Naturelle 2014 nr. 10
WONEN | REIZEN | LEVEN
Ontdek 9 Naturelle-adressen
Chez Colette
geboortehuis van de schrijfster
Groenvoer
‘Gezonde voeding maakt me mooier’ Naturelle
Briljant idee
van kantoor tot loft
1
2
Naturelle
Sarah Stone (1760 - 1844), Green Parrot
BE HERE
Editorial Ken je dat? Niet toekomen aan de dingen die je het liefste doet? Voor mij is dat Naturelle maken, maar er kwam telkens iets tussen. Of eigenlijk kwam er iemand tussen: ikzelf. Ik vond namelijk dat ik eerst een nieuwe website voor Naturelle moest bouwen. Dat was heel makkelijk, zei men... Een minicursus en vele maanden later was het me eindelijk gelukt. Heb je de nieuwe site al bekeken? Ik hoop dat je je er thuis voelt. En zo kwam het dat een nieuwe Naturelle lang op zich liet wachten. Maar nu is het dan eindelijk zover! Het nummer wemelt van de ontdekkingen: een kantoor dat door een handige ingreep werd omgetoverd in een loft, ‘vegetarische’ schapenvachten, een inspirerend café-restaurant-hotel in Salland en nog veel meer fijne plekken, interessante interviews en lekkere recepten. Ik hoop dat Naturelle 10 het wachten waard was. Veel kijk- en leesplezier!
COLOFON Naturelle is een gratis online magazine dat een paar keer per jaar spontaan verschijnt. Het is een uitgave van Annemique de Kroon, Amsterdam. Redactie & advertenties info@naturellemagazine.nl tel. 06 54 205 999 Auteursrecht Tekst en beeld zijn van Naturelle/Annemique de Kroon, tenzij anders vermeld.
Annemique de Kroon annemique@naturellemagazine.nl P.S. Op de foto ga ik schuil achter bloemen die ik heb geplukt bij www.dejohanneshof.nl, een tip van bloemenkunstenaar Saskia de Valk van Vlinder&Vogel (interview in Naturelle 8). Naturelle
Aanmelden Wil je de volgende Naturelle niet missen? Ga naar www.naturellemagazine.nl en schrijf je in voor de nieuwsbrief of volg Naturelle op Facebook, Twitter of Instagram. 3
‘She had an immense curiosity about life, and was constantly staring and wondering’ ~ Henry James
4
Naturelle
Naturelle 2014 | nr. 10
WONEN
08 Een kijkje in 13 keukens 20 Ooit een kantoor, nu een loft 50 Ontdek de parktuin van een Achterhoeks landgoed 54 De leukste antiek- en brocantemarkt van Amsterdam
REIZEN
14 Vrolijk café-restaurant-hotel in Salland 56 Zomerimpressies van Lago Maggiore 64 C hez Colette. Het geboortedorp van de schrijfster
LEVEN
34 Annalies van Eerde: ‘Wol is een onuitputtelijke bron.’ 44 Moestuin, terras en kas van Den Heyligen Berg 72 In het teken van biologisch-dynamisch 78 Susan Jane White en de (kook)kunst van het weglaten 84 Natuurlijk eten, recepten van Anne Marie Reuzenaar
EN VERDER
06 Romantiek op de Wallen 09 Zomerse sandaaltjes 10 Natural beauty: Irene van Herwerden 13 Doe-het zelf deo 32 De favorieten van Lisa Borgnes Giramonti 42 Ingenieurswoning op het Zuidergasterrein 82 Keukengeheimen: Maryse Moerel 90 De wereld volgens Koosje Koene Naturelle
72
REGULIERSGRACHT Eén van de mooiste grachten in Amsterdam is de Reguliersgracht. De grond die vrijkwam bij het graven van de gracht is destijds gebruikt voor het ophogen van het Rembrandtplein. Rondvaartboten minderen altijd vaart op de Herengracht zodat de opvarenden de zeven boogbruggen over de Reguliersgracht kunnen bewonderen. Maar tijdens een (avond)wandeling kun je ook van dit mooie doorkijkje genieten.
14
54
5
FAVORIET IN AMSTERDAM
6
Naturelle
ROMANTIEK OP DE WALLEN Een wit-groen houten hek scheidt de hectiek op de Amsterdamse Wallen van een ander soort lusthof: het lieflijke terras van De Koffieschenkerij bij de Oude Kerk. Uitbaters Anne Rijks en Job Oosting schenken met liefde koffie, thee en limonade, al dan niet met taart erbij. Ook binnen is het erg sfeervol. Vergeet niet om het zaaltje te bekijken waar Rembrandt in ondertrouw is gegaan (dat behang...). www.facebook.com/Koffieschenkerij Naturelle
7
EEN KIJKJE IN 13 KEUKENS In haar fraai vormgegeven boek Yvestown in de keuken gunt Yvonne Eijkenduijn ons kijkjes in dertien keukens, met inrichting, bewoners én recepten. Yvonne: ‘Foodies hebben vaak de mooiste keukens omdat ze daar graag zijn. Het leukste aan het maken van het boek was dat ik bij vrienden en familie over de vloer kwam om te fotograferen. Aan het eind van de shoot bleef ik dan gezellig mee eten. In mijn eigen keuken heb ik altijd snoeptomaatjes paraat, voor snelle gerechten. 8
Bijvoorbeeld een salade met tomaatjes, volkoren penne, olijfolie, zout, peper, verse knoflook en verse basilicum. Ik kook de penne in zout, snij de tomaatjes doormidden, pers de knoflook en hussel alles door elkaar. Supersnel klaar en gezond.’ Yvonnes visie op keukens en koken gaat binnenkort ook de grens over; een Engelse vertaling van het boek is in de maak. Yvonne Eijkenduijn, Yvestown in de keuken. Uitgeverij Snor, € 32,50. Zie ook www.yvestown.com.
Naturelle
ZOMERSANDAALTJES
Birkenstock, Adria, circa € 60.
GEEN GEHAKKETAK
Hoge hakken, waarom zou je het jezelf aandoen? Deze sandalen zijn mooi en lief voor je voeten.
Kork-Ease, Corine, circa €92.
Koos, Victoria, € 119.
Duckfeet, Bornholm, € 89,90.
Kork-Ease, Myrna, circa € 99.
American Eagle (veganistisch), circa € 22.
Zelf sandaaltjes maken? Shoeology verkoopt op Etsy instructies en patronen. Met een beetje handigheid maak je in twee uur een paar schoenen. Naturelle
9
NATURAL BEAUTY Irene van Herwerden, oprichter van CHOCOdelic www.chocodelic.nl
© Anja van Wijgerden
‘De Grass showergel van Lush ruikt inderdaad naar vers gras. Het is net alsof ik in een weiland sta te douchen.’ ‘Alles wat ik op mijn huid smeer, moet ik kunnen eten. De producten trekken tenslotte je huid in en komen in je bloed. Make-up gebruik ik nauwelijks, hooguit een beetje poeder op mijn ogen. IJdel ben ik wel en door gezonde voeding zijn mijn huid en haar zienderogen opgeknapt. Vroeger dronk ik elke dag liters cola en at ik een zak toffees leeg. Ik ben eerst gestopt met vlees, toen met suiker en zuivel en daarna met gluten. Nu eet ik al een jaar of zes raw food en superfoods. Mijn doel is om op een honderd procent natuurlijke manier te leven, uit eigen tuin, liefst op een plek waar altijd de zon schijnt. Mijn werk doe ik veelal via internet en mail, dus dat moet kunnen. Komende winter gaan mijn dochter en ik Ecuador verkennen...’
