ΜΙΚΡΟΙ ΒΙΟΠΑΛΑΙΣΤΕΣ ΣΥΛΛΟΓΗ ΠΟΙΗΜΑΤΩΝ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΗΣ Α΄ ΤΑΞΗΣ Επιμέλεια: Λίλα Τρουλινού, φιλόλογος
Φωτογραφία του Costica Acsinte (1897-1984)
ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΠΛΑΤΑΝΙΑ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2014-15
Περιεχόμενα Σημείωμα για τη συλλογή “Μικροί βιοπαλαιστές”……………………..3 Φιλίππα Αγγελάκη, Το φτωχό παιδί …………………………………..4 Μάγδα Αδαμίδη, Το παιδί των φαναριών ……………………………..5 Ναταλία Πρώιμου, Το τελευταίο γιασεμί ……………………………..6 Κωνσταντίνα Παπαγεωργίου, Το μικρό κορίτσι …………………….....8 Βαγγέλης Νταγκουνάκης, Το παιδί με τα τριαντάφυλλα ……………...10 Πάολα Κριεμάδι, Τα καημένα τα παιδιά ………………………..........12 Σοφία Καστρινάκη, Πείνα …………………………………………..13 Αριάδνη Ορφανουδάκη, Παιδί μικρό στο κρύο του δρόμου …………14 Μηνοδώρα Σαρρή, Το κόκκινο φανάρι …………………………….. 15 Παράρτημα: Η Διεθνής Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού …...16
Φωτογραφία του August Sander (1876-1964)
2
Σημείωμα για τη συλλογή ποιημάτων “Μικροί βιοπαλαιστές” Μικροί βιοπαλαιστές σε τρυφερή ηλικία. Ορφάνια, φτώχεια, πόλεμοι, εγκατάλειψη, εκμετάλλευση. Οικονομικοί μετανάστες, ορφανά των νέων πολέμων. Τα αδικημένα παιδιά της ζωής, ο μικρός Βάνκας, το ξανθό παιδί, το παιδί με τα σπίρτα. Το πρώτο, διήγημα του Άντον Τσέχωφ, το δεύτερο και το τρίτο, ποιήματα του Τέλλου Άγρα και του Νικηφόρου Βρεττάκου, αντίστοιχα, που διδαχτήκαμε φέτος στο μάθημα της Νε Λογοτεχνίας από την καθηγήτρια Λίλα Τρουλινού. Θελήσαμε κι εμείς να καταγράψουμε με τα δικά μας ποίηματα τη σκληρότητα της κοινωνίας και την ανάγκη των φτωχών παιδιών για αγάπη και φροντίδα. Και να θυμήσουμε ότι όλα τα παιδιά έχουν δικαίωμα στη ζωή, στη μόρφωση, στη θαλπωρή, στο παιχνίδι, στη στέγη, στην τροφή και στη χαρά. Τα ποιήματα τα συνοδεύουν φωτογραφίες και ζωγραφικά έργα σημαντικών καλλιτεχνών των τελευταίων τριών αιώνων.
Έργο του Cyril Helnwein 3
ΤΟ ΦΤΩΧΟ ΠΑΙΔΙ Φιλίππα Αγγελάκη Κόσμος πολύς στα μαγαζιά. Στα καφενεία παίζουν ζάρια. Κανείς δεν προσέχει το φτωχό παιδί που τριγυρίζει μόνο στα φανάρια. Το πρόσωπό του είναι χλωμό. Τα μάτια του είναι λυπημένα. Κρατάει πακέτα χαρτομάνδηλα και τα προσφέρει απελπισμένα. Το φανάρι ανάβει κόκκινο. Σταματά ένα πολυτελές αμάξι. Η ελπίδα λάμπει στα μάτια του μα του φωνάζουν από μέσα «δρόμο!». Τα μάτια του βουρκώνουν. Είναι βαρύ το φορτίο. Μα δεν το επέλεξε να είναι εδώ. Θα προτιμούσε να πηγαίνει σχολείο.
