dag
01 vrijdag 15 juni ’12
nieuws en updates
www.oerol.nl
Nieuwe boomstemmen
Het complete dagprogramma
Theatertjes in Egyptische garages p.9
p.3
Rariteiten van de padvinderij
Expeditie Nieuw Schittrum p.3
p.5
p.6–7
Kleine bijdrage aan de wereldvrede p.8
Ingelijfd p.8
Joop Mulder windt er geen doekjes om p.1 1
25 jaar Vrienden p.11
foto anke teunissen
Nhung Dam en Koos Terpstra - Zonsopgang/Zonsondergang. Wij zaten er, samen op de dijk. Om 05.21 uur gaat de zon op, in India 3,5 uur eerder dan bij ons. Zou iemand daar weten dat wij hier zitten? Denk vandaag nog eens terug aan dit moment.
De wind voert het woord
Hoe meer tegenwind, hoe beter Tien dagen voert de wind het woord op Oerol. De voedende wind, die mensen, woorden en invloeden naar het eiland blaast. Maar ook als tegenwind moeten we hem koesteren. Paul van de Graaf
Zonder strijd komen geen grote kunstwerken tot stand, stelt de Spaanse filmmaker Luis Buñuel (1900-1983) in zijn autobiografie Mijn laatste snik. De wind is een dankbare metafoor voor dit creatieve proces. Iedereen die deze dagen over Terschelling fietst, zal veel vaker tegenwind dan meewind ondervinden. Dat is logisch: bij bijvoorbeeld zuidwestenwind profiteert de fietser uitsluitend van optimale meewind als hij in rechte lijn in noordoostelijke richting rijdt. In noordwestelijke of zuidoostelijke richting ervaart hij hinderlijke
zijwind en in zuidwestelijke richting krijgt hij uiteraard de volle laag. Zelfs bij totale windstilte heeft de fietser last van tegenwind – in de vorm van luchtweerstand, die hij zelf veroorzaakt door zich voort te bewegen. Naarmate de snelheid oploopt, neemt de luchtweerstand onevenredig toe, doordat de fietser zelf steeds meer tegenwind ‘maakt’ naarmate hij harder trapt. Zo is het ook bij de artistieke strijd van een scheppend kunstenaar, die op steeds meer tegenwind kan rekenen naarmate hij tot gro-
tere prestaties tracht te komen. Die weerstand komt niet van het publiek dat nog niet rijp is voor de ideeën van de kunstenaar, of van een sponsor of subsidieverstrekker die in zuinige tijden de geldkraan dichtdraait – nee, die is er altijd, als een harde natuurkundige wet, zodra een creatieve geest vooruit probeert te komen. En zo hoort het ook. Zonder tegenwind zou het gevecht van de eenzame fietser, “die kromgebogen over zijn stuur zichzelf een weg baant”, zoals Boudewijn de Groot bezong, immers ontdaan zijn van alle betekenis en heroïek.
WELKOM NIEUWE VRIENDEN van OEROL: Deleila van Wetten, Flang Cupido, Hilda Roorda, J.S. Troost-Dijkstra, M v.d. Wiel. J.A.L. van de Wiel, Nathalie Rompa, Hanneke van de Rakt, Bernadette Weustink, Nicole van der Sman
Dag 1 vrijdag 15 juni ’12 pagina 3 nieuws
Stormachtige aanloop
Heb jij al een haiku geschreven? ‘De wind voert het woord’ tijdens deze editie van Oerol. Rederij Doeksen nodigt je uit zélf het woord te nemen! Laat Oerol je inspireren tot het schrijven van een prachtige haiku! Een haiku is een gedicht bestaande uit drie regels, van vijf, zeven en vijf lettergrepen, met als thema verwondering, verbazing, sfeer en gevoel, natuur en de seizoenen. Kortom: verwoord jouw ultieme Oerol gevoel! Joop Mulder kiest de mooiste inzendingen, die dagelijks worden gepubliceerd in de Oerol dagkrant én verschijnen op Doeksen TV. Haiku’s kunnen ingeleverd worden in de speciaal daarvoor bestemde brievenbussen aan boord van ms Friesland en in de Doeksenterminal op Terschelling. Voor de eerste krant alvast een voorproefje, geschreven door Friese dichter Tsjêbbe Hettinga.
Ochtend blauwe schelp Venus boven golf en stern vissers varen uit
foto anke teunissen
Roestige aandenkens foto anke teunissen
Een première op Oerol is voor de makers altijd avontuurlijk: tijdens de voorbereidingsperiode op het eiland kan er nog van alles gebeuren. Van verdwenen decorstukken tot nieuwe boomstemmen. “Toen we hier eenmaal aan het werk waren, bleek er ineens van alles mogelijk.” Sasja Koetsier
Ellen van Bunnik (productie en zakelijke leiding van Cowboy bij Nacht) vond het gisteren nog “allemaal heel spannend”. We spraken haar ‘s middags voor de eerste openbare doorloop van De meeuwen van Tinbergen. “De grote vraag is natuurlijk of de meeuwen ook gaan komen. We zijn nu allemaal dingen aan het uitproberen.” Naast een voorstelling omvat het project ook een excursie over de Boschplaat, waarbij de deelnemers in navolging van gedragsbioloog Niko Tinbergen op zoek gaan naar de ‘supernormale prikkel’. Tijdens de voorbereidingen van de voorstelling hadden de makers te kampen met flinke voorjaarsstormen, waar het decor niet altijd op berekend was. Daar kunnen ook De Jongens over meepraten: zij zagen op hun locatie in Formerum aan Zee twee statieven met zware lampen tegen de vlakte
gaan. Gelukkig is overlevingsdrift nu net het onderwerp van hun voorstelling Aap-Nood-Boem. Helaas kan de verdwijning van twee zeilen uit het decor van De meeuwen van Tinbergen niet aan het weer hebben gelegen. “Ze waren zo mooi dat mensen hebben gedacht: ‘Die zijn van ons!’”, vermoedt Van Bunnik. Het eiland zorgt gelukkig ook voor aangename verrassingen, zo ondervond Het NUT. Voor het decor van hun voorstelling Celebration 3, in verwachting van de verwachting hadden ze een enorme berg compost nodig. “Wat ons vooraf werd toegezegd was eigenlijk niet genoeg”, vertelt dramaturg Jannet van Lange. “Maar toen we eenmaal hier aan het werk waren, bleek er ineens van alles mogelijk. Er is uiteindelijk zo’n 120 kuub gestort.” Werkelijk in de wolken met zijn locatie is artistiek leider Kurt Demey van Rode Boom. Voor zijn voorstelling In de lucht / On Air mag hij het seinpaalhuisje in de duinen bij West gebruiken. Een betere plek kan hij zich niet voorstellen voor het inrichten van de radiostudio waar een deel van zijn voorstelling zich afspeelt. Voor een ander deel, een surrealistische droom met pratende bomen, zijn ter plekke nog geluidsopnamen gemaakt. Hadden ze die niet al klaarliggen dan? “Jawel, maar je weet niet welke bomen je hier gaat treffen. De stemmen en het ritme moeten wel kloppen.”
