გლობალიზაცია და ეკონომიკის მდგრადი განვითარების პერსპექტივები

Page 231

meore mxriv, inovaciuri finansuri bumis pirobebSi ekonomikurma da politikurma elitam dahkarga finansuri instrumentebis moZraobaze kontroli. Tanamedrove ekonomikuri krizisis mizezTagan erTi ukavSirdeba aSS-is ekonomikis specifikur problemebs; meore - mizezia Tanamedrove msoflio ekonomikuri ganviTarebis sistemur, fundamentur problemebs. mimdinare krizisis mizezebze msjelobisas xSirad akritikeben aSS-is yofili administraciis saqmianobas araadekvaturi fiskaluri da monetaruli politikis gamo. gulisxmoben procikluri politikis ganxorcielebas 2001 wlis recesiis Semdgom, rodesac ekonomikuri zrdis pirobebSi qveyana agrZelebda biujetis deficitis zrdas nacvlad imisa, rom miemarTa klintoniseuli proficituli sabiujeto politikisaTvis. aman asaxva hpova, kerZod, saprocento ganakveTis politikaSi, romelic xangrZlivi periodis ganmavlobaSi iyo Zalian dabali, TviT ekonomikuri aRmavlobis periodSic ki. aRniSnuli kursi iTvaliswinebda ekonomikuri zrdis xelovnurad stimulirebas, romelic gansakuTrebiT mniSvnelovania dasavleTis qveynebisaTvis CineTis ganviTarebis orcifra maCveneblis arsebobis gamo. Sedegad amisa, bevrma mTavrobam gadadga nabiji ekonomikuri zrdis stimulirebisaken, Tanac ekonomikis `gadaxurebis~ problema ukve araaqtualuri Canda: Cven xom Zalian Sors wavediT didi depresiis droidan, maT Soris, inteleqtualuri TvalsazrisiTac ki. igive logikiT xelmZRvanelobda ruseTis mTavrobac, rodesac uaxloesi aTi wlis ganmavlobaSi miznad daisaxa qveynis mTliani Siga produqtis gaormagebis amocana, rac aqcents axdenda upiratesad raodenobrivi, moculobiTi maCveneblebis miRwevaze. magram, Tuki rusul variantSi msgavsi politika eyrdnoboda 1990-iani wlebis krizisis Semdgom darCenil Tavisufal sawarmoo simZlavreebs da navTobdolarebis uzarmazar modinebas, amerikuli ekonomika unda ganviTarebuliyo avRaneTsa da eraySi samxedro operaciebis warmoebis paralelurad, romlebic SeuZlebelia dafinansebuliyo federaluri biujetis deficitis gareSe. krizisis damoukidebel faqtorad iqca ekonomikuri zrdis uprecedento tempebi, ramac 2003-2007 wlebSi msoflio GDP-is moculoba meoTxediT gazarda. aseTi aRmavlobis periodSi gardauvalia sistemuri winaaRmdegobebis dagroveba, rac keTildReobis zrdis fonze uCinari xdeba. misi gacnobierebis drosac ki Zalian rTulia saqmeSi Careva da raimes gamosworeba: marTlac, ra saWiroa ama Tu im SemzRudveli an makoreqtirebeli RonisZiebebis ganxorcieleba, rodesac yvelaferi isedac SesaniSnavadaa. arsebobs globalizaciis sxva aspeqtic, romelic agreTve (axal instrumentebTan erTad) aRiarebulia usasrulo finansuri warmatebisa da momdevno zrdis wyarod. am fenomens n. fergiusonma uwoda kimerika (Chimerica) - romelic warmoebulia CineTisa da amerikis qveynebis saxelwodebebisgan.91 msjeloba exeba globaluri disbalansis formirebas, romelic aTwleulebis ganmavlobaSi ganixileboda, rogorc mdgradi msoflio ekonomikis zrdis safuZveli. Sedegad Camoyalibda reJimi, romelic XIX-XX saukuneebis mijnaze arsebuli globalizaciis modelis sapirispiroa: Tuki asi wlis winaT kapitali centridan (ganviTarebuli qveynebidan) periferiebisken (imdroindeli emerging markets-ken) moZraobda, amJamad ganviTarebadi bazrebi danazogebis centrebia, xolo aSS da sxva ganviTarebuli qveynebi upiratesad momxmareblebi. Tanamedrove kriziss gaaCnia kidev erTi fundamenturi winapiroba. bolo ori aTwleulis ganmavlobaSi biznesis miznobrivma funqciam seriozuli transforma91

Ferguson N. The Ascent of Money: A Financial History of the World. L.: The Penguin Press, 2008.

231


Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.