Έργο της Jo Whaley
4
ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΤΩΝ ΦΑΝΑΡΙΩΝ Μάγδα Αδαμίδη Στα φανάρια. Καθισμένο σ’ ένα παγκάκι. Ο κόσμος περνά και κοιτώντας το γελάει, το κοροϊδεύει. Εκείνο, σιωπή. Η θύελλα λυσσομανά και κείνο κρυώνει. Ρίχνει στην πλάτη το παλτό. Και το κουτί γεμάτο. Ούτ’ ένας δεν αγόρασε τις πένες που πουλούσε. Κλαίει το παιδί, κοιτά τον ουρανό. Κάπου εκεί βρίσκεται η Μάνα. “Μάνα, γιατί; Βοήθησέ με!” σκέφτεται το παιδί και γέρνει κουρασμένο στην αγκαλιά του Μορφέα.
Pablo Picasso, Μητρότητα, 1901 5
ΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΓΙΑΣΕΜΙ Ναταλία Πρώιμου Μια μέρα, εκεί στο πουθενά, είδα δυο μάτια αθώα, τρυφερά να μου προσφέρουν γιασεμιά να μου λαλούν παραπονεμένα και γλυκά “Πάρτε ένα γιασεμί να μοσχομυρίσει η ψυχή.” Ματάκια σα συννεφιασμένος ουρανός έτοιμος να βρέξει. Σύννεφα που δεν κρύβουν τ’ αστέρια αγκαλιά στα δυο του χέρια. Είχε καρδιά διαμάντι, τίποτα να μην τη σπάσει. Με δυστυχία και καημούς αυτή δεν θα αλλάξει. Με φωνή παραπονεμένη σαν αγγελάκι που χάθηκε σα γατάκι που η μάνα του το παράτησε κάποιος να το αγκαλιάσει τρυφερά να περιμένει με χαμόγελο στα χείλη χωρίς δόλο στην ψυχή να του ανοίξει μια πύλη στη ζωή.
6
Γιατί δεν αντέχει πια το μικρούλι το παιδί στα δυο του μπράτσα να κρατεί τον πόνο και τη δυστυχία που του ’φερε η ζωή. Μ’ ένα πικρό χαμόγελο και παραπονεμένο βλέμμα έχει δυο βάρη στην καρδιά το ένα το πετά στο ρέμα. Ξεκινά με νέο αέρα περπατά προς τη χαρά και κοιτάζοντας στα μάτια τη ζωή της προσφέρει το τελευταίο γιασεμί.
Dmitry Zhilinsky, Γιασεμί, 1978 7
ΤΟ ΜΙΚΡΟ ΚΟΡΙΤΣΙ Κωνσταντίνα Παπαγεωργίου Να το, το μικρό κορίτσι που εύχεται να σμίξει με τους δυο της τους γονείς που έφυγαν απ' τη ζωή νωρίς. Στην άκρη του δρόμου περιμένει για το κόκκινο φανάρι αναμένει να πουλήσει την πραμάτεια της θέλει μήπως και ξεφορτωθεί το φθαρμένο της κουρέλι.
Catherine Abel, Μητέρα και παιδί, 2002
8
Ύστερα στους δρόμους περπατά, μα τίποτα ακόμα δεν πουλά. Ποιος θα τη βοηθήσει εκείνη που με την ανάμνηση των γονιών της έχει μείνει και δραχμή δεν της έχει απομείνει;
Terje Adler Mørk, Μια μητέρα βρίσκει το παιδί της (λεπτομέρεια), 1949
9
ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΜΕ ΤΑ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΑ Βαγγέλης Νταγκουνάκης Κάθεται στο σκοτάδι που ύπουλα τον τριγυρίζει. Το πρόσωπό του χλωμό και τα καφέ του μάτια βουρκωμένα. Στο δεξί του χέρι κρατάει μερικά κέρματα που του έδωσαν οι περαστικοί για ν’ αγοράσουν ένα από τα λευκά τριαντάφυλλα που πουλούσε από το πρωί. Να γύριζε άραγε στο σπίτι και να ’κουγε τις φωνές του θείου του επειδή δεν τα πούλησε όλα; Ή να έμενε εδώ έως ότου οι ακτίνες του ήλιου του γαργαλίσουν τρυφερά τα βλέφαρα; Ήταν σε δίλημμα. Ο κόσμος γύρω του γύριζε πάντα απειλητικά και μόνο στη φύση έβρισκε παρηγοριά.