Readymade “We willen de natuur openstellen voor iedereen; ook de hardwerkende Nederlander, of de hard gewerkt hebbende Nederlander. De tijd dat een stiltegebied alleen voor een kamperende elite was, is voorbij.” – Padvinders (Beumer&Drost) EXPEDITIE nieuw schittrum
Architectuur, beeldende kunst, muziek en literatuur ineen Een festival in een festival: in de vijf tentpaviljoens van Expeditie Nieuw Schittrum bij Kaap Hoorn komen architectuur, beeldende kunst, literatuur en muziek bij elkaar. Bij de opening vanmiddag om 16.00 uur zullen in de vijf tentpaviljoens van studio Dré Wapenaar al diverse muzikanten en schrijvers aantreden, waaronder Kapok ( jazzrock uit de Kytopia-stal), singer-songwriter Klaske Oenema en schrijvers Alma Mathijsen en F. Starik. Vanaf morgen vindt je op deze plek dagelijks het programma van Expeditie Nieuw Schittrum.
Bij de merchandise-stands op de Westerkeyn en het Groene Strand zijn dit jaar twee bijzondere objecten te koop: een spiegel met het Oerol logo en een koelkastmagneet, beide gemaakt van geroest staal. Cees van der Meer, oud-eigenaar van het Amsterdamsch Koffijhuis in West, maakte deze objecten speciaal voor het festival. Na dertig jaar Oerol beleefd te hebben – voornamelijk van achter de bar – wilde hij iets terugdoen: “Ik wilde een ander aandenken aan Oerol maken dan het standaard T-shirt. Iets wat de natuurlijkheid van het eiland uitstraalt.” Met de logo’s die hij uitsneed om de spiegelplaatjes te maken, bouwde Van der Meer het Oerol logo nog eens op. Het zwartmetalen resultaat zal op het Groene Strand gedurende het festival langzaam roestrood gaan kleuren. Overigens zijn de magneten voor meerdere doeleinden geschikt: “Zelf heb ik van de koelkastmagneet een sleutelhanger gemaakt. Handig om bierflesjes open te maken.”
Meet & Greet op locatie Mooi theaterstuk gezien? Blijf nog even zitten! Meet & Greet brengt theatermakers en publiek dichter bij elkaar. Praat deze vrijdag met de makers van Tryater over Hjir!, na de voorstelling van 16.30 uur. Ga je naar Ik wil mijn geld terug van de Veenfabriek i.s.m. Asko|Schönberg? Praat daar na de voorstelling van 23.00 uur met de makers. Meet & Greet op locatie is onderdeel van het In Perspectief-programma (mogelijk gemaakt door het VSBfonds), net als de vijf Gidsroutes, waarin theatermakers de komende week het publiek over het eiland en langs voorstellingen gidsen, en de talkshow Woordkracht 10.
Zelf recensent met LC Review app
foto anke teunissen
Tijdens het festival kun je je mening geven over de theatervoorstellingen met de Leeuwarder Courant Review app, gratis te downloaden en te gebruiken op iPhone en Android smartphones. De cultuurredactie van de LC heeft de criteria opgesteld waarmee de voorstellingen beoordeeld worden. Zo zie je in een oogopslag welke voorstellingen niet gemist mogen worden! www.lc.nl/review
Dag 1 vrijdag 15 juni ’12 pagina 5 vierluik
Opbouw De stoelen op hun plaats, een laatste likje verf, de bühne opgetuigd: de afgelopen dagen werd overal op het eiland het festival uit de grond gestampt.
