ΟΔΗΓΟΣ ΣΕΜΙΝΑΡΙΩΝ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΓΙΑ ΓΟΝΕΙΣ 2012 - 2013

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ

ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΣΕ ΣΧΟΛΙΚΗ ΒΑΣΗ ΚΑΙ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΓΙΑ ΓΟΝΕΙΣ

2012- 2013

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΣΕ ΣΧΟΛΙΚΗ ΒΑΣΗ ΚΑΙ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΓΙΑ ΓΟΝΕΙΣ

2012-2013

ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΛΕΥΚΩΣΙΑ 2012

© Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου, 2012

Γενική εποπτεία: Δρ Αθηνά Μιχαηλίδου-Ευριπίδου Διευθύντρια Εποπτεία: Δρ Έλενα Χατζηκακού Πρώτη Λειτουργός Συγγραφή και επιμέλεια έκδοσης: Δρ Μαριάννα Φωκαΐδου Δρ Μιχάλης Τορναρίτης Σχεδιασμός - Ηλεκτρονική σελίδωση: Θεόδωρος Κακουλλής Γλωσσική επιμέλεια: Μαρία Παπαλεοντίου

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΤΟΜΕΑΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ

ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΣΕ ΣΧΟΛΙΚΗ ΒΑΣΗ ΚΑΙ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΓΙΑ ΓΟΝΕΙΣ

2012-2013

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΛΟΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

7

ΜΕΡΟΣ Α΄ Σημασία του θεσμού των σεμιναρίων σε σχολική βάση

8

ΜΕΡΟΣ Β΄ Σεμινάρια σε σχολική βάση για τη χρονιά 2012-2013 1. Δομή σεμιναρίων 2. Θεματικές περιοχές 3. Διαδικασία αίτησης

12 12 12 15

ΜΕΡΟΣ Γ΄ Σημασία του θεσμού των σεμιναρίων για γονείς

16

ΜΕΡΟΣ Δ΄ Σεμινάρια για γονείς για τη χρονιά 2012-2013 1. Δομή σεμιναρίων 2. Θεματικές περιοχές 3. Διαδικασία Αίτησης

18 18 18 18

ΜΕΡΟΣ Ε΄ Αναφορές

20

ΠΡΟΛΟΓΙΚ0 ΣΗΜΕIΩΜΑ Η σύγχρονη εποχή με τις ραγδαίες εξελίξεις στην κοινωνία της γνώσης και της πληροφορίας δημιουργεί την ανάγκη για συνεχή επαγγελματική ενημέρωση των εκπαιδευτικών με στόχο την ενίσχυση της αποτελεσματικότητάς τους σε τομείς της προσωπικής και επαγγελματικής τους ανάπτυξης. Η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών είναι μια συνεχής διαδικασία, η οποία συνδέει τη βασική τους εκπαίδευση με την επαγγελματική τους δράση, με στόχο την ενημέρωση, την απόκτηση νέας γνώσης, την ανάπτυξη στάσεων και δεξιοτήτων, στοιχεία τα οποία στηρίζουν τους εκπαιδευτικούς στο να αντεπεξέρχονται στις επιστημονικές και εκπαιδευτικές εξελίξεις και να ανταποκρίνονται θετικά στις νέες προκλήσεις. Αυτό έχει ως απώτερο στόχο την αναβάθμιση της ποιότητας της εκπαίδευσης. Η στήριξη του ρόλου των γονέων και η αξιοποίηση της σχέσης του σχολείου με την οικογένεια θεωρείται θέμα πρωταρχικής σημασίας. Μέσα από διάφορους θεσμούς, ένας εκ των οποίων είναι η προσφορά σεμιναρίων, επιδιώκεται τόσο η ενημέρωση και ο αναστοχασμός των γονέων πάνω σε σύγχρονα θέματα που αφορούν τη σωστή ανάπτυξη των παιδιών, αλλά και η καλλιέργεια μιας εποικοδομητικής σχέσης μεταξύ των γονέων και εκπαιδευτικών, η οποία θα έχει θετικές επιδράσεις στην πορεία του παιδιού μέσα στην εκπαιδευτική διαδικασία. Το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου, στα πλαίσια των δράσεων του Τομέα Επιμόρφωσης, προσφέρει σεμινάρια σε σχολική βάση για εκπαιδευτικούς και σεμινάρια για γονείς πάνω σε διάφορες θεματικές περιοχές. Δίνεται ιδιαίτερη έμφαση σε πρακτικές και προσεγγίσεις στα πλαίσια της προώθησης των Νέων Αναλυτικών Προγραμμάτων, θέμα το οποίο αποτελεί προτεραιότητα για τα επόμενα χρόνια.

Eυελπιστώ ότι η έκδοση αυτή θα διευκολύνει τις σχολικές μονάδες, τόσο σε επίπεδο επιμόρφωσης εκπαιδευτικών όσο και σε επίπεδο επιμόρφωσης γονέων. Ευχαριστώ τους λειτουργούς του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου που οργάνωσαν το Πρόγραμμα. Ιδιαίτερα ευχαριστώ την Πρώτη Λειτουργό Δρα Έλενα Χατζηκακού, η οποία είχε την ευθύνη του συντονισμού και της εποπτείας του έργου αυτού.

