Hogesnelheidslijn Wendlingen – Ulm

Op 11 december 2022, bij het begin van de dienstregeling 2023, ging een nieuwe Duitse hogesnelheidslijn, tussen Wendlingen en Ulm, officieel in bedrijf. De nieuwe Schnellfahrstrecke, een traject van zestig kilometer, kan gezien worden als het eerste deel van twee grote spoorwegprojecten in het zuiden van Duitsland: Stuttgart 21 en de hogesnelheidslijn

Stuttgart – Ulm – Augsburg (– München).

PAUL VAN DEN BOORN

In 1994 presenteerden Deutsche Bahn en de deelstaat Baden-Württemberg het Bahnprojekt Stuttgart-Ulm. Het bestond uit twee delen: Stuttgart 21, dat de vervanging van het kopstation van Stuttgart door een doorgangsstation voorzag met een heel stelsel van nieuwe, grotendeels ondergrondse toevoerlijnen, en een minder omvangrijk tweede deel, de aanleg van een aansluitende hogesnelheidslijn tussen Stuttgart en Ulm. Aan de opdeling in twee projecten lag vooral een politiek motief ten grondslag: mocht Stuttgart 21 door verzet van de bevolking niet doorgaan, dan stond de aanleg van Wendlingen – Ulm, in feite een onderdeel van de Neu- und Ausbaustrecke Stuttgart – Ulm –Augsburg, daar buiten. Het gehele Bahnprojekt werd in 2003 in het Bundesverkehrswegeplan opgenomen en in 2009 kon definitief tot uitvoering worden besloten. Men dacht in 2019 klaar te zijn maar zoals vaker bij grote projecten liepen de planning en de kosten flink uit de hand.

Als het nieuwe doorgangsstation Stuttgart Hbf en de bijbehorende infrastructuur eind 2025 klaar zijn, rijden de inter- city’s naar het oosten eerst door de 9,5 kilometer lange Filder-tunnel naar het nieuwe Fernbahnhof van de Stuttgartse luchthaven en beurs. Vanaf dat station kunnen de ICE’s en IC’s richting Ulm vaart maken, maar tot Wendlingen, zo’n elf kilometer, wordt de nieuwe lijn niet alleen gebruikt door hogesnelheidstreinen, maar ook door de RegionalExpress’en die bij Wendlingen door middel van de Große en Kleine Wendlinger Kurven (bogen) naar het zuiden afbuigen om op de spoorlijn naar Tübingen te komen. Daarom laat men de echte hogesnelheidslijn beginnen bij Wendlingen, waar deze de Neckar kruist parallel aan autoweg A8. Tot de dienstregeling 2026 vertrekken de treinen die van Wendlingen – Ulm gebruik maken nog gewoon van het oude kopstation van Stuttgart en volgen de oude spoorlijn naar Ulm, die eerst het Neckar-dal opzoekt en dit vervolgens 22 kilometer volgt, viersporig, langs Untertürkheim (Mercedes-Benz-fabrieken), Obertürkheim (Stuttgarter haven en rangeerstation) en Esslingen tot aan Plochingen. De klassieke lijn begint daar via een bochtig tracé door het Fils-dal langs Göppingen en Geislingen aan de beklimming van de Schwäbische Alb, met vele hellingen (Geislinger Steige tot