มาเรยี นรกู ระบวนการแลกะายกกลนั ไกเถกอาระท! ำงาน
ÃкºÃ�Ò§¡ÒÂÁ¹ุÉÂ� ÃдѺ»ÃжÁ
เร�ยนรูค รบทุกระบบ
จัดแบงเนื้อหาเปนหัวขอ ชัดเจน เรียนรูงาย
ในเล มเดียว
เซลล และเนื้อเยื่อ เลือดและภูมิคุ มกัน พันธุศาสตร การเติบโตและพัฒนาการ ระบบประสาท การรับรู พิเศษ ระบบหัวใจและหลอดเลือด ระบบทางเดินหายใจ ระบบทางเดินป สสาวะ ระบบทางเดินอาหาร ระบบต อมไร ท อ ระบบกล ามเนื้อและโครงกระดูก จ�ลินทร�ย และปรสิต ระบบสืบพันธุ โภชนาการ ภาวะเสื่อมและชราภาพ เนื้องอก
ของระบบตา งๆ ในรา ง
ÃкºÃ‹Ò§¡ÒÂÁ¹ØÉ ÃдѺ»ÃжÁ : Human Body
เร�ยนรู โครงสร างของร างกาย กระบวนการทำงานและกลไก ของระบบต างๆ ตั้งแต โครงสร างและหน วยทำงานที่เล็กที่สุด ในร างกาย ซ�่งได แก เซลล และเนือ้ เยือ่ ทีป่ ระกอบเป นร างกาย ของเราอย างน าอัศจรรย ไปจนถึงกลไกการทำงานของระบบต างๆ ที่ทำงานประสานสัมพันธ กันให เรามีช�ว�ต เช น ระบบหัวใจและ หลอดเลือด ระบบทางเดินหายใจ ระบบทางเดินอาหาร เป นต น จัดแบ งเนือ้ หาออกเป นหัวข ออย างชัดเจน ใช ภาษาเข าใจง าย พร อม ภาพประกอบทีจ่ ะช วยให เด็กๆ มองเห็นภาพการทำงานของระบบ ต างๆ ในร างกายได กระจ างยิง่ ข�น้ อีกทัง้ ยังมีชอ่� เร�ยกอวัยวะและ ระบบต างๆ เป นภาษาอังกฤษ เนือ้ หาสอดคล องตามหลักว�ชาการ และเสร�มความรู ในชั้นเร�ยนได เป นอย างดี
เสร�มความรู ในชั้นเร�ยน
เซลล เนื้อเยื่อ อวัยวะ ร างกาย
ระดับประถม Best Seller พิมพครั้งที่ 8
พิมพครั้งที่ 8
ชื่อเรียกภาษาอังกฤษ โดย ผศ. ดร.อรกัญญ ภูมโิ คกรักษ | Ph.D. in Pharmacology ISBN 978-616-430-140-5
ผลิตโดย สำนักพิมพเอ็มไอเอส
9
786164
125.-
เนื้อหาถูกตองใชเปนขอมูลอางอิง สำหรับทำรายงานและเตรียมสอบ 301405
213/3 ซอยพัฒนาการ 1 (สาธุประดิษฐ 34 แยก 6) แขวงบางโพงพาง เขตยานนาวา กรุงเทพฯ 10120 โทรศัพท 0-2294-8777 (สายอัตโนมั ต)ิ โทรสาร 0-2294-8787 www.MISbook.com
โดย ผศ. ดร.อรกญ ั ญ ภมูโิคกรกัษ | Ph.D. in Pharmacology
ระดบั ประถม
ระดับประถม สงวนลิขสิทธ์ิตามพระราชบัญญัติลิขสิทธ์ิ (ฉบับเพิ่มเติม) พ.ศ. 2558 โดยสำานักพิมพ์เอ็มไอเอส ห้ามนำาส่วนหนึ่งส่วนใด ของหนังสือเล่มนี้ไปลอกเลียนแบบ ทำาสำาเนา ถ่ายเอกสาร หรือนำาไปเผยแพร่บนอินเตอร์เน็ตและเครือข่ายต่างๆ ไม่ว่าจะ ในรูปแบบใดๆ นอกจากจะได้รับอนุญาตเป็นลายลักษณ์อักษรจากทางสำานักพิมพ์เท่านั้น ชื่อผลิตภัณฑ์และเครื่องหมายการค้าต่างๆ ที่อ้างถึงเป็นของบริษัทนั้นๆ
