2018
● Kotły
na paliwa stałe ● Kanalizacja ● Zawory termostatyczne ● Odkurzacze centralne ● Pompy ciepła ● Połączenia rurowe ● Wentylacja ● Szkolenia
nr 82018
Spis treści Kocioł na piątkę - 4 ZMK SAS - 7 Ferroli - 8 TIS - 10 ATMOS - 11 Paliwo z jakością - 12
Spis treści
Najlepiej ciągnie Husky - 13 Grawitacja w bloku - 14 Zabezpieczenie kotła - 17 Pompa ciepła pod kontrolą - 18 Sztywne złącza - 20 Pompa ciepłą w ogrzewaniu - 22 Instalacje tryskaczowe - 24 Centrala z pompą ciepła - 26 Bez przecieku - 28 Pompy w studni - 30 Gaz pod kontrolą - 32
ISSN 1505 - 8336
Szkolenia - 35
nakład: 11 015 egzemplarzy
Praktyczny dodatek „Magazynu Instalatora“
Wydawnictwo „TECHNIKA BUDOWLANA“ Sp. z o.o., 80-156 Gdańsk, ul. marsz. F. Focha 7/4. Redaktor naczelny Sławomir Bibulski Z-ca redaktora naczelnego Sławomir Świeczkowski kom. +48 501 67 49 70, (redakcja-mi@instalator.pl) Sekretarz redakcji Adam Specht Marketing Ewa Zawada (marketing-mi@instalator.pl), tel./fax +48 58 306 29 27, 58 306 29 75, kom. +48 502 74 87 41. Ilustracje: Robert Bąk Materiałów niezamówionych nie zwracamy. Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i redagowania tekstów. Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń.
www.instalator.pl
ABC Magazynu Instalatora
nr 82018
ABC urządzeń grzewczych c.o. na paliwa stałe
Kocioł na piątkę Ostatnie lata przyniosły bardzo duży postęp w zakresie poprawy efektywności energetycznej i ekologicznej (minimalizacji emisji zanieczyszczeń) urządzeń grzewczych na paliwa stałe o mocy poniżej 1 MW, a więc zaliczanych do grupy tzw. instalacji spalania małej mocy. Intensywne, innowacyjne przedsięwzięcia podjęte przez producentów urządzeń grzewczych, zwłaszcza kotłów c.o., zaowocowały wdrożeniem do produkcji i wprowadzeniem na rynek kotłów opalanych, zarówno paliwami węglowymi - odpowiednimi sortymentami węgla (groszek, orzech, tzw. ekogroszek, ekoorzech, „kwalifikowane paliwa” o nazwach własnych nadanych przez producenta), jak i stałymi biopaliwami/paliwami biogenicznymi, czyli biomasą drzewną w formie drewna kawałkowego -„kłód”, brykietów i peletów drzewnych. Na łamach „Magazynu Instalatora” omówiono już rozporządzenia wprowadzone przez Komisję Europejską UE związane z dyrektywą „ekoprojekt”, które będzie obowiązywać od 1 stycznia 2020 r. (Rozporządzenie Komisji UE 2015/1189 z dnia 28 kwietnia 2015 r. w sprawie wykonania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/125/WE w odniesieniu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla kotłów na paliwo stałe), i dyrektywą w odniesieniu do etykiet efektywności energetycznej dla kotłów na paliwo stałe obowiązujące już od 1 kwietnia 2017 r. (Rozporządzenie Delegowane Komisji UE 2015/1187 z dnia 27 kwietnia 2015 r. uzupełniające dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/30/UE w odniesieniu do etykiet efektywności energetycznej dla kotłów na paliwo stałe i zestawów zawierających kocioł na paliwo stałe, ogrzewacze dodatkowe, regulatory temperatury i urządzenia słoneczne).
4
Od 26 września 2019 r. ulegnie zmianie format etykiety (zakres klas). Zakończone zostały już prace w Europejskim Komitecie Normalizacyjnym (CEN) nad pakietem norm dotyczących badania ogrzewaczy pomieszczeń (pieców, kominków, kuchni - pakiet norm prEN 16510) na paliwa stałe oraz nad nowelizacją normy PN-EN 303:52012 (prEN 303-5:2018), które będą zharmonizowane z ww. rozporządzeniem Komisji UE 2015/1189 i 2015/1185. Ukazały się też krajowe uregulowania prawne w odniesieniu do standardów emisji dla nowo wprowadzanych do obrotu kotłów na paliwa stałe o mocy do 500 kW w postaci Rozporządzenia Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 1 sierpnia 2017 r. w sprawie wymagań dla kotłów na paliwo stałe (Dz. U. poz. 1690, Warszawa, dnia 5 września 2017 r.). Rozporządzenie to zostało wprowadzone z dniem obowiązywania od 1 października 2017 r., obowiązuje od 1 lipca br. Jednak z uwagi na niewłaściwe wykorzystywanie jego przepisów obecnie (stan na lipiec 2018 - przyp. red.) rozporządzenie jest w trakcie procedury nowelizacji, jego przepisami zostaną objęte m.in. kotły na biomasę niedrzewną, za wyjątkiem kotłów z ręcznym zasilaniem balotami słomy. Zawarte w powyżej wspomnianym Rozporządzeniu Ministra Rozwoju i Finansów (Dz. Ustaw, poz. 1690, Warszawa, dnia 5 września 2017 r.) wymagania granicznych wartości emisji CO, OGC i pyłu dla kotłów z ręcznym i automatycznym zasilaniem paliwem stałym są tożsame z wymaganiami określonymi dla tego samego typu kotłów najwyższej klasy 5 zgodnie z normą PN-EN 303-5:2012. Prace nad powyższymi uregulowaniami unijnymi i krajowymi oraz ich wprowadzenie do
www.instalator.pl
nr 82018
www.instalator.pl
Magazynu Instalatora
