ΑΡ. 2 / ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2021
ΚΥΚΛΟΦΟΡΕΙ!!!
ΤΟ ΗΣΥΧΟ ΦΩΣ Ρόδη Ελισαίου
Ένα μικρό τεύχος στοχασμών πάνω σε στίχους από τον Λόγο του Θεού. Η συγγραφέας περιγράφει βιώματα και προσωπικές στιγμές καθώς ανακαλύπτει τον πλούτο της παρηγορίας του Θεού ημέρα με την ημέρα στη ζωή της. Αντλεί δύναμη από το θεόπνευστο ρήμα και μοιράζεται μέσα από τα κείμενά της την προσωπική της σχέση με τον Θεό...
• Σελίδες: 144 • Διαστάσεις: 20,4 Χ 14 εκ. • Εξώφυλλο: Μαλακό
7
Για παραγγελίες > www.ologos.gr ή 210.6626835 και στα βιβλιοπωλεία μας: Αθήνα:
Θεσσαλονίκη:
Πάτρα:
Λάρισα:
Βόλος:
Αλβανία:
Εμμ. Μπενάκη 28 106 78 210-3823495
Εθν. Αμύνης 42 546 21 2310-232210
Κορίνθου 199 262 23 2610-224197
Δευκαλίωνος 2 412 22 2410-232594
Σωκράτους 23 382 21 24210-35801
Sarande Libraria «O LOGOS» 00355.692585746
€
Αγάπη Χωρίς Μάσκες... Είναι δύσκολο να δεις την αγάπη όταν φορά μάσκα... Η αγάπη είναι διάφανη, ειλικρινής, θυσιαστική και προστατευτική από μόνη της... Κι όμως την φτιάξαμε, την φτιασιδώσαμε και τη φωτίσαμε τεχνικά, την κάναμε στα μέτρα μας, σ’ ένα σκληρό κόσμο που ποθούσε όμως να βιώσει αληθινά... Στο όνομά της επιτεθήκαμε στον απέναντι, στον άλλο και τον διαφορετικό. Χτυπήσαμε με μανία τον αδύνατο, κακοποιήσαμε βάναυσα τον ανήμπορο, εκμεταλλευτήκαμε τη δύναμη της όποιας συστημικής θέσης εξουσίας. Αφήσαμε τις αιώνιες λευκές αρχές και αξίες του Δημιουργού σε δεύτερη μοίρα στον δύστυχο κόσμο μας και προτιμήσαμε το μαύρο, το σκοτεινό, κι όλες τις αποχρώσεις του γκρι που θαμπώνουν το φως και λερώνουν τις ψυχές μας. Χτίσαμε μια κοινωνία που είναι τόσο τοξική και διαβρωμένη από κάθε είδους διαφθορά που ακόμη και η πιο σκληρή πανδημία μπορεί να έρχεται σε δεύτερη μοίρα, γιατί οι πραγματικές βαθιές πληγές της καρδιάς μας είναι πιο τραγικές. Κι όμως είναι η «κανονικότητα» αυτή που λατρεύουμε τόσο άστοχα και άλογα που μας κάνει όλους δυστυχισμένους. Η κοινωνία μας παθαίνει κρίσεις ειλικρίνειας, καθώς τα ψήγματα από τη θεϊκή «εικόνα και ομοίωση» κάποια στιγμή καταφέρνουν τα βγουν στην επιφάνεια και κράζουν για δικαιοσύνη και δικαίωση, χωρίς να θυμούνται ότι κάποιος την πρόσφερε ήδη, με μεγάλο κόστος της ίδιας Του της ζωής, στον Σταυρό του Γολγοθά. Σ’ αυτόν τον απρόβλεπτο κόσμο πρέπει να ξαναβρούμε τη χαμένη, αμόλυντη, καρδιακή Αγάπη, που τόσο μας λείπει πάνω από κάθε τι. Όλοι μας ποθούμε να τη βιώσουμε χωρίς αποστάσεις, χωρίς μάσκες χωρίς διαχωριστικά. Καρδιά με καρδιά ώστε να απλωθεί ολούθε, όχι σαν φορτίο κάποιου παθογόνου μικροβίου αλλά σαν δύναμη ζωής, θεραπείας και παλιγγενεσίας που οδηγεί σε μια λευτεριά που δεν μετριέται με χρόνια, επειδή είναι απλά είναι αιώνια και δοσμένη απ’ τη δική Του μοναδική Αγάπη!!! Αυτή την Αγάπη καλούμαστε να ανακαλύψουμε και να ζήσουμε, μια αιώνια αγάπη χωρίς μάσκες!!! Φώτης Ρωμαίος ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2021 | 1
Η ΦΩΝΗ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ / ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2021
περιεχόμενα Προσευχή για Προστασία...
Νικολέττα Π. Πετρίδου
03
Η Παλιγγενεσία του Μυαλού Χάρης Ι. Νταγκουνάκης
04
«Πιερικό Περισκόπιο»
08 11 12
Γεώργιος Σ. Κανταρτζής
Διδάγματα Ζωής «Χριστιανική Απολογητική Γωνιά» Πώς θα μοιάζει η ζωή μας το 2037;
Τάσος Μαρκουλιδάκης
14
Η μοναξιά
Σούλα Μαξιμιάδου-Isch
16
Περί αγγέλων
18
Αλτάνα Φίλου-Πατσαντάρα
Μπορεί ν’ ακούγεται συνηθισμένο αλλά είναι μεγάλη αλήθεια και αληθινή πραγματικότητα!
Θοδωρής Καλογερόπουλος
20
Δυο ιστορίες κι ένα απόφθεγμα
22 24 25
Στέφανος Κατσάρκας
Από τον Επιούσιο Άρτο... ΤΑ ΝΕΑ ΤΟΥ ΣΠΟΡΕΑ «Εικόνα σου είμαι κοινωνία και σου μοιάζω» Γιάννης Χρ. Κρεμμύδας
33
Γιώργος Π. Αλεξανδρής
34
Ανανίας Καβάκας
Υποψίες
36
Από την εύτολμο οδοιπορία στο μεγάλο ταξίδι
40 42
Λίγα λουλούδια για την Ιωάννα Σαχινίδου «Άνθρωπος στη θάλασσα»
Αλέξανδρος Δαδάος
Μια ιστορία που θα μπορούσε να είναι και δική σου
44
Θάνος Σταυρόπουλος
46
Ο Ψαλμός 23 και το μεγάλο ερώτημα του πόνου Γιούλικα Κ. Masry
48
Ένας ουράνιος θησαυρός Ρίτα Αναγνώστου
50
Ευχαριστώ για την υποστήριξη!
Diane R. Jenkins
52
Η Ημέρα του Κυρίου
56
Ανέστης Πεταλίδης
ΚΩΔΙΚΟΣ ΜΜΕ: 1736
Η ΦΩΝΗ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ ΜΗΝΙΑΙΟ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ Τ.Θ. 254, 194 00 Κορωπί Τηλ. 210.4834214, Fax: 210.6627506
Ιδιοκτησία: A.M.G. INTERNATIONAL Πρόεδρος: Τάσος Ιωαννίδης Μη κερδοσκοπικός θρησκευτικός & φιλανθρωπικός οργανισμός Έγκριση Υπ. Προεδρ. Κυβ/σεως 23580/5
Ιδρυτής: Δρ. ΣΠΥΡΟΣ ΖΩΔΙΑΤΗΣ (1922-2009) Ειδικός σύμβουλος έκδοσης: Συμεών Ιωαννίδης Δημοσιογραφική επιμέλεια: Γεώργιος Κανταρτζής Εκδότης - Διευθυντής: Φώτης Ρωμαίος office@ologos.gr
Συλλογή ύλης: Φρίντα Τσίνογλου-Λαμπριανίδου Διεκπεραίωση: Μαρίνα Νάκη-Καλογεροπούλου Λογιστήριο: Μαρία Κουράκου-Μησουρά Δημιουργικό-Επιμέλεια εντύπου: Δήμητρα Παπαναγή Εκτύπωση-Βιβλιοδεσία: ΝΕΑ ΓΡΑΦΗ (Δ. Μπιμπούδης) Τηλ.: 210-5767656 FEBRUARY 2021 • NUMBER II • VOL. LXXIX
VOICE OF THE GOSPEL (USPS 942-960)
MONTHLY CHRISTIAN MAGAZINE Published in Greece by the Publishing House “O LOGOS”
Owner: AMG International P.O. Box 182200 Chattanooga, TN.37422
Όταν ο Νώε βγήκε από την κιβωτό
Γιάννης Τσεβάς
ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2021 • TEΥΧOΣ 02 • ΕΤΟΣ 79ο
Δείτε το περιοδικό μας online και συστήστε το στους φίλους σας: https://www.facebook.com/FoniTouEuaggeliou
Founder: Dr. Spiros Zodhiates President: Tasos Ioannidis Special Consultant: Symeon Ioannidis Managing Editor: Fotis Romeos Subscription Rates: One Year $25.00 or $2.00 per copy Postmaster: If undeliverable please send form 3579 to: Voice of the Gospel P.O. Box 182200 Chattanooga, TN. 37422 Second class postage paid, in Chattanooga, TN 37422
ETHΣΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΗ Ελλάδα: 20 € Ευρώπη: 25 € Αμερική: 25 $ Υπ. Χώρες: 30 € ΑΡ. ΛΟΓ/ΜΟΥ ΚΑΤΑΘΕΣΗΣ: ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ 129/48031831 ΙΒΑΝ:GR5101101290000012948031831 / ETHNGRAA Δικαιούχος: A M G INTERNATIONAL EKDOSEIS O LOGOS Τα αποσπάσματα της Παλαιάς Διαθήκης είναι από τη Νέα Μετάφραση της Βίβλου της Ελληνικής Βιβλικής Εταιρίας, © 1997, Εμμ. Μπενάκη 50, Αθήνα. Tα αποσπάσματα της Καινής Διαθήκης είναι από την «Καινή Διαθήκη, εγχειρίδιο μελέτης και ζωής» των εκδόσεων «Ο Λόγος», © 1994, Εμμ. Μπενάκη 28, Αθήνα, εκτός και αν επιλέγει διαφορετικά ο εκάστοτε αρθρογράφος. Χειρόγραφα δημοσιευμένα και μη, δεν επιστρέφονται. Τα δημοσιευμένα ενυπόγραφα άρθρα απηχούν τις απόψεις των συγγραφέων. Η Σύνταξη του περιοδικού διατηρεί το δικαίωμα να περικόπτει τα άρθρα λόγω του περιορισμένου χώρου του περιοδικού.
Προσευχή για Προστασία... «Αυτή είναι η ημέρα που έκανε ο Κύριος· ας αγαλλιαστούμε, και ας ευφρανθούμε σ’ αυτή» (Ψαλμός 118:24).
Κύριέ μου, δεν ξέρουμε τι θα μας φέρει η ημέρα, γι’ αυτό ετοίμασέ μας να δεχτούμε ό,τι κι αν είναι αυτό. Βοήθησέ μας να μη λυγίσουμε, αλλά να μείνουμε ακλόνητοι και γενναίοι. Δώσε μας το Πνεύμα του Ιησού Χριστού κι αυτό να μας καθοδηγεί. Ω, Κύριε, Εσύ να είσαι μαζί μ’ αυτούς που εργάζονται σε διάφορες δουλειές. Σε παρακαλώ, στείλε τους αγγέλους Σου να τους προστατεύουν μέρα και νύχτα. Σ’ εκείνους που είναι στο κρεβάτι της αρρώστιας, δώσε τους υπομονή, κουράγιο, αισιοδοξία και χάρη. Γνωρίζουμε ότι μόνο Εσύ μπορείς να γιατρέψεις τις αρρώστιες τους, να απαλύνεις τον πόνο τους και να τους ευλογήσεις. Να παρηγορήσεις και να ανακουφίσεις εκείνους που πονούν και λυπούνται για την απώλεια αγαπημένων προσώπων τους. Ω, Θεέ μου, μας έπλασες κατ’ εικόνα Σου και μας λύτρωσες διά μέσου του Υιού Σου. Στρέψε το πρόσωπό Σου με συμπόνια κι έλεος σ’ όλη την ανθρωπότητα την περίοδο αυτή της σκληρής δοκιμασίας. Είμαστε αδύναμοι και συχνά αμαρτάνουμε από υπεροψία, ακόμη και από μίσος, Αυτά σκληραίνουν την καρδιά μας και καταστρέφουν τους δεσμούς της αγάπης με τους συνανθρώπους μας. Ζητάμε, Εσύ Κύριέ μας, να δώσεις ειρήνη κι αρμονικές σχέσεις ανάμεσα στα έθνη. Θεέ μου, την περίοδο αυτή, λόγω της πανδημίας, υπάρχουν τόσοι πολλοί άρρωστοι και πολλοί άλλοι που τους φροντίζουν. Κράζουμε σ’ Εσένα, όσο ποτέ άλλοτε, για τη βοήθειά Σου. Η ζωή μας είναι εύθραυστη και αβέβαιη γι’ αυτό ζητάμε από Σένα σοφία και καθαρό μυαλό για να αντιμετωπίσουμε πρωτόγνωρες καταστάσεις. Σε δοξάζουμε και Σ’ ευχαριστούμε για τον αγαπητό Σου Υιό, που άφησε τη δόξα του Ουρανού και έγινε άνθρωπος, για να μοιραστεί μαζί μας τον πόνο αλλά και τις ομορφιές της ζωής. Θεέ του ελέους και των οικτιρμών, ζούμε ένα παρόν με πόνο, κινδύνους και αναταραχή. Κάλυψέ μας με την προστασία του ελέους Σου, φύλαξέ μας και προστάτεψέ μας από τους κάθε είδους εχθρούς. Ανακούφισέ μας με την αίσθηση της παρουσίας Σου, γέμισε την καρδιά μας με γαλήνη και σιγουριά. Δείξε μας πώς θα αντιμετωπίσουμε κάθε θλίψη και οδύνη. Και ακόμη, σ’ αυτούς που είναι στις τελευταίες ημέρες της ζωής τους στη γη, δίνε τους κουράγιο και βεβαιότητα ότι, αν έχουν γίνει παιδιά Σου διά της πίστεως, θα απολαύσουν αιώνια την πραγματική ζωή. Ησυχάζουμε στην παρουσία Σου γνωρίζοντας ότι Εσύ είσαι μαζί μας κάθε στιγμή της ημέρας και της νύχτας. ΑΜΗΝ. Διασκευή: Νικολέττα Π. Πετρίδου, Εκπαιδευτικός ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2021 | 3
Η ΠΑΛΙΓΓΕΝΕΣΙΑ ΤΟΥ ΜΥΑΛΟΥ Ένας Νους που πρέπει να ανακαινιστεί
Η ΠΑΛΙΓΓΕΝΕΣΙΑ ΤΟΥ ΕΘΝΟΥΣ και η Δική μας... Φέτος είναι η χρονιά που το Έθνος μας γιορτάζει τα 200 χρόνια από την εξέγερσή του ενάντια σε μια σκλαβιά 400 ετών. Το 1821 οι Έλληνες πήραν τα όπλα και πολέμησαν για να ζήσουν ελεύθεροι. Η Παλιγγενεσία ενός έθνους, ωστόσο, επεκτείνεται και στην πνευματική του ζωή –όχι μόνο στην ιστορική του πορεία. Φέτος μέσα από μια σειρά άρθρων θα δούμε με ποιους τρόπους μπορεί να λάβει χώρα μια πνευματική παλιγγενεσία στη ζωή μας.
ποτελεί πάγια τακτική των γιατρών Επειδή στον αρχαίο Ισραήλ υπήρχαν διασε ορισμένες εγχειρήσεις εγκεφάλου φόρων ειδών θυσίες (ολοκαυτώματα, αναίνα κρατούν τους ασθενείς ξύπνιους, μακτες κλπ.), θεωρείται ότι εδώ πρόκειται προκειμένου να μπορούν να τους μιλήσουν, για τις «θυσίες κοινωνίας» (σεβάχ σελαμίμ ή κι έτσι να διασφαλίσουν ότι δεν παρεμβαίνουν θυσίες «χαριστήριες» κατά τον Ιώσηπο). Λέσε άλλες περιοχές του εγκεφάλου, που δεν γονταν έτσι επειδή υπαγορεύονταν από την πρέπει. Κατά τη διάρκεια της εγχείρησης, ο απλή ανάγκη του λατρευτή να επικοινωνήσει εγκέφαλος είναι εκτεθειμένος, οπότε το κεφάλι με τον Θεό. Οι θυσίες αυτές (της κοινωνίας) του ασθενούς είναι ακινητοποιημένο, για να διαιρούνταν σε τρία δυσδιάκριτα μεταξύ τους μη δημιουργηθεί πρόβλημα στη διαδικασία. είδη στα κείμενα: ήταν οι «ευχαριστήριες» Ο Παύλος δεν είχε φυσικά υπόψη του θυσίες (τωδάχ – Λευ 7:12-15), οι «προαιρεαυτή την εξέλιξη της χειρουργικής, που έκανε τικές» (νεδαβάχ – Λευ 7:16) και το «τάμα» την εμφάνισή της αιώνες μετά. Το αποτέλεσμα, (νέδερ – κατά τους Ο΄ ευχή (Λευ 7:17 και ωστόσο, ήταν κάπως παρόμοιο: ο απόστολος 22:18-23). Εδώ θεωρείται πως ο Παύλος εννοούσε ότι για να αλλάξει η ζωή μας, και βλέπει τη θυσία κοινωνίας ως ευχαριστία. Ο από άνθρωποι της αμαρτίας να γίνουμε άν- πιστός καλείται να επιλέξει ενεργά να γίνει θρωποι του Θεού, πρέπει πρώτα απ’ όλα να μια ζωντανή θυσία ως πράξη λατρείας προς λάβει χώρα στο μυαλό μας όχι απλά μια εγ- τον Θεό. χείρηση αλλά μια παλιγγενεσία –μια ανακαίΗ παλιγγενεσία του νου σκιαγραφείται νιση από την αρχή. Είναι η Παλιγγενεσία του ειδικότερα στο Ρωμ 12:2: «Μην προσαρμόΜυαλού. ζεστε (συσχηματίζεσθε) στη νοοτροπία αυτού Στην προς Ρωμαίους Επιστολή ο Παύλος του κόσμου, αλλά να μεταμορφώνεστε συξεκινάει το 12ο κεφάλαιο με μια παρότρυνση νεχώς προς το καλό, αποκτώντας το νέο που αρχικά μοιάζει ακατανόητη. Τα εδάφια φρόνημα του πιστού (τῇ ἀνακαινώσει τοῦ 1 και 2 απευθύνονται στον χριστιανό προ- νοός)». σωπικά και του ζητούν να αλλάξει νοοτροπία, Είναι μια «επέμβαση» που καλούμε τον νου. Παραστατικός όπως είναι ο απόστολος, Θεό να την κάνει διαρκώς στο μυαλό μας διά ζητάει από τον κάθε πιστό να της πίστεως. Αποφασίζουμε, προσφέρει θυσία στον Θεό τον δηλαδή, ως χριστιανοί να πάΤου ΧΑΡΗ ίδιο του τον εαυτό, ολόκληρο ψουμε να σκεφτόμαστε όπως ΝΤΑΓΚΟΥΝΑΚΗ harris.dagounakis@gmail.com τον εαυτό του. σκέφτονται οι άνθρωποι του
Α
ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2021 | 5
κόσμου. Είναι γνωστός ο τρόπος σκέψης των ανθρώπων της εποχής μας –του «αιώνα» μας. Μας τον λέει ο απόστολος Ιωάννης στην Α΄ Επιστολή του (2:16): «οι αμαρτωλές επιθυμίες του εγώ – η λαχτάρα ν’ αποκτήσουμε ό,τι βλέπουν τα μάτια μας – και η υπεροψία πως κατέχουμε γήινα αγαθά». Αυτό πρέπει να αλλάξει και πρέπει να αλλάξει από μέσα προς τα έξω. Η διαρκής μεταμόρφωση του νου, η Παλιγγενεσία του Μυαλού μας θα μετατρέψει τις αμαρτωλές επιθυμίες τού εγώ σε αυτό που λέμε «θέλημα του Θεού». Θα αλλάξει τη λαχτάρα ν’ αποκτήσουμε ό,τι βλέπουν τα μάτια μας σε λαχτάρα να αποκτήσουμε ανώτερα πράγματα που θα μας βοηθήσουν στην πνευματική μας ανάπτυξη. Τέλος, θα γκρεμίσει μέσα μας την υπεροψία γι’ αυτά που κατέχουμε, τα φθαρτά αυτής της ζωής, μετατρέποντάς την σε μια άλλη καύχηση, που την αναφέρει αιώνες πριν ο προφήτης Ιερεμίας: «Όποιος θέλει να καυχάται, να καυχάται επειδή είναι ικανός να με γνωρίζει και να ξέρει ότι εγώ, ο Κύριος, ενεργώ με αγάπη, δικαιοσύνη και αξιοπιστία πάνω στη γη» (Ιερ 9:24). Σήμερα θα το λέγαμε: «όποιος θέλει να καυχάται, ας καυχάται για το ότι είναι παιδί του Θεού». Η παλιγγενεσία του νου και η συνεχής αυτή μεταμόρφωση προς το αγαθό, είναι η ανταπόκρισή μας στο έλεος που μας έδειξε ο Θεός. Δεν μας καταδίκασε, όπως μας άξιζε, αλλά από αγάπη μάς δικαίωσε «εν Χριστώ», δηλ. επειδή πλήρωσε ο Χριστός για τις δικές μας αμαρτίες. Αυτό είναι επίδειξη ελέους εκ μέρους του Θεού. Η θυσία αυτή εξάλλου έχει στόχο της να μας οδηγήσει σε μια αλλαγή ζωής. Είναι μια δέσμευση για τη ριζική αλλαγή, μια αντιστροφή του νου και των αξιών μας, των κινήτρων και των μεθόδων μας. Τέλος, αυτή η αλλαγή θα γίνει από μια δύναμη έξω από τον εαυτό μας –από τον 6 | Η ΦΩΝΗ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ
ίδιο τον Θεό. Πολλοί προσπαθούν να διαμορφώσουν ή έστω να επηρεάσουν τον νου μας και όλο μας τον εαυτό: ο κόσμος, ο σατανάς, οι απαιτήσεις της σάρκας κλπ. Τώρα πρέπει να αφεθούμε στη σοφία του Θεού να μας μετασχηματίσει. Είναι αυτό που λέει και αλλού η Γραφή: να κυριαρχήσει το θέλημα του Θεού στη ζωή μας. Κι εδώ πρέπει να ξεκαθαρίσουμε κάτι: Όταν λέμε να κυριαρχήσει το θέλημα του Θεού στη ζωή μας και να το διακρίνουμε ποιο είναι αυτό (δοκιμάζειν), εννοούμε όχι μόνο να αφήσουμε τον Θεό να εκπληρώσει τα σχέδιά του για τη ζωή μας αλλά και να ταυτιζόμαστε απόλυτα με αυτά τα σχέδιά. Ο φαραώ της Αιγύπτου μπορεί να «διέκρινε» το σχέδιο του Θεού να ελευθερώσει τους Ισραηλίτες, αλλά ούτε το αναγνώριζε ούτε, πολλώ μάλλον, χαιρόταν γι’ αυτό! Το ίδιο και οι σκληρόκαρδοι Ιουδαίοι που δεν δέχονταν τον Μεσσία: έβλεπαν ότι η ανυπακοή τους άνοιγε την πόρτα στα έθνη για τη σωτηρία του Θεού αλλά ούτε το αναγνώριζαν ούτε βέβαια χάρηκαν ποτέ γι’ αυτό. Ο πιστός, όμως, που έχει αφιερωθεί σαν ζωντανή θυσία στον Θεό, βλέπει το θέλημα του Θεού να εκπληρώνεται στη ζωή του και χαίρεται γι’ αυτό. Ένας παλιός όμορφος ύμνος λέει: «Τα σχέδιά σου τα άγνωστα, που Συ ποθείς, θ’ ακολουθώ αμέριμνος, γνωρίζων ότι Συ σοφώς με οδηγείς». Πόσο είμαστε πρόθυμοι να προσφέρουμε τον εαυτό μας θυσία στον Θεό; να πάψουμε να καυχόμαστε στον εαυτό μας; να πάψουμε να επιθυμούμε τα του κόσμου; να αλλάξουμε τρόπο σκέψης και ζωής; να παραδοθούμε αμέριμνοι διά πίστεως στη σοφή καθοδήγηση του Κυρίου; Αλλά για να γίνει αυτή η μεταστροφή, είναι ανάγκη να λάβει χώρα μέσα μας η Παλιγγενεσία του Μυαλού που λέγαμε. n
Καταθέτοντας τα χρήματα στους λογαριασμούς που βρίσκονται στο κάτω μέρος της σελίδας 32.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΤΕΡΙΝΗ
ΔΙΑΜΑΧΕΣ ΜΕΤΑΞΥ ΠΙΣΤΩΝ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ Ζούμε σε ημέρες που οι διαμάχες σ’ όλα τα πεδία και επίπεδα καλά κρατούν. Οι διαμάχες στη σφαίρα της πολιτικής είναι σε ημερησία διάταξη. Οι πολιτικοί των διαφόρων κομμάτων αλληλοκατηγορούνται συνεχώς με πραγματικές ή φανταστικές κατηγορίες. Κι όλα αυτά για την εξουσία και το οικονομικό συμφέρον. Οι διαμάχες είναι συχνό φαινόμενο και στον χώρο της οικογένειας. Υπάρχει και η διαμάχη μεταξύ των εθνών, που κάποτε μπορεί να οδηγήσει και σε πόλεμο. Δυστυχώς, η διαμάχη δεν είναι άγνωστη και στους εκκλησιαστικούς χώρους, είτε μεταξύ των διαφόρων χρι8 | Η ΦΩΝΗ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ
στιανικών ομολογιών είτε ανάμεσα στις διάφορες δογματικές αποχρώσεις κι άλλοτε ανάμεσα στα μέλη της ίδιας τοπικής εκκλησίας. Λέγεται ότι δύο σκαντζόχοιροι βρέθηκαν σ’ ένα παγωμένο δάσος. Για να ζεσταθούν, κόλλησε ο ένας πάνω στον άλλο. Όταν όμως ένιωσαν τα αιχμηρά αγκάθια να τους σουβλίζουν, αμέσως αποχωρίστηκαν. Η ζέστη τούς ένωσε, τα δε αγκάθια τούς απομάκρυναν! Πολλές φορές τα μέλη μιας τοπικής εκκλησίας μοιάζουν σαν τους σκαντζόχοιρους. Χρειάζονται ο ένας την κοι-
Του ΓΕΩΡΓΙΟΥ Σ. ΚΑΝΤΑΡΤΖΗ
νωνία του άλλου, συμφωνούν στα δόγματα που πρεσβεύει η εκκλησία τους, αλλά συχνά ο ένας ή κάποτε και οι δύο αφήνουν τ’ αγκάθια του παλιού ανθρώπου να τσιμπούν σε τέτοιο σημείο, που τους αναγκάζει να χωρίσουν. Βέβαια, δεν ακούγεται σωστό από πνευματική άποψη να παραδεχτούμε ότι υπάρχουν χριστιανοί με τους οποίους δεν μπορούμε να συνεργαστούμε. Κι όμως, συχνά δημιουργούνται διαμάχες ανάμεσα σε πιστούς. Κι αυτό συμβαίνει, επειδή ο τρόπος που κάνει ο άλλος τα πράγματα είναι διαφορετικός ή και αντίθετος με τον τρόπο που τα κάνουμε εμείς.
