Wel
21
magazine
VlaamsBrabant
bpost PB- PP B- 31991 BELGIE(N) - BELGIQUE
Dossier•Bijzondere Jeugdzorg Community Building•Hoe begin je eraan? Groene vingers•De moestuin van De Wingerd
Provinciaal informatieblad voor de welzijnssector • september-oktober-november 2015. Verschijnt vier keer per jaar. P911755 • dienst Welzijn, Provincieplein 1, 3010 Leuven
1
in dit nr 04 kort
12 het wereldje Wel
Moestuinieren voor personen met jongdementie
Gespot: talent in (eet)cafĂŠs Sterk vrijwilligersbeleid Steunpunt expertisenetwerken Pamoja vrijetijdsproject Winnaar fotowedstrijd
06 dossier
SOS Bijzondere Jeugdbijstand
10 in de Kijker De troeven van community building
13 focus op thuiszorg Zorgteamformulier brengt raad
15 agenda Wat staat er de komende maanden op het programma?
16 goed gezien Het Woonanker helpt bij de zoektocht naar een huurwoning
“
Als er meer aanbod is, dan vindt de behoefte beter zijn weg. An Sprangers, Directeur Hulpverleningsbeleid vzw Tonuso
08
2
08
10
Welkom
dossier
in de kijker
1-16 december
Inclusie... illusie? Voor mensen met een beperking is het een terechte vraag om erbij te horen. Maar inclusie is geen eenrichtingsverkeer. Voor de zogenaamd valide maatschappij is het een voorrecht om te leren van de totaal verschillende mogelijkheden en taal van mensen met een beperking. In het kader van een sensibiliseringscampagne werkte vzw De Lork met het Indivo-team, het Centrum Ambulante diensten, de Academie van Anderlecht en Julien Vrebos een fototentoonstelling uit met als titel ‘Inclusie/Illusie?’. De beelden vertellen over de dromen, verlangens en wensen van mensen met een beperking. De tentoonstelling loopt van 1 tot 16 december 2015 in het Provinciehuis Leuven. De tentoonstelling is een onderdeel van een bredere sensibiliseringscampagne die via verschillende sporen werkt aan een meer inclusieve samenleving. Er worden onder meer workshops gegeven aan verenigingen, bedrijven en overheden die rond dit thema willen werken.
Meer informatie of workshop boeken? www.vzwdelork.org
De vluchtelingencrisis houdt ons allen al enkele weken in de ban. We leven mee, maar het doet ons ook beseffen dat we in Vlaams-Brabant niets tekort hebben. En toch. Ook in onze welstellende provincie vallen figuurlijk nog mensen uit de boot. Zo kreeg Vlaams-Brabant in 2014 slechts 8 modules bij voor de Bijzondere Jeugdbijstand. De andere vier provincies kregen er samen…429 bij. Dat betekent dat in onze provincie sommige jongeren de weg niet vinden naar het hulpaanbod, of dat ze onvoldoende of onaangepaste hulp krijgen. Dit is in deze tijden onaanvaardbaar. We blijven daarom ijveren voor een inhaalbeweging. Op pagina 6 leest u meer bevindingen uit hetnieuwste welzijnsrapport van en over de provincie Vlaams-Brabant. Ondanks de achterstand van het welzijnsaanbod, staat de Vlaams-Brabantse welzijnssector gelukkig niet stil. Tal van welzijnsorganisaties zoeken onvermoeibaar naar manieren om het leven van hun cliënten aangenamer te maken of te verbeteren. Dit leidt dikwijls tot innovatieve projecten. Zo verwelkomt Kampenhout een zorgrobot in haar WZC, kunnen mensen met jongdementie in het dagcentrum De Bezelaer moestuinieren, en helpt Zonnestraal een netwerk uit te bouwen rond mensen met een beperking. Ik wens u veel leesplezier,
Monique Swinnen Gedeputeerde voor welzijn
Wel. magazine
is een driemaandelijkse uitgave van de rovincie Vlaams-Brabant met nieuws uit en voor de welzijnsp sector • Redactie en realisatie: Jansen & Janssen, www.jaja. be • Verantwoordelijke uitgever: Marc Collier, provincie griffier, Provincieplein 1, 3010 Leuven • Redactiecontact: wel@vlaamsbrabant.be • Wel.magazine wordt gedrukt op milieuvriendelijk papier. Etikettering en verzending gebeuren in samenwerking met een beschutte werkplaats. Hebt u ideeën om het blad nog beter te maken? Voorstellen voor een artikel, initiatieven die u in het zonnetje wilt zetten? Laat het ons gerust weten op wel@vlaamsbrabant.be, en we gaan ermee aan de slag!
3
KORT
Tijd voor een sterk vrijwilligersbeleid? Een vrijwilligerswerking ontstaat veelal spontaan, en bij
succes groeit ze. Hoe groter de werking wordt, hoe meer je moet structureren en aansturen. Maar hoe pak je dit aan om een goed gestructureerd vrijwilligersbeleid te voeren? Hoe inspireer je mensen die in jouw organisatie vrijwilligerswerk doen? De provincie organiseert hier een vorming rond voor iedereen die vrijwilligers aanstuurt. We delen ervaringen, procedures, goede praktijken en tips waarmee je onmiddellijk aan de slag kunt. Positivisme, geloof in de kracht van mensen, net dat ietsje meer willen bieden... De vorming vindt plaats in Asse op 30 november en 7 december van 10 tot 16u30.
