ONS-KBOBrabant by Multor Media BV

Ons

Magazine voor senioren nummer 11/12 november/december 2012 Ouderwets genieten in

Oostenrijk Sinterklaas Alles over deze oer-Hollandse traditie

Wijnproeverij Welke is het lekkerst?

‘Dit is leuk voor kinderen!’ Ons 1

tr a Er : 8 p Br fgo ag ab e in an d a’s t

‘De actie Veilig op Weg is een prachtig initiatief!’

Het Docus de Das Avonturenpad

Tekst: Xxxxx

CDA-politicus Ruud van Heugten:

Advertentie ONS nov:Layout 1 18-10-2012 15:52 Page 1

OPENINGSKNALLERS 2013 Schlosshotel SOPHIA / Hotel MARLEEN Schlosshotel Sophia

Gezelligheid, amusement, topservice en een sfeer die door gasten als "bijzonder" wordt omschreven. Dat zijn de vaste ingrediënten van onze all-inn vakantiehotels in het Duitse Sauerland. Het land van de 1000 bergen ligt op slechts 200 kilometer van de Nederlands-Duitse grens. Hier vindt u onze vakantiehotels, waar ontspanning, entertainment, gemoedelijkheid en verwennen hand in hand gaan. Voor onderstaande arrangementen geldt: * Ontvangst met koffie en gebak & kofferservice * GRATIS CONSUMPTIES. Dagelijks van 17.00 - 24.00 uur (koffie-thee-frisdranken-vruchtensappen-bieren-jenevers-wijnen-apfelkorn) * Tijdens uw verblijf is er ook regelmatig vertier en entertainment met bittergarnituur

3-daags all-in arrangement (3 dagen 2 nachten): Aankomst 11, 18 en 25 januari // 1 en 22 februari // 1 en 15 maart 2x overnachting - 2x ontbijtbuffet - 2x lunch - 2x culinair driegangendiner

€

129,00

4-daags all-in arrangement (4 dagen 3 nachten): Aankomst 11, 14, 18, 21, 25 en 28 januari // 1 februari // 15 maart 3x overnachting - 3x ontbijtbuffet - 3x lunch - 3x culinair driegangendiner

€

149,50

5-daags all-in arrangement (5 dagen 4 nachten): Aankomst maandag 14, 21 en 28 januari 4x overnachting - 4x ontbijtbuffet - 4x lunch - 4x culinair driegangendiner

€

175,00

Hotel Marleen

Centraal Reserveringsnummer (NL-gesproken) 0049-2961-97940 www.sauerlandhotels.nl

Welkom beeld: Roy Lazet

JAARGANG 2 NR. 11/12 - 2012 Ons is een uitgave van KBO-Brabant en wordt 10 keer per jaar toegestuurd aan de 134.500 leden. Een gesproken versie van Ons is te bestellen bij KBO-Brabant (zie redactieadres). ISSN 2211-5277

Strooi goed

Concept en realisatie mooi mag., Velp, Fabiënne Lansink, Pauline Mulder en Susanne Mullenders, www.mooimag.com Redactie KBO-Brabant Marieke Hageman, Truus Noij, Wilma Schrover Vormgeving Twin Media B.V. , Culemborg, Eline Slegers Redactieadres Postbus 3240 5203 DE ’s-Hertogenbosch (073) 644 40 66 ons@kbo-brabant.nl Advertenties Multor Media B.V., Arnhem: Richard Onnes (026) 376 34 69 richardonnes@multormedia.nl Lithografie Willem Grafische Bewerkingen, Halle Druk en afwerking Senefelder Misset, Doetinchem Lidmaatschap Indien u een lidmaatschap bij de KBO in Brabant wilt aangaan of opzeggen, dan kunt u terecht bij het secretariaat van uw lokale KBO-Afdeling. U vindt de adres gegevens op www.kbo-brabant.nl. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvuldigd en/of openbaar gemaakt zonder KBOBrabant daar vooraf van in kennis te stellen. Het toesturen van foto’s en teksten impliceert toestemming tot publicatie in Ons. Maar dit betekent niet dat toegestuurde foto’s en teksten automatisch geplaatst worden.

PvdA en VVD hebben een regeerakkoord bereikt, het kabinet Rutte II is geïnstalleerd en de goedheiligman is ook weer in ons midden. Dit jaar heeft hij geen cadeaus uit Spanje voor ons meegebracht, hij komt er juist een paar halen. De sterren staan gunstig voor Sint en zijn landgenoten: ons nieuwe kabinet is pro Europa. Datzelfde kabinet gaat hier fors bezuinigen, vooral op gezondheidszorg. Nog meer delen van de zorg worden overgeheveld naar de gemeenten, die daarvoor minder budget krijgen. Mensen die zorg nodig hebben kunnen onevenredig worden getroffen door een stapeling van maat regelen, waaronder de tamelijk onzichtbare bezuinigingen op de zorg door gemeenten. Doordat elke gemeente haar eigen wijze van bezuinigen kiest, ontstaat een situatie van willekeur met overal een andere wijze van uitvoering die bovendien vaak in strijd blijkt met de Wet maatschappelijke ondersteuning. Stichting De Ombudsman constateerde in een recent onderzoek dat maar liefst driekwart van alle 415 Neder landse gemeenten de eigen Wmo-verordening niet op orde heeft. Als belangenbehartigers van en voor senioren moeten we onze ogen en oren dan ook goed open houden de komende jaren, en waar nodig onze mond open doen. Niet alleen in Den Haag, maar juist ook op lokaal niveau. We willen dat gemeenten de menselijke maat bewaken bij het zoeken naar oplossingen voor een toenemende Wmo-vraag en een geringer budget. Dat ze de primaire doelstellingen van de Wmo in het vizier houden: zelfstandig wonen en maatschappelijke participatie voor iedereen. En we willen dat gemeenten één lijn trekken bij de toekenning van voorzieningen, zodat mensen met een beperking gelijk behandeld worden ongeacht de gemeente waar ze woonachtig zijn. We willen kortom dat ‘lekkers’, zo er al wordt gestrooid, in elke hoek terecht komt en niet in een of andere. Frans Slangen, voorzitter KBO-Brabant

Ons 3

Advertentie

Ga mee:

Spaanse zon en winter in Oostenrijk S Extra Extra t! h c o k ingeingekocht!

Reissom: 8 dagen e

389 p.p.

Reissom: Reissom: Vertrek: Vertrek: Vertrek vanaf do. 24 en 31 8 dagen 8 dagen zaterdag januari & Eindhoven! 26 januari 2013 e ep.p. p.p. 7 februari 2013

389 465

Géén 1-persoons- do j kamertoeslag! 7 fe

8-daagse zonvakantie 8-daagse Benalmádena 8-daagse wintersfeerreis zonv Abersee

Heeft u vitamine Z(on) Heeft nodig u vitamine Deze geweldige wintersfeerreis Z(on) nodi INBEGREPEN: tijdens de donkere wintermaantijdens de donkere laat u proeven van al het goedewinterma INBEGREPEN: • vervoer per Luxe Oad Comfort Class • vlucht Ga van Eindhoven naar Málaga v.v. den? Ga mee met Oad den? Reizen en mee wat met Oostenrijk te bieden heeft! Oad Reize touringcar per charter van Transavia geniet van de winterzon geniet aan de van de Vanuitwinterzon uw gastvrije hotel in Aberaan • deskundige, ervaren Oad • luchthavenbelastingen Spaanse Costa del Sol. Spaanse U verblijft Costa see maakt udel excursies naar o.a. Sol. U ver chauff eur/reisleider • brandstof- en veiligheidstoeslagen in Benalmádena, eenin gezellige Benalmádena, Salzburg, Bad Ischl, Hallstatt een en gezellig • 7 overnachtingen in Gasthof • transfer vanaf de luchthaven naar uw badplaats met heerlijke badplaats stranden. met St. Wolfgang. heerlijke En wat dacht u van stran Zinkenbachmühle*** in een 1hotel v.v. Eén van de belangrijkste Eén trekvan de belangrijkste een prachtige arresleetocht en een trek of 2-persoonskamer (lift aanwezig) • Nederlandssprekende Oad reisleiding ter pleisters is de jachthaven pleisters Puerto is de fakkelwandeling jachthaven door het sprookPue • halfpension (va. diner dag 1 t/m plaatse Marina. Deze havenMarina. is geheel in Deze jesachtige haven winterlandschap? Om u is gehee warme wintermaaltijd dag 8) • welkomstdrankje Moorse stijl gebouwd Moorse met vele stijl gebouwd te verwarmen drinkt u natuurlijk met ve • ontbijt in buff etvorm en • 7 overnachtingen in hotel Best Siroco*** gezellige bars, restaurants gezellige en bars, een glaasje restaurants Glühwein! Kortom, en 3-gangenkeuzediner in een 2-persoonskamer (lift aanwezig) • uitgebreid excursiepakket o.a. winkels. winkels. als u écht wilt genieten van de • halfpension (va. dinerbuffet dag 1 t/m naar: Lungötz, Salzburg (o.l.v. een ontbijtbuffet dag 8) winterse schoonheid van één van Nederlandssprekende stadsgids), Bad • halve dag excursie markt Fuengirola o.l.v. de mooiste streken van Europa, is CO HOTEL BEST SIROCO*** H OTE L B E ST S IR O *** Ischl, Ebensee, Hallstatt en St. Wolfganghe een Nederlandssprekende gids deze reis echt 125 iets voor u! Ligging: op ca. 125 Ligging: m van het op ca. m van • 1 keer een bauernbuff et • halve dag excursie Málaga Stad o.l.v. een strand en de wandelboulevard strand en de wandelboulevar • fakkelwandeling met Glühwein Nederlandssprekende gids GASTHOF ZINKENBACHMÜHLE*** met in de directe omgeving met vele in de directe omgeving v • videoavond • twee avonden met entertainment in Ligging: gezellig familiehotel in winkeltjes en terrasjes. winkeltjes en terrasjes. • gebruik Oad servicelijnen via Beek / hotel Best Siroco Abersee, ten zuiden van de WolfFaciliteiten: • receptie Faciliteiten: receptie • lounge • • Montferland (altijd bij uloun in de buurt) gangsee. restaurant bar • 6 liften • restaurant • • bar 6 liften • • NIET INBEGREPEN: Faciliteiten: • receptie met lounge souvenirw • pool/snackbar • souvenirwin• pool/snackbar • NIET INBEGREPEN: • toeslag 1-persoonskamer à € 49,- p.p. • restaurant • lift • binnenzwemkeltje • zwembadenkeltje • lunches zonnet • zonneterras • • lunches • zwembaden • optionele excursies bad • sauna en solariumparasols (tegen met ligbedden en parasols met in een ligbedden en in • optionele excursies • entreegelden à € 14,- p.p. • eventuele entreegelden betaling) botanische tuin • sauna botanische tuin • fitness• sauna • fit • uitgaven van persoonlijke aard, zoals • uitgaven van persoonlijke zoals Kamer: voorzien van een televisie ruimte • biljart ruimte •aard,biljart drankjes, fooien etc. drankjes, fooien etc. en een badkamer met bad of douKamer: voorzien van Kamer: telefoon, voorzien van telefoo • reisen/of annuleringsverzekering • reisen/of annuleringsverzekering che en toilet. Alle kamers hebben televisie, airconditioning, televisie, kluisje, airconditioning, klu • reserveringskosten à € 15,- per boeking • reserveringskosten à € 15,- per boeking een balkon. balkon of terras en balkon badkamer of terras en badkame • Calamiteitenfonds à € 2,50 per boeking • Calamiteitenfonds à € 2,50 per boeking met bad/douche en met toilet. bad/douche en toilet. Reisnummer: BEES21

Uw chauffeur tijdens deze reis is Peter Rasenberg!

VOOR MEER INFORMATIE EN BOEKEN, BEL:

Reisnummer: BWAT66

0548 - 37 VOOR 76 16

Maandag t/m vrijdag: 08.00 uur tot 21.00 uur. Zaterdag en zondag: 10.00 uur tot 16.00 uur. Maan

Ons

Inhoud

Magazine voor senioren

6 Schrijf ons! 9 Ons familiealbum 10 Ruud van Heugten over mobiliteitsvraagstukken in de Provincie

Bloedworst en andere Brabantse lekkernijen

14 Winterbestemming Salzburgerland 16 De Brabantse keuken 18 Gezondheid: hoe slecht is suiker? 22 Sinterklaas: alles over dit kinderfeest 26 Kerststukjes maken met KBO Volkel

Peet Boeijink: ‘ Een fanatieke skiër werd ik pas na mijn vijftigste’

28 Ons goed recht 32 Ontspanning

34 Twaalf wijnen onder de loep 36 Het bos in met KBO Schaijk 45 Skifanaat Peet Boeijink 46 Notaris 47 Special Erfgoed Brabant 55 Voorruitblik Senioren Expo 56 Puzzel mee en win! 57 Op zoek naar…

Ons 5

Reageren op artikelen in Ons? Stuur uw reactie naar KBO-Brabant, t.a.v. redactie Ons, Postbus 3240, 5203 DE ’s-Hertogenbosch. Mailen kan natuurlijk ook: ons@kbo-brabant.nl. Vergeet niet uw naam, adres en woonplaats te vermelden.

Schrijf

Speciaal voor leden Samen met KBO-Brabant biedt IAK Verzekeringen u een uitstekende en voordelige zorgverzekering. Het betreft de zorgverzekeringspakketten van VGZ en alleen bij IAK voorzien van hoge korting en diverse extra’s voor leden van KBO-Brabant. Zie ook de advertentie op pagina 12.

Winnaar Bloemencorso

Tekst: Marike ooms

Na maanden van hard werken mocht het resultaat er zeker zijn: de ‘Printer’ uit Zundert won de derde prijs tijdens het Bloemencorso in Zundert. ‘Leden van KBO Zundert en de jongeren uit het buurtschap hebben fantastisch samengewerkt’, vertelt Nico Straver, voorzitter van KBO Zundert. ‘In totaal hebben ze maar liefst 370.000 bloemen gebruikt om deze wagen te maken.’

Ons 6

Experts gezocht! KBO-Brabant zoekt deskundige leden op gebied van zorg, welzijn, wonen, mobiliteit en inkomen, die een bijdrage willen leveren aan de belangenbehartiging van en voor senioren. Deze experts worden onderverdeeld in drie expertgroepen: Zorg & Welzijn, Wonen & Mobiliteit en Inkomen. Die hebben op de besloten website van KBO-Brabant ieder een eigen groepspagina, waar gereageerd kan worden op actuele onderwerpen en relevante kwesties aangedragen kunnen worden. De experts worden ook (incidenteel) gevraagd om een artikel te schrijven of deel te nemen aan een discussieforum. Wilt u uw kennis en ervaring op deze wijze inzetten voor KBO-Brabant, stuur dan een e-mail naar info@kbo-brabant.nl met daarin uw contactgegevens, het beleidsterrein van uw interesse en een cv waaruit uw kennis en ervaring op een van de genoemde terreinen blijken. Als u deskundig bent op (bijvoorbeeld) het gebied van wonen, maar niet op mobiliteit, dan kunt u toch als expert deelnemen in de expertgroep Wonen & Mobiliteit.

Bonus via PMA zorgverzekering Bent u verzekerd via de PMA zorgverzekering? Let dan op: tussen 1 november en 31 december 2012 kunt u weer aanspraak maken op de PMA bonus(sen). Iedere verzekerde vanaf achttien jaar krijgt € 18,-. Was u in 2011 niet bij of via Menzis verzekerd, dan heeft u recht op een bonus van € 36,50. Bent u per januari 2012 dus overgestapt naar Menzis en deed u dat via PMA? Dan gaat het om € 18,- + € 36,50 = € 54,50 voor iedereen ouder dan achttien jaar! Wel goed om te weten: de bonus is alleen via internet aan te vragen (www.pmazorgverzekering.nl).

ons! foto: Wim van Vug

Meriams g edic

htje

Mijn dochte rt om haar lie je had fde te uiten mij wat poë zie gebracht Het waren slechts drie zinnetj es die zij voor m ij bedacht Ze zei: ‘oh m am wat vind ik , het toch fijn dat ik juist jouw kindje mag zijn’.

foto: Wim van Vugt

‘Vergrijzing biedt kansen’ Op 6 november hebben leden van KBO-Brabant het Europees Parlement in Brussel bezocht, waar - opvallend genoeg - bijna 50 procent van de parlementsleden 55 jaar of ouder is. Europarlementariër Toine Manders legt uit hoe het ouderenbeleid van de Europese Commissie eruit ziet. ‘Dit jaar is het Europees Jaar van gezond ouder worden. Er is een proefproject gestart om het leven van ouderen te verbeteren, ze meer te kunnen laten bijdragen aan de samenleving en de druk op zorg- en gezondheidssystemen te verlichten. Dit project is een samenwerking tussen de Europese Commissie, de EU-lidstaten, regio’s, de industrie, gezondheids- en sociale werkers én ouderen- en patiëntenverenigingen.’

A.M. Strijbos ch

KBO-familiedag bij RKC Waalwijk Een voetbalwedstrijd in een stadion meemaken is een bijzondere gebeurtenis. Helemaal als je met het hele gezin gaat. Zaterdag 26 januari speelt RKC Waalwijk een thuiswedstrijd tegen NAC Breda in het Mandemakers Stadion van RKC Waalwijk. Die dag is het KBOfamiliedag in het stadion; dus dé dag om uw kinderen en kleinkinderen mee te nemen naar een spannende voetbalwedstrijd. U betaalt dan slechts € 12,50 per volwassene en € 7,50 per kind (minimaal 3, maximaal 5 personen) en krijgt daarvoor naast een toegangskaart ook nog een kopje koffie of een glas limonade. U kunt in de buurt van het stadion parkeren. Aanmelden kan bij RKC Waalwijk via ticketing@rkcwaalwijk.nl.

Wat zou Europa van Nederland kunnen leren?

‘Nederland heeft initiatieven gelanceerd zoals iAge, een project dat het gebruik van technologie door ouderen ondersteunt, zodat ze langer actief op de arbeidsmarkt kunnen blijven en langer thuis kunnen blijven wonen. En andersom zijn er ook initiatieven in andere Europese landen waar Nederland van zou kunnen leren.’ Ziet u vergrijzing als een bedreiging of biedt het ook nieuwe kansen?

