός μου με αγαπά, έχω όσα εσύ δεν θα αποκτήσεις ποτέ.
Το fb δεν είναι ακριβώς η ζωή.
Το fb ικανοποιεί τη ματαιοδοξία όλων
Είναι μια ενδιαφέρουσα εκδοχή της.
μας στο μέγιστο βαθμό. Τα like άλλωστε
Άξιο μελέτης αλλά όχι και βαρόμετρο για το πώς πρέπει να τη ζεις
αποτελούν την καλύτερη δικαίωση και χάιδεμά της.
ΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΠΟΛΗΣ Παπαμάρκου 2 • 546 23 Θεσσαλονίκη MONTHLY CITY & CINEMA REVIEW 2 Papamarkou Str., 546 23 Thessaloniki, Greece Τ & F 2310 429050, 2310 429051 info@parallaximag.gr / www.parallaximag.gr
№ 218
4
EXIT Χριστίνα Παρασκευοπούλου
1 Ο Απρίλιος μπαίνει και φέρνει μαζί του, εκτός από Πάσχα, με την καθιερωμένη Πασχαλινή συναυλία της ΚΟΘ, έντονες νέες θεατρικές παραστάσεις, τον αγαπημένο Διεθνή Μαραθώνιο «Μέγας Αλέξανδρος», μια μοναδική συναυλία να ανεβάζει τους ρυθμούς, και τέσσερα ολόκληρα φεστιβάλ, αφιερωμένα στο μουσικό ντοκιμαντέρ, τη γιόγκα, τις νεανικές χορωδίες και το φαγητό δρόμου αντίστοιχα. Διαλέξτε και πάρτε τους δρόμους της ανοιξιάτικης Θεσσαλονίκης!
1. Μια έκθεση με τεράστια απήχηση συνεχίζεται Παρατείνεται μέχρι την Πέμπτη 20 Απριλίου, η περιοδική έκθεση «Όταν η τέχνη γίνεται ιερή», που συνδιοργανώθηκε από την Ιερά Μητρόπολη Ιωαννίνων, τον Δήμο Ιωαννιτών και το Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς (ΠΙΟΠ) στο Μουσείο Αργυροτεχνίας, στα Ιωάννινα. Η θεματική ενότητα από την έκθεση της Ρωσίας, που ήταν αφιερωμένη στην εκκλησιαστική τέχνη, αναδεικνύει σπουδαία έργα ηπειρωτικής τέχνης- εκκλησιαστικά αντικείμενα και ιερά κειμήλια- που χρονολογούνται από τον 17ο αιώνα μέχρι σήμερα. Μέχρι σήμερα περισσότεροι από 10.000 επισκέπτες είχαν την ευκαιρία να θαυμάσουν σπάνια δείγματα ηπειρώτικης εκκλησιαστικής τέχνης, που αποτέλεσαν τμήμα της έκθεσης «Η τέχνη του ασημιού των Ιωαννίνων», η οποία φιλοξενήθηκε στο Μουσείο «Νέα Ιερουσαλήμ» της Μόσχας, στο πλαίσιο του έτους Ελλάδας-Ρωσίας 2016. Τα κομψοτεχνήματα, που παρουσιάζονται από τις 21 Δεκεμβρίου στο Μουσείο Αργυροτεχνίας, χρονολογούνται από τον 17ο αιώνα έως σήμερα, και προβάλλονται σε δύο επίπεδα μέσα από τη μουσειολογική προσέγγιση που επιμελήθηκε το ΠΙΟΠ. *21/12/2016-20/4/2017. Μουσείο Αργυροτεχνίας, Ακρόπολη Ιτς Καλέ, Κάστρο Ιωαννίνων, Τ: 26510 64065. Ώρες λειτουργίας: Καθημερινά, εκτός Τρίτης, 10:00-18:00, www.piop.gr 2. «Καλιγούλας» του Αλμπέρ Καμύ Μετά την επιτυχία που σημείωσε στην Αθήνα, ο Καλιγούλας, το κορυφαίο έργου του βραβευμένου με Νόμπελ Αλμπέρ Καμύ, ανεβαίνει στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης σε σκηνοθεσία Αλίκης Δανέζη Knutsen, με το Γιάννη Στάνκογλου στον ομώνυμο ρόλο, έναν
πολυμελή θίασο εξαιρετικών ηθοποιών και πρωτότυπη μουσική live επί σκηνής από τον Blaine Reininger των Tuxedomoon. Στο πιο γνωστό έργου του Καμύ, o Ρωμαίος Αυτοκράτορας Καλιγούλας οδηγείται στα όρια της παράνοιας μετά την απώλεια της αδελφής και ερωμένης του Δρουσίλλας. *21-23/4/2017, Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης, Τηλ. 2310895800 3. Το Ψωμί της Νινευί Το έργο «Το Ψωμί της Νινευί» των Αντώνη και Κωνσταντίνου Κούφαλη σε σκηνοθεσία Δημήτρη Μυλωνά με τους Λήδα Πρωτοψάλτη και Σταύρο Ζαλμά συναντάμε στο Θέατρο Αμαλία. Πρόκειται για το χρονικό μιας Οδύσσειας σε λάθος χρόνο. Το σημείο τομής Ανατολής και Δύσης, ο ασίγαστος πόθος της Νουρ και του Σαμίρ να συμφιλιωθούν με τους εχθρούς που κουβαλάνε μέσα τους σε άλλη πατρίδα. Η κοινή τους ρίζα και ο προαιώνιος καημός κόντρα στην εποχή και τα ψεύτικα διλήμματα της. Δύο πρόσφυγες θα αφηγηθούν τη δική τους ιστορία για να συνδεθούν τελικά με την Ιστορία που τρέχει ανά τους αιώνες με πρωταγωνιστές εκατομμύρια σαν κι εκείνους, σαν κι εμάς. *23/3-9/4/2017, Θέατρο Αμαλία, Τηλ. 2310 888894 4. In-Edit Festival Για άλλη μια χρονιά, το μεγαλύτερο φεστιβάλ μουσικού ντοκιμαντέρ στον κόσμο IN-EDIT Festival επιστρέφει στην πόλη μας. Φέτος, μας υποδέχεται με μουσικά ντοκιμαντέρ για τον αείμνηστο Λέοναρντ Κόεν που έφυγε το 2016, για την Τζάνις Τζόπλιν και τους Blur, ενώ η Βρετανική μουσική σκηνή θα έχει την τιμητική της, μαζί με πολλά άλλα μεγάλα μουσικά ντοκιμαντέρ της χρο-
νιάς που πέρασε. Όλα πλαισιωμένα από παράλληλες εκδηλώσεις και συναυλίες. *30/3-5/4/2017, Ολύμπιον 5. 6ο Thessaloniki Yoga Festival Το αγαπημένο φεστιβάλ αφιερωμένο στην παράδοση της Γιόγκα, που συναντάμε κάθε άνοιξη στην Θεσσαλονίκη, επιστρέφει στην έκτη του διοργάνωση σε νέο χώρο, με φετινό θέμα «Οι σκέψεις μετατρέπουν τις αντιλήψεις μας: Η τέχνη της Pratipaksha Bhavanam στην πρακτική της Γιόγκα και πέρα από αυτήν». Κατά τη διάρκεια του φεστιβάλ, θα προσφέρονται εξειδικευμένα σεμινάρια, μαθήματα και διαλέξεις γύρω από την παράδοση και την πρακτική της γιόγκα, δυνατότητα εγγραφής στο σύλλογο του φεστιβάλ, δυνατότητα συμμετοχής σε δράσεις, ενημέρωση μέσα από έντυπο και οπτικοαουστικό υλικό για τη φιλοσοφία της Γιόγκα. Επίσης στο χώρο θα υπάρχουν εκθέτες προϊόντων που αφορούν τη Γιόγκα, την εναλλακτική άσκηση, την υγιεινή διατροφή και όχι μόνο. *2/4/2017, Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης, Αίθουσα Μ. Σαλτιέλ, Γενική είσοδος: 5€ 6. 12ος Διεθνής Μαραθώνιος «Μέγας Αλέξανδρος» To μεγάλο αθλητικό γεγονός της πόλης, o 12ος Διεθνής Μαραθώνιος «Μέγας Αλέξανδρος», θα πραγματοποιηθεί την Κυριακή 2 Απριλίου 2017. Η εκκίνηση του αγώνα θα δοθεί από την Πέλλα, γενέτειρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, με τον τερματισμό να σημαδοτοδοτείται στην Παραλία Θεσσαλονίκης στο ύψος του Αγάλματος Μεγάλου Αλεξάνδρου). Η ιστορική διαδρομή Πέλλα-Θεσσαλονίκη του Διεθνούς Μαραθωνίου πλαισιώνεται από τους Δρόμους Υγείας και Δυναμικού Βαδίσματος 10.000μ. και 5.000μ., καθώς και 1.000μ. Μαθητών Δημοτικών Σχολείων, όπου μπορούν να τρέξουν ή να βαδίσουν δρομείς κάθε ηλικίας και επιπέδου με το σύνθημα: «ΟΛΟΙ μπορούμε, ΟΛΟΙ συμμετέχουμε!». Η διοργάνωση υποστηρίζει και υποστηρίζεται και φέτος από 52 κοινωνικά ιδρύματα, ενισχύοντας οικονομικά το κοινωνικό έργο τους. *2/4/17, Πέλλα-Θεσσαλονίκη 7. «Δηλήτηριο» από το ΚΘΒΕ Μια σύγχρονη θεατρική συγγραφέα από την Ολλανδία θα έχει την ευκαιρία να γνωρίσει το κοινό της Θεσσαλονίκης. Πρόκειται για την Λοτ Φέικεμανς, με την παράσταση «Δηλητήριο», σε μετάφραση-σκηνοθεσία του Γιάννη Μόσχου. Γραμμένο το 2009, το έργο έχει κερδίσει το βραβείο του καλύτερου ολλανδικού θεατρικού έργου που ανέβηκε την περίοδο 2009-2010. Βασισμένο σε αληθινή ιστορία, έχει κάνει μεγάλη επιτυχία στη Γερμανία και στην Αυστρία. «Αυτός» και «Αυτή», δυο ανώνυμοι απλοί άνθρωποι, έρχονται αντιμέτωποι με ένα απρόοπτο της ζωής. Της ζωής, που, κατά τη συγγρα-
Απρίλιος 2017
5
№ 218
6
EXIT 8
μια όμορφη πρωτοβουλία τριών φίλων που ένιωσαν την ανάγκη να εκφραστούν μέσω της αγαπής τους για την τέχνη της μαγειρικής και την μουσική. *29-30/4/2017, Νέο Δημαρχείο Θεσσαλονίκης, Είσοδος ελεύθερη 11. Θα Πεθάνω αν Πεθάνεις Το έργο «Θα Πεθάνω αν Πεθάνεις», της Σουηδής συγγραφέως Anna Maria Nygren, σε σκηνοθεσία Έλενας Πέγκα, θα φιλοξενηθεί στη Θεσσαλονίκη μόνο για 5 παραστάσεις. Δύο κορίτσια και δύο αγόρια καταφεύγουν πίσω από ένα δημόσιο κτίριο και πειραματίζονται με τα όρια, τον κίνδυνο, τον έρωτα, την βία, την παραβατικότητα. Το έργο μιλά για το τι σημαίνει εγκατάλειψη, μη αποδοχή, άρνηση. Τα παιδιά που δεν είναι παιδιά, που δεν ξέρουν πώς να ζήσουν, που είναι αποκομμένα από τον κόσμο των ενηλίκων, μιμούνται πράξεις και λόγια ενός κόσμου όπου όλα είναι αμφίσημα. Μια παράσταση για αυτούς που θυμούνται και για αυτούς που έχουν ξεχάσει την εποχή της αθωότητας, παγκόσμια πρώτη στην Ελλάδα. *29/3-2/4/2017, Θέατρο Αυλαία, Τηλ. 2310 237700 φέα, «είναι σαν να πηδάς από αεροπλάνο χωρίς αλεξίπτωτο». *Από 21/4/17, Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, Πληροφορίες: Τ. 2315 200200 8. 