คณะผู้จัดท�ำ
บรรณำธิกำรส�ำนักพิมพ์ ณัฐวัฒน์ กวีธีรรัตน์ ผู้เขียน ผศ. ดร.อรกัญญ์ ภูมิโคกรักษ์ ศิลปกรรม กองบรรณาธิการเอ็มไอเอส พิสจู น์อกั ษร ชนาภัทร พรายมี ประสำนงำนสื่อสิ่งพิมพ์ ชนาภัทร พรายมี ฝ่ำยกำรตลำด วราลี สิทธิจินดาวงศ์ กรณีต้องการสั่งซื้อจ�านวนมาก กรุณาติดต่อฝ่ายการตลาด ส�านักพิมพ์เอ็มไอเอส โทรศัพท์ 0-2294-8777 เพื่อรับส่วนลดพิเศษ
จัดพิมพ์โดย : ส�ำนักพิมพ์เอ็มไอเอส 213/3 ซอยพัฒนาการ 1 (สาธุประดิษฐ์ 34 แยก 6) แขวงบางโพงพาง เขตยานนาวา กรุงเทพฯ 10120 โทรศัพท์ 0-2294-8777 (สายอัตโนมัติ) โทรสาร 0-2294-8787
จัดจ�ำหน่ำยโดย : บริษัท ซีเอ็ดยูเคชั่น จ�ำกัด(มหำชน) 1858/87-90 ถนนบางนา-ตราด แขวงบางนา เขตบางนา กรุงเทพฯ 10260 โทรศัพท์ 0-2826-8000 โทรสาร 0-2739-8609
www.se-ed.com
www.MISbook.com
หากหนังสือเล่มนี้ผลิตไม่ได้มาตรฐาน อาทิ หน้ากระดาษสลับกัน หน้าซำ้า หน้าขาดหาย สำานักพิมพ์ ยินดีรับผิดชอบเปลี่ยนให้ใหม่ โดยส่งมาเปลี่ยนตามที่อยู่ด้านบน หรือติดต่อสำานักพิมพ์เอ็มไอเอส โทรศัพท์ 0-2294-8777 (สายอัตโนมัติ)
จากส�านักพิมพ์
มนุษย์เป็นสิ่งมีชีวิตที่เกิดจากกลไกธรรมชาติ
ภายในร่างกายของเรานั้น ประกอบด้วยอวัยวะหลายอย่าง ซึ่งช่วยกันท�าหน้าที่ให้ร่างกายมีชีวิตอยู่ได้ หาก อวัยวะส่วนใดส่วนหนึ่งบกพร่องจะท�าให้ร่างกายท�างานผิดปกติ ดังนั้นจึงเป็นเรื่อง ส�าคัญที่ควรรู้และศึกษาว่า อวัยวะหรือส่วนประกอบภายในร่างกายท�าหน้าที่อะไร และควรดูแลรักษาหรือปกป้องอย่างไร หนังสือ “ระบบร่างกายมนุษย์ ระดับประถม” เล่มนี้ จัดท�าขึ้นเพื่อให้เด็กและ เยาวชนได้เรียนรูส้ ว่ นต่างๆ ของร่างกาย ผ่านเนือ้ หาและภาษาทีเ่ ข้าใจง่าย โดยมีภาพ ประกอบชัดเจนเพือ่ื อธิบายเนือ้ หาและช่วยให้นอ้ งๆ มองเห็นภาพการท�างานของระบบ ต่างๆ ในร่างกายได้กระจ่างยิง่ ขึน้ อีกทัง้ ยังได้รจู้ กั ชือ่ เรียกของอวัยวะและระบบต่างๆ ใน ร่างกายเป็นภาษาอังกฤษ เนือ้ หาสอดคล้องและเสริมความรูใ้ นชัน้ เรียนได้เป็นอย่างดี ส�านักพิมพ์เอ็มไอเอส
สารบัญ เซลล์และเนื้อเยื่อ Cells and Tissues เลือดและภูมิคุ้มกัน Blood and Immunity พันธุศาสตร์ Genetics การเติบโตและพัฒนาการ Growth and Development ระบบประสาท Nervous System การรับรู้พิเศษ Organs of Special Senses ระบบหัวใจและหลอดเลือด Cardiovascular System ระบบทางเดินหายใจ Respiratory System ระบบทางเดินปัสสาวะ Urinary System ระบบทางเดินอาหาร Digestive System ระบบต่อมไร้ท่อ Endocrine System ระบบกล้ามเนื้อและโครงกระดูก Musculoskeletal System จุลินทรีย์และปรสิต Microbials and Parasites ระบบสืบพันธุ์ Reproductive System โภชนาการ Nutrition ภาวะเสื่อมและชราภาพ Deterioration เนื้องอก Neoplasia