10
Έμεινε λοιπόν κάτω από το αγαπημένο του δένδρο και άφησε τα μάτια του να κλείσουν και να τον ταξιδέψουν σε έναν κόσμο ραμμένο στα μέτρα του δικού του αθώου μυαλού.
Φωτογραφία του Maite Guerrero
11
ΤΑ ΚΑΗΜΕΝΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ Πάολα Κριεμάδι Κάθε μέρα, κάθε νύχτα τα παιδιά δουλεύουν σκληρά. Κουράζονται και δεν τρων καλά. Τα αφεντικά τους τ’ αφήνουν άγρυπνα όλη μέρα, όλη νύχτα. Κι αν τολμήσουν να κλείσουν μάτι θα τα δείρουν στη στιγμή. Τα καημένα τα παιδιά πόσο θα ’θελαν να είναι στων γονιών την αγκαλιά. Κι αν θέλουν να τους γράψουν γράμμα περιμένουν σαν τον Βάνκα να φύγουν τα αφεντικά να τους γράψουν στα κρυφά.
Έργο της Ofra Amit 12
ΠΕΙΝΑ Σοφία Καστρινάκη Δύσκολο πρωί Δεν έκλεισα μάτι όλη νύχτα Σκέψεις πολλές περνούσαν μπροστά απ’ τα μάτια. Τι θα κάνω σήμερα; Πώς θα τα βγάλω πέρα; Θα πάω να πιάσω ένα ψάρι στα δίχτυα; Η κοιλιά μου γουργουρίζει και η πείνα με θερίζει Μόνο να είναι καλή μέρα γιατί αν ξυπνήσω στ΄αλήθεια θέλω να υπάρχει κάτι εκεί πέρα.
Pascal Roy, Όνειρο υποθαλάσσιο, 2003
13
ΠΑΙΔΙ ΜΙΚΡΟ ΣΤΟ ΚΡΥΟ ΤΟΥ ΔΡΟΜΟΥ Αριάδνη Ορφανουδάκη Παιδί μικρό χωρίς παλτό πουλάει σπίρτα στο κρύο του δρόμου. Μες στον χειμώνα ανάβει σπίρτα να ζεσταθεί στο κρύο του δρόμου. Μικρό, χλωμό, κουρελιασμένο, με το αθώο προσωπάκι με φόβο γύρω να κοιτάει στο κρύο του δρόμου, να κάνει ευχές και προσευχές ν’ αλλάξουν όλα στη ζωή του να μην πουλάει νύχτες κι αυγές να είναι ήσυχη η ζωή του.
Benoit-Paille, Μάτια παιδιού 14
ΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΦΑΝΑΡΙ Μηνοδώρα Σαρρή Το φανάρι πάλι άναψε πράσινο. Χυμούν τ’ αυτοκίνητα. Ο Μάνθος έχει αγωνία. Θα προλάβει κανένα; Το κόκκινο φανάρι είναι φίλος του, τα σταματάει. Παίρνει τον κουβά και πλησιάζει. Κανένας όμως δεν θέλει. Στην άκρη του δρόμου στέκεται πάλι περίλυπος. Τι θα φάει σήμερα; Κανένας δεν νοιάζεται.
Benoit-Paille, Μάτια παιδιού
15
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ: Η ΔΙΕΘΝΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗ ΓΙΑ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ Όλα τα παιδιά έχουν δικαιώματα που προβλέπονται από νόμους και διεθνείς συμβάσεις. Το σημαντικότερο κείμενο για τα δικαιώματα των παιδιών, είναι η Διεθνής Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού του 1989, που την έχουν υπογράψει 191 χώρες και είναι νόμος στην χώρα μας.
Έργο της Lisa Golightly Απαγόρευση διακρίσεων Όλα τα παιδιά είναι ίσα. Έχουν δικαίωμα να τα αντιμετωπίζουν χωρίς διακρίσεις λόγω της φυλής, του φύλου, της γλώσσας, της θρησκείας, των απόψεων, της περιουσίας, της κατάστασης, των ιδιαίτερων αναγκών ή της εμφάνισής τους. *** Οι σελίδες μας στο Διαδίκτυο:
f
Γυμνάσιο Πλατανιά Χανίων Πολύχρωμη σκέψη-Λίλα Τρουλινού και http://www.gymnasio-platania.gr
16