zasilaniem paliwa, zarówno węglowych, jak i opalanych peletem drzewnym. Podstawową przyczyną tego stanu rzeczy jest przyszłość rynku kotłów na paliwa stałe determinowana zapisami podejmowanych uchwał antysmogowych, które jednoznacznie preferują kotły z automatycznym zasilaniem paliwem. Analiza parametrów jakościowych kotłów znajdujących się już na ww. listach oraz będących w trakcie procedury naboru wykazuje, że zarówno kotły z automatycznym zasilaniem, jak i ręcznym zasilaniem charakteryzują się nie tylko nowoczesnymi konstrukcjami, które daleko odbiegają od dotychczasowych rozwiązań swoją formą, designem, ale przede wszystkim zastosowanymi technicznymi rozwiązaniami organizacji procesu spalania oraz systemami sterownia jego prowadzeniem, a także materiałami. Każdy z nich spełnia podstawowe wymagania technologii BAT (ang. Best Available Technology) w odniesieniu do spalania paliw stałych w urządzeniach grzewczych małej mocy. Zgłoszone kotły zasilane automatycznie peletem drzewnym - kotły peletowe spełniające wymagania klasy 5 wg PN-EN 303-5:2012 i dostępne obecnie na rynku, o mocy cieplnej 10,2 do 60,7 kW - charakteryzują się sprawnością energetyczną od 88 do 97%, emisją CO od 1,6 mg/m3 do 336,0 mg/m3, OGC od 0,0 mg/m3 do 14,0 mg/m3 oraz emisją pyłu od 5,0 mg/m3 do 32,0 mg/m3. Podobnie wysokimi parametrami jakościowymi charakteryzują się kotły węglowe z automatycznym zasilaniem w paliwo. Dostępne obecnie na rynku kotły węglowe z palnikiem retortowym, o mocy cieplnej od 10 do 34 kW, charakteryzują się sprawnością energetyczną od 88 do 94,40%, emisją CO od 0,8 mg/m3 do 444,0 mg/m3, OGC od 0,2 mg/m3 do 6,4 mg/m3 oraz emisją pyłu od 8,7 mg/m3 do 40,0 mg/m3. Należy podkreślić, że w badaniach atestacyjnych kotły te były zasilane specjalnym paliwem węglowym, tzw. ekogroszkiem lub paliwami z nazwami firmowymi producentów, o
5
ABC urządzeń grzewczych c.o. na paliwa stałe
obowiązywania, a także uchwalenie przez sejmiki wielu województw tzw. uchwał antysmogowych spowodowały zintensyfikowanie prac nad nowymi konstrukcjami kotłów na paliwa stałe (kopalne, stałe biopaliwa, które muszą spełnić określone wymagania, by mogły być oferowane na krajowym i unijnym rynku). A jak wiadomo, polska branża producencka urządzeń grzewczych na paliwa stałe wprowadza najwięcej kotłów na to paliwo w całej UE (ponad 170 tys. sztuk rocznie). Rezultatem tych innowacyjnych działań jest przede wszystkim coraz większa populacja wysoko sprawnych energetycznie i niskoemisyjnych kotłów z automatycznym zasilaniem paliwem stałym: kotłów węglowych z palnikiem retortowym oraz kotłów peletowych zasilanych peletem drzewnym. Niektóre kotły zasilane peletem drzewnym polskich producentów znajdują się na liście BAFA urządzeń grzewczych, które mogą być instalowane w sektorze komunalno-bytowym w Niemczech. Potwierdzeniem wzrostu populacji wysoko sprawnych kotłów małej mocy na paliwa stałe (węgiel i biomasę drzewną) jest rosnąca liczba zgłoszonych urządzeń grzewczych na listę klasy 5 oraz zgłoszeń na listę TOPTEN 2016 i TOPTEN 2017, czyli kotłów już spełniających wymagania Rozporządzenia Komisji (UE) 2015/1189 w ramach konkursu TOPTEN. Kotły grzewcze na paliwa stałe organizowanego przez Polska Izbę Ekologii oraz Fundację na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii (www.topten.info). W tym roku naborem do konkursu objęto kotły na paliwa stałe o mocy cieplnej do 500 kW. Każda z tych list ma oddzielne grupy kotłów zasilanych paliwami węglowymi i stałymi biopaliwami, z ręcznym i automatycznym zestawieniem. Listy zawierają podstawowe i istotne parametry, niezbędne dla potencjalnego inwestora - właściciela indywidualnego gospodarstwa domowego. Na uwagę zasługuje, jak wspomniano powyżej, przewaga zgłaszanych kotłów z automatycznym
ABC
ABC urządzeń grzewczych c.o. na paliwa stałe
ABC Magazynu Instalatora
nr 82018
stosunkowo niskiej zawartości popiołu, zazwyczaj poniżej 5-6%, wartości opałowej powyżej 28 MJ/kg (w stanie suchym) i niskiej zawartości podziarna (zazwyczaj 5% poniżej 4/5 mm). Gwarantem pracy nowoczesnego, wysoko sprawnego kotła na paliwa stałe (zwłaszcza z automatycznym zasilaniem paliwem) i użytkowania zgodnie z parametrami zadeklarowanymi przez producenta, a potwierdzonymi przez stronę trzecią - laboratoria akredytowane w PCA, jest jego eksploatacja w układzie odpowiednio dobranej instalacji kominowej i przy stosowaniu paliwa określonego w ww. dokumentach. W tym miejscu należy podkreślić wagę doboru mocy cieplnej kotła do zapotrzebowania na ciepło budynku mieszkalnego (jego efektywność energetyczną). Optymalnym rozwiązaniem jest jego uprzednia termomodernizacja, która znalazła swoje miejsce w aktualnych działaniach KPOP jako rządowy program termomodernizacji #PolskaBezSmogu 2018-2027. Szczególnej wagi przed eksploatacją zakupionego kotła (optymalnie w trakcie jego instalacji) nabiera sprawdzenie instalacji kominowej po wymianie kotła, zarówno pod względem konstrukcji i wymiarów, jak i materiału, z którego są wykonane. Spaliny odprowadzane z wysoko sprawnych kotłów charakteryzują się stosunkowo niską temperaturą (na granicy punktu rosy), co może grozić zniszczeniem nie tylko komina, ale także ścian konstrukcyjnych budynku. Dlatego producenci kotłów zalecają stosowanie odpowiednich, stalowych wkładów kominowych. Oczywiste jest też, że instalacja spalania, kocioł - komin, powinna być poddawana okresowemu czyszczeniu i konserwacji. W przypadku kotła producenci oferują swoje usługi poprzez własnych instalatorów, ponadto kotły te zazwyczaj objęte są minimum 5-letnią gwarancją. Kominy winny też być czyszczone i kontrolowane, najlepiej przez służby kominiarskie.