9
‘Ik geloof niet dat het goed is om je huid dagelijks grondig te reinigen; wassen met lauw water vind ik voldoende. Mijn huid was wat droog, maar sinds ik meer water ben gaan drinken, heb ik een normale huid. Overdag gebruik ik crème van Tiindi, eetbare cosmetica die ik echt vertrouw. Het is een beetje vettig, ruikt lekker en voelt fijn aan. Ook de producten van Dr. Alkaitis gebruik ik graag.’ 10
Naturelle
‘BrainON van E3Live neem ik ’s ochtends met wat water. Het maakt me helder en gefocust. Vitamineral Green slik ik ook elke dag. Er zit alles in wat je nodig hebt: enzymen, chlorella, spirulina, probiotica. Voor ik ga slapen neem ik een paar druppels magnesiumchloride van Biovion, dat werkt tegen stress en zorgt ervoor dat ik supergoed slaap.’
‘Na het douchen smeer ik me in met Lavendel Ontspanningsolie van Weleda of arganolie van Arganhain. Het trekt snel in en maakt mijn huid zacht. ’
‘Tanja Bochnig, een leuke vrouw die ik laatst in Berlijn heb ontmoet, maakt fantastische all natural parfums: April Aromatics.’
‘Door gezonde voeding zijn mijn huid en haar zienderogen opgeknapt’
‘Cacao heeft veel benefits voor je uiterlijk en innerlijk. Er zit veel magnesium in en dat is goed voor je huid en haar. Favoriet uit mijn eigen Chocodelic-productlijn zijn de Choco Mulberries. Daar kan ik elke dag een zak van eten.’
‘Gezonder eten heeft mijn haar enorm verbeterd. Van dun en steil is het stevig en krullerig geworden. Ik was het met Invati van Aveda, dat ruikt superlekker. Mijn conditioner is Honeysuckle Rose van Aubrey, dat geeft mijn haar de perfecte zachtheid zonder dat het slap wordt.’ Naturelle
11
[advertentie]
12
Naturelle
DOE HET ZELF DEODORANT
DIY DEO
Deodorant uit de winkel heeft een slechte reputatie. In je keukenkastje staat waarschijnlijk een beter alternatief.
Natriumbicarbonaat is verkrijgbaar bij toko en drogist of online te bestellen. Richtprijs: Arm&Hammer circa € 1,29 (454 g).
HET PROBEREN WAARD: ALTERNATIEVE DEODORANT In de rubriek Natural Beauty vind je suggesties voor natuurlijke schoonheidsproducten. Deelnemers aan de rubriek vinden het vaak lastig om een goede deo-tip te geven. ‘Ik heb veel geprobeerd, maar het werkt niet’, luidt de klacht. Toch is het aan te raden om een alternatief te zoeken voor de reguliere deo met aluminium. In Naturelle 7 tipte Saskia van der Molen van webwinkel www.heelnatuurlijk.nl dat zuiveringszout (natriumbicarbonaat, ook wel baksoda of baking soda) goed werkt. Breng het aan met je vingers of een zachte kwast (maar niet meteen na het scheren!). Het blijft beter zitten als je huid iets vochtig is, bijvoorbeeld door een paar druppels water of een drupje (amandel)olie. Nog een tip: Irene van Herwerden, de Natural Beauty kandidaat in dit nummer, gebruikt colloïdaal zilver (The Health Factory). ‘Dat doe ik met een watje op mijn oksels en dan ben ik de hele dag geurvrij.’
TOCH LIEVER IETS UIT EEN POTJE? The Ohm Collection heeft natriumbicarbonaat gecombineerd met etherische oliën en in een leuke verpakking gedaan. Verkrijgbaar in zes geuren, waaronder jasmijn, ceder en neroli. Onder andere verkrijgbaar via www.heelnatuurlijk.nl, € 22 (120 g). Naturelle
13
Een droom van een landhuis met bonte bloemen, verse taarten en een wandeling toe. Welkom bij Geb&Gaia.
Een plek om
vrolijk
14
van te worden Naturelle
‘Kroonluchter’ in de tuinzaal van Geb&Gaia. Naturelle
15
Of het nu gaat om knalroze muren of het opzetten van Geb&Gaia, Bibi volgt altijd haar motto: ‘Gewoon doen! Niet te veel nadenken!’ 16
Naturelle
O
Geb&Gaia is een bonte parel: grappig, vrolijk en kleurrijk
ok al is het gevestigd in een deftig landhuis, bij Geb&Gaia doen ze niet aan plichtplegingen. Dus geen formele begroeting door een stijve ober en geen begeleiding naar je tafeltje. Deze plek mag je zelf ontdekken. En dat loont: Geb&Gaia is een parel. Een bonte parel. Want café-restaurant én hotel Geb&Gaia is grappig, vrolijk en kleurrijk. Bij de grote toegangsdeur word je - afhankelijk van het seizoen - verwelkomd door brandende vuurkorven of bloeiende planten. In de grote hal vind je een bazaar met oosters geïnspireerde meubels, tapijten en accessoires voor in huis. Dan volgt het café-restaurant; op de eerste verdieping liggen negen hotelkamers en er zijn zaaltjes voor workshops.
Naturelle
17
Bibi Kleine-Schaars-Kok, een van de drie uitbaters van Geb&Gaia, legt uit: ‘Het landgoed is van de stichting IJssellandschap. Zij schreven een wedstrijd uit: welke ondernemer had het leukste plan? Dit gebied was erg ontoegankelijk. We hebben gewonnen omdat we de drempel wilden verlagen.’ Met die laagdrempeligheid zit het wel goed: Geb&Gaia trekt een gevarieerd publiek. Van koffiedrinkers op kaplaarzen die net de hond hebben uitgelaten in het bospark (in 1856 aangelegd door Zocher, die van het Vondelpark) tot mensen die uitgebreid willen eten. Bibi: ‘Bij ons geen voor-, hoofd- en nagerecht; op onze kaart vind je kleine gerechten, veelal Arabisch geïnspireerd en zo veel mogelijk biologisch, die je met elkaar kunt delen.’ Bij de bar lonken onweerstaanbare taarten en overal staan grote vazen met wilde, fleurige bloemen. Bibi: ‘Het mooist vind ik het hier in de zomer, dan is alles groen en gebloemd. Voor de inrichting hebben we ideeën opgedaan bij restaurants in het westen, zoals Villa Augustus, Bazar en Badhu. Maar uiteindelijk laten we ons leiden door wat we zelf willen, anders verdwijn je in de grote massa. Het pand is zo indrukwekkend dat we de inrichting simpel en eenvoudig hebben gehouden, met oude schoolstoeltjes en tafeltjes uit Hongarije. Maar er is ook een chique marmeren bar ontworpen door een architectenbureau. Het is een mengeling, net als ons publiek.’ ••• www.gebengaia.nl
‘In de zomer is alles groen en gebloemd’
18
Naturelle
19
Trukendoos
Marie-Claire Aarts bedacht een ingenieus systeem waarmee je kantoren in een handomdraai omtovert in appartementen. Ze woont zelf in het prototype. 20
Naturelle
Marie-Claire met haar hondje Maxie. Linkerpagina: op de achtergrond de kubus van bamboe die de badkamer en keuken herbergt.
Naturelle
21
De kubus met de badkamer en de keuken meet 3,6 bij 2,4 meter.