2 8 15 20 27 34 46 51 56 60 65 71 77 83 89 95 99
เซลลและเนื้อเยื่อ
H uman Body
เด็กๆ ทราบไหมวา
คนและสัตวประกอบขึ้นจากเซลล ทั้งนั้น ซึ่งท�าหน้าที่แตกตางกันไป ถ้าหากเปรียบเทียบ รางกายมนุษยเป็นเสมือนโรงงานขนาดใหญ เซลลใน รางกายก็จะเป็นบุคลากรที่ท�างานในรางกายนั่นเอง เซลลหลายๆ เซลลรวมกันจะกลายเป็นเนื้อเยื่อ และเนื้อเยื่อหลายๆ เนื้อเยื่อมารวมกันหรือท�าหน้าที่ รวมกันจะเรียกวา อวัยวะ เชน หัวใจ ตับ ไต เมือ่ อวัยวะตางๆ ท�างาน หรือปฏิบตั ิ กิจกรรมพิเศษรวมกันในรางกาย จะเกิด เป็นระบบอวัยวะ เชน ระบบยอยอาหาร เซลลมหี ลายชนิด แตละชนิดก็มคี วามพิเศษ แตกตางกันไป เด็กๆ สนใจเรือ่ งเซลลกนั แล้ว ใชไหมละ ถ้าอยางนัน้ ไปเรียนรูก้ นั เลย!
2
เซลลแ์ ละเนือ้ เยิอ่ื เซลล
สิง่ มีชวี ติ ทุกชนิดในโลกนีป้ ระกอบด้วยโครงสร้างหน่ งหนวยย่ ยยอยทีเ่ รียกว่ กวา เซลล์ เซลล สิง่ มีชวี ติ
บางชนิดประกอบด้วยเซลล ยเซลลจ์ า� นวน 1 เซลล เซลล์ แต แตบ่ างชนิด เช เชน่ มนุษยย์ สัตวว์ สสว่ นใหญ นใหญป่ ระกอบด้วย เซลล์ เซลลจ�านวนหลายล้านเซลล์ นเซลล เซลล เซลลช์ นิดเดียวกันอาจมาอยูร่ ว่ มกันโดยมีสารบางชนิดกัน้ ระหว ระหวา่ งเซลล งเซลล์ ลักษณะเช ษณะเชน่ นี้ ท�าให้เกิดเป็นเนือ้ เยือ่ เนือ้ เยือ่ หลายๆ ชนิดอาจมาอยูด่ ว้ ยกัน ท�าให้มโี ครงสร้างทีเ่ ป็นระเบียบ มากขึ้น โดยมีประสาทและหลอดเลือดมาเลี้ยงจนเกิดเป็นอวัยวะ หลายๆ อวัยวะที่ท�างาน ร่รวมกันเรียกว่ กวา ระบบการท�างานของร่ งานของรางกาย ซึ่งมีอยู่ห ลายระบบด้วยกัน ในบทนีจ้ ะอธิบายรายละเอียดเกีย่ วกับเซลล์ เซลล เนือ้ เยือ่ อวัยวะ และระบบการท�างานของ ร่รางกาย เพื่อให้เห็นภาพชัดเจนมากยิ่งขึ้น
เซลล์ เซลลเป็นโครงสร้างหน่ งหนวยย่ ยยอยของสิง่ มีชวี ติ
ถ้าสิง่ มีชวี ติ เปรียบเสมือนบ้าน เซลล เซลลก์ เ็ ปรียบเสมือน อิฐแต แตล่ ะก้อน แตกต แตกตา่ งกันตรงทีอ่ ฐิ ทุกก้อนในบ้าน จะมีขนาด รูปรร่าง และส และส่วนประกอบเหมือนกัน ทุกประการ แต แตส่ งิ่ มีชวี ติ ทีป่ ระกอบด้วยเซลล ยเซลลจ์ า� นวน มากจะมีเซลล์ ซลลอยู่ห ลายชนิด มีขนาด รูปร่ราง ส่สวน ประกอบภายในเซลล์ ประกอบภายในเซลล และหน้าที่แตกต่ ตกตางกัน เพื่อ ให้ท�างานได้อย่ยางเหมาะสม โดยลองพิจารณาจาก ตัวอย่ อยางของสิ่งมีชีวิต เช่ เชน มนุษย์ย