Είναι σημαντικό ν’ αντιμετωπίζουμε τέτοιες καταστάσεις με νηφαλιότητα και πνεύμα Χριστού. Πρώτα υπάρχει η εντολή να αγαπάμε ο ένας τον άλλον. Είναι η δεύτερη μεγάλη εντολή, που είναι στενά συνδεδεμένη με τη μεγαλύτερη εντολή, να αγαπάμε τον Θεό. Ο απόστολος Ιωάννης μάς λέει ότι, αν δεν αγαπάμε
προκαλούν (Παροιμίες 20:3, 18:6). Ο απόστολος Παύλος κατακρίνει την εκκλησία της Κορίνθου για «διαμάχη και διχοστασίες» (Α΄ Κορινθίους 3:3). Οι διαμάχες έχουν πηγή τους τις αμαρτωλές μας επιθυμίες (Ιακ. 4:1). Οι πιστοί του Κυρίου ας μην βάλουν ως προτεραιότητα τις διαφορετικές απόψεις τους, που δημιουργούν
Διαμάχη Παύλου και Βαρνάβα
τον αδελφό μας τον οποίο βλέπουμε, πώς μπορούμε να αγαπάμε τον Θεό, που δεν Τον έχουμε δει; (Α΄ Ιωάννου 4:20). Επίσης, η χριστιανική ενότητα έχει πρώτιστη σημασία. Ο Ιησούς προσευχήθηκε λίγο πριν από τον θάνατό Του για την ενότητα των δικών Του (Ιωάννης κεφ. 17). Η Βίβλος προειδοποιεί ενάντια στη διαμάχη και κατακρίνει αυτούς που την
διαμάχες. Πρέπει να αποφεύγουν κάθε διαμάχη που καταστρέφει την ενότητα. Αντίθετα, να καλλιεργούν την αγάπη. Οι διαμάχες μπερδεύουν τον κόσμο που παρακολουθεί τους χριστιανούς. Σκανδαλίζουν τους νέους στην πίστη. Είναι σημάδι κοσμικότητας και σαρκικότητας και μας αποπροσανατολίζουν από τον απώτερο σκοπό μας να δώσουμε τα Καλά Νέα.
κρύπτουν τις αμαρτίες των ανθρώπων του Θεού. Ο Λουκάς, συγγραφέας των Πράξεων, αναφέρεται στη διαμάχη ανάμεσα στον Βαρνάβα και τον Παύλο, που δεν μπόρεσαν να συμφωνήσουν, αν θα έπρεπε να πάρουν και πάλι μαζί τους τον Ιωάννη Μάρκο στη νέα τους περιοδεία. Ο Βαρνάβας, που ήταν ξάδερφός του, ήθελε να δώσει μια ακόμη ευκαιρία σ’ αυτόν τον νέο. Ο Παύλος όμως
Στο σημείο αυτό θα σχολιάσουμε τη διαμάχη που δημιουργήθηκε ανάμεσα στον απόστολο Παύλο και τον Βαρνάβα (Πράξεις 15:36-39). Οι συγγραφείς της Βίβλου, καθοδηγούμενοι από το Άγιο Πνεύμα, δεν ωραιοποιούν ούτε απο-
ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2021 | 9
δεν ήθελε να το διακινδυνεύσει, επειδή το έργο ήταν τόσο σημαντικό όσο και επικίνδυνο και σκέφτηκε ότι δεν θα ήταν σοφό να πάρουν κάποιον που δεν μπορούσαν να βασιστούν πάνω του. Εξαιτίας αυτού υπήρξε οξεία διαφωνία («παροξυσμός») μεταξύ τους. Υπάρχουν πολλές διαφωνίες μεταξύ των σχολιαστών για το αν ο Παύλος ή ο Βαρνάβας είχε δίκιο! Και οι δύο άνδρες είχαν δίκιο. Ο ένας έβλεπε το έργο της διακονίας κι ο άλλος το πρόσωπο. Καθώς ο Παύλος έβλεπε το έργο, είναι απόλυτα σωστό να πούμε: Δεν θέλουμε κάποιον ως συνεργάτη, που θα μας είναι εμπόδιο. Ο Παύλος ίσως είχε υπόψη τα λόγια του Ιησού: «Κανένας, που βάζει το χέρι του στο αλέτρι και κοιτάζει κατόπιν πίσω, δεν είναι κατάλληλα προετοιμασμένος για τη βασιλεία του Θεού» (Λουκάς 9:62). Το Έργο του Θεού είναι απαιτητικό κι εκείνοι που το αναλαμβάνουν πρέπει να είναι έτοιμοι, με κάθε θυσία να μείνουν σταθεροί ως το τέλος, γιατί αλλιώς το έργο του Θεού τραυματίζεται απ’ αυτούς που το εγκαταλείπουν στη μέση.
Από την άλλη πλευρά ο Βαρνάβας σίγουρα θα συμφωνούσε όσον αφορά τη σπουδαιότητα του έργου, αλλά ενδιαφερόταν και για τον νέο. Ήξερε ότι ήταν ιδιαίτερα προικισμένος. Ναι, σίγουρα είχε αποτύχει, αλλά υπάρχει κάποιος που δεν έχει δοκιμάσει αποτυχίες; Ποιος από εμάς δεν χρειάζεται μια δεύτερη ευκαιρία; Δεν θα ’πρεπε να έχουμε συγχωρητικό πνεύμα, που όλοι το χρειαζόμαστε, για να δώσουμε δεύτερη ευκαιρία; Ο Βαρνάβας, ο γιος της παρηγορίας, ήταν διατεθειμένος να δώσει στον Μάρκο μια δεύτερη ευκαιρία. Κάποιες φορές υπάρχουν διαφορές απόψεων, που απαιτούν χωρισμό. Το θέλημα του Θεού ήταν ο Βαρνάβας να πάρει τον Μάρκο και να πάει στην Κύπρο, γιατί την Κύπρο, τη γενέτειρά του, δεν την είχε επισκεφθεί από τότε που ιδρύθηκαν εκκλησίες εκεί. Επίσης, ήταν το θέλημα του Θεού για τον Παύλο να πάρει τον Σίλα και να πάει στη Συρία και την Κιλικία, γιατί οι εκεί εκκλησίες χρειάζονταν τη διακονία τους. Ασφαλώς όμως δεν ήταν το θέλημα του Θεού
να υπάρχει έντονη διαμάχη ανάμεσά τους. Αυτό δεν ήταν σωστό. Ναι, ήταν το θέλημα του Θεού να χωριστούν. Ασφαλώς, βέβαια, δεν ήταν το θέλημα του Θεού να καυγαδίσουν. Υπάρχουν περιπτώσεις που το Πνεύμα του Θεού οδηγεί τους χριστιανούς να ακολουθήσουν διαφορετικούς δρόμους, να πάνε χωριστά. Θα πρέπει να το κάνουν με χαρά και με πνεύμα αλληλοκατανόησης. Να αφήσουν το Άγιο Πνεύμα να εκφράζεται και με διαφορετικές απόψεις. Από τη διαμάχη μεταξύ Παύλου και Βαρνάβα μαθαίνουμε να μη θεωρούμε τις απόψεις των άλλων ως απειλή για το εγώ μας. Να αναγνωρίζουμε και να τιμούμε το έργο του Θεού που κάνουν οι άλλοι, ακόμα κι όταν έχουμε αποκλίνουσες απόψεις. Προσευχή μας είναι: Δίδαξέ μας, Πατέρα μας, πώς να το εφαρμόσουμε αυτό στην πράξη. Όταν διαφωνούμε με άλλους, βοήθησέ μας να το κάνουμε με τρόπο που να μην θέτουμε σε κίνδυνο ούτε την αλήθεια αλλά ούτε την αγάπη Σου. n
> Μπορείτε να επισκεφτείτε την ιστοσελίδα μας www.nikites.eu με ποικιλία θεμάτων. 10 | Η ΦΩΝΗ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ
Διδάγματα Ζωής Σκέψεις, αποφθέγματα, αρχές και αλήθειες της ζωής
•
• • • • •
Ο Λόγος του Θεού «Όλα να τα κάνετε χωρίς γογγυσμούς και αμφισβητήσεις, για να γίνετε άμεμπτοι και ακέραιοι, παιδιά του Θεού αψεγάδιαστα μέσα σε μια γενιά ανθρώπων πονηρών και διεστραμμένων, ανάμεσα στους οποίους λάμπετε σαν φώτα στον κόσμο, γιατί κατέχετε το Λόγο της Ζωής» (Φιλιππησίους 2:14-16). Αν δεν αυξάνεσαι στην πνευματική σου ζωή και εξετάσεις την αιτία, θα διαπιστώσεις ότι δεν χρησιμοποιείς τακτικά και σωστά το λίπασμα της μελέτης του Λόγου του Θεού και της προσευχής. Στον Λόγο του Θεού αναφέρονται 253 ονόματα του Ιησού Χριστού, ίσως γιατί ήταν αδύνατο διαφορετικά να περιγραφούν όλα τα χαρακτηριστικά και οι ιδιότητές Του. Μην αντικαταστήσεις ποτέ τη μελέτη του Λόγου του Θεού με τη μελέτη άλλων βιβλίων όσο καλών κι αν είναι. Να πίνεις απευθείας από την πηγή και όχι από τα ρυάκια που σχηματίζονται από το νερό της πηγής. Σ’ έναν κόσμο συνεχώς μεταβαλλόμενο μπορείς να στηρίζεσαι με σιγουριά στον αμετάβλητο Λόγο του Θεού. Πολλοί έχουν την τάση να δέχονται τις διδασκαλίες του Λόγου του Θεού μόνο όταν αυτές τους είναι αρεστές και τους συμφέρουν. Τους ακούμε συχνά να λένε, πως κάποιες απαιτήσεις του Λόγου του Θεού έχουν γραφτεί για την κουλτούρα εκείνης της εποχής και πως σήμερα δεν
• • • • • •
ισχύουν. Αλλά αν δεχτούμε αυτή την αρχή, τότε μπορούμε να απορρίψουμε σχεδόν κάθε διδασκαλία και απαίτηση της Αγίας Γραφής. Ο Θεός όμως θέλει να δεχόμαστε και να υπακούμε σε ολόκληρη τη διδαχή του Λόγου Του, είτε τις βρίσκουμε ταιριαστές για την εποχή μας είτε όχι. Αυτό είναι το μονοπάτι των ευλογιών του Θεού. «Είναι αδύνατο να κυβερνήσει κανείς ένα έθνος χωρίς τον Θεό και την Αγία Γραφή» - Γεώργιος Ουάσιγκτων Υπάρχουν δισεκατομμύρια βιβλία στον κόσμο σήμερα, αλλά μονάχα η Αγία Γραφή απαντάει στο πιο κρίσιμο για τον κάθε άνθρωπο ερώτημα: «Από πού ήρθα; Γιατί βρίσκομαι εδώ; Πού πηγαίνω;». Η σκόνη που μαζεύεται πάνω σε μια Αγία Γραφή, που δεν χρησιμοποιείται, βλάπτει πολύ σοβαρά την υγεία. Φρόντισε να την ξεσκονίζεις τακτικά μελετώντας την καθημερινά. Στον πρόσκαιρο αυτό κόσμο, η Αγία Γραφή είναι ένα παράθυρο, μέσω του οποίου βλέπουμε την αιωνιότητα. Η καλύτερη θεραπεία για τον κάθε χριστιανό, αλλά και για τον χριστιανισμό γενικότερα, είναι η μελέτη της Αγίας Γραφής. Αν θέλεις να δεις ποιος πραγματικά είσαι, να κοιτάς κάθε μέρα μέσα στον καθρέφτη της Αγίας Γραφής μελετώντας την. n Συλλογή-Διασκευή: ΣΥΜΕΩΝ Α. ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2021 | 11
Χριστιανική Απολογητική Γωνιά Στη στήλη αυτή το περιοδικό μας αποσκοπεί –με λόγια απλά– να δώσει απαντήσεις σε θέματα που απασχολούν πολλούς ανθρώπους με ερωτήματα γύρω από τα «γιατί» της Πίστης...
Σύντομη περί «ψυχής» συζήτηση Η σχέση νου-σώματος, είναι βασικό ζήτημα στη φιλοσοφία του νου, η οποία μελετά νοητικά γεγονότα, λειτουργίες, ιδιότητες και τη σχέση τους με το φυσικό σώμα, καθώς και το ερώτημα «τι είναι συνείδηση;» και ποια είναι η φύση των νοητικών αυτών καταστάσεων. Ο δυϊσμός σώματος-νου είναι θεώρηση κατά την οποία νοητικά φαινόμενα είναι μηφυσικά. «Νους» και «σώμα» είναι οντότητες διακριτές. Οι ρίζες του δυϊσμού βρίσκονται στον Πλάτωνα, ο οποίος υποστήριζε ότι ο νους είναι ανεξάρτητα υπάρχουσα ουσία. Ο δυϊσμός περιλαμβάνει σειρά απόψεων περί νου και ύλης, καθώς και υποκείμενου και αντικείμενου, σε αντίθεση με άλλες θέσεις, όπως τον φυσικαλισμό. Ο φυσικαλισμός1 είναι η οντολογική θέση ότι τα πάντα είναι φυσικά, ότι δεν υπάρχει τίποτα πέρα και πάνω από το φυσικό. Πρόκειται για μορφή οντολογικού μονισμού -δηλαδή θεώρηση της πραγματικότητας που βασίζεται στην ύπαρξη μίας ουσίας, σε αντίθεση με το δυϊσμό. Ο φυσικαλισμός είναι στενά συνδεδεμένος με τον υλισμό και αναπτύχθηκε με την επιτυχία των φυσικών επιστημών. Οι περισσότεροι σύγχρονοι επιστήμονες του νου υιοθετούν μια φυσικαλιστική θέση, ότι δηλαδή ο νους δεν είναι κάτι ξεχωριστό από το σώμα. Εξακολουθούν να ___________ 1
ή και φυσιοκρατία (νατουραλισμός)
12 | Η ΦΩΝΗ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ
ρωτούν πώς υποκειμενικές ποιότητες και ιδίως η αποβλεπτικότητατων νοητικών καταστάσεων και ιδιοτήτων μπορούν να εξηγηθούν με νατουραλιστικούς όρους. Πολλοί από αυτούς υποστηρίζουν ότι η επιστημονική πρόοδος θα διευκρινίσει πολλά από τα θέματα αυτά· ωστόσο, αυτά απέχουν ακόμη πολύ από το να λυθούν. Θεϊστές φιλόσοφοι, αντιθέτως, θεωρούν τον φυσικαλισμό λανθασμένη τοποθέτηση. Ο Τζεϊμς Πόρτερ Μόρλαντ προτείνει2 τέσσερις ενδείξεις σχετικά με το πως μπορεί κανείς να γνωρίζει αν υπάρχουν αυτές οι νοητικές ιδιότητες και συγκεκριμένα αυτό που ονομάζουμε «ψυχή». Πρώτη ένδειξη είναι αυτό που συνειδητά ονομάζουμε «Εγώ» όταν κοιτάζουμε μέσα μας. Πρόκειται για κάτι ξεχωριστό από το σώμα που μας κάνει να γνωρίζουμε τον εσωτερικό μας άνθρωπο, συναισθήματα και διαθέσεις, ανεξάρτητα από το σώμα μας. Δεύτερη ένδειξη είναι το φαινόμενο των επιθανάτιων εμπειριών.3 Ο Μόρλαντ τις θεωρεί ισχυρό δείκτη για το ότι ο «εαυτός μας» μπορεί να υπάρχει από μόνος του, ακόμα και σε κατάσταση αδυναμίας. Έννοιες όπως η ελεύθερη βούληση, η ηθική, αντιλήψεις περί ενοχής ή αθωότητας συνδέονται με την ψυχή η οποία φαίνεται πως επιβιώνει στις φυσιολογικές αλλαγές του σώματος ή του εγκεφάλου. «Μπορώ να ζήσω, αν κάποια μέρη του εγκεΑπο τον φάλου ή του σώματός μου έχουν ΔΡΑ ΕΡΑΣΤΟ ΦΙΛΟ
αφαιρεθεί, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι είμαι λιγότερο ο εαυτός μου», γράφει. Τρίτη ένδειξη είναι ότι κανένας ερευνητής δεν μπορεί να ερευνήσει την (υποκειμενική) αντίληψή μου για τον «εαυτό» μου. Η επιστήμη περιγράφει τον κόσμο μόνο στο τρίτο πρόσωπο, σε αντίθεση με την ιδιωτικότητά μου, δηλαδή αυτό που καθιστά την «ψυχή», και μεταδίδει αποκλειστικές εμπειρίες στο πρώτο πρόσωπο. Τέταρτη ένδειξη είναι το ίδιο το είναι μου που παραμένει σταθερό και συνιστά την ταυτότητά μου. Μπορεί με την πάροδο του χρόνου η εμφάνισή μου να αλλάζει (π.χ. τα μαλλιά μου ασπρίζουν), αυτό που με ορίζει, η ταυτότητά μου δηλαδή, παραμένει η
του). Υπάρχουν πέντε είδη νοητικών καταστάσεων: Οι αισθήσεις, όταν ευαισθητοποιούνται από θεάματα, ήχους, τον πόνο ή άλλες εμπειρίες αίσθησης. Επιθυμίες που συνδέονται με τις κλίσεις ενός ανθρώπου. Σκέψεις, δηλαδή διανοητικά στοιχεία έκφρασης ή κατανόησης. Πεποιθήσεις που συμπεριλαμβάνουν απόψεις διαφοροποιημένου βαθμού. Και τελικά, πράξεις βούλησης για την εκπλήρωση κάποιων προθέσεων ή την επίτευξη ενός στόχου ως αιτία δράσης.Οι ικανότητες της ψυχής είναι αισθησιακές, βουλητικές, συναισθηματικές και πνευματικές. Η Βίβλος μιλά για την ψυχή και τον νου (ή το πνεύμα) του ανθρώπου. Κάνοντας χρήση της πνευματικής
ίδια. Υπάρχουν ενδείξεις ότι οι αναμνήσεις δεν συσσωρεύονται στον εγκέφαλο, αλλά στην ψυχή, γράφει ο Μόρλαντ. Η Βίβλος περιγράφει την ψυχή ως πραγματική, άυλη ουσία που παρέχει στο σώμα ζωή και συνίσταται σε αυτό που ονομάζουμε «συνείδηση». Η συνείδηση περιγράφεται από ανθρώπινες νοητικές καταστάσεις (ξέχωρα από τις καταστάσεις του εγκεφάλου ή τους νευρώνες
μας ικανότητας, είμαστε σε θέση να αγαπάμε τον Θεό συμμετέχοντας πνευματικά μαζί Του, κάτι ακατανόητο για την φυσικαλιστική ή νατουραλιστική άποψη. Μπορεί να υπάρχει αντικειμενική απόδειξη για την ύπαρξη της ψυχής; Ναι. Πρώτον, είμαστε σε θέση να κάνουμε άλλους να μας αναγνωρίζουν ως όντα συνειδητά μέσω της ικανότητάς μας να επικοινωνούμε μαζί τους σε πραγματικό χρόνο (π.χ. σε συνειδητές συνομιλίες μαζί τους). Δεύτερον, η ικανότητά μας να παραμένουμε οι ίδιοι, παρά τη συνεχή αλλαγή της φυσικής μας «δομής» με την πάροδο του χρόνου μπορεί να εξηγηθεί μόνο μεταφυσικά. n
___________ 2
JamesPorterMoreland, TheSoul. How We Know It’s Real and Why It Matters, Chicago: Moody Publishers, 2014.