Meer info:
GESPOT
www.vlaamsbrabant.be/vormingvrijwilligerswerk
Inclusief eten en drinken In onze provincie zijn verschillende (eet)cafés geopend waar mensen met een beperking aan de slag kunnen. Een aanrader! • Eetcafé Upside Down is te vinden op de Tervuursesteenweg 255 in Heverlee. Het is iedere woensdag open van 10 tot 18 uur, uitgezonderd schoolvakanties en feestdagen. • Bistro Harte Troef ligt in de Th. De Beckerstraat 33 in Aarschot. De bistro is elke dag open van 9 tot 24 uur; vrijdag en in het weekend tot 1 uur. • Vzw Pajot Begot baat het café uit van het Gemeenschapscentrum Het Koetshuis (Strijtemplein 15, Roosdaal). Dinsdag tot zaterdag open vanaf 15 uur, zondag vanaf 13 uur.
4
Op een presenteer blaadje Herinner je je de Wel.magazine-special Zorgberoepen van enkele maanden geleden? Leerlingen uit het middelbaar onderwijs kregen daar de kans om een inleefmoment te winnen in het zorgbelevingscentrum Stimul. Het enige wat ze moesten doen, was een ludieke foto opsturen van de klas. En... we hebben een winnaar! Klas 5 Gezondheids- en welzijnswetenschappen van het Koninklijk Atheneum Vijverbeek in Asse bood zichzelf op een presenteerblaadje aan en kaapte daarmee de hoofdprijs weg. Proficiat!
Steunpunt expertisenetwerken
Welgeteld Dat is het aantal extra modu-
les die de provincie er sinds 2012 bovenop kreeg voor de Bijzondere Jeugdbijstand. Limburg, Antwerpen, Oost-Vlaanderen en West-Vlaanderen kregen er samen… 429 bij. Vandaag beschikken Antwerpen, Oost-Vlaanderen en West-Vlaanderen elk over minstens dubbel zoveel modules als Vlaams-Brabant. Meer over de Bijzondere Jeugdbijstand in onze provincie lees je op pagina 6.
Twijfel je hoe je een bepaalde
situatie moet aanpakken? Op zoek naar inspiratie of nieuwe werkvormen? Veel kans dat je niet alleen bent met je zoektocht, en dat anderen al gelijkaardige situaties hebben meegemaakt. Daarom is er nu de website www.kennisplein.be. Op www.kennisplein.be kunnen organisaties die kwetsbare mensen ondersteunen kennis en ervaringen uitwisselen over zeer uiteenlopende welzijnsthema’s. Professionals uit alle
welzijnssectoren zijn welkom. Thema’s zijn onder meer armoede, beroepsgeheim en beroepsethiek, emotionele ontwikkeling en krachtgericht werken. Naast de fora waarop je virtueel in contact kunt komen met collega’s, is er ook een kalender met activiteiten, vormingen, studiedagen en netwerkwerkbijeenkomsten.
Meer info: www.kennisplein.be
Pamoja vrijetijds project Mensen met een beperking
hebben het vaak moeilijk om een passende vrijetijdsbesteding te vinden. Het Pamoja vrijetijdsproject wil hen daarbij helpen. De Leuvense organisatie Pamoja gaat samen met de cliënt op zoek naar zijn of haar interesses en mogelijkheden, en zoekt vervolgens vrijwilligers om de vrijetijdsactiviteiten concreet in te vullen. Het project werd opgestart door Hejmen, Oostrem, Begeleid Wonen Leuven en Open Therapeuticum Leuven.
Meer info: Pamoja Kapucijnevoer 10 3000 Leuven 0493 51 93 88 pamojaleuven@alezi.org www.pamoja-leuven.be
DOSSIER • BIJZONDERE JEUGDBIJSTAND
Gezocht: bijstand voor de Bijzondere Jeugdbijstand Heeft de Bijzondere Jeugdbijstand in Vlaams-Brabant een extra infuus nodig? Of is er de jongste jaren beterschap geboekt? Een stand van zaken.
v
oor de vierde keer legde de provincie de verschillende welzijnssectoren op de onderzoekstafel, waaronder ook de Bijzondere Jeugdbijstand. De evolutie becijferen was geen sinecure. Tussen het huidige onderzoek en het vorige (2012) onderging de sector zelf enkele ingrijpende verschuivingen. Tot en met 2012 werden de voorzieningen in de Bijzondere Jeugdbijstand onderverdeeld in begeleidingstehuizen, dagcentra, begeleid zelfstandig wonen, gezinstehuizen, onthaal-, oriëntatie- en observatiecentra en thuisbegeleidingsdiensten. Door de implementatie van de integrale jeugdhulp werden al die soorten voorzieningen in 2013 omgevormd tot modules, zoals verblijfsmodules, contextmodules (thuisbegeleiding) en autonoom wonenmodules. Tussen 2012 en 2014 fusioneerden ook enkele voorzieningen over de grenzen van de arrondissementen en provincies heen.
