National Policy Framework for Social Integration - Sri Lanka by Liberal Party Sri Lanka

සමාජ ඒකාබද්ධතාවය පිලිබඳ ජාතික ප්රlතිත්තති ාාුව

ශිෂ්ටාචාරය විසින් අත්පත් කරගත් සංස්කෘතිය තුල දැනුම දියුණු වුනා .එමගින් එතෙක් සමාජතේ වැසී තිබුණු තදොර කවුළු එකින් එක විවර තවන්නට පටන් ගත්ො. සමස්ෙ මානව වර්ගයාට එකම අවකාශයක හුස්ම ගැනීමට අවස්ථාව සැලසුනා. තමවන් වටපිටාවකදී එකිතනකා අෙර ඇති තවනස්කම්වල ස්වභාවය විසින් සියල්ලන්තේම පැවැත්මට කරන බලපෑම අවධානයට ලක්විය යුතු වූ කාරණාවක්. කාන්ොවන්, පිරිමින්, දරුවන්, වැඩිහිටියන්, අබාධිෙයන්, උස පහෙ ආදී වශතයන් වූ තවනස්කම් තහේතුතවන් සහජීවනයට ඇතිවන අහිෙකර බලපෑම් අනවතබෝධය නිසා හටගත්ෙකි. නිවැරදි දැනුවත් කිරීම් තුලින් තම් ෙත්වතයන් සමාජය මුදවා ගන්නට පුළුවන්. සැමතේ හැකියාවන් හඳුනාගනිමින්, සැමතේ අයිතීන්ට ඉඩ තදන්නට සමාජයට ඇති ශකේොවය රටක සිු කරවන්තන් වැදගත් ්රිඅයාවලියක්. එවන් විව්ධත්වතේ ඇති සුන්දරත්වය විඳින්නටත්, සමානත්වතේ අසිරිය සමරන්නටත්, මනස තුල විවෘෙභාවය ඇති තකොට එය අපි හදවතින්ම වැළඳ ගෙ යුතු තවනවා. ෙව ු රටත් වැසී ඇති කවුළු මනසින් පවා විවර කරන්නට කාලය එළැඹ ඇෙ.

සවිවා අත හදින්, මනසින් විවෘතයි

සංකේත නාම/කකටි කයදුම්

BRC

ද්වී භාෂා සහන කවුළු

CWS

සාකච්ඡාමය ්රිඅයාකාරී සැසි

විද්වත් කමිටුව

ESCP

සමාජ ඒකාබද්ධො හා සාමය සඳහා අධේාපනය පිලිබඳ පුළු ්රිඅයාකාරකම් රාමුව

FGD

ඉලක්කගෙ කණ්ඩායම් සාකච්ඡා

FLICT

සමාජ පරිවර්ෙන සහ ඒකාබද්ධො වේාපෘති සඳහා පහසුකරණය

GIZ

ජර්මානු රජතේ ආර්ථික සහතයෝගීො හා සංවර්ධන අමාෙේාංශය තවනුතවන් ජර්මානු සංවර්ධන සහතයෝගීො ආයෙනය