6
Niestety nawet najlepiej skonstruowana instalacja spalania, kocioł - komin, nie zapewni oczekiwanych efektów energetyczno-ekologicznych, jeżeli nie będzie stosowane odpowiednie paliwo zalecane przez producenta w dokumencie DTR. Paliwa węglowe dla sektora komunalno-bytowego powinno być standaryzowane odpowiednimi uregulowaniami prawnymi. Nowela ustawy o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw została przyjęta przez Sejm RP 5 lipca br., eliminuje ona z rynku paliw węglowych muły, flotokoncentraty; wprowadza świadectwa jakości paliw oraz kary pieniężne za nieprzestrzeganie przepisów przez przedsiębiorstwa oferujące paliwa dla sektora komunalno-bytowego. Prowadzone są prace nad rozporządzeniem Ministra Energii do tejże ustawy wymagań jakościowych dla paliw stałych spalanych w gospodarstwach domowych oraz w instalacjach o mocy cieplnej poniżej 1 MW, czyli w kotłowniach przy budynkach mieszkalnych, szkołach, szpitalach. Każda nowa inwestycja, to konieczność poniesienia określonych kosztów. Wiadomo, że zawsze jest „coś za coś” lub „z niczego może być tylko nic”. Nowe instalacje spalania paliw stałych to koszt kotła, ewentualnego zbiornika akumulacji ciepła, instalacji kominowej czy też wymiana instalacji c.o. w budynku. Szacuje się, że cena wysoko sprawnego automatycznego kotła węglowego o mocy cieplnej ok. 25 kW to 12 000-15 000 PLN, kotła peletowego 12 000-19 000 PLN, a kotła z ręcznym zasilaniem paliwem wraz ze zbiornikiem akumulacji ciepła to ok. 15 500 PLN. Dlatego konieczne jest zewnętrzne wsparcie finansowe dla osób fizycznych, właścicieli indywidualnych budynków jednorodzinnych, w ramach odpowiednich strategicznych, ogólnokrajowych programów eliminowania niskiej emisji z sektora komunalno-bytowego, a nie tylko lokalnych czy regionalnych programów. dr inż. Krystyna Kubica
www.instalator.pl
ABC Magazynu Instalatora
nr 82018
ZMK SAS cjonalny, a zarazem prosty w obsłudze sterownik TECH ST-580zPID z opcją rozbudowy o moduł Ethernet ST-505 lub WiFi RS i zdalnej obsługi przy pomocy aplikacji eModul. Alternatywnym modelem, który także przeznaczony jest do niewielkiej kotłowni jest kocioł peletowy BIO COMPACT. Ta ceniona przez użytkowników konstrukcja wymiennika ciepła z wykorzystaniem układu poziomych płomienówek, została wzbogacona o nowe moce: 15, 20 i 25 kW. Dodatkowo obecne na rynku od ponad roku modele o mocach 10 i 12 kW uzupełniono o wersję z czopuchem do góry, co jeszcze bardziej ułatwia montaż. Starając się sprostać wymaganiom klientów ciągle udoskonalamy nasze produkty i poszerzamy ofertę, dlatego trwają prace nad wersją tego kotła na ekogroszek - model COMPACT. Decydując się na wymianę kotła warto rozważyć zakup z dotacją. Powyższe modele kotłów SAS spełniają wymagania 5 klasy oraz ekoprojektu (EcoDesign) i kwalifikują się do programów dofinansowań. Michał Łukasik
ekspert Michał Łukasik ZMK SAS www.sas.busko.pl
www.instalator.pl
☎
500 264 925
@ michal.lukasik@sas.busko.pl
7
ABC urządzeń grzewczych na paliwa stałe
Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom klientów firma SAS przygotowała dwa nowe modele kotłów w atrakcyjnych cenach i bogatym typoszeregu (12 - 36 kW) - SPARK na eko-groszek i BIO SPARK na pelet. Niewielkie wymiary - szczególnie wysokość oraz prosta obsługa umożliwiają montaż w niskiej kotłowni, dzięki czemu kotły z nowej serii sprawdzą się zarówno w niewielkich kotłowniach w nowo budowanych domach jak i modernizowanych niskich pomieszczeniach. Kotły SPARK wyposażone są w podajnik nowego typu - retortę stałą (spalanie ekogroszku), natomiast w kotłach BIO SPARK zastosowano sprawdzony z pozostałych kotłów peletowych SAS samoczyszczący palnik MULTI FLAME wyposażony w system kontroli przepływu powietrza Air Flow Control oraz fotokomórkę (czujnik ognia). Nowoczesne rozwiązania pozwalają na precyzyjne sterowanie procesem rozpalania oraz spalania paliwa w oparciu o bezpośredni obraz stanu paleniska. Kotły zostały wyposażone w funk-
ABC Magazynu Instalatora
nr 82018
ABC urządzeń grzewczych na paliwa stałe
Ferroli Termokominki oraz kotły z płaszczem wodnym na pellet firmy Ferroli to nowoczesne, automatyczne urządzenia grzewcze, o ciekawym wyglądzie, przeznaczone do instalacji nie tylko w pomieszczeniu kotłowni, lecz również w pokojach i salonach. Urządzenia zapewniają bezobsługową pracę, również kiedy nie ma właściciela w domu. Urządzenia grzewcze na pellet Ferroli poddają się programowaniu, tak jak każde inne urządzenia grzewcze, mogą pracować w cyklu automatycznym lub manualnym. Pracują w układzie grzewczym zamkniętym oraz otwartym. Ponadto zostają zachowane wszelkie normy czystości spalania narzucone dla paliw stałych. Wszystkie termokominki Ferroli posiadają własny zasobnik na pellet. Termokominki na pellet Ferroli (TERMO MODENA, BRETA, BIOPELLET) to urządzenia wyposażone w pompę obiegową, naczynie wzbiorcze, zawór bezpieczeństwa, a automatyka urządzenia pozwala na ogrzewanie jednego obiegu grzewczego, a także podgrzewanie wężownicowe zasobnika ciepłej wody użytkowej. Jako jedyni na rynku polskim posiadamy urządzenie (model BIOPELLET PLUS) z wbudowanym zasobnikiem c.w.u. o pojemności 100 l. ● TERMO MODENA 13 (fot. 1) - termokominek z płaszczem wodnym (ECODESIGN): znamionowa moc cieplna: 13 kW; idealny dla małych domów i mieszkań; sprawność cieplna eksploatacyjna: > 95,0%; paliwo: pellet