Δρ Αθηνά Μιχαηλίδου-Ευριπίδου Διευθύντρια

ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΣΕ ΣΧΟΛΙΚΗ ΒΑΣΗ ΚΑΙ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΓΙΑ ΓΟΝΕΙΣ 2012 - 2013

7

ΜΕΡΟΣ Α΄ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΘΕΣΜΟΥ ΤΩΝ ΣΕΜΙΝΑΡΙΩΝ ΣΕ ΣΧΟΛΙΚΉ ΒΑΣΗ Εισαγωγή Ένας σημαντικός θεσμός ο οποίος προωθεί τη συνεχή επαγγελματική ανάπτυξη των εκπαιδευτικών και έχει ως αποτέλεσμα την αναβάθμιση της ποιότητας της εκπαίδευσης θεωρείται η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών. Οι διάφορες κοινωνικές αλλαγές απαιτούν από τον εκπαιδευτικό διαρκή επιστημονική ενημέρωση και αντίστοιχη επαγγελματική ευαισθητοποίηση. Aυτό σημαίνει ότι είναι αναγκαία η συστηματική λειτουργία ενός θεσμού διαφόρων μορφών επιμόρφωσης που έχουν στόχο τη στήριξη της επιστημονικής και επαγγελματικής ανάπτυξης του εκπαιδευτικού (Παπαδούρης, 2001). Με τον όρο ενδοϋπηρεσιακή επιμόρφωση των εκπαιδευτικών δεν εννοούμε μόνο την απλή συμμετοχή σε κάποια σεμινάρια, αλλά έναν θεσμό ο οποίος συμβάλλει στη συνεχή βελτίωση της ποιότητας διδασκαλίας και της επάρκειας των εκπαιδευτικών στην αντιμετώπιση των διαφόρων επιστημονικών και τεχνολογικών εξελίξεων και καινοτομιών. Μέσα από αυτόν τον θεσμό οι εκπαιδευτικοί μπορούν να λειτουργήσουν θετικά για να αντεπεξέλθουν στις διάφορες αλλαγές στο επίπεδο της κοινωνίας της πληροφορίας και του επαγγέλματος, γενικά, εφαρμόζοντας τις ανάλογες πρακτικές. Το παρόν βιβλιάριο έχει δύο στόχους: Πρώτος στόχος είναι η παρουσίαση μιας θεωρητικής ανασκόπησης των θεσμών επιμόρφωση εκπαιδευτικών σε σχολική βάση και σεμινάρια για γονείς. Δεύτερος στόχος είναι η παρουσίαση των διαφόρων σεμιναρίων που προσφέρονται από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, καθώς και της διαδικασίας η οποία απαιτείται για τη διεξαγωγή τους. Επιμόρφωση Eκπαιδευτικών σε σχολική βάση Τις τελευταίες δεκαετίες αναπτύχθηκε και άρχισε να λειτουργεί το μοντέλο της επαγγελματικής κατάρτισης σε σχολική βάση (Professional Development Based on the Schoοl). Σύμφωνα με αυτό το μοντέλο, η επιμόρφωση υπό μορφή σεμιναρίου διεξάγεται μέσα στη σχολική μονάδα με συμμετέχοντες μια ομάδα εκπαιδευτικών. Στόχος είναι η ενεργός δράση τους σε διάφορες θεματικές περιοχές. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με διάφορους τρόπους, ένας εκ των οποίων είναι η συνεργασία της μονάδας με έναν εξωτερικό υποστηρικτή, του οποίου ο ρόλος είναι να διευκολύνει, να καθοδηγεί και να συντονίζει την όλη διαδικασία (Lera, 2008). Το μοντέλο της επαγγελματικής κατάρτισης σε σχολική βάση δεν μπορεί να λειτουργήσει μεμονωμένα για κάποιους εκπαιδευτικούς, αλλά είναι σημαντική η συνεργασία με-

8

ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΣΕ ΣΧΟΛΙΚΗ ΒΑΣΗ ΚΑΙ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΓΙΑ ΓΟΝΕΙΣ 2012 - 2013

ταξύ των εκπαιδευτικών της σχολικής μονάδας, έτσι ώστε η δράση να μπορεί να αντα-ποκρίνεται στους κοινούς στόχους που αφορούν τη συγκεκριμένη σχολική μονάδα με βάση τις ανάγκες και τα θέματα που προκύπτουν. Έχει αποδειχτεί ότι η συνεργασία μεταξύ συναδέλφων για σκοπούς επαγγελματικής ανάπτυξης συμβάλλει στη δημιουργία θετικού κλίματος, καθώς και στην απόκτηση νέων γνώσεων και εμπειριών με αποτέλεσμα την καινοτομία στο επαγγελματικό περιβάλλον (Wenghofer et al., 2006). Η κουλτούρα του σχολείου και ο ρόλος της Διεύθυνσης παίζει βασικό ρόλο στη μετεξέλιξη των πρακτικών και του ρόλου των εκπαιδευτικών. Οι εκπαιδευτικοί διαμορφώνουν τις πρακτικές τους επηρεαζόμενοι όχι μόνο από τις προσωπικές τους πεποιθήσεις αλλά και από τη μεταξύ τους αλληλεπίδραση (Αργύρης, 2002). Οι εκπαιδευτικοί ως επαγγελματίες, στηριζόμενοι στις γνώσεις, τις δεξιότητες και εμπειρίες τους, έχουν την ευκαιρία να αναπτύξουν ένα σχέδιο δράσης, δρώντας ως ενεργά μέλη της σχολικής κοινότητας. Τα σεμινάρια σε σχολική βάση και τα σχέδια δράσης που ενδέχεται να αναπτύσσονται μπορεί να ποικίλουν ως προς τη δομή και το περιεχόμενο. Μπορεί να εμπεριέχουν έρευνα, συλλογή και ανάλυση δεδομένων, να στηρίζουν την υιοθέτηση κάποιων θεσμών ή μέτρων μέσα στη σχολική μονάδα, να παρουσιάζουν θέματα διδακτικής μεθοδολογίας, αξιολόγησης και άλλων προσεγγίσεων. Ανεξάρτητα από το περιεχόμενο αυτό, είναι βασικό το ότι ο/η εκπαιδευτικός έχει την ευκαιρία να λαμβάνει ενεργά μέρος στην ανάπτυξη δράσεων και να συμβάλλει σε μια πιθανή εξέλιξη των συμβάντων μέσα στη σχολική μονάδα (Lera, 2008). Σημαντικές προϋποθέσεις για τη διασφάλιση της αποτελεσματικότητας των επιμορφωτικών δράσεων είναι να υπάρχει οργανωτικό κλίμα και κουλτούρα προώθησης μέσα στο σχολείο, καθώς και αλληλεπίδραση των διαφόρων παραγόντων και φορέων που πλαισιώνουν την κάθε πρακτική εφαρμογή με στόχο τα θετικά αποτελέσματα. Κάποια κριτήρια για τη δημιουργία των κατάλληλων προϋποθέσεων που διευκολύνουν τα διάφορα σχέδια δράσης μπορεί να είναι: α) η ετοιμότητα και η στήριξη από τη Διεύθυνση του σχολείου β) η εμπειρία συμμετοχής της σχολικής μονάδας σε διάφορα εκπαιδευτικά προγράμματα γ) η οργάνωση και η ενσωμάτωση των σεμιναρίων μέσα στον χρόνο λειτουργίας των σχολικών μονάδων δ) η συστηματική παρακολούθηση και στήριξη της δράσης από τον υποστηρικτή (Guskey & Sparks, 1991).

ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΣΕ ΣΧΟΛΙΚΗ ΒΑΣΗ ΚΑΙ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΓΙΑ ΓΟΝΕΙΣ 2012 - 2013

9

Έρευνες δείχνουν ότι οι εκπαιδευτικοί μπορούν να είναι πιο δεκτικοί στις επιμορφώσεις και πιο αποδοτικοί στην εφαρμογή νέων προσεγγίσεων, όταν μπορούν να πειστούν και να κατανοήσουν το πώς η νέα γνώση και πληροφόρηση που δέχονται θα έχει θετικό αποτέλεσμα. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, είναι σημαντικό η επιμόρφωση να διασαφηνίζει τη σύνδεση ανάμεσα στη θεωρία και την πράξη μέσα στη σχολική μονάδα και να αποφεύγεται η τάση γενικοποίησης και υιοθέτησης στατικών στρατηγικών και τεχνικών για όλες τις προσεγγίσεις. Γι’ αυτόν τον λόγο οι προτάσεις σεμιναρίων θα πρέπει να είναι ξεκάθαρες όσον αφορά το πώς θα μπορούσαν να εφαρμοστούν στην πράξη. Για την επιτυχία του θεσμού της επιμόρφωσης σε σχολική βάση είναι σημαντικό να προωθείται ένα πλαίσιο δραστηριοτήτων άμεσα συνδεδεμένο με το καθημερινό επαγγελματικό πλαίσιο των συμμετεχόντων (Yi, 2005, CoE 2007). Επίσης, θα πρέπει να δίνεται ο χρόνος στους εμπλεκόμενους να ενημερώνονται, αλλά και να συζητούν το περιεχόμενο και τις μεθόδους του προγράμματος στο οποίο θα συμμετέχουν (Garet et al., 2001). Με βάση τα πιο πάνω, βασικοί δείκτες ή κριτήρια για την αξιολόγηση του περιεχομένου ενός προγράμματος είναι: α) η σύνδεση του θέματος με τις ανάγκες που νιώθουν οι εκπαιδευτικοί-ως ομάδα ότι έχουν μέσα στη σχολική μονάδα β) η σύνδεση της νέας γνώσης με τη μέχρι τώρα γνώση και εμπειρία των εκπαιδευτικών και η προσέγγιση του νέου περιεχομένου μέσα από πρακτικές εφαρμογές και διαδικασίες γ) η διευκρίνιση της σημασίας που έχει το νέο περιεχόμενο για τον εκπαιδευτικό, καθώς και των λόγων για τους οποίους είναι καλό να το προσεγγίσει δ) η αναφορά σε ερευνητικά δεδομένα και εφαρμογές ε) το πρακτικό και προσβάσιμο περιεχόμενο που θα πρέπει να εφαρμοστεί άμεσα στ) η διευκρίνιση της σχέσης μεταξύ θεωρίας και πράξης. Το μοντέλο επιμόρφωσης – σχεδίου δράσης μέσα στη σχολική μονάδα βασίζεται σε διάφορα στάδια. Το πρώτο στάδιο είναι η δημιουργία προβληματισμών και η διάγνωση αναγκών με βάση την πραγματικότητα της σχολικής μονάδας. Αυτή η διαδικασία επιτρέπει την εισαγωγή νέων εννοιών και τις συνδέει με το ενδιαφέρον και τα κίνητρα των εκπαιδευτικών. Ακολουθεί η ευαισθητοποίηση μέσα από την επιμόρφωση, η οποία σχετίζεται με διδασκαλία, είναι πιο σαφής και δομημένη, σε σχέση με τους προβληματισμούς που έχουν τεθεί.

10

ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΣΕ ΣΧΟΛΙΚΗ ΒΑΣΗ ΚΑΙ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΓΙΑ ΓΟΝΕΙΣ 2012 - 2013