‘Vergrijzing kan nieuwe kansen bieden voor het optimaliseren van het deeltijdwerken, dat zo typerend is voor de Nederlandse arbeidsmarkt. Werkende ouderen worden gezien als meer ervaren, betrouwbaar en stressbestendig en kunnen na hun werkende leven nog steeds een belangrijke bijdrage leveren aan de maatschappij, bijvoorbeeld door vrijwilligerswerk.’

Ons 7

Advertentie

in Wijk aan zee

IN B O ST ÉÉ EK N B H O VA AA TE N R LS O N VA ZE N AF €7 9

3-daagse Kustknaller

Hotel-Restaurant Zeeduin is een sfeervol 4-sterren

• 2 x overnachting

hotel met een prachtige ligging aan het breedste

• 2 x uitgebreid ontbijtbuﬀet

strand van Nederland. Door de ligging aan het strand

• 1 x luxe 3-gangen diner op de dag van aankomst

en de duinen is het een ideale plek voor rustzoekers en natuurliefhebbers. U kunt hier heerlijke wandelen

• Kop erwtensoep na frisse strandwandeling • Informatiepakketje over de omgeving

en ﬁetstochten maken. Verder is het een perfecte uitvalsbasis voor leuke dagtrips naar plaatsen, zoals Alkmaar, Haarlem en Amsterdam.

Faciliteiten Deze aanbieding is geldig tot en met 28 februari 2013 en o.b.v. een tweepersoonskamer en beschikbaarheid. De prijzen van de 3-daagse Kustknaller variëren per hotel tussen de €79 en de €99. Prijzen zijn exclusief reserveringskosten (€5), weekend-toeslag (€5 p.p.p.n.) en toeristenbelasting.

€99

• • • • • •

Sfeervol à la carte restaurant Gezellige bar Sauna & solarium Gratis draadloos internet (Elektrische) ﬁetshuur Op 50 meter van het strand

Kijk voor alle hotels op www.fletcher.nl/onsbrabant of bel 0347 - 750 430 12-01847 Leisure-Advertentie-Zeeduin-Kustknaller-Ons Brabant-185x230.indd 1

29-10-12 09:15

Ons familiealbum

T Tekst: Marike ooms

Wie: vader, moeder en zoon Zwanenberg Waar: op de binnenplaats van hun woning in ’s-Hertogenbosch Wanneer: winter 1939 Tussen zijn jeugdfoto’s vond Harry Zwanenberg (76) deze winterfoto. Hij stuurde hem op naar de redactie van Ons. ‘Ik vermoed dat ik hier een jaar of drie ben, dus dan is het de winter van 1939. Ik sta naast de sneeuwpop en mijn ouders staan achter ons. We staan in de binnenplaats achter ons huis, aan de Vughterstraat 41 in ’s-Hertogenbosch. Beneden had mijn vader een kapsalon en erboven woonden we. Met zijn drieën, want ik ben enig kind.’ En die witte doktersjas van vader? ‘Die droegen kappers in die tijd. We hadden een kapsalon voor dames én voor heren; die twee waren toen nog strikt gescheiden. Ik herinner me dat het permanenttoestel net was uitgevonden. Een immens apparaat met snoertjes, stekkertjes en wikkels.’ Het kappersvak is een heel sociaal beroep; de familie Zwanenberg kende dan ook zo’n beetje iedereen in de buurt. ‘En vooral ook andersom! Ik ben mijn vader opgevolgd en heb op een gegeven moment zijn zaak overgenomen. Hoewel ik alweer een tijdje gestopt ben, kom ik nog steeds regelmatig mensen tegen die me herkennen en groeten.’ Hebt u een bijzondere historische foto die u met Ons wilt delen? Stuur dan een e-mail met toelichting naar ons@kbo-brabant.nl. Ons behoudt zich het recht voor uw reactie te bewerken en/of in te korten. De foto die u instuurt, ontvangt u uiteraard retour.

Ons 9

Gedeputeerde Ruud van Heugten:

‘ Elke leeftijd heeft zijn eigen charme’ Ons 10

Ruud van Heugten twijfelde niet lang toen hij gedeputeerde kon worden in ‘zijn’ Noord-Brabant. De CDA-politicus zit het liefst zelf aan de knoppen. Bovendien past zijn portefeuille met Financiën en Mobiliteit prachtig bij zijn achtergrond als zoon van een transportondernemer. U bent een geboren en getogen Brabander.

Is de jeugd van nu anders dan de jeugd van vroeger?

‘Ik ben geboren in Helmond en getogen in Deurne. Mijn hele familie woont nog in Brabant. Zelf ben ik een aantal jaren weggeweest, maar nu woon ik weer met veel plezier in Helmond. Ik voel me thuis als ik een Brabantse zachte g hoor. Als kind heb ik het dialect geleerd bij mijn oma. Zij had veel aanloop van mensen die allemaal het Peelse dialect spraken.’

‘We leven in een wereld vol tv, computers en mobiele telefoons. Kinderen worden in de box al blootgesteld aan ongelooflijk veel prikkels. Als ouder – ik heb een dochter van negentien en een zoon van zeventien – heb ik hier ook mee geworsteld. Ik vraag me af of kinderhersens al die informatie wel kunnen verwerken. Niet voor niets neemt het aantal kinderen met adhd, obesitas of pdd-nos toe. Ik denk dat mijn jeugd evenwichtiger was.’

Wat hebt u met uw familie?

Hoe bent u bij de Provincie terechtgekomen?

Tekst: Dorine van Kesteren Beeld: Provincie Noord-Brabant

‘Wij waren thuis met vijf kinderen: vier jongens en een meisje. Mijn jongere zusje was verstandelijk gehandicapt en woonde vanaf haar tweede jaar niet meer thuis. Ze heeft in De Klokkenberg in Breda en Het Rijtven in Deurne gewoond. Op haar negentiende is ze helaas gestorven. Elke zondagmiddag zochten we haar op en reden we in een klein Kevertje van Deurne naar Breda. Dat heeft zeker bijgedragen aan een sterke band met mijn broers.’

Hoe is de band met uw moeder? ‘Mijn broers en ik bezoeken haar trouw. Ze is 82, hartstikke gezond en woont zelfstandig. Mijn moeder is een sterke vrouw, die vroeger thuis de boel draaiende hield. Mijn vader, die in 2004 is overleden, werkte hard in zijn eigen transportbedrijf met meer dan honderd medewerkers. Later werd hij ook gemeenteraadslid en wethouder in Deurne. Van hem heb ik het ondernemerschap en het politieke gen geërfd. Gelukkig heeft mijn vader nog meegemaakt dat ik wethouder werd.’

U bent nu 51. Heeft u moeite met ouder worden? ‘Elke leeftijd heeft zijn eigen charme. Ik ga ervan uit dat het ouder worden ook weer nieuwe kansen biedt. Soms ben ik wel nieuwsgierig hoe het zal zijn om kleinkinderen te hebben en geen dagelijkse werkdruk meer.’

‘Ik ben actief geweest in de gemeentepolitiek en de Haagse politiek. Inmiddels ben ik erachter dat het beter bij mij past om te besturen dan als volksvertegenwoordiger te reageren op de voorstellen van de regering. Ik wil liever zelf aan de knoppen zitten. Dus toen de vacature van gedeputeerde vrijkwam in ‘mijn’ Brabant, met een portefeuille waar ik zoveel affiniteit mee heb, dacht ik: deze kans grijp ik.’

Houdt u bij besluiten rondom mobiliteit rekening met senioren? ‘Een mens is gemaakt om met drie generaties te leven. Beleid moet dus altijd geschikt zijn voor grootouders, ouders en kinderen. Dat geldt zeker ook voor het mobiliteitsbeleid. Alles wat met vervoer te maken heeft, besluiten we in samenspraak met de gemeentes en het Reizigersoverleg Noord-Brabant, met daarin onder andere KBO-Brabant. Ik wil niet vanuit een ivoren toren bedenken wat goed is voor Brabant.’

Hoe ziet uw campagne ‘NUL verkeersdoden Brabant’ eruit? ‘Jaarlijks vallen er in Brabant 120 verkeersdoden. Dat zijn er 120 te veel. Bij de meeste ongevallen zijn fietsers, ouderen en jonge mobilisten betrokken. We

Ons 11

Advertentie

Uw zorg vertrouwd verzekerd...

...met een aantrekkelijke korting Volg het voorbeeld van veel KBO’ers en sluit u nu aan bij de collectieve zorgverzekering van KBO-Brabant! IAK Zorgverzekering voor leden van KBO-Brabant Samen met KBO-Brabant biedt IAK u dit jaar weer een uitstekende en voordelige zorgverzekering. Het betreft de zorgverzekeringspakketten van VGZ, met hoge korting en alleen bij IAK voorzien van diverse extra’s voor leden van KBO-Brabant.

U blijft vertrouwd en uitstekend verzekerd IAK hecht grote waarde aan de kwaliteit van uw zorgverzekering maar ook aan de toegankelijkheid van de zorg. Wij willen immers dat u gebruik kunt blijven maken van uw eigen vertrouwde zorgverleners. Samen met KBO-Brabant en Zorgverzekeraar VGZ, doen wij u dit aanbod. Dit aanbod loopt via IAK Verzekeringen en kan niet rechtstreeks bij Zorgverzekeraar VGZ worden afgesloten.

Als lid van KBO-Brabant profiteert u van: • 8% korting op de basisverzekering • 5% korting op de aanvullende zorgpakketten, waaronder het Vitaalpakket voor senioren.

Profiteer gratis van de KBO-Brabant extra’s bij het afsluiten van een basisverzekering met een aanvullend pakket: • € 240,- extra vergoeding voor beweegzorg (fysiotherapie) • € 500,- extra vergoeding voor geneesmiddelen • Vergoeding van uw rijbewijskeuring bij de door KBO-Brabant geselecteerde keuringsartsen • Eenmalige KBO-Brabant lidmaatschapsbijdrage van € 20,-

Met 8% korting kost uw basisverzekering: € 99,31 per maand

Dit exclusieve aanbod is alleen verkrijgbaar wanneer u zich verzekert bij IAK. De IAK extra’s gelden alleen in combinatie met een aanvullend zorgpakket.

Overstappen is gemakkelijk Maak net zoals al veel KBO’ers gebruik van dit aanbod. Overstappen kan gemakkelijk via onze website www.iak.nl/kbo. Of bel de klantenservice van IAK Verzekeringen op 040 – 26 11 877. Hier kunt u ook een afspraak laten maken met uw persoonlijk adviseur.

Uw persoonlijk adviseur

Samen voor een perfect verzekerde toekomst

IAK Verzekeringen B.V. maakt deel uit van de Unirobe Meeùs Groep, onderdeel van AEGON

Veilig op Weg bij KBO Ulvenhout

kunnen het tij keren als mensen zich bewust worden van hun gedrag in het verkeer: hoe hard rijd je, zit er licht op je fiets? Op de website www.nulverkeersdodenbrabant.nl. kan iedereen zelf acties plaatsen die gericht zijn op verkeersveiligheid. Er zijn legio goede en eenvoudige ideeën, zoals een fietsverlichtingsactie op basisscholen.’

Wie is Ruud van Heugten? Ruud van Heugten (Helmond, 1961) is sinds 11 december 2009 lid van Gedeputeerde Staten van Noord-Brabant, verantwoordelijk voor Mobiliteit en Financiën.Van Heugten studeerde Logistiek Management aan de Vervoers academie in Venlo. Hij was logistiek manager bij Philips en een koel- en diepvriesdistributiebedrijf. In 1998 werd hij gekozen in de gemeenteraad van zijn woonplaats Helmond. Vier jaar later werd hij wethouder, verantwoordelijk voor stedelijke ontwikkeling, volkshuisvesting en grondzaken. In 2006 ging hij de Tweede Kamer in voor het CDA.

En de actie ‘Veilig op Weg’ van Transport en Logistiek Nederland en Veilig Verkeer Nederland in samenwerking met KBO-Brabant, waarbij senioren op verkeersles gaan? ‘Een prachtig initiatief. Theorie is mooi, maar in de praktijk leer je pas echt. De deelnemers leren niet alleen van de instructeur, maar ook van elkaar. Ik vind overigens niet dat senioren verplicht op les moeten. Het is heel goed dat veel Nederlanders tot op hoge leeftijd achter het stuur en op de fiets zitten. Ouderen moeten de kans krijgen om verkeersles te volgen, maar vooral als ze dat zelf graag willen. En niet omdat de overheid vindt dat dat moet.’

Hoe kijkt u aan tegen het verlies van het CDA bij de Tweede Kamerverkiezingen? ‘Het is een harde klap, ondanks dat we het wel zagen aankomen. Maar ik ben ervan overtuigd dat ons gedachtegoed, waarin niet de overheid of de markt centraal staat maar de samenleving, veel mensen aanspreekt. Het is jammer dat sommige ouderen zijn overgestapt naar 50Plus. Het is beter de generaties in één politieke partij te verbinden, zoals het CDA voorstaat, dan voor iedere doelgroep een aparte partij op te richten. Mensen zijn tenslotte méér dan hun leeftijd.’

•

Ons 13

Ouderwets genieten in het

Salzburgerland Geen wintersporter, maar wel zin in een vakantie in de sneeuw? Ten westen van Salzburg ligt een prachtig gebied waar u kunt genieten van de frisse berglucht. Een stukje Oostenrijk met meren, sfeervolle plaatsjes en witte bergtoppen.

Ons 14

Op reis Tekst: Fabiënne Lansink Beeld: Oad

In de winter is het Salzburgerland op zijn mooist. De meren zijn bevroren, de stadjes mooi verlicht en op de dennenbomen ligt een laagje sneeuw. Het perfecte decor voor een echt wintergevoel. De Romantikstrasse, een toeristische route tussen Salzburg en Wenen voert dwars door het gebied en passeert onder andere de Wolfgangsee en de Hallstättersee. Wandelend langs de oever van deze grote meren haalt u uw fotocamera ongetwijfeld regelmatig uit uw zak. Maar de stilte, de oneindige bergen en de ijzige kou laten zich moeilijk in een foto vangen; u kunt het best gewoon diep inademen en genieten. En dan actie! Er is zoveel te zien. Naast kilometers wandelpaden en Langlaufloipen zijn de stadjes St. Wolfgang, Bad Ischl en Hallstätt stuk voor stuk plaatjes. En Salzburg, de geboorteplaats van Mozart, is leuk voor een dagtochtje. Tandje voor tandje

Een vakantiedag in Oostenrijk begint meestal met een Bauernfrühstück. Brood, kaas, eieren en jam van de boeren uit de streek staan uitgestald op een roodgeblokt tafelkleed. Zo’n ontbijt geeft zeker voldoende energie om eropuit te gaan. Wie sneeuwschoenen – een soort rackets voor onder de bergschoenen – aantrekt, loopt makkelijk door de flink besneeuwde alpenweiden en romantische bossen. Een rondje om de Wolfgangsee – kan op normale bergschoenen – is ongeveer vijf uur wandelen. Onderweg zijn er genoeg mogelijkheden om wat te drinken. Een warme chocolademelk met een gebakje bij een Konditorei hoort ook bij een vakantie in Oostenrijk. Lonken de bergtoppen, maar hebt u geen zin om urenlang bergop te lopen? Stap gewoon in een van de vele kabelbanen. Vanuit St. Wolfgang gaat de historische SchafbergBahn. Deze stoomtandradbaan uit 1893 overbrugt tandje voor tandje in drie kwartier bijna 1.200 meter. Vanaf de top leiden verschillende wegen terug naar het dal.

Op twintig minuten rijden van St. Wolfgang ligt het levendige stadje Bad Ischl. Hier kunt u zich makkelijk een middag vermaken. Classicistische gevels in pastelkleuren, panden uit de Biedermeiertijd, keizerlijke villa’s en mooie winkels wisselen elkaar af. Ook zit hier het EurothermenResort, een walhalla met sauna’s en zwembaden om fijn te ontspannen. Op maandag is het seniorendag en is de toegangsprijs gereduceerd (€ 12,-). Ambachtslieden

Een ander geliefd uitje is een bezoek aan het oude zoutmijnstadje Hallstätt. Ingeklemd tussen het gelijknamige meer en enorme bergen is dit een fotogenieke plek in de omgeving. Vergeet onderweg niet te stoppen bij het Hand.Werk.Haus in Bad Goisern. Dit centrum voor ambachten is gevestigd in een prachtig oud slot. Binnen hebben een aantal lokale ambachtslieden hun werkplaats. Elke donderdag is er een rondleiding. De kunst van het maken van Lederhosen, houtsnijwerk, keramiek, brillen, horloges en hoeden wordt dan uitgelegd. De lange winteravonden zijn een mooi excuus om uitgebreid te eten en lekker voor de open haard te zitten. Oostenrijkers houden van gezelligheid en weten als geen ander dat het na een dag in de buitenlucht tijd is voor stevige kost. Schnitzel, Wildgulasch en Knödelsuppe: het staat vast op het menu. Avondje jodelen

’s Avonds organiseren hotels en de plaatselijke VVV’s ook regelmatig activiteiten. Een fakkelwandeling of een voorstelling van jodelaars zijn zeker leuk om eens mee te maken. Jodelen is typisch iets van de Alpenlanden. De reeks betekenisloze klanken, met abrupte afwisselingen van borststem en kopstem, ontstond in de prehistorie in bergachtige gebieden. Nieuws kon zo over grote afstanden worden doorgegeven. Wedden dat u na zo’n avondje jodelen de volgende dag zelf ook zingend door de besneeuwde alpenweiden loopt? De schoonheid van deze regio inspireert tot een paar vrolijke uithalen!

•

Ons 15

Vanaf Eindhoven is het een kleine 900 kilometer rijden naar Salzburg. Houd er rekening mee dat u bij winterse weersomstandigheden in Duitsland verplicht bent met winterbanden te rijden. Met de bus naar de Wolfgangsee kan ook: Oad heeft twee reizen in haar aanbod. Meer informatie over de regio vindt u op www.salzkammergut.at.