3
Έχουν διεξαχθεί και πρόσφατα μελέτες που ερευνούν και καταγράφουν το φαινόμενο αυτό επιστημονικά. Βλ. ιστοσελίδα in.gr, αναζήτηση 12/01/2021: https://www.in.gr/2020/02/02/health/healthnews/ereyna-o-thanatos-einai-thetiki-empeiria/
* Οσοι επιθυμείτε να διαβάσετε περισσότερα ενδιαφέροντα κείμενα του Έραστου Φίλου: https://efilos.blogspot.gr/ https://areopagusbriefs.wordpress.com/ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2021 | 13
Πώς θα μοιάζει η ζωή μας το 2037; ε έρευνα που είχε πραγματοποιήσει το 2013 η Κάπα Research είχε ρωτήσει τους Έλληνες πως φαντάζονταν τη χώρα μας το 2020. Μπορεί να είμαστε στο 2021, αλλά η
Σ
Συγκεκριμένα, το 57% προέβλεπε ορθά ότι το 2020 την Ελλάδα θα κυβερνά ένα μέλος των οικογενειών Καραμανλή, Παπανδρέου ή Μητσοτάκη. Ακόμα, το 68% προέβλεπε σωστά ότι
έρευνα παραμένει ιδιαιτέρως ενδιαφέρουσα. κάποια στιγμή μέχρι το 2020 θα εργαζόμαστε Όπως φαίνεται από τις απαντήσεις, οι Έλληνες από το σπίτι (τηλε-εργασία). Σε αυτό βέβαια, του 2003 είχαν αρκετά καλό προαίσθημα για το τι βοήθησε η έξαρση της πανδημίας του κορωθα συμβαίνει σήμερα (17 χρόνια νοϊού, αφού μέχρι να «χτυπήσει» Από τον μετά), αφού επαληθεύτηκαν 6/10 η πανδημία ελάχιστοι είχαμε δουΤΑΣΟ προβλέψεις τους. λέψει από το σπίτι. ΜΑΡΚΟΥΛΙΔΑΚΗ 14 | Η ΦΩΝΗ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ
Από την άλλη πλευρά, το 87% και 86% προέβλεπε λανθασμένα, πως το 2020 θα έχουμε φάρμακο κατά του HIV/AIDS και κατά του καρκίνου αντίστοιχα, ενώ το 61% πίστευε ότι κάποια στιγμή μέχρι το 2020 θα έχουμε εκλέξει γυναίκα πρωθυπουργό. Η έρευνα αυτή θέτει κάποια ενδιαφέρονται ερωτήματα για τη ζωή μας. Πώς οραματιζόμασταν το 2003 τις ζωές μας, την πατρίδα μας και την κοινωνία μας; Ποιες και πόσες από τις προσωπικές μας προβλέψεις έχουν επιβεβαιωθεί; Πώς οραματιζόμαστε το μέλλον της ζωής μας τα επόμενα 17 χρόνια, εφόσον ο Αιώνιος Τριαδικός Θεός επιτρέψει να παρατείνει το νήμα της ζωής μας μέχρι τότε; Πώς θα μοιάζει ο κόσμος μας το 2037; Ποιοι θα θέλει ο Θεός να είμαστε και πώς θα είμαστε επιτυχημένοι στα μάτια του Θεού; Ο Θεός θέλει το 2037 όσοι αγαπούν τον Χριστό, βασίζονται στο σωτήριο έργο Του για την συμφιλίωση τους με τον Ουράνιο Πατέρα και έχουν μία ζωντανή σχέση μαζί Του, να έχουν αναπτύξει στον μέγιστο δυνατό βαθμό τον καρπό του Αγίου Πνεύματος: «αγάπη, χαρά, ειρήνη, μακροθυμία, καλοσύνη, αγαθοσύνη, πίστη, πραότητα, εγκράτεια» (Γαλάτας 5:22-23). Ο Παύλος αν και απαριθμεί εννέα χαρακτηριστικά, αναφέρεται σε έναν καρπό, επειδή δεν μπορούμε να ισχυριστούμε ότι έχουμε αγάπη χωρίς εγκράτεια, ή καλοσύνη χωρίς πραότητα και μακροθυμία. Το πρώτο και πιο σημαντικό χαρακτηριστικό που ο Θεός θέλει να έχουμε αναπτύξει είναι η αγάπη! Ο Θεός είναι αγάπη (Α΄ Ιωάννου 4:8). Οι εντολές του Θεού βασίζονται στην αγάπη του Θεού προς εμάς. Υπακούμε στον Θεό όταν Τον αγαπούμε (Ιωάννης 14:15,21), ενώ η μεγαλύτερη εντολή στην Αγία Γραφή είναι να αγαπάμε τον Θεό με όλη την καρδιά, ψυχή και διάνοιά μας και τον πλησίον μας σαν τον εαυτό μας. Σ’ αυτές τις δύο εντολές κρέμονται ολόκληρος ο νόμος και οι προφήτες (Ματθαίος 22:37-40).
Επιπρόσθετα, ο Παύλος διδάσκει: «σε κανέναν να μη οφείλετε τίποτε, παρά μονάχα το να αγαπάτε ο ένας τον άλλον· επειδή, εκείνος που αγαπάει τον άλλον, εκπληρώνει τον νόμο» (Ρωμαίους 13:8). Στη συνέχεια παραθέτει μερικές από τις Δέκα Εντολές (Ρωμαίους 13:9) και καταλήγει: «H αγάπη κακό δεν κάνει στον πλησίον· είναι, λοιπόν, εκπλήρωση του νόμου η αγάπη» (Ρωμαίους 13:10). Ο Παύλος στην Α΄ Κορινθίους 13 τονίζει την υπεροχή και σημαντικότητα της αγάπης. Ο Θεός θέλει το 2037 να έχουμε εστιάσει πρωτίστως στην αγάπη μας προς τον Θεό και τον πλησίον μας και στη μεταμόρφωση του χαρακτήρα μας σε αυτόν του Χριστού που είναι και ο καρπός του Αγίου Πνεύματος και δευτερευόντως σε οτιδήποτε άλλο. Σπουδαιότερο από οτιδήποτε θα έχουμε αποκτήσει σε πνευματικό ή υλικό επίπεδο, θα είναι η αξιοποίηση όλων όσων ο Θεός θα μας έχει δώσει, καθώς και η εκπλήρωση της μεγαλύτερης εντολής της Βίβλου. Αυτό τονίζει ο Παύλος όταν λέει: «Και αν έχω προφητεία, και γνωρίζω όλα τα μυστήρια και όλη τη γνώση, και αν έχω όλη την πίστη, ώστε να μετατοπίζω βουνά, αλλά δεν έχω αγάπη, δεν είμαι τίποτε» (Α΄Κορινθίους 13:2). Πιο σημαντικό από όσα θα έχουμε δώσει, θα είναι το κίνητρο της γενναιοδωρίας και προσφοράς μας. Γι’ αυτό και ο Παύλος γράφει: «Και αν διανείμω όλα τα υπάρχοντά μου, και αν παραδώσω το σώμα μου για να καώ, αλλά δεν έχω αγάπη, τίποτε δεν ωφελούμαι» (Α΄ Κορινθίους 13:1-3). Το 2037 θα είμαστε επιτυχημένοι στα μάτια του Θεού, εάν έχουμε αγαπήσει περισσότερο τον Αιώνιο Τριαδικό Θεό της Βίβλου και τον πλησίον μας όπως ο Θεός μας αγάπησε στέλνοντας τον Υιό Του για να παραδοθεί εξαιτίας των παραπτωμάτων μας και να αναστηθεί για τη δικαίωσή μας (Ρωμαίους 4:25). n ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2021 | 15
Η μοναξιά ου ζητήθηκε πρόσφατα να μιλήσω για Αλλά η μοναξιά μπορεί να είναι το αποτέλεσμα το θέμα της μοναξιάς σε μια διαδικτυακή μιας ζωής χωρίς αγάπη, γιατί κάποιος προτίμησε συνάντηση κυριών. Σκέφτηκα τις δικές τη δύναμη από την αδυναμία, το κέρδος από το μου μοναξιές όχι μόνο τον τελευταίο χρόνο αλλά συναίσθημα, το προσωπικό όφελος από τη γενκαι πριν, σε διάφορα στάδια της ζωής μου. ναιοδωρία. Υπάρχει ακόμη κάτι χειρότερο από Σήμερα όσο ποτέ άλλοτε πολλοί άνθρωποι του να είσαι μόνος: όταν οι γύρω σου σε αγνοούν ζουν μόνοι κυρίως στον Δυτικό κόσμο. Οι Αφρι- και φέρονται σαν να μην υπάρχεις». κανοί δεν ξέρουν τι θα πει μοναξιά, γιατί ζουν σε Αν και δεν βρίσκουμε το θέμα της μοναξιάς κοινότητες. Το ποσοστό της μοναξιάς είναι με- στη Βίβλο, διάφοροι άνδρες και γυναίκες που γαλύτερο μεταξύ των ηλικιωμένων. Η κοινωνική θαυμάζουμε, ένοιωσαν τη μοναξιά και το ομοτους απομόνωση απασχολεί τις αρχές σε όλες λόγησαν. Μεταξύ άλλων ο Μωυσής, ο Ηλίας, ο τις μεγάλες πόλεις του Δυτικού κόσμου. Υπάρ- Ιερεμίας, ο ίδιος ο Κύριός μας και ο απόστολος χουν διάφοροι παράγοντες που συμβάλλουν στη Παύλος έζησαν τη μοναξιά, αλλά την νίκησαν, μοναξιά, όπως ο θάνατος του συζύγου -μια εμ- γιατί στράφηκαν πρώτα προς τον Θεό και μετά πειρία πόνου που την πέρασα κι εγώ- και το πέ- προς τους άλλους και μας άφησαν υπέροχα παρασα, η απόσταση της οικογένειας -κάτι που το ραδείγματα. Η μοναξιά δεν τους παράλυσε, γιατί ζω τώρα. Υπάρχουν αναπόφευκτες μοναξιές, αυτό κάνει η μοναξιά, αλλά με τη δύναμη του από τις οποίες υποφέρουν όχι μόνο οι ηλικιω- Θεού και τις υποσχέσεις Του όχι μόνο ξεπέρασαν μένοι αλλά και νεότεροι, ακόμη και παιδιά. τη μοναξιά τους, αλλά βρήκαν τη δύναμη να Η μοναξιά εμφανίζεται σε διαφορετικές βοηθήσουν και άλλους. Το κίνητρό τους ήταν η μορφές. Δημιουργεί ένα βαθύ συναίσθημα άγχους, αγάπη για τους άλλους. ανασφάλειας, αυτολύπης, που συχνά οδηγεί στην Ο Martin Gray το λέει πολύ έντονα: «Εκείνος απελπισία. Η μοναξιά μάς κάνει να χάσουμε τον που γνώρισε την αγάπη, εκείνος που ξέρει να ενθουσιασμό γενικά για τα πράγματα που αγα- αγαπάει δεν θα είναι ποτέ μόνος. Εκείνος που πούσαμε να κάνουμε πριν, ακόμη και την όρεξη. έχει το θάρρος να αγαπήσει, χρειάζεται θάρρος Η μοναξιά μπορεί να οδηγήσει στην κατάθλιψη. και θέληση για να αγαπήσει. Έτσι θα δει να τον Κάτι που πρέπει να προσέχουμε για να μην φτά- πλησιάζουν αυτοί που δέχτηκαν από τα χέρια σουμε σε αυτό το σημείο. του την αγάπη, μέλη οικογένειας ή φίλοι. Αγάπη, Ο Θεός μας έπλασε για να ζούμε σε κοινότητες, αγάπη, αγάπη, είναι η άμυνά μας για τη μοναξιά. μέσα σε μια οικογένεια. Αλλά πολλοί άνθρωποι Όποιος είναι μόνος πρέπει να επιλέξει την αγάπη. αισθάνονται μόνοι μέσα στην οικογένειά τους. Αγάπη για τον κόσμο, αγάπη για όλους, που σηΓνώρισα ζευγάρια που νιώθουν την μοναξιά, μαίνει προσευχή για τον κόσμο. Υπάρχουν άννέοι και παιδιά που ζουν τη μοναξιά. Αυτή η μο- θρωποι που αποφάσισαν να ζήσουν μόνοι, αλλά ναξιά είναι χειρότερη. Μπορεί κανείς να νιώθει χαίρονταν την επαφή με τους άλλους με διάφομόνος, αν και βρίσκεται μέσα σε ένα πλήθος. ρους τρόπους. Η μοναξιά τους δεν ήταν παρά Ο Martin Gray, Εβραίος συγγραφέας, που εξωτερική. Η μοναξιά είναι συχνά εγωισμός». έχασε όλα τα μέλη της οικογένειάς του και υπέΟ Ιωάννης, ο μαθητής του Χριστού, γράφει: φερε πολύ από την μοναξιά, έγραψε: «Η μοναξιά «Να πώς μάθαμε τι είναι αγάπη: Εκείνος πρόσφερε μπορεί να είναι ο πικρός και άδικος καρπός της τη ζωή του για χάρη μας, έτσι οφείλουμε κι ζωής. Όταν νυχτώνει, και όλοι εμείς να προσφέρουμε τη ζωή αυτοί με τους οποίους περπαμας για χάρη των αδερφών μας» Από την τούσαμε στη ζωή μας έχουν προ(Α’ Ιωάννου 3:16). ΣΟΥΛΑ ΜΑΞΙΜΙΑΔΟΥ ISCH σπεράσει και είμαστε πια μόνοι. n
Μ
16 | Η ΦΩΝΗ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ
Περί αγγέλων ραγε υπάρχουν άγγελοι ανάμεσά μας; Ναι, μου απάντησε η φίλη μου κάπως απότομα, μόλις τους κατέβασα από το χριστουγεννιάτικο δένδρο μας. Για να συνεχίσει με έναν μικρό φιλιππικό: Εδώ ο ιός καλπάζει, η πανδημία μαίνεται, άνθρωποι πεθαίνουν κατά χιλιάδες γύρω μας κάθε μέρα, επιχειρήσεις κλείνουν, δεν ξέρουμε τί θα φέρει το αύριο και συ ασχολείσαι με τη Θεολογία... Άλλο σκεφτόμουν εγώ βέβαια, αλλά πώς να της το εξηγήσω στο τηλέφωνο. Δυο μικρές προτάσεις με είχαν βάλει από μέρες σε σκέψη:
η διαμάχη οδήγησε στο τέλος στην ίδρυση της «Ομολογούσης Εκκλησίας» (Bekennende Kirche). Ο ίδιος ήταν ιδρυτικό της μέλος και σε ένα μεγάλο κείμενο με τον τίτλο «Το Πιστεύω μου», μέρος του οποίου είναι το παραπάνω απόσπασμα, ανέπτυξε ξεκάθαρα τις θέσεις του. Διώχθηκε από το ναζιστικό καθεστώς γι’ αυτό που πίστευε και στις 9 Απριλίου 1945, λίγο πριν τη λήξη του πολέμου, εκτελέστηκε με απαγχονισμό. Παρατρέχω τους δίκαιους συλλογισμούς, γιατί ο Θεός να επιτρέπει το κακό και πολύ περισσότερο αν από κάθε κακό μπορεί να βγει «Πιστεύω ότι ο Θεός από κάθε τι, ακόμα και κάτι καλό. Προσωπικά το πιστεύω και το και από το Κακό, μπορεί και θέλει να έχω βιώσει στη ζωή μου. βγάλει Καλό. Γι’ αυτό και χρειάζεται ανΜένω όμως στη διαπίστωση του Μπονχέφερ, θρώπους, οι οποίοι δίνονται με την καρδιά ότι ο Θεός, για το σχέδιό Του, χρειάζεται αντους σ’ αυτό που κάνουν, ώστε το κάθε θρώπους που θα εργαστούν με κάθε τρόπο και τι να βγει και σε καλό». μέσο, ώστε να βγει καλό ακόμα και μέσα από Αυτό το έγραψε ο Ντίτριχ Μπονχέφερ (Diedrich τις πιο δύσκολες καταστάσεις. Ανθρώπους που Bonhöffer), ένας από τους σημαντικότερους δεν θα υπολογίσουν το προσωπικό κόστος, την θεολόγους του περασμένου αιώνα, το 1943, κούραση ή και την ίδια τους τη ζωή, γιατί αυτό δέκα χρόνια μετά την άνοδο του Χίτλερ στην που κάνουν ορίζει τη ζωή τους, τις αρχές τους, εξουσία και στην αρχή της εκκλησιαστικής το πιστεύω τους. Δεν μπορούν δηλαδή να κρίσης της Ευαγγελικής/Λουθηριανής Εκκλησίας κάνουν αλλιώς, κατά τα λόγια και του μεγάλου για τη θέση που θα έπρεπε να μεταρρυθμιστή Μαρτίνου ΛούΑπό την πάρουν οι Διαμαρτυρόμενοι Χριθηρου. ΑΛΤΑΝΑ ΦΙΛΟΥστιανοί απέναντι στο απολυταρΠροσωπικά πιστεύω, ότι και ΠΑΤΣΑΝΤΑΡΑ Διδάκτορα Νομικής χικό χιτλερικό καθεστώς. Αυτή από αυτό το κακό της πανδημίας
Ά
18 | Η ΦΩΝΗ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ
μπορεί να βγει και κάτι καλό για την ανθρωπότητα. Είναι μια ευκαιρία να δει κανείς και διαφορετικά τα πράγματα, κυρίως αυτά που ως τώρα τα θεωρούσαμε αυτονόητα. Την υγεία, τη δουλειά, την οικογένεια, τους φίλους μας... Πότε είπαμε την τελευταία φορά ευχαριστώ, που τα έχουμε; Απ΄την άλλη, ο Θεός πάντα είχε τους απεσταλμένους Του στη γη προκειμένου να επικοινωνήσει με τους δικούς Του, «τους μέλλοντας να κληρονομήσωσι σωτηρίαν» (Εβρ. 1:14). Πρόκειται για ουράνια όντα σε ανθρώπινη μορφή, που εμφανίζονται ξαφνικά για να αναγγείλουν ένα ευχάριστο γεγονός, όπως ήταν για παράδειγμα οι τρεις άνδρες-οδοιπόροι που εμφανίστηκαν ξαφνικά μπροστά στη σκηνή του ηλικιωμένου πλέον Αβραάμ, κατάκοποι και σκονισμένοι, για να του αναγγείλουν ότι θα αποκτήσει γιό, όπως του είχε υποσχεθεί ο Θεός (Γένεση 18:1-5). Για ν’ ακουστεί εκείνο το υπέροχο, «είναι τι αδύνατον εις τον Κύριον;» (14). Άγγελος επισκέφτηκε την Παρθένο Μαρία για να της αναγγείλει ότι θα γεννήσει Υιόν, τον Ιησού, και άγγελος εμφανίστηκε στους έντρομους βοσκούς που φύλαγαν τα κοπάδια τους τη νύχτα για να τους αναγγείλει, με ανθρώπινη φωνή, θριαμβευτικά ότι, «εγεννήθη Σωτήρ... Χριστός Κύριος» (Λουκάς 2:9-12) για να ακουστεί και στις δυο περιπτώσεις, εκείνο το καθησυχαστικό «μη φοβού... μη φοβείσθε». Άγγελοι και άλλα ουράνια όντα φυσικά και υπάρχουν. Αν ψάξει κανείς στην Αγία Γραφή θα βρει πολλές εμφανίσεις τους στη γη! Κάποιες φορές κινούνται και ανάμεσά μας σήμερα χωρίς εμείς να το συνειδητοποιούμε. Αν κάτσει, όμως, ο καθένας μας να σκεφτεί, σίγουρα θα θυμηθεί, ότι σε μια κρίσιμη στιγμή άκουσε για ενίσχυση, το «μη φοβού» από κάποιον που δεν τον περίμενε στο συγκεκριμένο χώρο και τόπο ή πήρε και πάλι θάρρος στα δύσκολα της ζωής του γιατί κάποιος του θύμισε, φαινομενικά άσχετα, «είναι τι αδύνατον εις τον Κύριον;»!
Το βίωσα και το θυμάμαι: Έβγαινα από ένα νοσοκομείο, όπου μόλις είχα αφήσει στα χέρια των γιατρών ένα αγαπημένο μου πρόσωπο με έμφραγμα. Στο προαύλιο με πλησίασε ένας απεσταλμένος «άγγελος», μέλος της τότε τοπικής εκκλησίας μου για να μου πει κάπως συγχυσμένος, ότι τον κάλεσαν στο τηλέφωνο για να έρθει στο νοσοκομείο να φωτογραφίσει κάποιον ασθενή. Όμως ούτε το όνομα του ασθενούς ήταν γραμμένο κάτω στις πληροφορίες, ούτε ο αριθμός αντιστοιχούσε σε κάποιο δωμάτιο. Αφού τα είπε μονορούφι όλα αυτά με ρώτησε με έκπληξη, τί δουλειά είχα εγώ εκείνη τη μέρα στο νοσοκομείο. Ανάμεσα σε λυγμούς του εξήγησα. «Μη φοβάσαι, όλα θα πάνε καλά!», μου είπε και κατόπιν μέσα στο λεωφορείο κρατώντας μου τα χέρια δεν σταματούσε να προσεύχεται για να αναθαρρήσω. Κατεβήκαμε και οι δυο από το λεωφορείο και εγώ πήρα τον ηλεκτρικό από την Ομόνοια για να συνεχίσω για το σπίτι. Ένιωθα ήδη δυναμωμένη. Πριν κλείσουν οι πόρτες μπαίνει βιαστικά ένας κύριος και έρχεται και κάθεται δίπλα μου. Μέσα από τα τόσα βαγόνια του συρμού «διάλεξε» το δικό μου και ήρθε στη δική μου άδεια θέση δίπλα για να κάτσει. Ήμουν σκυμμένη προσπαθώντας να κρύψω τα κόκκινα μάτια μου. Εκείνος είχε βγάλει ένα βιβλίο και διάβαζε. Στη Βικτωρίας καταλάβαμε ο ένας τον άλλον. Αγαπητός φίλος από τα παλιά, μέλος μιας άλλης εκκλησίας, ζήτησε αμέσως να μάθει τί μου είχε συμβεί. Με γνώσεις στα ιατρικά με καθησύχασε όσο μπορούσε. «Είναι τί αδύνατον εις τον Κύριον;», κράτησα τα λόγια του βαθιά μέσα στην καρδιά μου και ευχαρίστησα τον Θεό γιατί στην απελπισία μου δεν με άφησε μόνη, αλλά αντίθετα με έναν ιδιαίτερο τρόπο μου μίλησε και με ενίσχυσε. Για κάποιους βέβαια μπορεί να είναι απλά συμπτώσεις τέτοια συναπαντήματα... n
* Μπορείτε να επισκεφτείτε το ιστολόγιο της Αλτάνας Φίλου Πατσαντάρα http://www.filos-europe. com/from-brussels-with-love/ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2021 | 19
Δυσκολίες, αντιξοότητες, διαρραγή είμαι πράος και ταπεινός στην καρδιά, και σχέσεων, ακατανόητες ενέργειες, και στο βάθος... μόνον ο Χριστός! Δυσκολίες με αδελφούς, με φίλους, με συγγενείς, με συ-
οι ψυχές σας θα βρουν ξεκούραση. Γιατί ο ζυγός μου είναι απαλός, και το φορτίο μου ελαφρό» (Ματθαίος 11:28-30). Το μόνο που χρειάζεσαι λοιπόν, είναι μία στιγμή! Μία στιγμή επικέντρωσης της σκέψης σου σε Κεί νον! Μπορεί ν’ ακούγεται συνηθισμένο, αλλά εί ναι μεγάλη αλήθεια και αληθινή πραγματικότητα!
Μπορεί ν’ ακούγεται συνηθισμένο αλλά είναι μεγάλη αλήθεια και αληθινή πραγματικότητα! νεργάτες! Αντιξοότητες στην δουλειά, στην εργασία, στη γειτονιά, στο σπίτι! Διαρραγή σχέσεων πολλών χρόνων, ή, κοντινών ανθρώπων, οικογενειών! Ενέργειες εχθρικές, υποτιμητικές, αδιάφορες, υποκριτικές! Βρίσκεσαι σε μια αναταραχή, σε έναν ανεμοστρόβιλο, σε μια καταιγίδα απ’ όπου δεν βλέπεις ξέφωτο, δεν υπάρχει φως και χάνεις την ελπίδα σου! Νοιώθεις ότι τίποτε δεν μπορεί να γίνει! Αδύναμος/αδύναμη μπροστά στις καταστάσεις! Αδι κία και απόγνωση σε πλημμυρίζουν! Και τότε στο βάθος του εαυτού σου, ακούς/θυ μ ά σαι/διαβάζεις εκείνο το στοίχο από το παλιό τραγουδάκι/ύμνο! «Μόνο ο Χριστός, μόνο ο σταυρός, φέρνουν σιγουριά μες στην καρδιά. Είναι θαυμαστός και φίλος δυνατός, Αυτός που σου χρειάζεται είν’ ο Χριστός!»
Σε ένα άλλο περιστατικό είπε στον άνθρωπό του: «...Δε θα σ’ αφήσω μόνον, ούτε θα σ’ εγκαταλείψω» (Εβραίους 13:5-6). Επίσης μας διαβεβαιώνει ότι καμία δυσκολία, αντιξοότητα ή αδικία δεν μπορεί να μας χωρίσει από την αγάπη Του! «Κι είμαι πραγματικά βέβαιος πως ούτε θάνατος ούτε ζωή ούτε άγγελοι ούτε άλλες ουράνιες δυνάμεις ούτε παρόντα ούτε μέλλοντα ούτε κάτι άλλο είτε στον ουρανό είτε στον άδη ούτε κανένα άλλο δημιούργημα θα μπορέσουν ποτέ να μας χωρίσουν από την αγάπη του Θεού για μας, όπως αυτή φανερώθηκε στο πρόσωπο του Ιησού Χριστού του Κυρίου μας» (Ρωμαίους 8:38-39). Μπορεί ν’ ακούγεται συνηθισμένο αλλά είναι μεγάλη αλήθεια και μία αληθινή πραγματικότητα!