IMSC

අන්ෙර් අමාෙේංශ තමතහයුම් කමිටුව

HSZ

අධි ආරක්ෂිතෙ කලාපය

LLRC

උගත් පාඩම් හා ප්රිතිසන්ධාන තකොමිසම

MNLSI

ජාතික භාෂා සහ සමාජ ඒකාබද්ධො අමාෙේාංශය

NAPPPHR

මානව හිමිකම් ආරක්ෂා කිරීම හා ප්රිවර්ධනය කිරීම සඳහා වන ජාතික ්රිඅයාකාරී සැලැස්ම

NILET

ජාතික භාෂා අධේාපන හා පුහුණු ආයෙනය

NIPA

ජාතික ඒකාබද්ධො ප්රිවර්ධන සහකාර

NIPS

ජාතිකා ඒකාබද්ධො ප්රිවර්ශන සහයක

NPFSI

සමාජ ඒකාබද්ධොවය පිලිබඳ ජාතික ප්රිතිපත්ති රාමුව

OLC

රාජේ භාෂා තකොමිසම

OLD

රාජේ භාෂා තදපාර්ෙතම්න්තුව

එක්සත් ජාතීන්තේ සංවිධානය

UNDP

එක්සත් ජාතීන්තේ සංවර්ධන වැඩසටහන

ජාතික භාෂා හා සමාජ ඒකාබද්ධතා අමාතංංශකේ, ගරු අමාතං වාසුකද්ව නානායේකාා මැතිතුමාකේ තණිවිඩය අති ගරු ජනාධිපති මහින්ද රාජපක්ෂ මැතිතුමාතේ අනුග්රතහය යටතත්, ජාතික භාෂා හා සමාජ ඒකාබද්ධො අමාෙේාංශය පිහිටුවන ලද්තද්, ශ්රීම ලාංය ය රජතේ සමාජ එකාග්රතොවයට ඇති කැපවීම ප්රිාණවත් කර ශක්තිමත් කිරීම පිසයසයි. තමම අමාෙේංශය පිහිටුවා ඇති විධිනිතයෝගය යටතත් එයට ප්රිතිපත්ති සම්පාදනය කිරීම සඳහාත්, සමාජ ඒකාබද්ධොවය වර්ධනය කිරීම තවනුතවන් අවශේ කාර්යන් හා වැඩසටහන් පැවැත්වීම සඳහාත්, සුවිතශේෂ කාර්යයක් ලබා දී ඇෙ. ඒ තමතහවර ඉටු කිරීම පිසයස, තමම අමාෙේාංශය සමාජ ඒකාබද්ධොවය පිලිබඳ ජාතික ප්රිතිපත්ති රාමුව )NPFSI) සකස් කිරීතම් ්රිඅයාවලිය ආරම්භ කරන ලදී . කාර්ය පූර්ණ තලස පරිසමාප්ෙ කිරීම සඳහා, පෘථුල තමන්ම උපතද්ශන ්රිඅයාවලියක් තයොදා ගනු ලැබුතව්, ශ්රීම ලංකාව පුරාම පුද්ගලයින්තේ විවධ අදහස් ඇතුලත් කිරීම තුලින් එය වැඩි ු රටත් සඑල කිරීම අභිප්රිාය විය . තමම ප්රිතිපත්ති රාමුවට ප්රිමුතත්වයක් ලබා දීම පිසයසත්, තමම ප්රිතිපත්ති රාමුව සාර්ථක තලස ්රිඅයාත්මක කිරීම සඳහාත්, ජාතික ප්රිතිපත්තියක් හා කාර්ය සැලැස්මක් සකස් තකතරනු ඇෙ . විතශේෂතයන්ම සමානාත්මක ප්රිතව්ශතේ වැදගත්කම පිළිබඳව තපොු ජනයා දැනුවත් කර සමාජ ඒකාබද්ධො ්රිඅයාවලිය ප්රිචලිෙ කිරීම සඳහා සහ අනාරක්ෂිෙ කණ්ඩායම් මුතේාධාරාවට ඇතුලත් කිරීම පිසයස, යහපත් සමාජයීය පරිවර්ෙනයක් ඇති කිරීමට භාෂා සම්බන්ධො හා ජන මාධේ උනන්ු කරනු ඇෙ. දැනුවත් හා ඒකාබද්ධ වූ ශ්රීම ලාංය ය සමාජයක් තගොඩනැගීම සඳහා, සවිඥානක හා සම්මෙ උත්සහයක් දැරිය යුතු වන අෙර, රාජේ හා සිවිල් සමාජය අෙර ශක්තිමත් හා ්රිඅයාලී ස සහතයෝගයක් තිම ම විතශේෂතයන්ම අෙේවශේ තව් . සමාජ එකාබද්ධොවතේ මූලධර්මයන් හා ඇතුලත්භාවය, සහභාගීත්වය, සමානාත්මොවය, අයත්වීතම් හැඟීමක්, අවතබෝධය හා එකිතනකා තකතරහි ඇති ගරුත්වය මෙ පදනම් වූ ශ්රීම ලංකාවක් ඇති කිරීමටත්, මින් ප්රිතබෝධ වූ සාමූහික කැපවීමක් ඇති කිරීමට අවශේ තලස, පවතින ආයෙන වැඩි දියුණු කිරීමට හා ප්රිතිපත්ති වර්ධනය කිරීමටත්, තමම ප්රිතිපත්ති රාමුව මූලික හා විතශේෂ පියවරකි. ශ්රීම ලංකාතව් විවිධත්වය තුළ ඒකාබද්ධොවය ඇතිකිරීමට සවිඥානක උත්සහයක් දැරිය යුතු තව් . අචාර ධර්ම, අධේාපනය, හා බලගැන්වීම යන ස්ථම්භ සියල්ලන්ම හෘදයාංගමව දැරිය යුතු වන අෙර, එය සියලු ශ්රීම ලාංය කයන් විසින්ම පිළිගෙ යුතු තව් . තම් කාර්යය අප සියල්ල