foto michiel landeweerd
foto anke teunissen
foto michiel landeweerd
foto pieter crucq
theater
“Het publiek wil iets ‘echts’ meemaken” Regisseur Karina Kroft maakte een theaterversie van de film My Dinner with André (1981), waarin twee acteurs in gesprek gaan over ‘hoe te leven’ en hoever je daarvoor wilt gaan. Kroft: “In de jaren tachtig was het een vraag van de intelligentsia, tegenwoordig is bijna iedereen daar mee bezig.” Babette Rijkhoff
Hoe leef je? Hoe ver ga je om iets te voelen? Gaat die zoektocht naar India waar je praat met boeddhistische goeroes, naar Polen waar je bomen knuffelt of naar Long Island waar je levend begraven wordt? Of zoek je het dichter bij huis en haal je het geluk al uit een elektrische deken op je bed in de winter? Dit soort vragen stelt iedereen zich tegenwoordig, stelt Kroft. “Als kunstenaar helemaal: je vraagt je voortdurend af of het oprecht is wat je doet, of je iets toevoegt, of je wel ver genoeg gaat en of het wel interessant genoeg is. Juist bij dit stuk vroeg ik mij af of ik niet aan het navelstaren was. Want in beide personages herken ik mijzelf. Aan de ene kant ga ik voor de volle honderd procent voor de kunst; ik maak drie voorstellingen per jaar, maar rijk word ik er niet van. Ik bouw geen pensioen op en ga niet op vakantie, maar het zijn offers die ik zonder problemen maak. Aan de andere kant zou ik ook graag een kind willen, maar dat ik er voor kies om geen cent te makken te hebben kan ik dat kind toch niet aandoen? Waar ligt de ondergrens?” Keuzes maken: niet alleen Kroft en de personages uit het stuk zijn ermee bezig, maar iedereen. “Zeker de mensen die naar het eiland toekomen. Want waarom komen ze naar
het festival toe? En waarom fietsen ze door de regen naar de Wierschuur, en gaan ze twee uur naar teksten luisteren in de kou, terwijl het juni is? Ze willen iets ‘echts’ meemaken. Zoals acteur André Gregory het in de film al zei: ‘Het gaat niet om de antwoorden, maar om de vragen die je stelt’.” Karina Kroft – My Dinner with André 15 juni 19.30 uur, 16 t/m 23 juni 16.30 en 19.30 uur, zo 24 juni 12.30 uur, locatie 58 Wierschuur – Oost, €13
foto michiel landeweerd
theater
“Hopman, het bos valt!” Peter Drost en Arie Kant zaten beiden als welpen bij de Utrechtse Paul Kruger groep. Jaren later gebruiken ze hun eigen herinneringen aan de padvinderij in een volwassen stuk over jongensachtige fantasie, meligheid en spanning. Marieke Aafjes
foto anke teunissen
“Het moest gaan over de traditie, de rariteiten, de kameraadschap die horen bij de padvinderij. Maar ook over de oubolligheid die de mensen kennen”, vertelt Peter Drost. En over de spanning: als jongetje vol fantasie is het ook vaak eng in het donker, in de kou. Planten kunnen leven, in het donkere bos huizen monsters. Drost herinnert zich een nacht die hij wakker doorbracht: “We hadden ruzie gehad met een groep oudere jongens, andere padvinders. En één van hen zei: ‘We komen jullie vannacht opzoeken!’ Nou, ik deed geen oog dicht...” InPeter Padvinders! Bastiaansen,isDigitale Drostklok defoto Hopman. diederik de Manon klerk Nieuweboer staat naast hem als de Akela. “Zo-onge-
veer-theater”, noemt Drost hun manier van werken. Dat klinkt oneerbiedig, maar zo bedoelt hij het niet: voor hem is een open vorm van spelen en ontwikkelen de kracht van Beumer&Drost. “Er blijven dingen open liggen, er is ruimte voor variatie. Als je in je rol zit, moet je eigenlijk alles kunnen doen: als we iets per ongeluk laten vallen, of het waait immens, dan moeten we daar een oplossing voor kunnen vinden.” Toen ze begonnen te repeteren lag er een plot. Maar langs deze kapstok is de afgelopen weken van alles omgegooid. Nieuweboer: “Soms probeer je iets en dan is het een beetje een Fremdkörper in het verhaal. Dan voel je gewoon: nee, dit klopt niet zo.” De momenten dat je dan een nieuwe oplossing vindt, zijn het mooiste, zegt Drost: “Die ontdekking dat iets niet klopt, dat het niet is wat je bedacht had, daar zit je eigenlijk op te wachten als maker. Dan móet je iets, dan ontstaat het.” Beumer&Drost – Padvinders! 15 t/m 18 en 20 t/m 23 juni, 21.30 en 23.00 uur, locatie 33 Dobe Formerum Oost – Midden, €13
a m m a r g o pr vrijdag 15 juni Wijzigingen
— De tweede voorstelling van Hanneke Paauwe begint om 23.00 uur i.p.v. 22.45 uur — Op vrijdag 15 juni zijn er geen Expeditieprojecten. Deze starten zaterdag 16 juni en zijn doorlopend te bezoeken vanaf 11.00 uur.
Opening
Dag 1 vrijdag 15 juni ’12 pagina 7
THEATER
Alleen toegang tot de voorstellingen met de combinatie ticket + bandje
West Groupe ZUR – horiZøne Hanneke Paauwe & Co – Nachtdieren Noord Nederlands Toneel / Project Wildeman – Salomé Veenfabriek / Asko|Schönberg – Ik wil mijn geld terug
Locatie 22 Arjens Dune 7 Tiger Bos 11 Loods Combibouw Buiten 4 Bushalte West
€ 20 € 13 € 16 € 13
Midden Beumer&Drost – PADVINDERS! De Jongens / Grand Theatre Groningen / Theater op de Markt – Aap-Nood-Boem W & L (Wittenbols Schrijft, Ligthert Regisseert) – Huisgoden
Locatie 33 Dobe Formerum Oost 32 Parkeerplaats Formerum aan Zee 31 Punthoofd
€ 13 € 13 € 13
Oost Cowboy bij Nacht – De meeuwen van Tinbergen Karina Kroft – My Dinner with André Ro Theater / Jetse Batelaan – Bonte Avond van Bodybuilders Tryater – HJIR!