22
Naturelle
M
arie-Claire Aarts woont en werkt op 190 vierkante meter, op loopafstand van de Dam in Amsterdam. De langgerekte ruimte heeft aan weerszijden maar liefst elf ramen. Marie-Claire: ‘Al vanaf mijn veertiende wil ik groots en meeslepend wonen. Voor mij betekent dat ruimte en licht, met veel rauwe, industriële elementen. Ik woon tijdelijk in dit voormalige kantoor en heb er Loft2Go ontwikkeld, een mobiele kubus met een keuken en badkamer waarmee je van een bedrijfsruimte heel makkelijk een woning maakt. Ik woon dus in mijn eigen modelwoning. Van nature ben ik nogal een sloddervos, maar voor mijn vele zakelijke bezoekers houd ik het opgeruimd en netjes.’ Ze is zowel Spartaans als een liefhebber van mooie dingen. ‘Niets is zomaar in mijn huis beland. Maar mijn manier van leven betekent dat ik moet consuminderen. Bij alles wat ik koop, bedenk ik me dat ik het straks weer moet inpakken en meenemen. Een nomadisch leven en koopzucht gaan niet samen. Jarenlang woonde en reisde ik veel in Azië; ik heb een bed uit Bali en andere Aziatische eye catchers zoals de bewerkte muurpanelen en Boeddhabeelden. Die beelden verzamelde mijn vader al in de jaren zeventig. Ze hebben allemaal een eigen verhaal; één beeld heb ik met eigen ogen gemaakt zien worden in Kerala, India. Die objecten verhuizen altijd mee, daar ben ik aan gehecht.’ Naturelle
23
24
Naturelle
Systeemplafonds en pilaren - overblijfselen uit de kantoortijd vormen een spannend contrast met de ouderwetse grammofoon en het moderne designkrukje uit Thailand.
Naturelle
25
Loft2Go Met haar verplaatsbare keuken en badkamer wil Marie-Claire een oplossing bieden voor de leegstaande kantoren en de woningnood. ‘Je hoort veel over het nieuwe werken. Daar hoort het nieuwe wonen bij. Met Loft2Go maak je van een kantoor een woonomgeving waarbij je op de begane grond gedeelde werkplekken kunt creëren. Op die manier ontstaat een community. Je kunt ook een moestuin aanleggen op het dak en de groente gebruiken in een pop-up restaurant naast de werkplekken. The sky is the limit.’ De kubus is van bamboe, een gewas dat snel groeit en duurzaam is. Marie-Claire: ‘Bamboe ziet er prachtig uit en geeft een warme uitstraling aan een kantoorruimte. De natuurlijke kleur is een goede tegenhanger voor een betonnen vloer. Volgens feng shui moeten de materialen in een ruimte in balans zijn. Een omgeving die in balans is, zorgt ervoor dat je zelf ook in balans bent.’ www.urbanpopup.nl
26
Naturelle
Naturelle
27
Marie-Claire schilderde een groene streep over de gehele lengte van de vloer. ‘Het verbindt én accentueert de omvang van de ruimte.’ 28
Naturelle
‘Aan de Boeddhabeelden ben ik gehecht’
Naturelle
29
Het Amsterdam van Marie-Claire ‘Na tien jaar vind ik Amsterdam nog steeds een mooie stad, soms zelfs bloedstollend mooi. De voormalige pillenbrug op de Wallen was vroeger echt een no-go area, maar nu laat ik er m’n hond uit en geniet ik van de charme. Maar de vertrutting ligt op de loer; je hebt overal een vergunning voor nodig. Daardoor wordt het minder spannend, saai. Rauwe plekken waar weinig gereguleerd is, zoals Roest en de Van Gendthallen, vind ik aantrekkelijk. ‘Een mooie winkel vind ik Aarde, met veel spullen uit Pakistan en Afghanistan. Ze hebben pure, veelal handgemaakte producten bijvoorbeeld stenen borden en authentieke Indiase deurposten. Een streling voor het oog. ‘Ik hou van rauw én van luxe. Een topplek vind ik het dakterras van de SkyLounge van het Hilton-hotel bij het Centraal Station. Het is er heel ruimtelijk, on-Amsterdams en je kunt er lekker eten. Een mooie plek voor speciale momenten.’
30
Naturelle
31
DE FAVORIETEN VAN...
Lisa Borgnes Giramonti blogger, schrijver & naaldkunstenaar www.lisaborgnesgiramonti.com
MUZIEK
‘Birth soundtrack. Mysterieus, provocerend en stimulerend. Zowel voor intieme diners, als voor luie zondagmiddagen en intense solo schrijfsessies. Minstens drie vrienden die de muziek bij mij thuis hebben gehoord, hebben de cd gekocht.’ KUNSTENAAR
‘Het werk van Thomas Rowlandson is soms behoorlijk pikant, maar zijn karikaturen van de 18de-eeuwse beau monde zijn bij mij favoriet. Hij doet je beseffen dat hoe meer dingen veranderen, hoe meer ze hetzelfde blijven. Suffe kapsels, fashion victims, celebrity wannabes, dronken feestvierders, het is net een nachtclub.’ THEE
‘Dean Street Townhouse, Londen. De zijkamer is mijn favoriete toevluchtsoord. Het is heel 19de-eeuws: lage fluwelen fauteuils, verweerde houten vloeren, donker, gezellig en erg aardige bediening. Breng een dik boek mee en zet je iPhone uit.’ 32
Naturelle
SCHRIJVER
‘Cyril Connolly’s boek met persoonlijke overwegingen The Unquiet Grave is een meesterwerk. Het maakt niet uit dat het in 1944 werd geschreven - zijn meditaties over angora truien, hotelkamers in Parijs en de liefde voor plezier zullen je doen knikken en een fles wijn ontkurken.’ ONTWERPER
‘Wool and the Gang beheerst de kunst van het doe-het-zelf couture breien. Hun ontwerpen zijn cool, de patronen eenvoudig en hun dikke Peruaanse wol is tactiel genot. Ik maakte de Jane kraag (foto) en elke keer als ik hem draag word ik erop aangesproken.’
FOTOGRAAF
‘Ivan Terestchenko heeft de mooiste interieurs gefotografeerd. Zijn boek Beyond Chic, met huizen van ontwerpers, is een must-have. Zijn foto’s roepen gevoelens op die niet in woorden zijn uit te drukken.’
MUSEUM
‘Het huis van Dennis Sever in Spitalfields is een levende tijdcapsule van het oude Londen. Schuifel door sfeervolle kamers met onopgemaakte bedden, half opgegeten maaltijden en brandende kaarsen, met op de achtergrond het gefluister en gelach van de 18de-eeuwse familie die er “woont”. Er loopt ook een kat rond.’ BESTEMMING
‘Ik ben in België geboren, maar ben er pas onlangs weer naartoe gegaan. Als Parijs New York City is, dan is België Williamsburg: een beetje ruiger, meer laidback, en met net zo veel artistiek talent. Ik heb genoten van mijn verblijf bij Boulevard Leopold in Antwerpen (foto links).’ Naturelle
33
34
Naturelle
Viltkunstenaar Annalies van Eerde:
‘Ik ben eerder een zwart schaap dan een kuddedier’
In haar atelier in een oude Amsterdamse school maakt viltkunstenaar Annalies van Eerde de prachtigste dingen van wol, zonder ook maar een schaap kwaad te doen. Naturelle
35
Dierbare vondst: een kleine houtsnede uit India. Annalies ontdekte de stempel op de Noordermarkt waar ze elke maandagochtend rondscharrelt.
