...Zout en licht: de kerk in de samenleving…. Joop Bakker Lezen: Matteüs 5:13,14 en Genesis 1:28
Bijbelstudie
Als kerken ontdekken we een bepaald spanningsveld tussen het voldoen aan onze opdracht en de noodzakelijke inspanningen die we moeten verrichten om een gezonde kerk te kunnen zijn. Het gevaar bestaat dat we dan een van beide verwaarlozen; immers, je kunt geen 'twee heren’ dienen…. Elders in dit blad vind je de studie van Dave Stroud over ‘zout en licht’ (V &v 15); onderstaand enkele aanvullende gedachten n.a.v. het bovengenoemde dilemma. I. De beide opdrachten: zout en licht - vervul de aarde en onderwerp haar….
de intensiteit (hoeveelheid mankracht, middelen, geld, tijd etc.) Dit moeten we evalueren, bijstellen, veranderen of zelfs stopzetten op elk gebied waarin we niet effectief zijn of wat ten koste gaat van andere zaken.
Concrete actie moet voldoen aan de volgende criteria: 1. Wat is het objectief definieerbare probleem dat we willen tackelen? 2. Zijn we effectief in de wijze waarop? 3. Bouwt dit zowel de kerk als het Koninkrijk?
Er moet een duidelijke structuur en verantwoordelijkheid zijn m.b.t. wat we bouwen en wie er bouwen (vgl. Hand. 6:4).
Jezus noemt de kerk ‘zout’ en ‘licht’.
We moeten reëel zijn m.b.t. de grenzen van wat we kun-
Zout: gaat rotting tegen; het bederf in de maatschappij en de effecten ervan. Maar er is in de Bijbel ook sprake van een zoutverbond (vgl. 2 Kron. 13:5): wij verbinden ons aan het lot van de wereld; dat is heel andere benadering dan ‘evangeliseren’ of sociale actie. Wij ‘identificeren ons met’ is meer dan van een afstand verbeteren. Dit vereist ‘integratie’ van kerk en maatschappij, waarbinnen het de bedoeling is dat het leven in de kerk de maatschappij doortrekt.
II. Zout en licht …. En Woord en Geest…..
Licht: licht penetreert de duisternis en toont de uitweg (het aansteken van een kaars in een grot maakt een wereld van verschil!!). De roeping van de kerk is zout en licht zijn. Dat zijn niet twee verschillende dingen, maar twee kanten van een en hetzelfde, namelijk als kerk het Koninkrijk van God zichtbaar maken én laten werken, zowel binnen als buiten de kerk. Daarom hebben we een tweeërlei opdracht: het leven in de kerk ontwikkelen én de maatschappij doortrekken van dit leven. De vraag is niet moeten wij zout en licht zijn? Het is een constatering van Jezus: “jullie zijn…“ Gegeven het proces van verval in de wereld, stellen we ons met David Stroud de vraag ‘waarom maakt de kerk niet een groter verschil in de samenleving’? De kerk moet dus leven met deze beide opdrachten: ‘vervul de aarde en onderwerp haar’ en ‘wees zout en licht’. We kunnen niet focussen op de een en de ander daarbij uitsluiten. Het is een geïntegreerde opdracht, waarin we balans moeten aanbrengen. Én evangeliseren, én de wereld veranderen; én het evangelie prediken én omzien naar de armen. Om deze opdracht te kunnen uitoefenen is een aantal principes van belang:
We vervullen deze opdracht als individuen (buren bezoeken, schoolbestuur, wijk schoonhouden etc.) én als kerk (meedoen aan wijkacties, een veilige plaats zijn etc.).
We hebben wijsheid nodig hoe dit te doen. Soms moeten we bestaande (goede) campagnes en/of structuren steunen, soms moeten we ze zelf ontwikkelen, afhankelijk van de kracht en de mogelijkheden van de kerk.
We moeten kijken naar het niveau van ons handelen (wijkniveau, stedelijk c.q. landelijk niveau, de wereld) en
8
nen en wat we willen. Als een ‘sociale actie’ de kerk afbreekt, is het óf niet onze opdracht, óf we doen het niet goed.
Er zijn twee belangrijke uitgangspunten die als meetlint dienen. Dit meetlint wordt niet gevormd door strategie, menselijke wijsheid, ideeën, enthousiasme of ijver, maar door:
Het Woord: Wat is het Bijbels principe hier? Bv. Galaten 6:1-10 geeft principes hoe om te gaan met praktische situaties. Vers 2: ‘draagt elkaars lasten’= baros: gewicht, zwaarte, zorgen; tegenover vers 5: ‘ieder moet zijn eigen last dragen’ = phortion: lichte last; m.a.w. iemands eigen deel, wat hij te dragen heeft gekregen of voor gekozen heeft (vgl. v. 7,8; zie ook Mat. 11:30; vgl. ook 2 Kor. 4:17).
De Geest: Waarin leidt de Geest ons? Bv. Handelingen 16:6 en 19:10. De Heilige Geest verhinderde hen in Asia (waar ze langs kwamen) het Woord te spreken. Pas op een volgende reis enkele jaren later kon hij ‘heel Asia’ bereiken vanuit Efeze. (vgl. ook Spreuken 16:20, 22, 25: soms lijkt een weg iemand recht…..). III. Wat voor kerk ben je…? Het Nieuwtestamentische ideaal van een kerk is een multiculturele, alle sociale klassen en grenzen doorbrekende familiekerk. Maar dan moet je wel beleid hebben hoe om te gaan met al deze verschillende ‘stromen’ in je kerk, zodat de ene stroom de andere niet overvleugelt. Een kerk moet in staat zijn de balans daarin te houden, want anders bestaat het gevaar dat een hoog aandeel van de ene groep (bv. sociaal-zwakkeren) andere groepen uitsluit (bv. hoogopgeleiden) of omgekeerd. Daarom is het nodig te onderkennen met wat voor motieven mensen naar je kerk toekomen en welk type mensen je met bepaalde activiteiten aantrekt. Maar ook om de juiste visie en balans in je uitreiken aan te brengen. Misschien is het zelfs denkbaar om op verschillende plaatsen in je stad te beginnen met ‘wijkkerkplanten’, aangepast aan de sociale structuur van je wijk. Wijsheid is gewenst, dat zeker, maar vooral een bewogen hart om je te willen identificeren met mensen die leven onder ‘bederf’.