8
o średnicy do 8 mm i długości do 35 mm; jednorazowy zasyp paliwa do zasobnika: ~22 kg; opcjonalny dodatkowy górny zbiornik na pellet 28 kg; wyposażenie standardowe obejmuje pompę obiegową, naczynie wzbiorcze, zawór bezpieczeństwa, termostat; możliwość produkcji c.w.u. poprzez zastosowanie zaworu przełączającego; budowa: termokominek z palnikiem zrzutkowym, samoczyszczącym; ● BIOPELLET 18/24/29/39 (Plus), (fot. 2) - termokominek z płaszczem wodnym do stosowania w instalacjach grzewczych c.o. (ECODESIGN): znamionowa moc cieplna: 18, 24, 29 i 39 kW; modele 18 i 24 kW dostępne również z wbudowanym zasobnikiem c.w.u. o pojemności 100 l BIOPELLET Plus; sprawność cieplna eksploatacyjna: > 95,0%; paliwo: pellet o średnicy do 8 mm i długości do 35 mm; wyposażenie standardowe obejmuje pompę obiegową, naczynie wzbiorcze, zawór bezpieczeństwa, termostat; automatyka i sterowanie: sterownik programowalny tygodniowo, obsługuje standardowo pracę obiegu grzewczego oraz produkcję c.w.u; posiada pilot na podczerwień; budowa: termokominek z palnikiem zrzutkowym, samoczyszczącym; dostępny dodatkowy górny zbiornik na pellet o pojemności 40 kg. ● BRETA 18/24/30 (fot. 3) termokominek z płaszczem wodnym (ECODESIGN): znamionowa moc cieplna: 18, 24 lub 30 kW; sprawność cieplna eksploatacyjna: > 91,0%; paliwo: pellet o średnicy do 8
www.instalator.pl
ABC
nr 82018
80 kg, 17S - 90 kg, 21S - 100 kg; sprawność cieplna eksploatacyjna: > 91,0%; paliwo: pellet o średnicy do 8 mm i długości do 35 mm; praca w układzie zarówno otwartym, jak i zamkniętym; automatyka i sterowanie: sterownik programowalny tygodniowo obsługuje standardowo pracę obiegu grzewczego (z lub bez mieszacza) oraz produkcję c.w.u.; budowa: kocioł grzewczy z palnikiem zrzutkowym, samoczyszczącym; ● SFL pellet 23/30/41/48/55 (fot. 5) - żeliwny kocioł grzewczy z płaszczem wodnym do stosowania w instalacjach grzewczych c.o. (V klasa): znamionowa moc cieplna: 23, 30, 41, 48 i 55 kW; kocioł o budowie żeliwnej, członowej z palnikiem SUN P N; sprawność cieplna eksploatacyjna: > 90,0%; paliwo: pellet o średnicy do 8 mm i długości do 35 mm; praca w układzie zarówno otwartym, jak i zamkniętym; automatyka i sterowanie: sterownik programowalny tygodniowo obsługuje standardowo pracę obiegu grzewczego oraz produkcję c.w.u.; duży zbiornik na pellet: od 140 do 350 kg. Grzegorz Ciechanowicz
ekspert Grzegorz Ciechanowicz Ferroli Poland Sp. z o.o. www.ferroli.com.pl
www.instalator.pl
☎ 694 422 780 @
grzegorz_ciechanowicz@ferroli.com.pl
9
ABC urządzeń grzewczych na paliwa stałe
mm i długości do 35 mm; jednorazowy zasyp paliwa do zasobnika: ~ 30-40 kg; wyposażenie standardowe obejmuje pompę obiegową, naczynie wzbiorcze, zawór bezpieczeństwa, termostat; możliwość produkcji c.w.u. poprzez zastosowanie zaworu przełączającego; budowa: termokominek z palnikiem zrzutkowym, samoczyszczącym; ● BIOPELLET TECH 12/17/21 S (fot. 4) - kocioł grzewczy na pellet do stosowania w instalacjach grzewczych c.o. (ECODESIGN): znamionowa moc cieplna: 12, 17, 21 kW; bardzo kompaktowa budowa przy dużej pojemności zbiornika na pellet 12 S -
Magazynu Instalatora
ABC Magazynu Instalatora
nr 82018
ABC kotłów na paliwa stałe
TIS Flagowy produkt polskiej firmy TIS z Lipska - kocioł TIS Pellet 20 - przeszedł pomyślnie proces badań, otrzymując certyfikat 5 klasy, a dodatkowo znak EcoDesing. To ważna informacja w kontekście rozporządzenia Ministerstwa Rolnictwa, zgodnie z którym od lipca br. w przydomowych kotłowniach można instalować wyłącznie kotły c.o. spełniające unijne normy, czyli posiadające właśnie certyfikaty tego rodzaju. Regulacje ministerstwa dotyczące wprowadzenia unijnej normy PN-EN 303-52012 wynikają z obecności Polski na „czarnej liście” europejskich państw produkujących najwięcej smogu. Kotły 5 klasy, takie jak TIS Pellet 20, zmniejszają emisję szkodliwych substancji nawet o 50% w porównaniu z tradycyjnymi urządzeniami grzewczymi na paliwa stałe. Proces certyfikacji kotła TIS Pellet 20 przeprowadziło łódzkie laboratorium Instytutu Energetyki Cieplnej z Warszawy. Przyznało producentowi z Podlasia certyfikat 5 klasy i EcoDesign. 5 klasa jest zarezerwowana dla systemów cieplnych nowej generacji, bardziej zaawansowanych technologicznie w stosunku do urządzeń klasy 3 i 4, dopuszczonych do użytku. Kocioł TIS Pellet 20 przystosowany jest do zasilania paliwem stałym typu pellet.