เเซซลลลลททม่ีม่ีขีขีนนาาดดเเลลก็ก็ททส่ีส่ีดุดุคคอือื ตตวัวัออสสจุจุิ ิ ((ssppeerrmm)) แแลละะใใหหญญททส่ีส่ีดุดุคคอือื ไไขข ((eegggg))
3
เซลล์และเนือ้ เยือ่
H uman Body
ร่างกายมนุษย์ประกอบด้วยเซลล์หลายชนิด ไม่วา่ จะเป็น เซลล์เม็ดเลือด เซลล์สร้างเส้นใย เซลล์ประสาท แต่ละชนิด มีขนาด รูปร่าง ส่วนประกอบภายใน และหน้าทีแ่ ตกต่างกัน แต่ไม่ว่าจะเป็นชนิดใดก็ตาม ส่วนประกอบพื้นฐานของ เซลล์ ม นุ ษ ย์ เกือบทุกเซลล์จะมีความคล้ายคลึงกันตรงที่ ประกอบด้วย เยือ่ หุม้ เซลล์ นํา้ ในเซลล์ ออร์แกเนลล์ เยือ่ หุม้ นิวเคลียส และนิวเคลียส
เซลล์รูปทรงกระสวย เช่น เซลล์สร้างเส้นใย
เซลล์ประสาท
เซลล์ชนิดนี้พบในระบบประสาท
เซลล์เม็ดเลือดแดง
เซลล์ชนิดนี้เป็นเซลล์ที่ไม่มีนิวเคลียส
เซลล์กล้ามเนื้อ
เซลล์ชนิดนี้พบในกล้ามเนื้อ
ส่วนนอกสุดของเซลล์คอื เยือ่ หุม้ เซลล์ ซึง่ เป็นเนือ้ เยือ่ บางๆ
ประกอบด้วยไขมันประมาณครึง่ หนึง่ และโปรตีนอีกประมาณครึง่ หนึง่ โมเลกุลไขมันจะเรียงตัวเป็น 2 ชั้นประกบกัน โดยมีโมเลกุลโปรตีน ฝังอยู่ เยื่อหุ้มเซลล์จะยอมให้สารบางชนิดผ่านเข้าออกเซลล์ได้ สาร ที่ละลายในไขมันได้มากจะผ่านชั้นไขมันของเยื่อหุ้มเซลล์ได้ง่าย แต่ สารอื่นๆ อาจต้องอาศัยโปรตีนที่ฝังอยู่ ซึ่งทําหน้าที่เป็นช่องทางให้
4
ใกลกับสวนฐานของเซลลจะเปนโครงสรางทรงกลมขนาดใหญเรียกวา นิวเคลยีส มเียอ่ืหมุนวิเคลยีสเปนเยอ่ื 2 ชน้ัลอมรอบอยู ภายในนวิเคลยีสจะมโีครโมโซม ซง่ึเปนทอ่ียู ของจนี (gene) โครโมโซมประกอบขน้ึจากสารบางชนดิรวมกบักรดดอีอกซไีรโบนิวคลีอิก หรอืเรยีกสน้ัๆ วา ดีเอน็เอ เปนโมเลกลุสายคแูละขดเปนเกลยีว ในนวิเคลยีสยงัมโีครงสรางท่ี เรยีกวา นวิคลโีอลสั อยดูวย นวิคลีโอลัสนป้ีระกอบดวยกรดไรโบนวิคลอีกิ หรอืเรยีกสน้ัๆ วา อารเอน็เอ เปนหลกั
เซลลและเนอ้ืเยอ่ื
สารผานได นอกจากนโ้ีปรตนีบางโมเลกลุในเยอ่ืหมุเซลลกท็ำหนาทเ่ีปนตวัรบั (receptor) ใหสารหลายชนิด เชน ฮอรโมนในรางกาย ยา สารเคมี มาจับ แลวส่ือสารกับเซลล โดยไมตองผานเขาไปในเซลล
เนอ้ืทร่ีะหวางเยอ่ืหมุเซลลกบันวิเคลยีสเรยีกวา ไซโทพลาซมึ ประกอบดวยสวนประกอบ ตางๆ ที่อยูกันเปนสัดสวน และแบงหนาที่การทำงานไวเรียกวา ออรแกเนลล ตัวอยาง ออรแกเนลลที่สำคัญ เชน รางแหเอนโดพลาซึม (endoplasmic reticulum) ไรโบโซม (ribosome) ไมโทคอนเดรยี (mitochondrion) นวิคลโีอลสั (Nucleolus) รางแหเอนโดพลาซมึ (Endoplasmic reticulum)