Έτσι ξαφνικά μπορείς να τον ακούσεις να σου λέει... «Ελάτε σ’ εμένα όλοι όσοι κοπιάζετε «Μόνο ο Χριστός, μόνο ο σταυρός, κι είστε φορτωμένοι, κι εγώ θα σας φέρνουν σιγουριά μες στην καρδιά. ξεκουράσω. Σηκώστε Είναι θαυμαστός και φίλος πάνω σας το ζυγό μου και δυνατός, Του διδαχτείτε από το δικό Αυτός που σου χρειάζεται ΘΟΔΩΡΗ μου παράδειγμα, γιατί είν’ ο Χριστός!» n ΚΑΛΟΓΕΡΟΠΟΥΛΟΥ 20 | Η ΦΩΝΗ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ
«...Δε θα σ’ αφήσω μόνον, ούτε θα σ’ εγκαταλείψω»
ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2021 | 21
ΔΥΟ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΚΙ ΕΝΑ ΑΠΟΦΘΕΓΜΑ
Ιστορία Πρώτη: Στον πρόλογο του βιβλίου
ναντήσαμε έναν ηλικιωμένο γεροδεμένο άντρα, «Εύθυμα Ανέκδοτα για Μουσική και Μουσικούς» που διόρθωνε ένα κομμάτι του δρόμου. Τον («Heitere Anekdoten um Musik und Musiker – χαιρετήσαμε και πιάσαμε κουβέντα μαζί του, κι Atlantis Musikbuch 1997) που συγκέντρωσε ο αυτός πρόθυμα μας έδωσε τις πληροφορίες Julius Bâchi, διαβάζουμε την παρακάτω ενδια- που του ζητήσαμε για το χωριό και τους κατοίκους φέρουσα και άκρως διδακτική ιστορία –για του. Την επόμενη μέρα –ήταν Κυριακή– πήγαμε όσους βέβαια είναι πρόθυμοι να διδαχτούν– να παρακολουθήσουμε την κυριακάτικη λατρεία που έζησε με τη γυναίκα του ο εκδότης του βι- της εκκλησίας στο Μύνστερ. Η εκκλησία με το βλίου στη διάρκεια των διακοπών τους σε μια ωραίο κιγκλίδωμα από πολύτιμο ξύλο και το εξοχική τοποθεσία κοντά στην πόλη Μύνστερ όμορφο εκκλησιαστικό όργανο ήταν «χάρμα οφθαλμών» («Augenweide»). Ένα πολύ ωραίο (Münster) της Γερμανίας: «Σε κάποια από τις «εξερευνήσεις» μας δια- πρελούδιο από το όργανο, μια σωστή συνοδεία κρίναμε κάπου ψηλά μια όμορφη εκκλησούλα στην υμνωδία του εκκλησιάσματος, και στο κλείκαι μερικά σπιτάκια. «Λι» λεγόταν το χωριουδάκι, σιμο ένα κομμάτι υψηλών τεχνικών απαιτήσεων, και βέβαια μ’ ένα τέτοιο όνομα θα μπορούσε άγνωστο ακόμη και σ’ έναν επαγγελματία μουσικό όπως εγώ, μου κέντρισαν την περιέργεια να κάλλιστα να βρίσκεται κάπου στην πληροφορηθώ ποιος ήταν αυτός Κίνα... Την άλλη μέρα, ξεκινώντας Από τον ο οργανίστας που είχαμε αποποδαρόδρομο από το Μύνστερ καΣΤΕΦΑΝΟ λαύσει, να τον ευχαριστήσω και τευθυνθήκαμε προς αυτό το χωριό. ΚΑΤΣΑΡΚΑ να τον συγχαρώ για το παίξιμό Πολιτικό Μηχανικό Κάπου στην άκρη του δάσους συ22 | Η ΦΩΝΗ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ
του. Φαντασθείτε λοιπόν την έκπληξή μου όταν ανεβαίνοντας στον εξώστη αντίκρυσα καθισμένο στο εκκλησιαστικό όργανο τον εργάτη που είχαμε συναντήσει την προηγούμενη μέρα! Τον ρώτησα από πού έμαθε να παίζει τόσο ωραία. Μου απάντησε ταπεινά πως δεν είχει πάρει ούτε ένα μάθημα εκκλησιαστικού οργάνου, και πως απλά είχε μάθει να διαβάζει νότες από το μάθημα της ωδικής στο σχολείο του. Με μια θερμή χειραψία αποχαιρετιστήκαμε μ’ αυτόν τον σεμνό, συμπαθητικό και υπερβολικά ταλαντούχο «θεράποντα των μουσών»».
Ιστορία Δεύτερη:
«Τον φώναζαν Μπάχα», γράφει ο Ηλίας Μαγκλίνης στην «Καθημερινή» της Κυριακής πριν από μερικούς μήνες. «Ποτέ δεν έμαθα το πραγματικό του όνομα. Ήταν ένα φόβητρο για εμάς τους 17χρονους, ο Μπάχας με την μπιροκοιλιά, τα γένια και τα μακριά μαλλιά, κυρίως όμως ήταν το ψαρωτικό του βλέμμα. Υποθέτω τον είχαν εκεί για να επιβάλλει την τάξη. Στο «Number One» της Γλυφάδας του 1987-88, το υπόγειο μπιλιαρδάδικο με τα ηλεκτρονικά παιχνίδια, ο Μπάχας ήταν ο μπαμπούλας του μαγαζιού [...] Δεν ξέρω ποιος πήγε και του είπε ότι άκουγα με μανία κλασική μουσική. Ήταν η εποχή που είχα αποφασίσει πως θα γίνω μουσικολόγος. Ήμουν ο «περίεργος» της παρέας και μάλλον όποιος του το είπε, το έκανε για να με πάρει στο ψιλό ο Μπάχας και να το διασκεδάσουν. «Δεν μου λες, εσύ είσαι που ακούς Μπετόβεν και τέτοια;» με ρώτησε με ύφος επιλοχία προς τον ψαρωμένο νεοσύλλεκτο. Έκλεισα τα μάτια και κάτι ψέλλισα. Έπειτα είπε το αδιανόητο: «Θέλω να μου γράψεις μια κασέτα». Είχε ξαφνικά πάρει την έκφραση παιδιού που κάνει ζαβολιά. «Κασέτα;» ρώτησα κάπως άναυδος. «Ναι, ρε. Με Μπετόβεν και τέτοια. Να τα βάζω εδώ να χάνομαι. Όχι τσιρίδες και όπερες, να πούμε. Θέλω βιολιά, βιολοντσέλα –ορχήστρα, πώς το λένε». Και όμως, μιλούσε σοβαρά. Του έγραψα μια ενενηντάρα κασέτα: Μπετόβεν, Σούμπερτ, Μπραμς, Μπρούκνερ, το πένθιμο εμβατήριο του Ζίγκφριντ από τον Βάγκνερ –«και τέτοια». Κι έτσι, ένα απόγευμα το «Number One» πλημ-
μύρισε από ήχο συμφωνικό. Οι πάντες γελούσαν, αλλά ο Μπάχας το απολάμβανε πίσω από την μπάρα. Κουνούσε χέρια και κεφάλι σαν μαέστρος κι έδειχνε εκστασιασμένος. Ήμουν σίγουρος ότι θα την έβρισκε με τον Όζι Όσμπορν, όχι με την 4η του Μπραμς. Αλλά η ζωή κρύβει εκπλήξεις»... Δεν σας έχουν τύχει κατά καιρούς τέτοιου είδους εκπλήξεις; Σ’ εμένα αρκετές, και κάποιες από αυτές από χριστιανούς αδελφούς που ούτε καν το φανταζόμουν ...
Απόφθεγμα: Το είπε ο Μίκης Θεοδωράκης σε συνέντευξή του στη γερμανική εφημερίδα «Frankfurter Allgemeine Zeitung», λίγο προτού ξεσπάσει η μεγάλη οικονομική κρίση, την εποχή της ανεξέλεγκτης κατανάλωσης που εύστοχα χαρακτηρίστηκε «εποχή της αστακομακαρονάδας»: «Θα πρέπει να διακόψουμε αυτόν τον μοιραίο χορό του σύγχρονου ανθρώπου γύρω από το χρυσό μοσχάρι, θα πρέπει να διακόψουμε με τα λιτά μέσα του πολιτισμού τον φαύλο κύκλο της ανθρώπινης αλλοτρίωσης, να δώσουμε στην απλή ταμία του σουπερμάρκετ, αυτήν που για να αγοράσουν οι δικοί της αυτοκίνητο αναλώνεται καθημερινά χτυπώντας τιμές και περνώντας πιστωτικές κάρτες από τη σχισμή της συσκευής, να της δώσουμε να ακούσει Χέντελ, Βιβάλντι και Μπαχ»...
Σημείωση: Όλα τα παραπάνω αφιερώνονται σε ποιμένες, πρεσβυτέρους, απλά μέλη εκκλησιών, ακόμη και σε μουσικούς σ’ ολόκληρο τον κόσμο που όλοι αυτοί υποστηρίζουν ότι η «κλασική» μουσική είναι μονάχα για «γραμματιζούμενους», για «σπουδαγμένους» και για «ειδικούς» (και μερικοί μάλιστα –πιο προχωρημένοι– διατείνονται ότι η ενασχόληση μαζί της είναι ακατάλληλη για χριστιανούς και για εκκλησίες, γιατί μια τέτοια ενασχόληση δεν είναι αρκετά «πνευματική») και αγωνίστηκαν φιλότιμα να διώξουν και τα τελευταία υπολείμματά της από τις εκκλησίες τους, και να κρατήσουν μονάχα «εκείνα που αρέσουν στον κόσμο» –και τα κατάφεραν...
n
* Μπορείτε να διαβάσετε κείμενα του Στ. Κατσάρκα σε ποικιλία θεμάτων στο παρακάτω: https://www.nikites.eu/category/stefanoskatsarkas/ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2021 | 23
Από τον Επιούσιο Άρτο...
Ο ΕΠΙΟΥΣΙΟΣ ΑΡΤΟΣ είναι ένα πολύτιμο, καθημερινό, πνευματικό βοήθημα για τον άνθρωπο του σήμερα... Mια εξαμηνιαία έκδοση που δε θα πρέπει να λείπει από κανένα χριστιανικό σπίτι. Ετήσια συνδρομή Για νέες συνδρομές: τηλ. 210.4834214
Ελλάδα: Αμερική: Υπ. Ευρώπη: Υπ. Χώρες:
12 € 25 $ 15 € 16 €
* Από το τεύχος του | 1-6/2021 ΜΑΪΟΣ 2020 24 Επιουσίου Άρτου
ΤΑ ΝΕΑ ΤΟΥ ΣΠΟΡΕΑ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2021 ΤΟ ΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ
Αγαπητοί μας αδελφοί και φίλοι... Για πολλούς από εμάς, το 2020 υπήρξε μια χρονιά που θα θέλαμε να αφήσουμε πίσω μας πολύ γρήγορα. Νομίζω όλοι συμφωνούμε πως δεν θα την ξεχάσουμε ποτέ. Ο COVID-19, οι σχετικοί αποκλεισμοί και ο παγκόσμιος πόνος που προκλήθηκε, ήταν πρωτόγνωρο γεγονός στη ζωή μας. Ωστόσο, μέσα στο χάος της τραγωδίας, είδαμε τον Θεό να εργάζεται με θαυμαστούς τρόπους. Οι συνεργάτες μας σ’ όλο τον κόσμο βοήθησαν ανθρώπους που χρειάζονταν και φυσική και πνευματική υποστήριξη, δείχνοντας πως ο Θεός μπορεί να αποκαταστήσει την ελπίδα που είχε χαθεί. Το 2020 είχαμε πολλές φυσικές καταστροφές, οι οποίες συμβαίνουν βέβαια συχνά, παρόλο που δεν γνωρίζουμε πότε θα συμβούν. Οι τυφώνες Eta και Iota στη Γουατεμάλα προκάλεσαν καταστροφές σε περιοχές που διακονούμε ως Ιεραποστολή, και ο τυφώνας Ulysses στις Φιλιππίνες προκάλεσε ζημιές στα Κέντρα Ανάπτυξης Παιδιών και Νέων. Ευχαριστούμε και δοξάζουμε τον Θεό που μας έδωσε τα μέσα και τη δυνατότητα να σταθούμε αρωγοί στους ντόπιους συνεργάτες μας σ’ αυτές τις χώρες και να αντιμετωπίσουμε άμεσα τις ανάγκες που ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2021 | 25
ΤΟ ΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ δημιουργήθηκαν από τις φυσικές αυτές καταστροφές. Ξέρουμε πως τέτοιες φυσικές καταστροφές δεν θα παύσουν να συμβαίνουν, αλλά πιστεύουμε πως με τη χάρη του Θεού, θα μπορέσουμε να συνεχίσουμε την προσφορά βοήθειας στους ανθρώπους που πλήττονται. Αλλά, όπως όλοι το βιώσαμε και το ξέρουμε, η μεγαλύτερη καταστροφή -ένα γεγονός που κανείς δεν μπορούσε να προβλέψει- ήταν η πανδημία του κορωνοϊού. Σχεδόν δύο εκατομμύρια άνθρωποι έχουν πεθάνει από τον κορωνοϊό, περισσότερα από 100 εκατομμύρια αντιμετωπίζουν ακραία κατάσταση φτώχειας και εκατομμύρια άλλοι υποφέρουν σωματικά και συναισθηματικά. Όλη η ανθρωπότητα έχει καταπονηθεί και υποφέρει εξαιτίας της πανδημίας. Ωστόσο, σκέφτομαι πως μπορεί κι εσείς, όπως κι εγώ, να έχετε βιώσει την καλοσύνη, την πιστότητα και την πρόνοια του Θεού με πολλούς και απροσδόκητους τρόπους τη δύσκολη αυτή χρονιά. Παρ’ όλες τις δυσκολίες, ο Θεός έχει καλύψει τις ανάγκες των διακονιών της Ιεραποστολής μας σε βαθμό που δε θα μπορούσαμε ούτε να φανταστούμε με αποτέλεσμα να δούμε άφθονη πνευματική καρποφορία σ’ όλον τον κόσμο. Το γεγονός αυτό με κάνει πολύ αισιόδοξο και για το μέλλον. Το πιστεύω απόλυτα και είμαι βέβαιος πως ο Θεός που δεν μας έχει αφήσει μέχρι τώρα, δε θα αφήσει ούτε και στο μέλλον το ευλογημένο αυτό έργο που με τη χάρη Του επιτελούμε, αν εμείς συνεχίσουμε να μένουμε πιστοί σ’ Αυτόν και στο θέλημά Του. Θα συνεχίσει ο Θεός να μας προστατεύει, να μας παρέχει τα αναγκαία για τη συνέχιση του έργου Του και να κάνει απίστευτα πράγματα για να οδηγήσει αμαρτωλούς σε μετάνοια και σωτηρία σ’ όλον τον κόσμο. Μέσω της πανδημίας και των άλλων φυσικών καταστροφών που συμβαίνουν, ο Θεός μάς έχει δώσει το προνόμιο να εκδηλώσουμε και να δείξουμε την αγάπη Του στους συνανθρώπους μας σε ανάγκη. Κι αυτό θα συνεχίσουμε να κάνουμε με τη χάρη Του, για να βοηθούμε τους ανθρώπους και να μεταμορφώνουμε άτομα και κοινωνίες με το Ευαγγέλιο και την αγάπη του Χριστού. Η παράκλησή μου σ’ εσάς, τους φίλους και υποστηρικτές μας, είναι να συνεχίσετε να μας έχετε στην προσευχή σας, ώστε ο Θεός να ανοίγει όλο και περισσότερες πόρτες για ευαγγελισμό του κόσμου, όπως γράφει ο απόστολος Παύλος στην προς Κολοσσαείς επιστολή του 4:3 και να μας δίνει τη σοφία, τη δύναμη και τα μέσα να φέρουμε σε πέρας την αποστολή μας. Με την εν Χριστώ αγάπη μου, ο συνεργάτης σας στο έργο του Θεού, Τάσος Ιωαννίδης 26 | ΤΑ ΝΕΑ ΤΟΥ ΣΠΟΡΕΑ
ΤΑ ΝΕΑ ΤΟΥ ΣΠΟΡΕΑ ME TO XΕΡΙ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ Η ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΗ ΜΑΣ ΦΤΑΝΕΙ ΠΑΝΤΟΥ
Ομορφιά μέσα από τις στάχτες! διακονία TAVA της Ιεραποστολής μας προέκυψε μέσα από τις στάχτες μιας καταστροφής. Η έκρηξη του ηφαιστείου Fuego στη Γουατεμάλα, επέφερε τον θάνατο εκατοντάδων ανθρώπων και άφησε άστεγους χιλιάδες άλλους. Η Ιεραποστολή μας ανταποκρίθηκε αμέσως, διοργανώνοντας εκστρατεία, σε εθνικό επίπεδο, για την παροχή των απαραίτητων εφοδίων: φαγητό, νερό και ρούχα. Μετατρέψαμε τα σχολεία και τα κέντρα μας σε χώρους συλλογής και διανομής των βασικών αγαθών, μέσω της κοινωνικής δικτύωσης σ’ όσους είχαν ανάγκη. Προσφέραμε είδη άμεσης ανάγκης στους πυροσβέστες και σ’ εκείνους που εργάζονταν εντατικά για τον εντοπισμό επιζώντων κάτω από τα ερείπια κατεστραμμένων σπιτιών. Η λάβα έλιωσε τις μπότες τους. Η Ιεραποστολή μας βοήθησε και τους προμήθευσαν με νέες μπότες. Τα καταφύγια ήταν γεμάτα από πονεμένες οικογένειες που σκέφτονταν όλα όσα είχαν χάσει: τα αγαπημένα τους πρόσωπα, τα σπίτια τους και όλα τα υπάρχοντά τους. Τα παιδιά ήταν συντριμμένα από τη θλίψη. Πολλά απ’ αυτά έκαναν προσευχή και έλπιζαν να βρουν τους γονείς τους. Άλλα, πάλι, θρηνούσαν την απώλεια της οικογένειάς τους χωρίς καμία ελπίδα. Η ομάδα προστασίας παιδιών της Ιεραποστολής μας πήγε στα καταφύγια, παρέχοντας συμβουλές και προσπαθώντας να δώσει κουράγιο στα παιδιά και δείχνοντας στους ανθρώπους τη μοναδική πραγματική ελπίδα μας στη ζωή, τον Ιησού Χριστό. Καθώς περνούσαν οι μέρες, οι ντόπιοι συνεργάτες μας και υπεύθυνοι των διακονιών μας, έχτισαν προσωρινά σπίτια και οι ιεραπόστολοί μας Gary και Rachel De León οργάνωσαν διακονίες ανακούφισης για εκατοντάδες άστεγες οικογένειες. Καθώς ο Gary και Rachel άρχισαν να αναπτύσσουν σχέσεις με τις οικογένειες, ο Κύριος μίλησε στις καρδιές τους και άρχισαν να τις καλούν να ενταχθούν σε πρόγραμμα παροχής πλήρους βοήθειας. Για το πρόγραμμα αυτό επέλεξαν το όνομα TAVA ή στα Εβραϊκά «Κιβωτός του Νώε». Το όνομα φάνηκε να αντικατοπτρίζει τέλεια τα αισθήματα αγάπης που τους είχε δώσει ο Κύριος για να υπηρετήσουν εκείνους που επλήγησαν από την καταστροφή. Εκείνοι που εργάζονται στη διακονία TAVA άρχισαν να κάνουν τακτική διανομή τροφίμων και άλλων βασικών υλικών σ’ όλη την κοινότητα
Η
ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2021 | 27
ME TO XΕΡΙ ΤΗ Σ ΑΓΑΠΗΣ Η ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΗ ΜΑΣ ΦΤΑΝΕΙ ΠΑΝΤΟΥ και να μιλούν για τον Χριστό σ’ όσους συναντούσαν. Άρχισαν να έχουν επαφές με ντόπιους ποιμένες και να τους ενθαρρύνουν να ξεκινήσουν κι αυτοί υπηρεσίες παροχής βοήθειας. Σε μια περίπτωση πρόσφεραν τους πόρους για να χτιστεί μια εκκλησία. Μια τεράστια πρόκληση ήταν να σκεφτούμε τι απασχόληση μπορούμε να προσφέρουμε στα παιδιά και τους νέους που περιφέρονταν στα καταφύγια χωρίς να έχουν κάτι σπουδαίο να κάνουν. Για να τους προσφέρουν κάτι ουσιαστικό και χρήσιμο για μετάβαση τους σ’ ένα καλύτερο περιβάλλον, ο Gary και η Rachel δημιούργησαν ένα πρόγραμμα σπουδών για εξασφάλιση επαγγελματικής αποκατάστασης. Τα απογεύματα τους δίδασκαν Βιβλικά μαθήματα. Πέρσι, το πρόγραμμα προσέφερε εκπαίδευση σε 110 παιδιά. Τους έδωσαν την ευκαιρία να μάθουν κιθάρα, αθλητισμό και άλλες δραστηριότητες. Το πρόγραμμα περιλάμβανε, επίσης, ένα γεύμα, που αποτελούσε μεγάλη βοήθεια για την κοινότητα, καθώς οι κάτοικοι εκεί είχαν χάσει τα αγροκτήματά τους που είχαν θαφτεί κάτω από τη λάβα. Στο κέντρο αυτό δόθηκε το όνομα: Κέντρο Ανάπτυξης Παιδιών Tikva. Στα εβραϊκά «tikvah» σημαίνει «ελπίδα». Είμαστε ευγνώμονες στον Θεό, που στην τραγωδία αυτή μας χρησιμοποίησε να δημιουργήσουμε αυτές τις διακονίες. Πολλά από τα παιδιά του προγράμματος έχασαν μέλη της οικογένειάς τους κατά την έκρηξη, και η Tikva τους δίνει μια δεύτερη ευκαιρία για μια καλύτερη ζωή. Η διακονία της Ιεραποστολή μας στη Γουατεμάλα ξεκίνησε πριν από 44 χρόνια με αφορμή μια άλλη φυσική καταστροφή. Ένας μεγάλος σεισμός σκότωσε δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους. Με την πάροδο των ετών, έχει εξελιχθεί σε μια διακονία που υποστηρίζει χιλιάδες παιδιά και τις οικογένειές τους σε 37 κοινότητες μέσω χριστιανικών σχολείων, προγραμμάτων παροχής ιατρο28 | ΤΑ ΝΕΑ ΤΟΥ ΣΠΟΡΕΑ
ΤΑ ΝΕΑ ΤΟΥ ΣΠΟΡΕΑ ME TO XΕΡΙ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ Η ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΗ ΜΑΣ ΦΤΑΝΕΙ ΠΑΝΤΟΥ φαρμακευτικής περίθαλψης, προγραμμάτων διατροφής, μιας κατασκήνωσης που λειτουργεί όλο το χρόνο και πολλών άλλων έργων. Σε όλα αυτά τα προγράμματα, ο Χριστός διακηρύσσεται, και τα καλά νέα του Ευαγγελίου μεταδίδονται σε κάθε ευκαιρία. Η TAVA δημιουργήθηκε στη Γουατεμάλα πριν από δύο χρόνια και έχει ήδη εξελιχθεί σε μια όμορφη διακονία της Ιεραποστολής μας. Τώρα λειτουργούμε ένα σχολείο στη νέα μόνιμη κοινότητα επενδύοντας στη ζωή των οικογενειών αυτών για πολλά ακόμη χρόνια. Είναι απίστευτο να βλέπει κανείς την ομορφιά που μπορεί να φέρει ο Κύριος μέσα από τις στάχτες. Μέσω της διακονίας TAVA, η Ιεραποστολή μας μπόρεσε επίσης να αναπτύξει ένα πιο σταθερό πρότυπο μοντέλο για να είναι έτοιμη να προσφέρει βοήθεια και ανακούφιση όταν συμβούν μελλοντικές καταστροφές. Αυτό ακριβώς και έγινε μετά τους τυφώνες Ήτα και Γιώτα, όταν οι ντόπιοι συνερ-
γάτες μας κινητοποιηθήκαν γρήγορα με συντονισμένες προσπάθειες παροχής βοήθειας σε χιλιάδες θύματα. Ο χρόνος που μας πέρασε έφερε μια από τις πιο μεγάλες προκλήσεις και δοκιμασίες για όλους μας. Ήταν επίσης μια χρονιά τεράστιων ευλογιών καθώς μας έδωσε την ευκαιρία να φέρουμε στους ανθρώπους την ελπίδα που δίνει ο Χριστός, πιθανώς στην πιο απελπιστική στιγμή που πολλοί έχουν βιώσει στη ζωή τους. Η Γουατεμάλα είναι μια από τις χώρες του κόσμου που πλήττεται περισσότερο από φυσικές καταστροφές. Ας προσευχόμαστε ο Κύριος να μεταμορφώσει πολλές ζωές μέσω της νέας αυτής διακονίας μας κι όσοι πλήττονται από φυσικές καταστροφές να βρουν ελπίδα και καταφύγιο στον Κύριο. Ας προσευχόμαστε επίσης για την ασφάλεια του Gary και της Rachel, καθώς συνεχίζουν να υπηρετούν με πιστότητα τον Κύριο κάτω από δύσκολες καταστάσεις βοηθώντας εκείνους που έχουν ανάγκη. ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2021 | 29
ME TO XΕΡΙ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ Η ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΗ ΜΑΣ ΦΤΑΝΕΙ ΠΑΝΤΟΥ
Τι έχουν προσφέρει πλημμύρες και πανδημία...