STAND VAN ZAKEN Rekening houdend met die veranderingen, haalde de provincie de rekenmachine boven en pende een stand van zaken neer in een
6
welzijnsrapport. Die bevindingen werden op 21 september uit de doeken gedaan tijdens een trefmoment met de Vlaams-Brabantse provincieraadsleden en parlementsleden, de minister van Welzijn, afgevaardigden uit verschillende welzijnssectoren en het IROJ (Intersectoraal Regionaal Overleg Jeugdhulp), enzovoort. De vijf belangrijkste vaststellingen.
ten opzichte van het aantal vroegere begeleidingstehuizen en gezinstehuizen (2012). Binnen Vlaams-Brabant vond er ook een verschuiving plaats van Halle-Vilvoorde naar Leuven. Halle-Vilvoorde kreeg hierdoor slechts een aandeel van 1,8 plaatsen per 10.000 jongeren, terwijl het gemiddelde in Vlaanderen meer dan tien keer hoger ligt (23,3 per 10.000 jongeren).
1
3
In vergelijking met 2012 waren er vorig jaar 437 extra modules (dus residentiële plaatsen, thuisbegeleidingen, enzovoort) voor de Bijzondere Jeugdbijstand in Vlaanderen. Op het eerste gezicht een significante toename dus. Behalve voor Vlaams-Brabant, want van de 437 extra modules kwamen er slechts 8 in onze provincie (Brussel kreeg er 52 plaatsen bij). Zowel Antwerpen, OostVlaanderen als West-Vlaanderen beschikken vandaag elk over minstens dubbel zoveel modules als Vlaams-Brabant.
2
Het aantal verblijfsmodules nam in alle Vlaamse provincies (2014) lichtjes af
Ook op het vlak van dagbegeleiding hinkt onze provincie helemaal achter andere provincies aan met slechts 1,9 plaatsen per 10.000 jongeren. Terwijl het gemiddelde in Vlaanderen 4,9 per 10.000 jongeren bedraagt.
4
Op het vlak van thuisbegeleiding (module enkel contextbegeleiding) is de groei kleiner in Vlaams-Brabant dan in de andere Vlaamse provincies. Er zijn in totaal in onze provincie 257 plaatsen, bijna 100 minder dan de volgende provincie (Limburg). Er zijn slechts 11,5 begeleidingsplaatsen per 10.000 jongeren, waarvan opnieuw een
zettberlin / photocase.com
den dada / photocase.com
minderheid in Halle-Vilvoorde. Het Vlaamse gemiddelde ligt op 18,3 begeleidingsplaatsen per 10.000 jongeren.
5
Voor de module autonoom wonen (in 2012 nog begeleid zelfstandig wonen) kwamen er op Vlaams niveau 272 plaatsen bij. Ook hier op het eerste gezicht een significante toename. Maar ook hier niet voor Vlaams-Brabant, dat het met 26 extra plaatsen moet stellen. Terwijl de provincie ook op dit gebied al tegen een achterstand aankeek. Voor de onthaal-, o riëntatie- en observatiecentra (OOOC) blijft de situatie vergelijkbaar met 2012, maar vooral voor OOOC-verblijf is er een sterke achterstand in Vlaams-Brabant.
GEEN INHAALBEWEGING Besluit: de broodnodige inhaalbeweging is nog steeds niet op gang getrokken. Integendeel, de kloof met andere Vlaamse provincies diept verder uit. De erg lage cijfers in Halle-Vilvoorde worden bovendien niet gecompenseerd door een hoger aanbod in Brussel.
WAT STAAT ER NOG IN HET WELZIJNSRAPPORT? Meer cijfermateriaal en toelichting over de Bijzondere Jeugdbijstand en andere welzijnssectoren in onze provincie vind je op www.vlaamsbrabant.be/investereninwelzijn. Enkele opvallende cijfers. • De CAW’s in Vlaams-Brabant ontvangen gemiddeld 10,36 euro Vlaamse subsidies per inwoner. Voor CAW HalleVilvoorde is dat slechts 7,4 euro. Het Vlaamse gemiddelde ligt op 12,34 euro per inwoner. • De centra voor geestelijke gezondheidszorg in onze provincie beschikten in 2014 over 1,30 voltijdse equivalenten per 10.000 inwoner, terwijl het Vlaamse gemiddelde vorig jaar 1,47 bedroeg (berekend op basis van totale financiering).
• Voor de ouderenzorg steeg het aantal bedden in de woonzorgcentra tussen 2006 en 2015 met 63 procent. In dezelfde periode nam het aantal wooneenheden in assententiewoningen toe met 295 procent. • Bij de uren gezinszorg gepresteerd door de Dienst gezinszorg en aanvullende thuiszorg zien we dat VlaamsBrabant het laagste percentage van de provincies heeft, namelijk 67%. Gemiddeld is het cijfer 77% voor Vlaanderen. Er is een heel groot verschil tussen de twee Vlaams-Brabantse arrondissementen. In het arrondissement Halle-Vilvoorde wordt nog net niet de helft van de geprogrammeerde uren daadwerkelijk gepresteerd, terwijl dit in Leuven bijna 90% is.