Το τελευταίο στάδιο της διαδικασίας είναι η δράση η οποία περιλαμβάνει την εφαρμογή της αποκτηθείσας γνώσης σε συγκεκριμένες καταστάσεις (Lera, 2008). Όλα τα πιο πάνω στάδια θα πρέπει να συντονίζονται και να παρακολουθούνται. Παραμένει θετικό το γεγονός ότι οι ιδέες αυτές έχουν τύχει επεξεργασίας μέσα στην ομάδα, και αναπτυχθεί μέσα από ανταλλαγή απόψεων και ιδεών, συλλογική διερεύνηση, στοιχεία μιας δυναμικής διαδικασίας. Απώτερος στόχος της επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών είναι η αναδιαμόρφωση του ρόλου του εκπαιδευτικού, ώστε να συμμετέχει ενεργά στη διαδικασία της μάθησης, να αναστοχάζεται και να ασκεί κριτική πάνω στις δικές του αντιλήψεις και πρακτικές (Αργύρης, 2002∙). Αυτό έχει άμεση επίδραση στη βελτίωση των αποτελεσμάτων των μαθητών/ τριών σε διάφορους τομείς που τίθενται σε γνωστικό, κοινωνικό και ατομικό τομέα. Η επιμόρφωση θα πρέπει να επικεντρώνεται στην αλλαγή της δυναμικής της σχολικής μονάδας και της εκπαιδευτικής πράξης, με στόχο τη βελτίωση σε θέματα διδασκαλίας αλλά και επικοινωνίας (Ηarris & Sass, 2008). Συνεπάγεται ότι οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να θέσουν στόχους που να συμβαδίζουν με το μοντέλο επιμόρφωσης και σχεδίου δράσης που θέλουν να αναπτύξουν. Με βάση το πιο πάνω σκεπτικό, τα σεμινάρια σε σχολική βάση θα μπορούσαν να λειτουργήσουν θετικά και να συμβάλουν εποικοδομητικά σε διάφορους στόχους που θέτει η κάθε σχολική μονάδα για την αναβάθμιση της ποιότητας της εκπαίδευσης. Η επιμόρφωση θα πρέπει να είναι μια συνεχόμενη διαδικασία που να συνδέει τυπική και άτυπη εμπειρία, η οποία διευκολύνει τους εκπαιδευτικούς του σχολείου τόσο σε ατομικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο στο να σκεφτούν πάνω στις διάφορες πρακτικές, να εμπλουτίσουν γνώσεις και δεξιότητες και να βελτιώσουν τις προσεγγίσεις τους. Θα πρέπει να επιτυγχάνει μια ισορροπία μεταξύ ατόμων και ομάδων, σε σχέση με τις ανάγκες και τους τομείς ενδιαφέροντος και να λειτουργεί ως δέσμευση για επαγγελματική και προσωπική ανάπτυξη, ενδυνάμωση, αύξηση της αυτοεκτίμησης, αλλά και ικανοποίηση (Bubb & Earley, 2007).

ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΣΕ ΣΧΟΛΙΚΗ ΒΑΣΗ ΚΑΙ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΓΙΑ ΓΟΝΕΙΣ 2012 - 2013

11

ΜΕΡΟΣ Β΄ Σεμινάρια σε σχολική βάση για τη χρονιά 2012-2013 Τα σεμινάρια σε σχολική βάση διεξάγονται από λειτουργούς του Τομέα Επιμόρφωσης του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου. Η διεξαγωγή γίνεται κατά τον χρόνο λειτουργίας των σχολείων και οργανώνεται με βάση ομάδες ενδιαφερόμενων εκπαιδευτικών. Οι ομάδες μπορούν να συγκροτηθούν από εκπαιδευτικούς που εργάζονται στο ίδιο σχολείο ή σε γειτονικά σχολεία.

1. Δομή σεμιναρίων Όσον αφορά τη δομή των σεμιναρίων προσφέρονται: α) Σεμινάρια μιας συνάντησης (διάρκειας τουλάχιστον μιας ώρας), η οποία θα έχει στόχο μια γενική ενημέρωση πάνω στο θέμα που θα επιλεγεί από τη σχολική μονάδα. Τα σεμινάρια που έχουν αυτή τη μορφή ενδέχεται να διεξάγονται με περισσότερες σχολικές μονάδες στις περιπτώσεις που μπορεί να γίνει ομαδοποίηση. Στην περίπτωση των σεμιναρίων της μιας συνάντησης, προτρέπονται οι Διευθύνσεις των σχολικών μονάδων όπως προνοήσουν να υπάρχει ο διαθέσιμος χρόνος. β) Μια σειρά συναντήσεων, η οποία πέρα από την ενημέρωση θα έχει στόχο τη στήριξη και την εφαρμογή συγκεκριμένων πρακτικών και σχεδίων δράσης στη θεματική περιοχή που θα επιλέξει η σχολική μονάδα. Σε αυτή την περίπτωση ο αριθμός των συναντήσεων και πρακτικών εφαρμογών θα συναποφασίζεται από τη Διεύθυνση της σχολικής μονάδας και τον/τη λειτουργό του Τομέα Επιμόρφωσης του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, ανάλογα με τις ανάγκες της δράσης και τα χρονοδιαγράμματα που θα τίθενται. Τα σεμινάρια, είτε αφορούν μια συνάντηση είτε σειρά συναντήσεων, θα μπορούν να πραγματοποιηθούν σε χρόνο συνεδρίας προσωπικού ή σε πρωινό χρόνο μετά από διευθέτηση της Διεύθυνσης του σχολείου, σε συνεννόηση με τον/τη λειτουργό του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου.

2. Θεματικές περιοχές Κατά τη σχολική χρονιά 2012-2013, για τη διεξαγωγή σεμιναρίων σε σχολική βάση, ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στην προώθηση των Νέων Αναλυτικών Προγραμμάτων, τόσο σε οριζόντια θέματα όσο και σε θέματα διδακτικής μεθοδολογίας. Θα προσφέρονται οι εξής θεματικές περιοχές:

12

ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΣΕ ΣΧΟΛΙΚΗ ΒΑΣΗ ΚΑΙ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΓΙΑ ΓΟΝΕΙΣ 2012 - 2013

• Διδακτική μεθοδολογία γνωστικών αντικειμένων • Αγωγή Υγείας - Υγιεινή Διατροφή • Ασφάλεια στο Διαδίκτυο • Αξιολόγησης διδασκαλίας • Δεξιότητες ζωής • Διαχείριση άγχους • Εκφοβιστική συμπεριφορά • Διαχείριση της διαφορετικότητας • Συναισθηματική Αγωγή • Πρόληψη της χρήσης ουσιών εξάρτησης (σε συνεργασία με το ΚΕΝΘΕΑ) Το περιεχόμενο και η μορφή του σεμιναρίου θα γίνονται πιο συγκεκριμένα, εφόσον η αίτηση γίνει δεκτή, μετά από συνεννόηση με τον/τη λειτουργό του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, ανάλογα με τις ανάγκες και προτιμήσεις που υπάρχουν.