Deel 3

Slaoj-meej-aaj-meejjèùn-meej-èèrpel Smullen van de Brabantse keuken

Tekst: Berber Bijma Beeld: Nationale Beeldbank en privéfoto’s Van Strien en Spapens

Een eigen streektaal, eigen gebruiken en eigen gerechten: Brabant heeft op diverse manieren een eigen gezicht. In een serie belicht Ons verschillende aspecten van de Brabantse identiteit. Deel 3: de Brabantse keuken. Hoe Brabants is zure zult? ‘Tot voor kort was vlees te duur voor verreweg de meeste Brabanders.’

Zure zult, worstenbroodjes, bloedworst, beuling of balkenbrij – allerlei gerechten met vlees die we kennen als ‘typisch Brabants’. Maar wat is er zo Brabants aan? Slager Marco van Strien Marco van Strien met zijn uit ’s Gravenmoer zou vrouw in hun slagerij het moeten weten. Hij verkoopt diverse van zulke traditionele vleesproducten én maakte al drie keer het ‘Lekkerste Ding van Brabant’. ‘Brabanders zijn echte vleeseters’, zegt Van Strien zonder twijfel. ‘Hoe dichter bij België, hoe bourgondischer. En bij dat bourgondische speelt vlees een belangrijke rol.’ Met name de oudere Brabanders houden van producten die bij hun streek horen. ‘Zure zult verkopen wij heel veel en bloedworst ook’, zegt Van Strien. Hij heeft ook balkenbrij, maar kan dat aan weinig jongeren kwijt. ‘Als ze weten hoe het gemaakt wordt, van een soep die overblijft van het maken van zure zult, aangevuld met rommelkruid, spekbrokjes en boekweitmeel, hoeven ze het vaak niet.’ Lachend: ‘Maar als je tegen ze zegt dat het wel wat weg heeft van een kroket, willen ze het nog weleens proberen.’

Ons 16

Goejsoep

De Brabantse cultuuronderzoeker en schrijver Paul Spapens kent uiteraard de typisch Brabantse gerechten die Van Strien verkoopt. Hij doet onderzoek naar materieel erfgoed en schreef enkele kookboeken met lokale gerechten, waaronder het Tilburgs kookbuukske. Van de meeste lekkernijen die we nu ‘typisch Brabants’ noemen, is de herkomst niet precies bekend, zegt Spapens. Wat wél bekend is, is dat vlees de afgelopen eeuwen een ondergeschikte rol speelde in het belangrijkste, dagelijkse voedsel in Brabant. Simpelweg omdat het te duur was. Boerengezinnen aten vaak varkensvlees; in de steden was een vleesloze maaltijd eerder regel dan uitzondering. Alleen op zon- en feestdagen konden mensen zich een (klein) stukje beter vlees veroorloven, bijvoorbeeld rundvlees. In en rond Tilburg werd daarvan bijvoorbeeld goejsoep getrokken. Van het overgebleven vlees werden kroketten gemaakt. ‘Daaruit is de Tilburgse krokettenindustrie ontstaan’, vertelt Spapens. Fijnproevers wil hij de Brabanders dan ook niet noemen. ‘Maar dat kun je Paul Spapens van geen enkele volkskeuken

Typisch Brabants

zeggen. De rauwheid van het dagelijks bestaan was in feite in het eten terug te vinden. Vandaag de dag is dat natuurlijk veranderd. Net als de rest van het land volgen de Brabanders nu allerlei culinaire ontwikkelingen.’

Balkenbrij

Maaltijdsoep

Spapens prijst de moeders van de grote gezinnen die ‘van bijna niets iets wisten te maken’. Een voorbeeld daarvan is slaoj-meejaaj-meej-jèùn-meej-èèrpel: sla met ei met ui met aardappelen, de voorloper van het ‘slaatje’ dat tegenwoordig elke snackbar in Nederland verkoopt. Alleen al het uitspreken van de naam van dit gerecht verraadt de liefde voor het Brabantse culinaire erfgoed, zegt Spapens, die er onlangs tijdens een lezing nog de lachers mee op de hand kreeg. Dan weer serieus: ‘De grote meester van de Brabantse keuken is de moeder. Die had vaak een groot gezin, weinig geld te besteden en ook weinig tijd om te koken. Kenmerkend voor de Brabantse volkskeuken zijn de

‘ De grote meester van de Brabantse keuken is de moeder’

Bloedworst

Juist de lekkernijen van de hoogtijdagen hebben de geschiedenis – vaak in wat aangepaste vorm – overleefd en gelden nu als ‘typisch Brabants’. ‘We gebruiken die gerechten om onze Brabantse identiteit te vieren en te onderstrepen’, zegt Spapens. Rondom de Brabantse lekkernijen ontstaan daardoor ook nieuwe ‘tradities’, zoals met z’n allen in de straat worstenbroodjes maken waarvan ieder er een paar in de eigen diepvries stopt. ‘Ook zelf zure zult maken wordt weer populairder, bijvoorbeeld met een recept van grootmoeder.’ Op dezelfde manier wordt de oudere gewoonte om na het stappen samen eieren te bakken en op te eten, in ere gehouden of hersteld. ‘Met name carnaval leent zich ervoor om zulke eettradities op te poetsen’, zegt Spapens. Oog voor traditie

brijachtige gerechten, maaltijdsoepen die in een pot boven de open haard gekookt werden. De moeder moest soms op wel twaalf kinderen letten, ondertussen koken en ook nog ander huishoudelijk werk doen. Dan moet je eten hebben dat je gewoon een tijd kunt laten pruttelen, waar je niet steeds bij hoeft te blijven. Vandaar waarschijnlijk dat maaltijdsoepen populair waren in de volkskeuken. De Brabantse keuken was trouwens ook echt een keuken waarin werd gedeeld, juist vanwege diezelfde grote gezinnen. Een stukje spek ging soms wel in twaalven.’ Worstenbroodjes

Op hoogtijdagen kwam er iets bijzonders op tafel, bijvoorbeeld zure zult of een worstenbroodje. De worst van het worstenbroodje werd aanvankelijk gemaakt van ‘afsnijsels’, restjes van allerlei soorten vlees.

Slager Marco van Strien bevestigt de liefde voor traditionele gerechten die nog altijd bestaat, maar ook hij merkt dat een lekkernij past écht populair wordt als je aan een traditionele traktatie een moderne draai geeft. De eerste keer dat een van zijn producten werd verkozen tot ‘Lekkerste Ding van Brabant’, in 2009, was dat het Brabants Gebraad: een ‘ouderwetse’ rosbief gevuld met onder andere zontomaatjes, lente-ui en roomkaas. De tweede keer won Van Strien met kès-metworst. Van Strien: ‘Dat is een variatie op de traditionele Brabantse metworst. We hebben er boerenkaas en mosterd aan toegevoegd.’ Onlangs won hij de titel voor de derde keer, met de Brabantse Globe, een bal van kalfsgehakt, gevuld met kalfsragoût. Lekkere dingen bij elkaar doen, oog hebben voor de traditie en niet te moeilijk denken – dat zijn de belangrijkste ingrediënten voor zijn succesrecepten.

•

Ons 17

Gezondheid Tekst: Marike Ooms

Suiker versus zoetstof:

wie wint? Van suiker wordt eigenlijk altijd gezegd dat het slecht voor je is; te veel zorgt voor overgewicht en voor gaatjes in je tanden. Er zijn inmiddels alternatieven, maar welke zijn dat en zijn die wel zo gezond? Suiker wordt op verpakkingen ook wel aangeduid als ‘sucrose’ of ‘kristalsuiker’ en het komt van nature voor in allerlei voedingsmiddelen, zoals fruit, maïs en suikerriet. Door suiker te eten, krijgt het lichaam de energie die het nodig heeft, maar tegelijk heeft het ook een paar minder gunstige gevolgen. Een teveel aan suiker kan overgewicht veroorzaken en vergroot de kans op gaatjes in tanden. Het Voedingscentrum raadt daarom aan om maximaal zeven eet- en drinkmomenten op een dag te hebben, om het aantal contactmomenten met suiker te beperken. Een goed alternatief

Er zijn twee soorten zoetstoffen die suikers kunnen vervangen. De polyolen (zoals sorbitol en xylitol)

zijn even zoet als suiker, maar leveren de helft van het aantal calorieën van suiker. Het wordt aangeraden om deze stof met mate te gebruiken, omdat een teveel hiervan darmklachten kan veroorzaken. Intensieve zoetstoffen (zoals cyclamaat en aspartaam) zijn vijftig tot vijfhonderd keer zoeter dan suiker en leveren nauwelijks calorieën. Veel mensen denken dat cyclamaat en aspartaam slecht zijn voor de gezondheid, maar dat is volgens het Voedingscentrum niet waar. Op het etiket van een product zijn de goedgekeurde zoetstoffen te herkennen aan hun E-nummer, dit betekent dat ze veilig te gebruiken zijn. Een nieuw alternatief is de natuurlijke zoetstof Stevia, een kruidenextract dat bij reformwinkels te koop is.

Fabel

Light producten

Wie heeft het niet ooit tegen kinderen of kleinkinderen gezegd: ‘Pas op met suiker, want je wordt er hyperactief van.’ Dat suikergebruik hyperactiviteit of extreme vermoeidheid tot gevolg zou hebben, is echter gebaseerd op een mythe; er is niets van waar!

Op de koffietafel zien we zoetstoffen vaak voorbijkomen in de vorm van zoetjes. Maar ze worden ook veel aan producten toegevoegd. Overigens, als een product het etiket ‘light’ krijgt, betekent dat niet per se dat het weinig calorieën bevat. Kijk voor het aantal calorieën daarom altijd even op het etiket.

•

Met dank aan Roy van der Ploeg van het Voedingscentrum. Meer informatie vindt u op www.voedingscentrum.nl.

Ons 18

Applepie communicatie

Advertentie

Deisdinsdag voor ons! N IS TE LRO DE RAVE N ST EI N

SC H IJN DE L

✄

Welkom bij Van Tilburg!

Op dinsdag 27 november en dinsdag 4 en 11 december 2012 worden lezers van ONS magazine extra in de watten gelegd bij Van Tilburg. Kom tussen 9.30 en 10.00 naar één van onze winkels met met de onderstaande KBO-cheque. Onze gastvrouw staat in de Orangerie voor u klaar met een kopje koffie en iets lekkers. Na een korte rondleiding door onze winkel kunt u naar hartenlust winkelen, bijgestaan door uw persoonlijke kledingadviseuse. Dát noemen we bij Van Tilburg speciale aandacht!

GRATIS VERMAAKSERVICE VASTE-KLANTEN VOORDEEL ALLES ONDER ÉÉN DAK GASTVRIJ EN PROFESSIONEEL UNIEK ASSORTIMENT GRATIS PARKEREN GRATIS KOFFIE EN THEE EN IETS LEKKERS!

DE “VOOR ONS” DINSDAGEN OP EEN RIJ: 27 NOVEMBER | 4•11 DECEMBER

20,10,-

NAMENS KBO BIEDEN WIJ U AAN:

TER WAARDE VAN:

Lever deze cheque in en ontvang tien euro korting bij besteding vanaf 50 euro in één van onze winkels, niet in te wisselen voor contanten, maximaal één cheque per persoon. Deze cheque is geldig t/m december 2012. Niet geldig in combinatie met andere acties of aanbiedingen.

N I S T E L R O D E

R A V E N S T E I N

10.000M 2 MODE | SCHOENEN | SPORT

NEEM

OOK

EENS

2.000M 2 MODE

EEN

KIJKJE

S C H I J N D E L 1.500M 2 MODE

WWW.VANTILBURGONLINE.NL

Advertentie

Zitten? Relaxen? Slapen? Alles kan! 1 bank, 3 functies: De bank die alles kan! Uniek in z’n soort. De relaxbank die alles kan. Wilt u gezond en comfortabel zitten, lekker relaxen of slapen? In een hand-omdraai verandert de bank mee met uw wensen. Oh ja, ze zijn verkrijgbaar in diverse maten die aansluiten bij uw lichaamsbouw. Bovendien kunt u proﬁteren van een unieke actie! Kom deze maand naar een showroom bij u in de buurt. zitten

+ + + + + +

Op uw maat gemaakt Ideale zithoogte Bekleding in stof of leer 1, 2, 2,5, en 3 zits 24 modellen tot 5 jaar garantie

relaxen

slapen

Bezoek een winkel bij u in de buurt

Open: ma. t/m vr. 10-18 uur - za. van 10-17 uur. Alle ﬁlialen zijn ’s avonds op afspraak geopend. Klant contact center is 24 uur per dag, 6 dagen per week telefonisch bereikbaar. Hengelo +outlet Vosboerweg 16 Alkmaar Rijnstraat 117 Uden Industrielaan 17c Almere Markerkant 10 132c (Naast Gamma) Hoogeveen Groenewegenstraat 4 Veenendaal Groeneveldselaan 19 Amersfoort Nijverheidsweg noord 53a Venlo Nijmeegseweg 12 Hoogezand Hazenleger 7 Amstelveen Handweg 133 Houten Duwboot 22d Vlaardingen +outlet Gerard Burgerlaan 1+3 Arnhem Ringoven 16 Vroomshoop Afrikalaan 1c Katwijk Lageweg 35e Beneden-Leeuwen +outlet Heemstraweg 46 Waalwijk Prof. Zeemanweg 3 Leeuwarden Willemskade 22 Waddinxveen Mercuriusweg 15 Lelystad outlet Zuiderpoort 27 Best Eindhovenseweg 30 Wateringen ’s Gravenzandseweg 28 Leiderdorp outlet Elisabethhof 22 Breda Grenssteen 15 GRATIS GRATIS Weert Roermondseweg 58b Capelle a/d IJssel Hoofdweg 4 Naarden Energiestraat 14a Wijchen Edisonstraat 1 Cruquius Spaarneweg 26 Nunspeet Laan 24 Wolvega Industrieweg 10c Den Haag outlet Waldorpstraat 204(megastores) Purmerend Netwerk 1 Voor iedere bezoeker Zaandam Westzijde 172a Doetinchem Havenstraat 150 Ridderkerk Noordenweg 6 een leuke attentie! Zutphen Gerritsenweg 8 Emmen Nijbracht 47 Roden +outlet Westeresch 8 Goes Albert Plesmanweg 1c Roermond +outlet Burghoffweg 11 Zwolle Stadionplein 6 (In PEC Zwolle stadion, bereikbaar via Boerendanserdijk) Gorinchem Spijksedijk 24b Roosendaal Oostplein 17a Heerlen In de Cramer 21 Spijkenisse Lucebertstraat 38 Den Haag, Lelystad en Leiderdorp zijn ‘s maandags open v.a. 13.00u. Lelystad donderdags koopavond.

Gratis demonstratie bij u thuis Niets is zo prettig als de producten bij u thuis uit te proberen. Zo ziet u direct of het past!

Bel 0341 - 26 06 76 voor een demo

➔ Gratis catalogus? g 0341 34 - 26 06 776 of www.prominent.nu

Lekker zitten en makkelijk opstaan Het is niet altijd makkelijk om na het zitten uit uw stoel te komen, het opstaan is een ﬂinke belasting voor spieren en gewrichten. Een fauteuil die, met een druk op de knop, hoffelijk meekantelt bij het opstaan kan uw lichaam ten goede komen. Zonder pijnlijke knieën, rug of gewrichten. Kom langs bij één van onze showrooms of bel 0341 - 26 06 76 voor een demonstratie bij u thuis!

9.6 klantwaardering op www.prominent.nu

+ +

5 dagen

* Geldig bij aanschaf van een bank op maat. Niet geldig i.c.m. andere acties.

levertijd!

+ +

Verrijdbaar Binnenvering interieur met beuken romp Handige opbergetui Zeer goede lende ondersteuning

op uw maat gemaakt

Doorlopende voetsteun

Ontdek wat een sta-op fauteuil kan

Klein of groot? Altijd op uw maat!

Kies uw zithouding met de afstandbediening Één druk op de knop en u doet een dutje Gebruik de sta-op hulp voor makkelijk opstaan Door het gebruik voelt u zich ontspannen!

X-large large medium

zitten

relaxen

small

liggen

Gratis uitgebreide catalogus? Bel n nu en vraag een gratis uitgebreide catalogus aan om geb o onze collectie te bekijken. U kunt deze ook online doorbladeren!

Bel 0341 - 26 06 76 voor de brochure

Bon voor een gratis uitgebreide catalogus JA, stuur mij de gratis uitgebreide zitcomfortbrochure. Naam

Dhr

Mevr

Adres Postcode Plaats Telefoon E-mail

wk48_P2_Ons

Zonder postzegel opsturen naar: Prominent, Antw. nr. 707, 8070 WB Nunspeet

5 december-tradities door de eeuwen heen

Tekst: Berber Bijma

De Sint zit in ons hart

Het is een heerlijke Nederlandse traditie: pakjesavond met pepernoten en warme chocolademelk. Een ‘traditie’ die eigenlijk nog maar jong is en door de jaren heen flink veranderde. De herdenking van de heilige Nicolaas heeft verscheidene malen onder vuur gelegen, maar is al eeuwenlang niet écht in gevaar geweest. Want wij willen de Sint gewoon niet kwijt.

De bisschop van Myra – in het huidige Turkije – had in de vierde eeuw nooit kunnen vermoeden dat hij tot op de dag van vandaag zó enthousiast in ere zou worden gehouden. Lange tijd alleen door kinderen; inmiddels heeft hij onder volwassenen net zulke fanatieke fans. De Sinterklaasviering op 5 december is zelfs de meest populaire Nederlandse traditie, stelde het Nederlands Centrum voor Volkscultuur vijf jaar geleden vast. Het voorstel om er dan meteen maar een nationale feestdag van te maken, haalde het echter niet. Wonderverhalen

Wie is deze heilige aan wie wij zoveel waarde hechten? Veel mensen kennen de feiten wel grofweg: Nicolaas was in de vierde eeuw de bisschop van

Ons 22

Myra in Klein-Azië, het huidige West-Turkije. Na zijn dood deden diverse wonderverhalen de ronde, waarop een heiligverklaring volgde. Nicolaas werd door de jaren heen op diverse manieren herdacht op 6 december, zijn sterfdag. Pas na de Tweede

Smullen! Een gezellig familiefeest in hartje winter – daar horen natuurlijk lekkernijen bij! Pepernoten, liefst zelf gebakken, staan rond 5 december uiteraard met stip op 1. En verder: chocoladeletters, speculaaspoppen, taai taai, marsepein, borstplaat en natuurlijk chocolademelk. Bisschopswijn is ook een traditionele drank ter ere van de heilige bisschop Nicolaas, maar vanwege de alcohol niet geschikt voor kinderen. Het meeste Sinterklaas-snoepgoed heeft al een lange geschiedenis. Chocoladeletters worden bijvoorbeeld al meer dan honderd jaar gemaakt. Zelfs daarvóór schonken mensen elkaar al letters, maar dan van brooddeeg.

