Nieuwsbrief november 2016 Wintervlinders Het is al november. In de tuin staat de vlinderstruik nog steeds in bloei! Twee atalanta’s snoepen nog volop van de nectar en hebben nog geen zin om in winterrust te gaan. Laat staan om nog aan een verre reis te beginnen naar het zuiden! Ook de klimop is nog erg in trek. Pendelzweefvliegen, wespen en honingbijen vullen voor het laatst hun magen. Larven van lieveheersbeestjes (aziaten!) kruipen nog steeds rond. De laatste jaren zien we het meer en meer. Seizoenen zijn niet meer zoals vroeger. Toch zal alles met de eerste winterprik snel tot rust komen. Veel insecten hun taak is al lang volbracht. Maar toch zijn er ook nog die pas in deze novembermaand uit de pop kruipen. Wintervlinders kiezen deze periode van het jaar uit om tot de daad over te gaan… Slechts enkele dagen hebben ze gekregen om voor het nageslacht te zorgen. Slechts weinig mensen hebben dit liefdesspel al kunnen gadeslaan. De meeste vlinders halen niet eens de kerstdagen. Wil je ook eens getuige zijn van dit unieke gebeuren? Neem dan deze maand eens deel aan onze jaarlijkse wintervlinderwandeling. Welkom aan onze nieuwe lezers! Door de Natuurpuntafdeling van de Turnhoutse Kempen werd een enquête gehouden onder de leden. Ook 18 mensen hadden interesse in onze vlinderwerkgroep. Ze ontvangen voor het eerst onze maandelijkse nieuwsbrief. We heten ze van harte welkom op één van onze volgende activiteiten! Wie graag ook de vorige nieuwsbrieven wil lezen, kan terecht op onderstaande website. Naast onze vlinderwerkgroep vind je hier ook meer informatie over andere werkgroepen in onze regio. http://np-taxandria.be/
Overzicht van de voorbije activiteiten: Maandag 3 oktober 2016: Inventarisatie in provinciaal domein de Averegten in Heist op den Berg Onze vlinderwerkgroep werkt al een aantal jaren mee met de inventarisaties van de provinciale domeinen in de provincie Antwerpen. Deze keer trokken we naar het provinciaal domein de Averegten in Heist op den Berg. Domeinwachter Tom Huysmans wil dit jaar 1000 soorten vinden, en op die manier, de biodiversiteit en het belang van deze gebieden onder de aandacht brengen. In totaal vonden we zo’n 50 nieuwe soorten voor het gebied in 2016. Naast vlinders werd er ook naar de andere soortengroepen gekeken. De meeste soorten werden gevonden met het klopscherm.
Buxusmot op eik (Foto: Emiel Boeckx)
Gaasvlieg onbekend - Chrysopidae indet. (larve) 2016-10-03 Hallaar - Averegten - Bos (Groendomein provincie Antwerpen - regio Kempen) Š Vlinderwerkgroep Taxandria
De larve van een aantal soorten kent in de eerste levensstadia een opmerkelijke manier om zich te camoufleren. De jonge larve gebruikt hierbij de lange borstelharen als een soort kapstok, waarbij tussen de haren verschillende deeltjes worden geplaatst, zoals delen van het substraat, de omhulsels van leeggezogen prooidieren, de afgeworpen huiden van de larve zelf en ten slotte ook de eigen uitwerpselen. Hierdoor krijgt de larve een onregelmatige lichaamsvorm en valt zo minder op. Deze vorm van camouflage komt ook voor bij de larven van schildpadtorren (Cassida).
Bessenschildwants - Dolycoris baccarum (imago) 2016-10-03 Hallaar - Averegten - Bos (Groendomein provincie Antwerpen - regio Kempen) Š Vlinderwerkgroep Taxandria
Nog enkele foto’s:
Kegelbijvlieg (Foto: Emiel Boeckx)
Vrouwtje witvlakvlinder (foto: Emiel Boeckx)
Getekende gamma-uil (Foto: Emiel Boeckx)
Zaterdag 22 oktober 2016: nachtvlinders vangen in de Tikkebroeken Deze activiteit is niet doorgegaan omdat de temperatuur dicht bij het vriespunt lag. Bij te lage temperaturen zijn de meeste nachtvlinders niet actief. Vlinder van de maand: Herfstbremspanner (Chesias legatella) November is bij uitstek de maand om op zoek te gaan naar deze typische najaarssoort. Je hoeft er zelfs niet ’s nachts voor op stap want hij is ook overdag gemakkelijk te vinden door de bremstruiken af te speuren. De vlinder zit dan met zijn vleugels rond een bremtakje gevouwen. Hij komt vooral voor in heidegebieden waar zijn waardplant groeit maar ook hierbuiten wordt hij in andere biotopen met brem aangetroffen. Wil je deze bijzondere en zeldzame vlinder eens van dichtbij bekijken, dan moet je zeker deelnemen aan de wintervlinderwandeling in Landschap de Liereman (zie activiteiten).
Herfstbremspanner - Chesias legatella (imago) 2014-10-31 Landschap De Liereman - Hoge Mierdse Heide Š Paul en Marianne
Kenmerken: De vleugels van deze spanner zijn lang en spits; in rust worden ze dakvormig over elkaar heen gevouwen rond het lichaam. De grondkleur van de voorvleugel varieert van donker bruinachtig grijs tot lichter grijs. Kenmerkend zijn de lange bleke streep langs de voorrand en de twee grote ovale licht geringde vlekken.