Σεμινάρια κεντρικής επιμόρφωσης για τις ανάγκες των σχολικών μονάδων σε θέματα διδασκαλίας της Ελληνικής σε αλλόγλωσσους μαθητές/τριες 1. Διαχείριση γλωσσικής ετερότητας στο νηπιαγωγείο ΟΜΑΔΑ - ΣΤΟΧΟΣ: Απευθύνεται στις νηπιαγωγούς των δημόσιων νηπιαγωγείων της επαρχίας Λευκωσίας. Στο σεμινάριο θα συμμετέχει μια εκπαιδευτικός από κάθε νηπιαγωγείο της επαρχίας Λευκωσίας. ΣΤΟΧΟΙ: Το σεμινάριο έχει στόχο: - τη συνειδητοποίηση των πτυχών που άπτονται της διαδικασίας υποδοχής και ενσωμάτωσης των παιδιών μεταναστών στο κυπριακό σχολείο και του ρόλου της εκμάθησης της γλώσσας στη διαδικασία αυτή, - την εξοικείωση και κριτική ανάλυση πρακτικών που εφαρμόζονται για τη διαδικασίας ένταξης στο σχολείο και την κοινωνία της χώρας υποδοχής

ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΣΕ ΣΧΟΛΙΚΗ ΒΑΣΗ ΚΑΙ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΓΙΑ ΓΟΝΕΙΣ 2012 - 2013

13

ΔΟΜΗ - ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ: Το σεμινάριο αποτελείται από 3 φάσεις: - κεντρική επιμόρφωση στο ΠΙ (4 ώρες) για εξοικείωση σχετική με ορολογία και ενημέρωση για διεθνείς τάσεις και πρακτικές αναφορικά με το θέμα - επιμόρφωση ανά ομάδες σχολείων μέσα από παρακολούθηση μαθημάτων και διερεύνηση πρακτικών που αφορούν συγκεκριμένες ενέργειες και καταστάσεις (2 ώρες) (π.χ. μη συμμετοχή αλλόγλωσσων παιδιών στις δραστηριότητες της τάξης, οργάνωση ατομικού προγράμματος σπουδών για τη διδασκαλίας της γλώσσας, εξοικείωση με διαδικασίες ρουτίνας στο νηπιαγωγείο) - εφαρμογή πρακτικών στην τάξη και κριτική ανάλυση, σε συνεργασία με άλλους νηπιαγωγούς και την Επιθεωρήτρια Μετά τη διεξαγωγή των συναντήσεων θα δίνεται πιστοποιητικό παρακολούθησης στους συμμετέχοντες. Οι ημερομηνίες των σεμιναρίων θα κοινοποιηθούν τον Σεπτέμβριο του 2012, με σχετική εγκύκλιο.

2. Διαχείριση γλωσσικής ετερότητας στο δημοτικό σχολείο ΟΜΑΔΑ - ΣΤΟΧΟΣ: Απευθύνεται σε εκπαιδευτικούς Δημοτικής Εκπαίδευσης όλων των επαρχιών. Μέγιστος αριθμός συμμετεχόντων: 30 εκπαιδευτικοί. ΣΤΟΧΟΙ: Το σεμινάριο έχει στόχο: - τη συνειδητοποίηση των πτυχών που άπτονται της διαδικασίας υποδοχής και ενσωμάτωσης των παιδιών μεταναστών στο κυπριακό σχολείο και του ρόλου της εκμάθησης της γλώσσας στη διαδικασία αυτή, - την εξοικείωση και κριτική ανάλυση πρακτικών που εφαρμόζονται για τη διαδικασίας ένταξης στο σχολείο και την κοινωνία της χώρας υποδοχής ΔΟΜΗ - ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ: Το σεμινάριο αποτελείται από 3 φάσεις: - κεντρική επιμόρφωση (2,5 ώρες) στο ΠΙ Λευκωσίας και ΠΙ Λεμεσού για εξοικείωση με ορολογία και ενημέρωση για διεθνείς τάσεις και πρακτικές - εφαρμογή πρακτικών στην τάξη και κριτική ανάλυση

14

ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΣΕ ΣΧΟΛΙΚΗ ΒΑΣΗ ΚΑΙ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΓΙΑ ΓΟΝΕΙΣ 2012 - 2013

- κ εντρική επιμόρφωση για παρουσίαση πρακτικών εφαρμογών μέσα στην τάξη και αναστοχασμός. Μετά τη διεξαγωγή των συναντήσεων θα δίνεται πιστοποιητικό παρακολούθησης στους συμμετέχοντες. Οι ημερομηνίες των σεμιναρίων θα κοινοποιηθούν τον Σεπτέμβριο του 2012, με σχετική εγκύκλιο.

3. Διαδικασία αίτησης 1. Στα σεμινάρια σε σχολική βάση μπορούν να συμμετέχουν τα σχολεία της Προδημοτικής, της Δημοτικής, της Μέσης Γενικής και της Μέσης Τεχνικής και Επαγγελματικής Εκπαίδευσης.