36
M
idden in het gesprek springt ze op en zegt: ‘Kom eens mee naar buiten.’ Daar wijst ze op de toren van de naburige kerk. ‘Kijk, een nest met ooievaars. Daarom houd ik van deze plek; het is heel stil en ik kom tot rust.’ Het atelier van Annalies van Eerde ligt tegenover een begraafplaats aan de rand van Amsterdam. In een hoog, licht lokaal van een voormalige school wijdt Annalies zich aan wol, water, zeep en het viltproces. ‘Ik vond vilten altijd iets nuffigs, totdat ik ruim vijf jaar geleden op bezoek ging bij mijn vriendin Rebecca. Zij woont en werkt op Texel, tussen de schapen. Daar werd ik gegrepen door dit pure oermateriaal. Thuis, aan de huiskamertafel tussen de keuken en de computer, ging ik met wol aan de slag. Ik bestelde allerlei soorten en al gauw wist de postbode dat de dozen die met lucht gevuld leken, voor mij waren bestemd. Mijn huis was net één grote wolbaal; in de badkamer, op het balkon, in het fietsenhok en de berging, overal lag wol. Af en toe riep een van mijn kinderen: “Mama, er ligt weer een schaap in bad!”’ Tegenwoordig maakt Annalies gevilte schapenvachtkleden van één tot twintig vierkante meter, kussens, wool paintings en soms een jas of een vest. Haar workshops worden steeds populairder. ‘Tijdens het vilten gebruik ik mijn zintuigen. Ik zie, ruik en voel. De geur van verse wol zegt veel over het materiaal en waar het vandaan komt. Vachten van schapen uit de duinen ruiken het lekkerst. Deze zintuiglijke benadering probeer ik op mijn cursisten over te brengen. Ik merk dat mensen vaak houvast zoeken en van tevoren al in hun hoofd hebben hoe het eindproduct eruit moet zien. Maar voor vilten gelden geen regels en normen. Juist als je dat vooropgezette beeld loslaat en opgaat in het proces, zul je er meer plezier aan beleven. Loslaten en overgave, daar draait het om.’ Op de website van haar bedrijf Zachtaardig worden de gevilte kleden van Annalies ook wel gekscherend ‘vegetarische vachten’ genoemd. Annalies: ‘Voor mij spreekt het vanzelf dat er geen >
‘Wol is voor mij een onuitputtelijke bron’
Naturelle
37
38
Naturelle
‘Het begint met het materiaal; de kleuren en texturen openbaren zich pas later’
Naturelle
39
40
Naturelle
vel aan de vachten zit. Ik werk met ruwe, vers geschoren wol in natuurlijke kleuren. Persoonlijk contact met schaapherders en -scheerders vind ik belangrijk. Er zijn schapen met natuurlijke rui, maar de meeste rassen worden geschoren, ook om de dieren schoon te houden en ziektes te voorkomen. Het scheren ziet er soms akelig uit, maar een kundige schaapscheerder kalmeert de schapen en gaat rustig te werk. De beste scheerder die ik ken, doet het met een schaar en heel veel geduld.’ Haar lievelingsschaap is het inheemse heideschaap. ‘Er zijn vijf of zes rassen, van wit tot gemêleerd met zwart, en lange manen. Maar op de Faeröer-, Shetland- en Hebriden-eilanden heb je ook prachtige schapen. Daar zou ik heel hebberig van worden.’ Wol betekende voor Annalies een wending ten goede. ‘Ik heb nooit de makkelijkste weg gekozen. Ik ben eigenwijs, niet volgzaam en ga mijn eigen gang. Eerder een zwart schaap dan een kuddedier... Op mijn pad heb ik vele omwegen, slingerpaden en afgronden doorlopen. Een poos geleden heb ik voorgoed afscheid moeten nemen van vier gevoelige, talentvolle mensen die ik goed kende. In die periode heb ik me voorgenomen om alleen dingen te doen die ik echt graag wil. Ik heb mijn eigen normen en waarden en zoek mijn eigen weg. Gelukkig heb ik een paar vrienden die me onvoorwaardelijk steunen. Zonder hen was ik nooit zo ver gekomen.’ ‘Dit werk past bij mij: wol vilten is aards - mijn achternaam is Van Eerde - en mijn sterrenbeeld is ram. Ik ben sensitief en kan moeite hebben met de buitenwereld. Als ik word blootgesteld aan te veel herrie, drukte en mensen die veel praten, heb ik tijd nodig om dat te verwerken en tot bezinning te komen. Vaak ga ik dan even op de bank liggen en hul ik me in twee of drie schapenvachten, als een soort hotdog. Daardoor ontspan ik en begin ik zachtjes te gloeien. Wol is voor mij een onuitputtelijke bron.’ ••• www.zachtaardig.nl 41
Thuis best
Het voormalige Westergasfabriekterrein is al jaren een geliefd park in Amsterdam. Maar wist je dat er ook een Zuidergasfabriek heeft bestaan? Op het fabrieksterrein, in de schaduw van het grote Waternet-kantoor aan de Amstel wordt volop gebouwd en ontwikkeld. Er komt een park met onder meer een watertoren en een haventje. In een honderd jaar oude ingenieurswoning op het terrein is sinds kort Thuis aan de Amstel gevestigd. Hier kun je eten, drinken, vergaderen en vooral terraszitten dat het een lieve lust is. Het personeel is inmiddels al zo ingewerkt dat ze precies weten wanneer de zon op welk deel van het terras schijnt en je kunt er elke dag terecht, vanaf een ontbijtcroissant tot ver na het toetje. www.thuisaandeamstel.nl
42
Naturelle
Naturelle
43
Geloofd & geprezen
Den Heyligen Berg in Leusden is een fabuleuze plek. Seth onderhoudt er de moestuin, Jet maakt illustraties en samen koken en bakken ze gezonde, biologische heerlijkheden voor hun gasten in de kas en op het terras.
44
Naturelle
Bloesem uit eigen tuin. Naturelle
45
SOEP, SALADE, TAART & YOGA Bij Den Heyligen Berg kun je terecht voor huisgemaakte taart, een biologische lunch, een rondje slenteren en mijmeren in de vruchtentuin of een ontspannen lesje yoga (in de tuin of - bij minder goed weer - in de kas). De tuin is open van woensdag tot en met zondag, vanaf 10 uur, maar mail of bel even als je het zeker wilt weten. www.denheyligenberg.blogspot.nl Voor een indruk van wat er wordt gekookt, kun je kijken op www.yogifoodkookschrift.blogspot.nl.
46
Naturelle
Gebedsvlaggetjes in de appelboom. Naturelle
47
GETEKENDE STENEN Den Heyligen Berg herbergt ook het atelier waar Jet Eikelboom haar ‘lichtfladderaars’ maakt: kleine wezens op steen die licht en liefde brengen. Jet: ‘De kracht van de lichtfladderaars is dat ze met je meereizen zolang ze nodig zijn. Daarna vliegen ze met hulp van jou weer door naar een ander.’ De stenen worden ‘op maat’ beschilderd en voorzien van een wollen reiszakje gemaakt van een oude deken. Vorig jaar verscheen ‘Catoo&Raaf dansen met libellen’, het eerste kinderprentenboek van Jet. www.lichtfladderaar.blogspot.nl
‘Nature morte’ in de vensterbank van de kas. 48
Naturelle
Naturelle
49
Tuin vreugd Het openstellen van een tuin op een landgoed mondt vaak uit in een braderieachtige ‘landgoedfair’ waar meer ‘te koop’ dan ‘te kijk’ is. Dat het ook anders kan, bewijst landgoed De Wiersse in Vorden.