7ο Φεστιβάλ Παιδικών-Νεανικών Χορωδιών: Freedom Το 7ο Φεστιβάλ Παιδικών-Νεανικών Χορωδιών: Freedom, με τη μεγαλύτερη συμμετοχή χορωδιών από όλη την Ελλάδα και τη Θεσσαλονίκη, με ένα επίκαιρο, όσο πότε, θέμα (Freedom) και τη χρυσή φωνή της Barbara Hendricks, θα μας χαρίσει μια ολόκληρη εβδομάδα σε τέσσερις βραδιές χορωδιακής μουσικής. Παιδικές, Νεανικές, Σχολικές και Χορωδίες Μουσικών Σχολείων θα εμφανιστούν, ενώ η Τελική Συναυλία περιλαμβάνει την ορχηστρική πρεμιέρα του χορωδιακού έργου Δέησις του Γιώργου-Εμμανουήλ Λαζαρίδη υπό την μπαγκέτα του Χάρη Ηλιάδη και τη Συμφωνική Ορχήστρα του Δήμου Θεσσαλονίκης, καθώς και τη μοναδική ερμηνεία της Hendricks σε έργα gospel και spiritual, σε σύμπραξη με Νεανικές Χορωδίες και τη μουσική διεύθυνση της Marie Bejstam. *3, 5, 6, 7, 9/4/2017, Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης, Τηλ. 2310895800 9. Parkway Drive στο Principal Club Theater Οι Parkway Drive, με την ηχώ του πέμπτου επίσημου δίσκου τους, “Ire” να κάνει ακόμη θόρυβο, βγαίνουν ξανά στο δρόμο σε μια μεγάλη ευρωπαϊκή περιοδεία με δύο στάσεις στην Ελλάδα. Μία από αυτές θα είναι η Θεσσαλονίκη, όπου θα τους ακούσουμε για μια γερή δόση Metalcore. Έχοντας σχηματιστεί το 2002 στην Αυστραλία, πρόκειται για ένα από τα πλέον δραστήρια και πιο hot ονόματα του χώρου, με συνεχή δισκογραφική παρουσία και αμέτρητα shows στα πόδια τους. Special Guests τους θα είναι οι Darkest Hour, μια από τις μπάντες που όρισαν το New Wave of American Heavy Metal και μετρά 21 χρόνια στα συναυλιακά δρώμενα με 8 δίσκους στο ενεργητικό τους. *22/4/2017, Principal Club Theater 10. 1ο Thessaloniki Street Food Festival Αυτόν τον Απρίλιο, η Θεσσαλονίκη υποδέχεται για δύο μέρες μια ανοιχτή γιορτή της τέχνης του φαγητού δρόμου. Πατώντας στο παράδειγμα πόλεων όπως το Λονδίνο, η Νέα Υόρκη, το Μεξικό και το Βερολίνο, οργανώνεται το πρώτο Street Food Festival της Θεσσαλονίκης. Από πίσω βρίσκεται η δημιουργική ομάδα του SoulFood Thessaloniki,
12. Ο θεός της σφαγής Η μεγάλη καλλιτεχνική επιτυχία της περσινής χρονιάς, «Ο Θεός της Σφαγής» της Γιασμίνα Ρεζά, κάνει πρεμιέρα στη Θεσσαλονίκη την Κυριακή του Πάσχα στο θέατρο «Αριστοτέλειον». Μετά από 360 παραστάσεις και πάνω από 80.000 θεατές στην Αθήνα, ο Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης, η Στεφανία Γουλιώτη, ο Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος και η Λουκία Μιχαλοπούλου συναντιούνται ξανά στην εξαιρετική και πολυβραβευμένη κοινωνική κωμωδία που ενθουσίασε κοινό και κριτικούς. Τέσσερις ενήλικες που συναντιούνται με αφορμή μια διαφωνία των παιδιών τους, σε μια βραδιά που κάθε ενήλικη, πολιτισμένη συμπεριφορά δίνει τη θέση της στον ανήλικο εαυτό και στα ζωώδη ένστικτα που οι ήρωες κρύβουν μέσα τους. *16-30/4/2017, Θέατρο Αριστοτέλειον, Εθνικής Αμύνης 2, Τ. 2310 262051 13. Δεν σε ξέχασα ποτέ Το Κ.Θ.Β.Ε. παρουσιάζει το έργο του Λέοντα Α. Ναρ «Δεν σε ξέχασα ποτέ», σε σκηνοθεσία Μιχάλη Σιώνα, στο πλαίσιο της θεματικής ενότητας «Πόλεμος, Μετανάστευση, Προσφυγιά». Μια μουσικοθεατρική παράσταση για έναν έρωτα που, μετά από πολλές περιπέτειες, αν και ανεκπλήρωτος, αναζητά δικαίωση. Μια παράσταση για τη ζωή μιας διάσημης τραγουδίστριας που τραγουδάει επί σκηνής 10 σεφαραδίτικα και ρεμπέτικα τραγούδια, μερικά από τα οποία γνωρίζουμε, κυρίως, από την ελληνική εκδοχή τους («Μικρός αρραβωνιάστηκα», «Πού να βρω γυναίκα να σου μοιάζει», «Μισιρλού» κά.). Ένα έργο, που θυμίζοντας πώς οι περισσότεροι από εμάς ήμασταν κάποτε μετανάστες, τιμάει την ιστορία της ισραηλιτικής κοινότητας Θεσσαλονίκης και υπενθυμίζει πως στην πόλη αυτή κάποτε ζούσαν αδερφωμένοι Ορθόδοξοι, Εβραίοι και Οθωμανοί. *31/3 - 2/4/ 2017, Μέγαρο Μουσικής, Παρ|Σαβ|Κυρ: 21:00
Απρίλιος 2017
7
№ 218
8
Ι WEST SIDE 100 ΛΟΓΟΙ ΓΙΑ ΝΑ ΠΑΤΕ ΔΥΤΙΚΑ Έλενα Ταξίδου Κύα Τζήμου
Άγγελος Τσεκούρας Γιάννης Σιμητόπουλος Άγγελος Ζυμάρας
Σ
αν βγεις στον πηγαιμό για τον Βαρδάρη, δεν θα το δεις αλλά υπάρχει. Αυτό το αόρατο τείχος, λίγα λεπτά από το ιστορικό κέντρο της πόλης. Πίσω απ΄αυτό, απλώνεται η Δυτική Θεσσαλονίκη. Εκεί όπου ακόμη και τα λεωφορεία του ΟΑΣΘ είναι πιο παλιά και πιο αραιά. Ο Βαρδάρης χωρίζει την πόλη και δεν είναι μυστικό. Πέρα και πάνω από αυτόν εισέρχεσαι στις Δυτικές συνοικίες. Ένας κόσμος ολόκληρος που παραπονιέται για ολιγωρίες σε σχέση με το λαμπερό ανατολικό κομμάτι, αλλά δεν το βάζει κάτω. Ένας κόσμος ζωντανός, με γειτονιές αυτοδύναμες, που θα ζήλευαν πολλοί που δεν έχουν πατήσει το πόδι τους εκεί. Και αυτά είναι 100 πράγματα που συγκεντρώσαμε και σίγουρα λόγοι για να «ρίξουμε» το αόρατο τείχος. Και υπάρχουν δεκάδες ακόμη. Ο άλλος κόσμος στα δυτικά είναι πολύ ενδιαφέρων και πολύ δικός σου για να του γυρίζεις την πλάτη.
9
Απρίλιος 2017
1. ΘΈΑ ΠΆΝΩ ΑΠ΄ΤΙΣ ΓΡΑΜΜΈΣ Η αερογέφυρα του Κορδελιού λειτουργεί ως ευχάριστο διάλειμμα για όλους όσους κινούνται δυτικά. Ευκαιρία για χάζεμα τόσο της πράσινης αλλά παρατημένης έκτασης από τη μία και την πανοραμική εικόνα του Κορδελιού, όσο και του σταθμάρχη της σιδηροδρομικής γραμμής που διέρχεται ακριβώς από κάτω αλλά και την απέραντη αφιλτράριστη θέα στην περιοχή της Μενεμένης. 2. ΔΊΠΛΑ ΣΤΗΝ ΚΕΝΤΡΙΚΉ ΠΛΑΤΕΊΑ ΤΟΥ ΕΥΌΣΜΟΥ Εκτός από σταθερό σημείο διασκέδασης των δυτικών, η πλατεία στον Εύοσμο, σε ένα μικρό στενάκι γύρω από την Εκκλησία του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου συγκεντρώνει παραδοσιακά εδώ και χρόνια τα πιο hip παιδιά των δυτικών συνοικιών. Ανεπίσημο σημείο συνάντησης για γκράφιτι και skate. 3. ΚΆΤΩ ΑΠ΄ΤΟΝ ΘΌΛΟ Κάτω από τον εντυπωσιακό και αφτιασίδωτο θόλο των ΚΤΕΛ κάθε φορά που πέφτει αργία ή έρχεται χαρτί στράτευσης, ο χώρος μεταμορφώνεται σε ένα ατελείωτο πάρτι. Μπύρες, φωνές, χακί, βαλίτσες, συνθήματα, χειροκροτήματα και κλάματα. Ανεκτίμητη εικόνα. Απ΄την άλλη, κάτι βράδια αν έριχνες τον Στίβεν Κινγκ εκεί θα έγραφε άλλο ένα βιβλίο με τη λέξη Θόλος στον τίτλο του. Λειτουργεί από τον Σεπτέμβριο του 2002. 4. ΕΚΕΊ ΠΟΥ ΞΑΠΟΣΤΑΊΝΟΥΝ ΟΙ ΝΤΑΛΙΚΈΡΗΔΕΣ Μία μπουγάτσα-καφέ-φαγάδικο με μαγειρευτά το στέκι «Λίθος» στην Πόντου. Σημείο αράγματος, ξεκούρασης και ανασύνταξης δυνάμεων για τους νταλικέρηδες που δουλεύουν στις μεταφορικές εταιρίες της περιοχής ή απλά κάνουν πέρασμα από την μεγάλη οδό που οδηγεί στην Λαχαναγορά. 5. ΣΚΟΤΏΝΟΥΝ ΤΑ ΤΡΈΝΑ ΌΤΑΝ ΓΕΡΆΣΟΥΝ Το νεκροταφείο των τρένων ορίζεται σε μία αχανή έκταση από τις εγκαταστάσεις των διυλιστηρίων μέχρι και τον Γαλλικό ποταμό. Όλα τα βαγόνια που αποσύρονταν μέχρι σήμερα από τον ΟΣΕ τοποθετούνταν εκεί χωρίς φύλαξη. Το αποτέλεσμα εντυπωσιάζει καθώς αποτελεί μία χρονοκάψουλα λειτουργώντας τόσο ως ένας ατελείωτος καμβάς
εξάσκησης για τους γκραφιτάδες αλλά και κρυφό σημείο συνάντησης φίλων των σιδηροδρόμων και νοσταλγών του σταθμάρχη, ιδανικό για μνημόσυνα ιστορίας και πάρτι ρετροργασμών. 6. ΣΤΟ «ΚΌΚΚΙΝΟ» ΠΆΡΚΟ ΠΆΝΕ ΤΑ «ΙΠΤΆΜΕΝΑ» ΠΑΙΔΙΆ Δίπλα στον βοτανικό κήπο της Σταυρούπολης ένα πάρκο που δεν είναι κόκκινο αλλά έτσι είναι γνωστό στα δυτικά. Σημείο συνάντησης για παρκούρ των τολμηρών παιδιών της πόλης. 7. ΤΟ ΚΑΛΎΤΕΡΟ ΣΟΥΒΛΆΚΙ ΤΟ ‘ΖΥΓΊΖΟΥΝ’ ΣΤΗ ΣΤΑΥΡΟΎΠΟΛΗ Σουβλάκι «Ζυγός» στη Σταυρούπολη. Το καλύτερο και μεγαλύτερο σουβλάκι της πόλης. Αποτελεί εδώ και χρόνια ένα από τα δημοφιλέστερα αφτεράδικα των Δυτικών. 8. Η ΜΕΓΆΛΗ ΠΕΖΟΓΈΦΥΡΑ Δεν έχουμε πολλές στην πόλη και η συγκεκριμένη ενώνει την Επτάλοφο με την Μοναστηρίου. Εντυπωσιακό θέαμα και αίσθηση καθώς προχωράς στην σιδερένια πανύψηλη γέφυρα περνώντας πάνω από τις σιδηροδρομικές γραμμές του ΟΣΕ. Η περιοχή γύρω απ’ την πεζογέφυρα είναι γνωστή με το όνομα Βαγιούλι. 9. H ΜΑΜΆ ΤΕΡΈΖΑ ΔΕΝ Σ’ ΑΦΉΝΕΙ ΠΟΤΈ ΝΗΣΤΙΚΌ Μία από τις γνωστότερες καντίνες της πόλης, η Μαμά Τερέζα, μέρα-νύχτα στέκεται στην δυτική είσοδο της πόλης δίπλα στα Σφαγεία σερβίροντας αδιάκοπα τον πιστό λαό της. 10. ΕΔΏ ΘΑ ΒΡΕΙΣ ΜΙΑ ΔΕΎΤΕΡΗ ΕΥΚΑΙΡΊΑ «Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας» στα Διαβατά. Έδωσε εδώ και κάποια χρόνια τη δυνατότητα σε κόσμο που δεν είχε τελειώσει την δευτεροβάθμια εκπαίδευσή του να παρακολουθήσει απογευματινά μαθήματα Γυμνασίου και να αποφοιτήσει από αυτό. 11. ΜΠΑΦΊΛΑ Η λογοτεχνία των δρόμων με τον κυνικό λόγο δεν κάνει την εμφάνισή της μόνο στα κέντρα των πόλεων. «Μπαφίλα» γράφει το μεγάλο γκράφιτι ανώνυμου καλλιτέχνη έτσι υψωμένο σε εγκαταλειμμένο κτίριο στην είσοδο της Μενεμένης. Δίνοντας στίγμα χωρίς περιστροφές για την καθημερινότητα του σημείου.
№ 218
10
19. ΠΛΑΤΕΊΑ ΜΕΤΕΏΡΩΝ Από την εποχή που εφευρέθηκε το reunion και η δημιουργία «βέρας» με χαραγμένη την ημερομηνία, την ώρα και το σημείο συνάντησης, η Πλατεία στα Μετέωρα αποτελεί το σημείο συνάντησης όλων των μαθητών της περιοχής. Αν τα βράδια βλέπετε παρέες ενηλίκων να περιμένουν, τώρα γνωρίζετε το γιατί. 20. ΈΝΑ ΠΙΆΤΟ ΦΑΓΗΤΌ ΤΙΣ ΜΙΚΡΈΣ ΏΡΕΣ ΤΗΣ ΝΎΧΤΑΣ Αδέρφια που ξεκίνησαν με μία καντίνα και έφτασαν να λειτουργούν εδώ και χρόνια ένα από τα πιο διάσημα αφτεράδικα για φαγητό στο Κορδελιό. Τα «Βλαχάκια» δεν είναι μόνο γνωστά στα δυτικά αλλά και σε όλη την πόλη, για τα ψητά της σχάρας τους και για τον 24ωρο γύρο τους.