2. Οι αιτήσεις θα υποβάλλονται από τη Διεύθυνση της ενδιαφερόμενης σχολικής μονάδας ή από εκπρόσωπό της, σε ηλεκτρονική μορφή στον ιστοχώρο του Π.Ι. (http://www.pi.ac.cy) από τον Σεπτέμβριο 2012 μέχρι και τον Μάρτιο του 2013.

3. Η προτεινόμενη, εκ μέρους των σχολείων, περίοδος διεξαγωγής των σεμιναρίων είναι ενδεικτική. Παρόλο που θα καταβληθεί προσπάθεια για τήρησή της, είναι δυνατόν να τροποποιηθεί.

4. Με την ολοκλήρωση της διαδικασίας ηλεκτρονικής υποβολής της αίτησης, θα εξασφαλίζεται ένας κωδικός. Ο κωδικός δίνεται αυτόματα από το σύστημα καταχώρισης και εμφανίζεται στην οθόνη του Η.Υ. αμέσως μετά την επιτυχή ηλεκτρονική καταχώριση των στοιχείων του σχολείου. Ο κωδικός θα πρέπει να εκτυπώνεται και να φυλάσσεται για μελλοντική χρήση, γιατί θα είναι αναγκαίος για τη μετέπειτα πρόσβαση στο ηλεκτρονικό σύστημα.

5. Κάθε σχολείο μπορεί να υποβάλει μία αίτηση για διεξαγωγή σεμιναρίου με τη δυνατότητα δήλωσης δύο προτιμήσεων για θεματική περιοχή. Θα γίνει προσπάθεια εκ μέρους του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου να ικανοποιηθεί μόνο η μια από τις δύο προτιμήσεις.

6. Με την υποβολή της αίτησης δεν συνεπάγεται αυτόματα και η διεξαγωγή του σχετικού σεμιναρίου. Θα ειδοποιούνται μόνο οι σχολικές μονάδες των οποίων είναι δυνατόν να ικανοποιηθεί η αίτηση για διεξαγωγή σεμιναρίου στο σχολείο τους. Για οποιαδήποτε επιπρόσθετη πληροφόρηση σχετικά με τα σεμινάρια σε σχολική βάση, μπορείτε να επικοινωνείτε με τους συντονιστές του Προγράμματος στο Π.Ι., Δρα Μαριάννα Φωκαΐδου (τηλ. 22402387) και Δρα Μιχάλη Τορναρίτη (τηλ. 22402331).

ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΣΕ ΣΧΟΛΙΚΗ ΒΑΣΗ ΚΑΙ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΓΙΑ ΓΟΝΕΙΣ 2012 - 2013

15

ΜΕΡΟΣ Γ΄ Σημασία του θεσμού των σεμιναρίων για γονείς Μέσα από διάφορες έρευνες έχει διαπιστωθεί ότι η ενδυνάμωση του ρόλου των γονέων συμβάλλει θετικά στη δημιουργία ενός κατάλληλου περιβάλλοντος για την εξέλιξη των παιδιών. Η πολιτική που έχει αναπτυχθεί σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες για την αναβάθμιση της ποιότητας της ζωής των παιδιών υποστηρίζει την πρωταρχική σημασία που έχει η οικογένεια και προωθεί τον θεσμό στήριξης για γονείς, με στόχο την ασφαλή και υγιή ανάπτυξη της σχέσης γονέων και παιδιού (D’Addato, 2010). Λόγω του ότι ο ρόλος του γονέα είναι αρκετά δύσκολος και πολύπλοκος, δημιουργείται η ανάγκη προώθησης μέτρων στήριξης μέσα από τα οποία να έχουν οι γονείς την ευκαιρία να αλληλεπιδρούν με το σύστημα για την υιοθέτηση καλών πρακτικών. Οι απλές διαλέξεις και η παράθεση γενικών κατευθυντήριων γραμμών για το πώς θα πρέπει οι γονείς να μεγαλώνουν τα παιδιά τους, δεν λειτουργούν όμως ως εργαλεία κοινωνικής αλληλεπίδρασης, αλλά αντίθετα δυσχεραίνουν την ενδυνάμωση των γονέων στον ρόλο τους. Η προώθηση των γονεϊκών δεξιοτήτων και πρακτικών στοχεύει στη βελτίωση των σχέσεων μεταξύ των γονέων με τα παιδιά τους. Αξιολογήσεις προγραμμάτων τα οποία ενέπλεκαν παιδιά και γονείς έδειξαν ότι η ενεργός συμμετοχή των γονέων επηρεάζει θετικά τα αποτελέσματα των παιδιών σε διάφορους τομείς (Εurochild Parental involvement programmes, 2010). Η ανάγκη σύνδεσης σχολείου και οικογένειας είναι εμφανής. Συχνά παρουσιάζονται κάποια εμπόδια για διάφορους λόγους (έλλειψη χρόνου, άγνοια για τη σημασία και αναγκαιότητα της εμπλοκής και των τρόπων με τους οποίους θα μπορούσε να επιτευχθεί). Ενώ οι περισσότεροι γονείς αναγνωρίζουν τη σημασία της εκπαίδευσης στην επιτυχή πορεία των παιδιών τους, σε κάποιες περιπτώσεις δεν κατανοούν την ανάγκη εμπλοκής και συνεργασίας από μέρους τους, αφήνοντας όλη την ευθύνη στο εκπαιδευτικό σύστημα. Σε αρκετές περιπτώσεις χρειάζεται να κατανοήσουν και οι ίδιοι οι γονείς ότι αποτελούν βασικό κομμάτι στη διαδικασία της πορείας των παιδιών τους μέσα στο σχολείο, να νιώσουν οι ίδιοι ικανοί, επαρκείς και ότι το εκπαιδευτικό σύστημα ενθαρρύνει τη συμμετοχή τους στις διάφορες διαδικασίες. Έρευνες δείχνουν ότι η γονεϊκή στήριξη επιδρά στη μαθησιακή επιτυχία περισσότερο από τη σχολική διαδικασία, ειδικά στα πρώτα χρόνια της εκπαίδευσης (Sheppard, 2009). Οι μαθητές/τριες επηρεάζονται σημαντικά από το ενδιαφέρον και την εμπλοκή των γονέων. Επίσης, παιδιά των οποίων οι γονείς συνδέονται με το σχολείο έχουν μικρότερες