Locatie 59 Parkeerplaats Daan 58 Wierschuur 39 Schuur Cupido 46 Turfdôbe Hoorn
€ 13 / € 30 € 13 € 13 € 13
60 min 60 min 90 min 09.30 10.00 10.30 11.00 11.30 12.00 12.30 13.00 13.30 14.00 14.30 15.00 15.30 16.00 16.30 17.00 17.30 18.00 18.30 19.00 19.30 20.00 20.30 21.00 21.30 22.00 22.30 23.00 23.30 00.00
muziek
Locatie
Groene Strand
Groene Strand
bandje
Westerkeyn
Westerkeyn
bandje
Locatie Centrum West Centrum Midsland
bandje bandje
De volgende groepen spelen vandaag niet
West Terschelling Midsland
expeditie in de straat
= Language No Problem
90 min 75 min 120 min 60 min
09.30 10.00 10.30 11.00 11.30 12.00 12.30 13.00 13.30 14.00 14.30 15.00 15.30 16.00 16.30 17.00 17.30 18.00 18.30 19.00 19.30 20.00 20.30 21.00 21.30 22.00 22.30 23.00 23.30 00.00
50 / 150 min 100 min 55 min 60 min
Voorst.
09.30 10.00 10.30 11.00 11.30 12.00 12.30 13.00 13.30 14.00 14.30 15.00 15.30 16.00 16.30 17.00 17.30 18.00 18.30 19.00 19.30 20.00 20.30 21.00 21.30 22.00 22.30 23.00 23.30 00.00
— De 31ste editie van Oerol wordt vandaag om 18.30 uur geopend op de Westerkeyn, beginnend bij het Paviljoen. Met optredens van Tin Men & the Telephone, deelnemers van Atelier Oerol en SLEM.
— het alibicollectief (BE) — BERG&BOS in coproductie met Oerol — Debajehmujig (CA) — FC Bergman (BE) — Firma Rieks Swarte — KUMULUS (FR) — Orkater/De Nieuwkomers - Via Berlin i.s.m. Ragazze Kwartet — Rode Boom (BE) — Tilted Productions (UK) — YoungGangsters — Alexandra Broeder — Compagnie DAKAR / Cairo Acting School i.s.m. Mimetheatergroep BAMBIE (NL/EG) — Invisible Playground (DE) — Roos van Geffen — staessens & co (BE/NL) — Theater Artemis en Veenfabriek — Atelier Oerol — Circus Treurdier — Muziek Theater Makerij Compagnie KAiET! (NL/BE) — Cowboy bij Nacht – geen excursie, wel voorstelling — Theatergroep De Nieuw Amsterdam — Ik ben Chantal van Heeswijk — Meeuw — Nhung Dam en Koos Terpstra, in coproductie met Station Noord — Nick Steur — Het NUT (Nieuw Utrechts Toneel) — Skeylja (NL/IS/UK) — Tricyclique Dol (FR) — Muziektheatercollectief Het Volksoperahuis (NL/CW) – Vandaag zijn er ook geen Bostheaterconcerten
09.30 10.00 10.30 11.00 11.30 12.00 12.30 13.00 13.30 14.00 14.30 15.00 15.30 16.00 16.30 17.00 17.30 18.00 18.30 19.00 19.30 20.00 20.30 21.00 21.30 22.00 22.30 23.00 23.30 00.00
09.30 10.00 10.30 11.00 11.30 12.00 12.30 13.00 13.30 14.00 14.30 15.00 15.30 16.00 16.30 17.00 17.30 18.00 18.30 19.00 19.30 20.00 20.30 21.00 21.30 22.00 22.30 23.00 23.30 00.00 DJ St. Paul
Convoi DJ Exceptional St. Paul Kapok
CQMD
DJ St. Paul Opening
CQMD
09.30 10.00 10.30 11.00 11.30 12.00 12.30 13.00 13.30 14.00 14.30 15.00 15.30 16.00 16.30 17.00 17.30 18.00 18.30 19.00 19.30 20.00 20.30 21.00 21.30 22.00 22.30 23.00 23.30 00.00
= Rolstoel toegankelijk
= Buitenvoorstelling
Doorlopend Doorlopend
= Voorstelling met nagesprek
MUZIEK in de horeca West — Braskoer ± 22.30 uur Mr. Wallace — Hotel Schylge ‘La Sirène’ speelt: ‘La Dietrich’ Matinee: 14.00 – 16.00 uur, Dinnershow 18.30 uur – 22.30 uur (incl. diner en show) Kaarten via 0562-442111 of schylge@westcordhotels.nl Hee — Camping de Kooi 21.00 uur Convoi Exceptional, 22.30 uur Silent Disco, 00.00 uur DJ Leonardo Midsland — Wyb ± 23.00 uur Junkyard Dogs — De Dammesaan 15.30 uur Graig Dylan singer/songwriter, 22.00 I LOVE THE 90’s met DJ — Camping Terpstra ± 22.30 uur The Coolsingels — Onder de Pannen 16.00 Speelman en Speelman, 22.00 Duo Quick-Quick-Slow — De Stoep 22.00 uur DJ DvanD Formerum & Lies — Rustende Jager 22.30 uur Ralph de Jongh & Crazy Hearts — Camping Mast ± 21.30 uur Arthur Ebeling — Cafe De Vijfpoort 22.30 uur Horses on fire — Wrakkenmuseum 22.00 uur Bob Color Hoorn — Restaurant De Reis 18.00 uur Cool Gipsy Hot Hot (Spaans gitaarduo)
MUZIEK uitgelicht Groene Strand — 13.00-21.00 DJ St. Paul — 15.00 Convoi Exceptional — 17.00 CQMD Westerkeyn — 14.00 Kapok — 18.30 Openingsprogramma — 20.00 CQMD Foto Anke Teunissen
Foto Anke Teunissen