12. ΕΔΏ ΠΑΝΕΠΙΣΤΉΜΙΟ! Αλεξάνδρειο Τεχνολογικό Ίδρυμα Θεσσαλονίκης και με μία λέξη «ΤΕΙ». Οι εγκαταστάσεις του ΑΤΕΙΘ στη Σίνδο, φιλοξενούν κάθε χρόνο περισσότερους από 30.000 σπουδαστές. Οικονομική ανάσα για την περιοχή και διαφορετική δόση ενέργειας στα δυτικά. Αλλά και μια φοιτητική εστία γεμάτη προβλήματα. Φθορές του χρόνου και προβλήματα θέρμανσης μειώνουν αισθητά την ποιότητα ζωής των φοιτητών στις παραμελημένες εγκαταστάσεις. 13. ΟΙ ΜΠΆΝΤΕΣ ΤΟΥ ΑΥΓΟΎΣΤΟΥ «Διεθνές Φεστιβάλ Νεανικών Ορχηστρών» στη Σίνδο. Κάθε Αύγουστο έξω από το ιδιαιτέρως όμορφο κτίριο που παραχωρήθηκε ως βάση του φεστιβάλ στην πλατεία της Σίνδου συμβαίνει κάτι ωραίο. Καταφθάνουν από όλη την Ευρώπη νέοι και γεμίζουν με κλασική μουσική και εντυπωσιακές μελωδίες όλη την περιοχή. Η αντίφαση του σημείου με αυτό που συμβαίνει κάθε Αύγουστο εξαιτίας του IYBF είναι εμπνευστική. 14. Ο ΠΙΟ ΑΠΡΌΒΛΕΠΤΟΣ ΓΚΡΑΦΙΤΆΣ ΜΈΝΕΙ ΕΔΏ Ο Nar, κατά κόσμον Ιάκωβος, έχει υπογράψει τα πιο απρόβλεπτα και αντισυμβατικά γκραφίτι. Προτιμά γέφυρες και εγκαταλειμμένα κτίρια. Και από αυτά έχει πολλά στα δυτικά. Παλιά ρούχα, κουμπιά, αντικείμενα, άδεια κουτιά από σπρέι και πολύ χρώμα σχηματίζουν
λέξεις στους βρώμικους τοίχους που γίνονται ο καμβάς των έργων του. Άλλοτε πάλι υπογράφει φράσεις εκκεντρικές, παθιασμένες, που δεν μπορείς να αγνοήσεις. Αν βρεθείς κοντά στα παλιά εργοστάσια ΑΓΝΟ και ΑΒΕΖ αναζήτησε τα έργα του. Εξαιρετικά. 15. Η ΙΘΆΚΗ ΤΟΥΣ Σε μία δενδροφυτεμένη έκταση στη Σίνδο λίγο πριν από το ΑΤΕΙΘ, η ΙΘΑΚΗ από το 1983 αποτελεί την πρώτη θεραπευτική κοινότητα για χρήστες ουσιών στην Ελλάδα και φιλοξενεί ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα απεξάρτησης, διαμονής και συμβουλευτικής για ενήλικες χρήστες και τους γονείς τους. Το ίδιο σπουδαία είναι και η συνεργασία του ΙΘΑΚΗ με το ΙΕΚ Σίνδου βάσει της οποίας λειτουργούν και εκπαιδευτικά προγράμματα εντός της κοινότητας. 16. ΠΑΝΤΡΕΥΌΜΑΣΤΕ; Το εκκλησάκι της Αγίας Παρασκευής στο Ωραιόκαστρο έχει τον χαρακτήρα ξωκλησιού. Ένας καταπράσινος κήπος με μια μικροσκοπική εκκλησία, ιδανική για ρομαντικούς γάμους και ξεχωριστά βαφτίσια. Το καλοκαίρι παντρεύονται στο προαύλιο, ο ναός δεν χωράει πολλούς. Θα πληρώσεις κάτι παραπάνω από ό,τι σε μία «συμβατική» ενοριακή εκκλησία αλλά αξίζει. Σχεδόν όλη η ελίτ των δυτικών συνοικιών τα Σαββατοκύριακα παντρεύεται, βαφτίζει ή περνάει ως καλεσμένη από εκεί. 17. ΣΤΗΝ ΠΑΛΙΆ ΓΕΩΡΓΙΚΉ ΣΧΟΛΉ Το Ινστιτούτο Αναπαραγωγής γνωστό και ως Παλιά Γεωργική Σχολή στα Διαβατά, υπαγόταν στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και στο παρελθόν αποτελούσε μία τεράστια έκταση γεμάτη ζώα και ζωή. Από κότες και πουλιά μέχρι ταύρους, υποδομές, επιστάτες και επιστήμονες. Εκεί λάμβαναν χώρα δραστηριότητες όπως σπερματεγχύσεις ακόμα και πειράματα από ειδικούς στο πλαίσιο της αναπαραγωγής των ζώων. Πλέον η έκταση παραμένει κατάφυτη με τις υποδομές να αφήνονται στη φθορά του χρόνου και στη θέα των περαστικών. 18. ΈΝΑ ΕΊΝΑΙ ΤΟ ΠΑΝΗΓΎΡΙ Κάθε χρόνο το πανηγύρι της ενορίας του Αγ. Γεωργίου κοντά στην γιορτή του ομώνυμου Αγίου στο Κορδελιό γεμίζει τον κεντρικότερο δρόμο της περιοχής με εσώρουχα, μαλλί της γριάς, παραδοσιακές μουσικές και κόσμο. Η αποθέωση του κλασικού πανηγυριού με τις γεννήτριες και τα τροχο-περίπτερα στον δρόμο. Πόντιοι, Σμυρνιοί και Σαρακατσαναίοι συναντιούνται στους χορούς και στα τραγούδια ενώ ένα σύννεφο τσίκνας καλύπτει την περιοχή.
21. ΈΧΟΥΜΕ ΛΊΜΝΗ ΣΤΑ ΔΥΤΙΚΆ; Πάνω σε μία μέχρι πρότινος χωματερή δημιουργήθηκε στο Ωραιόκαστρο ένα άλσος και μία μοναδική μικρή τεχνητή λίμνη. Τα παγκάκια περιμετρικά του δημιουργούν μία ωραία αίσθηση για τους πολίτες και η κίνηση διαχείρισης του σημείου κατά αυτό τον τρόπο άφησε θετικά σχόλια. 22. ΜΙΚΡΈΣ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΈΣ ΧΡΟΝΟΚΆΨΟΥΛΕΣ Τα εναπομείναντα προσφυγικά σπίτια που παραμένουν σφηνωμένα πλέον ανάμεσα σε ψηλές πολυκατοικίες, έχοντας επιβιώσει από την μάχη της αντιπαροχής, στέκουν και θυμίζουν στην θέα της χαρακτηριστικής τους αρχιτεκτονικής την ιστορία τους. Το Κορδελιό και τα Διαβατά τα οποία είναι και προσφυγικές περιοχές κρύβουν τέτοιες εκπλήξεις στα στενά τους. 23. ΟΔΌΣ ΓΑΛΛΙΚΟΎ. ΝΑ ΠΑΣ Στον φαρδύ σχεδόν άτυπης τριπλής διέλευσης δρόμο που οδηγεί στην παλιά γέφυρα του Γαλλικού, υπάρχει ο διάσημος φούρνος του Γαλλικού. Ίσως ο γνωστότερος άρτος στα δυτικά καθώς στην πόρτα του, που δεν τον παίρνει το μάτι σου, υποδέχεται καθημερινά πολλές δεκάδες φανατικών. Ο δρόμος είναι εξίσου γνωστός για τα μπουγατσατζίδικα και τα μαγαζιά με τις στολές εργασίας και κυνηγετικά είδη. Ίσως το πιο χαρακτηριστικό σημείο των δυτικών που συγκεντρώνει όλη την καλτ και αυθεντική ουσία της καθημερινότητάς τους.
Απρίλιος 2017
11
№ 218
12
24. ΤΟ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΌ ΕΚΚΛΗΣΆΚΙ ΚΆΤΩ ΑΠ’ ΤΗΝ ΓΈΦΥΡΑ Από τότε που ανεγέρθηκε το μικρό εκκλησάκι του Αγίου Πολυκάρπου κάτω από την μεγάλη Γέφυρα στο ύψος των ΚΤΕΛ έχει γίνει στέκι και «προστάτης» αστέγων της περιοχής. Άνθρωποι που κοιμούνται κάτω από την γέφυρα, φροντίζουν το εκκλησάκι σαν να είναι κυριολεκτικά σπίτι τους. 25. ΠΆΡΕ ΤΗΝ ΓΡΑΜΜΉ 52 Το 52 είναι η γραμμή του ΑΤΕΙΘ. Πηγαινοφέρνει καθημερινά χιλιάδες σπουδαστών από την Θεσσαλονίκη στην Σίνδο. Αφετηρία του ο Σταθμός του ΟΣΕ και τέρμα του οι εγκαταστάσεις των ΤΕΙ. Η ιδιαιτερότητά του, εκτός από το κλίμα στο εσωτερικό του, είναι και η διαδρομή του. Αφού διασχίσει τη Μοναστηρίου και κάνει στάση στα ΚΤΕΛ, συνεχίζει την πορεία του καρφί προς το ΤΕΙ χωρίς καμία άλλη στάση, διασχίζοντας την εθνική οδό Θεσσαλονίκης-Αθήνας. Εκτός του ότι η έλλειψη στάσεων και η ταχύτητα του οχήματος θυμίζουν εκδρομή με πούλμαν, έξω από το παράθυρο παρελαύνει ανενόχλητη η θέα των δυτικών περιοχών. 26. WEST SIDE Μια μεγάλη έξυπνη επιγραφή σε μαύρο χρώμα φέρει τον τίτλο West Side σε νεόκτιστο εμπορικό κέντρο κατοικιών και γραφείων στο Κορδελιό. Στο ισόγειο μεγάλες αντιπροσωπείες αθλητικών και πριν το αίθριο του πρώτου ορόφου το logo δίνει το σήμα. Είμαστε δυτικά. 27. ΔΥΝΑΣΤΕΊΑ… Ένα σύγχρονο συγκρότημα διαμερισμάτων που θυμίζει επεισόδιο αμερικανικής σειράς ή ταινίας βρίσκεται εδώ και μια δεκαετία περίπου στην προέκταση της Μοναστηρίου στα Διαβατά. Το Ionia Center με εσωτερικά ασανσέρ που οδηγούν στην πόρτα του διαμερίσματος και αίθριους κοινόχρηστους χώρους στα επίπεδά του που συμπεριλαμβάνουν μίνιμαλ σιντριβάνια και άλλα, δίνουν την εντύπωση ότι ξεφύτρωσαν από το εξωτερικό. Μας αρέσει. 28. JOIN THE CLUB ΤΩΝ ΠΕΡΙΣΤΕΡΆΔΩΝ Τις δεκαετίες του 80 και του 90 οι περιστεράδες ήταν τάση. Οι τότε νέοι, κυρίως των δυτικών, είχαν στήσει στις
νται κατά τη δεκαετία του ‘20, ενώ οι νεότερες μετά το 1954. Περίπου 55 από αυτές στέκουν ακόμη. Οι περισσότερες στα δυτικά. Το κόκκινο καπνομάγαζο στην Σταυρούπολη πήρε το όνομά του απ΄το κόκκινο τούβλο της κατασκευής του και είναι γνωστό και ως καπαναποθήκη Καραμανλή αφού κατασκευάστηκε κατά τη διάρκεια μιας από τις θητείες του Κωνσταντίνου Καραμανλή –μεταξύ 1955 και 1963. Είναι διάσημη και για έναν ακόμη λόγο αφού φιλοξενούσε στο λόμπι της επί 50 σχεδόν χρόνια ένα τεράστιο έργο του Τάσσου, που παραγγέλθηκε από τον Παπαστράτο το 1960. Σε απόλυτη εγκατάλειψη και το χαρακτηριστικό κτίριο στη Λαγκαδά, η καπναποθήκη Αθανασοπούλου, ένας γιγαντιαίος κύβος στο χρώμα της ώχρας που περιμένει το σωτήρα του.
ταράτσες τους ολόκληρους περιστερώνες. Η εικόνα του περιστερά τα απογεύματα που ελευθέρωνε τα περιστέρια και οι κινήσεις του σχεδόν ζογκλερικά με χειροκροτήματα και σακούλες να ανεμίζουν σε κοντάρια, ήταν καθημερινότητα για την ζωή δυτικώς της πόλης. Πλέον έχουν μείνει λιγότεροι αριθμητικά αλλά το ίδιο πωρωμένοι με τότε. Μάλιστα οργανώνονται σε club μέχρι και σήμερα, εκπαιδεύουν τα περιστέρια τους και πηγαίνουν σε αγώνες. 29. ΤΟ ΣΚΛΗΡΟΠΥΡΗΝΙΚΌ ΜΠΑΡ ΣΤΗ ΜΕΝΕΜΈΝΗ Ούτε ένα, ούτε δύο. Τριάντα χρόνια κρατάει η κολόνια του Μάτα Χάρι. Του πιο αγαπημένου και σκληροπυρηνικού μπαρ των δυτικών. Σε μια γειτονιά που δεν το περιμένεις, στη Μενεμένη. Το Μάτα Χάρι έχει χαράξει δρόμο στις μουσικές και κοκτεϊλικές συνήθειες της δυτικής διασκέδασης. Στέκι από τα λίγα. 30. ΣΤΟΝ ΤΟΥΡΚΟΜΑΧΑΛΆ ΤΟΥ Π. ΛΕΒΑΝΤΉ Σχεδόν «κρυμμένη» μέσα στο παλιό λατομείο πέτρας των Συκεών, προστατευμένη από τον σκαμμένο βράχο βρίσκεται η συνοικία Πέτρου Λεβαντή. Μέσα στα ερειπωμένα παλιά προσφυγικά οικήματα ελάχιστες είναι οι κατοικίες που θυμίζουν την ατμόσφαιρα εκείνης της εποχής. Πριν από περίπου πέντε δεκαετίες η μικρή συνοικία έσφυζε από ζωή. Ο παλιός τούρκικος μαχαλάς περιήλθε στο ελληνικό δημόσιο το 1923. Οι ιδιοκτησίες της περιοχής καταγράφηκαν ως οικόπεδα (αν και ορισμένα ήταν ήδη χτισμένα με κατοικίες) και μεταπωλήθηκαν στα τέλη της δεκαετίας του ’50 στους νέους ιδιοκτήτες τους, σύμφωνα με στοιχεία της Κτηματικής Υπηρεσίας του Δημοσίου. Μέσα στα χρόνια οι περισσότεροι από τους παλιούς ιδιοκτήτες εγκατέλειψαν την περιοχή. Όσοι έχουν απομείνει ζουν ανάμεσα σε παλιά κτίσματα, εγκαταλελειμμένα στη φθορά του χρόνου, ερειπωμένα και άδεια, όπου κατά καιρούς διαμένουν περιθωριακοί και άστεγοι. Έπειτα από την εξαγορά των οικοπέδων ο Δήμος Συκεών προχωρά στην κατεδάφιση των οικημάτων. Μερικά αντιστέκονται ακόμη. 31. ΤΟ ΚΌΚΚΙΝΟ ΚΑΠΝΟΜΆΓΑΖΟ Από το 1870 που ξεκίνησε η σύνδεση της πόλης με το καπνεμπόριο έχουν περάσει 150 σχεδόν χρόνια. Η εποχή της ακμής μπορεί να περιοριστεί στα χρόνια από το 1920 μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 50. Οι παλαιότερες καπναποθήκες άρχισαν να χτίζο-
32. ΓΙΑ ΤΟΎΡΤΕΣ ΥΠΕΡΠΑΡΑΓΩΓΈΣ Ο Γιάννης, ο ζαχαροπλάστης του Κορδελιού, για περισσότερα από 20 χρόνια τώρα αποτελεί μία από τις πιο γνωστές και δραστήριες προσωπικότητες των δυτικών. Γνωστός για τις τούρτες υπερπαραγωγή με τους καθρέφτες και τις φρουτοσαλάτες, αγαπημένος για τα σόου, το στήσιμο και τις επικοινωνιακές του ικανότητες κατά την διάρκεια παράδοσης παραγγελίας αλλά και για το εντυπωσιακό χύμα παγωτό του χειμώνα-καλοκαίρι. 33. ΟΙ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΊ ΝΕΡΌΜΥΛΟΙ Οι τρεις νερόμυλοι αποτελούν μέρος ενός υδρομυλικού συστήματος δώδεκα νερόμυλων που αναπτύχθηκε στα βυζαντινά χρόνια κατά μήκος του ρέματος, το οποίο πήγαζε από το Χορτιάτη και κατέληγε στο Θερμαϊκό κόλπο. Ο δήμος Πολίχνης άρχισε τις προσπάθειες ανάπλασης της περιοχής από το 1996, ώστε να μετατραπεί σε ένα περιαστικό πάρκο με αρχαιολογικό και πολιτιστικό χαρακτήρα, επισκέψιμο από όλους τους Θεσσαλονικείς. Και τα κατάφερε. θα πας μέχρι εκεί με το αστικό λεωφορείο Νο 1 ή με αυτοκίνητο θα πάρεις την έξοδο στο Νοσοκομείο Παπαγεωργίου. Στο ανοιχτό θεατράκι το καλοκαίρι δίνονται συναυλίες ενώ το εργαστήριο Συστηματικής Βοτανικής και Φυτογεωγραφίας του τμ. Βιολογίας του Α.Π.Θ. εντόπισε στη ρεματιά και το μυλοτόπι βιότοπο – καταφύγιο για σπάνια είδη, με καταγεγραμμένα 194 διαφορετικά αυτοφυή φυτά.