Wereldoorlog schoof de viering een halve dag naar voren: de avond van 5 december is nu hét ‘Sinterklaasmoment’. In België wordt overigens nog steeds op 6 december ‘pakjesochtend’ gevierd. Beschermheilige

De heilige Nicolaas wekte volgens de verhalen drie gedode kinderen tot leven. Dat maakte hem tot beschermheilige van de kinderen. Bovendien redde hij drie jonge meisjes van de prostitutie door

Pas na de Tweede Wereldoorlog werd pakjesavond gewoon in de Nederlandse huishoudens midden in de nacht een zak goudmunten door hun raam te gooien. Dat geld konden ze gebruiken als bruidsschat voor een huwelijk. Sint Nicolaas is daarom tot op de dag van vandaag ook de beschermer van prostituees en ongehuwde meisjes. Zijn reputatie als ‘nachtelijke schenker’ voert waarschijnlijk op deze legende terug. Ook het strooien van pepernoten, vroeger aangevuld met geldmunten, lijkt op dit verhaal gebaseerd te zijn. Sint Nicolaas wordt in veel Europese landen in ere gehouden, maar nergens zo enthousiast als in Nederland. Er is slechts één dorp in ons land dat niet meedoet op 5 december: het Friese Grou. Daar wordt de heilige Piter herdacht, met een feestdag op 21 februari. Op de Waddeneilanden heeft het Sinterklaasfeest een wat andere invulling dan aan vaste wal, maar de traditie is er minstens zo levendig. ‘Vrijerspop’

De verering van Sint Nicolaas begon pas nadat de kerk in de dertiende eeuw zijn naamdag vaststelde, op 6 december. Dat is de dag waarop hij overleed in – vermoedelijk – het jaar 342. In de late

Sint in het buitenland Sint Nicolaas mag dan in Nederland het meest populair zijn, ook in andere landen wordt zijn naamdag gevierd. In de meeste gevallen gebeurt dat ook met lekkernijen en cadeautjes voor kinderen. Sinterklaasfeesten zijn er onder meer in sommige streken van Duitsland en Frankrijk, Zwitserland en Tsjechië.

Ons 23

Advertentie

Stuur mij de gratis brochure inclusief dvd Ik heb een rechte trap Ik heb een trap met bochten Naam Adres Postcode/plaats

Een traplift... maar bij wie moet u zijn? OTOLIFT uw onopvallende traplift Trapleuning blijft en brede kant trap blijft vrij Installatie op uw trap en niet in de muur Fabrikant dus prijsaantrekkelijk Huur en afbetaling mogelijk

Telefoon

Bel 0800 444 777 1 Stuur deze bon in een ongefrankeerde envelop naar: Otolift Antwoordnummer 17014, 2810 VK Bergambacht

voor een gratis thuisadvies of bekijk uitgebreide films op www.otolift.nl

Middeleeuwen kregen schoolkinderen en armen al traktaties ter ere van Nicolaas. Zijn naamdag werd niet alleen in de kerk en op school gevierd, maar ook op straat. De kerk was niet erg te spreken over deze markten en kermissen, die in weinig meer aan de heilige Nicolaas deden denken. De speculaaspoppen die we vandaag de dag nog altijd eten, dateren van deze tijd: op de markten was het gewoon dat jonge mensen die een oogje op elkaar hadden, zo’n ‘vrijerspop’ voor elkaar kochten. Een hart van suikergoed kon ook. Beschaafd feest

Pogingen van de protestanten in de zestiende en zeventiende eeuw om de Sinterklaasfeesten uit te bannen, mislukten. In de achttiende en negentiende eeuw lukte het de elite in de steden wél om het feest te ‘beschaven’. Het feest van Sint Nicolaas werd steeds meer op school en thuis gevierd, en minder op straat. Een boekje van de Amsterdamse onderwijzer Jan Schenkman in 1850 (Sint Nicolaas en zijn knecht) had grote invloed op hoe we vandaag de dag Sinterklaas vieren. Schenkman introduceerde de intocht per stoomboot, Spanje als herkomstland, Zwarte Piet en pakjesavond – elementen die tot op de dag van vandaag onlosmakelijk bij Sinterklaas horen. Toch duurde het nog tot na de Tweede Wereldoorlog voor pakjesavond gewoon werd in de meeste Nederlandse huishoudens. Tot die tijd was voor de meeste kinderen een lekkernij in hun schoen op de ochtend van 6 december al wat hun hart begeerde. Kindervriend

De goedheiligman werd langzamerhand een echte kindervriend. De afgelopen jaren is het Sinterklaasfeest steeds verder ‘aangekleed’, tot en met lootjes trekken en een dagelijks Sinterklaasjournaal op tv. Maar één ding is bij al die veranderingen gelijk gebleven: vol verwachting klopt ons hart.

•

Sint in Brabant De stoomboot is dit jaar aangemeerd in Roermond, op zaterdag 17 november. Geertruidenberg, dat de Sint ook graag had verwelkomd, viste achter het net. Het stadje had met een feestelijke intocht de aftrap willen geven voor de viering van 800 jaar stadsrechten in 2013. Maar natuurlijk doet de goedheiligman Brabant dezer dagen veelvuldig aan. Scholen, culturele centra, verzorgingshuizen – er staat van alles op zijn programma.

Ons 25

Anneke van der Rijt (71) is de gastvrouw voor de vrijwilligers die bij haar thuis kerststukjes komen maken. Sissy Swinkels (66) geniet van het creatieve samenzijn: ‘Het is heel bijzonder om een tafel vól materialen te hebben en daarmee aan de slag te mogen.’

Vijftig kerststukjes voor de loterij! De tafel ligt vol met takken, ballen, bladeren, bessen en kaarsen als de dames van KBO Volkel aan de slag gaan met de kerststukjes. Vijftig stuks maken ze, om tijdens de kerstviering met de loterij geld in te zamelen voor een goed doel: een optreden en iets lekkers voor bij de jaarvergadering.

De gekste dingen dragen bij aan de versiering van de kerststukjes; zo ook deze kleine kiwi’s.

Ons kloppend hart Tekst: Marike Ooms Beeld: Remco Bohle

Van tevoren koopt Anneke van der Rijt samen met een van de andere vrijwilligers alle benodigdheden: groen, kerstballen, kaarsen, schalen, bakjes ĂŠn speciaal voor dit jaar zilveren takken.

Joke Jans (71) heeft een grote tuin en neemt daarom altijd heel veel groen mee: van alles wat!

Tijdens de kerstviering komen ongeveer tweehonderd KBO-leden bij elkaar. Onder hen worden de vijftig kerststukken verloot.

Anneke den Boer is juridisch medewerker bij het Juridisch Loket, www.juridischloket.nl

Ons goed recht

Een miskoop via internet? Huwelijk voorbij? Een probleem op uw werk? Met een gratis advies van het Juridisch Loket staat u sterk! Speciaal voor Ons neemt Anneke den Boer van het Juridisch Loket elke editie prangende cases onder de loep. Deze keer: hoge telefoonkosten door gebruik van internet in het buitenland en aansprakelijkheid bij een botsing met een fietser.

Hoge telefoonkosten

Tekst: Anneke den Boer

De heer Koster heeft van zijn kinderen een mobiele telefoon gekregen met internet. Hij neemt het toestel mee op vakantie naar Oostenrijk. Enkele weken na zijn thuiskomst ontvangt hij een telefoonrekening van 1.500 euro voor het gebruik van internet met zijn telefoon. Anneke den Boer: ‘Bij een telefoon abonnement heeft u een grens aan het internetgebruik. Als u uw telefoon in het buitenland aanzet gaat deze roamen: het internet afzoeken. Elk toestel heeft de mogelijkheid om dit uit te zetten. Wanneer u teveel gebruikmaakt van mobiel internet in het buitenland, wordt dit roamen meestal geblokkeerd. De grens ligt bij 50 euro. Helaas gebeurt dit blokkeren niet altijd. De heer Koster doet er goed aan bezwaar te maken tegen de hoge rekening. De juristen van het Juridisch Loket geven gratis advies over zo’n bezwaarschrift. Helpt het bezwaarschrift niet, dan kan de heer Koster het probleem voorleggen aan de Geschillen commissie Telecommunicatie.’

Aansprakelijkheid botsing fietser Mevrouw Betters botste onlangs met haar auto tegen een fietser. Het gebeurde buiten de bebouwde kom en de weg was onverlicht. De fietser had geen licht op z’n fiets, reed aan de verkeerde kant van de weg en droeg zwarte kleren. Gelukkig was de fietser ongedeerd. Wel werd mevrouw Betters aansprakelijk gesteld voor de materiële schade van de fietser. Zij vindt dat onterecht. Anneke den Boer: ‘De Wegenverkeerswet maakt onderscheid tussen sterke en zwakke verkeersdeelnemers. De fietser is een zwakke verkeersdeelnemer en wordt door de wet beschermd. Een eigenaar van een auto is altijd aansprakelijk voor de schade die hij toebrengt aan een fietser. Natuurlijk zijn er wel uitzonderingen mogelijk. Bijvoorbeeld als de automobilist overmacht aantoont of bij eigen schuld of zelfs opzet van de fietser. Bij overmacht moet mevrouw Betters aantonen dat het gedrag van de fietser zo onwaarschijnlijk was dat zij daar geen rekening mee hoefde te houden. Dat wordt moeilijk omdat er heel veel fietsers zonder licht rijden en ook regelmatig aan de verkeerde kant van de weg. Als automobilist moet je daar gewoon rekening mee houden. Wat betreft de schuld van de fietser zou mevrouw Betters misschien kunnen aantonen dat de fietser op z’n minst medeschuldig is aan de aanrijding. Als de schade groot is, kan mevrouw Betters dit voorleggen aan de rechter. Die bepaalt of de fietser aansprakelijk is. Krijgt mevrouw Betters gelijk, dan kan ze uiteraard haar schade op de fietser verhalen.’

Deze rubriek is tot stand gekomen in samenwerking met het Juridisch Loket. Het Juridisch Loket geeft u gratis advies en informatie op alle rechtsterreinen. Bel 0900 - 8020 (€ 0,10 p/m), vind uw antwoord op www.juridischloket.nl of loop binnen bij een van de vestigingen in Breda, Tilburg, Eindhoven of ’s-Hertogenbosch.

Ons 28

Advertentie

Geluk geef je door Mijn naam is Anniek Pheifer, ik ben actrice én ambassadrice van Heifer. Ik prijs mezelf gelukkig: ik ben altijd naar school geweest en heb altijd toegang gehad tot medische zorg en gezonde voeding. Helaas krijgt niet iedereen dezelfde kansen als ik en daarom zet ik me in voor Heifer. Ik ben erg enthousiast over de directe hulp die zij arme Afrikaanse gezinnen bieden. Heifer geeft namelijk geen geld, maar koeien, geiten of kippen. Plus een uitgebreide veehouderij- en landbouwopleiding. Eigenlijk geeft Heifer een klein bedrijfje. Melk, vlees en eieren zijn natuurlijk gezond, maar leveren ook geld op. En dus medicijnen of schoolgeld. De familie geeft een kalfje, lammetje of kuikens door aan een volgend gezin. En dat gezin doet hetzelfde. Zo biedt Heifer arme gezinnen de kans om hun voeding en inkomen zélf voorgoed te verbeteren. En dat vind ik zo goed. Foto © Harry Meijer

Het is bijna Kerstmis; hét familiefeest bij uitstek. Daar past geen honger bij. Geeft u daarom deze kerst, net als ik, eens een dier cadeau aan een arm gezin. Dit jaar willen we Feyisa uit Ethiopië gelukkig maken met een ezel. Helpt u mee? Lees meer of doneer via www.heifer.nl.

/heifernederland www.heifer.nl |

Giro 4663

Heifer Nederland | Postbus 1587 | 4700 BN Roosendaal T.: 0165 - 520123 | F.: 0165 - 520124 | E.: info@heifer.nl

Advertentie

Uw leeftijd is geld waard! Als u comfortabel wilt zitten, moet u nú uw slag slaan. Tijdelijk is uw leeftijd goed voor honderden euro’s voordeel! Voor elk levensjaar ontvangt u € 5,kassakorting.* Zo sponsoren we iedereen die gezond wil zitten. Welkom bij de grootste zitspecialist van Nederland! Hartelijk welkom in een winkel bij u in de buurt of bel 0341 - 26 06 76 voor een vrijblijvende demonstratie bij u thuis.

gratguis s? catalo

0341 - 26 06 76

Aanbiedingen van deze maand. Zolang de voorraad strekt! van 699,-

van 799,799 9

295,Vito

Zeer comfortabele relaxfauteuil, bekleed met onverwoestbare microﬁber, keuze uit 3 kleuren.

van 699,-

390,-

495,-

(prijs excl. hocker)

Valence Valence

Zitcomfort tcomfort mag gezi gezien ien worden. En n u zíet zíe íett het het niet niet alleen, all llee een n u voelt voe o lt het ook. In leder PU.

Bezoek een winkel bij u in de buurt

Open: ma. t/m vr. 10-18 uur - za. van 10-17 uur. Alle ﬁlialen zijn ’s avonds op afspraak geopend. Klant contact center is 24 uur per dag, 6 dagen per week telefonisch bereikbaar. Hengelo +outlet Vosboerweg 16 Alkmaar Rijnstraat 117 Uden Industrielaan 17c Almere Markerkant 10 132c (Naast Gamma) Hoogeveen Groenewegenstraat 4 Veenendaal Groeneveldselaan 19 Amersfoort Nijverheidsweg noord 53a Hoogezand Hazenleger 7 Venlo Nijmeegseweg 12 Amstelveen Handweg 133 Vlaardingen +outlet Gerard Burgerlaan 1+3 Houten Duwboot 22d Arnhem Ringoven 16 Katwijk Lageweg 35e Vroomshoop Afrikalaan 1c Beneden-Leeuwen +outlet Heemstraweg 46 Leeuwarden Willemskade 22 Waalwijk Prof. Zeemanweg 3 Lelystad outlet Zuiderpoort 27 Best Eindhovenseweg 30 Waddinxveen Mercuriusweg 15 Breda Grenssteen 15 Wateringen ’s Gravenzandseweg 28 Leiderdorp outlet Elisabethhof 22 GRATIS GRATIS Capelle a/d IJssel Hoofdweg 4 Naarden Energiestraat 14a Weert Roermondseweg 58b Cruquius Spaarneweg 26 Nunspeet Laan 24 Wijchen Edisonstraat 1 Voor iedere bezoeker Den Haag outlet Waldorpstraat 204(megastores) Purmerend Netwerk 1 Wolvega Industrieweg 10c Ridderkerk Noordenweg 6 Zaandam Westzijde 172a Doetinchem Havenstraat 150 een leuke attentie! Roden +outlet Westeresch 8 Zutphen Gerritsenweg 8 Emmen Nijbracht 47 Goes Albert Plesmanweg 1c Roermond +outlet Burghoffweg 11 Zwolle Stadionplein 6 (In PEC Zwolle stadion, bereikbaar via Boerendanserdijk) Gorinchem Spijksedijk 24b Roosendaal Oostplein 17a Heerlen In de Cramer 21 Spijkenisse Lucebertstraat 38 Den Haag, Lelystad en Leiderdorp zijn ‘s maandags open v.a. 13.00u. Lelystad donderdags koopavond.

(prijs excl. hocker)

Saint Louis

Een heerlijke no-nonsense zetel. Een stoel die verleidt tot een gezonde en spontane zit.

Gratis demonstratie bij u thuis Niets is zo prettig als de producten bij u thuis uit te proberen. Zo ziet u direct of het past!

Bel 0341 - 26 06 76 voor een demo

➔ Gratis catalogus? 0341 - 26 06 76 of www.prominent.nu

Advertentie

Gun uzelf comfort

* Geldig bij aanschaf van een fauteuil of bank op maat. Niet geldig i.c.m. de twist en Prommi collectie en andere acties.

Er is geen mooiere dag dan een dag die u doorbrengt in een relaxstoel van Prominent. Veel klanten vinden dat ze het járen eerder hadden moeten doen. Gunt u het uzelf ook?

Florita

U hebt het gevoel dat u op handen wordt gedragen door deze zetel. En dat is ook zo.

Zitten

Relaxen

Slapen

Schitterende collectie relaxstoelen. Al vanaf 295,Capri

De ideale fauteuil voor grote én kleine kamers! Eigenlijk zou u de Capri met eigen ogen moeten zien.

op uw maat gemaakt

New York

Elba

Het is juist de subtiele vormgeving waardoor de New York in veel interieurs prijkt.

Deze relaxfauteuil steelt het hart van menig stijlbewuste koper met zijn opvallende design.

Gratis uitgebreide catalogus? Bel n nu en vraag een gratis uitgebreide catalogus aan om geb onze collectie te bekijken. o U kunt deze ook online doorbladeren!

Bel 0341 - 26 06 76 voor de catalogus

Bon voor een gratis uitgebreide catalogus JA, stuur mij de gratis uitgebreide zitcomfortcatalogus. Naam

Dhr

Mevr

Adres Postcode Plaats Telefoon E-mail

wk48_P1_ons

Zonder postzegel opsturen naar: Prominent, Antw. nr. 707, 8070 WB Nunspeet

Tijdens de donkere dagen voor kerst is er weer genoeg te doen in Brabant. Voor kerstmarktliefhebbers, maar ook voor wie graag naar koren luistert. Zelfs fervente wandelaars kunnen tijdens de koudere dagen nog op pad!