7
DOSSIER • BIJZONDERE JEUGDBIJSTAND
“Er zit geen rek meer
An Sprangers, Directeur Hulpverleningsbeleid vzw
‘Er is onvoldoende hulp, de beschikbare hulp wordt moeilijk gevonden en omdat er slechts een beperkt aanbod is, kun je vaak niet de passende hulp geven.’ Dat zegt An Sprangers, directeur hulpverleningsbeleid bij Tonuso.
t
onuso is een organisatie voor bijzondere jeugdzorg die erkend is voor de begeleiding van 163 minderjarigen en hun gezin. Tonuso heeft afdelingen in Asse, Anderlecht en Jette.
GAATJES ‘Onlangs hebben we begeleiding opgestart voor een tienermeisje dat in een heel vuil pand
8
opgroeide, zich moeilijk gedroeg en omringd werd door vrienden met negatieve invloeden. Een zwaar verontrustende situatie dus, die bovendien al jaren aansleepte. We waren dan ook verbijsterd toen bleek dat nog er nooit een hulpverlener bij het gezin was geweest’, vertelt An Sprangers. ‘Voor crisisopvang zoekt men altijd waar er nog gaatjes zijn bij de klassieke voorzie-
ningen. Wij hadden nog toevallig een bed vrij en werden verplicht om het tienermeisje tijdelijk op te nemen, ook al konden we niet de passende hulp bieden. Ze gedroeg zich bovendien zo onveilig voor zichzelf en voor de leefgroep, dat de hele groep uit evenwicht raakte. En dat net in de examenperiode.’ ‘Het is een case die de problematiek samenvat: er is onvoldoende hulp, de beschikbare hulp wordt moeilijk gevonden en door het beperkte aanbod kun je ook niet altijd het juiste aanbod geven. Er zit geen rek meer op.’
CREATIEVE OPLOSSINGEN ‘In onze sector zegt men wel eens dat aanbod vraag creëert. Maar dat klopt niet, vind ik: als er meer aanbod is, dan vindt de behoefte beter zijn weg’, stipt An Sprangers aan. ‘De jongste jaren is er een ruimer mobiel
praktisch.
Communiceren
in een diverse omgeving
op Tonuso aanbod uitgewerkt en werd een minimale dagbegeleiding ontwikkeld, maar Halle- Vilvoorde blijft een nijpend tekort hebben aan verblijfsmogelijkheden. In onze afdelingen in Jette en Anderlecht verblijven heel veel jongeren uit Halle-Vilvoorde. Daardoor moeten de hulpverleners ver van de oorspronkelijke context van de kinderen en jongeren werken.’ ‘We doen wel inspanningen om daar creatief en positief mee om te gaan. We hebben ons dagcentrum in Asse bijvoorbeeld verbreed naar een multifunctioneel centrum, zodat we meer hulp op maat kunt bieden met onder meer contextbegeleiding, dagbegeleiding of begeleiding voor jongeren die zelfstandig willen wonen. We zoeken ook samenwerkingen met andere organisaties. Dat lukt aardig, maar er zit ook een grens aan door de beperkte budgetten.’
Als welzijnsprofessional krijg je te maken met een steeds diverser cliëntenpubliek dat de zaken soms heel anders ziet dan jij gewoon bent. Hoe kun je daar als welzijnswerker en organisatie mee omgaan, en ervoor zorgen dat iedereen zich gewaardeerd voelt? Enkele vuistregels. VERTREK VAN DE UNIEKE PERSOON Iedereen is in de eerste plaats een persoon. Cemile vertegenwoordigt niet ‘dé Turken’, Joos vertegenwoordigt niet ‘dé Hollanders’.
ZOEK NAAR OVEREENKOMSTEN Er zijn veel verschillen, maar wat hebben we wél gemeenschappelijk? Er zijn waarden die alle mensen gemeen hebben, over culturen heen. Bijvoorbeeld: je wilt het beste voor je kinderen, je wilt gezond blijven, …
GA IN DIALOOG OM DE EIGENLIJKE VRAAG TE DEFINIËREN Krijg je te maken met een situatie waarbij mensen met ‘nieuwe’ vragen komen aanzetten, dan is het meestal niet wijs om meteen een pasklaar standpunt klaar te hebben. • Zoek het ‘wat’ en niet het ‘waarom’ van de vraag. • Spreek ook anderen aan die kunnen helpen. • Luister actief: vertrek met een ‘leeg blad’.
GA OP ZOEK NAAR EEN INCLUSIEVE OPLOSSING Vraag je af: bestaat een gelijkaardige vraag nog bij anderen? Wellicht kan je de vraag
opentrekken naar meer cliënten? En kan je bijvoorbeeld denken in termen van ‘cliënten’ in plaats van ‘moslimcliënten’?
WEES PROFESSIONEEL Wees je bewust van je eigen referentie kader en loyauteiten. Bijvoorbeeld omdat je dezelfde religie hebt als je cliënt, of omdat je overtuigd atheïst bent. Laat je er niet door meeslepen, maak er in je werk bewust abstractie van. Professionele distantie is onontbeerlijk voor een open dialoog.
Meer info: Dit is maar een kleine greep uit de vele duiding, handvatten en tips die het Agentschap Integratie en Inburgering in petto heeft. Het agentschap organiseert cursussen en workshops om interculturele communicatie in de praktijk te brengen: www.vlaamsbrabant.be/agentschapintegratie-en-inburgering www.integratie-inburgering.be 016 26 73 58 Ook de site www.pigmentzorg.be geeft heel wat praktijkvoorbeelden en tools.