Urządzenie zostało wyposażone w palnik z automatycznym zapłonem oraz elektronicznie sterowany system precyzyjnego dozowania paliwa. Komory wykonano z innowacyjnych materiałów kumulujących ciepło. Posiada też ruchomy ruszt ze stali nierdzewnej, który służy do efektywnego i w pełni automatycznego czyszczenia pozostałości ze spalanego paliwa. TIS Pellet 20 należy do jednych z najchętniej wybieranych urządzeń grzewczych TIS. Ze względu na swoje parametry to szczególnie popularne rozwiązanie instalowane w budynkach jednorodzinnych. W związku z tym, że jest bardziej wydajny, jego zapotrzebowanie na paliwo jest też automatycznie mniejsze, co generuje znaczne oszczędności eksploatacyjne. Wiele regionów wprowadziło uchwały antysmogowe, a samorządy realizują projekty dopłat w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych lub Programu Ograniczania Niskiej Emisji. O dofinansowanie mogą strać się osoby, które zamontują w swoim gospodarstwie kocioł spełniający unijne normy, czyli 5 klasy. Kwoty dopłat są zróżnicowane, w zależności od decyzji poszczególnych samorządów, ale wahają się od 50 do nawet 80% całej inwestycji. Tomasz Mańczuk
ekspert Tomasz Mańczuk TIS Sp. z o.o. www.tisgroup.pl
10
☎ 85 888 01 45 @ info@tisgroup.pl
www.instalator.pl
nr 82018
ABC
Magazynu Instalatora
ATMOS którym dochodzi do zgazowania paliwa (drewna lub węgla) z następującym po nim spaleniem powstałych gazów. System spalania gazu wyprodukowanego w kotłach ATMOS gwarantuje wysoką sprawność przekraczającą już nawet 90%, umożliwia również płynne regulowanie ich wydajności w zakresie od 30 do 100%. Paliwem do tych kotłów może być drewno zarówno w postaci dużych polan jak i małych odpadów drzewnych. W kotłach spalać należy suchą masę drzewną, o wilgotności najlepiej do 20%, czyli wszystkie naturalne odpady drewna: polana o długości do 100 cm. Zastosowanie w naszych kotłach mają również węgiel kamienny brunatny i brykiety z biomasy. Kotły ATMOS spełniają najwyższe wymagania ustaw antysmogowych, zgodnie z europejską normą EN 303-5 posiadają certyfikaty najwyższej 5 klasy czystości spalania oraz certyfikaty EKODESIGN = EKOPROJEKT. Tomasz Bączyk
ekspert Mora Polska sp. z o.o. Tomasz Bączyk www.atmos.mora.com.pl
www.instalator.pl
☎ 61 85 52 350 @ handel@mora.com.pl
11
ABC kotłów zgazujących drewno i węgiel
Wraz ze wzrostem cen ropy naftowej, gazu i elektryczności, ludzie szukają alternatywnych rozwiązań ogrzewania budynków. Drewno odpadowe z przemysłu drzewnego oraz z martwych i zniszczonych drzew, np. w skutek chorób szkodników lub niszczącego wiatru, może zostać z powodzeniem zużyte do ogrzewania budynków. Drewno jest również łatwo dostępne i całkowicie odnawialne - oraz tańsze w porównaniu z innymi paliwami. W rzeczywistości oszczędności energii uzyskiwane dzięki ogrzewaniu za pomocą kotła zgazującego drewno lub węgiel mogą często zwrócić pełen koszt zakupu w ciągu zaledwie kilku sezonów grzewczych! I w znacznym stopniu ogranicza emisję szkodliwych związków i pyłów. Kotły ATMOS są skonstruowane do spalania paliwa na zasadzie działania gazogeneratora z pomocą wentylatora wyciągowego, który odprowadza spaliny z kotła oraz dozuje powietrze do kotła. Działanie kotłów ATMOS oparte jest na zasadzie dwustopniowego spalania, przy
ABC Magazynu Instalatora
nr 82018
ABC kotłów na paliwa stałe – radzi Polski Węgiel Dystrybucja
ekoGroszek z jakością Q Firma Polski Węgiel Dystrybucja od 15 lat zapewnia Państwu węgiel i ekogroszek najwyższej jakości. Poświęciliśmy dużo czasu i środków nad badaniami oraz metodami wzbogacenia węgla. Dzięki współpracy z największymi producentami kotłów oraz ich podwykonawcami osiągnęliśmy nasz cel, czyli ekogroszek spełniający normę 5 klasy czystości spalin. Nasz ekoGroszek ekoPROMETEUSZ charakteryzuje się wydłużonym czasem spalania. Dzięki swojej kaloryczności bardzo szybko osiąga dowolną temperaturę i kocioł automatycznie przechodzi w tryb podtrzymania. EkoGroszek ekoSILESIAN ma największą wartość opałową, w związku z czym spalając stosunkowo małą ilość tego produktu uzyskujemy wysoką i długo utrzymującą się temperaturę. EkoGroszek ekoMAGNUM zaś błyskawicznie się rozpala, jego płomień jest wysoki i mocny. Wszystkie nasze ekoGroszki ekoPROMETEUSZ, ekoSILESIAN i ekoMAGNUM można spalać w kotłach z podajnikiem automatycznym - ślimakowym, rynnowym oraz szufladowym. Można stosować je zarówno w kotłach o małej, średniej oraz dużej mocy (np. pow. 150 kW). Spalanie naszych ekoGroszków gwarantuje obniżenie
emisji tlenków węgla, NOx i pyłów. Popiół jest bezspiekowy i sypki przypominjący „popiół z papierosa”. Przy zastosowaniu naszych ekogroszków popielnik czyścimy średnio co 150-200 kg zasypu kotła. EkoGroszki całkowicie się wypalają, nie zanieczyszczając kotła i przewodu kominowego sadzą. Dzięki znakomicie rozbudowanej dystrybucji dostarczamy nasze produkty węglowe w dowolne miejsce w Polsce w przeciągu 48 godzin od zamówienia, zarówno w ilościach detalicznych, jak i hurtowych. Zamówienia można składać poprzez nasz sklep internetowy na stronie: www.pw-d.pl. Po zakupie naszych produktów węglowych każdy klient może liczyć na darmową pomoc techniczną w zakresie prawidłowej regulacji sterownika kotła. Pracę naszego działu technicznego doceniają w szczególności intalatorzy kotłów, którzy użwają naszych ekoGroszków na tzw. „pierwszy zasyp”. Zapraszamy do współpracy wszystkich instalatorów. Zadbaj o zadowolenie swoich klientów i potraktuj współpracę z nami jako dodatkowe źródło przychodu dla swojej firmy. Skontaktuj się z nami! Alicja Harat
