Tuyeån Taäp Nhôù Hueá Thaêng Long, hoï Hoaøng Troïng vaøo ñaây laäp nghieäp, neân vui möøng ñaïi teá ba ngaøy. Töïu trung, Nguyeät Bieàu goàm saùu hoï: Hoaøng Troïng, Hoà Xuaân, Ngoâ Ñình, Leâ Vieát, Voõ Baù vaø Phaïm Vaên. Ñoïc luoân vaàn laø Hoaøng Hoà Ngoâ Leâ Voõ Phaïm. Nhaø thôø hoï Hoaøng Troïng toïa laïc xoùm Trung, xoay maët höôùng taây, coù hoà Möng aùn theo phong thuûy. Con ñöôøng ngang tröôùc nhaø thôø daãn ra con ñöôøng Laám noái xoùm Taây laày loäi veát chaân traâu, ñöa tôùi nhaø thôø hoï Hoà Xuaân tónh mòch. Ra chuùt nöõa laø mieãu Caây Sen noåi tieáng nhieàu ma. Cho duø nöûa ngaøy ñöùng boùng, luùc ñi qua troâng thaáy caûnh aâm u vaéng laëng, caây coái cao lôùn raäm raïp, nhieàu khi cuõng sôûn da gaø. Ngöôïc ñöôøng leân xoùm Thöôïng, doïc theo caùi hoùi caïn lôø, nhaø thôø hoï Ngoâ Ñình xoay maët ra ñöôøng theo höôùng taây troâng qua ñaùm ruoäng beân teâ laøng Quaùn. Nhaø thôø hoï Leâ Vieát cuõng trong xoùm Thöôïng, kín ñaùo beân con ñöôøng kieät maùt boùng haøng caây. Chaïy thaúng ra höôùng ñoâng, ngoâi nhaø thôø ñaïo ñìu hiu nhìn ra Coàn Keùc, thaáy nhaø maùy voâi cuøng ñoài Long Thoï xa xa. Ngoâi tröôøng Nhaøn con treû hoïc eâ a, coâ giaùo treû tay caàm roi nhòp nhòp. Xuoâi töø xoùm Thöôïng, laïi giaùp ngaõ tö ñình, nôi coù muï aên maøy ñeán töø choán moâ khoâng roõ, trong bieán coá Teát Maäu Thaân, kieät söùc ñau naèm daøi tröôùc quaùn haøng muï thôï Cöùu, ñöôïc caû laøng chaêm soùc ñaøng hoøang, luùc cheát nhaân vieân xaõ ñem choân ngoaøi Coàn Keùc. Cheát nhö muï keå ra maø söôùng, tuy khoâng ñieáu tang khoùc loùc, nhöng côm chaùo no laønh, moà yeân maõ ñeïp trong luùc suùng ñaïn mòt muø ñaùnh nhau muoân maët. Laïi töø ngaõ tö ñình ñi voâ coáng hoà laøng xoùm Haï, nhaø thôø hoï Phaïm Vaên thaáp thoaùng. Ñi voâ nöõa, theo con ñöôøng caùi, qua khoûi hoà Löôn voâ gaàn heát xoùm Taây, saùt con ñöôøng ñi xuoáng beán Naäy, phía beân phaûi ñöôøng laøng laø nhaø thôø hoï Voõ Baù caùch con bieàn nhoû. Caùc hoï khaùc chæ laø daân ngoaïi truù maø thoâi. Keå nhö hoï Toáng Vieát theo chuùa Nguyeãn töø Thanh Hoùa trong böôùc ñaàu khai quoác. Keá ñeán hoï Thaân Troïng thôøi Quoác
Trang 38
Chuùa Nguyeãn Phuùc Chu ñaàu theá kyû thöù 18, veà sau nhieàu ñôøi vaãn lieân heä Taán-Taàn vôùi nhaùnh Hoaøng Troïng treân xoùm Thöôïng xöù Coàn Caên. Hoï Ñaëng Ñöùc cö truù töø thôøi Gia Long. Caùc hoï Trònh, hoï Hoaøng Ñaïi, hoï Lyù, hoï Traàn, hoï Haø, hoï Nguyeãn vaø hoï Hoà khoâng chöõ loùt phaàn ñoâng ñeán ôû reå sau naøy. Doøng Toân Thaát cuõng coù heä nôi xoùm Vaïn, Hoaøng phaùi coù phoøng treân xoùm Thöôïng, vaãn haøng naêm teá ñieän coå laêng. Coù leõ chæ coù ba hoï ngoaïi nhaäp laøng Nguyeät Bieàu laø hoï Thaân Troïng, hoï Toân Thaát vaø hoï Ñaëng Ñöùc môùi laäp nhaø thôø nhaùnh. Nhaø thôø nhaùnh hoï Ñaëng trong phaïm vi xoùm Vaïn Phöôùc, phía tröôùc ñöôïc pheùp caát cöûa phöôøng, thôø oâng Ñaëng Ñöùc Sieâu ngöôøi Boàng Sôn, Bình Ñònh, voán khuoân phoø chuùa Ñònh Vöông Nguyeãn Phuùc Thuaàn, ñöôïc boå laøm quan ôû vieän Haøn Laâm. Ñònh Vöông maát, oâng veà Long Hoà ôû aån, soáng baèng ngheà daïy hoïc. Vua Quang Trung coù môøi ra laøm quan hai laàn nhöng töø choái. Khi nghe Nguyeãn Phuùc AÙnh daáy binh ôû trong Nam, oâng theo vaøo phoø taù, laäp nhieàu coâng, laïi laøm vaên teá Voõ Taùnh vaø Ngoâ Toøng Chaâu. Gia Long phuïc quoác, oâng laøm baøi Hoài Loan Khaûi Ca. Nhaø thôø nhaùnh hoï Toân Thaát cuûa oâng tri huyeän Toân Thaát Caàm, caïnh nhaø quan Thöôïng hoï Thaân, nhìn xeùo qua nhaø thôø oâng Ñaëng Ñöùc Sieâu caùch con ñöôøng laøng vaø roàn tre laãn nöùa. Trieàu Töï Ñöùc, oâng Tri Phuû phuû Tuy An thuoäc tænh Phuù Yeân laø Thaân Troïng Tröõ mua moät maûnh vöôøn caïnh am OÂng, xöù Bieàu Chaâu thuoäc xoùm Taây laøng Nguyeät Bieàu. Maûnh vöôøn naøy veà sau ñöôïc duøng laøm höông hoûa, xaây nhaø thôø nhaùnh hoï Thaân Troïng. Beán ñoø qua qua Vaên Thaùnh töø con ñöôøng giöûa nhaø thôø vaø am OÂng ñöôïc ñoåi töø beán Vaïn ra beán Phuû, aùm danh oâng tri phuû Tuy An. Döôùi bôø soâng, töø laâu keû vaïn ñoø xin ñöôïc quaây tuï laøm moät xoùm, laøng thuaän cho, goïi laø xoùm Keû Vaïn hay xoùm Vaïn. Tröôûng töû