Απρίλιος 2017
13
№ 218
14
37. TO ΘΑΎΜΑ ΤΟΥ ΜΎΛΟΥ Στα δυτικά του δήμου Θεσσαλονίκης υπήρχαν τότε μόνο οίκοι ανοχής, σιδεράδικα, χαμόσπιτα, ερείπια και η ΖΑΝΑΕ. Ο πέτρινος Μύλος Χατζηγιαννάκη το 1924 έβλεπε στους κήπους του Μπεχ τσινάρ και αργότερα τους γερανούς του Λιμανιού. Μέχρι το ’87 που σταμάτησε να δουλεύει. Όταν ο Νίκος Στεφανίδης αποφάσισε να στήσει ξανά στα πόδια του τον Μύλο έκανε ένα πρωτοποριακό βήμα που αργότερα πολλοί ακολούθησαν, εδώ και στην υπόλοιπη Ελλάδα. Την τελευταία μέρα του Μαΐου του 1991 ο Μύλος, ένας εξαιρετικής αισθητικής για την εποχή του πολυχώρος πολιτισμού άνοιξε τις πόρτες του στο κοινό και η υποβαθμισμένη περιοχή γίνεται προορισμός. Έκτοτε ο Μύλος πέρασε πολλές και διάφορες φάσεις. Σήμερα ο στιβαρός του χώρος παραμένει η παλιά Αποθήκη και νυν Principal που φιλοξενεί συναυλίες και προγράμματα.
34. ΈΧΕΙ Η ΠΌΛΗ ΒΟΤΑΝΙΚΌ ΚΉΠΟ; Ναι και βρίσκεται στη Σταυρούπολη. Ελάχιστες ώρες παραμένει ανοικτός αλλά αν καταφέρεις και διαβείς τις πόρτες του θα βρεθείς σε έναν ατμοσφαιρικό κήπο- παραμύθι. Από τα απλά τριαντάφυλλα στο τροπικό θερμοκήπιο με τα σατκοφάγα φυτά μέχρι τη λιμνούλα με τα νούφαρα, δεν είναι ανάγκη να είσαι λάτρης της χλωρίδας για να απολαύσεις έναν ξεχωριστό περόπατο. Εγκαινιάστηκε τον Ιούνιο του 2002. (Περικλέους 9Α, Σταυρούπολη, τηλ. 2310600717 και 6946502434) 35. ΕΔΏ ΕΊΝΑΙ ΒΑΛΚΆΝΙΑ Εάν βασικό κριτήριο αποδοχής και καταξίωσης ενός πολιτιστικού θεσμού θεωρείται η συμμετοχή του κοινού, τότε ο θεσμός της «Βαλκανικής Πλατείας», που διοργανώνει εδώ και 16 χρόνια τώρα ο δήμος Νεάπολης-Συκεών, αδιαμφισβήτητα είναι από τους πιο πετυχημένους και καταξιωμένους. Από το 2000 που έγινε η πρεμιέρα του θεσμού, κάθε Σεπτέμβρη συναυλίες μεγάλων πρωταγωνιστών της ελληνικής και βαλκάνιας μουσικής σκηνής, με επίκεντρο πάντα την περιοχή Στρεμπενιώτη στη Νεάπολη. 36. ΤΟ ΣΠΊΤΙ ΤΟΥ ΠΑΟΚ Οι δυτικές συνοικίες στον οπαδικό χάρτη της πόλης είναι χρωματισμένες ασπρόμαυρες. Στην Παναγή Τσαλδάρη, στη Νεάπολη, στο νούμερο 53 θα δεις ένα ασπρόμαυρο δίπατο. Τέσσερις λέξεις ορίζουν τη χρήση του. ΠΑΟΚ, Νεάπολη, Μπέλλος και 1963. Είναι αυτός ο πιο παλιός σύνδεσμος φιλάθλων στην πόλη; Οι «δυτικοί» αυτό ισχυρίζονται. Το όνομα του συνδέσμου τα τελευταία χρόνια φέρει το όνομα ενός εκλιπόντος μέλους, Γιώργου Μπεληγιάννη, γνωστού και ως «Μπέλλο».
38. ΣΤΗ ΝΕΆΠΟΛΗ ΘΑ ΔΏΣΕΙΣ ΡΑΝΤΕΒΟΎ ΣΤΟ ΡΟΛΌΙ Τα τελευταία χρόνια το παλιό ρολόι αντικαταστάθηκε από καινούργιο, αλλά παραμένει για τη Νεάπολη ότι η Καμάρα για το κέντρο. Αν και η Πλατεία έχει όνομα (πλατεία Ειρήνης), οι κάτοικοι δεν πάνε πλατεία, πάνε ρολόι. Το συντριβάνι μπροστά του συμπληρώνει το τοπόσημο του Δήμου. 39. ΤΟ ΠΑΓΌΒΟΥΝΟ ΣΤΗΝ ΆΚΡΗ ΤΗΣ ΠΌΛΗΣ Αν θες πια να τσουλήσεις στον πάγο στη Θεσσαλονίκη πέραν των εορτών, ο μόνος δρόμος σε οδηγεί στα Δυτικά και συγκεκριμένα στο Iceberg Center στο Ωραιόκαστρο. Το μοναδικό μόνιμο παγοδρόμιο της Ελλάδας που άνοιξε τον Νοέμβριο του 2014 είναι το τρίτο μόνιμο παγοδρόμιο που κατασκευάζεται στην πόλη, με τα προηγούμενα να μην είχαν την τύχη να κρατήσουν. (Συμμαχική οδός Ωραιοκάστρου και Ναυάρχου Τομπάζη γωνία) 40. Η ΠΌΛΗ ΔΙΑΘΈΤΕΙ ΚΑΙ JURASSIC PARK ΠΑΡΑΚΑΛΏ Το Περιβαλλοντικό Θεματικό Πάρκο των Δεινοσάυρων δημιουργήθηκε το 2008 σε μια έκταση 10 στρεμμάτων. Υπάρχει χάρις στην προσωπική εργασία, το μεράκι και την χρηματική στήριξη του Βασίλειου Μιχαηλίδη αλλά και την ενεργητικότητα και την καταρτισμένη και παγκοσμίως αναγνωρισμένη γνώση επιστημόνων διαφόρων ειδικοτήτων (γεωλόγοι, παλαιοντολόγοι, σπηλαιολόγοι). Highlight το Μουσείο Μαμούθ και το Παλαιοντολογικό Σπήλαιο. 41. ΑΝΑΚΆΛΥΨΕ ΤΗΝ VILLA RUSTICA Το σημαντικότερο εύρημα των παλιοχριστιανικών χρόνων που ανασκάφτηκε στο Παλαιόκαστρο είναι μια αγρέπαυλη (villa rustica) στη συμβολή των οδών Ζακύνθου και Στανίση. Η έπαυλη με τα υπέροχα ψηφιδωτά δάπεδα βγήκε στο φως κατά την ανασκαφή για ανέγερση οικοδομής το 2002. Το Υπουργείο Πολιτισμού μετά από εισήγηση της 9ης Εφορίας έκρινε σημαντικά τα ευρήματα και το οικόπεδο απολλοτριώθηκε και σήμερα ανήκει στο Υπουργείο ως αρχαιολογικός χώρος που ελάχιστοι γνωρίζουν στην πόλη. 42. ΤΟ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΌ ΚΌΣΜΗΜΑ ΤΗΣ ΔΥΤΙΚΉΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΊΚΗΣ Η Μονή Λαζαριστών χτίστηκε το 1861 από τους μοναχούς του τάγματος του Αγίου Βικεντίου του Παύλου και στη διάρκεια των χρόνων λειτούργησε ως ορφανοτροφείο, ιεροσπουδαστήριο των καθολικών, νοσοκομείο και κέντρο φιλοξενίας προσφύγων μετά το 1922. Στη δεκαετία του 70 εγκαταλείφθηκε τελείως και υπήρξε εξαφανισμένο για χρόνια από τον αστικό χάρτη μέχρι που η πόλη το ξανακέρδισε χάρη στην πολύπαθη Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης 1997. Στη βορειοανατολική πτέρυγά του απέκτησε στέγη το Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης και στην κεντρική το ΚΘΒΕ. Οι χώροι του και το Φεστιβάλ της Μονής στον υπαίθριο χώρο τα καλοκαίρια, πρόσθεσαν στη δυτική Θεσσαλονίκη φιλότεχνο προφίλ. 43. ΠΆΡΚΟ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΉΣ ΑΓΩΓΉΣ ΣΤΗ ΝΈΑ ΠΟΛΙΤΕΊΑ Εδώ και 15 χρόνια ο απόλυτος καλοκαιρινός οικογενειακός προορισμός στα δυτικά, ειδικά άνοιξη καλοκαίρι. Κατάπρασινο, περιποιημένο περιλαμβάνει δρόμους, πεζοδρόμια, διαβάσεις πεζών, νησίδες διαφόρων τύπων, ποδηλατολωρίδες, κατακόρυφη και οριζόντια σήμανση, όλα δηλαδή όσα χρειάζονται για την εκπαίδευση των παιδιών στην οδική κυκλοφορία.
44. ΔΥΟ ΜΠΟΥΓΆΤΣΕΣ ΕΊΝΑΙ ΑΦΕΝΤΙΚΆ ΣΤΑ ΔΥΤΙΚΆ Δύο μπουγάτσες είναι αφεντικά στα δυτικά, «Ο Πάνος» στη Σταυρούπολη κι «Ο Γιώργος» στον Εύοσμο. Στον «Πάνο» θα συναντήσεις να κάνουν 15 άτομα ουρά από το πρωί, αφού έχει γίνει πλέον όνομα, και στους της περιοχής και εκτός, αφού χάρη στο φρέσκο παραδοσιακό του φύλλο, αποτελεί πια σταθερή πρόταση για το αγαπημένο έδεσμα των Θεσσαλονικέων (Ωραιοκάστρου 119). Ο «Γιώργος» παινεύεται και για την γεύση και για τις μεγάλες του μερίδες, στα δυτικά της πόλης, αφού εδώ και 30 χρόνια, ο Γιώργος Καντούρης φτιάχνει καθημερινά στο εργαστήριο του χειροποίητο φύλλο με αγνά υλικά (Καραολή και Δημητρίου 45, Μεγάλου Αλεξάνδρου 41). 45. ΈΝΑ ΕΡΓΑΣΤΉΡΙ ΑΠ΄ΤΑ ΛΊΓΑ Στον Εύοσμο, υπάρχει ένα εργαστήριο κατασκευής μουσικών οργάνων με ιστορία πάνω από μισό αιώνα. Το δημιούργησε περίπου το ’60 ο Ηλίας Παλαβρατζής στην Παπάγου 77, δίνοντάς του το όνομα «Καμπάνα». Μικρασιάτης-Χηλιώτης στην καταγωγή, γεννημένος το 1931, προερχόταν από μουσική οικογένεια και μαθήτευσε στην κατασκευή εγχόρδων μουσικών οργάνων της εποχής εκείνης, όπως ούτι, λαούτο, κιθάρα, λαουτοκιθάρα και μπουζούκι. Σήμερα ο γιος του Θανάσης, συνεχίζει την τέχνη που έμαθε απ’τον πατέρα του. 46. ΈΝΑ ΕΡΓΟΣΤΆΣΙΟ-ΦΆΝΤΑΣΜΑ Η παλιά βιομηχανία ΑΓΝΟ, ένα από τα σημεία κατατεθέν στα δυτικά, ορθώνεται σε μια έκταση 15 στρεμμάτων που εδώ και δεκαετίες έχει εγκαταλειφθεί στην τύχη της, ένα περιθωριοποιημένο εργοστάσιο-φάντασμα με την λέξη «Χαμένος…» που δεσπόζει πάνω στο κτίριο, να εκφράζει εύστοχα την κατάστασή του. Το εργοστάσιο εγκαινιάστηκε στη Σταυρούπολη το 1954, όπου λειτούργησε για περίπου 35 χρόνια, πριν μεταφερθεί το 1990 στην περιοχή του Λαγκαδά (για να κλείσει οριστικά το 2014). Έκτοτε, αυτό το κομμάτι γης έχει μείνει ανεκμετάλλευτο, μια επικίνδυνη εστία που φέρνει τις αντιδράσεις των κατοίκων, χωρίς κανένα αποτέλεσμα, παρά τις περιοδικές υποσχέσεις και τις μελέτες ανάπλασης που έχουν πραγματοποιηθεί στο παρελθόν.