ekspert POLSKI WĘGIEL DYSTRYBUCJA SP. Z O.O. www.pw-d.pl
12
☎ 885 555 911 @ info@pw-d.pl
www.instalator.pl
nr 82018
ABC Magazynu Instalatora
Najlepiej ciągnie Husky! wszelkie worki czy dodatkowe filtry, wskutek czego stają się one praktycznie bezobsługowymi urządzeniami. Ma to również inne zalety, brak dodatkowych worków i filtrów oznacza również, że moc ssąca w całym okresie użytkowania pozostaje na takim samym poziomie. Odkurzacze Husky Automatic to także maksymalne bezpieczeństwo czystej instalacji z uwagi na fakt, że do instalacji wyposażonych w te jednostki można wciągać wodę, istnieje możliwość jej przepłukania oraz dezynfekcji. ● Instalacja systemu rur System rur w instalacjach wyposażonych w jednostkę z serii Husky Automatic wykonuje się w bardzo podobny sposób jak instalację wyposażoną w jednostkę centralną do pracy na sucho. Jedynymi różnicami w tym przypadku jest konieczność zachowania niewielkiego spadku na odcinkach poziomych instalacji oraz zasyfonowania podejść pod gniazda oraz pionowych rozgałęzień instalacji. Joanna Urbaniak
ekspert Joanna Urbaniak TopVac Odkurzacze Centralne www.topvac.pl
www.instalator.pl
81 77 043 w. 24 ☎ 61 570 560 339 @ biuro@topvac.pl
13
ABC odkurzaczy centralnych - radzi TopVac
Marka Husky, światowy lider w systemach centralnego odkurzania, w bieżącym roku obchodzi jubileusz 50-lecia. Bogata oferta marki Husky obejmuje odkurzacze do sprzątania na sucho, jak również jednostki do sprzątania na mokro z automatycznym odpływem do kanalizacji. ● HUSKY AUTOMATIC - wygoda ma znaczenie! Odkurzacze Husky Automatic wyposażone zostały w automatyczny odpływ zanieczyszczeń do kanalizacji oraz przyłącze wody, dzięki czemu odkurzacz po skończonej pracy sam pozbywa się zanieczyszczeń oraz czyści zbiornik za pomocą strumienia wody. Automatyczny odpływ zanieczyszczeń do kanalizacji w jednostkach Husky Automatic oznacza, że zostały w niej wyeliminowane
ABC Magazynu Instalatora
nr 82018
Grawitacja w bloku
Dorota Węgrzyn
ABC wentylacji
● Jak
oblicza się siłę ciągu wentylacji grawitacyjnej? ● Od czego ona zależy? ● W jaki sposób zapewnić napływ powietrza do pomieszczenia? ● Jak zapewnić prawidłowe funkcjonowanie wentylacji grawitacyjnej? Nawiewanie i wywiewanie powietrza, które odbywa się przez kanały lub przewody wentylacyjne, w których ruch powietrza wywołany jest przez ciąg naturalny, nazywamy wentylacją grawitacyjną. Zastosowanie kanałów powietrznych pozwala na lepsze wykorzystanie siły ciągu wynikającej z różnicy temperatur powietrza wewnętrznego i zewnętrznego. Siła ciągu wyrażona jest wzorem: H = (rz - rw) * h [kg/m2], gdzie: h - wysokość komina [m]; rz ciężar właściwy powietrza zewnętrznego [kg/m3]; rw - ciężar właściwy powietrza wewnętrznego w [kg/m3].
14
Siła ciągu musi pokonać opory przepływu powietrza i dostarczyć energię dla nadania mu prędkości. Wymiana powietrza w wentylacji grawitacyjnej może być spowodowana wyzyskaniem naturalnych własności powietrza, tj. różnych ciężarów właściwych przy różnych temperaturach oraz energii wiatru. Napływ powietrza odbywa się przez infiltrację lub otwory nawiewne. Infiltracja zachodzi w wyniku przenikania powietrza do pomieszczenia przez zawsze istniejące nieszczelności okien, drzwi i ścian. Jeśli ilość powietrza nawiewanego, czyli wielkość nieszczelności - otworów, ustalona jest prawidłowo, to przy różnicy temperatur wewnątrz i na zewnątrz pomieszczenia można uzyskać dosyć intensywną wymianę powietrza. Warunkiem takiej wymiany jest różnica ciśnień między ciśnieniem powietrza w pomieszczeniu a ciśnieniem na zewnątrz budynku. Dla pomieszczeń mieszkalnych wymiana powietrza spowodowana infiltracją jest wystarczająca dla utrzymania stanu powietrza w zakresie komfortu. W razie potrzeby stosujemy wietrzenie przez okna. Wymiana powietrza występuje również, gdy temperatura powietrza zewnętrznego jest niższa od temperatury powietrza wewnątrz pomieszczenia. Jeśli temperatury są równe, to przepływ powietrza na ogół nie występuje. Natomiast w okresach letnich, gdy temperatura powietrza zewnętrznego jest wyższa od temperatury powietrza wewnętrznego, kierunek przepływu zmienia się i przez kanał grawitacyjny dopływa ciepłe powietrze zewnętrzne. Tak więc działanie wentylacji grawitacyjnej zależy w znacznym stopniu
www.instalator.pl
ABC
nr 82018
nego DT = 1°C (przy innych różnicach temperatur obliczoną prędkość w kanale należy pomnożyć przez pierwiastek kwadratowy z DT). I tak np. dla kanału o wymiarach 200 x 200 mm: ● dla kanału o wysokości h = 5 m prędkość przepływu powietrza wyniesie 0,3 m/s, a wydajność 43,2 m3/h, ● dla kanału o wysokości h = 10 m prędkość przepływu powietrza wyniesie 0,4 m/s, a wydajność 57,6 m3/h, ● dla kanału o wysokości h = 30 m prędkość przepływu powietrza wyniesie 0,58 m/s, a wydajność 83,2 m3/h. W budynkach mieszkalnych i biurowych przewody wentylacji grawitacyjnej oblicza się dla różnicy temperatur powietrza wewnętrznego i zewnętrznego równej 12°C. W innych przypadkach specjalnych należy brać do obliczeń zadaną warunkami wewnętrznymi i zewnętrznymi różnicę temperatur. Aby obalić standard stosowania kanałów 140 x 140 mm dla wszystkich pomieszczeń na wszystkich kondygnacjach w budynku wielopiętrowym, posłużę się przykładem obliczania wentylacji grawitacyjnej opracowanej przez Miastoprojekt Wrocław (dla kuchni z oknem zewnętrznym i z kuchenką gazową). Dane: budynek mieszkalny 5-kondygnacyjny, mieszkanie na III piętrze, wysokość kanału wentylacyjnego h = 4,8 m, strumień powietrza wentylacyjnego, jaki należy odprowadzić z pomieszczenia, to 70 m3/h, Tp = 20°C, DT = 20°C - 12°C = 8°C.
