Mai vol 04

Page 1

Daim duab no muab los ntawm Shaun Hum Soob Thoj

MAI Muaj Hnub Ntsib Los Yuav Muaj Hnub Ncaim, Muaj Hnub Paub Los Yuav Muaj Hnub dau April 03, 2018 Fresno, California Vol. 4 - This zine is a collection of stories and arts depiction Southeast Asian America. This special volume is in collaboration with the Hmong Language Club at California State University, Fresno. All stories and poems are in the Hmong.


1

Muaj dab neeg thiab paj huam li no: Nplooj ntawv 02: Nplooj ntawv 03: Nplooj ntawv 06:

Nplooj ntawv 07: Nplooj ntawv 08: Nplooj ntawv 10: Nplooj ntawv 11: Nplooj ntawv 13: Nplooj ntawv 15: Nplooj ntawv 16: Nplooj ntawv 17: Nplooj ntawv 18: Nplooj ntawv 19: Nplooj ntawv 21:

Pia qhia cov phua ntawv MAI Xis Xyooj Tsov Rog Ntawm Tib Neeg, Tsiaj, thiab Dab Yeeb Vaj Kuv Muaj Ib Lub Tsev Nub Ci Muas Nws Muaj Ib Tug Neg Tub Sab Nub Ci Muas Txhob Poob Nqi Rau Koj Tus Kheej Nub Ci Muas Ntxawm Thiab Tsov Nplas Thoj Rev Paj Rose Nplas Thoj Tau Txiv Phem Nplas Thoj Pib Dua Tshiab Nplas Thoj Vim Kuv Zoo Li Poj Ntxoog Nplas Thoj Hmoob Kev Sib Hlub Nplas Thoj Pom Nyaj Thiaj Dag Paj Vaj Qhib Qhov Muag Jimmy Xyooj Vim Txoj Kev Muaj Tsov Rog Maiv Thoj Cov sau ntawv

1


2

Piav qhia cov phau ntawv MAI Cov ntawv no hu ua MAI thiab los ntawm cov hauj lwm Tamejavi Cultural Organizing Fellowship Project (TCOFP), lub koos haum Pan Valley Institute ntawm lub American Friends Service Committee nyob zoo 2017. Tus uas pab ua cov ntawv no yog See Xiong. Phua ntawv hu ua MAI #4 no yog ua nrog cov tub ntxhias hluas nyob rau hauv pab pawg Hmong Language Club (Lus Hmoob). Hmong Langauge Club no nyob hauv lub koos haum kawm qib siab hu ua California State University, Fresno. Ua tsaug rau Shaun Hum Soob Thoj thia Yeeb Vaj rau lawv txoj kev sib pab thiab kho cov dab neeg hauv phau ntawv no. Ua tsaug rau nrog cov tub nxthias sau dab neeg hauv phau ntawv no. Xis Xyooj This volume is made possible by a grant from the University of California’s The Critical Refugee Studies Collective, given by the UC Office of the President and the Multicampus Research Programs and Initiatives (MRPI) grant # MRP-17-454891. More information about the Collective can be found here: criticalrefugeestudies.com Contact Hmong Langauge Club: Facebook: https://www.facebook.com/groups/620990131374130/ Email: csufresnohlc@gmail.com Contact Mai Zine: Contact See Xiong: maizineproject@gmail.com Read digital: https://www.issuu.com/maivzine

2


3

Tsov Rog Ntawm Tib Neeg, Tsiaj, thiab Dab By: Yeeb Vaj Puag thaum ub, tib neeg ntiaj teb thiab txhua yam muaj sia tsis hais neej, dab, los yog tsiaj txhu. Txhua tus yeej nyob ua ke thiab koom ib lub caij nyoog hauv ntiaj teb. Tau ntau niaj ntau tiam, lawv kuj nyob ua ke yam tsis muaj teeb meem dab tsi li vim tias nyias txawj khwv noj khwv haus txaus nyias yim neej. Nyob nyob muaj ib xyoos, huab tais ntuj uas yog tus saib xyuas cov huab cua nag, nws tau mob hnyav heev. Qhov nov ua rau nws tsis nco txog uas yuav txhib cov tub txib mus tso dej nag thiab qoob loo rau hauv ntiaj teb. Thiaj muaj ntuj qhua teb nkig. Tib neeg thiab tsiaj txhu thiaj li tau sib txeeb noj thiab haus ces lawv thiaj tsis sib haum lawm. Nyob rau xyoo ntawd, muaj nqaij ntuag ntshav nrog ntws nto mus txog rau hauv Txiv Zaj Txwg Zaj Laug lub zos. Zaj laug tau tsis txaus siab rau qhov xwm txheej no, nws thiaj li nce mus saum yaj ceeb. Thaum nws nce mus txog saum yaj ceeb, ua cas nws pom tib neeg thiab tsiaj txhu sib ntau sib tua ua tsov ua rog ntxhov quas niab. Zaj laug tau cheem lawv kawg siab kawg ntsws, tiam sis lawv tseem hais rau nws tias, “Koj twb pab tsis tau peb li, koj tsuas hais tias nyias muaj nyias ciam teb nyob es kom peb tsis txhob tuaj kov koj tej liaj ia teb chaw no, koj tseem hais peb tsum thiab lob.” Txiv Zaj Laug tau chim heev tom qab lawv rau li ntawv rau nws. Nws thiaj tau teb li no, “Kuv tuaj cheem nej rau qhov zoo xwb ua cas nej tseem cem kuv thiab. Txij no mus kuv yuav tsis tuaj cuam tshuam nej ntxiv lawm. Txawm nej yuav ciaj yuav tuag los tsis txhob tuaj thov kuv kev pab li nawb.” Tom qab ntawv, zaj laug tseem tau siv nws ib co hwj huaj los muab yaj ceeb thiab zaj teb kaw kom cov dej ntshav tsis txhob mus txog rau haud. Tsis tas li xwb tseem tau ua ib co hwj huaj kom tsis txhob muaj leej twg tuaj tau rau haud zaj teb yog tias tsis muaj ib tug neeg zaj coj lawv kev. Cov tib neeg Hmoob, cov tsiaj, thiab cov dab thiaj li ua tsov ua rog tau 3 xyoos txwm nkaus. Hmoob yog cov muaj tswv yim. Lawv koom siab muab cov tsiaj tua tuag tag lawm ces txawm hlais cov tawv tsiaj ua tsho hnav nyob rau lub caij ntuj no. Txawm hais tias cov tib neeg yuav yeej cov tsiaj lawm los tseem tshuav cov dab thiab. 3


