การศึกษาและด้านสังคมอื่น ๆ ส่วนหนึ่งอาจจะเป็นเพราะกระทรวงศึกษาธิการเองก็มีขีด ความสามารถในการปฏิรูปหรือพัฒนาโครงการได้จำกัด ด้านการจัดสรรและการใช้งบประมาณ ไม่ได้มีการเปลี่ยนแปลงอย่างสลักสำคัญ สถาบันอุดมศึกษา และโรงเรียนใหญ่ ๆ ในเมืองยังได้รับงบประมาณเป็นสัดส่วนสูงกว่า โรงเรียนขนาดกลาง ขนาดเล็กในชนบท และชุมชนแออัด การใช้งบประมาณของหน่วยงาน ต่าง ๆ ยังใช้แบบตามคำของบประมาณประจำปีแบบเก่า ซึง่ มีหลักเกณฑ์ตายตัว ขึน้ อยูก่ บั ส่วนกลางมากกว่าที่สถาบันการศึกษาจะสามารถบริหารได้อย่างยืดหยุ่น เพื่อให้เกิด ประโยชน์สูงสุดตามความต้องการที่แท้จริง เช่น ถึงงบการศึกษาจะใช้ไปกับเงินเดือนครู อาจารย์เป็น สัดส่วนสูง (โดยเฉพาะระดับประถมศึกษา) แต่ก็ยังมีปัญหาครูขาดแคลน คนไม่อยากเป็น ครูเพราะเงินเดือนต่ำ มีงบเพื่อฝึกอบรมและพัฒนาครูน้อย งบบางส่วน ก็ใช้ไปเพื่อก่อสร้าง อาคาร สถานที่ และซื้ออุปกรณ์ที่ใช้ประโยชน์ได้ไม่สูงสุด การจัดสรรงบประมาณให้กองทุนกูย้ มื เพือ่ การศึกษา ค่อนข้างจำกัด และไม่ถงึ มือ ผู้ยากจนที่ต้องการกู้มากที่สุดเสมอไป ที่ผ่านมาให้กู้ได้ราวร้อยละ 30 ของผู้ยื่นขอกู้ ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2549 จะเปลี่ยนนโยบายเป็นให้กู้ได้เฉพาะนักศึกษาระดับอุดมศึกษา ซึ่งจะกระทบต่อผู้เรียนมัธยมปลายและอาชีวศึกษาที่ยากจน โครงการให้นักศึกษา อุดมศึกษากูใ้ นปี พ.ศ. 2549 ก็มงี บให้นกั ศึกษากูไ้ ด้ไม่เกินร้อยละ 10 ของนักศึกษาอุดมศึกษา ทัง้ หมดซึง่ ปัจจุบนั มีถงึ ราว 1.9 ล้านคน ปัญหาการขาดครู มีมากในระดับโรงเรียนขัน้ พืน้ ฐานโดยเฉพาะบางสาขาวิชา เช่น คณิตศาสตร์ วิทยาศาสตร์ ภาษาอังกฤษเป็นปัญหาเรื้อรังและเป็นปัญหามากขึ้น เมือ่ รัฐบาลตัง้ แต่หลังวิกฤติเศรษฐกิจตกต่ำปี พ.ศ. 2540 มีนโยบายลดจำนวนข้าราชการ โดยเสนอให้เงินพิเศษแก่ข้าราชการที่ลาออกก่อนเกษียณอายุ ทำให้ครูอาจารย์ลาออกไป หลายหมื่นคน และมีอัตราทดแทนผู้เกษียณเพียงร้อยละ 10 ปัญหาขาดแคลนครูในบาง โรงเรียน แต่มคี รูเกินในบางโรงเรียน มีครูไปช่วยราชการอืน่ นับหมืน่ คน ส่วนหนึง่ เกิดจาก การบริหารจัดการที่ไม่มีประสิทธิภาพ ไม่มีการวิเคราะห์วิจัยเรื่องนี้อย่างละเอียดและไม่มี การปฏิรูปเรื่องนี้อย่างเป็นระบบองค์รวม มีแต่การร้องเรียนต่อรัฐบาลว่าขาดครูกี่หมื่นคน และรัฐบาลก็ค่อย ๆ ทยอยเพิ่มอัตราให้มีโครงการแก้ปัญหาโครงการย่อย ๆ ที่ขาดการ ประสานงาน ขาดความต่อเนื่อง ทำให้แก้ได้เป็นจุด ๆ แต่ปัญหาส่วนใหญ่ยังดำรงอยู่ และเป็นผลเสียหาย ต่อคุณภาพการเรียนการสอนและผลสัมฤทธิ์ทางการศึกษา
(3)