සඳහා සමාන වගය මක් ඇති අෙර, ආණ්ඩුක්රිම

වේවස්ථාතව් ඇතුලත්භාවතේ හා සමානාත්මොවතේ තපොතරොන්ු ව ඉටු කිරීමට දායක විය යුතු තව්තකොන් වූ තහෝ බැහැර . කළ පිරිස් බල ගැන්වීම සඳහා සාමූහික කැපවීමක් අෙේවශේම තව්. තම් අවස්ථාතව්දී, අති ගරු ජනාධිපති මහින්ද රාජපක්ෂ මැතිතුමාතේ, ඒකාග්රත වූ හා සංවර්ධිෙ ශ්රීම ලංකාවක් ඇති කිරීතම් දැක්ම යොර්ථයක් කිරීම පිසයස ජාතික භාෂා හා සමාජ ඒකාබද්ධො අමාෙේාශය පිහිටුවීමට හා ට ප්රිභල විධිනිතයෝගයක් ලබා දීතම් මග තපන්වීමට මම ස්තුතිවන්ෙ වන්තනමි. එතලසම එම අමාෙේංශතේ තල්කම්තුමිය මල්කාන්ති වික්රිමසිංහ මහත්මියට, එහි සියලු නිලධාරීන්ට තමම කාර්ය ඉටු කිරීම පිසයස දැක්වූ සුවිතශේෂ කැපවීමට, හා ජර්මානු රජය තවනුතවන් GIZ-FLICT ආයෙනය විසින් තමම ප්රිතිපත්ති රාමුව සම්පාදනය කිරීතම් ්රිඅයාවලියට හා දිස්රිික්ක මටමටතම් වැඩසටහන් ්රිඅයාත්මක කිරීමට දැක්වූ ොක්ෂසයක හා මූලේමය දායකත්වට මම විතශේෂතයන්ම කෘෙඥ වන්තනමි.තමම කාර්යට ඉමහත් දායකත්වයක් දැක්වූ GIZ-FLICT ආයෙනතේ ොක්ෂසයක උපතද්ශිකා සහ ජාතික ක්රිියාමාගග කළමනාකාරිසය දයානි පනාතගොඩ මහත්මියට විතශේෂතයන්ම ස්තුතිවන්ෙ තවමි. අපි සියල්ල අත්වැල් බැඳ, 'සවිවා: අත හදින්, මනසින්, විවෘතයි' යන දැක්ම වැළඳතගන, සැමටම අයත්වූත්, සැතමොවම ඇතුලත් වූත් සමාජයක් තගොඩනගමු.