ekspert Krzysztof Nowak Uniwersal www.uniwersal.com.pl
www.instalator.pl
☎
32 203 87 20 wew. 102
@ krzysztof.nowak@ uniwersal.com.pl
15
ABC wentylacji
od temperatury powietrza zewnętrznego i od prędkości wiatru. W okresie letnim, gdy wentylacja jest najbardziej potrzebna, jej działanie jest ograniczone. W budynkach wielopiętrowych, oprócz pomieszczeń mieszkalnych (kuchnia, łazienka, WC), znajdują się klatki schodowe, szyby wentylacyjne, świetliki i inne użytkowe otwory. Te wysokie pomieszczenia, zwłaszcza przy dużych różnicach temperatur, mogą wywierać znaczny wpływ na rozkład ciśnień w mieszkaniach i korytarzch oraz powodują ciągły ruch powietrza między pomieszczeniami dolnych i górnych pięter. Z tego względu w budynkach wielopiętrowych należy oddzielać klatki schodowe, szyby dźwigów itp. od reszty budynku przez zastosowanie samozamykających się drzwi oraz dzielić budynki na sekcje 10-piętrowe. W praktyce tak się nie dzieje, ponieważ do 10-piętrowej części mieszkalnej dobudowuje się 11 piętro, które np. stanowi ciąg komunikacyjny między klatkami schodowymi. Ponadto w budynkach wielopiętrowych montuje się prefabrykowane szachty wentylacyjne o jednakowym przekroju od piwnicy aż nad dach, z otworami wentylacji grawitacyjnej na każdej kondygnacji. W efekcie mamy w mieszkaniu cały przekrój zapachów od sąsiadów, jeśli nie otworzymy własnych okien od strony nawietrznej budynku. Również tendencja projektantów do projektowania kanałów jednakowych dla wszystkich kondygnacji budynku o wymiarach 140 x 140 mm prowadzi do braku skuteczności wentylacji grawitacyjnej. Posłużę się przykładem dla różnicy temperatur powietrza wewnętrznego i zewnętrz-
Magazynu Instalatora
ABC Magazynu Instalatora
ABC wentylacji
●
nr 82018
dla kanału murowanego z cegły otrzymujemy: - dla wymiaru 140 x 140 mm wydatek L = 46 m3/h, - dla wymiaru 140 x 200 mm wydatek L = 69 m3/h. Należy przyjąć 2 kanały 140 x 140 mm lub 1 kanał 140 x 200 mm. ● dla kanału betonowego otrzymujemy: - dla wymiaru 130 x 160 mm wydatek L = 54 m3/h, - dla wymiaru 120 x 220 mm wydatek L = 72 m3/h. Należy przyjąć 2 kanały 130 x 160 mm lub 1 kanał 120 x 220 mm. Dodatkowo, aby wentylacja grawitacyjna spełniała swoje zadania, należy: ● zmniejszyć opory przepływu powietrza przez kanały wentylacyjne przez staranne wykonanie wnętrza kanału, ● unikać poziomych odcinków kanałów; jeśli zaistnieje taka konieczność, to pochylenie kanału może osiągnąć 60°,
●
otwór wlotowy usytuować pod kątem nie większym niż 22° do poziomu; przy większym kącie pochylenia prądy powietrzne powodują zmianę kierunku ruchu powietrza w kanałach, wtłaczając powietrze do pomieszczenia, ● prowadzić kanały w ścianach wewnętrznych i chronić je przed wychłodzeniem, ● jeśli dopływające powietrze przez otwory okienne, infiltrację i szczeliny w ścianach przekroczy 1,5 w/h, należy zorganizować dopływ powietrza zewnętrznego i jego ogrzanie, ● zastosować wywietrzniki na wylotach kanałów, które przedłużą działanie wentylacji grawitacyjnej na okres, w którym różnica temperatur jest niewielka (okres letni i przejściowy) i przy naporze wiatru zwiększają ciąg w kanale dzięki wytwarzaniu podciśnienia; przy bezwietrznej pogodzie ten system nie działa. Dorota Węgrzyn
Twoje notatki
16
www.instalator.pl
ABC Magazynu Instalatora
nr 82018
Zabezpieczenie kotła Zawory zabezpieczenia temperatury powrotu posiadają termostaty ze stałą nastawą temperatury i w momencie zakupu trzeba zdecydować, jaką jej wartość wybrać. Co prawda wkładki termostatyczne w zaworach ESBE VTC serii 300 i 500 można wymienić, jednak taki element trzeba dodatkowo zakupić, co generuje dodatkowe koszty. W przypadkach, kiedy temperatura powrotu do kotła nie jest dokładnie znana lub paliwo w kotle będzie okresowo zmieniane, firma ESBE przygotowała doskonałe rozwiązanie. Zastosowanie w instalacji nowego zaworu temperaturowego VTC422 pozwoli na płynną zmianę nastawy w dowolnym momencie w zakresie 50-70˚C. W przypadku niewłaściwej nastawy można więc ją korygować lub zmienić temperaturę powrotu na bardziej do niego dopasowaną w przypadku zmiany paliwa w trakcie sezonu grzewczego. Jest to także doskonałe rozwiązanie dla instalatorów - jeden zawór do stosowania w wielu rodzajach instalacji. Wartość Kvs zaworu wynosząca 4,5 m3/h pozwala na zastosowanie przy źródłach ciepła o mocy do 30 kW (dla Dt = 15˚C). Jacek Wesołowski
ekspert Jacek Wesołowski ESBE Hydronic Systems www.esbe.pl
www.instalator.pl
☎ 61 85 44 930 @
jacek.wesolowski@esbe.eu
17
