Tuyeån Taäp Nhôù Hueá Minh cuõng leân ñoù troán, hoï coøn caån thaän caûi trang trong nhöõng boä ñoà tang cho theâm phaàn thaûm thieát, vaø leõ taát nhieân khoâng boû queân maáy cuïc nôï tuø nhaân. Moät hoâm, khi tình hình quaù caên thaúng, tieáng suùng töø ngoaøi chôï moãi luùc moät gaàn, boä chæ huy quyeát ñònh ñem xöû boïn tuø cho raûnh nôï ñeå coøn chaïy cho deã. Ñeå khoâng gaây tieáng ñoäng, laàn naøy hoï thanh toaùn baèng maõ taáu, khoâng phaûi vì sôï toán ñaïn maø sôï loä nôi ñang troán. Toâi ñöùng nhìn töø xa khoâng daùm laïi gaàn, vì hình aûnh vuï xöû baén gheâ rôïn hoâm noï coøn lôûn vôûn trong ñaàu. Nhöõng vuõng maùu ñoå nhuoäm hoen oá caû moät vuøng treân caùt traéng tinh hieàn hoøa cuûa ruù. Taây ñi ñöôïc moät luùc chuùng toâi ra chôï thì thaáy nhöõng caùi ñaàu laâu treo luûng laúng noùi laø cuûa Vieät gian. Luùc ñoù toâi böôùc vaøo tuoåi möôøi ba ñeå xem nhöõng vuï chaët ñaàu maø töôûng raèng mình ñang ñoïc truyeän kieám hieäp Taøu ôû moät thôøi xa xöa. Khi quaân Phaùp veà ñoùng ñoàn ôû Sòa thì khoâng phaûi chaïy troán töøng luùc maø phaûi taûn cö luoân. Maáy ngöôøi lôùn trong gia ñình keå caû OÂng Meä toâi cuõng phaûi laùnh ra moät thoân heûo laùnh gaàn Phaù Tam Giang ñeå ñöôïc an toaøn hôn. Nhöng trong nhaø coøn maáy bao gaïo, neáu ñi heát lôû troäm voâ laáy thì coøn gì maø aên. Caû nhaø quyeát ñònh ñeå toâi vaø thaèng em hoï ôû Hueá taûn cö veà ôû laïi giöõ nhaø, hai ñöùa goàng mình baûo nhau khoâng raêng moâ maø trong buïng thì baán xuùc xích. Moät hoâm Taây veà baén döõ quaù, laïi nghe ñoàn Taây noù baén ñaïn "ñuøm ñum" keâu caét buïp hai tieáng, laïi gaàn mình môùi noå, tuïi toâi khôùp quaù, sôï xanh maët, neân sau moät hoài löôõng löï beøn quyeát ñònh phaûi chaïy khoûi nhaø. Khi ra khoûi laøng tôùi ngoaøi ruoäng troáng, laïi thaáy chieác maùy bay löôïn treân ñaàu, chuùng toâi nhaøo xuoáng naèm beïp döôùi ruoäng, chæ chöøa loã muûi ñeå thôû, öôùt nhö chuoät loät. Sau naøy nghæ laïi thaáy mình ngu quaù, ñoù laø chieác maùy bay baø giaø kieåu Morane ñi thaùm thính coù baén bieác gì döôïc ñaâu maø sôï, nhöng khi bieát ñöôïc thì ñaõ.... tröôûng thaønh roài. Sau moät hoài laàn moø chuùng
toâi cuõng tôùi ñöôïc nôi gia ñình ñang taûn cö, möøng quaù coi nhö cheát ñi soáng laïi. Chöa kòp laáy laïi hôi thôû, thì ôû ñaâu chuù toâi luø luø böôùc ra, giaùng cho moãi ñöùa moät baït tai, noùi raèng : " Tuïi baây con nít khoâng raêng moâ, veà laïi maø giöõ nhaø, hoï laáy heát gaïo thì coù maø ñoùi". Hai ñöùa caén raêng trôû laïi maø khoâng hieåu taïi sao töï nhieân vöõng taâm hôn vì thaáy chuù toâi noùi coù lyù. Quaû nhieân laàn naøy khoâng raêng moâ thieät. Maáy hoâm sau, muoán toâi yeân taâm hôn, moät ngöôøi lôùn tình nguyeän ôû laïi vôùi toâi thay cho thaèng em hoï nhaùt gan kia. Baø naøy ñaõ theo haàu Meä toâi töø khi Meä toâi môùi veà laøm daâu ôû Sòa, trong nhaø ai cuõng goïi baèng Chò keå caû toâi, maëc daàu lôùn tuoåi hôn Ba toâi, neân Ba toâi gheïo laø Chò Tam Ñaïi.Toâi hôi yeân taâm nhöng cuõng coøn aùy naùy trong loøng. Moät oâng chuù cuûa toâi theo Vieät Minh, giao cho toâi moät thuøng löïu ñaïn baûo phaûi ñem giaáu moãi khi Taây veà. Khoâng bieát boû ñaâu, toâi giaáu ngay trong caùi hoøm ñoùng saün ñeå trong nhaø cuûa OÂng Meä toâi, xong ñaäy caùi naép naëng chình chòch leân, cho laø yeân trí laém. Khi quaân Phaùp laøm raùp ñi vaøo nhaø, toâi thöôøng laøm boä ñem saùch ra hoïc. Tuy toâi môùi xong tieåu hoïc nhöng cuõng laùp nhaùp ñöôïc vaøi ba tieáng Phaùp, vì toâi ñaäu "ri-me " theo chöông trình Phaùp, khoå noåi laø maáy oâng lính Taây laïi khoâng ñoïc ñöôïc tieáng Taây neân caùi troø cuûa toâi hoùa ra voâ boå. Hoï hung haêng luïc soaïn, baï chi baén ñoù, con gaø chaïy ngoaøi saân hoï ngaém ngang ñaàu toâi ñeå baén vaø baén vôõ tung luoân hai traùi caàu baèng chai treân hai coät truï ngoaøi ngoõ. May cho toâi laø hoï khoâng dôõ caùi naép hoøm cuûa OÂng Meä toâi ra laøm toâi cöù nôm nôùp lo sôï. Ñi haønh quaân hoï chæ maëc veõn veïn coù chieác aùo thun phuû tôùi goái. Chò Tam Ñaïi sôï quaù, laøm boä ra vöôøn laøm ñaát cho lem luoát, nhöng roài cuõng bò moät teân lính keùo vaøo nhaø treân maø cuõng chaúng buoàn ñoùng cöûa laïi. ÔÛ nhaø döôùi, toâi ngao ngaùn ñieáng ngöôøi khi nghe tieáng khoùc nöùc nôû voïng laïi töø nhaø treân, thaáy mình yeáu ñuoái nhö moät con seân tröôùc côn baõo. Ngaøy nay nghæ ñeán höông hoàn Chò, toâi khoâng khoûi buøi nguøi khi nhôù laïi nhöõng giaây phuùt kinh hoaøng ñoù, ñeå buø laïi nhöõng ngaøy vui khi Chò
Trang 97