9
“
Community building rendeert
GOEDE PRAKTIJKEN
Katia De Coster (projectcoördinator) en Flore Van Assche (medewerker community building) nemen samen het ambassadeurschap op.
10
Community building: enkele voorbeelden. • Een voorziening heeft samen met haar bewoners een broodronde opgestart omdat de bakker in de buurt ermee stopte. De oudere mensen uit de buurt zijn enthousiast. Intussen is de voorziening ook met een krantenronde gestart. • Een Brusselse voorziening, gevestigd aan een gezellig pleintje, organiseert regelmatig een koffiepauze voor buren en omwonenden. Bij mooi weer is er een petanquetornooi. • Bewoners van een voorziening in de Brusselse rand kweken eigen
IN DE KIJKER
Sinds twee jaar is vzw Zonnestraal aangesteld als ambassadeur Community Building voor VlaamsBrabant en Brussel. In elke Vlaamse provincie is er zo’n ambassadeur. Wat kunnen welzijnswerkers ermee aanvangen? Katia De Coster van vzw Zonnestraal legt uit.
d
e ambassadeurs Community Building worden gesubsidieerd door het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap (VAPH). Het VAPH wil de inclusie van personen met een handicap een boost geven en werken aan een samenleving waarin zoveel mogelijk een beroep wordt gedaan op de eigen kracht en het netwerk van de personen met een handicap. ‘Mensen zijn in hun leven lid van heel wat communities’, zegt Katia De Coster, die het ambassadeurschap samen met Flore Van Assche opneemt. ‘Je hebt contact met je buren, vrienden en familie, je zit in een vereniging, enzovoort. Voor personen met een beperking is het vaak minder evident om dergelijke relaties uit te bouwen, en deel uit te maken van verschillende bestaande communities in onze samenleving.’
Er wordt al heel lang gepraat over en gewerkt aan inclusie. Je zou denken dat de voorzieningen het ook zonder ambassadeurs kunnen. ‘Toch is er nog veel werk aan de winkel. Je voelt wel dat veel organisaties achter de visie van inclusie staan. Maar de orde van de dag ver-
biologische groenten die ze leveren aan een naburig restaurant. De samenwerking staat ook op de menukaart vermeld. • Gebruikers van een dagcentrum doen boodschappen voor de bewoners van de nabijgelegen serviceflats. • Er bestaan ook voorbeelden van meer zorgbehoevende personen die kunnen genieten van het kijken of beleven van activiteiten van anderen. Zo brengt Maria* wekelijks een bezoek aan de lokale kapper, om daar van de werkzaamheden en actie te genieten.
hindert soms om er actief mee aan de slag te gaan. Bovendien zijn veel VAPH-organisaties volop bezig met de organisatorische omslag die de zorgvernieuwing met zich mee brengt. Het vraagt overtuigingskracht om organisaties mee te nemen in ons verhaal, maar wie acties onderneemt, hoe klein ook, voelt dat ze heel wat positieve effecten met zich brengen. Op korte, maar ook op lange termijn.‘
nvdr), en bekijken samen hoe de voorziening een en ander zou kunnen aanpakken. Maar we werken ook aan de opleiding voor de professionelen van morgen. Zo werken we intensief samen met verschillende hogescholen, waarbij de opleiding orthopedagogie van Odisee een waardevolle partner voor ons betekent.‘
“
‘Het is niet altijd gemakkelijk. Als je de uiteindelijke resultaten ziet, werkt dat natuurlijk enthousiasmerend, maar community building gaat niet vanzelf. Het is er ook niet op gericht om meteen grootse resultaten te bereiken. Het is een succes als een cliënt er op termijn vrienden bij krijgt, of als buurtbewoners regelmatig een handje helpen bij activiteiten.‘ ‘Vaak is er ook enige drempelvrees. Bijvoorbeeld een voorziening die midden in de bossen ligt: hoe moeten wij nu in godsnaam naar buiten komen? Maar er zijn altijd wel manieren. Je kunt bijvoorbeeld het jaarlijkse dorpsfeest op je eigen terrein organiseren. Voorzieningen kunnen zoeken naar sterktes die ze al hebben, en daarmee aan de slag gaan. Zo is er het voorbeeld van de voorziening die haar eigen ‘huisboerderij’ in het weekend en op woensdag openstelt voor gezinnen met kinderen. Buren en omwonenden leren de organisatie beter kennen, wat resulteert in goede contacten, fijne samenwerking, en misschien wel enkele vrijwilligers?‘
Voor personen met een beperking is het vaak minder evident deel uit te maken van verschillende bestaande communities in onze samenleving.
Hoe pakken jullie community building concreet aan? ‘We hebben verschillende pijlers. Een ervan is dat we coaching en workshops geven op maat, volgens het tempo van organisaties. We geven onder meer voorbeelden van goede praktijken op organisatie- en cliëntniveau (zie kaderstukje,
• Irma woont vlakbij een stuk grond met stadstuintjes. Ze bewerkt er nu zelf een lapje grond en heeft zo al veel contacten gelegd met de buren. • André heeft het niet gemakkelijk om sociale contacten te leggen. Toch helpt hij één keer per week met de koffieronde in het nabijgelegen woonzorgcentrum. Hij is een echte kunstenaar en portretteert er de bewoners. Intussen zijn er plannen voor een tentoonstelling. * Om privacyredenen zijn de namen van de cliënten veranderd.