15
Απρίλιος 2017
47. ΟΙ ΔΊΔΥΜΟΙ ΠΎΡΓΟΙ Σήμα κατατέθέν των Δυτικών συνοικιών, σε άμεση γεινίαση με τις Εργατικές κατοικίες στην Ξηροκρήνη, στην οδό Λαγκαδά 58. όταν κτίστηκαν στην αρχή της δεκαετίας του 70 ήταν τα πιο ψηλά κτίρια της πόλης. Κοινά θεμέλια, πανομοιότυπα στην όψη, με 80 συνολικά διαμερίσματα που δόθηκαν σε παραδόθηκαν σε παλιννοστούντες Έλληνες και πολυτέκνους, το 1975 που ολοκληρώθηκε η κατασκευή τους. 48. Ο ΦΆΡΟΣ ΤΟΥ ΚΌΣΜΟΥ Στον Δεντροπόταμο συνήθως δεν πας. Τον αποφεύγεις ή κάνεις σαν να μην υπάρχει. Είναι μια παράξενη τρύπα στο χάρτη της μεγάλης πόλης. Ακόμα και χωροταξικά να το δεις, στην κάτω μεριά του Κορδελιού, στο πουθενά, δεν ξεστρατίζεις κατά κει. Ένας γενναίος άνθρωπος της εκκλησίας, ο Πατέρας Αθηναγόρας, κατάφερε να αλλάξει τον χάρτη στην περιοχή. Γεύματα αγάπης και συσσίτια στην Κατακόμβη του Άγιου Νεκτάριου αλλά και ο Φάρος του κόσμου που εδράζεται στον Δενδροπόταμο, το σκληρότερο γκέτο της
Θεσσαλονίκης και μέσα σε λίγα χρόνια κατάφερε να πετύχει πράγματα που δεν έχουν καταφέρει γενιές και γενιές, κρατικοί φορείς και λοιποί αρμόδιοι σε μια προσπάθεια βελτίωσης της ζωής των κατοίκων. Οργανώνοντας το Κέντρο Ημέρας και το Φιλοξενείο, με μαθητές που έχουν αριστεύσει, μουσική μπάντα και ομάδα ρομποτικής που διαπρέπει απέδειξε ότι θαύματα γίνονται. Το γεύμα αγάπης που διοργανώνει ο «Φάρος του κόσμου» τα Χριστούγεννα στην κατακόμβη της εκκλησίας του Αγίου Νεκταρίου είναι μια μοναδική εμπειρία. 49. Η ΒΌΛΤΑ ΣΤΗ ΝΈΑ ΠΟΛΙΤΕΊΑ Θες να κάνεις τζόκινγκ ή να περπατήσεις με τον σκύλο σου; Ο άξονας παράλληλα του Περιφερειακού στη Νέα Πολιτεία αποτελεί σημείο προσφυγής όλης της περιοχής, αφού παρόλο που βρίσκεται σε ανάπλαση, καθημερινά υποδέχεται τους αθλούμενους της περιοχής, καθώς με την ανοιχτωσιά του προσφέρεται ιδιαίτερα για άσκηση, αλλά και βόλτες με τα τετράποδά τους. 50. Η ΕΒΡΑΪΚΉ ΜΝΉΜΗ ΜΕΤΑΦΈΡΘΗΚΕ ΕΔΏ Το νέο Εβραϊκό Νεκροταφείο έχει τη δική του ιστορία στην περιοχή. Ο χώρος παραχωρήθηκε στην Ισραηλιτική Κοινότητα Θεσσαλονίκης για πρώτη φορά το 1938, ενώ αναπτύχθηκε μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Πάνω στο παλιό εβραϊκό νεκροταφείο που αποξηλώθηκε εν μία νυκτί επί κατοχής, χτίστηκε η σημερινή Πανεπιστημιούπολη. Στο νεκροταφείο της Σταυρούπολης αυτό μεταφέρθηκαν κάποια ταφικά μάρμαρα που διασώθηκαν από την εποχή, ενώ έχει τοποθετηθεί επίσης ένα μαρμάρινο μνημείο στη μνήμη των Εβραίων κατοίκων της Θεσσαλονίκης, θυμάτων του Ολοκαυτώματος. 51. Η ΞΎΛΙΝΗ ΕΚΚΛΗΣΊΑ ΣΤΟ ΩΡΑΙΌΚΑΣΤΡΟ Φτάνοντας στο σημείο νομίζεις ότι έχεις μεταφερθεί στη ρωσική επαρχία. Μην περιμένεις να προσευχηθείς εκεί, το πιθανότερο είναι να την βρεις κλειστή αφού λειτούργησε για λίγο και είναι ανενεργή καθώς δεν έχει άδεια από την Ιερά Μητρόπολη. Ο μοναδι-
κός ξύλινος ναός στη Θεσσαλονίκή παραμένει ένα σπάνιο αρχιτεκτονικό κόσμημα Ρώσικης τεχνοτροπίας. Η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου κτίσθηκε το 2005 στο Ωραιόκαστρο, τάμα ενός επαναπατριζόμενου Έλληνα από την πρώην Σοβιετική Ένωση, με πελεκημένους κορμούς που εισήχθησαν ειδικά από την Ρωσία. 52. ΣΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΊΟ ΤΈΜΕΝΟΣ Πόσοι από μας γνωρίζουμε την ύπαρξη αυτού του τεμένους μέσα στο Στρατόπεδο Παύλου Μελά; Η περιοχή εκεί στα δυτικά είχε το όνομα Λεμπέτ και το τέμενος είναι γνωστό και ως τζαμί του Λεμπέτ. Το Στρατόπεδο, άλλωστε, κατασκευασμένο στα τέλη του 19ου αιώνα, ήταν αρχικά μεγάλος τουρκικός στρατώνας. Είναι χαρακτηρισμένο ως μνημείο και γι΄αυτό ξέφυγε της κατεδάφισης όταν έγινε η διάνοιξη της Λαγκαδά με μετακίνηση ολόκληρου του κτιρίου προς το εσωτερικό του Στρατοπέδου.
№ 218
16
53. ΤΟ ΜΟΥΣΕΊΟ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΟΎ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΎ ΤΟ ΞΈΡΕΙΣ; Δημιουργήθηκε στα 2007 υπό την επίβλεψη του συγγραφέα και καθηγητή Κωσταντίνου Νίγδελη. Τα εκθέματα είναι προσφορές ιδιωτών και το μουσείο λειτουργεί στο κτίριο της Δημοτικής Βιβλιοθήκης, ένα σύγχρονο κτίριο με έναν πολύ όμορφο κήπο, ενώ οι ξεναγήσεις γίνονται κατόπιν ραντεβού από τον κύριο Νίγδελη. Είναι γεμάτο μνήμες, αντικείμενα και φωτογραφίες όλων εκείνων των νησίδων του ελληνοχριστιανικού πολιτισμού που συλλέχτηκαν με άπειρη υπομονή, διατηρήθηκαν με περισσή αγάπη, και παρουσιάζονται με ιδιαίτερη υπερηφάνεια. (Αμασείας 21, τηλ. 231063506) 54. ΣΤΟ ΠΑΡΑΜΥΘΈΝΙΟ ΜΙΚΡΌ ΜΟΥΣΕΊΟ ΤΗΣ ΠΌΛΗΣ Το Σιδηροδρομικό Μουσείο στεγάζεται από το 2001 σε ένα ιστορικό διατηρητέο κτίριο, στα δυτικά, που σχεδίασε ο Πιερό Αριγκόνι, στην περιοχή Διαλογής Κορδελιού, στην ιστορική «Στρατιωτική Στάση» ενός μικρού Σιδηροδρομικού Σταθμού με μεγάλη ιστορία. Στο Μουσείο εκτός από την ιστορία του σιδηροδρόµου µπορείς να δεις και ένα καλοδιατηρημένο θρυλικό βαγόνι του Οριάν Εξπρές. Αν λοιπόν σου αρέσουν τα αστυνοµικά µυθιστορήµατα της Αγκάθας Κρίστι, τα ταξίδια µε τρένο και είσαι και λίγο νοσταλγός του παλαιού τρόπου ζωής εδώ είναι ένας τόπος που αξίζει να γνωρίσεις. (Νέας Μοναστηρίου 7Β, Κορδελιό) 55. ΈΝΑ ΝΕΚΡΟΤΑΦΕΊΟ ΜΟΝΑΔΙΚΌ ΣΤΟΝ ΚΌΣΜΟ Κάπου ανάμεσα στο πρώην στρατόπεδο Ζιάκα και στις γραμμές του τρένου στον Δενδροπόταμο βρίσκεται το «Ινδικό νεκροταφείο». Οι Άγγλοι την εποχή του Πολέμου Μεγάλου Πολέμου εφόσον δεν πραγματοποιούσαν καύση των νεκρών, αλλά και δεν μπορούσαν να ενταφιάσουν μη χριστιανούς στα Συμμαχικά Νεκροταφεία, δημιούργησαν ένα νεκροταφείο μοναδικό στον κόσμο, εφόσον δεν καταγράφεται πουθενά αλλού ινδουιστικό νεκροταφείο. Περιποιημένο, επιβλητικό, μια αναπάντεχη μνημειακή πινελιά στην περιοχή. 56. ΓΈΦΥΡΑ ΤΩΝ ΣΤΕΝΑΓΜΏΝ Όχι της Βενετίας αλλά της Δυτικής Θεσ-
σαλονίκης. Η ιστορία της γέφυρας των στεναγμών στη γειτονιά Βενετσιάνικα ξεκινάει με την Μικρασιατική καταστροφή και την έλευση των προσφύγων στην πόλη. Εκεί ανάμεσα στα ρέματα, τα χωράφια και τις ανεκμετάλλευτες οικιστικά περιοχές της πόλης στήθηκαν τα πρώτα προσφυγικά σπίτια που δημιούργησαν τους πρώτους συνοικισμούς. Ένας από αυτούς ήταν η Ρήγα Φεραίου, που βρισκόταν στα Β.Α. της πόλης ανάμεσα στους συνοικισμούς Καλλιθέας, Κολοκοτρώνη, Νεαπόλεως και μοιράσθηκε αργότερα μεταξύ των κοινοτήτων Νεάπολης και Συκεών που δημιουργήθηκαν το ’34 με επίκεντρο το ρέμα στη θέση των σημερινών οδών Καπερνησιώτου και Ρήγα Φεραίου. Η γνωστή «Γέφυρα των Στεναγμών» έγινε το πέρασμα του ρέματος που αργότερα μπαζώθηκε. Κάτω απ’ τη γέφυρα υπάρχουν καταφύγια απ΄την εποχή του πολέμου. 57. ΤΑ ΚΟΙΜΗΤΉΡΙΑ ΤΟΥ ΑΓΊΟΥ ΒΙΚΕΝΤΊΟΥ ΤΟΥ ΠΑΎΛΟΥ Το καθολικό νεκροταφείο του Αγίου Βικεντίου του Παύλου ξεκίνησε να χτίζεται περίπου του 1860 μέχρι το 1867 δίπλα στην οδό Λαγκαδά, κοντά στα νεκροταφεία της Αγίας Παρασκευής και τα συμμαχικά νεκροταφεία του Ζέιτελνικ. Ουσιαστικά τα νεκροταφεία αυτά είναι μεσοτοιχία το ένα με το άλλο. 58. ΜΙΑ ΓΕΙΤΟΝΙΆ ΜΕ ΚΉΠΟΥΣ Κατά μήκος του εξωτερικού τείχους των καθολικών νεκροταφείων δεσπόζουν μικρές χαμηλές μονοκατοικίες με πλούσια βλάστηση ενδεχομένως από την εποχή του 1922 μιας και η μορφή τους θυμίζει προσφυγικά καταλύματα. 59. ΤΟ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΙΚΌ ΠΆΡΚΟ ΣΤΑ ΠΕΎΚΑ Τμήμα ενός παλιού Κοιμητηρίου μεταμορφώθηκε σε πάρκο πλάι σε μια νέα παιδική χαρά. Υποψήφιοι για βράβευση στην 9η Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής Τοπίου ήταν οι μηχανικοί των Τεχνικών Υπηρεσιών του δήμου Νεάπολης-Συκεών για το έργο στη συμβολή των οδών Σωτήρος και Ακαδημίας, απέναντι από την εκκλησία των Αγίων Αποστόλων, στα Πεύκα. Highlight το Κάστρο της Περιπέτειας. 60. ΤΑ ΑΓΙΩΡΓΊΤΙΚΑ ΣΤΗ ΝΕΆΠΟΛΗ Οι εκδηλώσεις πραγματοποιούνται με αφορμή τη γιορτή του πολιούχου της
Νεάπολης, Αγίου Γεωργίου του Τροπαιοφόρου και εκτός από το θρησκευτικό περιεχόμενο έχουν πολιτιστικό και παιδαγωγικό χαρακτήρα. Για δύο ημέρες το κέντρο της Νεάπολης θα μετατραπεί σε έναν υπαίθριο τόπο καλλιτεχνικής δημιουργίας, παρουσίασης παραδοσιακών χορών, μουσικών προγραμμάτων και ψυχαγωγικών δράσεων για τα παιδιά. Γίνεται περιφορά Ιεράς Εικόνας και Ιερών Λειψάνων του Αγίου Γεωργίου ενώ στην πομπή συμμετέχουν και καβαλάρηδες με τα άλογα τους προς τιμήν του έφιππου αγίου. 61. Η ΠΙΟ ΠΑΛΙΆ ΕΚΚΛΗΣΊΑ ΣΤΑ ΔΥΤΙΚΆ Η πανέμορφη εκκλησία του Αγ. Αθανασίου αναπαλαιώθηκε πρόσφατα και χρονολογείται από τις αρχές του 19ου αιώνα. Είναι μικρή κατανυκτική εκκλησία, με εξαιρετικές τοιχογραφίες και δέκα πολύ παλιές εικόνες στο τέμπλο της, δια χειρός του λαϊκού Αγιογράφου Μαργαρίτη Λάμπρου από τη Χαλάστρα. Αποτελεί τοπόσημο του Ευόσμου και υποστηρίζει δράσεις για τους φτωχούς & άστεγους και καθημερινό συσσίτιο. Υπεύθυνος ιερέας ο θεολόγος Γεώργιος Μίλκας, επικοινωνιακός, δραστήριος… άγιος άνθρωπος, όπως λένε οι ενορίτες του. 62. ΕΚΕΊ ΠΟΥ ΤΡΏΝΕ ΤΑ ΔΥΤΙΚΆ Στα «Καλά Καθούμενα» της Πολίχνης από το 1997 η ελληνική κουζίνα που συγκεντρώνει μέχρι και διάσημα πρόσωπα που καταφθάνουν στην πόλη. Στο Ωραιόκαστρο το ιχθυοπωλείο «Μαρίνα» διαλέγεις φρέσκα ψαρικά και τα τρως επιτόπου στη μικρή ταβέρνα που έχει στήσει ο ιδιοκτήτης δίπλα. Στο «Μεζέ Μεζέ» και τον «Μεζεδόκηπο» του Κορδελιού για πληθωρική κουζίνα με εξυπηρέτηση που δημιουργεί κλίμα μεγάλης παρέας και τα «40 Κύματα» του Ευόσμου για εξαιρετικό ψάρι. Και φυσικά στην «Μπουκαδούρα», κοντά στο παλιό εργοστάσιο της ΑΓΝΟ, που άνοιξε πριν 17 χρόνια σαν συνέχεια της γνωστής ταβέρνας στο Πόρτο Κουφό της Χαλκιδικής. 63. ΕΚΕΊ ΠΟΥ ΠΊΝΟΥΝ ΤΑ ΔΥΤΙΚΆ Στο U Bar του Ευόσμου σε ένα χώρο έκπληξη για την περιοχή. Στο Il Posto σταθερό στην πλατεία Ευόσμου εδώ και χρόνια έχει φιλοξενήσει τα πρώτα ποτά όλης της ενήλικης δυτικής Θεσσαλονίκης. Στον Λυκίσκο στην Σταυρούπολη που περιμένεις όρθιος με το ποτό ή τον καφέ σου για να αδειάσει οπωσδήποτε τραπέζι και στο Τραίνο του Ευόσμου που αποτελεί το νέο και μοναδικό μοντέρνο καφενείο των δυτικών. Στην Beer Fabrica στις Συκιές, μαζικά για τις ατελείωτες ετικέτες μπύρας. 64. ΤΡΊΓΩΝΟ ΠΟΛΊΧΝΗΣ Όχι το φημισμένο γλυκό αλλά το γνωστό σημείο συνάντησης στα δυτικά, που δίνει το στίγμα της συνοικιακής διασκέδασης εδώ και πολλά χρόνια. Ορόσημο για κάθε ντόπιο.