Νέα από την Κένυα
ιαβάστε παρακάτω μια επιστολή του ντόπιου συνεργάτη της Ιεραποστολής μας Samuel Muchiri στην Κένυα. Ο εργάτης μας αυτός εργάζεται με πιστότητα παρέχοντας τρόφιμα και προμήθειες σε ποιμένες των οποίων οι εκκλησίες έκλεισαν από την περασμένη άνοιξη. Ακολουθεί το γράμμα:
Δ
Σας ευχαριστώ πολύ για τη συνεχή υποστήριξη των διακονιών μας και των οικογενειών των ανθρώπων που βοηθούμε εδώ στην Κένυα. Μακάρι να ήσασταν όλοι εδώ για να δείτε τη χαρά και τον ενθουσιασμό στα πρόσωπα του λαού της Κένυας όταν παραδίδουμε τα τρόφιμα και τα είδη καθαριότητας. Τα δέχονται πάντα με δάκρυα χαράς και ευγνωμοσύνης. Μ’ αυτόν τον τρόπο τους προσφέρουμε ελπίδα που τόσο την χρειάζονται. Ο COVID-19 δημιούργησε πολλές δυσκολίες στον τομέα της διακονίας μας. Με μια δραστική μείωση του εβδομαδιαίου εισοδήματος των ποιμένων μας, πολλές οικογένειες αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα χωριά και τις πόλεις, όπου υπηρετούσαν, για να επιστρέψουν σε πιο προσιτές και αγροτικές κατοικίες. Οι εκκλησίες μας κατά τη διάρκεια της πανδημίας έχουν βρεθεί αντιμέτωπες με σημαντικές δυσκολίες. Πολλές εκκλησίες έχουν χάσει τη δυνατότητα υποστήριξης των ποιμένων τους, αναγκάζοντάς τους να βρουν κάποιους άλλους τρόπους για τη συντήρησή τους. Για παράδειγμα, ορισμένοι ποιμένες, για να βάλουν φαγητό στο τραπέζι τους, κάνουν τον ταξιτζή με τις μοτοσικλέτες τους, τις οποίες προηγουμένως τις χρησιμοποιούσαν για να πηγαίνουν και να κηρύττουν το Ευαγγέλιο σε αγροτικά χωριά.
Και δεν ήταν μόνο το ότι πασχίζαμε να αντιμετωπίσουμε τις συνέπειες της πανδημίας, ήρθαν και σοβαρές πλημμύρες που έχουν κυριολεκτικά βυθίσει ολόκληρες πόλεις και αγροκτήματα, αναγκάζοντας τους ποιμένες και τα εκκλησιάσματά τους να καταφύγουν σε υψηλότερους τόπους. Εμείς ταξιδεύουμε σ’ όλη τη χώρα κουβαλώντας τρόφιμα και είδη πρώτης ανάγκης μέσα σε καλάθια. Θυμάμαι ιδιαίτερα μια περίπτωση όταν ζητήσαμε να επισκεφτούμε το σπίτι ενός από τους ποιμένες μας.
30 | ΤΑ ΝΕΑ ΤΟΥ ΣΠΟΡΕΑ
ΤΑ ΝΕΑ ΤΟΥ ΣΠΟΡΕΑ ME TO XΕΡΙ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ Η ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΗ ΜΑΣ ΦΤΑΝΕΙ ΠΑΝΤΟΥ Στην αρχή δίσταζαν να μας δεχτούν μέσα στο σπίτι. Αργότερα ανακαλύψαμε ότι ο λόγος του δισταγμού τους να μας δεχτούν στο σπίτι τους ήταν ότι δεν είχαν φαγητό για να ετοιμάσουν ένα γεύμα για εμάς. Όταν τελικά μας δέχτηκαν, έμειναν έκπληκτοι με τη βοήθεια που τους πήγαμε και άρχισαν να κλαίνε από συγκίνηση. Ήταν μια μοναδική εμπειρία για μας να δούμε τον αντίκτυπο που έχει μια πράξη που ο Θεός μάς βάζει να κάνουμε για τους ανθρώπους αυτούς.
Θα θέλαμε να σας παρακαλέσουμε να προσεύχεστε ιδιαίτερα για τα εξής: • Για προμήθειες έκτακτης ανάγκης στους ποιμένες και τις οικογένειές τους που πλήττονται από τις πλημμύρες . • Για συνεχείς προμήθειες στις οικογένειες που έχουν επηρεαστεί από την πανδημία. • Για δημιουργία γραφείου της AMG στην Κένυα και για ντόπιους συνεργάτες. Samuel Muchiri - Ποιμένας
n ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2021 | 31
O σκοπός της ιεραποστολής μας είναι: ❉ Να δώσει σε κάθε άνθρωπο στη γη τουλάχιστον μια ευκαιρία να καταλάβει και ν’ ανταποκριθεί στο Ευαγγέλιο. ❉ Να εκφράσει την ευσπλαχνία του Χριστού στις φυσικές ανάγκες του ανθρώπου σ’ όλο τον κόσμο με τις ευκαιρίες και τα μέσα που δίνει ο Κύριος. ❉ Να υπηρετήσει την ηγεσία της τοπικής εκκλησίας, να ενημερώσει και να ενθαρρύνει το λαό του Θεού στην παγκόσμια ευθύνη του.
H A.M.G (Advancing the Ministries of the Gospel, που σημαίνει: Αναπτύσσοντας τις Διακονίες του Ευαγγελίου), είναι μια παγκόσμια χριστιανική ιεραποστολική οργάνωση με ιδρυτή της το Σπύρο Ζωδιάτη. Το έργο της μέχρι σήμερα είναι ενεργό σε πολλές χώρες του κόσμου, με ένα βασικό διπλό σκοπό: Την κάλυψη των φυσικών, αλλά και πνευματικών αναγκών των ανθρώπων. Φροντίζει για την παροχή τροφής, ενδυμασίας, ιατρικής περίθαλψης και μόρφωσης στους ανθρώπους, πράγματα που είναι απόλυτα αναγκαία για το σώμα και τη διάνοιά τους. Όμως, εμείς οι χριστιανοί ξέρουμε πως ο κάθε άνθρωπος, πέρα από το σώμα και το νου, έχει κι ένα πνεύμα, για τη λύτρωση του οποίου ήρθε στον κόσμο, σταυρώθηκε κι αναστήθηκε ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός. Έτσι, με τη βοήθεια του Θεού και την ηθική και υλική συμπαράσταση των χριστιανών, η ιεραποστολή μας κάνει ό,τι μπορεί για την πραγμάτωση του διπλού αυτού σκοπού σ’ όλο τον κόσμο, ανεξάρτητα από φυλή, γλώσσα ή θρήσκευμα, γιατί όλοι έχουν φυσικές ανάγκες και όλοι χρειάζονται το Χριστό και τη σωτηρία που Αυτός παρέχει.
Γράψτε μας Όσοι θέλετε να συνεργαστείτε μαζί μας, ενισχύοντάς μας με τακτικές ή έκτακτες εισφορές για τη συνέχιση και την επέκταση του φιλανθρωπικού κι ευαγγελιστικού έργου της ιεραποστολής μας (όταν καλυφθούν οι ανάγκες ενός προγράμματος, οι δωρεές προωθούνται σε άλλα προγράμματα της Ιεραποστολής μας), παρακαλούμε γράψτε μας στις παρακάτω διευθύνσεις: Αμερική/Καναδάς: “The Voice of the Gospel” A.M.G. International, P.O. Box 22000, Chattanooga, Tenn. 37422, U.S.A. Αυστραλία: AMG International “The Voice of the Gospel”, c/o Milton Kalogeropoulos, 1 Miowera Green Greensborough Vic. 3088., AUSTRALIA Γερμανία: Spyridon Kounouslis, Neckarstr 59, Esslingen 73728, Deutschland, Tel.: 071132099857 Commerzbank IBAN DE25611400710823286000 Ελλάδα και υπόλοιπες χώρες: A.M.G. Σπορέας: Aρ. λογ.: EUROBANK 0026.0040.61.0200212895 IBAN: GR 5402 6004 00000 6102 0021 2895 Αρ. λογ.: ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ 5144-046244-761 ΙΒΑΝ: GR22 0172 1440 0051 4404 6244 761 Αρ. λογ.: ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ 177/480039-71 ΙΒΑΝ: GR75 0110 1770 0000 1774 8003 971 Τ.Θ. 254, 194 00 Κορωπί, τηλ. 210-4834214, fax: 210-6627506
Τροφή για Σκέψη
«Εικόνα σου είμαι κοινωνία και σου μοιάζω» ανελέητος ξυλοδαρμός του σταθμάρχη του μετρό από τους δύο βίαιους εφήβους προκάλεσε τον αποτροπιασμό, την αγανάκτησή μας, την οργή μας. Αναρωτιόμαστε: Πώς είναι δυνατό, στην τρυφερή αυτή ηλικία να εκδηλώνουν μια τέτοια τρομερή κτηνωδία; Όμως, πριν ρίξουμε εναντίον τους την πέτρα του αναθέματος, ας ακούσουμε τη δραματική απολογία τους, με τους στίχους της ποιήτριας Γαλάτειας Καζαντζάκη: «...Από την κόλασή μου, σου φωνάζω: Εικόνα σου είμαι κοινωνία και σου μοιάζω». Παιδιά της απιστίας του καιρού μας, είναι εκείνα τα παιδιά. «Λαμπροί καρποί» της αρνησίθεης παιδείας, της άνομης, υλιστικής κοινωνίας μας. Τα γαλουχήσαμε με το αρνητικό παράδειγμά μας και με την ασυνέπειά μας. Τα θρέψαμε με βίαια θεάματα και ακροάματα. Τα πείσαμε πως δεν υπάρχει Θεός, άρα όλα επιτρέπονται. «Σπείραμε ανέμους και τώρα θερίζουμε ανεμοστρόβιλους». Αν οι δύο βάρβαροι έφηβοι, είχαν γαλουχηθεί με την Αγία Γραφή, αν γνώριζαν τον αληθινό Θεό, αν είχαν δει τον Χριστό στη ζωή των δασκάλων τους και των οικείων τους, αν Τον είχαν δεχτεί στην καρδιά τους, η ζωή τους θα ήταν εντελώς διαφορετική. Οι σημερινοί καιροί, σύμφωνα με την Αγία Γραφή, είναι «χαλεποί», αγριωποί, δαιμονικοί. Οι άνθρωποι είναι: «...βλάσφημοι, αχάριστοι, άστοργοι, ανήμεροι...» Έχουμε την αίσθηση πως μέσα στη σημερινή κοινωνία έχουν εφορμήσει ανήμερα θηρία. Η μόνη ασφάλειά μας είναι να δοθούμε με όλη την καρδιά μας στο Χριστό, να ζούμε σύμφωνα με την Αγία Γραφή, να προστατεύσουμε τα παιδιά μας, την οικογένειά μας με ένθερμη προσευχή. Να Του περπατήσουμε σε αυτή τη σκοτεινή εποχή κρατώντας ΓΙΑΝΝΗ ΧΡ. ΚΡΕΜΜΥΔΑ στο χέρι μας, το ζεστό χέρι του Χριστού. n Φιλόλογου-Ποιητή
Ο
ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2021 | 33
Όταν ο Νώε βγήκε από την κιβωτό χετε κάνει τη σύγκριση μεταξύ αυτού νευρικότητα στην κιβωτό φαίνεται να αυξάνει... που περνάμε εμείς και αυτού που πέρασε Στην αρχή βγάζουν έξω τον κόρακα που πάει ο Νώε; Φανταστείτε τον κλεισμένο για συνέχεια και έρχεται. Τη σκυτάλη την παίρνει η πάνω από έναν χρόνο στη σκοτεινή κιβωτό, περιστερά που όμως κι αυτή δεν φέρνει καλύτερα παρέα με την οικογένειά του και τη δειγματο- νέα. Πότε θα λήξει η καραντίνα, πότε θα πάρουμε ληπτική μεν, πλήρη δε, σύναξη των ζώων... τη ζωή μας πίσω, αναρωτιούνται οι ένοικοι της Φανταστείτε την αγωνία, την αβεβαιότητα, την κιβωτού... Άλλες 7 ημέρες παράτασης της καπίεση, το άγχος, τη βαρεμάρα, την ανυπομονησία. ραντίνας και μετά... το πρώτο καλό νέο! Η περιΧωρίς ίντερνετ και Netflix, έστω ειδήσεις στην στερά επιστρέφει με ένα κλαδί ελιάς στο στόμα. τηλεόραση... Αν μετρήσετε προσεκτικά, όλη η Η ζωή ξαναρχίζει εκεί έξω, η ελπίδα αχνοφέγγει, περίοδος της κλεισούρας του κράτησε 375 η καραντίνα όπου να ’ναι θα λήξει και ο αγώνας μέρες. Και φαίνεται κάποιος, ό ίδιος ή κάποιος για πρόοδο και επιβίωση θα ξεκινήσει. Όμως συγγενής του, να κρατάει ένα λεπτομερές ημε- περνάνε άλλες επτά ημέρες μέχρι την πρωτορολόγιο μετρώντας το έτος όπως εμείς, χωρί- χρονιά που η στέγη της κιβωτού θα σηκωθεί ζοντάς το σε 12 μήνες και 365 ημέρες. Στην και οι ένοικοί της θα δουν τον ήλιο και άλλοι αρχή μόνο βρέχει. Και μετά για 150 μέρες η κι- σχεδόν δύο μήνες μέχρι την 27η Φεβρουαρίου βωτός πλέει πάνω στα νερά που έχουν κατα- που θα βγουν οριστικά από την κιβωτό... κλύσει την περιοχή. Όταν στέκεται πάνω στο Αραράτ, είναι η δέκατη έβδομη του εβδόμου Θα βγουν με δική τους πρωτοβουλία; Όχι θα μηνός, ας πούμε είναι 17 Ιουλίου. Όμως ο βγουν γιατί τους το λέει ο Θεός (εδ.16) . Αυτοί οι εφιάλτης έχει πολύ ακόμη για να τελειώσει, εξαντλημένοι άνθρωποι, με τις μηδενικές αντοχές και τα σπασμένα νεύρα, περιμέμόλις την πρώτη Οκτωβρίου πρωνουν τον Θεό να τους πει πότε θα τοφαίνονται τα βουνά (Γεν.8:5). Του ΓΙΩΡΓΟΥ Π. βγουν από την κιβωτό τους. Και Περνάνε ακόμη 40 ημέρες και η ΑΛΕΞΑΝΔΡΗ*
Έ
34 | Η ΦΩΝΗ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ
το πρώτο που κάνουν είναι να Τον ευχαριστήσουν στήνοντας ένα βωμό που θα τους θυμίζει την πρόνοια και την αγάπη Του. Έχουν να κάνουν τόσα πολλά, να βρουν τροφή, να κατασκευάσουν σπίτια για να μείνουν... όμως το πρώτο που κάνουν είναι να ευχαριστήσουν τον Θεό και να φροντίσουν να μην ξεχάσουν τις ευεργεσίες Του, οικοδομώντας το θυσιαστήριο. Τώρα εμείς μπορούμε ίσως να τους καταλάβουμε πολύ περισσότερο από τους προπάτορές μας. Και εμείς ζούμε με τις ίδιες αγωνίες και εμείς ανυπομονούμε να επανέλθουμε στους κανονικούς ρυθμούς της ζωής μας. Και όποτε πιστεύουμε ότι ο εφιάλτης πλησιάζει στο τέλος, τότε καταλαβαίνουμε ότι αυτό το τέλος είναι ακόμη μακριά... Όμως το τέλος κάποια στιγμή θα έρθει. Η ανοσία θα επιτευχθεί και ο επιτήδειος ιός, μη έχοντας που να πάει θα περάσει στην αφάνεια... Και εμείς, ο λαός του Θεού; Θα αντιδράσουμε σαν τον Νώε και την οικογένειά του; Όχι δεν προτείνω να κάνουμε θυσίες και να στήσουμε θυσιαστήρια, για μας έχει γίνει η
τέλεια θυσία μια για πάντα. Όμως ζηλεύω προσωπικά αυτή τη διάθεση του Νώε. Πριν από όλα να ευχαριστήσει και να φροντίσει να μην ξεχάσει. Αφού πριν έχει υπακούσει στον Θεό και όχι στους γύρω του ή στις πιέσεις του εσωτερικού του κόσμου, κάνοντας το πιο κρίσιμο βήμα, αυτό της εξόδου, όταν ο Θεός του λέει. Άραγε πως θα είμαστε η εκκλησία Του την επόμενη ημέρα; Θα έχουμε εκτιμήσει περισσότερο αυτά που είχαμε, όπως τη χαρά της δικής Του παρουσίας που καμία καραντίνα δεν μας πήρε; Το ανεκτίμητο δώρο της αδελφότητας και το πολύτιμο της προσευχής και του γραπτού Του λόγου; Ή αυτά που θεωρούσαμε αυτονόητα και προσωρινά χάσαμε όπως τη χαρά τού να συναθροιζόμαστε ομού; Η τού να κυκλοφορούμε ελεύθερα και να εργαζόμαστε για τον επιούσιο άρτο; Άραγε θα αφήσουμε τον Παράκλητο να μας δουλέψει κάνοντάς μας και μέσα από αυτές τις δύσκολες περιστάσεις, να μοιάζουμε περισσότερο στο Χριστό; Στο χέρι μας είναι... να Τον υπακούμε, να Τον ευχαριστούμε και να θυμόμαστε. Σαν τον Νώε... n
*Ο Γ.Π.Α. είναι Διευθύνων Σύμβουλος της Alexandris Engineering Ltd & Ποιμένας της Ελεύθ.Ε.Ε. Γλυφάδας. ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2021 | 35
Υποψίες
πό την αρχή ακόμη της χρήσης των εμ- αρχίσει ο εμβολιασμός. Όπως έδειχναν οι δηβολιασμών ως μεθόδου προφύλαξης μοσκοπήσεις, περισσότερο από το ένα τρίτο από ασθένειες, υπήρξαν άνθρωποι που του πληθυσμού δήλωναν ότι δεν θα δεχόταν αμφέβαλαν ως προς την αποδοτικότητά τους, να εμβολιασθούν. Αυτό φυσικά το ποσοστό δυσπιστούσαν ως προς τη χρησιμότητά τους αναμενόταν από τους ειδικούς ότι θα μειωνόταν και αρνούνταν να δεχθούν να υποβληθούν οι δραστικά καθώς θα άρχιζε και θα αυξανόταν ο ίδιοι ή τα παιδιά τους σε εμβολιασμό. Αυτό το αριθμός των ατόμων που θα είχαν εμβολιαστεί. φαινόμενο είναι κάτι το αναμενόμενο, επειδή Πρέπει νομίζω να διευκρινιστεί από την πάντοτε υπάρχουν άνθρωποι τους οποίους χα- αρχή ότι από επιστημονικής πλευράς γινόταν ρακτηρίζει ο αρνητικός τρόπος σκέψης. Άν- και πάντοτε γίνεται επισταμένη και εξονυχιστική θρωποι που πάντα η σκέψη τους πάει στο θα έλεγα έρευνα σε σχέση με την αποδοτικόκακό, πίσω από κάθε καλό. Πίσω από κάθε τητα ή τις πιθανές παρενέργειες κάθε φαρκαλόβουλη από πρώτης άποψης ενέργεια υπο- μάκου, πριν αυτό κυκλοφορήσει στην αγορά, πτεύονται ότι μπορεί να κρύβεται κάτι άλλο όχι και της κάθε θεραπευτικής μεθόδου, πριν σε καλό, συμφεροντολογικό, πονηρό. Και παρόλο αυτή δοθεί άδεια να εφαρμοστεί στην καθημεπου αυτοί αποτελούν μια μικρή μειονότητα ρινή τακτική. Μάλιστα κατά τις τελευταίες δεεπηρεάζουν αρκετούς άλλους, ιδιαίτερα άτομα καετίες του περασμένου αιώνα, επειδή είχε που δεν έχουν αρκετή γνώση του θέματος ή παρατηρηθεί αύξηση του αριθμού αυτισμού σε της πράξης για την οποία γίνεται λόγος. παιδιά, είχαν γίνει μεγάλες έρευνες για να διαΑυτό όμως δεν μπορεί να εξηγήσει το φαι- πιστωθεί ή να αποκλειστεί η πιθανότητα ύπαρνόμενο της μαζικής αμφισβήτησης ή άρνησης ξης αιτιολογικής σχέσης των εμβολιασμών με τόσο μεγάλου αριθμού ατόμων να υποβληθούν την εμφάνιση του αυτισμού. Τα συμπεράσματα στον εμβολιασμό κατά του coόλων των ερευνών αυτών ήταν vid-19, αμφισβήτηση που παρααρνητικά ως προς την ύπαρξη Του Δρ ΑΝΑΝΙΑ τηρήθηκε στη χώρα μας καθώς κάποιας τέτοιας αιτιολογικής ΚΑΒΑΚΑ Νευρολόγου-Ψυχίατρου και σε πολλές άλλες πριν ακόμη σχέσης.