Ontspa Senioren Expo 2013 Van dinsdag 15 t/m zondag 20 januari 2013 vindt de elfde editie van de Senioren Expo plaats. KBO-Brabant is medeorganisator en is aanwezig met een KBO-Ontmoetings plein. Hier kan men terecht voor het uitwisselen van informatie en een onderlinge ontmoeting, maar ook kunt u hier het gratis boekje Baby’s in Brabant of Hebben & Houden van Erfgoed Brabant ophalen (maximaal 1 p.p. en zolang de voorraad strekt). De Senioren Expo vindt wederom plaats in NH Conference Centre Koningshof te Veldhoven en is te bezoeken van 10.00 tot 17.00 uur. De entreeprijs bedraagt € 10,- per persoon. Leden van KBO-Brabant betalen slechts € 6,- op vertoon van hun KBO-Brabant lidmaatschapspas.

Paleisrondleiding Kom alles te weten over het vroegere leven in het voormalig Koninklijk Paleis in Tilburg, tijdens een rondleiding van stadsgids Gerard Otten. Aansluitend bezoekt u het voormalig tekenlokaal waar Vincent van Gogh zijn tekenopleiding kreeg, in de tijd dat het gebouw dienst deed als Rijks-hbs. Zondag 2 december 13.00 uur, prijs: € 5,-. Meer informatie via (013) 468 66 70 (na 18.00 uur) en www.bijonsintilburg.nl.

Tekst: Marike Ooms

Kerstliederen in koor Maar liefst zes verschillende koren treden op 16 december op tijdens het KorendagKerstconcert in theaterzaal De Voorste Venne in Drunen. Het belooft een veelzijdige middag te worden met zowel kerstliederen als moderne nummers, en u kunt er gratis bij zijn! Aanvang: 13.00 uur. Toegang gratis. Meer informatie via (0416) 37 44 78 en www.devoorstevenne.nl.

Karin Bloemen in concert Het 75-jarige Nederlands Kamerkoor brengt een bijzonder kerstconcert met een van de grootste diva’s die ons land rijk is. In de schitterende akoestiek en ambiance van de Catharinakerk in Eindhoven zingt Karin Bloemen het verhaal van de drie koningen. Naast een eigen kerstlied van ‘La Bloemen’ weerklinken traditionele en oude liederen van componisten uit de negentiende en twintigste eeuw. Daaronder de zelden te horen kerstmotetten die Francis Poulenc zestig jaar geleden voor het Nederlands Kamerkoor schreef. Maar ook heerlijke kerstliederen van Stevie Wonder en Leonard Cohen, die we allemaal zo mee kunnen én mogen zingen! Muziekgebouw Eindhoven, woensdag 19 en donderdag 20 december om 20.15 uur. Lezers van Ons ontvangen bij bestelling van kaartjes voor het concert € 10,- korting. De kortingskaarten zijn € 22,50 per stuk, inclusief pauzedrankje. Kijk op www.muziekgebouweindhoven.nl en vul bij uw bestelling de volgende actiecode in: ONS Karin, of bel met het Ticketbureau: (040) 244 20 20.

Ons 32

nning Uitbundige affiches Rond 1890 verschenen in Parijs voor het eerst kleurrijke, gesteendrukte affiches die al snel beschouwd werden als kunstwerken. De Franse drukkerij CHAIX haakte slim in op de enorme belangstelling voor deze affiches en reproduceerde met enorme precisie de originele ontwerpen. In het Steendrukmuseum in Valkenswaard is daarvan een bijzondere selectie te zien tijdens de expositie Les maîtres de l’affiche (De meesters van het affiche). Te zien tot en met La Diaphane van Jules Chéret, 21 april 2013, entree de uitvinder van het affiche € 4,50 (€ 4,- voor 65+ en Museumkaarthouders gratis. Meer informatie via (040) 204 98 41 en www.steendrukmuseum.nl.

Kerstshoppen Kom in de dagen vóór kerst alvast een beetje in de stemming met een bezoek aan een gezellige kerstmarkt. In Oosterhout bijvoorbeeld, op 9 december. Natuurlijk zijn de koek & zopie, kerstliederen en de Kerstman ook van de partij! Gasterij de Seterse Hoeve in Oosterhout, van 11.00 tot 17.00 uur, (0161) 41 17 07, www.gasterij-desetersehoeve.nl.

50 jaar The Stones! Ze bestaan vijftig jaar en vieren dat met het boek The Rolling Stones 50. Een intiem portret van de band en zijn leden, boordevol foto’s en notities, voorzien van commentaar van de bandleden zelf. Prijs € 39,99; Uitgeverij Spectrum; ISBN 13 9789077330289.

Winterwonderwandelen Wist u dat de bossen van Deurne op 14, 15 en 16 december bol staan van optredens; van muziek tot cabaret, van toneel tot dans? De Kerst Winter Wonder Wandeling voert u in een wandeling van 3 kilometer langs deze optredens, die allemaal in het teken van de kerst staan. De wandeling duurt ongeveer twee uur en kan ook met een rolstoel afgelegd worden. Onderweg komt u langs eet- en drinkgelegenheden. Vrijdag 14 december van 18.00 tot 21.00 uur, zaterdag 15 december van 17.00 tot 20.00 uur en zondag 16 december van 16.00 tot 19.00 uur. Meer informatie: (0493) 32 12 20 en www.kerstwww.nl.

Ons 33

Kerststallententoonstelling Ieder jaar is in de St. Petrusbasiliek in Boxmeer de kerststallententoon stelling van verzamelaar Kees Thijssen te bewonderen. Pronkstuk van de tentoonstelling is een kerststal van 35 meter lang met levensgrote beelden. Daarnaast staan er meer dan 300 stallen en items opgesteld uit zijn enorme verzameling van stallen uit alle werelddelen. Van 15 december tot en met 6 januari van 14.00 tot 16.30 uur. Meer informatie en rondleidingen via Kees Thijssen: (0485) 57 31 62.

Wijnproeverij:

‘ We verspillen geen druppel’ De oproep aan KBO-Afdelingen om mee te doen aan een wijnproeverij zorgde voor vele reacties. Na loting waren Hilvarenbeek, Mill, Woensel-Oost Eindhoven en Huijbergen uitverkoren zitting te nemen in het testpanel. Op vier dagen in oktober werd er enthousiast gegorgeld, geroken, geproefd én gelachen. Alles onder leiding van KBO-Brabantbestuurder en wijnkenner Wil Vennix. Wil Vennix: ‘We testten elk keer twaalf wijnen uit verschillende landen en jaren van verschillende druivensoorten en met een diversiteit in prijs en kwaliteit. Sommige wijnen zijn geschikt om gewoon een glaasje van te drinken, andere passen beter bij een maaltijd. Moeilijk vergelijken, maar de hoofdvraag was: vinden we de wijn lekker of niet? Om de testers te helpen de wijnen objectief te beoordelen kregen zij een testformulier. Elke wijn kreeg een aantal punten voor de kleur, de neus, de smaak en de algemene indruk. De punten opgeteld vormden de totaalscore, met een maximum van twintig. Ondanks dat de meeste deelnemers ongeoefende wijnproevers waren, konden zij prima onderscheid maken tussen de wijnen en wisten ze goed welke wijnen

Ons 34

zij het lekkerste vonden. Gedurende het verloop van de wijnproeverij werd het steeds gezelliger en kwamen de tongen los. “We verspillen geen druppel, ik drink de spuugbak wel leeg”, “Deze wijn ruikt naar benzine”, en “Waarom krijg ik na twee glazen al rode koontjes?” zijn een paar opmerkingen die ik me zo kan herinneren! De slotconclusie van deze wijntest is toch wel dat je voor iedere euro meer, ook betere wijn in de fles hebt.’ Bestel voor de feestdagen de lekkerste wijnen uit de proeverij met flinke korting! Via internet www.comfortland-kbo-brabant.nl/Wijnen of via de telefonische bestellijn: (038) 46 00 023.

Smakelijk eten Lekker bij een goed glas wijn!

Boodschappenlijstje voor 20 stuks

Pittige bladerdeegvlinders Bereiding

- 1 rode peper - 2 gedroogde tomaten op olie - 150 gram geraspte schapen- of geitenkaas - 6 plakjes roomboterbladerdeeg - 1 theelepel tijm - 2 eetlepels olijfolie

Verwarm de oven voor op 220 graden. Halveer het pepertje, verwijder desgewenst de zaadjes en snipper de helften fijn. Snijd de uitgelekte tomaten ook fijn. Meng de kaas met de peper, tomaat en tijm. Leg de plakjes deeg op elkaar en rol ze op een met bloem bestoven werkblad uit tot een lap van circa 25 bij 30 centimeter. Verdeel het kaasmengsel over het deeg. Rol het deeg vanaf de smalste kant, voor de helft losjes naar het midden op. Rol de andere helft ook naar het midden. Snijd de deegrol in vlinders van ongeveer 1 centimeter en leg ze op een met bakpapier beklede bakplaat. Bestrijk de vlinders met wat olie en bak ze in het midden van de oven in 15 minuten goudbruin en gaar.

En de winnaar is…

Tekst: Wil Vennix en Fabienne Lansink Beeld: Wil Vennix

1 Louis Raynald Chateauneuf du 1 Pape AOC 2011

5 McWilliam’s Hayfield Semillon-

17,1 punten 2 Indomita Quintus Cabernet Sauvignon Gran Reserva 2011 16,0 punten 3 Faustino Rivero Rioja Reserva DOCa 2006 15,4 punten 4 La Fortezza Chianti Riserva DOCG 2008 14,1 punten

Chardonnay 2011 13,6 punten 6 Weingut Buchin Spätburgunder Trocken 2011 13,4 punten 7 Pierre Baptiste Pays d’Oc IGP Merlot-Cabernet Sauvignon 2011 13,3 punten 8 Camille Villard Puligny Montrachet AC 1er Cru “Sous le Puits” 2011 13,2 punten

1 Ons 35

9 Pierre Baptiste Pays d’Oc IGP

Syrah-Grenache Rosé 2011 12,9 punten Jules Lacroix Macon-Aze Blanc AC 10 2011 12,8 punten 11 Pierre Baptiste Sauvignon BlancColombard 2011 12,6 punten 12 Château Baillargeau Bordeaux Supérieur AOC 2009 12,3 punten

Tekst: Laura Thuis Beeld: Anne Hamers Illustratie: Cartographics

Rollen, rennen en roetsjen over het

Docus de Das Avonturenpad Sinds afgelopen zomer heeft Schaijk er een bijzonder pad bij: het Docus de Das Avonturenpad. Het pad is niet alleen aangelegd om te klimmen en te klauteren, maar ook geschikt voor rollators en rolstoelen. En dus staat op deze late herfstdag een afvaardiging KBO’ers mét kleinkinderen klaar voor een gezellige middag in het bos. Op de parkeerplaats stappen Betty en Jan van Thiel met hun kleinkinderen Pien en Roos uit de auto, terwijl Ton de Graauw vanaf de Udensedreef met zijn vrouw Annie in de rolstoel komt aangewandeld. Allemaal komen ze vandaag voor het Docus de Das Avonturenpad, dat juist ook om díe reden is aangelegd, zo vertelt initiator en projectcoördinator Marieke Melten: ‘In 2008 ben ik bij Toerisme Landerd begonnen om te kijken hoe we de regio meer op de kaart kunnen krijgen. Docus was

Ons 36

er al als mascotte, maar ik had het idee dat er meer mee te doen was. En zo ontstond het idee voor het Docus de Das Avonturenpad, waarbij we het heel belangrijk vonden dat zowel jong als oud lekker buiten kon recreëren. Dat is ook de reden dat het pad halfverhard is en er overal bankjes staan.’ Help, het bos is betoverd!

Als de KBO’ers even lekker hebben bijgekletst – ‘Hoeveel heb jij er vandaag bij je?’, ‘Drie van de zes, deze zijn van

Wandeling mee naar het verhaal door op de geluidstegel te gaan staan.’ Als iedereen naar het sprookje heeft geluisterd, deelt Jeanne formulieren met opdrachten uit. Veel in de natuur

ons Chantal’ – is het tijd om het avonturenpad zelf te ontdekken. Jeanne Brands van KBO Schaijk roept iedereen bij elkaar en we lopen naar het startpunt waar een uit hout gesneden Docus ons opwacht. Jeanne tegen de kinderen: ‘We zijn nu in het bos dat door een akelige toverheks is betoverd. Een vos zit op een waterlelieblad, dat is toch van de gekke, en een hert in een nest! En nu durft Docus het bos niet meer in, omdat hij bang is dat hij zelf ook veranderd wordt. Alleen jullie kunnen het bos bevrijden door aan het einde van het pad water uit het meer over de wortels van de oude toverboom te gooien. Luister ook maar

Nu kunnen we echt van start. We lopen het pad op en komen als eerste bij een specht in een hol. ‘Noem twee redenen waarom een specht tegen de boom aantikt’, luidt de eerste vraag. ‘Om voedsel te zoeken en een nestje te maken’, zegt Pien. Oma Betty: ‘Goed hoor, Pien!’ En daarna: ‘Wij zijn veel in de natuur. Ook zijn Pien en Roos al samen met ons naar de opening van dit pad geweest. Dat was een hele happening.’ Als we bij het meertje lopen, vervolgt opa Jan: ‘Wij kennen dit gebied goed, we zijn hier geboren en getogen.’ Dan komen we bij een houten Schotse hooglander in een groot spinnenweb, waar de kinderen lekker naast gaan liggen. ‘Dit is toch wel heel leuk voor kinderen’, reageert Annie de Graauw. Op de vraag hoe het pad

Ons 37

Advertentie

Onze bijzondere dank voor u als trouwe lezer van ✩✩✩✩✩

Educatieve 5-sterrenrondreis door Turkije

Tur k ije

Tuz (zoutmeer) Cappadocië

Konya

In de voetsporen van de Apostelen door Cappadocië

Karavanserai

Antalya Aspendos Middellandse Zee

Turkse Rivièra

Mittelmeer

ZYPER

lezer Voor u als chts le van ONS s

129,–

vanaf

8-daagse educatieve rondreis door Turkije 1e dag: Heenreis naar Antalya Vlucht met gerenommeerde luchtvaartmaatschappij naar Antalya. Onze vriendelijke en vakkundige, Nederlands sprekende reisleiders ontvangen ons op de luchthaven en begeleiden ons naar onze bussen. Busrit naar het gezellige hotel, waar u een verfrissend welkomstdrankje wacht. 2e dag: Konya (voormalig Ikonium) – Cappadocië Vandaag rijden we via het indrukwekkende Taurusgebergte over de op een hoogte van 1825 meter gelegen Alacabel-pas naar Konya. In het voormalige Ikonium ontstond door de Apostel Paulus en de Hl. Barnabas een van de grootste christelijke gemeenten. De voormalige Seltsjoekse hoofdstad is vanwege zijn christelijke en islamitische oorsprong tegenwoordig een bezienswaardigheid voor mensen uit de hele wereld. We bezichtigen het klooster van de dansende Derwisjen dat nu een museum en bedevaartsoord is. Verder naar Cappadocië. 3e dag: Cappadocië – Göreme – Cavusi Vulkaanerupties, wind, water en wisselende temperaturen hebben in de loop van duizenden jaren een landschap gecreëerd dat wordt doorsneden door grillige tufsteenformaties. Reeds 2000 jaar geleden begonnen de bewoners van deze regio hun huizen, kerken en onderaardse steden uit te houwen in de zachte steen. Het openluchtmuseum van Göreme (UNESCOwerelderfgoed) is met zijn talrijke kloostergebouwen, grotkerken en rotstekeningen het hoogtepunt van elke reis naar Cappadocië. Als afsluiting van de dag bent u in het schilderachtig gelegen dorpje Cavusin uitgenodigd op een zeer smakelijk kopje Turkse thee. 4e dag: Cappadocië – Monnikenvallei Omgeven door wijngaarden en abrikozenbomen komen we in de Monnikenvallei terecht in een sprookjesachtige wereld. Unieke rotsformaties en de wisselende kleurenpracht beloven onvergetelijke momenten. Aan dit prachtige natuurschouwspel kunnen enthousiaste fotografen hun hart

€*

per persoo

i.p.v.

€ 509,–

ophalen. We rijden verder naar het verborgen dorp Sinasos. Het nodigt met zijn Oud-Griekse herenhuizen uit om er gezellig doorheen te wandelen. We ronden de dag af met een bezoek aan een tapijtknoperij waar we het complete proces van tapijtfabricage leren kennen.

Aspendos

Voor u inbegrepen:

5e dag: Konya – Antalya De meer dan honderd onderaardse steden in Cappadocië vormen een mysterieus hoofdstuk. In een van deze labyrintische steden ontdekken wij de geheimen van het onderaardse leven. Langs de historische Zijderoute liggen talrijke middeleeuwse karavanserais. In een van deze herbergen leren wij de sociale aspecten van deze gemeenschapsgebouwen kennen. Daarna rijden we via het Taurusgebergte naar Antalya.

Heen- en terugvlucht met gerenommeerde luchtvaartmaatschappij naar Antalya 154,– € 1) Transfer luchthaven – hotel – luchthaven 16,– € 1) 7 overnachtingen in goede 4- en 5-sterrenhotels (nat. categorie), 7x royaal ontbijtbuffet inclusief 210,– € 1) Rondreis door Cappadocië met vakkundige, Nederlands sprekende reisleiding met universitair of HBO-diploma 129,– € 1) Totale prijs per persoon 509,– € 1) Uw voordeel per persoon max. – 380,– €1)

6e dag: Antalya & historische stadskern Vandaag gaat u op onderzoek uit in Antalya. De provinciehoofdstad in de regio van de Middellandse Zee biedt een grote keuze aan cultuurhistorisch goed en natuurlijke schoonheid. Na een uitgebreide rondrit door de stad bezoekt u de historische stadskern van Antalya. De labyrintachtige steegjes met weelderige bougainville en de mooi onderhouden Turkse herenhuizen bieden een unieke mediterrane sfeer. Tijdens het aansluitende bezoek aan een sieradenfabriek en een leermanufactuur heeft u de mogelijkheid om inkopen te doen.

Uw voorkeurprijs per persoon vanaf slechts

Cultuur- en genieterspakket: Dit pakket bevat alle entreegelden en rondleidingen bij de bezienswaardigheden plus dagelijks diner: 129,– € per persoon (ter plaatse te boeken) Vrijwillige dagtocht ter plaatse te boeken Aspendos: 39,– € per persoon Toeslag eenpersoonskamer: 90,– € per p.p.p.w. (indien beschikbaar)

8e dag: Terugreis Transfer naar de luchthaven en terugvlucht.