17
Απρίλιος 2017
65. ΤΟ ΠΕΡΊΠΤΕΡΟ ΤΟΥ ΜΆΡΙΟΥ Καλτ σκηνικό στη Σταυρούπολη. Βρίσκεις από καλσόν μέχρι και προφυλακτικά 24Χ7. Ελληνική μουσική στη διαπασών, ελληνικές σημαίες και η επική επιγραφή «το ελληνικό περίπτερο δεν κοστίζει, αξίζει».
Βενιζέλου 99 (στάση Σχολείο). Πρωτολειτούργησε κατά το σχολικό έτος 1928-29, αλλά το σημερινό διδακτήριο ανεγέρθηκε το 1931 και το παραπηγμα στην πίσω αυλή χρησιμοποιήθηκε αρχικά ως Δημοτικό συσσίτιο και αργότερα ως αίθουσες διδασκαλίας. 77. ΚΟΥΚΛΟΥΤΖΆΣ ΕΊΝΑΙ Ο ΕΎΟΣΜΟΣ ΠΟΥ ΞΕΝΥΧΤΆΕΙ Το πατσατζίδικο σήμα κατατεθέν των δυτικών συνοικιών. Σημείο συνάντησης των παραδοσιακών ξενύχτηδων για θεραπευτικές σούπες τις πρώτες πρωινές ώρες, εδώ και χρόνια στον Εύοσμο.
66. ΠΑΙΧΝΊΔΙΑ ΠΟΛΈΜΟΥ Στο Indoor paintball – Slaughterhouse στον Εύοσμο. Εντυπωσιακός εσωτερικός χώρος ειδικά διαμορφωμένος για παρέες, paintball και ώρες γεμάτες χρωματιστές μάχες, αντοχή, δύναμη και τους φίλους σου στα δυτικά. 67. ΤΟ ΓΥΆΛΙΝΟ ΠΑΛΆΤΙ Μαγαζί διάσημο και ιστορικό προηγουμένων δεκαετιών. Παλιές φθαρμένες δόξες σε μια μονοκατοικία του 70, σήμερα δεν το θυμούνται πολλοί και δεν θυμίζει και πολλά από την παλιά του δόξα αλλά μερικοί εξακολουθούν να το γλεντούν εκεί μέχρι πρωίας. 68. «ΠΑΡΑΚΆΘ» ... θα πει καθόμαστε όλοι παρέα με τις ώρες την νύχτα. Η μουσική σκηνή των Ποντίων της πόλης, σημείο συνάντησης των προσφυγικών δυτικών σε ένα σκηνικό που θυμίζει ελληνική ταινία με τα τραπεζομάντηλα στα τραπέζια και τους οργανοπαίχτες στο χαμηλό πάσο. 69. Η ΚΑΝΤΊΝΑ ΤΟΥ ΜΑΎΡΟΥ Ένας αστικός θρύλος 40 χρόνων, που έχει θεαθεί σε διάφορες περιοχές. Από τα καπονομάγαζα της Σταυρούπολης έως τη Γιαννιτσών και τον Περιφερειακό. Δημιουργία του μουσουλμάνου Ντεμσί, αποτελεί ένα all time classic after ψητάδικο με πινελιά το μπούκοβο και τις σταγόνες του μαγικού υγρού που κρύβει ένα μπουκάλι Azax, τα μυστικά του οποίου αρνείται πεισματικά να αποκαλύψει. 70. ΈΝΑ ΜΟΝΤΈΡΝΟ ΚΤΊΡΙΟ Το Καραπάντσειο Πολιτιστικο κέντρο Αμπελοκήπων εγκαινιάστηκε πρόσφατα και αποτελεί το πιο μοντέρνο αρχιτεκτονικά κτίριο στα δυτικά. Εκεί στεγάζονται δημοτική βιβλιοθήκη, γυμναστήριο, σκηνή θεάτρου, γραφεία και βοηθητικοί χώροι. Μια μοντέρνα αρχιτεκτονική ‘παρασπονδία’ σφηνωμένη ανάμεσα σε απρόσωπες οικοδομές.
71. ΝΎΧΤΑ Στα Δυτικά της πόλης ήκμασαν μερικά από τα καλύτερα γλεντάδικα όλων των εποχών στη Θεσσαλονίκη που άφησαν το στίγμα τους στην ιστορία της νύχτας της πόλης και έγιναν για λόγους τιμής μέχρι και στάσεις λεωφορείων. Ο θρυλικός Σκορπιός στη Νεάπολη, ο Πράσινος Μύλος κοντά στο ΒΑΟ, το Ρομέο της Άνω Ηλιούπολης και αργότερα το Ενυδρείο, η Καλύβα πίσω από το Αγνό, και από το Διογένη έως το Κορτσόπον η νύχτα της πόλης γράφτηκε Δυτικά. 72. ΤΟ ΑΠΌΛΥΤΟ ΖΑΧΑΡΟΠΛΑΣΤΕΊΟ Αν ρωτήσεις τους ντόπιους πού θα φας τα καλύτερα γλυκά θα σε στείλουν στον Δημητράκα. Τύφλα να έχει το τσουρέκι του Τερκενλή λένε όλοι. Αν δεν δοκιμάσεις το προφιτερόλ του, χάνεις. 73. ΚΡΊΚΕΤ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΊΚΗ; Με το που θα στρώσει ο καιρός οι μετανάστες πακιστανικής καταγωγής ορκίζονται στο άθλημα που έφεραν οι Άγγλοι άποικοι στην Ινδία. Στα χορτάρια του Παύλου Μελά στήνονται κανονικοί αγώνες τις Κυριακές με αρκετό κόσμο να παρακολουθεί. 74. ΤΑ ΚΟΥΛΟΎΡΙΑ ΤΟΥ ΤΌΛΗ Τον μικρό φούρνο δεν τον πιάνει το μάτι όλο το Κορδελιό τον ξέρει καλά. Σπεσιαλιτέ του τα σουσαμένια κουλούρια και τα τραγανά κριτσίνια. (Α. Παπανδρέου 97) 75. ΣΤΟ ΜΑΡΌΚΟ ΤΗΣ ΔΎΣΗΣ Στα μέσα της δεκαετίας του ενενήντα, σε ένα παλιό συνεργείο της οδού Γιαννιτσών ο Ηρακλής Δούκας ανοίγει το Μαρόκο. Ένα club έξω από τα συνήθη, σε μια γειτονιά γεμάτη πεζοδρομιακή πορνεία, σε ένα κτίσμα που θυμίζει ανατολή και με happenings που αρμόζουν στο μύθο του Ηρακλή. Μερικά καλοκαίρια αργότερα ανοίγει και μια καλοκαιρινή εκδοχή σε μια ταράτσα στη είσοδο του Ευόσμου με τρούλους, που βάζει την πόλη στη διαδικασία να ξεμακρύνει από το κέντρο. Σήμερα λειτουργεί ξανά προσπαθώντας να αναβιώσει τον θρύλο. 76. TΟ ΠΑΛΙΌ ΣΧΟΛΕΊΟ Το 1ο Δημοτικό Σχολείο Νεάπολης είναι το παλαιότερο σχολικό κτίριο στη Νεάπολη και ένα από τα παλαιότερα της Θεσσαλονίκης και βρίσκεται στην οδό Ελευθερίου
78. ΞΗΜΕΡΏΜΑΤΑ ΣΤΗ ΛΑΧΑΝΑΓΟΡΆ Με τα βανάκια, τις νταλίκες και τα τελάρα να αλλάζουν χέρια γεμάτα ζαρζαβατικά μέσα στα ανοιχτά καταστήματα που επικοινωνούν μεταξύ τους αλλά και τα επικά γλέντια που στήνονται από το πουθενά με ψησταριές, ρετσίνες και μικρόφωνα. 79. ΈΝΑΣ ΕΊΝΑΙ Ο ΛΈΞΑΝΔΡΟΣ ΥΨΗΛΆΝΤΗΣ Ο δραστήριος και από τους παλαιότερους στην Θεσσαλονίκη Σύλλογος Ποντίων που μετατρέπει την Ηλιούπολη κάθε καλοκαίρι με τα «Υψηλάντεια», ένα από τα μεγαλύτερα πολιτιστικά γεγονότα του Δήμου Παύλου Μελά, σε τόπο συνάντησης Ποντίων και μη. 80. Η ΑΓΟΡΆ ΤΗΣ ΕΠΤΑΛΌΦΟΥ Ένας εμπορικός μικρόκοσμος σχεδόν αυτόνομος. Ξακουστός στα δυτικά για τα συγκεντρωμένα καταστήματα ένδυσης, υπόδησης, βαφτιστικών, νυφικών κα. Μάλιστα στις εποχές προ κρίσης οι οδοί της Βενιζέλου και Χαλκίδη με Μεγ. Αλεξάνδρου στην Επτάλοφο αποτελούσαν χωρίς υπερβολή τις Εγνατία και Τσιμισκή των δυτικών αντίστοιχα. 81. ΛΑΪΚΉ ΑΓΟΡΆ ΞΗΡΟΚΡΉΝΗΣ Η πιο πληθωρική αγορά των δυτικών μετά από αυτή του Κορδελιού. Μια λαϊκή αγορά «εμπειρία» καθώς ο νεαρός αντρικός πληθυσμός πίσω από τους πάγκους κάνει συνεχώς παιχνίδι δίνοντας την διάσταση σόου στις καταναλωτικές αγορές. Εκτός αυτού στις Γρηγ. Κολωνιάρη, Καλιθέας & Χαλκοκονδύλη κάθε Σάββατο βρίσκεις από εσώρουχα και παπούτσια μέχρι αλλαντικά, φρούτα και μικροέπιπλα.
№ 218
18
82. Η ΜΠΟΥΓΆΤΣΑ ΠΟΥ ΔΙΑΝΥΚΤΕΡΕΎΕΙ 24 ώρες την ημέρα, κάθε μέρα ασταμάτητα από το 1996, η Αγίων Πάντων κρύβει την πιο γνωστή μπουγάτσα με μερέντα μετά το ξενύχτι των δυτικών. Πίσω απ΄τον ΟΣΕ ένα ακόμη αφτεράδικο στα δυτικά. 83. ΤΟ ΠΑΖΆΡΙ ΤΗΣ ΦΤΉΝΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ VINTAGE Η μεγαλύτερη λαϊκή αγορά στα δυτικά είναι αυτή που γίνεται κάθε Τρίτη στο Ελευθέριο Κορδελιό δίπλα στον Άη Γιώργη. Μετά τα λαχανικά αυτοσχέδιοι χαρτονιένοι «πάγκοι» με υπόλοιπα διάφορων οίκων μόδας με 1, 2, 3, 4 ευρώ. Μην ρωτήσετε προέλευση μάλλον παράνομη, αλλά διεκδικούν τον τίτλο του αυθεντικού. Από επώνυμα αμερικάνικα σεντόνια μέχρι αντίκες μπιμπελό και σερβίτσια. Η χαρά της καταναλωτικής βόλτας. 84. ΠΕΡΑΣΜΈΝΑ ΜΕΓΑΛΕΊΑ ΒΙΠΕΘ – έρημη χώρα. Τοπίο απόκοσμο. Ο ήχος από τις µηχανές ντίζελ των τριαξονικών φορτηγών που µετέφεραν εµπορεύµατα και πρώτες ύλες στη Βιοµηχανική Περιοχή Θεσσαλονίκης ήταν το πρώτο που άκουγες καθώς έµπαινες στη Σίνδο τη δεκαετία του ’80, την περιοχή που συνδέθηκε µε τη βιοµηχανική ευμάρεια της πόλης. Τα φορτηγά αραίωσαν στα τέλη της δεκαετίας του ’90 και σήµερα οι δρόµοι της ΒΙΠΕΘ είναι στο μεγαλύτερο μέρος τους άδειοι και έρηµοι με πωλητήρια τοιχοκολλημένα πάνω στα κουφάρια των κλειστών επιχειρήσεων. Θλίψη. 85. ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΓΉΠΕΔΟ Έδρα του Μακεδονικού από το 1969 είναι το ιδιόκτητο γήπεδό του στην Πολίχνη, χωρητικότητας 8.100 θέσεων. Ανακαινίστηκε το 2002 με προσθήκη πλαστικών καθισμάτων, προβολέων, στεγάστρου και δημοσιογραφικών θεωρείων κι αυτό επειδή το γήπεδο αυτό χρησιμοποίησαν σαν έδρα ο Ηρακλής και ο Άρης όταν ανακατασκευάζονταν τα δικά τους γήπεδα για τους Ολυμπιακούς του 2004. Αργότερα τα πλαστικά καθίσματα αφαιρέθηκαν από το μεγαλύτερο τμήμα των κερκίδων. Έχει τύχει να γεμίσει με τουλάχιστον +1000 φιλάθλους υπεράριθμους.