นิวเคลยีส (Nucleus) ไรโบโซม (Ribosome)
ไมโทคอนเดรยี (Mitochondrion)
กอลไจแอปพาราตสั (Golgi apparatus)
เซนโทรโซม (Centrosome)
เยอ่ืหมุเซลล (Plasma membrane) ไลโซโซม (Lysosome)
5
เซลลและเนอ้ืเยอ่ื
H uman Body เม่ือเซลลชนิดเดียวกันมาอยูรวมกัน โดยมีสารระหวางเซลล
ลอมรอบจะเกดิเปนเนอ้ืเยอ่ืขน้ึ ในรางกายมเีนอ้ืเยอ่ือยู 4 ชนดิ ไดแก
1. เนอ้ืเยอ่ืบผุวิ 2. เนอ้ืเยอ่ืเกย่ีวพนั ซง่ึครอบคลมุถงึเลอืด กระดกู และกระดกูออน 3. เนอ้ืเยอ่ืกลามเนอ้ื 4. เนอ้ืเยอ่ืประสาท
อวยัวะ
หมายถงึ สวนตางๆ ของรางกายทป่ีฏบิตัิ หนาทเ่ีฉพาะอยาง เชน หายใจ หลง่ัสาร และอวยัวะทม่ีี ขนาดใหญทีสุ่ดในรางกายกค็อื ผวิหนงั
รางกายแบงออกเปนระบบตางๆ ตามความสมัพนัธ
ทางโครงสราง เชน ระบบหลอดเลือด ครอบคลุมหลอดเลือด ทงั้ หมดในรางกาย หรอืทางการทาํงาน เชน ระบบทางเดนิอาหาร ครอบคลุมอวัยวะท่ีเก่ียวของกับการยอย ดูดซึม และขับถาย อาหารทง้ัหมด โดยทว่ัไปจะนยิมแบงตามความสมัพนัธทางการ ทาํงานมากกวาทางโครงสราง เพราะทาํใหเกดิระบบการทาํงานของ รางกายหลายระบบ แตละระบบจะมีเน้ือเย่ือและอวัยวะท่ี เกย่ีวของทาํงานรวมกนั บางเนอ้ืเยอ่ืหรอือวยัวะอาจอยไูดหลาย ระบบเนอ่ืงจากทาํหลายหนาท่ี
H uman Body
¶ŒÒเราใชกลองจุลทรรศนสองลงไปในเซลล
พนัธศุาสตร
ของสง่ิมชีวีติ จะพบนวิเคลียสซง่ึเปนสวนสาํคญ ั ของ เซลล เเตถาสองลงไปในนวิเคลยีสอกีชน้ัหนง่ึ จะเหน็ เปนเสนขยกุขยกิเลก็ๆ เราเรยีกสวนนนั้ วา โครโมโซม ซึ่งมีบทบาทในการกำหนดลักษณะทางพันธุกรรม ตางๆ ของสิ่งมีชีวิต
H uman Body
พนัธศุาสตร
โลกของเรามคีนอยหูลายพนัลานคน แตไมมใีครเหมอืนกนัทกุประการ เพราะคนคนหนง่ึจะ
มจีนี (gene) แตกตางจากอกีคนหนง่ึ ยกเวนแฝดเหมื อนเทานั้นที่จะเหมือนกันทุกประการ เพราะ มีจนีเหมอืนกนั ตอไปเราจะมาเรียนรกูนัวา จนี คอือะไร
ในนิวเคลียสจะมีโครงสรางคลายเสนดายยาวๆ เรียกวา โครโมโซม มี 46 แทง และอยูก นั
เปนคู ดังนัน้ จะมีโครโมโซมอยู 23 คู ในเซลลแทบทุกชนิดของรางกาย แตล ะคูก ม็ ลี กั ษณะแตกตาง กันไป ยกเวนเซลลสบื พันธุ (ไขในเพศหญิง และอสุจใิ นเพศชาย) เทานัน้ ทีโ่ ครโมโซมไมไดอยูเ ปนคู แตอยูเ ปนแทงเดีย่ วๆ 23 แทง เมือ่ ไขจากแมผสมกับอสุจจิ ากพอ โครโมโซมก็จะรวมกันเปน 46 แทง ซึ่งเปนเซลลปกติของคนนั่นเอง