4

Dab txawj tso khaw koob, lawv tso dab tom cov hmoob tuag tag lawm thiab. Thaum Hmoob tuag tag lawm, dab thiaj li yog cov kav lub ntiaj nteb lawm xwb. Cov dab txawj hwj huaj heev li. Thaum cua tuaj ib vuag xwb lawv mauj peev xwm ua ncho pa lug kiag. Yeej tsis muaj leej twg yuav ua tau li cas rau cov dab no li. Nyob nyob mus, uas cas cov dej tsis ntws ua ntshav lawm. Thaum Txiv Huab Tais Qaum Ntuj xeev ntawm tus mob los, nws tau nug seb muaj xwm txheej dab tsi tshwm sim nyob rau haud ntiaj teb. Tus tub zov rooj vag txawm teb ntua tias, “Txiv Huab Tais, yog yuav piav mas ntshe yuav ntev heev, tiam sis yog yuav kom koj paub qhov tseeb tseeb ces cia kuv mam li ua yees siv rau koj pom hauv ntiaj teb.” Thaum Txiv Huab Tais pom tau tias dab yog cov nyob haud ntiaj teb lawm xwb, nws tau ceeb ib plhaw; “Vuag! Ua cas?” “Thaum kuv tso cov tib neeg thiab cov tsiaj nrog rau cov dab mus haud ntiaj teb, twb tso coob coob sad, ua cas tsam no ho pom cov dab lawm xwb?” Txiv Huab Tais xav xav, nws tau nug tus txwj laug uas paub txog ntiaj teb thiab qaum ntuj li no, “Koj yog ib tug neeg muaj zoo txuj, koj sim piav qhia rau kuv seb yog vim li cas ho muaj tej xwm txheej no tshwm sim?” Tus txwj laus ntawd tau piav txhua yam rau Txiv Huab Tais. Txiv Huab Tais thiaj li tau hais tias, “Txhua yam no yog kuv txoj kev txhaum xwb, yog kuv tsis muaj mob ces ntiaj teb yeej tsis zoo li no.” Tsis tas li xwb, nws tseem tau hais tias yog ntiaj teb tseem tsis zoo li qub thiab ces Yawg Vaj Laug uas yog tus saib xyuas tag nrho lub ntiaj teb no yuav rau txim rau kuv. Tom qab nws hais Ii no tag, nws thiaj li xav hais tias cia nws rov xa ib co neeg qaum ntuj thiab tsiaj txhu mus nyob rau hauv ntiaj teb dua. Tiam sis Niam Huab Tais tsis pom zoo li ntawd. Nws tseem tau hais tias yog tseem rov xa neeg thiab tsiaj rov mus ntiaj teb ces kawg raug cov dab tom thiab noj tag xwb vim hais tias tam sim no cov dab ntawd muaj hwj huaj heev lawm. Yeej tsis muaj leej twg kov tau lawv li. Txiv Huab Tais teb kiag tias, “Nej sawv daws tsis txhob poob siab, kuv muaj ib lub tswv yim zoo lawm. Cia tag kis sawv ntxov 4


5

qaib qua thawj tsig thaum lub hnub tawm txog tim npoo ntuj, kuv mam li coj ob peb tug tub txawj tes taw nrog kuv nqis mus hauv ntiaj teb. Peb yuav mus daws kom tag qhov teeb meem no.” Tag kis ntawd, lawv sawv daws thiaj li sawv ntxov ntxov nqis mus ntiaj teb lawm. Txiv Huab Tais thiaj li hais rau cov dab hais tias, “Nej yog cov dab uas muaj tsim tshaj uas kuv tau tso los nyob rau ntiaj teb, tiam sis nej siv nej cov khaw koob ua dog ua dig, ua rau muaj neeg tuag, zaum no kuv yuav tau rau txim rau nej nawb.” Thaum ntawd, cov dab thiaj li lees txhaum ces Txiv Huab Tais thiaj li txiav txim hais tias, cia muab lawv nyob rau lub caij nyoog uas tsaus ntuj tsis muaj teeb dab tsi ci li. Tsis tag li xwb, tseem tau hais kom lawv tsis txhob tawm thaum hnub tawm los sis yog hnub tseem nyob. Yog leej twg tsis mloog hais es tseem tawm thiab, yuav raug hnub ziab kom tuag tsis muaj txoj siab nyob. Cov dab txoj kev nrhiav noj nrhiav haus ces tsuas yog hmo ntuj uas thaum neeg pw tag lawm es lawv thiaj li tsis sib txeeb noj txeeb haus. Thaum Txiv Huab Tais nrog cov dab tham tag lawm ces nws thiaj li mus tsa cov neeg uas tuag sawv rov qab los. Thiaj li tau hais rau lawv tias lawv yog tib neeg es kom lawv tsis txhob tawm mus nrhiav noj nrhiav haus thaum tsau ntuj vim lub ntuj nqaim nqaim li. Yog lawv tseem mus nrhiav noj nrhiav haus los sis mus ua si thaum tsua ntuj ces Txiv Huab Tais yuav txiav txim tias lawv yog tus swb. Tom qab Txiv Huab Tais hais li no tag, ib tus yawg laus thiaj li coj cov Hmoob mus nyob pem roob. Txiv Huab Tais mus tsa cov tsiaj thiab faib lawv mus nyob tom hav zoo, txwv tsis pub los hauv zos. Yog tias lawv tseem los thiab ces neeg tua lawv tuag los tas dawb xwb. Tom qab tsov rog ntawm tib neeg, tsiaj, thiab dab, lawv nyias thiaj nyob txij nyias ntug teb lawm xwb. Ib tug tsis mus txeeb ib tug liaj ia teb chaw. Tiam sis tib neeg yog cov neeg uas khib dwb tshaj, lawv thiab laij taus rau txhua lub sij hawm. Lawv muaj peev xwm mus laij hmo ntuj, pw tseej hmo tom hiav zoov.