Α
36 | Η ΦΩΝΗ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ
Πώς ξεκίνησε η καχυποψία και ο αρνητισμός απέναντι στους εμβολιασμούς; Ενώ, όπως αναφέρθηκε, τα συμπεράσματα όλων των ερευνών ήταν καθησυχαστικά ως προς τον κίνδυνο εμφάνισης αυτισμού εξαιτίας των εμβολιασμών, ένας Βρετανός Γαστρεντερολόγος, ο Andrew Wakefield, δημοσίευσε μια έρευνά του στο έγκριτο ιατρικό περιοδικό Lancet, (1998), που η οποία είχε στηριχθεί στην παρακολούθηση 12 μόνο παιδιών. Με την έρευνα αυτή άφηνε την υποψία ότι το εμβόλιο εναντίον της ιλαράς, παρωτίτιδας και ερυθράς (MMR) προκαλεί αυτισμό. Προκλήθηκε αμέσως, όπως ήταν φυσικό, μεγάλος σάλος στην παγκόσμια ιατρική κοινότητα, επειδή ο αυτισμός είναι μια πολύ σοβαρή ασθένεια. Γι’ αυτό έγιναν πολλές και μεγάλες έρευνες την επόμενη δεκαετία, περισσότερες από χίλιες μέχρι το 2011, οι οποίες δεν έδειξαν καμιά σχέση μεταξύ των εμβολιασμών και του αυτισμού. Στις έρευνες αυτές συμπεριέλαβαν μεγάλο αριθμό παιδιών. Πιο συγκεκριμένα, σε μια έρευνα που έγινε στη Δανία παρακολουθήθηκαν 650.000 περίπου παιδιά που γεννήθηκαν το 1999 και το 2000 μέχρι το 2013, μέχρι δηλαδή την εφηβεία τους και δεν διαπιστώθηκε καμιά σχέση του εμβολιασμού με MMR με τον αυτισμό. Η δημοσίευσή του Andrew Wakefield αποδείχτηκε τελικά ότι ήταν μια μεγάλη απάτη. Το περιοδικό Lancet, απέσυρε την επίμαχη δημοσίευση και ζήτησε συγγνώμη και ο Βρετανικός Ιατρικός Σύλλογος διέγραψε τον συγκεκριμένο γιατρό από τα μητρώα του, αφαιρώντας από αυτόν την άδεια εξάσκησης του ιατρικού επαγγέλματος. Η ζημιά όμως είχε ήδη γίνει. Η αμφισβήτηση και η καχυποψία απέναντι στους εμβολιασμούς φούντωσε με πολύ σοβαρές συνέπειες. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, 1 στα 5 παιδιά δεν εμβολιάζονται τα τελευταία χρόνια και 1,5 εκατομμύρια παιδιά έχουν πεθάνει την τελευταία δεκαετία από ασθένειες που προλαμβάνονται από τους εμβολιασμούς. Όσοι συνεχίζουν να έχουν αρνητική
στάση απέναντι στους εμβολιασμούς, θα πρέπει να ξέρουν ότι το προσδόκιμο όριο ζωής ήταν πριν από 100 χρόνια γύρω στα 45 με 50 μόνο χρόνια ενώ σήμερα στις αναπτυγμένες χώρες έχει πλησιάσει τα 80 χρόνια. Αυτό οφείλεται κυρίως σε δύο παράγοντες, στην ανακάλυψη των αντιβιοτικών και στην εφαρμογή των εμβολιασμών.
Υποψία, μια ύπουλη και πολύ επικίνδυνη μέθοδος του διαβόλου Υποψία προσπάθησε και τελικά πέτυχε να δημιουργήσει ο διάβολος στην Εύα για να την παρασύρει στην ανυπακοή και στην παράβαση της εντολής του Θεού. Αμφισβήτησε στην αρχή την αλήθεια της εντολής του Θεού, λέγοντάς στην Εύα: «Αλήθεια είπε ο Θεός να μη φάτε από κανένα δέντρο του κήπου;» για να της δημιουργήσει την αμφιβολία και στη συνέχεια της είπε ένα ψέμα για της εγείρει την υποψία ότι πίσω από την εντολή να μην φάνε από τον απαγορευμένο καρπό κρυβόταν μια κακή για αυτούς πρόθεση από τον Θεό, να μη γίνουν σαν θεοί. Η υποψία ή καχυποψία είναι μια μέθοδος που τη χρησιμοποιεί πολύ συχνά ο διάβολος για να αποτρέψει τους ανθρώπους να πλησιάσουν τον Θεό και να δεχθούν τη σωτήρια χάρη Του. «Γιατί με καλεί αυτός ο άνθρωπος να πάω στην εκκλησία;», σκέφτονται από μέσα τους αν δεν το πουν φωναχτά, «Μήπως έχει κάποιο οικονομικό συμφέρον, μήπως πληρώνεται;», ενώ η πραγματικότητα είναι ότι οι πιστοί όχι μόνο δεν πληρώνονται γι’ αυτό που κάνουν, αλλά πληρώνουν για να μπορούν να ανακουφίζονται διαμέσου της εκκλησίας ή φιλανθρωπικών μη κυβερνητικών οργανώσεων (ΜΚΟ) άνθρωποι άστεγοι ή άλλοι από τους οποίους λείπουν ακόμη και τα στοιχειώδη αναγκαία για την επιβίωσή τους. Μόνο ο Θεός ξέρει πόσο μεγάλο είναι το έργο αυτό που γίνεται από τις εκκλησίες του Χριστού στη χώρα μας, αλλά και σε όλο τον κόσμο. Την ίδια όμως μέθοδο χρησιμοποιεί συχνά ο διάβολος και σε μας προσπαθώντας να μας ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2021 | 37
δημιουργήσει κακές διαθέσεις απέναντι στα πνευματικά αδέλφια μας. «Υποψιάζομαι ότι ο τάδε αδελφός έχει κάτι εναντίον μου, δεν με συμπαθεί, με αντιπαθεί και για αυτό με αποφεύγει, έχει πει κάτι το κακό για μένα» και πολλά άλλα παρόμοια με αυτά, τα οποία μετά διαψεύδονται στην κυριολεξία. Μια μέρα, πριν από αρκετά χρόνια, με πλησίασε μια πιστή γυναίκα που την εκτιμούσα ιδιαίτερα και μου είπε τα εξής: «Ανανία, να σου πω τι έπαθα. Επειδή είχα προσέξει ότι η τάδε κυρία (μου είπε το όνομά της) απέφευγε να με χαιρετάει καθώς βγαίναμε από την εκκλησία και αυτό γινόταν συνέχεια εδώ και αρκετές εβδομάδες, την πλησίασα και τη ρώτησα μήπως άθελά μου είχα πει ή είχα κάνει κάτι που την είχε ενοχλήσει κι εκείνη, προς μεγάλη μου έκπληξη, μου είπε ότι και η ίδια αναρωτιόταν για ποιο λόγο εγώ απέφευγα να τη χαιρετώ». Αυτό φυσικά είναι ένα πολύ ακραίο περιστατικό, στα όρια του κωμικού, αλλά δυστυχώς η πικρή αλήθεια είναι ότι εύκολα δημιουργούνται μέσα μας αμφιβολίες και υποψίες, οι οποίες αποδεικνύονται τελικά αβάσιμες, δημιουργήματα απλά της φαντασίας μας.
Δεν μπορεί οι υποψίες μου να έχουν βάση; Οπωσδήποτε ναι. Ενώ στην πλειονότητα οι υποψίες μας είναι, όπως είπαμε, αβάσιμες, υπάρχουν περιπτώσεις που όχι μόνο είναι βάσιμες, αλλά και συνιστώνται. Ο ίδιος ο Χριστός μας λέει: «Βλέπετε, εγώ σας στέλνω σαν πρόβατα ανάμεσα σε λύκους. Να είστε, λοιπόν, προσεκτικοί σαν τα φίδια και άδολοι σαν τα περιστέρια. Και να φυλάγεστε από τους ανθρώπους, γιατί θα σας παραδώσουν σε δικαστήρια και μέσα στις συναγωγές τους θα σας μαστιγώσουν» (Ματθαίος 10:16). Είσαι προσεκτικός απέναντι σε κάποιον τον οποίο δεν τον εμπιστεύεσαι, ή επειδή τον υποπτεύεσαι ότι μπορεί να σου κάνει κακό. Αυτό είναι όχι μόνο φυσιολογικό, αλλά και απαραίτητο. Ως χριστιανοί είμαστε καλοπροαίρετοι, όχι όμως αφελείς, ώστε να γινόμαστε θύματα της πονηριάς κάποιων αθεόφοβων συνανθρώπων μας. 38 | Η ΦΩΝΗ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ
«Ο γνωστός μου, φαινόταν καλός και τίμιος άνθρωπος. Φυσικά δεν είχε καμιά σχέση με τον Θεό. Μάλιστα κάθε φορά που έφερνα τη συζήτηση γύρω από τα πράγματα του Θεού, άλλαζε τη συζήτηση, δείχνοντας ότι δεν του άρεσε. Δεν φανταζόμουν όμως ότι θα έφτανε σε αυτό το σημείο». Αυτά μου είπε ένας πιστός άνθρωπος, που ήρθε από την επαρχία στο ιατρείο μου πριν από αρκετά χρόνια. Ο εν λόγω γνωστός του πρότεινε να συνεταιριστούν και ο πιστός άνθρωπος δέχτηκε να βάλει τα χρήματα που είχε κερδίσει μετά από εικοσιπενταετή κοπιαστική εργασία ενώ ο συνέταιρός του θα έβαζε ένα πολύ μικρότερο ποσό αλλά και την τέχνη του. «Δεν μπορείτε να φανταστείτε, γιατρέ», μου είπε, «τι πονηριές έκανε για να αποσπά κρυφά χρήματα από την επιχείρηση». Μέσα σε λιγότερο από μια οκταετία χάθηκαν όλα τα χρήματα του πιστού ανθρώπου και ο ίδιος ήρθε στο ιατρείο μου για να τον βοηθήσω να αντιμετωπίσει την κατάθλιψή του, καθώς έμεινε απένταρος και άνεργος, σε ηλικία μικρότερη των 60 ετών. Κι αυτή δεν ήταν η μοναδική παρόμοια περίπτωση που είχα να αντιμετωπίσω ως γιατρός. Στην Αγία Γραφή αναφέρεται ένα πιο τραγικό περιστατικό. Πρόκειται για τον Αβενήρ τον στρατηγό του Σαούλ, ο οποίος μετά το θάνατο του βασιλιά του αγωνιζόταν να παραμείνει η βασιλεία στους απογόνους του Σαούλ. Σε μια μάχη μάλιστα αναγκάστηκε να σκοτώσει τον Ασαήλ, αδελφό του Ιωάβ στρατηγού του Δαβίδ (Β΄ Σαμουήλ 2:17-23). Μετά από ένα διάστημα και επειδή ο Αβενήρ ήρθε σε σύγκρουση με τους απογόνους του Σαούλ, αποφάσισε να συμμαχήσει με το Δαβίδ, βοηθώντας τον μάλιστα να γίνει αυτός ο μόνος βασιλιάς σε όλο το λαό του Ισραήλ. Ο Δαβίδ δέχτηκε την πρόταση και μάλιστα όταν ο Αβενήρ συνοδευόμενος από είκοσι άντρες (σωματοφύλακές του) έφτασε στη Χεβρών όπου βρισκόταν ο Δαβίδ, τους πρόσφερε «συμπόσιο», ένδειξη ότι τον δεχόταν σαν στρατηγό του. Όμως ο Αβενήρ έκανε το λάθος να μην υποπτευθεί τις προθέσεις του Ιωάβ. Γι’ αυτό όταν ο Ιωάβ, σε κάποια στιγμή του ζήτησε να πάνε παράμερα
από την πύλη της πόλεως, μακριά δηλαδή από τους φρουρούς του, για να του μιλήσει δήθεν κρυφά για κάτι, αυτός το δέχτηκε, με συνέπεια να χάσει τη ζωή του άδοξα. Ο Ιωάβ χτύπησε ξαφνικά με το σπαθί του τον απονήρευτο Αβενήρ στην κοιλιά χωρίς αυτός ή οι σωματοφύλακές του να έχουν τη δυνατότητα να κάνουν κάτι για να τον προστατεύσουν. Γι’ αυτό ο Δαβίδ στο θρήνο του για τον Αβενήρ, τον οποίο παραδεχόταν επαναλαμβάνω σαν ένα μεγάλο στρατηγό, απήγγειλε τα εξής κατά τη διάρκεια της τελετής του ενταφιασμού του: Γιατί «να πεθάνεις σαν ανόητος, Αβενήρ; Ούτε τα χέρια σου ήταν δεμένα ούτε τα πόδια σου ήταν δεμένα κι ωστόσο έπεσες νεκρός, όπως σκοτώνεται κανείς από κακούργους» (Β΄ Σαμουήλ 3:12-39).
Γι’ αυτό κι εμείς οφείλουμε να είμαστε προσεκτικοί μεν, ιδιαίτερα απέναντι σε ανθρώπους τους οποίους δεν γνωρίζουμε αρκετά ή δεν έχουν καμιά σχέση με το Θεό, χωρίς όμως να αφήνουμε το διάβολο να γεμίζει τη σκέψη μας με αρνητικές σκέψεις για τους αδελφούς μας ή τους ανθρώπους γύρω μας. Ας μην ξεχνούμε ότι οι αρνητικές σκέψεις δημιουργούν αρνητικά συναισθήματα, τα οποία δεν μας επιτρέπουν να χαρούμε τη συντροφιά και κοινωνία ακόμη και με τα πνευματικά αδέλφια μας. Γι’ αυτό ο απόστολος Παύλος μας προτρέπει, λέγοντας: «Τέλος, αδερφοί μου, ό,τι είναι αληθινό, σεμνό, δίκαιο, καθαρό, αξιαγάπητο, καλόφημο, ό,τι έχει σχέση με την αρετή και είναι άξιο επαίνου, αυτά να έχετε στο μυαλό σας» (Φιλιππησίους 4:8). n
ΚΑΙΝΟΥΡΙΟΣ 24ωρος ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟΣ ΜΟΥΣΙΚΟΣ ΡΑΔΙΟΦΩΝΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ στο Διαδύκτιο Tο ζεύγος Πάνος και Χαρά Ζαχαρίου έχουν στην δισκογραφική τους συλλογή, πάνω από 2.000 δικές τους ηχογραφήσεις που περιλαμβάνουν παραδοσιακούς και σύγχρονους ύμνους, χριστιανικά τραγούδια και μουσική. Πρόσφατα δημιούργησαν αυτόν τον ραδιοφωνικό σταθμο που εκπέμπει 24 ώρες το 24ωρο ΜΟΝΟ Ύμνους, Μελωδίες και Εδάφια (Υ.Μ.Ε.). Μπορείτε να το επισκεφθείτε στο λινκ:
doxaradio.airtime.pro •
•
Επίσης έχουν πολλά βίντεο στο youtube: https://www.youtube.com/c/ΠΑΝΟΣΖΑΧΑΡΙΟΥ011220 Μπορείτε να βρείτε τις μουσικές τους συλλογές στο: www.christianbookstore.gr
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΥΤΟΛΜΟ ΟΔΟΙΠΟΡΙΑ ΣΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΤΑΞΙΔΙ ΟΙ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΕΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΥ ΑΠΟΔΗΜΗΤΗ να από τα διασημότερα βιβλία της παγ- βιβλίου οδηγήθηκαν στον Χριστό άνθρωποι ή κόσμιας χριστιανικής φιλολογίας είναι αυξήθηκαν πνευματικά. το Pilgrim’s Progress του John Bunyan. Στα ελληνικά το έργο είχε πολλές εκδόσεις. Θεωρείται μετά την Αγία Γραφή, το πιο πολυ- Η μετάφραση και έκδοσή του ξεκίνησε στη τυπωμένο βιβλίο στον κόσμο. Το έργο έχει Μάλτα το 1824, αρχικά από έναν ιεραπόστολο, πολλές λογοτεχνικές αρετές και γι’ αυτό είναι τον Σάμιουελ Σέρινταν Ουίλσον, με τον τίτλο «Η αντικείμενο λογοτεχνικής έρευνας και κριτικής. Πρόοδος του Χριστιανού Αποδημητού εκ του Ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος του αφιερώνει παρόντος κόσμου μέχρι του μέλλοντος», άλλαξε ένα κεφάλαιο στην μνημειώδη «Ιστορία του ονόματα, και η τελευταία έκδοση έγινε αρχικά Ευρωπαϊκού Πνεύματος». από τις εκδόσεις «Ο Λόγος» και τελικά από το Ο Μπένυαν (1628-1688) ήταν πουριτανός Βιβλικό Σύνδεσμο με τίτλο «Το Μεγάλο Ταξίδι» συγγραφέας που φυλακίστηκε για την πίστη και επιμελητή-μεταφραστή τον παλαιό ποιμένα του. Εκεί μέσα στη φυλακή έγραψε το αρι- Μιχαήλ Κυριακάκη. στούργημά του. Μία από τις εκδόσεις είναι εκείνη του 1854. Στα ελληνικά αποδόθηκε ως «Ο Χριστιανός Η έκδοση αυτή πραγματοποιήθηκε με την οιΑποδημητής» του Βουνιάνου κι έτσι έμεινε. Το κονομική αρωγή της Βαπτιστικής Ιεραποστολής, έργο διαιρείται σε δύο τμήματα: στον Αποδημητή που τότε δραστηριοποιούνταν στην Ελλάδα. Ο και την Αποδημήτρια. Το θέμα του είναι η πορεία ιεραπόστολος που επέβλεψε την μετάφραση του πιστού προς τον ουρανό. Κατα την διάρκεια ήταν ο Ρούφος Μπιούελ (Rufus Buel) ο οποίος της πορείας, ο Αποδημητής συναντά φίλους ήταν εγκατεστημένος στον Πειραιά και εκεί και εχθρούς -όλους με αλληγορικά ονόματα. προσπαθούσε να κάνει το έργο του με πολλές Περνά από διάφορες τοποθεσίες όπως τα Τερπνά δυσκολίες. Ο άνθρωπος που επιμελήθηκε-εκΒουνά ή την Ματαιοπανήγυρη. Στο τέλος ο Απο- πόνησε τη μετάφραση, ήταν ο Ροβέρτος Πελεδημητής περνάει από μαρτύριο και φτάνει στον κάσης πρώην καθηγητής αγγλικών, γεωγραφίας ουρανό. Στο δεύτερο μέρος τον ακολουθεί η κλπ σε σχολεία της Ιονίου Πολιτείας, που αρπροηγουμένως αδιάφορη γυναίκα του. Η πνευ- γότερα έζησε στην Κωνσταντινούπολη, ο οποίος ματική ωφέλεια που δίνει η ανάφέρεται ως πνευματικός καρπός γνωση του βιβλίου είναι προφατης ιεραποστολής. Οπωσδήποτε, Από τον νής. Χιλιάδες φορές έχει ακουστεί και επειδή υπήρχε ήδη η μετάΓΙΑΝΝΗ ΤΣΕΒΑ το γεγονός ότι μέσω αυτού του φραση του 1824, σε κάθε νέα
Έ
40 | Η ΦΩΝΗ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ
Ένα Παράθυρο Ιστορίας Μαθαίνοντας απ’ το χτες και ζώντας το σήμερα...
έκδοση του βιβλίου εχρησιμοποιείτο ως βάση η προηγούμενη έκδοση και γίνονταν αλλαγές και συμπληρώσεις αλλά και αφαιρέσεις, προς την κατεύθυνση της απλοποίησης, γι’ αυτό και παραπάνω βάζουμε διπλούς τίτλους στους ανθρώπους που ασχολήθηκαν. Το πολύτιμο αυτό βιβλίο έχουμε στη συλλογή του Ελληνικού Ιστορικού Ευαγγελικού Αρχείου και είναι δώρο της αγαπητής αδελφής και φίλης Ρούλης Παπαδαντωνάκη. Στο Αρχείο υπάρχουν σχεδόν όλες οι εκδόσεις του βιβλίου. Λόγω των απλοποιήσεων που έγιναν κατά την διάρκεια των αιώνων, που αλλάζουν σε μερικά σημεία το νόημα, έχει γίνει προεργασία για μια νέα έκδοση στα ελληνικά με συμπληρώσεις και διορθώσεις. «Θέλω κλίνει εις παραβολήν το ωτίον μου» (Ψαλμός μθ’ 4).