straattheater uitgelicht Midsland — 14.00-18.00 Anneke Jakobs Powers bij SunFlowers — 17.00 Derevo — 14.00-18.00 The Marble Heartclub West Terschelling — 13.00-18.00 Poetry Circle Nowhere — 13.00-15.00 Mees — 13.00-18.00 Meganimatie — 13.00-18.00 Vincent de Rooij (€ 5, kaartjes ter plekke te koop) — 13.00-18.00 Aardlek
Karina Kroft – My Dinner with André. Foto Anke Teunissen
FC Bergman bouwt op. Foto michiel landeweerd
Boomhuttenfest. Foto peietr crucq Atelier Oerol OPMAAT route rood. Foto Anke Teunissen
Boomhuttenfest. Foto peietr crucq
Vriendenactie: Boerolwinkel. Foto Anke Teunissen
Dag 1 vrijdag 15 juni ’12 pagina 8 Vijfgesprek Joe Osawabine, Ron Berti en Lotte van den Berg (Global Savages) en Salam Yousri en Guido Kleene (Alouli Hinne / They Said It’s Here)
ons oeral
Tibetaanse vlaggetjes in Geluksdorp Midsland Ondernemersvereniging SAM (Stichting Activiteiten Midsland) verzorgt sinds enkele jaren de aankleding van Oosterburen, de winkelstraat in Midsland. Doordenkend op het Oerol-thema kwam Maamke Pheifer, eigenaresse van restaurant-café De Koffiepot en SAM-bestuurslid, op het idee van Tibetaanse gebedsvlaggen. ‘Geluksdorp Midsland’ was geboren. Gaby van der Zee
Wind en vlaggen zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. De kleurrijke Terschellinger vlag wappert fier in de Waddenwind; rood zijn de daken, blauw is de lucht, groen is het gras, geel zijn de helmen en wit is het zand, dat zijn de kleuren van het Terschellinger land. Peinzend over de straataankleding van dit jaar bedacht Pheifer zich midden in de nacht plots dat deze kleuren erg lijken op die van Tibetaanse gebedsvlaggetjes. “Ik ben meteen mijn bed uitgegaan om te checken of de kleuren kloppen met die van de Terschellinger vlag en dat bleek zo te zijn!”, vertelt Pheifer enthousiast. Ze verdiepte zich in de betekenis van de vlaggen en werd alleen maar enthousiaster.
Dag 1 vrijdag 15 juni ’12 pagina 9
“Kunst is niet mijn beroep, het is mijn leven”
“Volgens de Tibetaanse traditie verspreiden de gebedsvlaggetjes vrede, compassie, kracht en wijsheid”, legt ze uit. “De blauwe vlag staat voor hemel en vrede, wit staat voor wind en succes, rood staat voor vuur en lang leven, groen staat voor water en voorspoed, geel staat voor aarde en kennis.” Een duidelijker link naar het Oerol-thema ‘De wind voert het woord’ kan ze niet bedenken. Tibetanen geloven namelijk dat de gebeden en mantra’s bij het wapperen in de wind opstijgen naar de goden. Zij brengen voorspoed aan degene die de vlaggen ophangt, maar ook aan zijn familie, vrienden, bekenden en zelfs vijanden. Het aankledingsteam van SAM doopt het dorp daarom tijdens Oerol om tot ‘Geluksdorp Midsland’. Pheifer: “Wij leveren een kleine bijdrage aan de wereldvrede door ze boven de winkelstraat en tussen de bomen op te hangen. Prachtig wapperend in de wind geleiden ze de stroom van goede wensen het universum in. Daarbij wordt de lucht zelf door de vlaggetjes gezuiverd. Iets waar het winderige klimaat van Terschelling zich bijzonder goed voor leent!”
In het raam van De Koffiepot (Oosterburen 26) worden ’s avonds filmpjes geprojecteerd die de Meganimator, het rijdende animatielaboratorium van Meganimatie, overdag in de straten
foto anke teunissen
ingelijfd rubriek
Op klusles in vintage kleding
Uitloop
Bijzondere mensen Nhung Dam denkt in de vroege ochtend en late avond met het publiek na over de momenten in haar leven waarop ze keuzes moest maken. Wat wil je worden als je later groot bent? Lieke Drukker “Vanuit een stresssituatie zat ik ineens op de dijk in alle rust naar de zonsopgang te kijken. Ik kwam namelijk te laat. Dus ik wil het nog even laten bezinken. Ik wist wel een klein beetje wat me te wachten stond. Wat ik zelf wilde worden toen ik twaalf was? Dokter. Maar ook wel kassière bij de plaatselijke supermarkt.”
Jetze Kuipers “Het is mooi hoe je de emoties van Nhung op jezelf projecteert. Je bent daardoor ook met jezelf bezig. Je wordt als het ware zonder woorden gevraagd mee te denken. Ik vind dat beschouwende wel prettig. Het is een bijzonder stuk zo op de dijk. Je ruikt de omgeving, je ziet en hoort de natuur.”