Seizoenstoeslag p. p.

Januari 2013

Februari 2013

Maart 2013 (01 t/m 15-03 2013)

–

20,– €

Voorkeurprijs voor u als lezer van ONS vanaf slechts Luchthaven Luchthaventoeslag p. p. Vertrekdagen

Schiphol

129,–

€*

Maart 2013 (16 t/m 31-03 2013)

April 2013

70,– €

120,– €

per persoon i.p.v.

509,€–

Keulen

25,– €

0,– €

woensdag

zondag

* Voor Nederlandse staatsburgers geldt in Turkije een visumplicht. Dit kan aan de grens worden aangeschaft voor 15,– € (alleen contant). Het paspoort moet ten minste 3 maanden na vertrek uit Turkije geldig zijn. Reizigers met een andere nationaliteit wordt geadviseerd om bij het Turkse Consulaat na te vragen welke bepalingen er voor hen gelden. Bij ontvangst van de schriftelijke reserveringsbevestiging is een aanbetaling verschuldigd ter hoogte van 20% van de reissom. Het resterende bedrag dient 28 dagen voor vertrek te zijn voldaan. Deze prijs geldt voor reizen met vertrekdatum 27-01 2013. Bij andere vertrekdatums gelden de toeslagen zoals vermeld in de bovenstaande tabel. Bijvoorbeeld als u een vlucht boekt met vertrekdatum 03-04 2013 vanuit Schiphol dient u bijkomende kosten te betalen bestaande uit een seizoenstoeslag van 120,– € per persoon evenals 25,– € luchthaventoeslag per persoon. Het aanbod geldt alleen voor de ontvanger van de aanbieding en meerderjarige medereizigers. De reisvoorwaarden van RSD Reise Service Deutschland GmbH zijn van toepassing; u kunt deze opvragen bij de reishotline of raad-plegen op www.rsd-reizen.nl. In de reisvoorwaarden staan ook het recht van herroeping en annulering beschreven. De reis kan enkel worden gereserveerd voor de in de tabel aangegeven datums op basis van beschikbaarheid. RSD Reise Service Deutschland behoudt zich conform de Algemene Reisvoorwaarden het recht voor in geval van aanzienlijke prijsstijgingen toeslagen bij de klant in rekening te brengen. Voor alle data geldt dat eventuele drukfouten zijn voorbehouden. 1) De genoemde voorbeeldprijzen zijn gebaseerd op de prijs voor de reis van 27-01 t/m 03-02 2013 en werden berekend op 11-09 2012. Vluchten van Keulen naar Antalya op www.cheaptickets.nl, transfers luchthaven – Antalya – luchthaven op www.v-transfers.com, rondreis op www.itm-travel.com, Grida City Hotel Antalya op www.booking.com.

129,– €*

U als lezer van ONS profiteert van zeer gunstige speciale voorwaarden:

7e dag: Vrij beschikbaar of vrijwillig uitstapje naar Aspendos De antieke stad Aspendos en het gelijknamige Romeinse theater behoren tot de belangrijkste toeristische attracties aan de Turkse Middellandse Zee. Het antieke theater is het best bewaarde uit deze tijd en het wordt nog steeds gebruikt voor culturele manifestaties. De middeleeuwse brug uit de tijd van de Seltsjoeken en de Romeinse aquaducten zijn verdere hoogtepunten van de dagtocht.

Let op: Houd er rekening mee dat de reis om organisatorische redenen ook in omgekeerde volgorde kan worden uitgevoerd. Reismaanden

Cappadocië

Uw voordeelcode!

ONS30019

Bel nu gratis om uw gewenste reisdatum te reserveren:

0800 - 0202 772

Maandag t/m vrijdag 9.00 – 20.00 uur, zaterdag 9.00 – 15.00 uur Reisorganisator: RSD Reise Service Deutschland GmbH, Benzstraße 1b, 85551 Kirchheim, Duitsland. Als Duitse reisorganisator is RSD Reise Service Deutschland gebonden aan de Duitse richtlijnen voor de reisbranche. RSD verzekert uw reis bij Generali Verzekering: Klantnummer 110880, Tel. +49 89 41 66 15 80.

met de rolstoel bevalt, antwoordt ze lachend: ‘Ik val er niet uit!’ Ton de Graauw: ‘We zijn hier in het voorjaar geweest toen ze nog volop bezig waren met het pad. We wandelen sowieso veel, dan zie je veel meer.’ Annie: ‘En we willen onder de mensen blijven komen. Daarom zijn we ook lid van KBO Schaijk. Het is een goede organisatie en we doen aan veel activiteiten mee. Laatst zijn we nog een weekje naar Friesland geweest.’ Ton: ‘We hebben geen kinderen en willen niet achter de geraniums gaan zitten.’ Annie: ‘Ik heb ook jarenlang in de activiteitencommissie gezeten, maar dat kon niet meer toen ik zevenenhalf jaar geleden een hersenbloeding en daarna twee hartinfarcten kreeg.’

Toedelidocus

Al pratend horen we dat er een verrassing is. Samen met de kinderen lopen we naar het einde van het pad waar... Docus ons op staat te wachten. Waar het ene kleinklind flink met Docus knuffelt, kruipt de ander snel achter oma’s rok. We lopen na een ‘Toedelidocus’ snel door naar de toverboom waar de kinderen water over de wortels gieten, zodat het bos weer bevrijd is. Als we bij de camping samen nog wat drinken, neemt Jeanne de vragen én antwoorden met de kinderen door. ‘Die jongeren weten meer dan wij!’ lacht Annie. Campingbeheerder Gerrit Rekers: ‘Dat is zo leuk als jong en oud elkaar ontmoeten. Iets verderop zit verzorgingshuis Nieuwe Hoeven en die bewoners komen graag hier; er is natuurlijk altijd actie. Laatst waren kinderen hutten aan het bouwen en vormden de bewoners de jury. Prachtig!’ Nadat Jeanne de kinderen tot ‘superhelden van de natuur’ heeft gekroond, gaat iedereen weer naar huis en is Jeanne blij met alle vrolijke gezichten. Want dat is in essentie waar ze dit allemaal voor doet: ‘Eenzaamheid de wereld uit!’

•

Het Docus de Das Avonturenpad heeft een lengte van 1,5 kilometer. Het pad ligt tegenover Camping De Holenberg, Udensedreef 14 in Schaijk. De toegang is gratis. Meer informatie op www.toerismelanderd.nl, www.facebook.com/docusdedas, via VVV Landerd (0486) 45 88 30 of Camping De Holenberg (0486) 46 17 03.

Activiteiten van KBO Schaijk Wilt u ook meedoen met eenmalige of vaste activiteiten zoals nordic walking, fietsen en biljarten? Kijk dan op www.kbo-brabant.nl (kies onder Kringen en Afdelingen voor Kring Maashorst en vervolgens voor website KBO Schaijk) of bel met Jeanne Brands (0486) 46 20 77 of Harrie van Hout (0486) 46 18 84.

Ons 39

Advertentie

Nr. 1 in welzijnsproducten!

Gratis brochure? 0341 - 27 40 40 of www.molenaarwelzijn.nl

Heeft u moeite met lopen? U kunt met een scootmobiel van Molenaar veilig op pad. Ga samen winkelen, op visite of naar het speelveldje met uw kleinkind. Reist u wel eens langere afstanden? Of gaat u samen met uw scootmobiel uw dagelijkse boodschappen doen? Onze scootmobielen doen er niet moeilijk over. Voortaan bepaalt u zelf weer waar u naar toe gaat! Ga er lekker op uit, blijf zelfstandig en mobiel!

Opvouwbare scootmobielen

Vaste scootmobielen

snel leverbaar!

Naar de winkel of een ommetje maken Voor binnen en buiten

Zelf uw boodschappen doen Er op uit zonder moe te worden Hoge kwaliteit luchtbanden

Past in iedere kofferbak

Comfortabele zitting

Verstelbare stuurkolom, armleggers en stoel

Stabiel en veilig Geschikt voor lange afstanden

Kleinste draaicirkel

699,-

2790,-

399,-

V.A.

1890,-

Bel direct 0341 - 27 40 40 voor een gratis uitgebreide brochure! GROOTSTEN

DE FISCUS

ASSORTIMENT VA

AND RA NEDERL

BETAA! LT MEE

Ook eens het huis uit? Altijd en overal mobiel! Molenaar biedt vaste en opvouwbare scootmobielen aan tegen de allerscherpste prijzen van Nederland! De scootmobielen zijn maximaal verstelbaar en comfortabel. V.a. 399,-

Moeite met traplopen? Laat u comfortabel naar boven brengen en stap veilig uit. Eenvoudige bediening. V.a. 2995,-

Moeite met opstaan? Het kan anders! Sta gewoon samen met uw stoel op. Met één druk op de knop. V.a. 949,* Excl. mand en armleggers

Bon voor gratis brochure! of bel direct 0341 - 27 40 40 Naam:

Dhr

Mevr

Vrijblijvende demo?

Bezoek een winkel bij u in de buurt

Molenaar geeft graag onafhankelijk advies bij u thuis. Wij komen graag langs met onze rijdende showroom.

Open ma t/m vrij van 10-18 uur en op za van 10-17 uur.

UNIEKE SERVICE!

Adres: Postcode:

Alkmaar Rijnstraat 117 Amersfoort Nijverheidsweg 53a Arnhem Ringoven 16 Best Eindhovenseweg 30 Doetinchem Havenstraat 150 Heerlen In de Cramer 21 Hengelo Vosboerweg 16 Katwijk Lageweg 35e (‘t Heen)

Nunspeet Laan 18 Roden Westeresch 8 GRATIS Roosendaal Oostplein 17a Veenendaal Groeneveldselaan 19 Waalwijk Prof. Zeemanweg 3 Waddinxveen Mercuriusweg 15 GRATIS Wateringen Gravenzandseweg 28 Weert Roermondseweg 58b

Molenaar bevindt zich in een Prominent winkel.

Plaats:

Bel 0341 - 27 40 40

Trapliften alleen in Nunspeet en Best. Geen bedden in Wateringen en Amersfoort. Geen ﬁetsen in Roosendaal.

Telefoon: E-mail:

wk48_M1_ons

In envelop zonder postzegel naar: Molenaar, Antw. nr. 506, 8070 VB Nunspeet

WELZIJNSPRODUCTEN

Advertentie

Steunfonds Humanisme

Als nalaten u een zorg is Na een overlijden moet er in korte tijd veel geregeld worden. Dat gaat gemakkelijker als u zelf al een en ander heeft bepaald. Veel mensen vinden het moeilijk om daar over na te denken. Toch is het belangrijk dat op tijd te doen, want het geeft veel rust als deze zaken van tevoren goed geregeld zijn. U kunt de Stichting Steunfonds Humanisme benoemen tot executeur. Het Steunfonds heeft deskundige mensen in dienst die uw laatste wens kunnen uitvoeren. Meer dan 50 jaar ervaring met deze vorm van dienstverlening staat borg voor zorgvuldigheid en integriteit.

JA,

✂

Ik wil meer informatie over een executeur van het Steunfonds Humanisme m

naam

adres pc/woonplaats

De medewerkers van het Steunfonds

HV_112x180_Ons.indd 1

Voordelig 6 daags Senioren (60+) arrangement:

Het Steunfonds Humanisme is een werkstichting van het Humanistisch Verbond. Het Humanistisch Verbond zet zich in voor een humane, tolerante samenleving. Vraag gerust meer informatie, telefonisch via nummer 020 521 90 36 of met behulp van de bon. U kunt ook kijken op: www.humanistischverbond.nl/steunfonds. 8/23/12 10:49 AM

Geniet weer van een heerlijk bad In slechts één dag kan Bad met Deur het verschil maken Bij het ouder worden, wordt ook het baden en douchen wat moeilijker. Maar Bad met Deur verzekert u van comfort en veiligheid. Of u nu staat, zit of ligt...

Aankomst: iedere zondag of maandag in 2012 Bevat: 5 overnachtingen met een uitgebreid ontbijtbuffet, 5 x een 3- gangendiner & ontvangst met een welkomstdrankje. Notering: € 265,- p.p. excl. toeristenbelasting á 1,60 p.p.p.n. & reserveringskosten á 7,50 p. boeking ( op basis van een “Gerendal” kamer met privé sanitair) Vraag vrijblijvend naar onze folder met overige informatie & arrangementen of bezoek onze website! Hotel – Restaurant Op De Beek Hoogbeek 12 6305 BH Schin op Geul ( nabij Maastricht & Valkenburg aan de Geul) T. 043-4591312 info@opdebeek.nl , www.opdebeek.nl

ons

Stuur de bon in een envelop zonder postzegel naar: Steunfonds Humanisme, Antwoordnummer 10938, 1000 RA Amsterdam

2012/2013

telefoon

Vraag ook naar onze badlift indien u uw bestaande bad wilt behouden.

Bel of schrijf voor onze uitgebreide gratis brochure:

Ja, stuur mij vrijblijvend uw brochure van

q Badliften

q Baden

0......./...................... Dhr/Mevr. .................................. Straat ...................................... Pc/Woonplaats .............................. Tel.nr.

BEL VANDAAG NOG! 076-5317713

Advertentie

11de editie

2013

Dagelijks:  modeshows  dansdemonstraties  optredens van: - koren - orkesten - soloartiesten

dinsdag 15 t/m zondag 20 januari 2013

Dé beurs voor 50-plussers in Brabant

NH Conference Centre Koningshof - 5504 RM Veldhoven

U komt toch ook?

Openingstijden: 10.00 tot 17.00 uur www.seniorenexpo.nl



De beurs is onderverdeeld in de thema's:  Wonen & Leven  Reizen  Gezondheid & Beweging  Hobby & Creativiteit  Informatieplein KBO-Brabant

Advertentie

Verkoop Verkoop plannen? plannen?

En En wilt wilt u u vandaag vandaag uw uw huis huis verkopen aan een betrouwbare verkopen aan een betrouwbare koper? koper? Meer Meer info: info: www.fvzvastgoed.nl www.fvzvastgoed.nl

som K Koonooepptstooom neetttaald it u uitbbetaald

Direct Direct zekerheid zekerheid Geen verkoopkosten Geen verkoopkosten Geen Geen makelaars makelaars kosten kosten Geen notaris kosten Geen notaris kosten Directe Directe aanbetaling aanbetaling is is mogelijk mogelijk

adres: adres: Annevillelaan Annevillelaan 230 230 -- 4858 4858 RB RB Ulvenhout Ulvenhout tel.: tel.: 076 076 -- 561 561 59 59 55 55 -- mob.: mob.: 06 06 -- 270 270 826 826 65 65 e-mail: info@fvzvastgoed.nl e-mail: info@fvzvastgoed.nl

Traplift huren? Alleen bij de beste!

De fiscus betaalt mee, ook bij huur!

-700 BEL GRATIS 0800-(vraag 0228 naar toestel 2420)

www.stannah.nl - info@stannah.nl

Informeer mij vrijblijvend over de

traplift rechte trap

traplift met 1 of 2 bochten

buitentraplift

(Dhr/Mevr) Adres Postcode

Plaats

Telefoon

Opsturen in een envelop zonder postzegel naar: Stannah Trapliften B.V., Antwoordnummer 17006, 2170 VB Sassenheim

Afd2420

â&#x20AC;&#x2DC;s Werelds meest gekozen en gewaardeerde traplift.

Onsje geluk

‘Op de ski’s voel ik me een jonge god!’

Tekst: Marike Ooms Beeld: Remco Bohle

Toen Peet Boeijink (74) en zijn vrouw een sport zochten om hun conditie een beetje op peil te houden, wisten ze één ding zeker: gymles zou het niet worden. Ze lazen over skilessen, gingen op 55-plus groepsles bij een indoorbaan en zijn inmiddels fervent wintersporters. ‘Mijn eerste ski-ervaring was in 1971, toen ik met een tante meeging op wintersport. Daarna zijn we met de kinderen nog wel eens naar het Sauerland gegaan, maar écht fanatieke skiërs werden we pas ver na ons vijftigste. We zochten een sport en zagen een advertentie voorbijkomen over skiën voor vijftigplussers. Perfect! Ik vind dat als je met pensioen bent en je verder niet veel te doen hebt, je markante punten in je leven moet creëren. Skiën is er daar absoluut één van. Als ik op de latten sta, voel ik me even een jonge god. We zijn twee jaar geleden met onze kinderen op wintersport geweest in Oostenrijk. Het was erg leuk om te merken dat we ondanks onze gevorderde leeftijd niet voor de jongelui onder hoeven te doen!’ Heeft u ook een bijzondere passie? Stuur een korte omschrijving van uw Onsje Geluk naar ons@kbo-brabant.nl of naar Redactie Ons, Postbus 3240, 5203 DE ’s-Hertogenbosch. Misschien ziet u uw bijdrage terug in deze rubriek.

Notaris Mr. Piet Hein Peters is verbonden aan Hoffspoor Notarissen in Rosmalen, www.hoffspoor.nl.

De laatste vraag Erfrecht, wilsbeschikking, wanbetaling, nalatenschap of pensioenopbouw. In elk nummer van Ons buigt mr. Piet Hein Peters zich over een lastige financieel-juridische kwestie. Deze maand zijn laatste bijdrage: hoe is het erfrecht bij een tweede huwelijk geregeld? Vorige maand heb ik me aangemeld bij de plaatselijke Afdeling van KBO-Brabant. Even daarna kreeg ik te horen dat ik zelfs het 2.200ste lid was. Nu ik na een actief werkzaam leven in een rustiger vaarwater terecht kom, vind ik de tijd rijp voor zo’n lidmaatschap. Daardoor zal ik het blad Ons in ieder geval kunnen blijven lezen. Waarbij natuurlijk veel belangstelling uitgaat naar deze rubriek, die wordt voortgezet door notaris Pieter Heeringa. In de afgelopen jaren hebben veel mensen hun vragen per e-mail op mij afgevuurd. Deze heb ik zo goed mogelijk in een kort bestek beantwoord en als dat niet mogelijk was, heb ik de mensen uitgenodigd bij mij op kantoor. Nu ben ik toe aan het antwoord op de laatste vraag. Huwelijksaanzoek

Een vrouw van 69 jaar krijgt een huwelijksaanzoek van een man van 72 jaar. De vrouw woont in een huurhuis, heeft een beperkt vermogen en naast AOW een klein pensioentje. De man heeft een eigen huis en veel meer vermogen, maar ook een pensioen dat er zijn mag. De man heeft ook twee kinderen. De vrouw wil wel bij haar aanstaande intrekken, maar vraagt zich af hoe de vlag erbij hangt als de man vóór haar overlijdt.