Rupsen: Van april tot in juli kan je de rupsen vinden door de bremstruiken af te speuren
Carina Van Steenwinkel
Activiteiten november 2016: Maandag 14 november 2016: Film dagvlinders Vlinderwerkgroep Atalanta Onze voorzitter, Emiel Boeckx, heeft zijn film over dagvlinders in BelgiĂŤ al een aantal keer vertoond in onze regio. Op vraag van Vlinderwerkgroep Atalanta zal hij ook nu weer vertoond worden in Ekeren. Ondertussen telt zijn film al 87 soorten die hij allemaal heeft kunnen vastleggen tijdens zijn vele uitstappen. Laatste nieuwkomer in ons land is het Scheefbloemwitje. Ook deze vlinder is al op beeld vastgelegd. In 2017 zal de film nogmaals worden vertoond in onze regio voor de mensen die hem nog niet hebben gezien.
Scheefbloemwitje - Pieris mannii 2016-09-28 Sint-Martens-Voeren (Dg) Š Boeckx Emiel
Zaterdag 19 november 2016: Wintervlinderwandeling in Landschap de Liereman Wie dacht dat er in deze winterperiode niets meer te beleven valt, die moet zeker eens deelnemen aan de wintervlinderwandeling. Sommige vlinders kiezen net deze periode uit om in actie te komen. Vooral de Kleine wintervlinder kan dan massaal rondvliegen in de buurt van eiken. Naast de wintervlinders is ook de Herfstbremspanner volop actief. Nog nooit een vlinder zonder vleugels gezien? We komen ze zeker tegen! We lokken vlinders op smeer en licht en maken een wandeling in het Landschap. Wie graag mee op stap gaat brengt best een zaklamp mee. Inschrijven vooraf is niet nodig. Organisatie: Vlinderwerkgroep Taxandria / Studiegroep Landschap de Liereman Samenkomst: Bezoekerscentrum LDL om 19.00 uur Info:
Willy Ronsmans 0495 16 96 70 of mail naar willy_ronsmans@msn.com
Kleine wintervlinder - Operophtera brumata ( imago) 2015-11-13 Grootenhout - Giels Bos (ANB) Š Vlinderwerkgroep Taxandria
Zuidelijke bandspanner - Nycterosea obstipata ( imago) 2016-10-29 Oud-Turnhout Š Guy Emsens
Zaterdag 26 november 2016: Vlinderstudiedag Mechelen Op zaterdag 26 november 2016 kan je deelnemen aan de Vlinderstudiedag in Mechelen. Je dient je dan wel vooraf in te schrijven op onderstaande link: https://www.natuurpunt.be/agenda/vlinderstudiedag-2016-vlinders-anders-bekeken16825
We carpoolen naar Mechelen vanuit Turnhout. In het busje zijn nog zijn nog 3 plaatsen vrij. Wil je graag meerijden dan geef je een seintje aan Willy Ronsmans willy_ronsmans@msn.com of 0495 16 96 70 Samenkomst: parking stadspark (kant fietshuis) Vertrek: 8.30 uur Terug: 18.30 uur Meetnetten dagvlinders: Op dinsdag 6 december 2016 organiseren we een bijeenkomst rond de meetnetten van de dagvlinders die dit jaar van start zijn gegaan. Wim Veraghtert zal hierbij aanwezig zijn. We evalueren 2016 (Veldparelmoervlinder, Kommavlinder, Heivlinder en Gentiaanblauwtje) en kijken ook al vooruit naar 2017. Nieuwe meetnetten die in onze regio van start gaan zijn Oranje zandoogje en Bruine eikenpage. Wil je hier graag aan meewerken dan ben je welkom! Alle deelnemers krijgen nog een persoonlijke uitnodiging met extra info. Organisatie: Natuurpunt Vlinderwerkgroep Taxandria i.s.m. Natuurpunt Studie Locatie: Natuurpunt Museum , Graatakker 11, 2300 Turnhout Start: 20.00 uur Meer info rond het meetnet dagvlinders vind je op onderstaande link: https://www.natuurpunt.be/pagina/meetnet-dagvlinders Verantwoordelijke meetnet dagvlinders: wim.veraghtert@natuurpunt.be
Koop onze verjaardagskalender!
Hiermee kunnen wij materiaal aankopen om te inventariseren. Hij kost vijf euro . Verzendkosten bedragen 2,50 euro. Alle foto’s zijn gemaakt door fotografen uit de vlinderwerkgroep en de omliggende afdelingen. Hij werd gedrukt en ontworpen door de leerlingen van Campus Zenit (6de jaar drukken ). Info en bestellen: willy_ronsmans@msn.com Vlinderstichting: Bezoek ook eens de website van de vlinderstichting. Hier kan je heel wat informatie vinden over vlinders, zoals de trek van de atalanta: http://www.vlinderstichting.nl/trektocht-atalanta-in-volle-gang Vlindermee: Op onderstaande link kan je ook heel wat informatie vinden over onze dagvlinders en hoe je ze in je tuin kan helpen. Je kan je hier ook opgeven om maandelijks de vlinders in je tuin te tellen. http://vlindermee.natuurpunt.be/default.aspx