foto pieter Crucq
Of ik even kan meebouwen aan een huttendorp van restmateriaal dat tijdens Oerol wordt gebouwd. Aangezien ik thuis de schroefboormachine ook graag ter hand neem, stem ik in. Dat ik mijn hippe vintage kleding niet meer kan inwisselen voor de Oerol combinatie windjack–regenbroek maakt niet uit: ik ga ervoor. Pieter-Bas van Wiechen
Het bos bij het meertje van Hee ligt bezaaid met meuk: autobanden, stukken hout en plastic. Hier wordt gewerkt, maar nu even niet, constateer ik. Er zijn namelijk maar drie leerlingen van het vmbo uit Midsland aan het werk terwijl ik er vijfentwintig had verwacht. Alleen Bart Boom (14), Thijs de Jonge (14) en Kairo Ravesteijn (16) werken na schooltijd door. “De rest is daar te lui voor”, denkt Bart. Bart, Thijs en Kairo zijn alles behalve lui. Hun hutten staan op het punt werkelijkheid te worden. De afgelopen tijd waren ze bezig met het bedenken van de constructie en het verzamelen van gebruikt materiaal – dat was de opdracht. Bart bouwt aan een kubus bekleed met oude surfzeilen, Thijs klust aan een zwevend
plateau en Kairo werkt met zijn groep aan een levensgrote vogelkooi waar je als bezoeker in moet kunnen schommelen. Enthousiast leggen ze mij uit hoe de constructies er uiteindelijk uit moeten zien. Mijn beta-kennis wordt danig op de proef gesteld, net als mijn voorstellingsvermogen. En dan moet ik aan de slag, ik krijg een zaag, een beitel en een hamer. “Ga maar inkepingen maken!”, zegt Bart. Ik sta wat vertwijfeld naar mijn attributen te kijken. Hoe doe ik dit? Bart beantwoordt mijn vragende blik met een kordate instructie: “De twee zijkanten inzagen en dan het midden eruit beitelen.” Ik pak de zaag en begin. “Nee, niet zo. Je moet de hele zaag gebruiken.” Bart neemt zijn opdracht mij aan het werk te zetten serieus. “Een hamer moet je lager vasthouden, zoals jij het doet is het gevaarlijk!” Ik krijg college over gereedschap en houtconstructies. Dacht ik nu echt dat ik kon klussen? Als ik gefrustreerd het hazenpad wil nemen, wil Bart me wel laten gaan mits ik beloof later in de week terug te komen. “Want eigenlijk heb je nog helemaal niets gedaan.” Boomhuttenfest. – Een gastvrij dorp op hoogte. 16 t/m 24 juni, 11.00 – 17.00 uur, locatie 19, Duinmeertje van Hee – West, met entreeband
André Pronk “De zonsopgang hier is prachtig. Als je dit hebt gezien, ben je heel benieuwd naar de tweede helft van de voorstelling bij zonsondergang. Ik herken bepaalde emoties. Zelf heb ik lang niet geweten wat ik later wilde worden. Toen ik twaalf was niet, toen ik achttien was niet. Pas toen ik eind twintig was, wist ik het: ik word lichtontwerper.” (JS)
foto’s Anke teunissen
Nhung Dam en Koos Terpstra – Zonsopgang/Zonsondergang 16 t/m 19 en 21 t/m 23 juni, 4.15 uur locatie 41 De Ans/21.15 uur locatie 54 Strandovergang Paal 15.5 – Oost, €16 (geldig voor beide delen)
foto michiel landeweerd
De artiesten die je op Oerol tegenkomt, komen vanuit alle windrichtingen aangewaaid. Allemaal brengen ze hun eigen verhalen mee: tijdloze levenslessen of juist de actualiteit van de straat. Twee coproducties met Nederlandse theatermakers zijn aanleiding voor een gesprek over de wisselwerking tussen culturen en wat het betekent om kunstenaar te zijn. sasja Koetsier
Spelen op locatie is voor Debajehmujig uit Canada een speciale uitdaging. Alles wat ze in hun voorstelling gebruiken, moet ter plekke aanwezig zijn, of anders moeten ze het zelf in hun rugzak kunnen meebrengen. Met Global Savages keert theater terug naar zijn oervorm: een verhaal rond een kampvuur. De basis van de voorstelling wordt gevormd door een verzameling verhalen die al 18 duizend jaar (!) circuleren op Manitoulin Island, waar de vertellers en hun voorouders zelf vandaan komen. “Het sleutelverhaal in de voorstelling gaat over een gemeenschap die door een gebeurtenis uiteen wordt gedreven. Het leert ons hoe we moeten leven en hoe we met de wereld om ons heen moeten omgaan”, vertelt Joe Osawabine, die niet alleen in de voorstelling maar ook in het echte leven doorgaat als Debajehmud (de Verhalenverteller). Het is een universele les, die op elke nieuwe plek weer een iets andere betekenis krijgt. De spelers zelf vormen de bouwstenen van hun voorstelling: ze vallen samen met hun rol, en ze gebruiken hun eigen verhalen. Maar net zoals de fysieke omgeving inwerkt op de voorstelling, worden de verhalen en gebruiken die ze hier aantreffen onderdeel gemaakt van de vertelling. Daarom hebben de makers hun voorbereidingstijd op het eiland ook aangegrepen om met bewoners te spreken. “Zo kregen we bijvoorbeeld te horen hoe op dit eiland ooit cranberry’s zijn aangespoeld”, vertelt artistiek leider Ron Berti. “In de buurt van het Nollekes theater staat een huisje met een bordje ‘Mohawk’ erop. Dus we gingen erheen en vroegen:
‘waarom heet dit huisje zo?’ De man die er woonde, antwoordde dat hij dat niet wist. Maar de eigenaren hebben het huisje twintig jaar geleden na een bezoek aan Canada Mohawk gedoopt. Toen wij hem vertelden dat in Canada de Mohawks van oudsher de grootste cranberryproducenten zijn, viel het kwartje.” De makers van Compagnie Dakar/BAMBIE werkten min of meer in omgekeerde richting. Zij vertrokken begin 2011 naar Caïro om met acteurs van de Cairo Acting School, een collectief van onafhankelijke theatermakers, een voorstelling te maken. De samenwerking had onder meer tot doel de acteurs te trainen in mime, een theatervorm die in Egypte nog vrij onbekend is. Het onderwerp van de voorstelling Alouli Hinne / They Said It’s Here is tolerantie en om dit thema te onderzoeken creëerden de acteurs allerlei situaties waarin die tolerantie op de proef wordt gesteld. Tijdens het maakproces braken op het Tahrirplein de protesten tegen het regime van president Mubarak los. “Dat had een behoorlijke impact op ons allemaal”, vertelt Guido Kleene van Compagnie Dakar. “Ik logeerde bij een van de acteurs en daar kwam iedereen steeds langs. De acteurs namen ook deel aan de protesten, een van hen is zelfs gewond geraakt bij een beschieting.” In indirecte zin waren de gebeurtenissen ook van invloed op de voorstelling. Kleene: “Het maakte ons bewust van wat het betekent om in een politiestaat te leven, en dat die situatie ook heel veel vraagt van je tolerantie.” Het thema kreeg daardoor een andere lading. “Van de scènes die we eerder al hadden gerepe-