En lukt het?
Veel werk, en trage vorderingen: waarom zou een voorziening eraan beginnen? ‘In de eerste plaats natuurlijk voor de mensen voor wie ze werken. Het doel is om hun levenskwaliteit erop vooruit te laten gaan. Maar op de lange termijn heeft ook de voorziening er baat bij. Door je open te stellen, trek je meer vrijwilligers aan - sommige voorzieningen hebben intussen al meer vrijwilligers dan cliënten! En door de goede contacten die je opbouwt met de buurt, verenigingen en het gemeentebestuur, kun je elkaars netwerk aanspreken. Je legt contacten,en dat rendeert altijd.‘
Meer info: Katia De Coster katiadecoster@zonnestraalvzw.be 0486/94.85.64
11
HET WERELDJE WEL
Knolraap, lof, schorseneren en prei Moestuinieren voor personen met jongdementie In de tuin werken is voor veel mensen erg ontspannend. Waarom zouden mensen met dementie van dat plezier moeten worden uitgesloten? Sinds kort is het dagcentrum De Bezelaer van woonzorgcentrum De Wingerd in Leuven gestart met een heuse moestuin.
h
et is kalmpjes in de moestuin van De Bezelaer als we er aankomen, maar het is dan ook een van de warmste dagen van het jaar. Geen weer om zware inspanningen te doen. Bovendien ligt het moestuingedeelte er nog wat leeg bij. ‘De moestuin is een tweede fase van ons tuinproject’, zegt Cathy Sweerts, coördinator in het dagcentrum. ‘Binnenkort worden de eerste vollegrondgroenten geteeld. De naburige provinciale school De Wijnpers heeft de moestuin aangelegd en al voor de bemesting gezorgd. Het doel is om vooral snelgroeiende groenten te kweken die onze bezoekers goed kennen, zoals pompoen, bloemkool, of spruitkool voor in de winter.’
BANKJES Wel al in full swing is de serre met tomatenplanten. Achteraan in de tuin staan aardbeien, vooraan kruiden en rabarber. En in een hoek van het grasveld lopen wat kippen in een ren.
12
Het is een heel verschil met het grasperkje van vroeger. ‘In de zomer moest dat elke week worden gemaaid, wat veel lawaai maakte, en het werd nauwelijks gebruikt. Vandaag zijn er tien mensen geregeld bezig in de tuin en in de serre. En we hebben bankjes gezet die goed worden gebruikt. Zelfs al is er momenteel nog niet zoveel te zien (lacht).’
ACTIEF ZIJN Het idee voor de moestuin kwam oorspronkelijk doordat De Bezelaer heel wat bezoekers met jongdementie heeft. ‘Zij willen actiever zijn dan de meeste oudere bezoekers. Dus waarom niet in de tuin? Sommigen blijken er ook echt talent voor te hebben. En alles is beter dan in je zetel te blijven zitten.’ Een vrijwilliger ondersteunt de bezoekers, doet voorbereidend werk en brengt allerhande bakken met bloemen en kruiden mee om te planten. ‘Het is natuurlijk niet de bedoeling dat de bezoekers heel zwaar werk gaan doen.
Maar de planten water geven, een beetje spitten of de kippen eten geven is ideaal.’
FIJNE SAMENWERKING De moestuin was bovendien een manier om de banden met de buurt, en dan vooral De Wijnpers, dichter aan te halen, zegt Cathy Sweerts. ‘Er is een heel fijne samenwerking gegroeid. De leerlingen van De Wijnpers hebben onder meer ook een petanquebaan en een snoeptuin aangelegd, hebben ons geholpen met de ideale inplanting van de serre, enzovoort. De kunstafdeling komt regelmatig langs om portretten te maken van onze mensen.’ ‘Onze bezoekers vinden het duidelijk heel leuk om jongere mensen over de vloer te krijgen. En de leerlingen doen het ook graag. Ze hebben al heel wat foto’s genomen van hun activiteiten!’
DE PROVINCIE STEUNT Omdat dit project een voorbeeldfunctie in de sector heeft, gaf de provincie het in 2013 een subsidie van 20.000 euro en in 2014 nog eens 18.000 euro.
FOCUS OP THUISZORG
Een hele hulp
Zorgteamformulier is klaar h
Huisarts, kinesist, thuis verpleging, gezinszorg, maatschappelijk werker, … Een patiënt wordt thuis vaak bijgestaan door verschillende zorgverleners, hulpverleners en mantelzorgers. Maar weten ze v oldoende van elkaar af? Het zorgteamformulier brengt raad.
et zorgteamformulier bevat praktische gegevens over de zorgverleners van de patiënt en zijn thuissituatie: • Wie is de huisarts? • Wie is contactpersoon in geval van nood? • Wie is zijn apotheker? • Heeft de patiënt voorkeur voor een bepaald ziekenhuis? • Enzovoort. Die gegevens zorgen ervoor dat bij opname en ontslag makkelijker afspraken kunnen worden gemaakt tussen de patiënt, zijn zorgteam en het ziekenhuis.