Ons 46

Testament

Het zou goed zijn als de man in zijn testament vastlegt dat de vrouw levenslang gratis in het huis mag blijven wonen en van de inboedel gebruik mag blijven maken. De vrouw krijgt dan het zakelijk recht van gebruik en bewoning. Eventueel verplicht de man haar om, tot een bedrag dat zij nu kwijt is aan huur, bij te dragen aan de kosten van het huis. Overigens komen – ook zonder die bepaling – alle eigenaarslasten in dit geval voor rekening van haar als gebruiker. Zo blijven huis en inboedel eigendom van de kinderen van de man en laat de man zijn ‘duifje’ ook nog heel verzorgd achter. Vruchtgebruik

Als de man in een testament aan zijn nieuwe echtgenote niet het woon- en gebruiksrecht heeft verleend, dan kan deze echtgenote zich krachtens de wet alsnog bij de erfgenamen melden. Zij zijn dan tot afgifte van vruchtgebruik over woning en inboedel verplicht. Het getuigt echter van een goede verzorging als de man een testament maakt.

•

Vanaf het volgende nummer verzorgt notaris Pieter Heeringa deze rubriek. Heeft u een financieel-juridische kwestie die u hem wilt voorleggen? Mail dan uw vraag o.v.v. ‘Notaris’ naar ons@kbo-brabant.nl.

l Sp ec ia

Erfgoed Brabant brengt de geschiedenis tot leven

Van baby tot puber

Regionaal Archief Tilburg

Tekst: Monique Groot en Liesbeth Sparks Beeld: Erfgoed Brabant

Erfgoed Brabant zet zich in voor het behoud van cultureel erfgoed van Brabant. In dat kader ontwikkelde zij het project Levensloop. Daarin vertellen bewoners van Brabant over belangrijke overgangsmomenten in hun leven. In deze special leest u hoe Brabanders omgingen en omgaan met het krijgen van een kind. Deze verhalen zijn gebundeld in het boekje Babyâ&#x20AC;&#x2122;s in Brabant. Ook leest u hoe het was en is om op te groeien in Brabantse dorpen.

Wilt u graag in het bezit komen van het boekje Babyâ&#x20AC;&#x2122;s in Brabant? Met dank aan Erfgoed Brabant kunt u gratis een exemplaar ophalen bij de stand van KBO-Brabant op de Senioren Expo 2013 die van 15 tot en met 20 januari wordt gehouden in NH Koningshof in Veldhoven (maximaal 1 per persoon en zolang de voorraad strekt).

Ons 47

l Sp ec ia

Gezinsplanning toen en nu Groot gezin...

...klein gezin

Wil ik eigenlijk wel kinderen? En hoeveel dan? Het zijn vragen die Brabanders zich vandaag de dag kunnen stellen. Maar zestig jaar geleden bestond gezinsplanning nauwelijks.

In de jaren zeventig voerden steeds meer vrouwen actie voor keuzevrijheid. Om zelf te bepalen hoeveel kinderen je kreeg, bijvoorbeeld. Dit moest normaal worden, en langzamerhand gebeurde dat ook.

Aan het begin van de twintigste eeuw had de kerk veel invloed op het Brabantse gezinsleven. Zo’n 90 procent van de bevolking was katholiek. Het huwelijk was heilig. En omdat trouwen vooral bedoeld was om kinderen te krijgen, mochten katholieken geen anticonceptie (condooms) gebruiken. Als een echtpaar een poosje geen nieuwe baby kreeg, kon het gebeuren dat de pastoor kwam om te vragen wat er mis was. De norm in Brabant was honderd jaar geleden: een groot gezin. In geen enkele andere Nederlandse provincie kregen mensen zo veel kinderen. In Breda kregen vrouwen er rond 1920 gemiddeld vijf. De Brabantse bevolking groeide in deze tijd dan ook hard: 2 procent per jaar. En in de tien jaar na de Tweede Wereldoorlog had Brabant, net als de rest van Nederland, een echte babyboom. Eind jaren vijftig veranderde er iets. Steeds meer vrouwen wilden zelf beslissen hoeveel kinderen ze kregen. Een bedrijf uit Oss bracht in 1962 de eerste anticonceptiepil in Nederland op de markt. Pas nadat bisschop Bekkers van Den Bosch – tegen de regels van de kerk in – toestemming had gegeven voor het gebruik van de pil binnen het huwelijk, werd ook onder katholieke vrouwen de pil populair. Maar de paus trad streng op: in 1969 verbood hij de ‘zondige pil’ en alle andere vormen van anticonceptie. Veel katholieke vrouwen waren woedend, ze waren juist blij met hun nieuwe keuzevrijheid.

Ons 48

Het pilgebruik nam toe en er werden abortusklinieken opgericht, hoewel abortus tot 1984 officieel verboden was. Er kwamen ook BOM-vrouwen: Bewust Ongehuwde Moeders. Zij wilden wel kinderen, maar geen echtgenoot. De katholieke kerk in Brabant kon weinig beginnen tegen deze ontwikkelingen, want in de loop van de jaren zeventig gingen steeds minder Brabanders naar de kerk. In heel Nederland werden de gezinnen kleiner. In de jaren zeventig kreeg de Brabantse vrouw gemiddeld 1,7 kind, in de jaren tachtig was dat nog maar 1,5 kind. In de lijst van ‘vruchtbare provincies’ stond Brabant in 1975 nog maar op de achtste plaats. Tegenwoordig is de norm in Brabant dan ook: een klein gezin. Meestal zijn de ouders getrouwd, maar het aantal ongetrouwd samenwonende ouders is de afgelopen twintig jaar flink gegroeid. Natuurlijk zijn er niet alleen kleine gezinnen in Brabant. Vrouwen met een Turkse of Marokkaanse achtergrond krijgen gemiddeld meer kinderen dan autochtone vrouwen. In Breda krijgen Marokkaanse vrouwen zelfs gemiddeld 3,7 kind per vrouw, tegenover 1,7 voor autochtone vrouwen. Ook in landelijke streken van Brabant, bijvoorbeeld in de grensstreek met Limburg, komen gezinnen met drie of meer kinderen vaker voor dan in stedelijke gebieden.

Timo Reisiger

Vader en zoon in gesprek

‘Ik heb vroeger wel wat gemist’ Bianca en Haye de Jong-Bontekoe uit Roosendaal hebben een zoontje van twee maanden. Het valt Haye (1970) op dat de vader tegenwoordig meer voor de baby zorgt dan toen hij zelf geboren werd. Zijn eigen vader, Tinus de Jong (1943), vindt dat ook. Haye: ‘Het vaderschap is qua verzorging erg veranderd, vind ik. Vroeger kwam de verzorging van het kind veel meer neer op de vrouw dan op de man.’ Tinus: ‘Ik heb inderdaad weinig luiers verschoond. Dat werd niet door mannen gedaan.’ Haye: ‘En als ik een beetje poep ruik, maak ik hem al schoon! Dat is toch een groot verschil tussen de vader van nu en van vroeger. Als je als vader het kind ook in bad

stopt en poepluiers verschoont, krijg je volgens mij een betere band met het kind.’ Tinus: ‘Ja, dat denk ik ook. Ik kwam daar ook niet aan toe. Ik werkte vijf dagen in de week. En toen jij geboren was, ben ik een boot gaan bouwen. Ik ging iedere avond en ieder weekend naar de schuur. Ik kan er zo van genieten om te zien hoe jij met je kind omgaat. Dan heb ik zelf het gevoel: vroeger heb ik wat dat betreft wel wat gemist.’

•

Ons 49

l Sp ec ia

De kraamklinieken van toen en nu In een kraamhotel kun je tegenwoordig bevallen en daarna de kraamtijd ontspannen doorbrengen. De voorloper van het kraamhotel was de kraamkliniek. Maar die was er niet voor de luxe. Een kind krijgen terwijl je niet getrouwd was: aan het begin van de twintigste eeuw was dat een grote zonde. De katholieke kerk bood deze ongetrouwde, zwangere vrouwen hulp in speciale opvanghuizen, met een bijbehorende kraamkliniek. Daar konden ze bevallen en werden ze tijdens de kraamtijd verzorgd. De Brabantse klinieken waren niet alleen bedoeld voor ongehuwde moeders. Ook andere vrouwen mochten er bevallen. Nonnen

In Breda stond vanaf 1924 Huize Moederheil onder toezicht van de Kleine Zusters van de Heilige Jozef. In 1948 was Moederheil het grootste opvanghuis van Nederland. In dat jaar alleen begeleidden de nonnen 101 ongehuwde moeders en werden in de

kraamkliniek 897 baby’s geboren. In de loop van de jaren vijftig en zestig kregen Brabantse kraamklinieken veel concurrentie van lokale ziekenhuizen, die hun gynaecologische afdeling uitbreidden. Sommige kraamklinieken overleefden dat niet. De kraamkliniek van Moederheil ging bijvoorbeeld in 1963 dicht, wegens financiële moeilijkheden. Maar andere klinieken bestaan nog steeds: Moedervreugd is verhuisd naar Tilburg en heet tegenwoordig kraamhotel De Meiboom. Daar kunnen vrouwen niet alleen in een verloskamer bevallen, maar ook acht dagen lang een kamer huren, inclusief kraamzorg.

Stadsarchief Breda

Moederheil

•

‘Daar sprak je niet over’ Johanna Cornelia (Jo) van Merode werd geboren in 1922 nabij Bergen op Zoom. Ze kreeg tussen 1941 en 1961 acht kinderen, vier jongens en vier meisjes. Lian Suijkerbuijk, uit 1961, is haar jongste dochter. Jo: ‘Ik ben getrouwd in Heerle, in oktober 1940. Ik was toen achttien. Nee, ik heb nooit seksuele voorlichting gekregen. Dat bestond toen gewoon niet. Ik wist niets over zwanger worden of bevallen. In die tijd ging je vóór de zeven maanden niet naar de vroedvrouw. Ik ook niet. Maar ik wist wel dat ik zwanger was: dat was nogal logisch, want ik werd niet meer ongesteld. Mijn oudste zoon Leo is thuis in de bedstee geboren. De huisarts deed de bevalling. Daarna kwam mijn tante Sjo een paar dagen helpen. Zij was baker, wat nu kraamverzorgster heet.’

Ons 50

Lian Suij ke als kraamrbuijk hulp in 1983

Lian: ‘Ik praatte niet met mijn moeder over seksualiteit: daar sprak je niet over. Totdat ik de leeftijd had dat ik zelf om de pil vroeg. Ik had natuurlijk wel zeven kinderen boven mij, dus ik had vaders en moeders genoeg van wie ik dingen te horen kreeg. Op mijn zevende werd ik al tante! Maar de echte voorlichting kreeg ik op school.’

•

Jong in Brabant

Beeld: Stills uit de dorpsfilm van Aalst gemaakt door Johan Adolfs in 1962

Hard werken, niet te gek doen en op tijd naar bed: Brabant was in de jaren vijftig braaf en burgerlijk. Maar er was verandering op komst. Tussen 1950 en 1970 veranderden veel Brabantse dorpen volledig: er kwamen meer mensen, er kwam meer geld én meer vermaak. Toen de burgemeester van Aalst-Waalre, H.J.M. Mol, in 1971 afscheid nam van zijn gemeente, was hij ruim 25 jaar burgemeester geweest. Tussen 1945 en het begin van de jaren zeventig was zijn dorp bijna onherkenbaar veranderd, vertelde hij tijdens zijn laatste raadvergadering: vooral ‘de enorme bouwactiviteit, de toegenomen welvaart en het bloeiende verenigingsleven’ waren Mol opgevallen. En Aalst-Waalre was niet het enige Brabantse dorp dat in deze decennia drastisch veranderde. Ook groeikernen als Etten-Leur en Berkel-Enschot veranderden van karakter. Sportclubs en buurhuizen

In de eerste plaats nam het aantal inwoners van deze drie dorpen toe, vanwege de komst van nieuwe industrie in de omgeving. De bevolking van BerkelEnschot verdrievoudigde tussen 1940 en 1970 bijna: van 2.500 inwoners tot 6.000. De bevolking groeide niet alleen, maar verjongde ook aanzienlijk. Dat had grote gevolgen, want er moest voor al die jongeren natuurlijk wel wat te doen zijn. Vanaf de jaren zestig kwamen er dan ook steeds meer sportclubs, verenigingen en culturele buurthuizen. Zo bloeide het Ettense sportleven in de jaren zestig als nooit tevoren. De voetbalvereniging Internos breidde uit omdat de club zo hard groeide. En er kwam een tafeltennisvereniging, handbalvereniging, hockeyclub, gymclub, een korfbalvereniging en zelfs twee judoclubs. In 1967 opende Berkel-Enschot een nieuw dorpshuis: De Schalm. Daar konden jongeren op muziekles en balletles. De Stichting Jeugdbelangen organiseerde iedere zondagavond een dansavond in De Schalm, met live beat-muziek.

Bromverbod

Maar met die verandering en verjonging groeide in de Brabantse dorpen ook de kloof tussen jong en oud. Dat werd bijvoorbeeld duidelijk in Aalst-Waalre, toen steeds meer jongeren in de jaren zestig een brommer kochten. Het gemeentebestuur, onder leiding van burgemeester Mol, vond die karretjes veel te lawaaierig en stelde in 1964 een ‘bromverbod’ in voor de bossen rond het dorp. Maar de jongeren van Aalst-Waalre lieten zich niet meer betuttelen: ze trokken de verbodsborden gewoon uit de grond. Het Brabantse platteland was voorgoed veranderd.

•

Ons 51

l Sp ec ia

De Harmonie in Aalst

‘ Wij waren het allereerste drumstel’ Al sinds zijn negende drumt Jan Nillesen (1947) in de drumband van de harmonie in Aalst. Hij leerde er zelfs zijn vrouw Loes kennen. Sinds die tijd is er veel veranderd. ‘Ik ben in 1956 begonnen bij de harmonie’, vertelt Jan. ‘Via de lagere school werd ik lid, want de dirigent van de harmonie was onderwijzer in de derde klas. Hij maakte reclame, kwam met briefjes langs.’ De repetities verliepen het eerste jaar nog vrij primitief, herinnert hij zich: ‘Met een plankje en twee stokken.’ Pas in april 1957, op Koninginnedag, ging de kleine Jan met de drumband voor het eerst de straat op met een echte trommel. Maar zonder uniform, want daar was in 1957 geen geld voor. ‘We moesten een wit overhemd aan, met een zwarte stropdas.’ Feestavond

De harmonie was in de jaren zestig echt een sociaal gebeuren, zegt Jan. Hij ontmoette er bijvoorbeeld zijn latere vrouw Loes, die in die jaren ook bij de drumband kwam. ‘Wij waren het eerste drumstel’, grapt hij. Maar ze hadden er ook veel vrienden: ‘We waren meer bij elkaar betrokken dan alleen met het muziek maken. Als de harmonie een feest had, vonden wij het na afloop niet laat genoeg. Dan gingen we bijvoorbeeld bij

Ons 52

iemand een eitje bakken. Er wordt wel eens gezegd: “de jeugd van tegenwoordig”, maar wij konden er ook wat van! Nu is het anders. Een feestavond organiseren bij de harmonie hoef je eigenlijk niet meer te doen, want iedereen heeft al zo veel andere dingen.’ Korte rokjes

Intussen spaarde de harmonie in de jaren vijftig voor uniformen. ‘Elke vijf jaar organiseerden we een feest, met kermis en met grote tenten’, zegt Jan. ‘Daar kwam bijvoorbeeld Corrie Brokken optreden. En we gingen elke zaterdag langs de deuren om peperkoek en lucifers te verkopen.’ Van al die opbrengsten kocht De Volharding in 1961 de eerste uniformen: bijna zwart, met een gouden streep over de broek, koperen knopen en een pet. ‘En de dames droegen een rok’, vertelt Loes. ‘Zo lang ongeveer,’ lacht Jan, terwijl hij naar z’n bovenbeen wijst. ‘Ja, tegen de jaren zeventig kwam daar na een concert wel commentaar op, op die korte rokjes’, zegt Loes. ‘Tja, het waren jonge meisjes. En je weet hoe dat gaat: die zitten niet altijd even netjes!’

•

Het sportleven in Berkel-Enschot

Van gym tot hockey en hardlopen Drie generaties vertellen over het sportleven in Berkel-Enschot en hoe dat is veranderd sinds de jaren vijftig. Wie als Berkels meisje in de jaren vijftig wilde sporten, kon terecht bij de Boerinnenbond. ‘Eén keer in de week hield die gymnastiektraining’, vertelt mevrouw De Kort-Mathijssen, nu 78 jaar oud. Zij was een van de twee leidsters: ‘Wij kregen in Tilburg les van een leraar van de Boerenbond. Die leerde ons oefeningen op muziek.’ En de twee leidsters leerden die oefeningen weer aan ‘hun’ boerinnen. ‘Heel leuk waren de sportdagen,’ herinnert ze zich. ‘Dan kwamen op zondag uit allerlei dorpen de Jonge Boerenstand en de Boerinnenbond bij elkaar. ’s Middags stond iedereen in het gelid op het weiland, en deden we gezamenlijk oefeningen.’ Tennis voor de rijken

Het is heel anders sporten dan haar kleindochter Sophie van dertien doet. Sophie zit namelijk op tennis en hockey, sporten die vroeger niet voor iedereen waren weggelegd. ‘Nee, de boerinnen gingen niet tennissen’, zegt mevrouw De Kort-Matthijssen. ‘Dat was meer voor de rijkere mensen.’ Sophie: ‘Nee, ik ben

niet heel rijk. Maar iedereen sport tegenwoordig.’ Sophie sport vaker dan haar oma vroeger: één keer in de week voor hockey en tennis, en ook één hockeywedstrijd per week. Maar niet alles is veranderd: Sophie traint, net als haar oma vroeger, alleen met meisjes. ‘Er zijn waarschijnlijk wel gemengde teams, maar wij spelen apart.’ Meer keuze

Sophie’s moeder, Marian de Kort, speelde tijdens haar middelbare schooltijd volleybal, bij een Berkelse vereniging die nu niet meer bestaat. Haar valt op dat het aantal sporten enorm is toegenomen sinds de jaren vijftig. ‘Vroeger was er eigenlijk alleen voetbal of gymnastiek, misschien nog korfbal. Je hebt nu veel meer keuze: je kunt bijvoorbeeld ook op balletles of fitness. En natuurlijk hardlopen. Dat doe ik tegenwoordig ook, maar dat kon vroeger eigenlijk niet. Vrouwen en hardlopen was geen goede combinatie. Tsja, misschien hadden ze geen geschikte bh’s!’