teerd, hebben we sommige laten vallen omdat ze ineens nergens meer op sloegen. Andere bleken, hoewel ze waren gemaakt voordat de protesten begonnen, eigenlijk precies te gaan over het niet langer kunnen tolereren van een bepaald systeem.” Voor de acteurs van de Cairo Acting School hielp het project de kloof te overbruggen die in Egypte bestaat tussen het formele kunstonderwijs en de artistieke praktijk, doordat de makers konden experimenteren met nieuwe theatervormen. De Nederlandse regisseurs Jochem Stavenuiter en Guido Kleene raakten op hun beurt aangestoken door de volstrekt andere beleving van het kunstenaarschap dan in ons land gangbaar is. “Kunst is niet mijn beroep, het is mijn leven”, verklaart theatermaker Salam Yousri. “Ik moet kunst maken om te zijn wie ik wil zijn. Mijn brood verdien ik op een andere manier, maar ik voel me daardoor niet beperkt als persoon.” Volgens Kleene zorgt die drang om zichzelf via kunst tot uitdrukking te brengen ervoor dat kunstenaars ook met groot gemak tussen verschillende disciplines switchen, iets wat in het geprofessionaliseerde Nederlandse kunstklimaat veel minder gebeurt. Yousri
“Toen we vertelden dat in Canada de Mohawks de grootste cranberryproducenten zijn, viel het kwartje”
beweegt zich in Caïro in een subgemeenschap van liberale, ruimdenkende mensen met een eigen circuit van in oude garages ingerichte kleine theatertjes. Yousri: “Zo creëer ik mijn eigen comfortzone. Maar het staat helemaal los van het officiële kunstcircuit. Daar kom je heel moeilijk tussen.” De visie van de Ojibwe-indianen op hun rol als performer was ook wat theatermaker Lotte van den Berg intrigeerde, toen ze door Debajehmujig gevraagd werd mee te denken over de adaptatie van hun voorstelling voor Oerol. Een paar jaar geleden maakte Van den Berg samen met Guido Kleene de spraakmakende voorstelling Braakland en nu ontmoeten ze elkaar dus weer op het festival, elk in verband met een productie die in het buitenland werd ontwikkeld – al benadrukt Van den Berg dat zij bij Global Savages alleen maar een plaats aan de zijlijn inneemt. “In de voorstelling speelt Joe eigenlijk zichzelf”, vertelt Van den Berg. “Zijn leven bestaat al sinds zijn elfde uit het vertellen van verhalen. Hij is in de gemeenschap een belangrijk iemand, een gids die hen met eeuwenoude verhalen de weg wijst.” Inspirerend vindt ze het ook om te zien hoe de groep met de voorstellingslocatie omgaat. “Ze maken zich de plek helemaal eigen, simpelweg door hem grondig te onderzoeken. Wat groeit er allemaal? Wat valt er te gebruiken? Ze waren verbaasd en een beetje onthand dat er geen stenen te vinden waren om een vuurplaats mee te maken. Maar toen hebben we besloten dat het met oude bakstenen ook kan.” Debajehmujig – Global Savages 16 t/m 24 juni, 16.00 uur, locatie 18 Nollekes theater – West, €16, Engels gesproken Compagnie Dakar/Cairo Acting School i.s.m. BAMBIE – Alouli Hinne / They Said It’s Here 16 t/m 18 en 21 t/m 23 juni, 16.30 en 19.30 uur, locatie 34 Teunis Plak – Midden, €13
Dag 1 vrijdag 15 juni ’12 pagina 11 column
25 jaar vrienden van oerol
Wind!
werelds eten, biertje of wijntje, gezellig bij kletsen en nog veel meer... Eetcafé Onder de Pannen Dagelijks geopend vanaf 14.00 uur Gevarieerd programma op buitenpodium en na 22.30 uur binnen
Koe-R code
In dertig jaar is mij van alles aangewaaid. Soms vloog het me om de oren en soms in mijn ogen, maar het was altijd inspirerend. Wat de wind hier aangevoerd heeft, is van onschatbare waarde en we weten, alles van waarde is kwetsbaar. We zitten dan ook met zijn allen vol spanning te wachten wat de toekomst ons gaat brengen. Wat we zeker weten is dat er harde klappen gaan vallen. Maar het zilte Oerol is sterk, gesterkt door de zeewind, knoestig en zongebrand door weer en wind. En vooral ook gesterkt door steun van zoveel Vrienden, die dit jaar hun vijfentwintigjarig bestaan vieren! Om dat te vieren, trakteren wij en de ondernemers van het eiland hen tijdens het festival op veel extra’s. Vol trots kijk ik naar een programma dat door het Oerol team met alle medewerkers, artiesten en vrijwilligers gevoed en voor elkaar gebokst is. Een programma dat niet zomaar is komen aanwaaien, met af en toe wat wind tegen, maar altijd gesterkt door het saamhorigheidsgevoel en een stevige branding. Een branding die Oerol heet, en die uit alle windstreken bijzondere mensen en even wonderbaarlijke ideeën doet aanspoelen op het eiland. Kijk op de Westerkeyn wat wij onder andere met de Branding gebouwd hebben; dat is 100% Terschelling. Stap op de fiets en beleef Oerol zoals het hoort. Laat je verrassen en maak je eigen Expeditie. En zorg als je fietst dat je wind mee hebt, dat trapt een stuk gemakkelijker. Joop Mulder, creatief directeur
Boomstraat 31, West Tel: 06-13579336 Keuken open van 12:00-22:00
Boerin Neeke van boerderij de Gèskieker (tijdens het festival omgedoopt tot Boerol-winkel) brengt een QR-code aan op koe Dropje. Voor smartphone-gebruikers linkt de koe zo direct naar de website van de Vrienden van Oerol. Neeke is een van de vele eiland-ondernemers die speciale acties voor Vrienden van Oerol heeft opgezet.