จาก 1 เซลลจะแบงเปน 2, 2 แบงเปน 4, 4 แบง เปน 8 เชนนไ้ีปเรอ่ืยๆ และมี
พฒ ั นาการจนกลายเปนทารกในครรภทส่ีมบรูณ ทารกจงึมี สวนทเ่ีหมอืนทงั้ พอและแม รวมทง้ัจะคลายกบัพน่ีองดวย เนือ่งจากพน่ีองจะไดรบัโครโมโซมจากพอและแม เชนเดียวกัน การทีเ่ ราไมเหมือนพีน่ อ งเสียทีเดียว เนือ่ งจากเซลลสบื พันธุแ ตละเซลลไดรบั โครโมโซม
สายของดเีอน็เอ โครโมโซมทอ่ียใูนนวิเคลยีส
แทงโครโมโซมจากพอและแม 1 แทง มาจากโครโมโซมแตละคู ซง่ึอาจจะเปนแทงใดแทงหนง่ึใน 2 แทง โครโมโซม 23 แทง ในเซลลสืบพนัธหุนง่ึ จงึแตกตางจาก 23 แทง ในเซลลสบืพนัธอุกีเซลลหนง่ึ
โครโมโซมประกอบดวยโมเลกลุของโปรตนีและกรด
ดอีอกซไีรโบนวิคลอีกิ หรอืเรยีกสน้ัๆ วา ดเีอน็เอ ดเีอน็เอมลีกัษณะเปน เกลยีวคู ประกอบดวย 2 สาย พนักนัเปนเกลยีว และเพม่ิจำนวนไดโดยมี ลกัษณะเหมอืนเดมิ ทกุครง้ัทเ่ีซลลแบงตวั ดเีอน็เอกจ็ะเพม่ิจำนวน ทำให เซลลใหมมดีเีอน็เอหรอืโครโมโซมทเ่ีหมอืนกนั
สายดเีอน็เอ
โมเลกลุท่ีเปนสวนประกอบของดเีอน็เอ
• ดอีอกซไีรโบส • ฟอสเฟต • พนัธะไฮโดรเจน
• อดนีนี (A) • กวันนี (G) • ไทมนี (T) • ไซโทซนี (C)
โครโมโซมประกอบดวยจีนหลายจนี แตละจนีจงึเปนเพยีง
สวนหนงึ่ ของโมเลกลุดเีอน็เอ และแตละจนีจะสรางโปรตนีทแี่ ตกตางจาก จีนอ่ืนๆ โปรตีนบางชนิดเปนโครงสรางของเซลล บางชนิดทําใหเซลล ทาํงานได บางชนดิมหีนาทส่ีงสญ ั ญาณระหวางเซลล
17
H uman Body
การรบัรพูเิศษ
¡ÒÃรับรูเฉพาะเกิดจากการถูกกระตุนโดยส่ิงเรา ไดแก
34
พลงังานในรปูตางๆ โดยกระตนุตวัรบัความรสูกึ ซง่ึเปนสวนหนง่ึ ของระบบประสาท ทําหนาท่ีเปล่ียนพลังงานในรูปตางๆ ใหเปน สั ญ ญาณประสาท (nerve impulse) นํ า ไปสู ร ะบบประสาท รบัความรสูกึสวนตางๆ ในสมอง ระบบประสาทรบัความรสูกึแบง ออกเปน 2 กลมุใหญๆ ไดแก ระบบประสาทรบัความรสูกึทว่ัไป (general sensory system) ทําหนาท่ีรับความรูสึกจากผิวหนัง กลามเนอ้ื และขอตอทว่ัรางกาย และระบบประสาทรบัความรสูกึ พเิศษ (special sensory system) คอืระบบรบัความรสูกึทม่ีเีสน ประสาทสมองเปนตวันาํสญ ั ญาณความรสูกึจากอวยัวะรบัความรสูกึ พเิศษ เชน จมกูทเ่ีกย่ีวกบัการไดกลน่ิ ตาเกย่ีวกบัการมองเหน็ ซง่ึ เราจะไดเรยีนรกูนัในบทน้ี
ตาเปนอวัยวะทีใ่ ชในการมองเห็น มีกระดูก
เบาตาและเปลือกตาชวยปองกันอันตรายที่จะเกิด กับตา ดานในเปลือกตาและผิวดานนอกของลูกตา เปนเยือ่ เมือกเรียกวา เยือ่ บุตา ซึง่ มีความชุม ชืน้ อยู ตลอดเวลาดวยนํ้าตาที่หลั่งมาจากตอมนํ้าตา