86. ΑΝΟΙΧΤΌ ΘΈΑΤΡΟ ΣΥΚΕΏΝ Το θέατρο Μάνος Κατράκης τα καλοκαίρια γεμίζει ασφυκτικά ιδιαίτερα την περίοδο που οργανώνονται τα Μερκούρεια τον Αύγουστο. Μια βδομάδα γεμάτη θεατρικές παραστάσεις για όλους. 87. ΤΟ GRAFFITI ΣΤΟ ΤΙΤΑΝ Η μετατροπή ενός άχαρου βιομηχανικού συγκροτήματος σε ονειρικό τοπίο είναι εντυπωσιακή. Πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα σε κλίμακα καλλιτεχνικά projects της Ευρώπης και ολοκληρώθηκε τον Νοέμβριο του 2015. Δημιουργοί του οι Βασίλης (Reb) και Χρήστος Γαλαζούλας. Η τεχνική που χρησιμοποιήθηκε είναι μεικτή, με χρήση σπρέι και ακρυλικών χρωμάτων. 88. ΈΝΑ ΚΑΤΑΠΡΆΣΙΝΟ ΆΛΣΟΣ Σε μια πόλη που πάσχει από έλλειψη πρασίνου, στον Δήμο Νεάπολης Συκεών, δεν άφησαν το θέμα στην τύχη του. Το δημοτικό άλσος δημιουργήθηκε τεχνητά το 1950, με φυτεύσεις κυρίως πεύκων και κυπαρισσιών ενώ η Υπηρεσία Πρασίνου το τροφοδοτεί συνεχώς με νέα δένδρα. Η ‘Δενδροφυτεία’, όπως είναι το επίσημο όνομά της αποτελεί πνεύμονα ζωής του Δήμου αλλά και της πόλης και είναι τόπος ιδανικός για εξορμήσεις. Κιόσκια, ένα δημοτικό αναψυκτήριο και ένα πανέμορφο θερινό σινεμά συμπληρώνουν το τοπίο. 89. Ο ΑΣΤΙΚΌΣ ΜΎΘΟΣ ΤΟΥ ΔΕΝΔΡΟΠΟΤΆΜΟΥ Το γήπεδο της ομάδας Αστραπή Δενδροποτάμου κρύβει μια ιστορία από το παρελθόν που είχε απασχολήσει τις εφημερίδες και τα περιοδικά στις αρχές της δεκαετίας του 80. Η ιστορία που θυμίζει σύγχρονη εκδοχή του Ρωμαίου και της Ιουλιέτας στοίχισε τη ζωή σε ένα νεαρό ζευγάρι που είχε βρει καταφύγιο στα αποδυτήρια. Χρειάστηκε ένας εξορκισμός για να σταματήσουν οι κάτοικοι να βλέπουν φαντάσματα. 90. ΆΘΛΗΣΗ ΓΙΑ ΌΛΟΥΣ Δημοτικό Στάδιο Αμπελοκήπων-Μενεμένης, νέα γήπεδα τένις και χώρος περιπάτου στην αναπλασμένη λεωφόρο Δενδροποτάμου. Κλειστά γήπεδα τένις, τα μοναδικά στις Δυτικές Συνοικίες θα τα βρείτε Περικλέους 19 στην Άνω Ηλιούπολη. Το Κλειστό Γυμναστήριο Ευόσμου (ΔΑΚ) αποτελεί σημείο αναφοράς για την περιοχή εδώ και χρόνια. Κάτω απ΄τις κερκίδες του φιλοξενείται «προσωρινά» εδώ και 10 χρόνια Δημοτικό σχολείο. Τρία δημοτικά κολυμβητήρια στα δυτικά: στον Δήμο Νεάπολης Συκεών (οδό Λεχόβου 7 στο Κρυονέρι), στον Δήμο Παύλου Μελά (Άνω Ηλιούπολη) και στον Δήμο Ωραιοκάστρου με θερμαινόμενη πισίνα ολυμπιακών διαστάσεων. Μια υπόγεια διάβαση στην οδό Λαγκαδά, στη Σταυρούπολη έχει πάρει νέα μορφή με πρωτοβουλία του Δήμου Παύλου Μελά, που αξιοποιώντας τον αδρανή χώρο, δημιούργησε ένα Νέο Δημοτικό Γυμναστήριο με πρόγραμμα μαζικού αθλητισμού. 91. ΜΙΑ ΠΕΡΚΑ ΑΣΤΙΚΏΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΗΤΏΝ Οι πρώτοι αστικοί λαχανόκηποι, είτε με πρωτοβουλία των δήμων είτε αυτοδιαχειριζόμενοι, μας ήρθαν στην Ελλάδα μετά την εγκατάσταση της κρίσης. Σήμερα, υπάρχουν τέτοιοι κήποι σε δεκάδες πόλεις της χώρας μας, με τη Θεσσαλονίκη να κρατά την πρωτιά για τον πρώτο αυτοδιαχειριζόμενο λαχανόκηπο στην Βόρεια Ελλάδα, μέσα στο στρατόπεδο Καρατάσου (ΠΕΡ.ΚΑ). Ήταν το 2011, όταν μια ομάδα τριανταπέντε καθημερινών, αλλά υποψιασμένων, πολιτών από όλη την Θεσσαλονίκη έστησαν αυτόν τον λαχανόκηπο που σήμερα πολλαπλασιάστηκε και γέμισε το Καρατάσου με δημιουργικούς και χαρούμενους μπαξεβάνηδες, θρέφοντας (στην κυριολεξία) πάνω από 130 οικογένειες. 92. ΤΑ ΣΤΡΑΤΌΠΕΔΑ ΣΤΑ ΔΥΤΙΚΆ Για την περίπτωση του δημόσιου χώρου της δυτικής Θεσσαλονίκης πολύ μελάνι έχει χυθεί και πολλές μελέτες έχουν παρουσιαστεί. Είναι ευτύχημα, που έχει γίνει βραχνάς ως αντικείμενο αντιπαραθέσεων και άλυτων διενέξεων για τη δυτική Θεσσαλονίκη, η ύπαρξη των αδόμητων χώρων- στρατοπέδων Παύλου Μελά και Καρατάσιου, σε απόσταση αναπνοής και Μέγας Αλέξανδρος (στο οποίο υπάρχουν μέσα στο χώρο σχολεία,
γήπεδα, εκκλησία αλλά και η οδός Δενδροποτάμου) και Παπακυριαζή στους Αμπελόκηπους και τον Εύοσμο. Για τα στρατόπεδα που ανήκουν στο Υπουργείο Οικονομικών (Καρατάσου) είτε Εθνικής Άμυνας (Παύλου Μελά) κάτοικοι και δημοτικές αρχές δίνουν μάχη ώστε να τους αποδοθούν. Η πρώτη κερδήθηκε πρόσφατα στο στρατόπεδο του Παύλου Μελά. 93. ΟΙΚΙΣΜΌΣ ΠΎΛΗ ΑΞΙΟΎ Ανήκει στην Ξηροκρήνη και περιλαμβάνει εκτός από τις δωδεκαώροφες της Λαγκαδά, άλλες δυο δωδεκαώροφες (Αγ. Πάντων, Παπαδήμα) και 49 συγκροτήματα οικοδομών από τον Ο.Ε.Κ.(Οργανισμός Εργατικής Κατοικίας) . Είναι κτισμένος στην έκταση μεταξύ των οδών Στ. Δραγουμάνου- Γρ. Κολωνιάρη- Λαγκαδά η οποία είχε καθοριστεί ως χώρος ανέγερσης εργατικών κατοικιών προ τεσσαρακονταετίας. Ο οικισμός ακολουθεί τους δικούς του ρυθμούς σχεδόν σε όλα τα επίπεδα. Στην περιοχή, η τελευταία δημόσια παρέμβαση έγινε στο πλαίσιο της 15ης Μπιενάλε Νέων Καλλιτεχνών της Ευρώπης και της Μεσογείου, που στόλισε κάποια σόκορα με murals. Επίσης οι εργατικές κατοικίες ήταν προτεινόμενη περιοχή μελέτης στον αρχιτεκτονικό διαγωνισμό «Θεσσαλονίκη Χ4», του ΥΠΕΚΑ και του Δήμου Θεσσαλονίκης, που πραγματοποιήθηκε το 2012. Μελέτες έγιναν αλλά μπήκαν στο συρτάρι με τις υπόλοιπες. Ξέρετε εσείς…
19
Απρίλιος 2017
94. ΣΤΗ ΣΙΩΠΉ ΤΟΥ ΖΈΙΤΕΝΛΙΚ Ζέιτενλικ θα πει ελαιώνας στα τούρκικα. Στην περιοχή παλαιότερα υπήρχαν αιωνόβιες ελιές που της έδωσαν και το χαρακτηριστικό όνομα. Από την εποχή του τέλους του Α’Παγκοσμίου Πολέμου μετατρέπεται στη μεγαλύτερη στρατιωτική νεκρόπολη της Ελλάδος. Χωροθετημένη σε πέντε τομείς, ανάλογα με την εθνικότητα των πεσόντων, δέχτηκε στα χώματά του 20.500 στρατιώτες που έπεσαν μαχόμενοι στην Θεσσαλονίκη και στα πέριξ, από το 1914 έως και το 1919 περίπου. Εδώ μέσα η απόκοσμη σιωπή, τα χιλιάδες άγνωστα ονόματα πάνω στο μάρμαρο, τα κυπαρίσσια που στέκουν στο πλάι, ο υπαινιγμός των ζωών αυτών των ανθρώπων, που άφησαν σπίτια και οικογένειες, προκαλούν ένα σπάνιο δέος. Ένας μοναδικός τόπος για να έρθει κάνεις πιο κοντά στην Ιστορία, στη φρίκη του πόλεμου, στο τέλος της λογικής. Στην είσοδο του Γαλλικού τομέα υπάρχει ένα μικρό μουσείο που έφτιαξε το προξενείο της Γαλλίας. Ο 88χρονος, σερβικής καταγωγής, Γιώργος Μιχαήλοβιτς, του οποίου ο πατέρας πολέμησε στον Α’ Παγκόσμιο, φροντίζει ακόμα τους τάφους ξεναγεί τους Σέρβους τουρίστες, ανταλλάσσουν ιστορίες και τους κερνάει τσιγάρα και ποτά από την πατρίδα για την ψυχή των νεκρών.
οδού Λαγκαδά στην περιοχή της Ξηροκρήνης και τα βορειοδυτικά όρια του Δήμου Αμπελοκήπων. Η χρήση της περιοχής αυτής ως χώρου ταφής χρονολογείται με βάση τα αρχαιολογικά δεδομένα από τον 3ο π.Χ. μέχρι και τα τέλη του 6ου μ.Χ. αι.. Στα δυτικά αρχαιολογικές ανασκαφές έγιναν στον προϊστορικό οικισμό Τούμπας Λεμπέτ και τράπεζας Πολίχνης, σε προϊστορικούς οικισμούς της εποχής του χαλκού, γνωστούς από τις αρχές του προηγούμενου αιώνα, ανατολικά από την ανισόπεδη διάβαση της οδού Λαγκαδά και σε προϊστορικό οικισμό, νεολιθικής εποχής και νεκροταφείο κλασικών χρόνων επί της οδού Ωραιοκάστρου.
95. Η ΡΏΣΙΚΗ ΓΕΙΤΟΝΙΆ ΣΤΗΝ ΑΓΊΩΝ ΠΆΝΤΩΝ Πάνε μερικά χρόνια που στη γειτονιά και στην κεντρική οδό Αγίων Πάντων, όλο και περισσότερες ρώσικες ταμπέλες συνόδευαν τις ελληνικές στις προθήκες των μαγαζιών. Φούρνοι, εστατόρια, και μπακάλικα με ρωσικά προϊόντα αλλά και κουρεία και ιατρεία έδιναν πληροφορίες εις την ρωσική. Τα φθηνά ενοίκια έφεραν αρκετούς ρώσους μετανάστες εδώ και έδωσαν ένα άλλο χρώμα στη γειτονιά πίσω απ΄τον ΟΣΕ.
97. ΕΊΜΑΣΤΕ ΠΑΟΚΤΣΉΔΕΣ ΑΛΛΆ… Αν είχαν χρώμα οι δυτικές συνοικίες θα ήταν ασπρόμαυρες εξαιτίας του ΠΑΟΚ. Ωστόσο στον μικρόκοσμό τους τα δυτικά κρύβουν μερικούς από τους ιστορικότερους αθλητικούς συλλόγους της πόλης με φανατικό κοινό. Ο ΑΣ Μακεδονικός από το 1928 ως ποδοσφαιρική ομάδα και από το 1948 με ομάδα μπάσκετ και έδρα του το γήπεδο του Μακεδονικού στην Νέα Ευκαρπία σήμερα αγωνίζεται στην Α1 Ερασιτεχνική Κατηγορία. Ο ΑΣ Οδυσσέας Κορδελιού (1947) έδρα του το Δημοτικό Γήπεδο Κορδελιού σήμερα παίζει στην Α1 Ερασιτεχνική και στο μπάσκετ στον 4ο όμιλο της Γ Εθνικής. Οι Ακρίτες Συκιών (1939) με έδρα τους το Δημοτικό Γήπεδο Συκιών, σήμερα αγωνίζονται στην Α Ερασιτεχνική. Ο Αστέρας Αμπελοκήπων (1961) με έδρα το Γήπεδο Αμπελοκήπων, σήμερα αγωνίζεται στην Α Ερασιτεχνική Κατηγορία. Ο Αίας Ευόσμου (1969), με έδρα του τον Εύοσμο, σήμερα αγωνίζεται στην Α Ερασιτεχνική. Η Ομόνοια Σταυρούπολης (1967) με έδρα της το Γήπεδο του Παύλου Μελά, σήμερα παίζει στην Α Ερασιτεχνική. Όλοι υποστηρίζονται φανατικά από τους τοπικούς οπαδούς.
96. ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΊ ΧΏΡΟΙ Οι αρχαιότητες στην περιοχή της Ομόνοιας Σταυρούπολης του Νομού Θεσσαλονίκης είναι γνωστές από την περίοδο του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν κατά την εγκατάσταση των γαλλικών στρατευμάτων αποκαλύφθηκαν τάφοι των υστεροκλασικών χρόνων. Tο δυτικό νεκροταφείο της Θεσσαλονίκης αναπτύχθηκε κατά μήκος της
98. Ο ΣΤΑΥΡΑΕΤΌΣ ΤΟΥ ΚΟΡΔΕΛΙΟΎ Πόντιοι και Σαρακατσαναίοι η πλειοψηφία των κατοίκων στα δυτικά. Και μάλιστα με πολύ δραστήριους συλλόγους. «Ο Σταυραετός» των Σαρακατσαναίων από το 1980 στήνει εκθέσεις, ανταμώματα, ημερίδες και συνέδρια. Μέχρι και θεατρική ομάδα έχουν οι Σαρακατσάνοι στο Κορδελιό. 99. ΓΙΑ ΣΙΝΕΜΆ; Αν εξαιρέσεις το multiplex που ξανάνοιξε και εξυπηρετεί τον χειμώνα τις δυτικές συνοικίες, χειμερινές αίθουσες δεν υπάρχουν στα δυτικά. Το καλοκαίρι κάτι γίνεται με τα δημοτικά θερινά. Ευτυχώς που υπάρχουν οι δραστήριοι δήμοι: Σινέ Παράδεισος στην
περιοχή Στρεμπενιώτη στη Νεάπολη, Σινέ Άλσος στην Δενδροφυτεία των Συκεών, Σινέ Τζένη Καρέζη σε μια μαγευτική τοποθεσία στην Πολίχνη. 100. ΤΟ ΣΤΟΙΧΕΙΌ ΣΤΟ ΣΤΡΑΤΌΠΕΔΟ ΠΑΎΛΟΥ ΜΕΛΆ Κάθε ερειπωμένος τόπος που σέβεται τον εαυτό του αποκτά αργά ή γρήγορα και τον μύθο του. Για το στρατόπεδο Παύλου Μελά με τη βαριά ιστορία και τα κουφάρια των στρατώνων, μαυρισμένα και θλιβερά, ο μύθος δεν ήταν και πολύ δύσκολο να δημιουργηθεί. Λίγο η Τούμπα που υπήρχε παλιά απέναντί του και ισοπεδώθηκε πράγμα που οι αρχαίοι δεν του συγχώρεσαν ποτέ, λίγο που στη διάρκεια της Κατοχής μετατράπηκε σε Στρατόπεδο Συγκέντρωσης και οι νεκροί στοίχειωσαν τον χώρο, λίγο που άστεγοι και της Γης οι κολασμένοι βρίσκουν καταφύγιο μέσα στα γκρεμίδια και οι κάτοικοι βλέπουν φώτα και φωτιές, που κάθε λίγο και λιγάκι γίνονται και η αιτία για πυρκαγιές. Ε πολύ θέλει; Εκείνο που το στοίχειωνε τόσα χρόνια είναι που δεν είχε αποδοθεί στον δήμο και στους πολίτες ώστε να γεμίσει ζωή. Αυτό όμως άλλαξε. Έτσι ξορκίζονται τα στοιχειά… όχι με θυμιατήρια.