16

ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΣΕ ΣΧΟΛΙΚΗ ΒΑΣΗ ΚΑΙ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΓΙΑ ΓΟΝΕΙΣ 2012 - 2013

πιθανότητες να αναπτύξουν αρνητική συμπεριφορά. Τα αποτελέσματα από τις έρευνες PISA (2009) έδειξαν ότι για την καλή σχολική επίδοση δεν είναι αναγκαία η ακαδημαϊκή μόρφωση των γονέων ή ο απεριόριστος χρόνος που θα περάσουν με τα παιδιά τους. Αυτό που συμβάλλει περισσότερο είναι το πραγματικό ενδιαφέρον και η ενεργός εμπλοκή των γονέων στη ζωή των παιδιών τους. Άλλη σημαντική επίδραση που έχει η εμπλοκή των γονέων είναι η τόνωση της αυτοπεποίθησης, η ενδυνάμωση των κινήτρων για μάθηση και ανάπτυξη δεξιοτήτων, καθώς και το ότι τα παιδιά τείνουν να έχουν υψηλότερες προσδοκίες (Starr, 2009). Όσον αφορά τη σχέση γονέων και εκπαιδευτικών, η εμπλοκή των γονέων επιδρά θετικά και επηρεάζει τη στάση και την κατανόησή τους ως προς το έργο και τις προσεγγίσεις του σχολείου (Flynn, 2007). Για να μπορούν οι γονείς να συμβάλουν θετικά στην εκπαίδευση των παιδιών τους, χρειάζονται την κατάλληλη ενημέρωση και τις κατάλληλες υποδομές. Η σύντομη και συστηματική ενημέρωση ενδυναμώνει μια θετική σχέση μεταξύ σχολείου και οικογένειας, καθώς και άλλα προγράμματα τα οποία στηρίζουν και εμπλέκουν τους γονείς (Davies 2009). Το μεγαλύτερο πλεονέκτημα σε μια επιτυχημένη σχέση σχολείου και οικογένειας είναι ότι τα παιδιά έχουν περισσότερα κίνητρα επιτυχίας. Η σύνδεση σχολείου και οικογένειας θα πρέπει να γίνεται με διαφορετικούς τρόπους, ώστε να δημιουργούνται γέφυρες επικοινωνίας και στενοί δεσμοί, διαδικασίες οι οποίες να δημιουργούν θετικές σχέσεις για βελτίωση της επικοινωνίας και ενθάρρυνση για τη συμμετοχή όλων.

ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΣΕ ΣΧΟΛΙΚΗ ΒΑΣΗ ΚΑΙ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΓΙΑ ΓΟΝΕΙΣ 2012 - 2013

17

ΜΕΡΟΣ Δ΄ Σεμινάρια για γονείς για τη χρονιά 2012-2013 1. Δομή σεμιναρίων Τα σεμινάρια για γονείς διεξάγονται από τους λειτουργούς του Τομέα Επιμόρφωσης του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου. Η διεξαγωγή θα γίνεται σε απογευματινό – βραδινό χρόνο ή σε κάποιες περιπτώσεις κατά τον χρόνο λειτουργίας των σχολείων. Τα σεμινάρια μπορεί να προσφέρονται ύπο μορφή παρουσίασης, με συζήτηση και να περιλαμβάνουν δραστηριότητες βιωματικού χαρακτήρα. Ακόμη, μπορεί να διεξάγονται και μέσα στη σχολική τάξη όπου γονείς και παιδιά θα έχουν την ευκαιρία να μοιραστούν κοινές εμπειρίες και βιώματα που συμβάλλουν στην καλύτερη επικοινωνία μεταξύ τους με δυνατότητες επέκτασης.

2. Θεματικές περιοχές Κατά τη σχολική χρονιά 2012-2013 για τη διεξαγωγή σεμιναρίων σε γονείς θα προσφέρονται οι εξής θεματικές περιοχές: • Υγιεινή Διατροφή • Ασφάλεια στο διαδίκτυο • Αντιμετώπιση διαφορετικότητας • Ενημέρωση για την εισαγωγή των Νέων Αναλυτικών Προγραμμάτων • Θέματα που αφορούν την εργασία των παιδιών σε διάφορα γνωστικά αντικείμενα • Θέματα Ψυχολογίας: Εκφοβιστική συμπεριφορά, Θετική Γονεικότητα, Δεξιότητες ζωής, Συναισθηματική Αγωγή • Περιβαλλοντική Εκπαίδευση • Πρόληψη της χρήσης ουσιών εξάρτησης (σε συνεργασία με το ΚΕΝΘΕΑ). Το περιεχόμενο και η μορφή του σεμιναρίου θα γίνονται πιο συγκεκριμένα, εφόσον η αίτηση γίνει δεκτή, μετά από συνεννόηση με τον/τη λειτουργό του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, ανάλογα με τις ανάγκες και προτιμήσεις που υπάρχουν.

3. Διαδικασία αίτησης 1. Στα σεμινάρια για γονείς μπορούν να συμμετέχουν όλοι οι Σύνδεσμοι Γονέων των Σχολείων της Προδημοτικής, της Δημοτικής, της Μέσης Γενικής και της Μέσης Τεχνικής και Επαγγελματικής Εκπαίδευσης.