n
Η έκδοση του 1854. (Δωρεά της Ρούλης Παπαδαντωνάκη)
Έκδοση του Λόγου
Εγχρωμη εικόνα της έκδοσης του 1923
Έκδοση του Βιβλικού Συνδέσμου
Το Ελληνικό Ιστορικό Ευαγγελικό Αρχείο είναι ένας οργανισμός που συγκεντρώνει, συντηρεί, καταλογογραφεί και αποδίδει στην επιστημονική και εκκλησιαστική κοινότητα όλα τα τεκμήρια παρουσίας της Διαμαρτυρόμενης εκκλησίας στην Ελλάδα και της Ελληνικής Διαμαρτύρησης σε όλο τον κόσμο. http://www.eiea.gec.gr/ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ
Greek Evangelical Archive ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2021 | 41
Λίγα λουλούδια για την ΙΩΑΝΝΑ ΣΑΧΙΝΙΔΟΥ Λίγα λόγια για την αγαπητή Ιωάννα, που έφυγε για να συναντήσει τον Θεό και Πατέρα μας. Δυο πράγματα που έζησα για κάποια χρόνια μαζί της είναι: Το παιδικό περιοδικό «Ουραάνιο Τόξο». Ξεκίνησε από ένα τετράφυλλο εντυπάκι που βγήκε για να χαρούν τα παιδιά της κατασκήνωσης του Καλάμου, άρεσε σε μικρούς και μεγάλους και μετά όλοι γυρίσαμε στα σπίτια μας. Όμως η Ιωάννα μια μέρα ήρθε στο σπίτι μου, μια και μέναμε κοντά, κρατώντας τη μικρή εφημερίδα και μου λέει: «Τι λες; κάνουμε ένα περιοδικό για παιδιά;» «Τι λες Ιωάννα! Άλλο να φτιάξεις ένα τετράφυλλο και άλλο ένα παιδικό χριστιανικό περιοδικό! Εύκολο; ΟΧΙ!» Πρωτεργάτρια και εμπνεύστρια, δούλεψε σκληρά, δημιούργησε μια αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία και κάθε δίμηνο έφτανε το «Ουράνιο Τόξο» στα σπίτια των παιδιών, στις εκκλησίες μας, σε κάποια περίπτερα και βιβλιοπωλεία. Έφτασε να μπαίνει μέχρι και σε όλες τις πτήσεις εξωτερικού της Ολυμπιακής στις πέντε ηπείρους! Η Ιωάννα ήταν τόσο χαρούμενη, περήφανη που ένα χριστιανικό περιοδικό για παιδιά ταξίδευε σε όλον τον κόσμο! Δούλευε ακούραστα μέχρι το τέλος. Επίσης ήταν μια από τις πρώτες στην Αθήνα που ανοίχτηκε στο Παγκόσμιο Forum χριστιανών γυναικών και ενέπνευσε πολλές από μας στο να είμαστε όλες οι χριστιανές γυναίκες ενωμένες. Βοήθησε να συμμετέχουμε σε ευρωπαϊκά συνέδρια χριστιανών γυναικών και οργάνωσε το καλοκαίρι του 2000 στη Θεσσαλονίκη ένα αντίστοιχο συνέδριο, με απόλυτη επιτυχία. Είχε μεγάλη συνεργασία τόσο με τις Ευαγγελικές γυναίκες, όσο και με τις Ορθόδοξες και τις Καθολικές. Επικοινωνούσε όχι με το διαδίκτυο τότε, αλλά με το τηλέφωνο και με αλληλογραφία μέσω του ταχυδρομείου, με πολλή συνέπεια. Ήταν μια ξεχωριστή γυναίκα, σύζυγος, μητέρα και γιαγιά, με έμπνευση και καλές ιδέες σε πολλά πράγματα. Δεν κρατούσε τίποτα για τον εαυτό της. Ήθελε όλοι ανεξαιρέτως να πάρουν μέρος. Της αξίζει ένα «εύγε δούλε αγαθέ και πιστέ». Καλή αντάμωση, αγαπημένη μας Ιωάννα! Ρούλα Γούδα 42 | Η ΦΩΝΗ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ
ΣΧΟΛΙΑ ΚΑΡΔΙΑΣ... Οι Εκδόσεις ο ΛΟΓΟΣ και οι συνεργάτες της «Φωνής του Ευαγγελίου» εκφράζουμε τα θερμά συλλυπητήριά μας στα εκλεκτά τέκνα της Ιωάννας Σαχινίδου, που ήταν τακτική συνεργάτισσα του περιοδικού μας, με τα πρωτότυπα κείμενά της. Με συγκίνηση διαβάσαμε στο διαδίκτυο την πληθώρα σχολίων για την προσωπικότητα και την πολύπλευρη δραστηριότητά της. Σταχυολογήσαμε και παραθέτουμε μερικές μόνο παραγράφους από μερικά απ’ αυτά τα σχόλια:
Παντρεύτηκε τον ψυχίατρο Γιάννη Σαχινίδη και απέκτησαν τέσσερα καταξιωμένα παιδιά. Η Ιωάννα ήταν άνθρωπος προσφοράς. Συνέγραψε σε μεγάλη ηλικία διδακτορικό στο Πανεπιστήμιο του Λάμπετερ στην Ουαλία... Αξιόλογο είναι και το σύγγραμμά της Η ΕΛΠΙΔΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΛΑΝΗΤΗ (σελ. 384). Το Αρχείο μας βοηθήθηκε από την αρχή με την ενθάρρυνσή της και το υλικό που με πολλή γενναιοδωρία μας χάρισε... Γιάννης Τσεβάς, οδοντίατρος, Ελληνικό Ευαγγελικό Αρχείο
Ήταν μια εξαιρετική προσωπικότητα στον χώρο του οικουμενικού διαλόγου, της οικολογικής ευαισθησίας. της θεολογικής έρευνας, της οικο-φεμινιστικής θεολογίας, της γυναικείας αξιοπρέπειας...» Πέτρος Βασιλειάδης, ομότιμος καθ. του Τμ. Θεολογίας του Αριστοτελείου Παν. Θεσσαλονίκης
Επιστήμονας, γυναίκα της πίστης, μάχιμη στη θεολογία και στις οικουμενικές σχέσεις στην Ελλάδα εκπροσωπώντας επάξια, αν μπορώ να το πω όντας Ορθόδοξος, την Ευαγγελική κοινότητα, φιλόξενη οικοδέσποινα, άνθρωπος της ανοιχτής κουβέντας... Τι μπορώ να πω για σας κα Ιωάννα; Ήσασταν από την αρχή κοντά στην οικουμενική μου πορεία ως πιστή οικουμενική φίλη. Μου ανοίξατε το όμορφο σπίτι σας στην Αθήνα... Πρότυπο ανθρώπου που δε σταματούσε την κατάκτηση της γνώσης... Δε ξέρω τι θεωρούν οι νέες γυναίκες πρότυπο γυναίκας. Εγώ θα έλεγα πως εσείς ήσασταν ένα πρότυπο που μακάρι να έβρισκε μιμητές ανάμεσα σε γυναίκες και άνδρες, ανάμεσα σε Χριστιανούς πέρα από τα δογματικά όρια. Ο Θεός να χαρίζει παρηγοριά στην όμορφη οικογένειά σας και σε μας να μας αξιώνει να έχουμε κοντά μας ανθρώπους με το δικό σας βάθος πνεύματος, γνώσης, ψυχής και καρδιάς...» Νίκος Κοσμίδης, θεολόγος, πολιτισμολόγος, εταίρος του Κέντρου Οικουμενικών, Ιεραπ. & Περιβαλλ. Μελετών «Μητροπολίτης Παντελεήμων Παπαγεωργίου»
Χάσαμε μια ένθερμη εν Χριστώ Αδελφή με την οποία δώσαμε μαζί μαρτυρία Χριστού στην Ευρώπη! Καλο ταξίδι, γλυκιά μου και πάντα χαμογελαστή και εγκάρδια Ιωάννα μου!» Αρχιμανδρίτης Ιγνάτιος Σωτηριάδης
n
ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2021 | 43
Εν πλω
«Άνθρωπος στη θάλασσα» ρόκειται για μια αληθινή ιστορία που συγκινημένος μου τη διηγήθηκε στα ταξίδια μου αυτόπτης μάρτυρας. «Ήταν μια όμορφη μέρα του Ατλαντικού», μου είπε, «με καθαρό ουρανό, απέραντη γαλήνη και όλοι μας βρισκόμασταν κανονικά στα πόστα μας. Ο καπετάνιος με τη σύζυγό του και το μικρό παιδάκι τους είχαν ανεβεί στη Γέφυρα και συζητούσαν αμέριμνα με τον αξιωματικό φυλακής. Ήταν το πρώτο ταξίδι που η Εταιρεία είχε επιτρέψει στον Καπετάνιο να πάρει στο πλοίο και τη σύζυγό του. Έτσι καθώς ο καιρός ήταν θαυμάσιος, απολάμβαναν όλοι ευχαριστημένοι την όμορφη εκείνη μέρα. Ξαφνικά ακούστηκε η ανήσυχη κραυγή Από τον “άνθρωπος στη θάλασσα”. “Το παιδί”, ακούστηκε η σπαρακτική ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΔΑΔΑΟ φωνή της μάνας, που πρώτη αυτή αντιλήφθηκε την απουσία του
Π
44 | Η ΦΩΝΗ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ
σπλάχνου της. Με ένα σάλτο ο καπετάνιος βρέθηκε στο φτερό και από εκεί επάνω ρίχτηκε στο πέλαγος. Μερικά σωσίβια έπεσαν στο νερό, οι κατάλληλες μανούβρες του πλοίου έγιναν, ο καπετάνιος πρόλαβε το παιδί προτού βυθιστεί και με τη βοήθεια του πληρώματος το ανέβασε στο καράβι. Το επόμενο λεπτό όμως τη χαρά διαδέχθηκε ο πόνος. Το παιδάκι ήταν νεκρό. Όλες οι προσπάθειες, τα παρακάλια της μαμάς και τα βογγητά του μπαμπά ήταν άσκοπα, το παιδί είχε “φύγει” από κοντά τους». Μια από τις πολλές πονεμένες και άγνωστες ναυτικές ιστορίες ετούτη. Ένα μικρό αγγελούδι από την αγκαλιά της μαμάς και του μπαμπά είχε φύγει τόσο ξαφνικά για τον Ουρανό. Στέκεσαι και συ και ο καθένας μας σκεφτικός μπροστά σε τέτοιες ιστορίες. Ποιος είναι ο ένοχος, γιατί να συμβεί αυτό το φοβερό περιστατικό; Ποιος έφταιξε σε τούτο το δράμα; Έφταιξε η Ν. Εταιρεία που επέτρεψε την επιβίβαση του παιδιού σε εμπορικό πλοίο; Μήπως ο καπετάνιος έπρεπε να προστατέψει την οικογένειά του και να μην την εκθέσει σε τέτοιο ενδεχόμενο κίνδυνο; Έφταιξε το απρόσεχτο αγγελούδι ή μήπως η μητέρα που δεν πρόσεξε την απουσία του παιδιού της έγκαιρα; Και τελικά γιατί ο Θεός να επιτρέψει κάτι τέτοιο; Απάντηση ικανοποιητική δεν υπάρχει. Στον κάθε παρήγορο λόγο ορθώνεται το χαλύβδινο τείχος του «γιατί». Η τόσο συνηθισμένη λέξη «υπομονή» είναι σε τέτοιες ώρες ένα μαραμένο τριαντάφυλλο ριγμένο στα πόδια μιας κωφάλαλης Παρηγοριάς. Μια από τις πολλές και πάντα αμφισβητούμενες απαντήσεις είναι το ξυπνητήρι της προσωρινότητας και το αβέβαιο της καθημερινότητας. Πόσες φορές σε όλους μας συνέβησαν περιστατικά που ενεργοποίησαν το ξυπνητήρι μας, αλλά η συνέχεια ήταν η ίδια όπως και πριν να χτυπήσει; Τη φράση «Άγιο είχες» ή «Άγιο είχα» θα πρέπει να την έχουμε ακούσει όλοι μας αρκετές φορές στη ζωή μας. Ποιος όμως από όλους μας έχει συνειδητοποιήσει τα λόγια του ίδιου του Θεού που μας λέει: «Και μέχρι τα γηρατειά σας Εγώ ίδιος είμαι και μέχρι τα λευκά μαλλιά σας Εγώ θα σας βαστάξω, Εγώ σας έκαμα και Εγώ θα σας σηκώσω. Ναι, Εγώ θα σας βαστάξω και θα σας σώσω» (Ησ. 46:4). Το πρώτο από τα έξι αδέλφια μου έφυγε από διφθερίτιδα σε νηπιακή ηλικία και όταν ο πατέρας μου βρισκόταν σε ταξίδι μακριά από το σπίτι, κάτι πολύ πιο οδυνηρό τόσο για τη μητέρα μου, όσο και για εκείνον. Ο πόνος και των δύο βαρύς, ασήκωτος. Όταν ερχόταν στο μυαλό του, έλεγε: «Πήρε και ο Θεός το μερδικό Του, μου χάρισε άλλα πέντε», ενώ κάποιο δάκρυ γυάλιζε στην άκρη των ματιών του. Να η παρηγοριά από έναν αγρότη που, αν και δεν πήγε ούτε στη «σαβούρα», όπως στα χρόνια του έλεγαν την πρώτη του Δημοτικού Σχολείου, κατάφερε να μάθει μόνος του «γράμματα» και να διαβάζει την Αγία Γραφή, χωρίς καλά-καλά να καταλαβαίνει τα θεολογικά της νοήματα. Ο Κύριός μας είπε: «Γίνετε σαν τα παιδιά, διότι των τοιούτων είναι η Βασιλεία των Ουρανών». Μένουμε σε τούτη την αλήθεια και περιμένουμε να συναντήσουμε τους αγγέλους μας. Μας είναι αρκετό προς το παρόν. Ας γίνουμε σαν τα μικρά παιδιά. Μπροστά στον πόνο του σαρκικού θανάτου δάκρυσε και ο Αρχηγός της Ζωής, της δικής μας Αληθινής Ζωής, αν καταλάβουμε πως χωρίς Αυτόν είμαστε ήδη νεκροί, αν και αναπνέουμε. Γι’ αυτό κατέβηκε στη Γη, γι’ αυτό μας ενημέρωσε, γι’ αυτό ανέβηκε στον Γολγοθά, γι’ αυτό σταυρώθηκε, γι’ αυτό αναστήθηκε, γι’ αυτό και θα ζήσουν όσοι πιστεύουν στα λόγια Του και στο έργο του Σταυρού Του. Το πιστεύουμε; Δόξα εις τον Θεό! n ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2021 | 45
Μια ιστορία που θα μπορούσε να είναι και δική σου
Ο
δρόμος ήταν ήσυχος, χωρίς κίνηση. Πε- έδινε σημασία. Όπως δεν έδινε σημασία και σε ρασμένες δέκα και σ’ αυτήν τη μικρή εκείνο το μεγάλο βιβλίο, τη Γραφή που διάβαζε πόλη όλοι ήταν στα σπίτια τους. Ο μόνος κάπου κάπου και είχε αποστηθίσει μάλιστα και θόρυβος ήταν το βιαστικό περπάτημα του κυρίου αρκετούς στίχους. Τώρα άρχισε να συνειδητοποιεί Τάσου. Πήγαινε στο σπίτι του φίλου και συνεργάτη καλά αυτά τα λόγια. Η μορφή του Ιησού Χριστού του Αλέκου. Μέσα στα δεκαπέντε χρόνια που άρχισε να ζωγραφίζεται μπροστά του. Έβλεπε συνεργαζόντουσαν για πρώτη φορά σήμερα το καθαρά το γαλήνιο βλέμμα Του, τα τρυπημένα πρωί παρεξηγήθηκαν και αντάλλαξαν βαριές Του χέρια. Για μια στιγμή τα χέρια τούτα σαν να κουβέντες και παρά λίγο να έρθουν στα χέρια, σηκώθηκαν και να απλώθηκαν για να τον αγκακάτι που ευτυχώς δεν έγινε. λιάσουν. Δάκρυα άρχισαν να τρέχουν από τα Ο κ. Τάσος στεναχωρήθηκε πολύ. Ήταν και μάτια του. Είδε τη ζωή του όλη μέσα σε μια φίλοι, βλέπεις, και όχι μόνο συνεταίροι. Το σκέ- στιγμή και του φάνηκε τόσο βρώμικη, τόσο άδεια! φτηκε το ζήτημα και πήρε την απόφασή του: θα Άραγε αυτή η άγια μορφή ήταν έτοιμη να συγπήγαινε στον Αλέκο να ζητήσει συγνώμη, πρώτος χωρήσει κι αυτόν; Ω! Ναι! Γι’ αυτόν ήταν! αυτός, ήταν άλλωστε και μικρότερος και η παΣταμάτησε στην άκρη του δρόμου. Γονάτισε ρεξήγηση θα τελείωνε!Όταν έφτασε στο σπίτι η σε ένα απόμερο σημείο, άφησε τα δάκρυά του ατμόσφαιρα ήταν βαριά. Ο Αλέκος κράταγε να τρέχουν και τα χείλη του άρχισαν να ψιθυρίζουν: μούτρα. Ο Τάσος βρήκε τελικά το κουράγιο να «Ελέησέ με, ω Θεέ, κατά το έλεός Σου και συγμιλήσει. Του ζήτησε συγνώμη και του είπε να τα χώρησέ με, εξάλειψε τις αμαρτίες μου... δώσε ξεχάσουν όλα και πως δεν αξίζει να χαλάσουν μου την αγαλλίαση της σωτηρίας μου και στήριξέ τις σχέσεις τους για μια παρεξήγηση. Ο Αλέκος με» (Ψαλμός 51). δεν μιλούσε. Δεν ήθελε να ξεχάσει τι του έγινε. Δεν θυμάται για πόση ώρα ήταν εκεί σκυμΣτο τέλος είπε: «Με τη συγνώμη δεν βγαίνει μένος. Το μόνο που θυμάται ήταν η βεβαιότητα τίποτα, ό,τι ήταν να γίνει έγινε». Εάν ήθελε να ότι ο Κύριος τον είχε συγχωρήσει! Χωρίς όρους, συνεχίσουν τη συνεργασία τους, έπρεπε να εφαρ- χωρίς εξηγήσεις, απλά και οριστικά, όπως ο τέμόσει τους δικούς του όρους. Όσο δε για τη λειος Θεός της Αγάπης μπορεί να κάνει! φιλία τους αυτό καλύτερα ας μην το συζητούσαν Δεν ένοιωθε πια λύπη! Ούτε καν κακία ή τώρα. Ας το αφήνανε στον χρόνο... παράπονο για τον φίλο του. Αυτό που ένιωθε Όταν άρχισε να εξηγεί τους όρους, το μυαλό μονάχα γι’ αυτόν ήταν συμπόνια! Ένας νέος πρωτου Τάσου θόλωσε. Άρχισε να απαντάει μηχανικά, τόγνωρος αέρας γέμιζε τώρα την καρδιά του! χωρίς να καταλαβαίνει. Ξαφνικά σηκώθηκε, είπε Ήθελε να πετάξει, ήθελε να χαρεί, ένιωθε σαν πως δεν ένιωθε καλά, πως θα μιλούσαν ξανά να είχε ξαναγεννηθεί! αργότερα, καληνύχτισε και έφυγε. Η προσευχή μας για όλους είναι: «Ώ! Άγιε Περπάταγε αργά-αργά χωρίς σκοπό. Μέσα Θεέ, Εσύ μας χαρίζεις τη συγνώμη Σου, χωρίς να του φούντωνε το παράπονο.Τέτοια φιλία και να μας βάζεις όρους, Εσύ μας αγκαλιάζεις με την του φερθεί έτσι! Να μη δεχτεί τη συγνώμη του! Αγάπη Σου, αν και εμείς δεν μπορούμε να Σε Και να του βάλει τέτοιους όρους! Πόσο ταπει- αγαπάμε τόσο, Εσύ μας χορηγείς τα πάντα, δίχως νωτικό ήταν για το άτομό του. Θυμήθηκε τη ζωή εμείς να είμαστε ικανοί να Σου προσφέρουμε του, τα νιάτα του. Ήρθανε στον νου του κάτι τίποτα άλλο εκτός από τις αμαρτίες μας, Εσύ μας λόγια για κάποιον που συγχωρεί. Ναι, κάπου τα χαρίζεις τη σωτηρία μας, χωρίς να είμαστε ικανοί είχε ακούσει αυτά τα λόγια, αλλά να την εξαγοράσουμε, σ’ Εσένα ανήκει Από τον πού; Α! Ναι! Στην εκκλησία τα άκουη δόξα και η τιμή και η προσκύνηση ΘΑΝΟ ΣΤΑΥΡΟΠΟΥΛΟ σε, που πήγαινε σπάνια, αλλά δεν τώρα και πάντοτε. Αμήν!» n 46 | Η ΦΩΝΗ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ
Εδάφια που μιλούν άμεσα στην καθημερινότητά μας
Ο ΨΑΛΜΟΣ 23 ΚΑΙ ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΕΡΩΤΗΜΑ ΤΟΥ ΠΟΝΟΥ
ριν μερικά χρι την εκτέλεσή χρόνια, ομόψυχών τους όταν σε στην πυρά την επομια συζήτηση είχα χή της Mεταρρύθπει κάτι αναφορικά μισης ή τις σύγμε τους «πρώτους χρονες διώξεις χριστιανούς», κάτων πιστών στην ποιος πνευματώΚίνα στα μέσα του δης με ρώτησε 20ου αιώνα το πρόγιατί μιλάω για βλημα του πόνου τους ΠΡΩΤΟΥΣ στη ζωή του αναφού τελικά εκείθρώπου παραμένοι ήταν και οι ΜΟΝΟΙ χριστιανοί! Και πραγματικά νει κεντρικό στη χριστιανική εμπειρία. Όχι τόσο είναι απόλυτα σωστό ότι το αίμα των μαρτύρων το «γιατί;» του Ιώβ ή οι βιβλικές διαβεβαιώσεις ήταν ο σπόρος του δέντρου της πρώτης εκκλη- ότι δεν πρόκειται για κατάκριση εναντίον μας σίας. Από τους έντεκα εναπομείναντες μαθητές αφού ο Χριστός έχει ήδη πάρει στους ώμους που κίνησαν για να κηρύξουν το Eυαγγέλιο του Του την αμαρτία μας (Ρωμ. 8:1), ή ακόμα ότι ο Χριστού ο αριθμός των χριστιανών έφτασε στα πόνος είναι τελικά προς τον εξαγνισμό και αγια2 εκατομμύρια το 2ο μ.Χ. αιώνα. «Εάν ο κόκκος σμό του πιστού ο οποίος ναι μεν φθείρεται στον του σίτου δεν πέσει εις την γην και αποθάνει, εξωτερικό άνθρωπο όταν υποφέρει αλλά ανααυτός μόνος μένει· εάν όμως αποθάνει, πολύν νεώνεται στον εσωτερικό (Β΄ Κορ. 4:16), όσο η καρπόν φέρει», ακούμε να λέει ο Ιησούς στο πρακτική πνευματική του διαχείριση: πώς να Eυαγγέλιο κατά τον Ιωάννη τον αντιμετωπίσουμε εμείς οι (12:24). ίδιοι και τι να συμβουλέψουμε Από τους διωγμούς των τους άλλους που υποφέρουν. Από την ΓΙΟΥΛΙΚΑ Κ. MASRY πρώτων εκείνων χριστιανών μέΊσως ο Ψαλμός 23 στον οποίο
Π
48 | Η ΦΩΝΗ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ
όλοι καταφεύγουμε τόσο για τους βαθείς μας πόνους όσο και για το διάβα μας μέσ’ απ’ την κοιλάδα του θανάτου έχει κάποιο σημαντικό πρακτικό μήνυμα για μας. Το πρώτο που παρατηρούμε σ’ αυτό τον Ψαλμό είναι ότι δεν αρχίζει με τον πονεμένο άνθρωπο αλλά με τον Θεό τον οποίο ο Δαβίδ αναγνωρίζει ως Κύριό Του. Ο Κύριος είναι ο ποιμένας μου και δεν θα βρεθώ σε ανάγκη ως προς τίποτε. Εκείνος είναι που μου χάρισε την ειρήνη και την ανάπαυση. Ο Ίδιος πάλι είναι Αυτός που με οδήγησε σε δρόμους δικαιοσύνης τους οποίους εγώ από μόνος μου επ’ ουδενί λόγω θα είχα διαλέξει· αλλά το έκανε Αυτός και το έκανε για χάρη του δικού Του Ονόματος και για τη Δόξα Του. Μόνο μετά απ’ αυτή την πρώτη εστίαση στον Θεό έρχεται ο Δαβίδ να καταπιαστεί με τον άνθρωπο ο οποίος υποφέρει απ’ τον πόνο, ιδιαίτερα το μεγάλο πόνο της αναχώρησής του από τη ζωή. «Και εν κοιλάδι σκιάς θανάτου αν περιπατήσω, δεν θέλω φοβηθή κακόν» μπορεί τώρα να πει ο άνθρωπος, αφού όμως πρώτα ξεκίνησε με την εστίασή του στον Κύριο. Είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον ότι μόνο μετά από τα δύο αυτά πρώτα βήματα έρχεται και ξεδιπλώνεται στα μάτια μας η σχέση του ανθρώπου με τον Θεό, δηλαδή αφού ο Ψαλμωδός πρώτα μάς δίδαξε προς τα πού να στραφούμε στην αρχή και έπειτα κατέβηκε στο δικό μας ανθρώπινο επίπεδο προκειμένου να μας δώσει να καταλάβουμε τι το καινούργιο προκύπτει για το θέμα του πόνου μας μετά από αυτή την προκαταρκτική εστίασή μας στα «Άνω». Και αυτό που παρατηρούμε είναι πολύ σημαντικό αφού από το σημείο αυτό και μόνο βλέπουμε να αρχίζει ο διάλογος μεταξύ Θεού και ανθρώπου. Από το περιγραφικό τρίτο πρόσωπο του ενικού (όταν ο Ψαλμός αναφερόταν στον Θεό) ή το μοναχικό πρώτο πρόσωπο ενικού (όταν μιλούσε για τον άνθρωπο) περνάει τώρα στη δυναμική του δεύτερου προσώπου, στο διάλογο
δηλαδή μεταξύ ανθρώπου και Θεού. Μιλάει λοιπόν στον Θεό απευθείας ο πονεμένος άνθρωπος και Του εκθέτει για ποιο λόγο ο φόβος τον οποίο αρχικά αισθάνεται πιστεύει ότι δεν θα τον καταπιεί, δεν θα τον καταβαραθρώσει: «διότι συ είσαι μετ’ εμού»· «η ράβδος σου και η βακτηρία σου αύται με παρηγορούσιν», μια σκηνή που παραπέμπει στην προ της Πτώσης του ανθρώπου εποχή, όταν δηλαδή άνθρωπος και Θεός ήταν ένα αρμονικό «όλο» και τα πάντα ήταν «καλά λίαν» (Γέν. 2:25). Τέλος ακολουθεί η βαθύτερη κατανόηση του ανθρώπου για το ποια είναι τα οφέλη του με αυτή την προσέγγιση του αιώνιου Θεού να προηγείται της αξιολόγησης του δικού του πόνου, ακόμα και στην κοιλάδα της σκιάς του θανάτου, ως προς το τι έχει ετοιμάσει ο Κύριος γι’ αυτόν στα αιώνια δώματα, ούτε λίγο ούτε πολύ ένα γιορτινό τραπέζι ενώπιον των εχθρών του ανθρώπου, συγκεκριμένων θνητών ή και του ίδιου του Εχθρού της ψυχής ο οποίος ευθύνεται για τον πόνο και το θάνατο· τη γλυκιά παρηγοριά να τον αλείψει ο Θεός με ιαματικό λάδι και όλα αυτά στον υπερθετικό βαθμό, σε σημείο που το ποτήρι των ευλογιών να ξεχειλίζει... Και ο Ψαλμός κλείνει με την υπόσχεση της ευτυχούς συγκατοίκησης Θεού και ανθρώπου στη Βασιλεία των Ουρανών (23:6) όπως μας περιγράφεται εκτενέστερα στην Αποκάλυψη (21:3-4): «Ιδού η σκηνή του Θεού μετά των ανθρώπων, και θέλει σκηνώσει μετ’ αυτών, και αυτοί θέλουσιν είσθαι λαοί αυτού, και αυτός ο Θεός θέλει είσθαι μετ’ αυτών Θεός αυτών. Και θέλει εξαλείψει ο Θεός παν δάκρυον από των οφθαλμών αυτών, και ο θάνατος δεν θέλει υπάρχει πλέον· ούτε πένθος, ούτε κραυγή, ούτε πόνος δεν θέλουσιν υπάρχει πλέον· διότι τα πρώτα παρήλθον... Ιδού, κάμνω νέα τα πάντα».
n
(*Πίνακας: Vincent van Gogh)
* Όσοι επιθυμείτε να διαβάσετε κείμενα ή μεταφράσεις της Γιούλικας Κ. Masry μπορείτε να επισκεφτείτε το λινκ https://www.nikites.eu/category/gioulikakotsovolou/ ή τα σάιτ της ίδιας τόσο στο LinkedIn όσο και στο Academia.edu ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2021 | 49
Ένας ουράνιος θησαυρός έσα στις δυνατότητες της ελεύθερης σκέψης του νου μας υπάρχουν κι αυτές της ικανότητας της σύγκρισης και αξιολόγησης καταστάσεων και γεγονότων στη ζωή μας, ώστε να καταλήγουμε σε συμπεράσματα μέσα σε αντιθέσεις και προκλήσεις. Τώρα θα μου πείτε, γιατί μας τα λες όλα αυτά; Θα καταλάβετε καθώς πάλι θα μοιραστώ μαζί σας τις σκέψεις μου...