5


6

Kuv Muaj Ib Lub Tsev By: Nub Ci Muas Kuv muaj ib lub tsev Zoo nkauj thiab dav Xis nyob tau sov siab Los nag nrau zoov Los tshav ntuj rig hauv chav nyob Txhua leej txhua tus luag ntxhi Kuv muaj ib lub tsev no Loj thiab siab Lub hnub ci tuaj Los tsaus ntuj nti hauv Ncig mus tsis pom ib tug neeg *

Nws Muaj Ib Tug Neeg Tub Sab By: Nub Ci Muas Nws muaj ib tug neeg tub sab Uas tau nkag hauv kuv lub tsev Taug twb ywm tsis hnov hais lus Nyeem tsis tau nws lub siab xav Ua zaj twg los ua tsis tau Kuv puas muaj peev xwm mus cheem Nws muaj ib tug neeg siab phem Uas tau nkag mus hauv kuv chav Coj kuv txoj saw kuv nyiam tshaj Tawm nthav mus tsis tig rov qab Txoj kev ua zoo thiab cia siab Kuv tsis nres thaum kuv lub plawv hais

6


7

Txhob Poob Nqi Rau Koj Tus Kheej By: Nub Ci Muas Txhob poob nqi rau koj tus kheej Saib hauv daim iav Koj lub ntsej muag tsis zoo li laug. Tsis txhob ntshaw lwm tus kev zoo nkauj Li ntawd koj thiaj li tshwj xeeb. Muab koj txhais tes npog koj lub pob ntseg Tsis txhob mloog luag hais. Lawv tsuas xav pom koj poob qab Li ntawd koj thiaj taug ntxiv mus. Mloog koj lub siab thiab ntseeg koj tus kheej Koj thiaj li tsis muaj kev khuv xim. Tsis txhob rhuav koj tus yam ntxwv Yog neeg ua tau siab phem. Vim sij hawm yuav them koj txoj kev zoo Nco tsoov hlub thiab tshuas koj ua ntej.

7


8

Ntxawm Thiab Tsov By: Nplas Thoj Thaum ntuj tsim teb tsaug uas lub ntuj thiab daim av tseem nyob sib ze. Tib neeg thiab tsiaj sib txuas lus tau. Nyob rau hauv ntiaj teb, muaj ib khub niam txiv txom txom nyem tsis muaj ib tug me nyuam uas yog nkawv ntiag tug li. Leej txiv hniaj hnub mus plhob hav zoov hos leej niam hniaj hnub ua hauj lwm hauv vaj hauv tsev. Muaj ib hnub, leej txiv coj tau ib tug me nyuam tsov los tsev nrog nws. Thaum leej niam pom dheev tus tsov, leej niam ceeb tam sim ntawv. Leej niam nug tias yog ua cas leej txiv hos coj tus me nyuam tsov nrog nws los. Leej txiv twb tsis tau teb, tug nyuam tsov teb hais tias, “Tsis txhob ntshai kuv, kuv ntseeg tau tias kuv yuav hloov neb lub neej kom muaj vam zuj zus yog neb kam kuv nrog neb nyob.” Txij thaum tug nyuam tsov los nrog nkawv nyob, raws li leej niam saib mas txhua zaus noj mov, tug nyuam tsov noj ntau heev li. Tab sis ua cas nws yim noj mas nkawv lub txhab nyiaj thiab txhab txhuv yim huaj vam. Tug nyuam tsov noj hnub dhau hnub, hos nkawv tsuas yog tau so lawm zuj zus xwb vim nkawv tsis khwv los nkawv yeej tau noj tau haus thiab yeej muaj txiag nplua nuj lawm. Nyob nyob muaj ib hnub, thaum tug nyuam tsov loj tiav txiv, nws hais rau nws leej txiv hais tias, “Kuv xav muaj txij nkawm li luag lwm leej lwm tus.” Leej txiv teb nws hais tias, “Koj xav yuav poj niam no tab sis luag puas yuav kam luag tus ntxhais rau koj yuav. Koj ho xav yuav leej twg tus ntxhais thiab mas?” Tug tub tsov teb nws leej txiv hais tias, “Kuv xav yuav tswv zos tus ntxhais ntxawm. Yog koj mus hais no tswv zos yuav tsum kam xwb vim kuv twb xav tau ib lub zoo tswv yim lawm.” Tag kis sawv ntxov, qaib qua thawj tsig xwb leej txiv twb sawv mus tim tswv zos tsev lawm. Nws mus nrog tswv zos nyob tham pem ib hnub tuav plig rawv tias yog nws hais no tswv zos 8


9

yuav xav li cas rau nws thiab nws tus tub. Thaum nws yuav los mus tsev lawm tiag tiag, nws ua ib siab hais kiag rau tswv zos tias, “Kuv tug tub nyiam koj tug ntxhais lawm es koj hos puas yuav xav li cas?” Tswv zos tau chim thiab npau taws heev tias cas tub tsov txiv yuam saib tsis taus nws, tseem hais tau li thiab, tab sis tab tom ncaj leej tub tsov siv nws lub zoo tsiv yim uas yog muab lub hli tig tus duab ci, ci nra iab ncaj qha rau tswv zov tsev. Tub tsov ua zoo li yog lub hli hais rau tswv zos hais tias, “Yog tias koj tsis kam koj tus ntxhais ntxawm rau tub tsov yuav mas koj tsev neeg yuav tu noob zuj zus.” Thaum tswv zos paub li ntawv, nws txiav txim siab ua li tug tub tsov leej txiv cov lus uas tau hais. Xeev laug los nug nws tug ntxhais ntxawm los tug ntxhais kuj tsis xyeej thiab vim nws tsis xav kom muaj dab tsi tshwm sim rau nws tsev neeg. Thaum ua tshoob tag, leej nyab mus pem txaj, tub tsov lawv loo qab mus. Thaum mus txog pem txaj lawm, ntxhais ntxawm xam zoj hais tias ntshe kawg tua tub tsov xwb thiaj li dim. Tsis tua nws hnub no los nws yog tsov xwb yeej yuav muaj ib hnub yus yeej yuav tsum raug tsov noj. Ntxhais ntxawm ntsiab nkaus rab riam nram taw txaj thiab nkaug kiag tub tsov lub plab, ua cas tawm plaws ib tug tub huab tais zoo zoo nraug thiab siab ntshua. Tub tsov uas yog tub huab tais thiaj li hais rau ntxhais ntxawm tias, “Koj niam ua koj tsaug nawb qhov koj pom no ces yog kuv tus kheej tseeb tiag. Txij no mus kuv mam coj peb mus nyob pem vaj hloog huab tais.” Txij thaum tub tsov thiab ntxhais ntxawm tau mus nyob pem vaj loog huab tais, nkawv lub neej nyob tau yam kaj siab lug tsis muaj dab tsi nyuaj siab txog li. Muaj tub ki puv vaj puv tsev. Ua neej tshav ntuj nrig.