HELP JE PATIËNT OP WEG Zorg ervoor dat je patiënten het zorgteamformulier kennen. Geef ze een exemplaar, laat ze kennismaken met de vele voordelen en vul het samen in. Het document is eigendom van de patiënt en wordt bij hem thuis bewaard. Herinner je patiënten eraan om het formulier mee te nemen bij elke ziekenhuisopname.
Daar geven ze het formulier ter inzage en ze vragen het terug mee naar huis. Zo help je mee aan een vlotte ziekenhuisopname en -ontslag van je patiënt!
BINNENKORT BESCHIKBAAR Het zorgteamformulier is vanaf oktober beschikbaar. In deze eerste fase is het formulier nog op papier, maar op termijn wordt eraan gedacht om een digitale versie te maken. Die digitale versie zou in veel gevallen veel gemakkelijker kunnen worden ingevuld als er ook een e-zorgplan bestaat. De gegevens kunnen dan automatisch worden overgenomen. Maar de papieren versie is alvast een eerste stap in de goede richting!
Meer info: Je kunt het zorgteamformulier aanvragen via www.vlaamsbrabant.be/ zorgteam of via tel.016 26 74 27. Op die website vind je ook affiches en folders.
13
FOCUS OP THUISZORG
Kampenhout verwelkomt zorgrobot Robots komen eraan. Daar kan
je in geen enkele sector onderuit, dus ook niet in de zorgsector. Zorgrobot Zora vormt voor Woonzorgcentrum Molenstee in Kampenhout een unieke kans om als een van de pioniers mee de mogelijkheden van de hard-
en software van zorgrobots te ontwikkelen. Zora vormt een waardevolle aanvulling op het bestaande activiteitenaanbod: zitdansen, zingen, turnoefeningen, voorlezen van de krant, geheugentraining, spelletjes… Een personeelslid kan door de inbreng van Zora inten-
siever en kwaliteitsvoller met de bewoners bezig zijn terwijl de zorgrobot een activiteit leidt. Tijdens het beweegmoment geeft Zora bijvoorbeeld het voorbeeld voor de oefeningen, terwijl de kinesitherapeut mensen kan corrigeren en ondersteunen.
Revalideren met Perron70 Nachtinterventie aan huis Het woonzorgcentrum
Sint-Bernardus (Bertem) biedt nacht interventies aan huis voor thuiswonende senioren — met zowel een uitgebreide als beperkte zorgnood. Wie ‘s nachts graag wat toezicht heeft of wat meer zekerheid wil, kan tot twee keer per nacht (tussen 23 en 6 uur) het bezoek van een zorgkundige krijgen. Die geeft praktische zorg, zoals toiletbegeleiding/zorg bij incontinentie, wisselhouding, medicatie toedienen of controle uitoefenen. Hij of zij kan ook psychologische begeleiding geven bij angst, een gevoel van onveiligheid of verwardheid.
14
Daarnaast bemant het woonzorgcentrum tussen 21 en 7 uur een telefonische permanentie. Daar kun je terecht voor noodhulp bij crisissituaties, zoals nachtelijke hospitalisatie of een valpartij. Indien nodig komt een zorgkundige ter plaatse of wordt een huisarts of dienst 100 opgeroepen.
Meer info: De nachtinterventie is gratis. Wie interesse heeft, kan contact opnemen met het woonzorgcentrum: 016 49 08 11 info@stbernardus.be www.stbernardus.be
Perron70
is het psychosociaal revalidatiecentrum in Asse, opgericht door het GGZ-netwerk SaVHA met als inrichtende macht vzw De Raster. Perron70 is gericht op mensen met een psychische kwetsbaarheid met beperkte vaardigheden. Tijdens de revalidatie wordt er herstelgericht gewerkt.
Het doel is dan ook om de aanwezige vaardigheden te versterken en nieuwe vaardigheden aan te leren. De vraag van de cliënt staat hier centraal: hij bepaalt zelf aan welke vaardigheden hij wil werken.
Meer info: www.netwerkwonenplus.be
Fietsen maar! Fietsen
is gezond én duurzaam. En je hoeft nooit meer een parkeerplaats te zoeken of in de file te staan. Het Wit-Gele Kruis VlaamsBrabant daagt daarom zijn verpleeg- en zorgkundigen uit om zoveel mogelijk rondes met de fiets te doen. De afdeling die aan het einde van de zomer de meeste rondes heeft gefietst, wint een lekker ontbijt.
De verpleeg- en zorgkundigen reageren alvast enthousiast op de actie. Josiane van de afdeling Wolvertem: ‘Ik vond het superleuk en mijn patiënten waren ook heel enthousiast. Een tof initiatief!’ Zorgkundige Dirk: ‘Het verkeer in het centrum is enorm druk. Mijn patiënten wonen dicht bij elkaar. Met de fiets ben ik veel sneller ter plaatse. Het is ook fijn om tussendoor in beweging te zijn.’