•

Ons 53

l Sp ec ia

Vrije tijd in Etten

Zoek de verschillen... Geen radio, geen tv en niet naar school: jong zijn in Etten was zestig jaar geleden voor Dora Brans heel anders dan tegenwoordig voor haar kleindochter Denise Verhulst. en nam veel taken over van haar moeder. ‘Je zou bijna kunnen zeggen dat ik de jongsten heb grootgebracht’, zegt ze. Kan Denise zich dat wel voorstellen? ‘Nee! Wij gaan gewoon naar school, en daarna winkelen, naar de bioscoop of iets anders leuks doen.’ Spelletjes op de Wii

Dora en Denise, oma en kleindochter, lopen innig gearmd de aula van de KSE uit. Ze hebben net de nieuwe én oude film over Etten gezien. ‘Ja, ik herken veel’, zegt Dora over de oude filmbeelden die voorbij zijn gekomen. Ze is opgegroeid in Hoeven, hoewel het huis waar zij woonde officieel in Etten stond. De verschillen tussen de jeugd van Dora, die bijna 75 wordt, en de jeugd van Denise, 16 jaar oud, zijn enorm. Hoewel Denise de hele week op school zit, heeft ze meer vrije tijd dan haar oma had op haar leeftijd. Ook in huis hoeft ze minder te doen: ze ruimt met haar zusje de vaatwasser in en uit. ‘En ik moet ook stofzuigen, maar dat doe ik eigenlijk niet zo vaak.’ Huishouden

Heel anders was dat voor Dora, de oudste van negen kinderen. Zij ging na de lagere school, op haar twaalfde, niet naar de middelbare school maar meteen aan het werk. ‘Ik moest letterlijk de boer op’, vertelt ze. Ze werkte in de huishouding op een boerderij, de eerste paar jaar woonde ze daar zelfs. ‘Nee, ik vond het niet leuk,’ blikt ze terug. ‘Het was zwaar werk, zonder wasmachine of stofzuiger.’ Ook bij haar ouders hielp ze veel mee in huis: ze was tien toen de jongste kinderen werden geboren

Ons 54

En muziek – luisterde Dora daar wel naar toen ze jong was? ‘Nee’, zegt ze resoluut. ‘Wij hadden geen radio, en een tv al helemaal niet.’ Gelukkig hadden zij en haar broers en zussen veel plezier van hun grote tuin: ze groeven er bijvoorbeeld burchten om de verveling te verdrijven. ‘Want er was geen sport of niks’, legt Dora uit. Een groot verschil met Denise, die al jaren korfbalt. Denise kan zich bijna niet vervelen, met internet, en spelletjes op de Wii of de PSP. De verschillen tussen de jeugd van Dora en Denise zijn dus groot. Zijn er eigenlijk nog wel overeenkomsten tussen het Etten-Leur van toen en van nu? Ze denken allebei diep na. Dan zegt Denise met een lach: ‘Ja, de kerk staat er nog!’

•

Meer van Erfgoed Brabant Heeft u deze special met veel interesse gelezen? Kijk dan op www.levensloopbrabant.nl. Daar vindt u nog veel meer verhalen en beeldmateriaal. Bij de volgende editie van Ons zit weer een special. Dan staan senioren centraal die verhuizen naar een zorgcentrum of verzorgingshuis en daardoor afscheid moeten nemen van een groot deel van hun inboedel. Hierover is het boekje Hebben&Houden verschenen en ook hiervan kunt u een gratis exemplaar ophalen bij de stand van KBO-Brabant op de Senioren Expo 2013 in Veldhoven (maximaal 1 per persoon en zolang de voorraad strekt).

De Senioren Expo komt eraan! Ook dit jaar hebben KBO-Brabant en Expolaan de handen ineen geslagen om een geweldige beurs te organiseren. Van 15 tot en met 20 januari 2013 kunnen alle Brabantse 50-plussers zich in Veldhoven laten informeren, adviseren en amuseren. Drie organisatoren blikken vooruit. ‘Elk jaar weer is de Senioren Expo een fantastisch evenement voor alle senioren die van amusement, gezelligheid en informatie houden. Zes dagen lang zijn de grote hallen gevuld met ruim honderd stands. Optredens, demonstraties, modeshows: er is van alles te zien en te beleven. Het KBO-Brabantplein biedt u de gelegenheid vragen te stellen en kennis uit te wisselen met bestuurders en medewerkers. Ik verwacht u in groten getale!’ Wil Vennix, voorzitter projectgroep Senioren Expo KBO-Brabant ‘Sinds 2012 organiseer en presenteer ik met veel plezier het Open Podium. Ook voor 2013 heb ik weer een keur aan artiesten, koren en orkesten uit Brabant kunnen contracteren. Van zeemanskoor The Salty Dogs tot het Kempisch Seniorenorkest en Duo Die Twee – de bezoekers van de beurs kunnen volop genieten van de vele zang- en muziektalenten die dagelijks op het Open Podium

verschijnen. Kortom, het wordt weer een gezellig Brabants onderonsje.’ Ellen van den Oetelaar, verantwoordelijke podiumoptredens ‘De aanmeldingen om te dansen tijdens de Senioren Expo stromen binnen. Brabanders zijn zang- en danslustig! En denk niet dat 50-plussers niet meer de puf hebben om er stevig de pas in te zetten. Het is ongelooflijk hoe vlug men de combinatie van moeilijke passen op stoere ritmes onder de knie heeft. De vrolijke klanken, blije gezichten en het meedeinende publiek: het is een genot om te zien!’ Emmy van Ham, verantwoordelijke dansgezelschappen

Locatie: NH Conference Centre Koningshof, Veldhoven Entree: € 10,- en voor KBO-leden € 6,Meer informatie: www.veldhoven.seniorenexpo.nl

Ons 55

Puzzel mee en win! In elke editie van Ons maakt u kans op een leuke prijs. Maak het Zweeds raadsel, stuur de oplossing in en misschien wint u het boek Vroeger was er later van Vera Marynissen.

beeldraadsel gedurige strijd

aandrang beeldraadsel bloem gedurige strijd

bloem

bevlieging

elkeen

banaal

sterren-8 beeld staat in Amerika

5 9

gemeen

gouden tientje

8 Europese Unie pl. in Flevoland

zitje

haarkrul

rustteken roomsheilige katholiek

roomskatholiek

geest4 drift

gevoel

rustteken heilige

1 soort

Nederlander

gevoel geestdrift

voorzetsel

soort

haarkrul

Europese Unie pl. in Flevoland

gouden tientje

voorzetsel

pers. vnw.

gemeen

deel v.d. deel v.d. hand mannelijk schilderhand dier gerei mannelijk wreed schilderdier wreed heerser gerei heerser

pers. vnw.

riv. in Azië insecteneter

elkeen

sterrenbeeld staat in Amerika

bevlieging

riv. in Azië op de wijze van insecteneter insect

op de wijze van Chinees insect gerecht

Chinees aandrang gerecht

Nederlander

Laatste maanden

Onder de inzenders van de goede puzzeloplossing verloot Ons vijf boeken van Vera Marynissen, met de titel Vroeger was er later. De schrijfster kruipt in de huid van een oude man en beschrijft de laatste maanden van zijn leven, beginnend bij de dood van zijn vrouw met wie hij jarenlang samen was. Een verhaal over het verlies van liefde en zelfstandigheid, waarvoor Marynissen zich liet inspireren door de laatste anderhalf jaar van het leven van haar eigen vader. Ons 56

Stuur de oplossing van de puzzel, uw NAW-gegevens, e-mailadres en telefoonnummer voor 21 december naar: Redactie Ons, Postbus 3240, 5203 DE ’s-Hertogenbosch. Of e-mail naar ons@kbo-brabant.nl o.v.v. ‘puzzel’. De winnaars van de puzzel uit Ons 9 zijn: - R. van Loon, Helmond - P.H. Kerremans-Nuiten, Hooge Zwaluwe - Y. Gransjean, Hoeven - C. Kuijten-Joosen, Bergen op Zoom - W. Emons, Grave - N. Biermann, Gemert - M. Cooijmans-Meijs, Den Dungen

Op zoek naar… Op zoek naar een wandelmaatje, reisgenoot of iemand om ’s avonds gezellig een glas wijn mee te drinken? Of wilt u oudklasgenoten terugvinden voor een reünie? Plaats uw oproep in deze rubriek! Een goede vriend zoek ik, die samen met mij kan genieten van klassieke muziek, film, bridge, de natuur en reizen. Alles op zijn tijd natuurlijk! Ik ben 70+ en weduwe. Ik hoor het graag. Omgeving 0499. br.o.nr. 11.001/12 Nette, eerlijke, vitale, niet rokende man van 75 jaar zoekt lieve, aardige, niet rokende vrouw om vriendschap en eventueel een latrelatie mee op te bouwen, om samen nog een mooie tijd te beleven. Omgeving 0493. br.o.nr. 11.002/12 Vitale man, 75 jaar, is op zoek naar een eenvoudige, actieve vrouw met humor en een warm hart. Liefst met rijbewijs. Ik rook en drink niet. Omgeving 076. Als u schrijft, krijgt u beslist antwoord. br.o.nr. 11.004/12 Graag zou ik in contact komen met een lieve man (niet rokend). Om eens te gaan fietsen, te gaan eten of een gezellige avond door te brengen. Ik ben 76 jaar en weduwe. Reactie het liefst uit de Kempen. br.o.nr. 11.005/12

Ik, eerlijke, betrouwbare weduwe, 72 jaar, ben op zoek naar een eerlijke, sociale heer om samen dingen mee te delen en te doen. En waar ik ook een schouder vind en aanbied als dat eens nodig zou zijn. Om een vriendschap/latrelatie mee op te bouwen. Zou jij dat kunnen zijn? Schrijf me dan. Ik ben op zoek naar een man van tussen de 70 en 77 jaar liefst vanaf 1.75 meter. Omgeving 013-040-073. br.o.nr. 11.003/12 Ik ben een eerlijke, rustige, nette man van 80 jaar die nog volop in het leven staat. Ik rook en drink niet. Ik zoek contact met een lieve vrouw tussen de 72 en 75 jaar, niet rokend, voor een fijne vriendschap. Ik ben weduwnaar. Alleen regio 0497. br.o.nr. 11.006/12 Ik ben een vrouw alleen en wil graag mijn verdere leven meer kleur en glans geven. Ik heb een zacht, goedaardig, rustig karakter. Ben jij die leuke man van rond de 65 jaar die daar naar op zoek is? Laat dan wat van je horen. br.o.nr. 11.010/12

Weduwe, 79 jaar oud zou graag dames willen ontmoeten voor vriendschap/ reizen, bijvoorbeeld Kerst/Nieuwjaar en dagtrips met de touringcar. Omgeving 0492. br.o.nr. 11.008/12 Weduwe van 77 jaar, klein van stuk, een beetje gezet, maar groot van hart zoekt een gezellige, fitte man om samen nog leuke dingen te doen. Omgeving Oosterhout/Tilburg. br.o.nr. 11.009/12 Lieve, eerlijke en betrouwbare man (1.70 meter lang) van 70 jaar zoekt kennismaking met dito vrouw. Ik ben woonachtig in regio Tilburg/ ’s-Hertogenbosch/Eindhoven. br.o.nr. 11.007/12

Steeds meer mensen weten de weg naar Groet & Ontmoet te vinden op www.kbo-brabant.nl. Bent u ook op zoek naar een maatje? Bezoek dan onze website.

Oproep plaatsen? Stuur deze o.v.v. Contactoproep Ons en uw adres, telefoonnummer en e-mailadres naar KBO-Brabant (zie adres hieronder).

Reageren? Stuur uw reactie naar KBO-Brabant (zie adres hieronder) o.v.v. Reactie contactoproep Ons, briefnummer en wijze waarop de •betreffende persoon contact met u kan opnemen. Wij sturen uw brief dan door. • De redactie bemiddelt niet tussen adverteerder en de persoon die reageert. • Een oproep plaatsen kost eenmalig € 15,-. • Als er meer oproepen ingestuurd worden dan er ruimte is, wordt een wachtlijst aangelegd. • Adres: KBO-Brabant, Postbus 3240, 5203 DE ’s-Hertogenbosch of contactadvertentie@kbo-brabant.nl

Ons 57

Advertentie

Seniorenreizen Seniorenreizentegen tegen betaalbare betaalbareprijzen prijzen

BTR REIZEN

Winterzon Costa Blanca Van een weekje naar de Spaanse zon in het najaar, winter en het voorjaar tot aan een compleet overwintering verblijf aan de Costa Blanca in Calpe! BTR Reizen biedt van oktober t/m mei deze aantrekkelijke Winterzonvakanties. 8-daagse vliegreis (verlening mogelijk) al vanaf € 439,439,- p.p.

hotel HHH

de Postelhoef actief genieten in de Brabantse Kempen • stijlvolle hotelkamers voorzien van alle comfort • lift, voortreffelijke keuken zwembad, terrassen, park natuurrijke omgeving

Deze Winterzonreizen zijn inclusief: Vlucht A’dam - Valancia / Transavia Transfer van Valencia - Calpe v.v. Welkom met glas Sangria *** & **** hotels/appartementen Nederlandse reisleiding in Calpe

T! GROEPEN OPGELE pen oe Gr O KB Ook voor speciale heeft BTR Reizen riviercruises. bus-excursie en ogelijkheden. Vraag naar de m

der Bel voor gratis fol

 055 - 5059500

WWW.BTRREIZEN.NL

Altijd Mobiel met Microcar en Dué

Vanaf € 85 8500,8500 00,,-

Informeer naar onze speciale arrangementen met dagexcursies, avondprogramma’s en dergelijke. Gezelschappen kunnen gehaald en gebracht worden. Wij sturen u graag onze brochure.

Hotel De Postelhoef HHH Boscheind 73 5575 AA Luyksgestel Tel 0497 541 426 www.postelhoef.nl

Het Grootseminarie Rolduc blijft trouw werken aan de boodschap van de Rooms-Katholieke Kerk. Om deze boodschap uit te kunnen dragen zijn goed opgeleide priesters nodig. Uw steun is daarbij onontbeerlijk en van levensbelang voor de toekomst van de kerk. Stel het erfdeel dat wij nalaten aan de volgende generatie veilig.

Geef om de boodschap steun het Grootseminarie Rolduc Uw giften worden met de grootste zorg aangewend

Paredis Stichting vorming van priesters, kandidaten voor het priesterschap en permanent diaconaat

GMS & Import BV Fahrenheitstraat 28 6176 BR Ede

Vraag gratis een informatiepakket aan: Website: www.microcar.nl Email: info@microcar.nl Telefoon: 0318 - 69 00 62

Correspondentieadres Hoogstraat 7 5954 AA Beesel tel. 077 - 4742012

Bankrelatie ING rekeningnummer 28 18 327 ABN-AMRO rekeningnummer 48.19.60.228 t.n.v. Paredis Stichting te Roermond

De Paredis Stichting is aangemerkt als Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI).

Advertentie

Nr. 1 in comfortbedden!

Gratis brochure? 0341 - 27 40 40 of www.molenaarwelzijn.nl

Toe aan een betere nachtrust? Elektrisch verstelbaar

Veel 50-plussers hebben tegenwoordig nog regelmatig

slaapproblemen.

Het

lang

gebruiken van een matras is hier een grote oorzaak van. Zonder dat u het weet, slaapt u misschien op een bed dat lichamelijke klachten

SNEL

AR LEVERBA

veroorzaakt of versterkt. Dit veroorzaakt kramp in de kuiten en benen, stramme ledematen en vermoeidheid ‘s morgens bij het opstaan. Niet ﬁt dus! Een goed bed kan uw leven veranderen. Bij een vrijblijvend Molenaar Thuisadvies (gratis, bel 0341 - 27 40 40) brengen we alle

3 comfortzones

Makkelijk uitrijdbaar voor bed opmaken

Ideale instaphoogte

+ Hoogwaardig ledikant

+ Verstelbare elek. lattenbodem

= Hoogwaardig pocketveermatras

mogelijkheden in kaart om uw nachtrust te verbeteren.

Elders 1790,Molenaarprijs 1490,-

990,-

V.A.

Ontdek de grootste collectie comfortbedden voor een gezonde nachtrust

Bezoek een winkel bij u in de buurt

Vrijblijvende demo?

Open ma t/m vrij van 10-18 uur en op za van 10-17 uur.

Molenaar geeft graag onafhankelijk advies bij u thuis. Wij komen graag langs met onze rijdende showroom.

Alkmaar Rijnstraat 117 Amersfoort Nijverheidsweg 53a Arnhem Ringoven 16 Best Eindhovenseweg 30 Doetinchem Havenstraat 150 Heerlen In de Cramer 21 Hengelo Vosboerweg 16 Katwijk Lageweg 35e (‘t Heen)

UNIEKE SERVICE!

of bel direct 0341 - 27 40 40 Naam:

Bel 0341 - 27 40 40

Mevr

Plaats:

Telefoon: E-mail:

WELZIJNSPRODUCTEN

Dhr

Adres: Postcode:

Molenaar bevindt zich in een Prominent winkel. Trapliften alleen in Nunspeet en Best. Geen bedden in Wateringen en Amersfoort. Geen ﬁetsen in Roosendaal.

Bon voor gratis brochure!

wk48_M2_ons

In envelop zonder postzegel naar: Molenaar, Antw. nr. 506, 8070 VB Nunspeet

Advertentie