18

ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΣΕ ΣΧΟΛΙΚΗ ΒΑΣΗ ΚΑΙ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΓΙΑ ΓΟΝΕΙΣ 2012 - 2013

2. Ο ι αιτήσεις μπορούν να συμπληρώνονται από εκπρόσωπο του Συνδέσμου Γονέων ή, κατόπιν συνεννόησης, από τον/τη Διευθυντή/ντρια του σχολείου στο οποίο θα διεξαχθεί το σεμινάριο, σε ηλεκτρονική μορφή στον ιστοχώρο του Π.Ι. (http://www.pi.ac. cy)/, από τον Σεπτέμβριο 2012 μέχρι και τον Μάρτιο του 2013.

3. Η προτεινόμενη, από τον Σύνδεσμο Γονέων, περίοδος διεξαγωγής της συνάντησης είναι ενδεικτική. Παρόλο που θα καταβληθεί κάθε προσπάθεια για τήρησή της, είναι δυνατόν να τροποποιηθεί μερικώς ή και πλήρως.

4. Μ ε την ολοκλήρωση της διαδικασίας υποβολής της αίτησης, ο/η αιτητής/τρια θα εξασφαλίζει έναν κωδικό. Ο κωδικός δίνεται αυτόματα από το σύστημα καταχώρισης και εμφανίζεται στην οθόνη του Η.Υ. αμέσως μετά την επιτυχή ηλεκτρονική καταχώριση των στοιχείων. Ο/η αιτητής/τρια πρέπει να εκτυπώνει και να φυλάσσει για μελλοντική χρήση τον κωδικό, γιατί αυτός θα είναι αναγκαίος για τη μετέπειτα πρόσβαση στο ηλεκτρονικό σύστημα.

5. Κ άθε Σύνδεσμος Γονέων μπορεί να υποβάλει μία αίτηση για σεμινάριο, με δυνατότητα δήλωσης δύο προτιμήσεων για θεματική περιοχή. Θα γίνει προσπάθεια εκ μέρους του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου να ικανοποιηθεί η μια προτίμηση.

6. Μ ε την υποβολή της αίτησης δεν συνεπάγεται αυτόματα και η διεξαγωγή του σεμιναρίου. Θα ειδοποιούνται μόνο οι αιτητές/τριες των οποίων είναι δυνατόν να ικανοποιηθεί η αίτηση για διεξαγωγή σεμιναρίου. Για οποιαδήποτε επιπρόσθετη πληροφόρηση σχετικά με τα σεμινάρια για γονείς, μπορείτε να επικοινωνείτε με τους συντονιστές του Προγράμματος στο Π.Ι., Δρα Μαριάννα Φωκαΐδου (τηλ. 22402387) και Δρα Μιχάλη Τορναρίτη (τηλ. 22402331).

ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΣΕ ΣΧΟΛΙΚΗ ΒΑΣΗ ΚΑΙ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΓΙΑ ΓΟΝΕΙΣ 2012 - 2013

19

ΜΕΡΟΣ E΄ Αναφορές Αργύρης, Μ. (2002). Το σχολικό περιβάλλον ως παράγοντας διαμόρφωσης των πεποιθήσεων και της πρακτικής των εκπαιδευτικών στην αξιοποίηση των ΤΠΕ στην εκπαίδευση. Πρακτικά 3ου Πανελλήνιου Συνεδρίου με διεθνή συμμετοχή: Οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας στην Εκπαίδευση, Ρόδος, 2002. Παπαδούρης, Π. (2001). Ανοικτή και εξ αποστάσεως εκπαίδευση και επιμόρφωση των εκπαιδευτικών: μια μελέτη περίπτωσης. Στο: http://www.eap.gr/news/EXAGGELIA_ SYNEDRIOU/synedrio/html/sect7/55.htm (αναρτήθηκε: Μάρτιος 2008).

Bubb, S. Earley, P. (2007). Leading & Managing Continuing Professional Development: Developing People, Developing Schools. London, Sage Publications.

D’ Addato, Α. (2010). Promoting prevention and early intervention. Paper presented

by Eurochild, Brussels.

Davis, C. Yang, A. (2009). Keeping in touch with families all year long. Education Digest 75, 1.

Flynn, G. V. (2007). Increasing parental Involvement in our schools: The Νeed to οvercome obstacles, promote critical behaviors, and provide teacher training. Journal of College Teaching & Learning, 4(2), 23-30.

Garet, M.S. Porte, A.C. Desimone, L. Birman, B.F. Yoon, K.S. (2001). What makes professional development effective? Results from a national sample of teachers.

Retrieved September 7, 2007 from http://aer.sagepub.com/cgi/reprint/38/4/915.

Guskey, T. Sparks, D. (1991). What to consider when evaluating staff development.

Educational researcher, 5 (15), 5-12.

Harris, Η. Douglas, N, Tim, R. Sass (2008). “Teacher Training, Teacher Quality and Student Achievement.” CALDER Working Paper 3. Washington, D.C.: The Urban Institute.

Lera, J. M. Cela, D. (2008). In service teachers training. European Commission – Education and Culture – Connect program. NoV.AS. R.E.S. Sheppard, A. (2009). School attendance and attainment: poor attendee’s perceptions of schoolwork and parental involvement in their education. British Journal of Special Education, 36(2), 104-111.

PISA IN FOCUS 2011/10 (November). OECD 2011.

20

ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΣΕ ΣΧΟΛΙΚΗ ΒΑΣΗ ΚΑΙ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΓΙΑ ΓΟΝΕΙΣ 2012 - 2013

Wenghofer, E.F. Way, D. Shaw, Moxam R., Wu, H. Faulkner, D. Klass, D.J. (2006).

Effectiveness of an enhanced peer assessment program: Introducing education into regulatory assessment. Journal of Continuing Education in the Health Professions, 26, 3, 199 – 208.

Yi, J. (2005). Effective ways to foster learning. Performance Improvement 44, 34-38.

ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