Μ
Είχα τον άχαρο ρόλο της διαχείρισης στην πολυκατοικία μας. Και έκανα πληρωμές. Κάθε μήνα ερχόταν ο συντηρητής του ανελκυστήρα, ένας Κρητίκαρος, ψηλός, μουστακαλής και εξοφλούσα το ποσό. Κάποια φορά του μίλησα για την αγάπη του Θεού και τον ρώτησα αν ήθελε να του δώσω μία Καινή Διαθήκη. «Τι είναι αυτό;» με ρώτησε. «Αστειεύεσαι βέβαια» του είπα έκπληκτη και συνέχισα, «είσαι Χριστιανός;» «Βέβαια είμαι... κάνω το σταυρό μου, πάω το Μεγάλο Σάββατο στην εκκλησία, ανάβω και κανένα κεράκι ... μέχρι εκεί». «Για το Ευαγγέλιο σου μιλάω». «Έτσι πες μου, αλλά δεν το θέλω, δεν έχω καιρό για να διαβάζω».
Της ΡΙΤΑΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΥ
Τον επόμενο μήνα τον αντικατέστησε κάποιος άλλος τεχνικός και μου είπε, πως ενώ ψάρευε με τη βάρκα του, έπιασε ένα ξαφνικό μπουρίνι, έπεσε στη θάλασσα, μπλέχτηκε στα δίχτυα και δυστυχώς είχε πνιγεί. Λυπήθηκα πολύ... ήταν νέος άνθρωπος... τι κρίμα!
Πριν από μερικές μέρες πήρα από τη βιβλιοθήκη μου το γνωστό παλιό βιβλίο «Η Μαρία και η Βίβλος της». Αναφέρεται στον αγώνα ενός μικρού κοριτσιού από την Ουαλία, όπου η Αγία Γραφή ήταν δυσεύρετη και κάθε εβδομάδα περπατούσε δύο ώρες συνολικά για να πηγαίνει σε μια πόλη όπου σ’ ένα ευκατάστατο σπίτι υπήρχε μία Βίβλος και της επέτρεπαν να μελετάει. Άλλωστε γι’ αυτό το λόγο έμαθε να διαβάζει. Επί έξι χρόνια μάζευε χρήματα για να αποκτήσει τη Βίβλο. Όταν συγκέντρωσε το ποσό, έμαθε από πού μπορούσε να την αγοράσει και περπάτησε μία ολόκληρη μέρα για να πάει σε μία πόλη να συναντήσει έναν πάστορα και μετά πάλι άλλη μία μέρα για να επιστρέψει στο σπίτι της. Η χαρά της ήταν τόσο μεγάλη. Κρατούσε στην αγκαλιά της το βιβλίο του Θεού, ήταν ο πολύτιμος θησαυρός της. Αυτό το κορίτσι ήταν η αιτία να δραστηριοποιηθούν χριστιανοί με ηγετικές θέσεις για το θαυμαστό έργο της έκδοσης και διάδοσης του Λόγου του Θεού. Έτσι δημιουργήθηκαν οι Βιβλικές Εταιρίες. Καθώς λοιπόν τελείωσα το βιβλίο, ήρθε στο νου μου το προηγούμενο λυπηρό γεγονός και έκανα τη σύγκριση... Τι αντίθεση! Ο ένας απέρριψε με τόση ευκολία το ίδιο βιβλίο που η Μαρία αγωνίστηκε με τόσο κόπο να το αποκτήσει. Εμείς σήμερα έχουμε πολλές Αγίες Γραφές μέσα στα σπίτια μας. Πόσο, όμως, έχουμε εκτιμήσει την αξία που έχει το βιβλίο του Θεού; Γιατί «όλη η Γραφή είναι θεόπνευστη και ωφέλιμη για διδασκαλία, για έλεγχο, για διόρθωση, δια διαπαιδαγώγηση η οποία οδηγεί σε μία ζωή δικαιοσύνης, έτσι που να είναι ολοκληρωμένος ο άνθρωπος του Θεού, καταρτισμένος για κάθε καλό έργο» (Β΄ προς Τιμόθεο 3:16-17). Γι’ αυτό λοιπόν, ας εμβαθύνουμε στις αλήθειες του Θεού και καθώς πληθαίνουν οι γνώσεις μας, ας γίνονται ζωή και ας αφήνουμε τη μεταμορφωτική δύναμη του Αγίου Πνεύματος να μορφώνει το Χριστό μέσα μας! n ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2021 | 51
Ευχαριστώ για την υποστήριξη! ο θεατρικό που θα ετοιμάσουμε για την Άνοιξη έχει τίτλο Τσίτι και Θάρρος», μας ανακοίνωσε η δασκάλα μας η κ. Ευγενία. «Αφορά τον αγώνα των πρωτοπόρων γυναικών, υπάρχουν όμως και αρκετοί ρόλοι για τα αγόρια. Θέλω να σας ενθαρρύνω όλους να έρθετε στις ακροάσεις». Για μια στιγμή σκέφτηκα ότι θα ήταν πολύ ωραία να παίξω το ρόλο μιας θαρραλέας πρωτοπόρου γυναίκας. Αμέσως μετά όμως η πραγματικότητα με προσγείωσε. Δεν μου είναι κα-
«
Τ
52 | Η ΦΩΝΗ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ
θόλου να εμφανίζομαι μπροστά σε κόσμο! Πώς θα αντιμετώπιζα τις πρόβες, και ιδιαίτερα την ίδια την παράσταση; Την ώρα του φαγητού καθώς όλες οι φίλες μου μιλούσαν για το θεατρικό η Μάνια ρώτησε, «και τι είναι το τσίτι τέλος πάντων;» «Είναι ένα ύφασμα από το οποίο οι γυναίκες εκείνες έφτιαχαν τα ρούχα τους» εξήγησε η Τζίνα. «Μάνια πρέπει κι εσύ να πάρεις μέρος», της είπε η Άντζελα. «Είσαι πολύ καλή ηθοποιός».
«Κι εσύ είσαι καλή ηθοποιός Άντζελα» της απάντησε η Μάνια. «Έχεις πολύ καθαρή και ωραία φωνή|. «Επίσης, Μάνια, μιλάς πολύ όμορφα», είπε η Τζίνα. «Πρέπει οπωσδήποτε να πας στις ακροάσεις». Μου αρέσει πάρα πολύ που οι φίλες μου υποστηρίζουν η μια την άλλη! Κι εγώ ήθελα να είμαι καλή φίλη και είπα, «είμαι σίγουρη κορίτσια ότι εσείς θα καλύψετε όλους τους ρόλους. Κρίμα που εγώ δεν πρόκειται να πάρω μέρος!» «Και βέβαια μπορείς να πάρεις μέρος κι εσύ Χαρούλα!», είπε η Μάνια. «Ναι!» φώναξαν η Άντζελα κι η Τζίνα μαζί. «Σας ευχαριστώ κορίτσια» είπα, «όμως δεν νομίζω ότι θα το προσπαθήσω καν. Και μόνο στη σκέψη ότι θα εμφανιστώ μπροστά σε κόσμο πανικοβάλλομαι».
Οι φίλες μου άρχισαν να με ενθαρρύνουν λέγοντας πόσο εκφραστικά διαβάζω πάντα, οπότε θα ήμουν πολύ καλή και στο θεατρικό. «Εντάξει», είπα τελικά. «Θα το προσπαθήσω!» Μετά το φαγητό η κ. Χριστίνα, η οποία θα σκηνοθετούσε το έργο, μας έδωσε τα κείμενα. «Θέλω όλα τα κορίτσια να δοκιμαστούν στον πρωταγωνιστικό ρόλο, γι’ αυτό μελετήστε το ρόλο της Μελίσσας», μας είπε. Το βράδυ εκείνο μελέτησα όλο το θεατρικό και μου άρεσε πάρα πολύ. Η Μελίσσα ήταν μια δυναμική γυναίκα η οποία ποτέ δεν τα παρατούσε, ούτε ακόμα όταν πέθανε ο σύζυγος της. Προσπάθησα να απαγγείλω τις καλύτερες ατάκες της και μου φάνηκε πως ήμουν αρκετά καλή. Όμως άλλο πράγμα είναι να το κάνεις μέσα στο δωμάτιό σου κι άλλο στη σκηνή μπροστά σ’ ένα πλήθος κόσμου!
ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2021 | 53
Την επόμενη μέρα συνάντησα τις φίλες μου πριν από το μάθημα. «Ο ρόλος της Μελίσσας είναι σκέτη πρόκληση. Θέλει... ηθοποιία» είπε η Μάνια. Όλα τα κορίτσια ήταν ανήσυχα, κι έτσι προσπάθησα να τις ενθαρρύνω. «Οποιαδήποτε από εσάς θα μπορούσε να παίξει το ρόλο της Μελίσσας. Κάτι που δεν θα μπορούσα να κάνω εγώ. Θα ήμουν απαίσια ηθοποιός!» «Αυτό δεν είναι αλήθεια, Χαρούλα!» μου φώναξε η Άντζελα. «Μα δεν με έχετε δει ποτέ πάνω στη σκηνή» απάντησα. «Άρα κανείς δεν ξέρει πόσο σπουδαία μπορεί να είσαι!» είπε η Τζίνα. Με τόση ενθάρρυνση από τις φίλες μου προχώρησα προς την τάξη νοιώθοντας αισιόδοξη από τη μια και ευχαριστημένη από την άλλη για την υποστήριξη των φίλων μου. Εντάξει... σκέφτηκα, με υποστήριξαν οι φίλες μου. Ύστερα από λίγο όμως άρχισα και πάλι να έχω αμφιβολίες. Τη μέρα που μαζευτήκαμε για να κάνουμε την πρώτη πρόβα για το ρόλο της Μελίσσας, αρχίσαμε η μία μετά την άλλη να προβάρουμε το μεγάλο μονόλογο που είχε στο τέλος της δεύτερης πράξης. Κάθε μια που τελείωνε πεταγόμουν εγώ και της έλεγα πόσο ωραία έπαιξε το ρόλο. Όταν, όμως, τελείωσα εγώ καμία δεν ενθουσιάστηκε. Εντάξει... μου είπαν ότι ήμουν καλή, αλλά δεν έδειξαν τον παραμικρό ενθουσιασμό! «Θα σκίσουμε στις ακροάσεις» είπε η Μάνια. «Εσείς θα σκίσετε κορίτσια», είπα εγώ. «Όχι εγώ». Τότε όλες μου είπαν πόσο καλή ήμουν, όμως αμέσως γύρισαν κι άρχισαν να μιλάνε για τα απίθανα κοστούμι που ετοίμαζε η κ. Χριστίνα. Εγώ, όμως, δεν ένοιωθα τον παραμικρό ενθουσιασμό. 54 | Η ΦΩΝΗ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ
Μια άλλη μέρα, η κ. Ευγενία σήκωσε μερικούς από εμάς να κάνουμε την πρόβα μπροστά σε όλη την τάξη. Ήμουν πολύ αγχωμένη, όμως πιστεύω ότι τα πήγα αρκετά καλά. Όταν κάθισα κάτω η Άντζελα μου είπε, «Καλή ήσουν». Αυτό ήταν όλο; Αυτή ήταν όλη η υποστήριξη που θα είχα από τις φίλες μου, παρόλο που εγώ δεν σταμάτησα να τις επαινώ και να λέω πόσο σπουδαίες φίλες είχα; Τις επόμενες μέρες κατάλαβα ότι το να είσαι υποστηρικτικός είναι μονόδρομος! Κάθε φορά που κάναμε πρόβα –ή που μιλούσαμε για το θεατρικό– εγώ ήμουν εκείνη που τις επαινούσα υπερβολικά, ενώ εκείνες με το ζόρι έλεγαν κάτι για εμένα! Το απόγευμα, μετά την πρόβα, περιμέναμε έξω από το αμφιθέατρο μέχρι που η κ. Χριστίνα ξεκλείδωσε την πόρτα. Έτρεμα από το άγχος μου και φαντάστηκα ότι κι οι φίλες μου θα ήταν το ίδιο αγχωμένες μ’ εμένα. «Μην ανησυχείτε», τους είπα. «Θα είστε όλες καταπληκτικές». Όλες είπαν ένα ξερό «ευχαριστώ» –κι αυτό ήταν όλο! Δεν μπορούσα να πιστέψω ότι δεν ενθάρρυναν καθόλου εμένα τη στιγμή που το χρειαζόμουν τόσο απεγνωσμένα. «Σας ευχαριστώ για την υποστήριξη», είπα σαρκαστικά. «Ορίστε; Τι συμβαίνει;» ρώτησε η Τζίνα. «Όλον αυτόν τον καιρό εγώ είμαι αυτή που σας επαινώ και σας ενθαρρύνω συνεχώς» είπα, «ενώ εσείς δεν με υποστηρίζετε καθόλου». Η Μάνια ξεφύσηξε. «Ναι καλά. Μας ενθαρρύνεις τόσο πολύ, τι να σου πω!» «Έλα τώρα Χαρούλα. Λες όλα αυτά τα πράγματα για να σου πούμε κι εμείς τα ίδια» είπε η Τζίνα. «Αυτό που προσπαθείς, δεν είναι να υποστηρίξεις εμάς, αλλά να κερδίσεις κάτι για τον εαυτό σου». Εκείνη τη στιγμή η πόρτα άνοιξε κι έπρεπε να μπούμε όλοι μέσα και να καθίσουμε. Η κ.
Χριστίνα ανέβηκε στη σκηνή κι άρχισε να μας δίνει οδηγίες. Εγώ ήμουν τόσο θυμωμένη που δεν άκουγα τίποτα. Πώς ήταν δυνατόν να λένε τέτοια πράγματα οι φίλες μου; Εκείνες δεν με υποστήριζαν καθόλου! Η Τζίνα έσκυψε στο αυτί μου και μου ψιθύρισε, «Χαρούλα ξέρω ότι είσαι αγχωμένη, όμως θα τα πας μια χαρά. Και τι έγινε αν δεν πάρεις κάποιο ρόλο; Θα πρέπει να είσαι περήφανη για τον εαυτό σου που το προσπάθησες» «Ναι, έτσι είναι», συμφώνησαν οι Άντζελα και η Μάνια. Εντάξει, αυτό ήταν πραγματικά κάτι ωραίο. Παρόλο που οι φίλες μου ήταν θυμωμένες, προσπαθούσαν να με ενθαρρύνουν. Σκεφτόντουσαν εμένα κι όχι τον εαυτό τους. Κι αυτό, πρέπει να το παραδεχτώ, ήταν διαφορετικό
από τον τρόπο που εγώ «ενθάρρυνα» εκείνες. Ίσως η Τζίνα να είχε δίκιο. Στην πραγματικότητα ίσως ήθελα πιο πολύ να με ενθαρρύνουν εκείνες παρά να το κάνω εγώ. «Σας ζητώ συγνώμη», ψιθύρισα. «Και ξέρετε κάτι κορίτσια, πιστεύω ότι είστε καταπληκτικές!» «Ακούστε όλοι!» φώναξε η κ. Χριστίνα κοιτώντας εμάς. Οι φίλες μου γύρισαν και μου χαμογέλασαν, χαμογέλασα κι εγώ σ’ αυτές. Ήμουν ακόμα πολύ αγχωμένη για τις ακροάσεις, όμως ήξερα ότι οι φίλες μου θα με υποστήριζαν. Και μ’ αυτή την υποστήριξη θα μπορούσα να καταφέρω τα πάντα! n
Της Diane R. Jenkins Μετ.: Φρίντα Τσίνογλου-Λαμπριανίδου
ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2021 | 55
Από τη Θεσσαλονίκη με αγάπη...
Η Ημέρα του Κυρίου Τούτη τη χρονιά ας ζητήσουμε από τον Παράκλητο, το Πνεύμα της Αλήθειας, να μας βοηθήσει να αποβάλουμε ό,τι είναι αντίθετο με το θέλημα του Θεού μέσα μας. Ας ζήσουμε με όλη τη απεραντοσύνη, όλο το βάθος κι όλη την ένταση αυτά που ο Λόγος του Θεού, η Αγία Γραφή μας προτρέπει και για τα οποία έχουμε κληθεί. Τούτη η χρονιά να μην είναι μια από τα ίδια, αλλά κάτι τελείως διαφορετικό. Ας μετρήσει το σκίρτημα της καρδιάς μας. Ας γίνουμε άνθρωποι σαν τον Τελώνη και σαν τον Άσωτο, ας μπούμε στο χώρο της συντριμμένης καρδιάς, στο έλεος και στη χάρη, στο βασίλειο της αγάπης που είναι ανταπόκριση τόσο στη θεία αγάπη όσο και στον ανθρώπινο πόνο. Η βασιλεία του Θεού είναι κάτι που κατακτιέται καθώς ζούμε την αγάπη του Θεού στην καθημερινότητά μας. Δεν δίνεται σ’ εκείνους που χαλαρά και τεμπέλικα την περιμένουν να έρθει. Σ’ αυτούς θα ’ρθει σαν κλέφτης τα μεσάνυχτα και θα ’ναι για κρίση. Ας είναι τούτη η χρονιά, μια χρονιά χαρούμενης προσμονής της Ημέρας του Κυρίου κι ας ξέρουμε ότι αυτή η μέρα θα ’ναι μέρα κρίσης. Ομολογούμε ότι η Ημέρα του Κυρίου δεν είναι φόβος, αλλά ελπίδα, και δηλώνουμε μαζί με όλη την εκκλησία: «Αμήν, ναι, έλα Κύριε Ιησού» (Αποκάλυψη 22:20). Αν δυσκολευόμαστε να το πούμε αυτό, τότε κάτι σημαντικό λείπει από τη χριστιανική μας συνείδηση. Μήπως είμαστε ακόμα ειδωλολάτρες που φορούν το Ευαγγελικό ρούχο; Μήπως είμαστε Χριστιανοί για τους οποίους ο Θεός είναι ένας Θεός έξω από τη ζωή μας; Μήπως ο ερχομός Του είναι σκοτάδι και φόβος και όχι λύτρωση και χαρά; Μήπως είμαστε χριστιανοί για τους οποίους η συνάντηση με τον Κύριο είναι κάτι το τρομακτικό κι όχι η λαχτάρα της ζωής μας; Αδέλφια μου, κρίνουμε τον εαυτό μας για να τον εμπιστευτούμε ολοκληρωτικά στα χέρια του Κυρίου μας με σκοπό να τον αλλάξει Εκείνος. Μόνο Εκείνος κι ο Λόγος του μπορούν να το κάνουν αυτό. Μόνο αλλαγμένοι από Εκείνον μπορούμε με χαρά, ανοιχτή καρδιά, πίστη και αγάπη από την αγάπη του, να Τον αντικρύσουμε στην Ημέρα του Κυρίου. Μακάρι τούτη τη χρονιά ο Ιησούς Χριστός να μας δώσει αγάπη, χαρά, ειρήνη, μακροθυμία, καλοσύνη, αγαθότητα, πίστη, πραότητα, εγκράτεια ώστε να εδραιωθεί η Βασιλεία για την οποία Εκείνος ενανθρωπίστηκε, να γίνουμε εμείς παιδιά Θεού και η γη μας Ουρανός, όπου θα ζει και θα Του ΑΝΕΣΤΗ ΠΕΤΑΛΙΔΗ βασιλεύει η αγάπη Του! n 56 | Η ΦΩΝΗ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ
13
€
Μετά το “Πινελιές αγάπης” και αργότερα το “Πέντε ψωμάκια και δυο ψαράκια”, έρχεται ένα νέο CD με τίτλο “Ταξίδι στην ευτυχία”, ως καρπός της συνεργασίας του Νίκου Παπαδογιώργου με την Χαρούλα Ηλία για τη δημιουργία τραγουδιών για παιδιά, με χριστιανικό στίχο.
Με στίχους που συμβαδίζουν με τις πιο ουσιαστικές πτυχές και αλήθειες της χριστιανικής ζωής, συνθέσεις που χαρακτηρίζονται από πλούτο ιδεών και φαντασία, με λεπτοδουλεμένες ενορχηστρώσεις και μια, συνολικά, άρτια και απόλυτα επαγγελματική παραγωγή - το CD “Ταξίδι στην ευτυχία” θα πλουτίσει την ζωή των παιδιών σας (καθώς και την δική σας) με γλυκές μελωδίες και λόγια που έχουν τη δύναμη να εμπνεύσουν, να στηρίξουν και να ενισχύσουν μια ζωή πίστης...
www.christianbookstore.gr
P
SS PO RE
Χ+5 ES
T
ΠΛΗΡΩΜΕΝΟ ΤΕΛΟΣ ____________________________ Ταχ. Γραφείο ΚΕΜΠ KΡΥΟΝΕΡΙΟΥ ____________________________ Αρ. Αδείας 013943
PR
του Ευαγγελίου
ENTYΠO KΛEIΣTO • AP. AΔEIAΣ 1841 ΚΕΜΠΑ MHNIAIO XPIΣTIANIKO ΠEPIOΔIKO Γ. ΣOYPH 14, 185 47 ΠEIPAIAΣ
ST
Η ΦΩΝΗ
S PO
S
Κυκλοφορεί το πρώτο CD της σειράς «Ψάλλω»! Μια συλλογή με 14 λατρευτικά τραγούδια, για πρώτη φορά ηχογραφημένα σε ένα CD,
9 1. ΤΡΕΧΩ ΜΠΡΟΣΤΑ ΤΟΥ ΤΩΡΑ Come Now Is the Time to Worship
στις επίσημες Ελληνικές μεταφράσεις τους...
€
6. ΜΕΣ ΣΤΟΝ ΧΡΙΣΤΟ In Christ Alone
11. ΣΑΝ ΤΟΝ ΚΑΙΡΟ ΤΟΥ ΗΛΙΑ Days of Elijah
7. ΕΙΣΑΙ ΤΟ ΠΑΝ ΓΙΑ ΜΕ You Are My All in All
12. ΘΑΥΜΑΣΙΑ ΜΕΡΑ Happy Day
8. ΒΑΣΙΛΙΑ ΜΟΥ You Are My King (Amazing Love)
13. ΠΑΛΑΙΟΣ ΤΩΝ ΗΜΕΡΩΝ Ancient of Days
4. ΘΕΕ ΘΑΥΜΑΤΩΝ God of Wonders
9. Η ΑΓΑΠΗ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΓΙΑ ΜΑΣ How Deep the Father’s Love For Us
14. Η ΑΓΑΠΗ ΤΟΥ ΜΕΝΕΙ ΓΙΑ ΠΑΝΤΑ Forever
5. ΗΡΘΑ ΝΑ ΛΑΤΡΕΥΣΩ Here I Am To Worship
10. ΜΟΝΟ ΕΣΥ You Alone Can Rescue
2. ΣΕ ΔΟΞΑΖΩ You’re Worthy of My Praise 3. ΔΟΞΑ ΣΤ’ ΟΝΟΜΑ ΣΟΥ Blessed Be Your Name
Τραγουδούν οι: Άρης Γραβάνης, Βιβή Τουφεξή, Δαβίδ Παπαναγής, Δημήτρης Αναγνώστου, Ευαγγελία Βιταλάκη, Μιχάλης Λιτσικάκης, Νταϊάνα Ρωμαίου, Πάνος Καραγκούνης, Φιλήμων Αρμένης, Φοίβος Μανταγκιώζης
Αποκτήστε τώρα κι εσείς τη συλλογή και ψάλτε μαζί τους! Για παραγγελίες > www.ologos.gr ή 210.6626835 και στα βιβλιοπωλεία μας: Αθήνα:
Θεσσαλονίκη:
Πάτρα:
Λάρισα:
Βόλος:
Αλβανία:
Εμμ. Μπενάκη 28 106 78 210-3823495
Εθν. Αμύνης 42 546 21 2310-232210
Κορίνθου 199 262 23 2610-224197
Δευκαλίωνος 2 412 22 2410-232594
Σωκράτους 23 382 21 24210-35801
Sarande Libraria «O LOGOS» 00355.692585746