9


10

Rev Paj Rose By: Nplas Thoj Ib hnub ib re paj rose liab Lub me siab ces ntsim kub heev Txoj kev seev nco koj tsis muaj Lub siab quaj tsis hnov suab nrov Neeg tsis hnov thiab tsis paub txog Yam nkauj nog tsis muaj neeg khes Lub neej ces zoo txhob xav txog Kua muag nrog thaum txais paj liab Lub me siab quaj seev yuj yees Vim Koj tsis lees koj kev ua txhaum Lam mus maum tsheej rev paj rose Xaaj luag thauj pov ntawm taw rooj Kuv me nplooj siab hlub twb yaj Koj lam npaj paj rose ntxias kuv Koj saib kuv zoo li yooj yim Koj thiaj tsim kuv siab lwj ntsuav Zoo li quav tsis muaj nuj nqis Koj twb tsis khes tab wb yig Ua neej tig rov qab lawm tiag Koj lub niag rose yog cuav xwb Koj siv hlwb tua koj tab zag Thaum kuv tag sim neej lawm tiag Rov pom kiag koj rev paj rose Ua tau hauj thiab meem xaj tshaj Koj res paj tsis muaj qab hau Thov hos sau pov thoob khib nyawb Koj lub siab phem tshaj ntxij nyoog Kuv tuag lawm tsis hnov mob Tsis hnov chob li thaum i lawm Koj mam nyob kawm txoj kev txom nyem Thaum ntuj lem koj mam li paub os mog

10


11

Diam duab no muab los ntawm Shaun Hum Soob Thoj

Tau Txiv Phem By: Nplas Thoj Hnov lub suab nthe thiab suab cem Lub siab phem pom tshwm txhua hnub Tus zoo tub tsis nrog luag muaj Vim koj xuaj thiab liam txaus nkaus Ib tsoom laus hais tsi khes mloog Niag yawg ntxoog muaj nyob yus tsev Ua siab ntev tsis tau tsawg zaus Xum muab xaus zoo dua uv ntxiv Me koj txiv koj txiav wb neej Nyob tsis tsheej, uv tsis tau lawm Wb kev txij nkawm tso tseg li no Ces hnub no, nkauj ntxawm nrog kuv mus Hos koj tus ua txiv mam nyob Mam hais hlob tuaj faib wb neej Mloog kom meej thiab kom tob nawb 11


12

Es hos tshawb wb cov ntaub ntawv Es hos sawv los saib kom tseeb Los taws teeb saib kom pom zoo Tsab koj nroo tias hlob tsis ncaj Kuv yuav maj tawm hauv koj lub neej Yog hais meej ces kuv yuav mus Laj hais lus thiab laj ntsia koj Kuv yuav coj nkauj ntxawm nrog kuv Tseg Me tub Luv nrog koj nyob Txiv hlob, thov nej pab saib me tub Kuv hlub hlub los coj tsis tau nrog mus Thov hais lo lus ua zaum kawg Me tub ntxawg, tsis yog niam phem Vim koj txiv cem thiab koj txiv ntiab Niam ua siab zoo thiab uv npaum twg Txiv txog tsev thaum twg ces kawg nyob nyuaj Tsis quaj los kua muag nrog Tav no lub zog ntaug tas Kuv tub mam nyob os mog Nws lam nrog txiv nyob Koj Txiv hlob mam nrog hlub thiab saib Niam yuav laib mus lawm os nawb‌

12


13

Pib Dua Tshiab By: Nplas Thoj Ua ntej thaum lub teb chaws Nplog tsis tau muaj tsov rog, Hmoob tsis tau khiav teb raws chaw, muaj ib nkawm nkauj nraug tau sib hlub heev. Nkawv txoj kev hlub tau mus deb thiab zoo heev, nyob ruaj li zeb khov li tsua. Tug hluas nraug saib thoob zej zog los yeej tsis muaj leej twg yuav zoo ntxim nws lub siab npaum tus hluas nkauj ntawv li. Tug hluas nkauj saib tag ib tsoom hluas los yeej tsis muaj leej twg piv tau tus hluas nraug ntawv li thiab. Tug hluas nraug yeej npaj siab lawm hais tias nws yeej yuav tsum yuav tus hluas nkauj ntawv xwb thiaj tag. Nws tau teem caij teem nyoog rau tug hluas nkauj thiab cog lus lawm tias noj peb caug tas ces nws mam tuaj mus coj tug hluas nkauj mus ua ib leej zoo tab zag. Tug hluas nkauj zoo siab twj ywm, ua siab ntev tos kom txog lub sij hawm uas tug hluas nraug tau teem tseg. Txoj hmoo tsis muaj, nom tswv tuav tsis tau lub teb chaws ruaj ntseg lawm. Lub teb chaws tau muaj tsov rog thiab pej xeem nyob tsis tau. Nkawv khub hluas nkauj hluas nraug thiaj li tau ib leeg mus ib qho lawm. Koj mus raws koj pab, kuv mus raws kuv pawg yam tsis tau hais ib lo lus ua zaum kawg. Txij hnub uas teb chaw tawg ntawv los ces nkawv ib leeg tsis hnov ib leeg xov thiab hmoo li lawm. Nkawv txoj kev hlub thiaj tau plam li plhua txij hnub ntawv los. Txoj kev hlub uas nkawv muaj zoo yam li cov nplooj qhua uas raug cua tshuab ib daim poob ib sab roob thiab ib daim poob ib sab ha. Cua yim loj ces daim nplooj qhua yim mus deb. Txij li hnub uas nkawv sib ncaim, tug hluas nkauj seev yuj yees nco txog tug hluas nraug thiab txhawj txog tug hluas nraug ua hnub ua hmo. Muaj zoo qab los tsis nco noj, muaj zoo tshiab los tsis nco hnav. Tab txawm muaj zoo hluas tuaj zov los nws yeej tsis nrog luag tham li. Tug hluas nkauj nyob nwg tug hluas nraug ua npau suav tuj toog nrog lub kua muag ntws si laim ntawm sab plhu thiab xav lawm tias yeej yuav muaj ib hnub nkawv yuav tsum tau sib ntsib xwb thiaj li tag. Tug hluas nkauj lub siab quaj dhi seev yuj yees hais tias “Ab, tug neeg kuv hlub, ua cas kuv yuav nco txog koj ua luaj li no es koj puas nco txog kuv li kuv nco koj os. Ncaim ntev tav no, koj nyob li cas lawm xwb. Koj mus nyob rau qhov twg, sab ntuj twg, thiab ua dab tsi lawm xwb?�

13


14

Txawm tug hluas nkauj yuav seev txog tug hluas nraug npaum li cas los tug hluas nraug yeej tsis hnov thiab tsis pom txog li. Sij hawm dhau mus, tus hluas nkauj muaj noob nyoog lawm zuj zus, tab txawm nws yuav laus thiab tsis zoo nkauj li lawm los nws yeej tsis kam tham thiab yuav leej twg li vim nws ntseeg tau lawm tias tug hluas nraug yeej tseem tos nws li nws tos tug hluas nraug thiab. Txoj hmoo muaj, tug hluas nkauj tau tuaj rau teb chaws Meskas. Nyob tau ntev niaj ntau xyoo, tug hluas nkauj tau hnov ib tsab xos hais tias tus hluas nraug tau tuaj txog teb chaws Meskas lawm thiab. Tiam sis tsis muaj hmoo, tug hluas nraug tau muaj cuab muaj yig tas lawm vim xav tias sib ncaim ntev tav no tsis hnov xov thiab hmoo txog tug hluas nkauj li. Tsis paub xyov ciaj los tuag. Tug hluas nraug thiaj tau muaj txij muaj nkawm, pib nws lub neej yam tsis soj qab nug moo txog tus hluas nkauj lawm. Tu siab nrho, txoj kev hlub dawb paug thiab dawb huv uas tug hluas nkauj muaj muab rau tug hluas nraug ces raug rhuav tshem tas nrho. Ntseeg tsis tau hais tias tus neeg uas nws ib txwm hlub thiab tos ntsoov, hnub no yuav hloov tau siab thiab yuav ua tau lub siab phem rhuav cov lus cog tseg thiab rhuav txoj kev hlub uas nkawv muaj yav tas ua ke. Nyob tsis tau tsawg xyoo tom qab, muaj ib hnub tug hluas nkauj txawm hnov lub xoov tooj nrov thiab nws tau teb tias, “Nyob zoo os”. Hnov lub suab txiv neej teb nws, “Nyob zoo thiab os, koj puas yog Tshav Ntuj?” Tug hluas nkauj kua muag ntws sis laim, cas yog lub suab uas nws nco ntsoov tsis ploj. Nws xav zog tias puas yuav yog tus neeg uas nws tos tos. Nws nug, “Koj puas yog Tshaj Lij?” Tug hluas nraug kua muag teev yuj yees thiab teb tias, “Kuv yog Tshaij li mas. Ntuj tav no, koj tseem nco tau kuv lub suab thiab lod?” Tshav Ntuj teb tias, “Twb tsis hais koj lub suab, koj tus kheej thiab lub ntsej muag luag ntxhi, tus yam ntxwv, kev hais lus, txhua yam ntawm koj, kuv tseem nco ntsoov tsis ploj txog hniaj hnub no.” Tom qab ntawv, nkawv rov pib txhua yam tshiab, Tshaj Lij tsis muaj hmoo, tau plam nws sev. Tab sis muaj hmoo nyob tau tsis ntev, nws rov ntsib Tshav Ntuj. Txij hnub nkawv rov sib ntsib, nkawv thiaj li tau pib nkawv txoj kev hlub tshiab. Nyob sib hlub, mus sib tshua. Nyob sib puag, mus sib ua luag. Ua neej sib hlub, nyob laus nkoos, nreg pas puj pawv ua ib ke. Ua neej kaj siab lug, tshav ntuj li nrig 14


15

Vim Kuv Zoo Li Poj Ntxoog By: Nplas Thoj Chim lub siab vim tsis tau koj. Luag tuaj coj koj khiav ntawm kuv. Vim kuv puv thiab tsis haib txaus. Koj siab nkhaus thiab lim hiam tshaj. Koj twb npaj siab tso kuv ntxov. Koj tsab xov koj xa tuaj kuv. Yam tus muv chob nkaus kuv siab. Cem kuv tias tsis zoo nkauj. Tus hluas nkauj, koj nrog nyob no. Es nws ho haib npaum li cas. Kuv xav mas, poj niam zoo tib yam. Thaum hnav zam ces yeej haib tag. Ntshe koj mag khaws koob lawm xwb. Thov txhob npwb thiab txhob ruam. Tsis txhob lam thuam kuv rau luag mloog. Txawm zoo li poj txoog los muaj siab ntsws. Wb kev tws vim koj xaiv luag Kuv siab tsis muag li yav thauv Nyob hauv siab tsis muaj koj lawm Yuav tshem koj tawm hauv siab Kuv tu siab nrho thaum koj cem Tias kuv phem nkauj thiab tsis haib Kuv mam saib seb koj yuav zoo li cas Muab xav mas ua koj tsaug Hnub no, kuv taug kev tshav ntuj lawm tiag os.