meedoen – Mail naar dagkrant@oerol.nl of sms naar 06–25169965
Lokroepjes ACHTERBLIJVERS
WIND
Lieve Paulien, Daniel en Henk. Wij kunnen helaas niet met elkaar naar de woorden van de wind luisteren, de gezondheid laat dat niet toe. Daarom geniet van de voorstellingen en van elkaar en wij zijn er volgend jaar weer met nog meer nieuwe vrienden voor Oerol. Knuffels voor jullie en de Vollers, Bortjes en Zonneveldjes. Willemijn en Henk
Voor mijn lieve zussen. De wind voert mijn woord dit jaar: Oerol in ons haar! X Astrid
Lieve Ax, Sjak, Kitty, Peter e.v.a. op SBB West: volgend jaar ben ik er ook weer bij hoor! Tineke
Lieve Kleintje, veel plezier op Oerol. Jammer dat we niet samen een paar daagjes kunnen. Wie weet volgend jaar. Een tuut voor misterrr. Liefs je Angel
Lieve Viola. Ik hou van jou en ik ben dolblij dat wij met een zonnige blik op Oerol geland zijn. Hoofden leeg, harten vol. Liefs, ook namens kletsmajoor en stuntman! Xxx Vincent.
POËZIE Ha Anneke! Ik ben er al, nu jij nog! Nog even en we gaan samen als vanouds los en met de wind mee! Tot dinsdag! Elske Al zo veel jaren samen met mijn lieve zus Altine op Oerol. Meestal voeren wij het woord maar dit jaar de wind. Welkom op Terschelling lief! Pomp je ‘t luchtbed vast op? Ik race voor de laatste boot. 1000 100 zin in
Bas, Herman is er niet, maar wij zijn er wel!!!
de wind ons brengt. Ons duinpannetje ligt weer klaar voor ons. Jij bent mijn Oerebolletje voor altijd. LY, Robbie
Heerlijke Janny, dit wordt ons 6e Oerol alweer op rij. Wat een mooie herinneringen hebben wij hier op het eiland liggen en danken wij aan Oerol. Dit jaar laten wij ons weer samen meevoeren naar waar
RUILHANDEL
Als ik mijn droom achterna reis – kom ik dan bij jou? Liefs Lieveheersje...
2 kaarten te koop: Tambu, a Freedom Song, maandag 18 juni, 12.00 uur, € 13 p/st, via 06-42318152
Oscar, jouw gekonfijte eend was pure poëzie. We want more!
LIEFDE
Wie heeft 1 of 2 krtjs voor Seasaw op zondag 24 juni 11.30 uur? Please sms 0646074684. Ik wil mijn dochter die danser is ermee verrassen!
Bastiaan, you turn my legs into spaghetti! Xx Dondersteen Lieve Wolinkst! Jouw eerste Oerol, mijn 20e... voor het eerst met de liefde van mijn leven! Geniet van alles om je heen, ik geniet van ons. x gaab Lieve hon, ik heb erg veel zin in onze eerste Oerol samen met Max. Liefs van mij :-)
INCROWD Van Buul & Vriens wensen Berg & Bos, en de nieuwe makers van Atelier Oerol veel plezier de komende dagen! Infoteam Oerol nu vernieuwd, beantwoordt nog beter al uw
oerol dankt
Subsponsors
Subsponsors FONDS ATELIER
Mediapartners
Terschelling Westerkeyn La Gitana – Lieve Allemaal, zie jullie vanavond tijdens mijn eerste dienst, heb er zin in! Grtjs, Ingeborg
thermoskan check, tickets check, desperados check! Ben zo blij dat jij ‘t weekeind komt Paula, welkom in mijn tentje. Bert Pre-Oerollers Cees en Gudeke, wij komen morgen meevrienden :-)
WELKOM Villa papagayo is er klaar voor! De kaarten zijn geboekt, de bandjes zitten om de pols, de tassen zijn gepakt, de auto is volgetankt en de jutter zit in de heupflacon! Oerol: we komen er aan! Dag lieve Lies, IJsbrandt en Monica! Wal leuk dat jullie er weer zijn! Oeroe! Welkom lieve familie Colette, Marleen, Marie-Jose, Susanna check, strippenkaart check, zonnebrand check,
Lieve Ils! Geniet van Oerol! Ik kom woensdag het stokje van je overnemen. Laten we als ceremonie een juttertje drinken op dit mooie festival! X Dag mam! Jij bent er al, ik kom er ook aan en dan zijn we weer samen op het eiland, voor de vierde keer al! X Maartje Lieve Marjolein, ook al was het niet gepland, welkom op Oerol, beleef het mee en onthaast, relax en kom na die 10 dagen als nieuw in het leven! Dikke kus mama
colofon
Hoofdsponsors
Partner in de natuur
vragen! Beste vraag van de dag is eeuwige roem (geen garantie na Oerol)
Subsidienten / Fondsen
International Partner
Leveranciers
Hoofdredactie Joost Broeren Wendy Koops Redactie Marieke Aafjes Paul van de Graaf Sasja Koetsier Babette Rijkhof Pieter-Bas van Wiechen Gaby van der Zee Fotografie Pieter Crucq Michiel Landeweerd Geert Snoeijer Anke Teunissen Diewke van den Heuvel
Webredactie Annemiek Gijsbers Jannemiek Starkenburg Ontwerp Dietwee, Utrecht Opmaak Jan Pieter Ekker Druk Flevodruk Harlingen Oerol Marketing & Communicatie Ria Laanstra Sanne de Rooij