nazira kakulia ekonomikis doqtori, ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetis asocirebuli profesori Tbilisi, saqarTvelo
globaluri finansuri krizisi, rogorc Tanamedrove ekonomikuri sistemebis mdgradobis kriteriumi msoflio finansur bazrebze zewolis gaZliereba, saqonlis bazarze fasebis mniSvnelovani Semcireba im procesebis Seswavlas moiTxovs, romlebic gansazRvraven msoflio ekonomikur dinamikas, warmoebis procesSi msoflio finansuri sistemis adgils, aseve saxelmwifo Carevis SesaZleblobasa da aucileblobas. finansur sferoSi warmoqmnili SokebisTvis, romlebic ukve realur seqtorze da Sromis bazarzec vrceldeba, ZiriTadi Tandayolili maxasiaTebelia fulis Tanamedrove erovnuli da msoflio Tvisebebi. maszea damokidebuli sabanko-safinanso sistemis arseboba da kompaniebsa da kerZo pirebisTvis gare dafinansebaze wvdomis SesaZlebloba. am SesaZleblobis realizaciam warmoSva samrewvelo, agraruli, xolo Semdeg samecniero-teqnologiuri revoluciebi, migviyvana mwarmoeblurobis gigantur zrdamde. Tanamedrove etapze, mecnierul-teqnologiuri inovaciebis dafinansebis ganviTarebaSi, istoriaSi pirvelad, kerZo seqtors ufro meti wili uWiravs, vidre saxelmwifos. dafinansebis zrdis potenciali pirdapir aris damokidebuli finansuri teqnologiebisa da institutebis ganviTarebaze. yvelaze mniSvnelovan finansur teqnologiebad gvevlineba sabanko fulebis emisia, sabanko kreditebi arafinansur seqtorze, bankTaSorisi kreditebi, depozitebis multiplikacia, finansuri leveriji, svopebi, repo, ofcionebi, fiuCersebi, forvardebi, iseTi finansuri produqtebis struqturizeba, rogoricaa CDO, CMO, CBO, defolturi svopebi. Tanamedrove finansuri teqnologiebi iZlevian SesaZleblobas mTliani sainvesticio riski ganawildes sakredito, saprocento, savaluto, sabazro obieqtebze da gadaeces sxva finansur Suamavlebs. im institutebis formireba, romlebic saSualebas iZleva gamoyenebul iqnes finansuri teqnologiebi arafinansuri seqtoris funqcionirebaSi, globaluri da erovnuli socialur-ekonomikuri sistemis ganuyofel nawilad gvevlineboda. finansuri institutebis ganviTareba ganxorcielda, rogorc axali finansuri institutebis CamoyalibebiT, ise arsebuli institutebis Zireuli transformaciis Sedegad. magaliTad, bolo aTwleulebis manZilze aRmocendnen da farTo gavrceleba hpoves, iseTma mniSvnelovanma institutebma, rogoricaa, foreqsi, ZiriTad saqonelze (navTobi, liToni, oqro da sxva) fiuCersuli kontraqtebis birJebi da safondo indeqsebi, sapensio fondebi, ormxrivi fondebi, fuladi bazrebis fondebi, hej-fondebi, mmarTveli kompaniebi, sareitingo saagentoebi, mniSvnelovnad Seicvala bankebis, sadazRvevo kompaniebis, safondo da sasaqonlo birJebis funqciebic. bankebi, gansakuTrebiT bolo periodebSi, sakredito institutebidan, msesxebelsa da finansur bazrebs Soris Suamavlebad iqcnen. saboloo jamSi, finansuri sistemebi realur seqtorsa da saojaxo meurneobebs materialuri resursebis marTvisa da gazrdis saSualebas aZlevda. rogorc viciT, finansuri sistemis potenciuri Zalis zogad maxasiaTebels warmoadgens multiplikatori, romelic gviCvenebs fuladi bazis Teoriulad SesaZlebel
94