15


16

Hmoob Kev Sib Hlub By: Nplas Thoj Vim kev ua tsov rog Hmoob thiaj li tau nrog luag sib tua Me nkauj sua tau tag sim neej Txiv Vam Meej khiav tsis dhau Peb muaj ntau tus tuag rau pluav rog no Tus ho raug tshuaj, tsis hnov los muaj Tus tau muaj hmoo khiav dhau Ces hla dhau dej rau sab Thaib Mus ua Hmoob Thaib thiab Hmoob Nplog Li yog ces los yog Hmoob tib yam, Peb muaj kev vam thiab kev sib pab Hnub no peb nyob thoob ntiaj teb Cov tseem ua teb los muaj Cov muaj hmoo tuaj rau teb chaw no Ces ho noj nyiaj poob teb chaws Sawv daws sib sau tuaj nyob ib lav Tuaj nrog luag pov npav, ua nom ua tswv Nrog tsoom fwv sab laj Yuav npaj siab rov mus pab cov nyob Los Tsuas Cov tub ntxhais hluas txawj ntse Tuav rawv Hmoob npe dhia ua nom Hmoob niam Hmoob txiv pom mas zoo siab tshaj Nrog luag sab laj, nrhiav kev pab Haiv hmoob Hmoob nyob thoob teb, pab tsis txhua Kev sib tshua ntawv hmoob tsis tu ncua os mog‌

16


17

Pom Nyaj Thiaj Dag By: Paj Vaj Muaj ib hnub, ib khub niam txiv tau nqa nkawd cov nyiaj thiab kub nrov qlij qluaj mus lawm puag saum ib lub roob siab. Nkawd cia siab tias yuav mus ntsib poj saub es thov kom pab nkawd yug ib tug ntxhais. Tau ntev xyoo lawm, nkawd tsuas yog muaj tub xwb. Cov tub niaj hnub mus tua nas tua noog thiab caum hluas nkauj es tsis los tsev li. Leej niam tu tu siab, thiaj li xav tau ib tug ntxhais los pab ua noj ua haus. Khub niam txiv thiaj li tau nce kig kuag mus saum lub roob siab, mus ntsib ib tug poj saub. Nkawd thau cov nyiaj thiab kub los rau nws, quaj lwj quaj liam thov kev pab. Rau li ib txwm mas tus poj saub ntawd tsua yog nyob zov qhov tsua xwb. Nws tsis paub pab li cas. Tiam sis thaum nws pom kiag cov nyiaj thiab kub ci ntsa iab, ces nws thiaj li tau luag nyuj nyav thiab hais rau khub niam txiv hais tias, “Neb tsis txhob txhawj! Kuv yeej pab tau neb kawg. Txhua lub hli xiab, neb yuav tsum nqa nyiaj nqa kub tuaj teev hawm, ces neb yeej muaj ib tug ntxhais xwb.” Yog li ntawd, khu niam txiv thiaj li tau mus tsev thiab npaj kom tau nyiaj ntau. Lub hnub tseem tsis tau tawm, qaib twb qua qua tim npoo ntuj lawm. Leej niam sawv ntxov ntxov los ua tshais hos leej txiv thiab cov tub tseem pw ua qaj qaus nyog saum txaj. Leej niam rau rau siab rauv hluav taws es tshuab tshuab ntsej muag dub tag. Leej niam so so nws cov hws ces nws txawm xav xav, “Twb mus thov thov poj saub lawm, thaum twg mam li muaj ib tug ntxhais los es thiaj tau sib pab.” Ib pliag xwb, leej txiv sawv los. Nws hais tias, “Me koj niam, tsis txhob xav ntau ntau es kav tsij ua mov tsuag tsuag, wb yuav mus teb os.” Nkawd noj mov tag, npaj zaub npaj mov mus nram teb. Hais txog nyiaj txiag xwb ces nkawd yeej tsis txhawj vim muaj txaus noj txaus haus lawm. Tsuas yog qhov ua tsis muaj ib tug ntxhais xwb. Ob peb xyoos dhau mus, khub niam txiv txawm yug tau ib tug me nyuam. Yug los tau ua cas tsis yog ib tug me nyuam ntxhais. Leej niam chim chim siab, rov mus ntsib poj saub. Thaum mus txog saum lub roob siab, leej niam qhov muag dub nciab, di ncauj nplhe laws.

17


18

Qhib Qhov Muag By: Jimmy Xyooj Ua neeg ib zaug tsis ntev txaus Ib tsam laus lawm yeej lig dhau Thaum koj yau, koj yuav tsum paub Me nyuam Taub kuv yuav qhia koj Kom txhob ploj koj lub me ntsiab Kho lub siab kom zoo tshaj qub Yeej tsis pub koj poob ntsej muag Vim peb txuas txoj kev ua ntej Taub pom dej ntws ntawm qhov muag Nws mus puag nws tsev neeg Yeej tsis nkees vim lawv yog Hmoob Tsis muaj coob los khawv haus siab Hlub nws thiab ces xaus li no.