Waar de weg naar een ‘landgoedfair’ vaak wordt gewezen door opvallende posters of stevige dames met kaplaarzen, schort en zonnehoed, moet je de weg naar De Wiersse zelf vinden. Bij de toegangspoort staat een eenvoudig stalletje waar 50
je een kaartje kunt kopen (géén pin). Een met hoge beuken omzoomde oprijlaan leidt naar een bijzonder landhuis. Voor of na het bezoek aan de tuinen kun je op het terras bij het koetshuis terecht voor een kopje koffie (maar geen espresso)
Naturelle
De heer Gatacre: ‘Mijn vrouw regelt alles: landgoed, tuin, keuken, familie en vee!’
of thee (maar geen chai latte met sojamelk) en er is cake (maar geen cupcake) en een broodje (maar geen glutenvrije ciabatta). De eenvoud is weldadig verfrissend. Ik raak in gesprek met een vriendelijke heer. Of hij bij de tuin betrokken is? ‘Ja,’ zegt
hij, ‘ik woon hier.’ Hij vertelt: ‘Dertig jaar geleden had je geen evenementen; toen kwamen mensen uit alle lagen van de bevolking de tuinen bekijken. Nu, met het grote aanbod aan afleiding en vermaak, heeft het zich uitgekristalliseerd en komen
Naturelle
51
Achter de schermen.
er vooral echte tuinliefhebbers. Vroeger kwamen de kranten en damesbladen hier op af, maar dat is minder geworden. Tegenwoordig staan de bladen vol met eten en recepten. Het zou mooi zijn als de mensen weer belangstelling krijgen voor tuinen 52
en tuinieren.’ De aimabele eigenaar wijst me op de naambordjes die hier en daar in de tuin staan. ‘Die heb ik daar neergezet in de hoop dat mensen stilstaan, lezen en vervolgens opkijken en een mooie zichtlijn in de tuin in het oog krijgen.’ Of
Naturelle
‘Het zou mooi zijn als mensen weer belangstelling krijgen voor tuinen’ hij op de foto wil? ‘Dat wordt me nooit gevraagd. Laatst was er wel een vrouw met een camera die gebaarde dat ik mijn hoed moest af doen. Maar ik bleek haar verkeerd te hebben begrepen; ik stond in de weg en ze wilde dat ik uit beeld verdween.’
De Wiersse organiseert een paar keer per jaar open tuindagen en er worden wekelijks rondleidingen gehouden. Wiersserallee 9 Vorden www.dewiersse.nl
Naturelle
53
Verborgen schatten
Zomertip: de markt op het Amstelveld in Amsterdam is een ware schatkamer met brocante, antiek en curiosa. Op de laatste vrijdag van de maanden mei, juni, juli en augustus verandert het Amsterdamse Amstelveld in een brocante-markt met Franse sfeer. Een van de mooiste kramen (eerder vermeld in Naturelle 6) is van brocanteur Marie, op de hoek bij café Marcella. ‘Markten in Amsterdam zijn ánders. Ik krijg er altijd energie van en stuiter terug naar huis.’ Al op haar zesde begon Marie met verzamelen. ‘Op den duur werd mijn collectie zo groot dat eerst vrienden en later ook anderen spullen van me wilden kopen. Ik besloot er mijn vak van te maken en vind het nog steeds ontzettend leuk: ik sta altijd op verschillende locaties, ook in het buitenland, en ik leer veel mensen kennen, van koningshuis tot zwerver. Met mijn collega’s in 54
‘De sfeer is goed en de mensen zijn aardig. Zelfs de toeristen die hier komen zijn van een leuk slag: ze bezoeken ook musea en zijn geïnteresseerd in antiek en bijzondere dingen.’
Naturelle
Naast stoffen verkoopt Marie ‘salvaged interiors’.
Engeland en Frankrijk reis ik van plek naar plek, het is net een circus.’ Het merendeel van Maries spullen komt uit Frankrijk, waaronder veel stoffen. ‘Ik houd van bijzondere kleding zoals 18de-eeuwse crinolines en mode uit de Provence. Ook oude werkmanskleding uit Frankrijk, Engeland en Japan fascineert me. Ik draag het graag. Het is van sterk materiaal dus waarom niet?’ Marie lacht: ‘Ik heb een hang naar wat geweest is. Voor mij is na 1600 alles fout gegaan. Mijn hart gaat sneller kloppen van dingen die met het circus te maken hebben, de melancholie van het verleden, vergane glorie
en verlaten huizen die het verleden in zich dragen. Die oude spullen met een verleden maken je bewust van de tijdelijkheid van alles én ze laten je zien dat in andere tijden andere dingen belangrijk waren. Ik luister ook BROCANTE TIPS VAN MARIE graag naar oude muziek, jazz uit begin 1900 of Bretonse mu- • Koop met je hart en laat je niet beziek. Het werk van ïnvloeden door praatjes van de verde Italiaanse muzikoper. Veel mensen krijgen nieuwe kant Vinicio Capostroep aangesmeerd. Zes weken lesela past goed bij vertijd op een antieke kast? Dat kan wat ik doe: in zijn niet, die kast is er immers al. Laat je muziek komen oud, niet bedotten. nieuw, circus, jazz • Kijk goed waar de slijtageplekken en theater bij elkaar. zitten. Van een geverfde stoel slijt het Want dat is wat ik zitvlak en de spijlen onderaan, maar Marie: ‘Ook kleding doe: theater maken, niet de onderkant of de zijkanten. En verzamel ik. Of ik wel eens een kastje slijt bij de knoppen, door iets nieuws koop? Ja, laatst mensen kopen een illusie, een feel good het duizend keer open en dicht doen, een paar slippers voor op maar niet op andere plekken. vakantie, maar liever niet. ’ gevoel.’ • Koop bij mensen die houden van hun spullen en die je vertrouwt. • Textiel? Koop geen katoen of zijde maar linnen, dat gaat veel langer mee. Hou de stof tegen het licht zodat eventuele gaatjes zichtbaar worden. Oud linnen kun je gewoon in de kookwas doen, met een klein beetje neutraal wasmiddel. Naturelle
55
Maggiore
Lago
Impressies van een zomerdag op en rond Lago Maggiore, een van de mooiste meren van ItaliĂŤ, aldus Hemingway. 56
Naturelle
Naturelle
57
‘I am up here in Stresa, a little resort on Lake Maggiore. One of the most beautiful Italian lakes’ ~ Ernest Hemingway
58
Naturelle
Naturelle
59
‘If a man should possess a heart and a shirt, he ought to sell the shirt and visit the shores of Lake Maggiore’ ~ Stendhal
60
Naturelle
Naturelle
61
62
Naturelle
‘Italy is a dream that keeps returning for the rest of your life’ ~ Anna Akhmatova
Naturelle
63
64
Naturelle
Chez Colette Een bezoek aan Saint-Sauveuren-Puisaye, geboorteplaats van de Franse schrijfster.