agenda. 1 oktober
Langer thuis met dementie Congres Leuven Info en inschrijvingen: www.ecdmemo.be
4 oktober
Open bedrijvendag in het Provinciehuis Leuven Info en inschrijvingen: provinciehuis@vlaamsbrabant.be
5 oktober
Een toekomst zonder armoede Startmoment campagne welzijnszorg Wemmel Info en inschrijvingen: www.welzijnszorg.be
DOSSIER • XXXXX
Info en inschrijvingen: www.ecdmemo.be
16 en 30 oktober, 13 en 27 november, 11 december
Dementie en Nu. Psycho-educatie voor mantelzorgers Leuven en Liedekerke Info en inschrijvingen: www.cm.be/agenda of www.dementie.be
16 en 30 oktober, 13 en 27 november, 11 december 2015
Ontmoetingsgroep voor mensen met beginnende dementie Leuven Info en inschrijvingen: cathy.sweerts@wznd.be
6 oktober
16 oktober
Lezing over alcoholisme Leuven Info en inschrijvingen: gezondheid@vlaamsbrabant.be
Toneelvoorstelling over dementie Grimbergen Info en inschrijvingen: herman.vandeperre@hhg.be
Nu ben ik het zat
9 oktober
Een toekomst zonder armoede Startmoment campagne welzijnszorg Leuven Info en inschrijvingen: www.welzijnszorg.be
8 oktober
Werkelijk maar niet waar, over wanen en hallucinaties bij ouderen Congres Ouderenpsychiatrie Leuven Info en inschrijvingen: www.upckuleuven. be/activiteiten
9 oktober
Ouderen in vervoer(ing) Studiedag Leuven Info en inschrijvingen: www.vlaamsbrabant.be/kalender
13 oktober
Pijn en dementie. Comfortzorg bij mensen met dementie Lezing Grimbergen
Oblivium
21 oktober
Autisme en eetproblemen Lezing Zellik Info en inschrijvingen: gezinenhandicap@kvg.be
22 oktober
Feel my love Film en nabespreking over dementie Kampenhout Info en inschrijvingen: wzc.ergo@ocmw-kampenhout.be
23 oktober
De mantelzorger tegemoeD Studiedag over innovatieve ondersteuning voor mantelzorgers Leuven Info en inschrijvingen: www.zorgsaam.be
26 oktober
Feel my love Film en nabespreking over dementie Melsbroek Info en inschrijvingen: l.g.meeus@skynet.be
29 oktober
24 november
Lezing Zellik Info en inschrijvingen: gezinenhandicap@kvg.be
Film en nabespreking over dementie Meise Info en inschrijvingen: www.ecdmemo.be
Erfrecht
29 oktober
Feel my love Film en nabespreking over dementie Kortenaken Info en inschrijvingen: tina.luyckx@ocmw-kortenaken.be
30 oktober
Drugs in de hersenen
Feel my love
27 november
Bewindvoering in de praktijk Vorming voor professionelen Leuven. Info en inschrijvingen: gezinenhandicap@kvg.be
Lezing Asse Info en inschrijvingen: preventietad@ahasverus.be
30 november en 7 december
30 oktober
Asse Info en inschrijvingen: www.vlaamsbrabant.be/ vormingvrijwilligerswerk
Outreach werken Trefdag Info en inschrijvingen: www.reachout.be
Sterk merk: tijd voor een sterk vrijwilligersbeleid
17 november
Feel my love
Film en nabespreking over dementie Rotselaar Info en inschrijvingen: peggy.puttemans@rotselaar.be
Voor meer i nfo surf naar: www.vlaamsbrabant.be/ kalender
Geconfronteerd met dementie en op zoek naar informatie, ondersteuning, vorming of gewoon een babbel? Neem dan een kijkje op www.ecdmemo.be. Daar vind je ook wat er rond dit thema doorgaat in jouw gemeente.
WAAROM? DAAROM! Nieuwe vormingen voor ouders rond opvoeding. Ook in jouw gemeente? Ontdek het op: www.vlaamsbrabant.be/waaromdaarom. Een greep uit het aanbod: • Opgroeien met een label? Zorg en, inclusie anders bekeken • Ruzie maken, een vak apart • Tieners op vrijersvoeten • Groot worden doen ze vanzelf, luisteren niet altijd • Lifesavers voor spitsuurouders • 1+1=3, een ruimer gezinsbudget zonder moeite • Naar school met een gezonde brooddoos • Kinderklanken, samen zingen met je kind • Ik hou van MIJ. Kinderen en zelfvertrouwen • Eigen baas over je gedachten. Over positief denken.
15
goed gezien
Het Woonanker h
et Woonanker helpt mensen
uit (groot-)Leuven die extra steun nodig hebben bij de zoektocht naar een huurwoning. De vzw helpt hen bijvoorbeeld om woningen te zoeken op het internet of te bellen met een eigenaar, en leert hen waarop je moet letten bij het bezichtigen van een huurwoning of bij de verhuis. Het Woonanker bekijkt ook of hun cliënten recht hebben op een p remie, subsidie of sociale woning. Het initia-
16
tief is een samenwerking tussen stad Leuven, CAW Oost-Brabant en OCMW Leuven. Cliënten kunnen vrijblijvend binnenstappen tijdens de permanenties op dinsdag (10 tot 13 uur) of donderdag (14 tot 17 uur).
Meer info: Inloopcentrum De Meander, Redingenstraat 25, 3000 Leuven. Tel: 016 23 72 30 (dinsdag en donderdag), mail: woonanker@cawoostbrabant.be