ABC ogrzewania - radzi ESBE
W artykule chciałbym poruszyć aspekt wydłużenia żywotności kotła na paliwa stałe i jego ochrony w przypadku zmiany paliwa w trakcie sezonu grzewczego. Rynek kotłów na paliwo stałe w ostatnim czasie znacząco się zmienia. Coraz większy nacisk na czystość spalin, problem smogowy i zmiany przepisów wymuszają również zmiany konstrukcji kotłów. Mniej przyjemną stroną takich zmian jest wzrost kosztów budowy instalacji z wykorzystaniem tego rodzaju kotłów. W takiej sytuacji bardzo ważny staje się problem poprawy opłacalności inwestycji oraz żywotności instalacji i jej poszczególnych elementów, np. zapewniających zabezpieczenie właściwych parametrów pracy kotłów. Ich podstawowym zadaniem jest zabezpieczenie właściwej temperatury powrotu. Najprostszym urządzeniem zapewniającym właściwą regulację temperatury powrotu są termostatyczne zawory mieszające. Problemem często pojawiającym się w takim przypadku jest podjęcie decyzji, jaką temperaturę powrotu powinien zapewnić zawór? Temperatura powrotu do kotła najczęściej zalecana jest przez jego producenta. Wartość ta zależy od konstrukcji kotła i rodzaju paliwa używanego do spalania.
ABC Magazynu Instalatora
nr 82018
ABC pomp ciepła
PC pod kontrolą System z wykorzystaniem pomp ciepła to oczywiście nie tylko same pompy ciepła, lecz szeroki asortyment osprzętu dodatkowego, który najczęściej znajduje się w każdej standardowej kotłowni. Osprzęt ten, jak i sama pompa ciepła wymagają okresowego sprawdzenia i być może naprawy lub korekty nastaw. W zależności od systemu zalecane jest wykonanie okresowego przeglądu co najmniej raz do roku. Zacznijmy na początek od układu górnego źródła ciepła, czyli od systemu dystrybucji ciepła. W zależności od rozbudowy układu ilość elementów wymagających sprawdzenia może się nieznacznie różnić. Każdorazowo powinniśmy sprawdzić poprawność działania wszystkich urządzeń w układzie hydraulicznym, czyli pomp obiegowych, zaworów zwrotnych, zaworów przełączających. Sposób pracy układu musi spełniać oczekiwania i założenia inwestycyjne. Jeżeli system przygotowuje ciepłą wodę użytkową, a podgrzewacz jest wyposażony w anodę antykorozyjną, to każdorazowo należy sprawdzić jej zużycie i aktualny stan. Jeżeli ten element jest zaniedbany, może to doprowadzić do trwałego i nienaprawialnego uszkodzenia podgrzewacza, a w konsekwencji konieczność jego wymiany. Ten element niestety jest często zaniedbywany, w szczególności w pompach ciepła dedykowanych tylko do przygotowania ciepłej wody użytkowej, gdzie zasobnik jest trwale zintegrowany z modułem pompy ciepła. W przypadku uszkodzeń zbiornika konieczna jest wymiana całej pompy ciepła, czego można byłoby uniknąć np. przez wymianę anody. Podstawowym elementem, wymagającym sprawdzenia i okresowego czyszczenia (przy-
18
najmniej w początkowym okresie eksploatacji), jest filtr zanieczyszczeń. Wymagane jest, aby pompa ciepła była zabezpieczona przed zanieczyszczeniami na powrocie z instalacji górnego źródła. W przypadku zabrudzenia filtra przepływ wody grzewczej przez skraplacz pompy ciepła zostaje znacznie zredukowany, a w konsekwencji prowadzi do występowania awarii tzw. wysokiego ciśnienia. Zanim awaria nastąpi, stopniowe ograniczenie przepływu skutkuje zwiększeniem się różnicy temperatury zasilania i różnicy temperatur zasilania i powrotu. Powoduje to, iż pompa ciepła pracuje z wyższą temperaturą zasilania niż w rzeczywistości jest konieczna, a co za tym idzie - jej sprawność maleje. Wzrost temperatury zasilania o 1°C powoduje spadek sprawności układu o około 2,5%. Konieczne jest okresowe sprawdzenie wszystkich filtrów w układzie. Aby układ pracował bezpiecznie, musimy sprawdzić poprawność pracy wszystkich zabezpieczeń, przy pompie ciepła będą to zawory bezpieczeństwa, ciśnienie naczyń przeponowych, aktualne ciśnienie, zabezpieczenia termiczne grzałek (STB), sprawdzenie działania zabezpieczeń elektrycznych, w tym nadmiarowo-różnicowych. W przypadku zastosowania pompy ciepła typu solanka/woda lub woda/woda musimy również zbadać aktualny stan pracy dolnego źródła ciepła. Dla pompy ciepła woda/woda będzie to wykonanie analizy fizykochemicznej składu wody, a dla pomp solanka/woda musimy zbadać aktualne stężenie roztworu glikolu i - w przypadku zbyt niskiej koncentracji (standardowo 25% ~ -15°C) zwiększenie jego stężenia. W tym przypadku
www.instalator.pl
Gwarantowana, comiesięczna dostawa „Magazynu Instalatora”: tylko 11 PLN/miesiąc Kliknij po szczegółowe informacje...