Naturelle
65
E
en modern mens denkt bij het horen van het woord Colette misschien aan een hip warenhuis in Parijs, maar in de vorige eeuw was deze Franse naam onmiskenbaar de aanduiding van de Franse schrijfster met het grote oeuvre. Dit jaar is het precies zestig jaar geleden dat er een einde kwam aan haar onconventionele leven. Dat leven begon in 1873, in het dorpje SaintSauveur-en-Puisaye (Bourgondië). Colette in enkele steekwoorden: plattelandsmeisje, eeuwig bewonderaar van haar moeder Sido, danseres, actrice en mime-speler, sensualist, schrijfster met Harry-Potter-populariteit, biseksueel, provocateur. En in getallen: drie echtgenoten, veertien keer verhuisd (buitenhuizen op het platteland niet meegerekend) en een vijftigtal boeken. Zelf beschouwde ze Le blé en herbe als haar beste boek. Ondanks haar roem heeft het lang geduurd eer er een Colettemuseum van de grond kwam. Uiteindelijk werd het kasteel in haar geboortedorp gerenoveerd; daarin huist nu een Colette-museum met onder meer het meubilair uit haar laatste appartement in Parijs. Maar nu wordt ook haar geboortehuis een museum. Na een slepende erfkwestie wordt het vervallen huis gerenoveerd en naar verwachting gaat het in 2015 open voor het publiek. Als je Colette in zangerig Frans met roestig rollende ‘r’ - te zien op YouTube in een korte documentaire uit 1950 - hoort vertellen over het grande maison grave waar ze opgroeide, dan weet je zeker dat ze très contente zou zijn geweest over deze ontwikkeling. www.maisondecolette.fr 66
Detail van kamer van Colette in Parijs, nagebootst in het museum.
Geboortehuis van Colette.
Colette-collage met foto’s van haar geboortehuis, portretten en indrukken uit het MusÊe Colette, Het museum is gehuisvest in een 17de-eeuws kasteel aan het eind van de straat waar het geboortehuis van Colette staat.
De verwilderde tuin achter het huis.
De achtergevel van de slaapkamer van Colette.
Traptreden in het museum met boektitels van Colette. 67
In MusĂŠe Colette zijn de salon en de slaapkamer van haar appartement, Palais Royal, Parijs, nagemaakt.
68
Naturelle
Naturelle
69
‘Enkele persoonlijke bezittingen van onschatbare waarde nam ik mee: mijn kat, mijn reislust en mijn eenzaamheid’
Deze pagina en rechterpagina: boeken, vlinderverzameling en meubels, Musée Colette . 70
Naturelle
Colette: ‘Wat een geweldig leven heb ik gehad! Ik wou alleen dat ik me dat eerder had gerealiseerd’
Naturelle
71
Biologisch dynamisch Op landgoed Kraaybeekerhof staat alles in het teken van biologisch-dynamische landbouw en voeding.
Voorgerecht van rauwe asperges, adukibonen en zeewier (hiziki en wakame), met gezouten komkommer en miso-mayonaise. 72
Naturelle
Groene bladgroenten uit de landgoedwinkel. Naturelle
73
biologisch-dynamisch
De man in de landgoedwinkel lacht als hij ziet dat er foto’s worden gemaakt: ‘Als we tien cent zouden krijgen voor elke foto die hier wordt gemaakt, dan zouden we er warmpjes bij zitten.’ LEVENSKRACHT De goede sfeer en mooie omgeving nodigen inderdaad uit tot fotograferen. Op de vijf hectaren grond die nog over zijn van landgoed Kraaybeekerhof in Driebergen bevinden zich een groot wit koetshuis met een opleidingscentrum en restau74
rant, een terras aan de waterkant, een eeuwenoude lindeboom, bloemen- en groentetuinen, een historische ijskelder, een landgoedwinkel, een kas en een orangerie. Al ruim veertig jaar wordt hier biologisch-dynamisce landbouw bedreven. Ronnie Horstman volgde in 2001 zijn eerste cursus op Kraaybeekerhof. ‘Mijn wereldbeeld kantelde; ik leerde dat je anders kunt omgaan met de wereld.’ Tegenwoordig is hij bestuurder van het landgoed. Ronnie legt uit wat biologisch-dynamisch betekent. ‘Het gaat over leven, levens-
Naturelle
biologisch-dynamisch
‘Een gezonde bodem geeft goede voeding en levenskrachtige mensen’
kracht en levensmiddelen. Duurzame landbouw bestond tienduizend jaar geleden al, bijvoorbeeld in China en bij de Azteken, en gebruikt methoden waardoor de bodem in leven blijft. Een gezonde bodem is vrij van onkruid en ongedierte en geeft goede voeding en levenskrachtige mensen. Er is een proef gedaan met drie komkommers die in schijfjes werden gesneden en een tijd in de koelkast werden bewaard: de reguliere komkommer werd tot pap, het biologische exemplaar werd slap en de bio-dynamische komkommer groeide weer
aan elkaar. Het gaat om het behoud van levenskracht. Vroeger had je levensmiddelenwinkels en gezonde mensen; nu heb je supermarkten en dikke mensen.’ GEEN BEPERKINGEN De biologisch-dynamische voedingsleer legt geen beperkingen op. In het restaurant van Kraaybeekerhof kun je dus niet alleen vegetarisch eten; er staat ook vlees en vis op het menu. Ronnie: ‘Koeien horen erbij in de biologisch-dynamische
Naturelle
75
biologisch-dynamisch
‘Koeien horen erbij in de biologischdynamische landbouw’ 76
Naturelle
biologisch-dynamisch
Te laat voor een foto van het dessert. Te lekker...
landbouw. Hun mest is van belang voor de conditie van het land. Er zijn trouwens steeds meer aanwijzingen dat koemelkallergie niet optreedt als de melk afkomstig is van koeien die hun hoorns hebben behouden. Vlees en zuivel kunnen gewoon worden gegeten, mits ze goed voor je zijn en zodanig worden behandeld en gebruikt dat hun levenskracht in tact is gebleven. Je moet de individuele mens bekijken in het totaal van de kosmos. Wat is goed voor die persoon? Kruiden kunnen bij verkeerd gebruik giftig zijn. En van
groenten die behoren tot de nachtschades (onder andere aardappel, tomaat, aubergine, red.) moet je ook niet te veel eten. Ga dus zelf na wat goed voor je is. Antroposofie-grondlegger Rudolf Steiner zei al dat je niets van hem moest aannemen, maar alles zelf moet onderzoeken. Klopt deze manier om naar de aarde te kijken gevoelsmatig? Je kunt zelf bepalen waar je onderzoek naar wilt doen. En als je vanuit liefde kunt onderzoeken wat je ziet en ervaart, krijg je een opener wereldbeeld.’ ••• www.kraaybeekerhof.nl
Naturelle
77
De (kook)kunst van het weglaten 78
Naturelle
Susan Jane White uit Dublin eet geen tarwe, suiker of zuivel en voelt zich energieker dan ooit. In haar kookboek The Extra Virgin Kitchen laat ze zien wat ze wél eet. In deze Naturelle: een supereenvoudig recept voor een veganistische avondmaaltijd én een op-en-top-zomer bramentaart.