18


19

Vim Txoj Kev Muaj Tsov Rog By: Maiv Thoj Nyob rau lub caij muaj tsov muaj rog hauv teb chaws Nplog, Paj niam thiab txiv thiaj li tau coj nws khiav mus rau Vib Nais. Paj tsev neeg los nyob tau muaj li tsib lub hlis hauv Vib Nais. Lub sij hawm ntawv, Paj tab tom muaj li kaum rau xyoo. Nplooj tau tuaj pom Paj zoo nkauj thiab nquag heev. Nplooj txawm cia li nyiam Paj heev, xav tau Paj los ua Nplooj tus poj niam. Nws cia li tuaj zij Paj mus yuav lawm. Nkawv sib yuav tau ze ib lub hlis ces cov nom tswv txawm hais kom Hmoob khiav tsov khiav rog mus rau Meskas. Paj niam thiab txiv thiaj li ua ib siab mus Meskas lawm. Hos Nplooj tsev neeg, lawv tsis kam mus Meskas ces lawv thiaj li tau khiav mus rau teb chaws Thaib. Nplooj tsev neeg, lawv los nyob hauv lub zos Qhov Tsua, nyob rau Thaib Teb. Paj tsis muaj ib tug kwv los ib tug tij nyob rau hauv lub zos ntawd li. Paj zoo li ib tug ntxhais ntsuag uas tsis nrog luag muaj kwv muaj tij vim nyias ib leeg mus ib qhov thiab niam txiv los tau mus lawm ib tsab teb. Paj los ua neej nrog Nplooj nyob hauv lub zos Qhov Tsua no tau plaub xyoos, nkawv muaj ib tug tub thiab ib tug ntxhais. Paj rau siab khwv rau nkawv lub neej tab sis Nplooj yeej tsis pab Paj li. Nplooj yog ib tug neeg uas nyiam mus ua si heev. Nws yog ib tug neeg uas twb muaj poj niam tub se lawm los tseem ua zoo li ib tug tub hluas uas tsis muaj poj niam me nyuam li. Nws niaj hnub niaj hmo mus ua si, tsis los tab cuab vij zeej rau nws cuab yim neeg kiag li. Paj niaj hnub niaj hmo hais Nplooj los Nplooj yeej tsis yuav li nws hais. Paj tsis hais ces zoo hos yog thaum twg hais ces nkawv tsuas muaj kev sib cav sib tseg xwb. Paj npau taws heev, nws thiaj li tau mus hais Nplooj txiv tias, “Kuv thov koj pab mus hais Nplooj kom nws los nrog kuv khwv noj khwv haus rau wb lub neej thiab.” Nplooj txiv txawm teb ntua tias, “Niag tub ntawd tawv tawv li kuv tsuas yug tau lub cev loj xwb kuv twb hais tsis tau. Koj nrhiav tau li cas rau nej tej niam tub noj ces yuav li ntawv xwb, seem los ho tseg tsis seem los puam chawj. Nws yuav tau noj thiab tsis tau noj los kav liam, yus kav tsij nrhiav rau yus tej niam tub noj xwb.” Paj thiaj rov qab los tsev. Txij ntua hnub ntawv los, nws thiaj li ua kiag ib siab kav liam tsis hais Nplooj lawm vim tias thaum twg hais ces tsuas muaj kev sib cav sib cig xwb. 19


20

Nyob hauv lub vaj lub tsev, hauj lwm sib thiab hnav los Paj yog tus ua tag nrho xwb. Muaj ib hnub, Paj txawm mus ev dej, nws pom ib khub niam txiv tuaj mus ev dej thiab. Tus txiv niam pab hlo tus niam tsug dej. Tus poj niam los niam pab tsaws hlo rau tus txiv ev. Nkawv niam tuav tes hais lus luag ntxhi mus. Paj thiaj li hais rau nws tus kheej tias, “Ua cas yus no es muaj txiv los zoo li tsis muaj li? Ua cas yus tus txiv es niam tsis txawj hlub yus li luag hlub luag tej poj niam?” Paj thiaj li ev dej los txog tsev thiab txo thoob dej cia. Nws txawm pom Nplooj zaum ntawm ib lub tog thiab ua ib tug ntsej muag dub nciab npau taws tsawv. Paj txawm los thov Nplooj kom muab ib qhov nyiaj rau nws coj mus yuav zaub los ua noj. Nplooj txawm hais ib tug heev hlo npau taws tsawv rau Paj tias, “Kuv twb ua nyiaj poob tas lawm. Koj tsis txhob los hais hais kuv. Kuv twb tsis muaj nyiaj.” Paj thiaj li teb Nplooj tias, “Koj puas paub tias nyiaj txiag khwv nyuab npaum li cas. Ua cas koj thiaj muaj nyiaj txiag mus ua si poob tas lawm? Koj puas paub tias ib hnub no peb cov niam tub twb tsis tau dab tsi noj li? Peb tsuas noj mov kib xyaw roj xwb na.” Paj thiab Nplooj, nkawv sib cav sib ceg tsis muaj tus yeej tus swb ces ua rau Nplooj npau taws heev. Nplooj thiaj li muab Paj ntaus ua rau nws sab npab doog ntsuab tas. Paj quaj quaj thiab hais rau Nplooj tias, “Niag ntsej muag, kuv yeej tsis xav yuav koj li lawm os.” Nplooj txawm teb Paj tias, “Koj niag poj niam ko yuav khiav mus qhov twg los kav tsij khiav mus.” Paj thiaj li tau khiav mus lawm. Nplooj tsis cheem Paj vim tias Nplooj yeej paub tias txawm li cas los Paj yeej yuav khiav mus tsis tau. Paj thiaj li tau khiav mus tom tsev teb, mus zaum ntawm ib yav ntoo. Paj quaj quaj thiab hais rau nws tus kheej tias, “Ua cas es kuv niag txiv yuav siab phem ua luaj, cias kuv muab kiag nws nrauj es mus yuav kiag ib tus tshiab xwb. Aj, yus yuav mus ua lub neej tom ntej los ntshe tsam ib me pliag nws yuav tsis zoo thiab yus twb los yug muaj me tub me nyuam rau nws lawm. Yus los txawm tsis nrog luag muaj kwv muaj tij thiab niam txiv los tseem nyob deb ua luaj no ces puam chawj, lam ua ib siab lau.” Nws thiaj li ua ib siab rov qab mus tsev, lam mus nyob ntsauv tej me nyuam.

20


21

Cov sau ntawv: Jimmy Tub Ntxawg Xyooj Kuv yog Tub Ntxawg Xyooj (Jimmy Xiong). Kuv kawm ntawv nyob pem California State University, Fresno. Lub sij hawm no, kuv tab tom kawm mus txais kuv daim undergraduate degree rau Communications nrog rau Hmoob minor. Thaum kuv kawm tiav bachelor’s degree, kuv kuj tseem xav mus kawm ib daim master’s degree rau Library Science. Tsis tas li ntawv, kuv tseem yog tus Secretary rau lub Hmong Language Club nyob pem California State University, Fresno. Thaum twg kuv khoom, kuv nyiam ntaus tennis, txawb football, thiab mloog nkauj. Kuv tau ntaus tennis tau ntau xyoo nrog kuv cov tij laug thiab phooj ywg. Thaum kuv tseem nyob high school, kuv yog tus zeeg peb hauv Varsity singles, hos zeeg ib hauv Varsity doubles. Thaum ntawd, kuv kuj yog ib tug thawj coj rau kuv pab neeg ntaus tennis. Hais txog ntawm football, kuv nyiam ua si nrog kuv cov tij laug. Kuv muaj peb tug tij laug uas lawv sawv daws nyiam nrog kuv txawb football. Thaum kawg no, kuv los kuj nyiam mloog nkauj thiab. Kuv nyiam mloog txhua txhua genre uas kuv nyiam xwb.