เยอ่ืตา (Conjunctiva)
วนุตา (Vitreous humour) เปลอืกลกูตา (Sclera) จอตา (Retina)
มานตา (Iris) รมูานตา (Pupil)
คอรอยด (Choroid)
สารนา้ํในลกูตา (Aqueous humour) กระจกตา (Cornea) เลนส (Lens) ซเิลยีรี บอด้ี (Ciliary body)
เสนประสาทตา (Optic nerve)
การรบัรพูเิศษ
เสนเลอืดหลอเลย้ีงลกูตา (Retina vessel)
H uman Body
อาหารทีส่ งิ่ มีชวี ติ รับประทานเข้าไป จะน�าเข้าสูเ่ ซลล์
ระบบทางเดินอาหาร
ได้เมือ่ อยูใ่ นรูปของสารอาหารทีม่ โี มเลกุลขนาดเล็กคือ กรดอะมิโน น�้าตาลโมเลกุลเดี่ยว กลีเซอรอล และกรดไขมัน การย่อยอาหาร จึงเป็นกระบวนการเปลีย่ นแปลงสารประกอบโมเลกุลใหญ่ ให้เป็น สารประกอบโมเลกุลเล็กพอทีจ่ ะดูดซึมเข้าสูร่ า่ งกาย และเซลล์ของ ร่างกายสามารถที่จะน�าไปใช้ประโยชน์ได้
60
ระบบทางเดินอาหารประกอบด้วยปาก ต่อมน�า้ ลาย หลอดอาหาร กระเพาะอาหาร ล�าไส้เล็ก ล�าไส้ใหญ่ ไส้ตรง ตับอ่อน ตับ และถุงน�า้ ดี ระบบนีจ้ ะท�าหน้าทีใ่ ห้นา�้ อิเล็กโทรไลต์ และสารอาหารแก่รา่ งกาย โดยเปลี่ยนอาหารที่รับประทานเข้าไปให้เป็นโมเลกุลขนาดเล็ก เพือ่ ผ่านชัน้ บุลา� ไส้เข้าไปภายในหลอดเลือดฝอยและหลอดน�า้ เหลือง ในผนังล�าไส้ได้ นอกจากจะท�าหน้าทีใ่ นการรับประทาน ย่อย และ ดูดซึมอาหารแล้ว ระบบทางเดินอาหารยังท�าหน้าที่ก�าจัดสารที่ ย่อยไม่ได้ และป้องกันไม่ให้จุลินทรีย์แปลกปลอมในอาหารเข้าสู่ ร่างกายได้ ท�านองเดียวกันกับผิวหนังที่ป้องกันจุลินทรีย์นั่นเอง
ถ้าจับทางเดินอาหารทั้งหมดมายืดเป็นเส้นตรง จะได้ความยาวประมาณ 30 ฟุต ซึ่งทั้งหมดสามารถอยู่ภายในร่างกายได้ เนื่องจากมีลักษณะโค้งและขดไปมา โดยเฉพาะที่ ล�าไส้เล็กและล�าไส้ใหญ่
ริมฝีปาก (Lip) คอหอยส่วนปาก (Oropharynx)
ลิ้น (Tongue)
หลอดอาหาร (Oesophagus) ระบบทางเดินอาหาร
ตับ (Liver)
กระเพาะอาหาร (Stomach)
ถุงน�้าดี (Gallbladder) ล�าไส้เล็กส่วนต้น (Duodenum) ล�าไส้ใหญ่ส่วนขวาง (Transverse colon) ล�าไส้ใหญ่ส่วนขึ้น (Ascending colon) ไส้ติ่ง (Appendix) ไส้ตรง (Rectum)
ล�าไส้ใหญ่ส่วนลง (Descending colon) ล�าไส้เล็กส่วนกลาง (Jejunum) ล�าไส้เล็กส่วนปลาย (Ileum) ล�าไส้ใหญ่ส่วนคด (Sigmoid colon) ทวารหนัก (Anus)
ท่อทวารหนัก (Anal canal)
61