TOMATENCURRY
met bananen en bonen Voor 5 personen
• • • • • • • • • • • • • •
1 grote ui, gesneden 2 à 3 el extra virgine olijfolie 2 blikken tomaten (400 g) 1 blik gemengde bonen (400 g) 5 gedroogde abrikozen, in stukjes 2 bananen, in plakjes 2 el rozijnen 2 el currypoeder kneepje citroensap 2 à 3 knoflooktenen, geplet grote handvol verse peterselie flinke schep kokosyoghurt zwarte peper bruine rijst
Normaal gesproken is dit de beste manier om een curry te beginnen: fruit de ui in olijfolie op een laag vuur in een zware koekenpan glazig. Maar op serieus drukke avonden gooi je het allemaal bij elkaar in een pan. Voeg de tomaten toe aan de ui en laat het op een laag vuurtje even sudderen. Daarna voeg je bonen, abrikozen, bananen, rozijnen, kerriepoeder en citroensap toe. Laat het 15 minuten pruttelen. De sleutel tot dit supereenvoudige recept zit ‘m in de knoflook: roer de geplette knoflooktenen door de curry zodra deze gereed is, maar niet eerder. Verdeel over 5 borden en besprenkel eerbiedig met extra vierge olijfolie en in stukjes gescheurde peterselie. Bekroon met een flinke schep kokosyoghurt en eventueel een paar draaien van de zwarte pepermolen. Serveer met korte korrel of bruine rijst. Je zult je tenen voelen zingen. Naturelle
79
BRAMENTAART met amandeldeeg
Voor 12 personen Meng de ingrediënten voor het deeg kort in een keukenmachine, tot het samenklontert tot een deegachtig bal. Voeg eventueel 1 theelepel koud water toe om het proces op weg te helpen. Schraap het deeg in een taartvorm en druk het aan langs de zijkanten en op de bodem om een korst te vormen. Plaats in de vriezer.
Voor het rauwe deeg • 1 1/2 kop amandelen • 1 kop geraspte kokos • 3/4 kop rozijnen of rozijnen • schil van 1 biologische citroen • 3 el rauwe honing of ahornsiroop • 1 tl gemalen piment of gemalen kaneel • flinke snuf zeezoutvlokken Voor de vulling • 3-4 kopjes bramen • 8 Medjool dadels • 2 el rauwe honing of ahornsiroop (optioneel) • scheutje citroensap • kokosyoghurt, om te serveren
Voor de jam-achtige vulling blend je de helft van de bramen met alle overige ingrediënten (behalve de kokosyoghurt) tot een gladde massa. Roer de rest van de bramen er met een vork door en verspreid de massa over het gekoelde deeg. Laat het 4 uur in de koelkast staan en serveer met een goede klodder natuurlijke kokosyoghurt.
Susan Jane White, The Extra Virgin Kitchen. Gill&Macmillan, 2014. www.susanjanewhite.com 80
Naturelle
Naturelle
81
KEUKENGEHEIMEN
www.tarwegras.info
Maryse Moerel is Hippocrates Health Educator, yoga- en meditatielerares en volgt een raw dieet. ‘Iedereen wil geluk en vitaliteit. De verleiding is groot om dat buiten jezelf te zoeken, maar je moet van binnen veranderen. Meditatie, yoga en voeding kunnen je daarbij helpen. ‘Het huidige voedselmodel werkt niet. Kanker, hart- en vaatziektes, diabetes; het volksgezondheidsprobleem is enorm. Als je je eten uit de supermarkt haalt, kun je nooit je immuunsysteem handhaven. Vraag je maar eens af wie ervoor zorgt dat producten in de schappen terechtkomen. Dat is een productmanager die wordt afgerekend op cijfers en niet op zijn bijdrage aan de volksgezondheid. Supermarkteten zit bomvol chemische stoffen - inclusief chemische vitamines - en die zijn niet goed voor je. Het vreemde is: cola, whisky en koffie mogen op elke straathoek verkocht worden, maar de Codex Alimentarius verbiedt mij om de gezonde eigenschappen van groenten en levende planten aan te prijzen. 82
‘Mensen zijn geen omnivoren, maar planteneters. Ons maag-darmkanaal is veel te lang om vlees snel genoeg te verteren. En weet je wel hoe koddig een varken is? En hoe lief een koe uit haar ogen kijkt? Mensen hebben een groot inlevingsvermogen, dat maakt verantwoordelijk. Als je zo’n dier al niet fatsoenlijk kunt behandelen, dan kun je dat ook niet opbrengen voor een medemens. ‘Verdiep je in dat wat je dagelijks doet, in wat je eet en drinkt en hoeveel je beweegt. Bewuster eten is niet stressvol vegetarisch eten, maar een speelse zoektocht naar wat de aarde te bieden heeft. De wereld gaat erop vooruit als we minder consumeren, minder plastic gebruiken, geen vlees en meer levende planten eten. We waren goed bezig totdat de kookkunst werd uitgevonden. Zorg er dus voor dat je geen chemische stoffen, vlees en zuivel eet, maar wel veel - bij voorkeur rauwe - groenten. Als mijn moeder op haar verjaardag taart van Holtkamp aanbiedt, dan waardeer ik de gastvrijheid en neem ik een stuk. Je moet niet fanatiek of religieus worden. Maar over het algemeen voed ik me met levende planten.
‘We waren goed bezig totdat de kookkunst werd uitgevonden’ ‘Gracieus ouder worden lukt niet met kippen van Albert Heijn, frisdrank, koffie, geraffineerd voedsel en medicijnen. Westerse medicijnen zijn sterk en kunnen soms levens redden, maar over het geheel genomen zijn ze slecht voor je gezondheid omdat bloed niet tegen chemische stoffen kan. Doe daarom je uiterste best om chronisch medicijngebruik te voorkomen.’
Naturelle
DRINKEN & KEUKENHULP
LIEVELINGSRECEPT
‘Dagelijks drink ik groentesap van komkommer, bleekselderij, venkel en citroen. Thee zet ik met water uit een Kangen-machine die het water alkalisch maakt.’ EXTRA
‘Veel ellende komt voort uit ons voelen en denken en niet weten wat onze bestemming is. Mijn favoriete supplement uit het oosten is reishi, dat stimuleert de groei van het bewustzijn. En uit het westen: tarwegraspillen, waardoor maag en darmen beter functioneren.’
‘Mijn vijf tieners vinden het gezellig als ik ’s avonds met ze aan tafel zit. Dan maak ik een salade in alle kleuren van de regenboog, met een lekkere dressing van koudgeperste, extra vergine olijfolie, citroensap, een mespuntje stevia, een grote of twee kleine tomaten, twee tenen knoflook, Keltisch zeezout en een half Spaans pepertje zonder pitjes. Als je deze ingrediënten in de blender doet, krijg je een lichtroze, pittige basisdressing die je desgewenst kunt aanvullen met bijvoorbeeld mosterd of een beetje honing, een bosje basilicum of walnoten of kokosmelk en koriander. Verder vul ik de salade aan met zeewier, zoals dulse of kelp, kiemen, een schep rauwe zuurkool, avocado en noten. Het is ook erg lekker om notenbolletjes toe te voegen. Die maak ik door nootjes, rozijnen, Keltisch zeezout, knoflook en gember te blenden en tot balletjes te kneden.’