Maiv Thoj Nyob zoo, kuv yog Maiv Thoj. Kuv yug nyob rau Thaib Teb. kuv tsev neeg, peb tau tuaj rau teb chaws Meskas hauv xyoo 2004. Tam sim no, kuv tab tom kawm mus rau sab kev ua lag luam (business) huav lub tsev kawm Californial State University of Fresno. Kuv nyiam lej (number) es kuv thiaj muaj lub zeem muag xav mus kawm rau sab kev ua lag luam xws li yog mus ua ib tug accountant. Kuv yeej nyeem tau ntawv Hmoob, tab sis nyeem tsis tau ceev ceev xwb vim tias kuv tseem xav txog cov suab seb nws yuav nyeem li cas. Qhov nyuaj tshaj yog cov lus ua kuv tsis tau hnov dua los sis tsis tau pom dua. Kuv yeej sau tau ntawv Hmoob, tab tsis yuav muaj tej txhia lus uas kuv yuav yuam kev vim tias kuv tsis paub yuav siv tus tsiaj ntawv twg, tseem ceeb tshaj yog cov lus uas muaj cov tsiaj ntawv no: nr, nc, nts, ntx, ntxh, thiab ntsh. Txawm tias kuv sau tau ntawv Hmoob yuam kev zog los yog muab kev nyeem ntawv Hmoob thiab kev sau ntawv Hmoob coj los sib piv ces kuv xum sau ntawv Hmong vim tias kuv paub sau dua li nyeem.

21


22

Nplas Thoj Kuv yog Nplas Thoj, sam sim kawm ntawv rau pem California State University of Fresno. Kuv lub hom phiaj yog kawm ua ib tug xib fib qhia ntawv. Dhau ntawv lawm, kuv kuj kawm ntawv hmoob ua Hmong Minor thiab. Kev sau ntawv hmoob thiab nyeem ntawv hmoob yog ib yam uas kuv nyiam dua ntais. Kuv nyiam nyeem hmoob dag neeg, mloog nkauj hmoob, thiab nrog tej laus tham thaum kuv tsis muaj dabtsi ua. Rau kuv mas kev kawm ntawv Hmoob, Kuv kawm tsis dua, nyeem tsis txaus. Yim nyeem yim xav nyeem, yim xyaum lus hmoob yim xav hais. Lus Hmoob zoo nkauj thiab zoo mloog heev.

Nub Ci Muas Kuv muaj 21 xyoos hab yog tug hlub ntawm kuv tsev neeg. Kuv kawm ntawv huv California State University of Fresno. Taam sim nuav, kuv taab tom kawm sau ntawv xuv xwm hab nyum txug Public Relations. Kuv lub hom phaj thaum kuv kawm ntawv taag yog rov lug paab kuv haiv neeg Hmoob nyob huv lub zog Fresno. Tsis taag li hov, kuv yuav moog ua hauj lawm huv ib lub agency xws le moog paab tsim tej yaam khoom kws neeg nyam es txhaj le paab tau lub koos hum dlha. Ca sab tas mej txhua tug yuav muaj kev lom zem nyeem cov paaj huam hab dlaab neeg nuav.

Paj Vaj Kuv tab tom yog ib tug me nyuam kawm ntawv nyob hauv California State University of Fresno. Kuv lub hom phiaj kawm ntawv yog saib txog ntawm ntiaj teb, zej zog, thiab kab mob kev nkeeg. Tsis tas li ntawv, kuv kuj kawm ntawv Hmoob thiab ntawv Mev. Kuv muaj ib lub zeem muag uas yuav los ua ib tug kws txhais lus rau kev kho mob. Nyob rau lub sij hawm no, kuv yog ib tug thawj coj ntawm lub “Hmong Language Club� nyob rau hauv Fresno State. Kuv muaj siab pab txhua leej txhua tus thiab nrog rau lwm haiv neeg. Lub sij hawm kuv tsis kawm ntawv los si tsis ua hauj lwm, kuv nyiam mus ncig ua si thiab noj mov nrog kuv cov phooj ywg. Kuv txawj nyeem thiab sau ntawv Hmoob. Kuv yeej hais lus Hmoob ib txwm, tab sis tsis paub tseeb txog ntawm kev sau thiab nyeem ntawv Hmoob. Vim muaj lub Hmoob Minor uas tsim tawm los ntawm Dr. Nkauj Hli Yaj nyob rau hauv Fresno State, es kuv thiaj li muaj lub hwj tsam kawm ntawv Hmoob.

22


23

Shaun Hum Soob Thoj Kuv yog Hum Soob Thoj, yog tug kho ntawv thiab muab duab. Kuv kuj yog ib tug activity director rau lub Hmong Language Club at Fresno State. Thaib Teb yog lub teb chaws kuv tau yug nyob rau hauv. Kuv thiab kuv tsev neeg, peb tau tuaj nyob teb chaws Meskas rau xyoo 2005. Kuv lub high school yog Clovis West. Tom qab lav ntawv high school lawm, kuv mus Fresno City College ces mam li txav tuaj kawm rau California State University of Fresno. Kuv lub hom phiaj yog kawm txog sab Management of Information System. Thaum kuv muaj sij hawm, kuv nyiam mloog nkauj, saib yeeb yaj kiab, los sis saib txog Hmoob li kev cai thiab teej tug.

Yeeb Vaj Kuv yog ib tug ntxhais yug nyob rau sab Thaib Teb. Kuv tsev neeg, peb tau tsiv tuaj rau teb chaws Meskas hauv xyoo 2004. Kev kawm ntawv Aas Kiv nyuaj kawg nkaus rau kuv, vim muaj qee lo lus kuv tus kheej paub tsis txog. Txawm hais tias kuv niam thiab txiv tsis paub ntaub tsis paub ntawv los kuv muaj lub zeem muag kawm kom tau ua ib tug Nurse. Kuv lub neej nyob rau teb chaws no ua rau kuv xav siv lub hwj tsam no kawm seb kuv lub zeem muag mus deb npaum cas.

23


Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.