20
№ 218
1917 - 2017
H ΜΕΓAΛΗ ΠΥΡΚΑΓΙA ΤΟ 1917 Η ΚΥΡΙΑ ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΗΤΑΝ 6 ΕΤΩΝ
Γιώργος Τούλας
Συλλογή Αντώνη Γώδη
Ε
κατό χρόνια από την πυρκαγιά του 1917 που άλλαξε την πορεία της πόλης φέτος. Η parallaxi συνομίλησε με μια αυτόπτη μάρτυρα της φωτιάς, την κα. Βασιλική Αβαροπούλου Αθυρίδου. Γεννημένη το 1911 θυμάται τη μέρα που ξέσπασε η φωτιά στην πόλη, πριν από 100 χρόνια. Απολαύστε την αφήγηση της.
- Eγώ γεννήθηκα το 1911. Στην Θεσσαλονίκη, επί Τουρκοκρατίας. Ήμουν οθωμανή υπόκοος. Στην πυρκαγιά ήμουν έξι χρονών και η αδερφή μου πέντε. Τη μέρα που ξέσπασε η φωτιά είχαμε πάει στο λουτρό με την μητέρα μας, τότε υπήρχαν λουτρά, δυστυχώς στα σπίτια δεν υπήρχαν τουαλέτες, ήταν αλλιώς. Όταν ήθελες να κάνεις μπάνιο πήγαινες στο δημόσιο λουτρό. - Μόλις βγήκαμε από τα λουτρά στο Ισλαχανέ, στην σημερινή οδό Αποστόλου Παύλου, εκεί γύρω στο σούρουπο, αντικρίσαμε ως εκεί που μπορούσαμε να δούμε πυκνό μαύρο καπνό. Η φωτιά! Όπως βγήκαμε, λοιπόν, είδαμε την Αγίου Δημητρίου, το δρόμο όπου έμενε ο παππούς με την γιαγιά μου και οι θείοι μου, πνιγμένη στο βάθος μέσα στον καπνό. - Στο σπίτι του παππού μου η φωτιά έκανε μεγάλη ζημιά. Κάηκε όλο το πάνω μέρος του σπιτιού τους, δεν πρόλαβαν να κάνουν τίποτα. Ξεσπιτώθηκαν. - Εμείς τρέξαμε να πάμε στο δικό μας σπίτι, στην οδό Απελλού, στο Ναβαρίνο, στο σημείο όπου χτίστηκε αργότερα το Πυροσβεστείο όταν γκρεμίστηκε το παλιό μας σπίτι. Μέχρι το βράδυ η φωτιά πέρασε προς τα κάτω, ήρθε και στη γειτονιά, απλά πλησίασε το σπίτι μας αλλά δεν το έκαψε. Ήμασταν τυχεροί.
21
Απρίλιος 2017
- Το μοναδικό σπίτι της οικογένειας που σώθηκε ήταν το δικό μας. Του παππού μου κάηκε, τα εργοστάσια του πατέρα μου, όλα κάηκαν. Το εργοστάσιο ήταν δίπλα στο Μέγαρο Στάιν, εκεί που σταμάτησε η φωτιά. Ήταν εργοστάσιο κρασιών στη οδό Βουλγαροκτόνου, όπως λεγόταν τότε η Καλαποθάκη. Όπως καίγονταν όλη η περιοχή και η πλατεία Ελευθερίας, πήρε φωτιά και το δικό μας εργοστάσιο. - Στον πατέρα μου άνηκαν και κάποια καταστήματα δίπλα στο Ξενοδοχείο Μπρίστολ, στα λαδάδικα και βρήκε το κουράγιο εκεί να ξαναρχίσει μετά τη φωτιά την επιχείρηση του. - Η οικογένεια μου είχε μεγάλες στεναχώριες μετά την φωτιά. Καθώς ο παππούς και η γιαγιά μου με τους θείους μου, οι οποίοι είχαν έρθει το 1905 μαζί με τον πατέρα μου από την Κωνσταντινούπολη, μετά την πυρκαγιά δεν τους έμεινε πια τίποτε εδώ, καταστράφηκαν από τη φωτιά. Μάζεψαν όσα υπάρχοντα τους έμειναν και γύρισαν πίσω στην Πόλη για να πάρουν για άλλη μια φορά τη ζωή τους από την αρχή. Δυστυχώς επέστρεψαν ξανά πίσω το 1922 με τη Μικρασιατική καταστροφή. Ο πατέρας μου είχε καταγωγή από την Αρετσού, παρόλο που έμενε στην Κωνσταντινούπολη. Λόγω της αγάπης του για την καταγωγή του, το 1921 έχτισε ένα σπίτι στην οδό Μιαούλη για να βοηθήσει τους πρόσφυγες. Στο κάτω μέρος του σπιτιού φιλοξενούσαμε πρόσφυγες και πάνω διαμέναμε εμείς. - Η μητέρα μου κάθε πρωί πήγαινε στο Λιμάνι όπου ερχόταν τα βαπόρια με τους πρόσφυγες και πολλές φορές μάζευε τα παιδάκια στο Ορφανοτροφείο «Η Μέλισσα» που χτίστηκε τότε. Κάποτε που περίμενε στο Λιμάνι κατέβηκε μια κυρία με δύο κόρες από την Σμύρνη. Η μια ήταν φαρμακοποιός και η άλλη ένα κοριτσάκι μόλις δέκα χρονών. Μόλις κατέβηκαν, η μεγάλη η κοπέλα από την απελπισία της πήδηξε στο λιμάνι! Βέβαια η μητέρα τους έφερε στο σπίτι όπου τους περιθάλψαμε και την βοήθησε ακόμη και στην πρώτη της δουλειά εδώ, ενώ οι σχέσεις μας με την οικογένεια τους ήταν άριστες μέχρι το τέλος, μάλιστα η φαρμακοποιός πέθανε 105 ετών! Στις περισσότερες οικογένειες η μητέρα μου τους έβρισκε τούρκικα σπίτια και έμεναν τελικά σε αυτά. - Πολλοί Τούρκοι και Εβραίοι φιλοξενούσαν τους πληγέντες της πυρκαγιάς. Τις ημέρες της φωτιάς φιλοξένησε πάλι η μητέρα μου αρκετούς ανθρώπους στο σπίτι. Πολύς κόσμος μετά την φωτιά που είχε καταστρέψει την περιουσία του μετεγκαταστάθηκε σε περιοχές που τότε ονομάζονταν «εξοχές», λίγο έξω από το κέντρο. - Ο πατέρας μου είχε εργοστάσιο ποτοποιίας και ως εκ τούτου άριστες σχέσεις με τους Αγγλογάλλους του στρατεύματος, οι οποίοι ήρθαν και μας πήραν το βράδυ όταν η φωτιά πλησίασε στο σπίτι και μας πήγαν στα Εβραϊκά μνήματα, εκεί που είναι σήμερα το πανεπιστήμιο. Εκεί μείναμε δυο βράδια. Μας πήρανε με ένα ανοικτό αυτοκίνητο που το θυμάμαι ακόμα, πήραμε κουβέρτες και σκεπάσματα και πήγαμε εκεί για ασφάλεια, έξω από τα τείχη. Στο βάθος βλέπαμε τις φλόγες στην πόλη. Το επόμενο πρωί γυρίσαμε στο σπίτι. Εμείς σαν μικρά παιδιά δεν μπορούσαμε να βγούμε να παρατηρήσουμε την πυρκαγιά. Μας είχαν για προστασία κλεισμένους μέσα. Ακούγαμε όμως τι γινόταν παντού.
« ... το βράδυ όταν η φωτιά πλησίασε στο σπίτι, μας πήγαν στα Εβραϊκά μνήματα, εκεί που είναι σήμερα το Πανεπιστήμιο. »
- Ο πατέρας μου έκανε πολύ μεγάλη περιουσία λόγω του Αγγλικού στρατεύματος, καθώς είχε τα καλύτερα κρασιά. Όταν άνοιξε το νέο μαγαζί πλάι στο Μπρίστολ, μετά την πυρκαγιά, υπήρξε μια περίοδος ευημερίας, στη διάρκεια της οποίας περάσαμε πολύ καλά παιδικά χρόνια. Η πόλη άνθιζε και πάλι, χτιζόταν από την αρχή. Μέχρι που είχαμε μια μεγάλη ατυχία. Στα 45 του χρόνια, ο πατέρας μου μια μέρα πήγε από το λογιστήριο του μαγαζιού και καθώς έβλεπε τα χαρτιά άρχισαν να του τρέμουν τα χέρια, όταν κατάλαβε ότι ο λογιστής του είχε καταχραστεί 300.000 δραχμές -εκείνη την εποχή ήταν πάρα πολλά λεφτά. Τότε δυστυχώς χτίζαμε και μια τετραώροφη πολυκατοικία στην Τσιμισκή όπου θα στεγάζονταν και τα μαγαζιά του πατέρα μου. Δυστυχώς αναγκαστήκαμε να την πουλήσουμε ολόκληρη, θυμάμαι για ένα εκατομμύριο. - Στην Απελλού είχαμε πολύ καλούς Τούρκους γείτονες, με τους οποίους μας χώριζε ένας τοίχος. Ήταν πολύ καλοί άνθρωποι και όταν έφυγαν είχαμε πολύ κλάμα και πολλή στεναχώρια. - Ο πατέρας μου είχε μεγάλη αγάπη με την εξοχή. Από μικρές μας διοργάνωνε διάφορες εκδρομές, άλλοτε μας έφερνε στο Καραμπουρνάκι που είχε καφενεδάκια και άλλοτε φτάναμε μέχρι τον Όλυμπο! Τότε το Πήλιο και το Λιτόχωρο μάστιζε η συμμορία
№ 218
22
1917 - 2017
του Γιαγκούλα η οποία δεν σκότωνε, αλλά λήστευε με την ψυχή της. Σε μια από τις εκδρομές μας βρεθήκαμε αρκετά κοντά στην συμμορία, εγώ τους είχα δει και με τα κιάλια, αλλά δεν μας πλησίασαν… μάλλον γιατί ήμασταν πολλά παιδιά εκεί. - Όταν μεγαλώσαμε πηγαίναμε στον Φραγκομαχαλά για ψώνια. Σε πολλά μαγαζιά γινόταν χοροί κυρίως στην περιοχή της Τσιμισκή και της Βενιζέλου, ενώ στην παραλία υπήρχαν περισσότερο κέντρα, καφενεία, ξενοδοχεία, μπαρ. Βέβαια περισσότερο οι άνδρες πήγαιναν στα κέντρα από ό,τι οι γυναίκες, αλλά πήγαιναν και οι γυναίκες. - Εκείνη την εποχή ο κόσμος μαζευόταν πολύ στα σπίτια και για χαρτάκι.
Εμείς παίζαμε περισσότερο κουμ καν. Περιμέναμε σαν τρελοί τους διαφορετικούς χορούς της πόλης να έρθουν για να φορέσουμε τις τουαλέτες μας και να πάμε να διασκεδάσουμε. Τις τουαλέτες τις ράβαμε σε μοδίστρες τότε. Είχε πάρα πολλές, α’, β’ και γ’ κατηγορίας. Υπήρχαν θρυλικές μοδίστρες! Οι αδερφές Κούκα, η Παξιμαδά, η Κατράνη. Ήταν ωραία χρόνια, μια άλλη ζωή. - Δεν βγαίναμε μόνο τα Σαββατοκύριακα αλλά και τις καθημερινές. Στο «Λουξεμβούργο» κάθε Πέμπτη είχε την περίφημη Τζίλντα που έπαιζε βιολί. Περιμέναμε την Πέμπτη να χορέψουμε βάλς, υπήρχαν τα περίφημα Ζουρφίξ που πήγαινες μόνο για χορό. Το «Λουξεμβούργο» ήταν κάποτε μοναστήρι το οποίο
φιλοξενούσε 4-5 μοναχούς, που μας άφηναν να παίζουμε εκεί και να τρώμε. Με τον καιρό έφυγαν και έγινε κέντρο. - Έκανα ένα διάστημα, 2 χρόνια, εσωτερική στο Καλαμαρί στο Γαλλικό Σχολείο και κάθε Πέμπτη που δεν είχαμε μάθημα πηγαίναμε στην εξοχή. - Το 1926 όταν πέρασε το πρώτο τραμ εμείς βρισκόμασταν στο σπίτι στην Τσιμισκή, στον πρώτο όροφο, και θυμάμαι χαρακτηριστικά τα καμπανάκια που χτυπούσαν και τα χειροκροτήματα του ενθουσιασμένου κόσμου. - Όταν εγώ χτύπησα το πόδι μου, η Θεσσαλονίκη είχε μόνο 2 λεωφορεία και μερικά ταξί. Το ένα που με χτύπησε μάλιστα το έλεγαν Αλεξάνδρα το οποίο πήγαινε προς το Ντεπώ. Φεύγαμε από κάποιες φίλες με την μητέρα και την αδερφή μου και τα τραμ ήταν ασφυκτικά γεμάτα όποτε δεν μπορούσαμε να μπούμε. Τότε περνά ένα μικρό ταξί Citroen και μπαίνουμε μέσα. Εγώ κάθομαι πλάι στον σοφέρ. Σε κάποια στιγμή πάει να προσπεράσει το ταξί το τραμ και συγκρούονται. Εκεί στο Λευκό Πύργο στην παραλιακή γραμμή. Κάπως έτσι, με πέντε αυτοκίνητα σε όλη την πόλη, εγώ ταλαιπωρήθηκα με το πόδι μου για 5 χρόνια. Ίσως ήταν και το πρώτο αυτοκινητιστικό δυστύχημα όπου έγινε στην πόλη.
Απρίλιος 2017
23
24
â„– 218