Naturelle
83
ONTBIJT havermoutpap met bosvruchten
84
Naturelle
Natuurlijk eten
ontbijt | lunch | diner Veel mensen zijn de draad een beetje kwijt, qua eten... Wat is gezond? Wat is lekker? En hoe krijg ik het antwoord op die twee vragen op mijn bord? Orthomoleculair voedingsdeskundige Anne Marie Reuzenaar biedt uitkomst. In haar nieuwe boek Natuurlijk! Elke dag écht eten windt orthomoleculair voedingsdeskundige Anne Marie Reuzenaar er geen doekjes om: ‘Het is een illusie om te denken dat de voedselproducenten het beste met ons voor hebben. Niet onze gezondheid, maar geld verdienen is waar het om draait. Door het onweerstaanbare trio van suiker, zout en vet in producten te verwerken doet de voedingsindustrie er alles aan om ons aan haar producten verslaafd te maken. [...] Maar er speelt nog iets anders mee. Weerstand bieden aan zoete, zoute en vette producten is ook moeilijk omdat het beloningssysteem in onze hersenen aangeeft dat het gunstig is om dit voedsel te eten. [...] Het eten dat je in de supermarkt koopt heeft nog een nadeel: er wordt eindeloos mee geknutseld. Door de bewerking van - in principe - natuurlijke voedingsmiddelen gaan er allerlei waardevolle voedingsstoffen verloren. Niet zelden worden er vervolgens weer voedingsstoffen aan toegevoegd waardoor ze toch gezond lijken (mét vezels, met
extra calcium...). Bovendien zitten er in fabrieksproducten ook veel chemische hulpstoffen om het product langer houdbaar te maken, de smaak te verbeteren en het er mooier te laten uitzien. De meeste producten hebben nog nauwelijks iets te maken met het originele voedingsmiddel. Hierdoor zal veel fabrieksvoeding ons wel vullen, maar niet of nauwelijks voeden.’ De boodschap is duidelijk. Anne Marie raadt aan om de dagelijkse boodschappen te halen op de (boeren)markt, in de natuurvoedingswinkel of uit je moestuin: onbewerkt, vers en bij voorkeur biologisch. En verder? Vermijd suiker (‘het witte gif ’) en wees voorzichtig met gluten en zuivel. Granen, gluten, suiker en koemelk - juist de producten die we zo veel en graag eten – zijn een grote belasting voor onze darmen. Maar het belangrijkste is en blijft: luister naar je eigen lichaam. In Naturelle drie recepten van Anne Marie om je ’s ochtends, ’s middags en ’s avonds op weg te helpen.
Naturelle
85
LUNCH Indiase wortelsoep
86
Naturelle
DINER quinoasalade met zeekraal
Naturelle
87
Havermoutpap met bosvruchten
Indiase wortelsoep
• • • • • • • • •
• • • • • • • • • • • • • •
2 personen | 15 minuten
400 ml ongezoete rijst- of amandelmelk 60 g glutenvrije havermout snufje zeezout 100 g (diepvries) bosvruchten flinke snuf gemalen kaneel 1 el gebroken lijnzaad scheutje kokosroom steviadruppels 1 el walnoten, grofgehakt
Havermoutpap eten is in en gezond, je hoort er iedereen over. Maar waarom is het eigenlijk zo gezond? Dat komt omdat havermout langzaam energie afgeeft, waardoor je er de hele ochtend op kunt teren. Het is ook rijk aan onder andere B-vitaminen en vezels. En het zorgt ervoor dat je bloedsuikerspiegel lang stabiel blijft. Heel wat gezonder en voedzamer dus dan die suikerrijke ontbijtgranen uit de supermarkt. Breng de plantaardige melk in een pan aan de kook. Strooi er al roerend de havermout en een snufje zeezout in. Laat de havermout op laag vuur ongeveer 10 minuten koken tot er een dikke pap ontstaat. Roer regelmatig. Verwarm intussen in een steelpan de bosvruchten. Haal de pap van het vuur en roer de gemalen kaneel, het lijnzaad, een scheutje kokosroom en naar smaak steviadruppels erdoor. Verdeel de pap over twee borden of kommen. Schep de warme bosvruchten erop en strooi de walnoten erover.
88
6 personen | 35 minuten
1 grote ui 2 tenen knoflook 1/2 verse rode peper ca. 2 cm verse gemberwortel 750 g biologische wortels 2 el kokosolie 11/4 tl gemalen komijn 1 tl gemalen koriander 1 tl kaneel 1,5 l groentebouillon 50 g witte quinoa biogarde of geitenyoghurt 1/4 komkommer een handvol verse koriander, fijngesneden
Pel de ui en de knoflook. Snijd ze fijn. Snijd het rode pepertje open, verwijder de zaadlijsten en snijd hem in kleine stukjes. Schil de gemberwortel en snijd heel fijn. Schil of rasp de wortels en snijd ze fijn. Verwarm de kokosolie in een soeppan en fruit de ui, knoflook, rode peper, gember, komijn, koriander en kaneel zachtjes. Voeg de wortels aan het uienmengsel toe en bak ongeveer 5 minuten mee. Schenk de bouillon erbij en laat ongeveer 10 minuten koken. Laat iets afkoelen en pureer met een staafmixer. Breng de soep weer aan de kook en voeg de ongekookte quinoa toe. Kook alles nog eens 15 minuten. Verdeel de soep over de borden. Doe er een eetlepel biogarde op en rasp wat komkommer over de yoghurt. Garneer met verse koriander.
Naturelle
Quinoasalade met zeekraal 4 personen | 40 minuten • • • • • • • • • • • • •
250 g quinoa (wit en rood) 420 ml groentebouillon 60 g zeekraal* 1 teen knoflook 1 bosuitje 1 zure granaatappel (niet te groot) 4 el koudgeperste olijfolie sap en rasp van 1/2 limoen zeezout en versgemalen zwarte peper 3 el fijngeknipte bladpeterselieblaadjes 2 el fijngeknipte muntblaadjes 2 el fijngeknipte basilicumblaadjes 40 g rucola
Spoel de quinoa af onder de kraan en laat in een vergiet uitlekken. Kook de quinoa in de bouillon in ongeveer 12 tot 15 minuten gaar. Zet het vuur uit en laat nog 10 minuten staan. Doe de quinoa over in een schaal, spreid het uit en maak los met een vork. Laat afkoelen. Schenk kokend water over de zeekraal en laat 10 minuten staan. Giet af en laat in een vergiet uitlekken. Pel en snijd de knoflook. Maak het bosuitje schoon en snijd in ringen. Snijd de granaatappel doormidden en haal de pitjes los.
Anne Marie Reuzenaar, Natuurlijk! Elke dag écht eten. Kosmos Uitgevers, 2014. www.annemariereuzenaar.nl
Meng de quinoa met de olijfolie en de rasp en het sap van de limoen. Breng op smaak met zout en peper. Schep er de kruiden, zeekraal, bosui en rucola door. Garneer met de granaatappelpitjes en serveer direct. * Zeekraal is te koop van half mei tot eind september. Zeekraal bevat veel calcium, magnesium, kalium en vitamine C.
Naturelle
89
DE WERELD VOLGENS
Koosje Koene
90
Naturelle
OEFENING BAART KUNST ‘Ik teken al sinds ik klein was. Ik ben gewoon nooit gestopt.’ Koosje Koene tekent en illustreert dat het een lieve lust is en geeft online workshops. ‘Tekenen is mijn manier van creëren en ontspannen, een uitlaatklep. Ik daag mezelf uit om steeds weer nieuwe dingen te leren. De laatste tijd zit ik graag aan de keukentafel en teken ik eten: mooie verse producten en recepten. Ik teken ook graag op locatie, op straat bijvoorbeeld. Of ik ga naar een café waar ik de mensen teken, of het interieur, of allebei, terwijl ongemerkt mijn koffie koud wordt. Tekenen moet je doen. Denken ‘ik kan het niet’ zorgt ervoor dat je het inderdaad niet kunt. Als je het stapje voor stapje doet, ga je steeds meer vooruit. Simpel en misschien een beetje saai, maar oefening baart nu eenmaal kunst.’ www.koosjekoene.nl Naturelle
91
Naturelle is een gratis online magazine dat een paar keer per jaar spontaan verschijnt. Wil je de volgende Naturelle niet missen? Ga dan naar www.naturellemagazine.nl en meld je aan voor de nieuwsbrief of volg Naturelle op Facebook, Twitter of Instagram.
92
Naturelle