ประวัติผู้เขียน ผศ. ดร.อรกัญญ์ ภูมิโคกรักษ์ ประวัติการศึกษา พ.ศ. 2543 Doctor of Philosophy (Pharmacology), University College London พ.ศ. 2539 เภสั ช ศาสตรบั ณ ฑิ ต (เกี ย รติ นิ ย มอั น ดั บ หนึ่ ง ) จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
ประสบการณ์การทำางาน พ.ศ. 2552-ปัจจุบนั กองบรรณาธิการยาวิพากษ์ พ.ศ. 2551-ปัจจุบนั เจ้าของร้านขายยาอะพ็อต และ Gavin Translation & Interpretation Services พ.ศ. 2544-ปัจจุบนั อาจารย์พเิ ศษมหาวิทยาลัยต่างๆ พ.ศ. 2549-2551 อาจารย์และผู้ช่วยศาสตราจารย์ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
มาเรยี นรกู ระบวนการแลกะายกกลนั ไกเถกอาระท! ำงาน
ÃкºÃ�Ò§¡ÒÂÁ¹ุÉÂ� ÃдѺ»ÃжÁ
เร�ยนรูค รบทุกระบบ
จัดแบงเนื้อหาเปนหัวขอ ชัดเจน เรียนรูงาย
ในเล มเดียว
เซลล และเนื้อเยื่อ เลือดและภูมิคุ มกัน พันธุศาสตร การเติบโตและพัฒนาการ ระบบประสาท การรับรู พิเศษ ระบบหัวใจและหลอดเลือด ระบบทางเดินหายใจ ระบบทางเดินป สสาวะ ระบบทางเดินอาหาร ระบบต อมไร ท อ ระบบกล ามเนื้อและโครงกระดูก จ�ลินทร�ย และปรสิต ระบบสืบพันธุ โภชนาการ ภาวะเสื่อมและชราภาพ เนื้องอก
ของระบบตา งๆ ในรา ง
ÃкºÃ‹Ò§¡ÒÂÁ¹ØÉ ÃдѺ»ÃжÁ : Human Body
เร�ยนรู โครงสร างของร างกาย กระบวนการทำงานและกลไก ของระบบต างๆ ตั้งแต โครงสร างและหน วยทำงานที่เล็กที่สุด ในร างกาย ซ�่งได แก เซลล และเนือ้ เยือ่ ทีป่ ระกอบเป นร างกาย ของเราอย างน าอัศจรรย ไปจนถึงกลไกการทำงานของระบบต างๆ ที่ทำงานประสานสัมพันธ กันให เรามีช�ว�ต เช น ระบบหัวใจและ หลอดเลือด ระบบทางเดินหายใจ ระบบทางเดินอาหาร เป นต น จัดแบ งเนือ้ หาออกเป นหัวข ออย างชัดเจน ใช ภาษาเข าใจง าย พร อม ภาพประกอบทีจ่ ะช วยให เด็กๆ มองเห็นภาพการทำงานของระบบ ต างๆ ในร างกายได กระจ างยิง่ ข�น้ อีกทัง้ ยังมีชอ่� เร�ยกอวัยวะและ ระบบต างๆ เป นภาษาอังกฤษ เนือ้ หาสอดคล องตามหลักว�ชาการ และเสร�มความรู ในชั้นเร�ยนได เป นอย างดี
เสร�มความรู ในชั้นเร�ยน
เซลล เนื้อเยื่อ อวัยวะ ร างกาย
ระดับประถม Best Seller พิมพครั้งที่ 8
พิมพครั้งที่ 8
ชื่อเรียกภาษาอังกฤษ โดย ผศ. ดร.อรกัญญ ภูมโิ คกรักษ | Ph.D. in Pharmacology ISBN 978-616-430-140-5
ผลิตโดย สำนักพิมพเอ็มไอเอส
9
786164
125.-
เนื้อหาถูกตองใชเปนขอมูลอางอิง สำหรับทำรายงานและเตรียมสอบ 301405
213/3 ซอยพัฒนาการ 1 (สาธุประดิษฐ 34 แยก 6) แขวงบางโพงพาง เขตยานนาวา กรุงเทพฯ 10120 โทรศัพท 0-2294-8777 (สายอัตโนมั ต)ิ โทรสาร 0-2294-8787 www.MISbook.com