iii

ජාතික භාෂා හා සමාජ ඒකාබද්ධතා අමාතංාංශකේ ගරු ක කම් ම කාන්ති වික්රකමසිංහ මහ්තියයකේ තණිවිඩය සමාජ ඒකාබද්ධොව, සමානාත්මොව සහ වගය තමන්ද, සාමූහික කැපවීතමන්ද, තපෝෂණය වන අෙර. එක තපළට අන්ෙර්ගෙකරණය සහ අවතබෝධය ප්රිවර්ධනය කරයි. මූලික අයිතිවාසිකම් හා මානව හිමිකම් ආරක්ෂා කිරීම සහ සමාජීය හා නනතික ආරක්ෂාව ප්රිවර්ධනය කිරීම, සමාජ ආර්ථික සුරක්ෂිෙභාවය සහ සමාජ යුක්තිය සහතික කිරීම මගින් ඒකාග්රතොවය, එකමුතුභාවය සහ සැතවොම සාමාජිකතයකු තලස සැලය ම යන ගුණාංග තපෝෂණය කිරීම යන දැක්ම ඇතිව තමම ප්රිතිපත්ති රාමුව සකස් කර ඇෙ. ජාතික භාෂා හා සමාජ ඒකාබද්ධො අමාෙේාංශය, ජර්මානු රජය තවනුතවන් GIZ-FLICT )සමාජ ඒකාබද්ධොවය සහ පරිවර්ෙනය උතදසා පහසුකරණය වේාපෘතිය) සමග ඒකාබද්ධව, සමාජ ඒකාබද්ධොවය සඳහා තයෝජිෙ ප්රිතිපත්ති රාමුවක් )NPFSI) සම්පාදනය කිරීම සඳහා අවතීර්ණ වී ඇෙ. NPFSI ප්රිතිපත්ති රාමුව සමාජ එකාබද්ධො ්රිඅයාවලිතේ සහභාගීත්වය සහ අන්ෙර්ගෙකරණය සහ පුද්ගලයින්තේ අයිතිවාසිකම් හා යුතුකම් සහ රජතේ වගය ම් ලබා දීමත් අවධාරණය තකතර්. ප්රිතිපත්ති රාමුතව් සම්පාදන ්රිඅයාවලිය අමාෙේාංශය සහ තදපාර්ෙතම්න්තු 23ක නිතයෝජිෙයින්තගන් සමන්විෙ වූ අන්ෙර් අමාෙේාංශ තමතහයුම් කමිටුවක් සහ ප්රිවීණයන්තගන් සමන්විෙ විද්වත් කමිටුවක් විසින් තමතහයවනු ලැූ අෙර, එය කමිටුව මගින් පුළුල් උපතද්ශකත්වයක් ලබා තදන ලදි. තමම සම්පාදක ්රිඅයාවලිය සඳහා රාජේ අංශතේ සහ සිවිල් සමාජතේ තවනත් පාර්ශ්වකරුවන් සහභාගී වූ අෙර, ජාතික, පළාත් හා දිස්රිික් මටමටමින් ්රිඅයාත්මක කරනු ලැූ ්රිඅයාකාරී සැසි සහ ඉලක්ක ගෙ කණ්ඩායම් සාකච්ඡා මගින් වඩාත් ශක්තිමත් විය. එමගින් තමම ප්රිතිපත්ති රාමුව අවශේොවය මෙ සහ අභිතයෝග සඳහා අවධානය තයොමු කිරිම සහතික කරයි. තමම ප්රිතිපත්තිතයහි අන්ෙර්ගෙ නිර්තද්ශ ඉො කඩිනමින් ්රිඅයාවට නැංවීමට ප්රිතිපත්තියක් සහ ්රිඅයාකාරී සැලැස්මක් සියලු පාර්ශ්වකරුවන්තේ සහභාගීත්වතයන් සෑම ස්ථරයකම ්රිඅයාත්මක විය යුතුය. තමම අන්ෙර්ගෙකරණය දිරි ගන්වන සම සහභාගීත්වය සහතික කරයි. NPFSI ප්රිතිපත්ති රාමුව, සමාජ එකාබද්ධො ්රිඅයාවලිය අවසානතේ ශ්රීම ලංකාව තුළ සමාජ එකාග්රතොවය ළගා කර ගැනීම සදහා සකස් කරන ලද මාර්ග සිතියමකි. සම්පාදක ්රිඅයාවලිතේ සියලුම පාර්ශ්වකරුවන් එහි අන්ෙර්ගෙ මාර්තගෝපතද්ශ ෙදින් රැකිය යුතු අෙර, එය ්රිඅයාත්මක කිරීමට මූලිකව කටයුතු කළ යුතුය. තමම ්රිඅයාවලිය ‘සවිවා :අත හදින්, මනසින් විවෘතයි’යන තත්මාව යටතත් ඒකාබද්ධ තකොට, එය සියලුම පුරවැසියන් අෙර ප්රිචලිෙ තකොට, සමාජ එකාබද්ධො ්රිඅයාවලිතේ අයිතිකරුවන් වීමට දිරිගැන්විය යුතුය. අමාෙේාංශතේ කාර්යය නිසි අයුරින් ඉටුකිරීමට නායකත්වය ලබාදීම පිළිබඳව ගරු වාසුතද්ව නානායක්කාර මැතිතුමාටත්, තමම ප්රිතිපත්ති රාමුව සම්පාදනය කිරීමට නන් අයුරික් දායක වූ සියලුම නිලධාරීන්ට සහ සිවිල් සමාජතේ සාමාජිකයින්ටත් මාතේ හෘදයාංගම කෘෙඥොවය පළ කිරීමට තමය අවස්ථාවක් කර ගනිමි. තමම ප්රිතිපත්ති රාමුව සැකසීම සඳහා අමාෙේාංශයට මූලේ දායකත්වය සහ ොක්ෂසයක දායකත්වය ලබා තදමින් අවුරුද්ද පුරා ීටට අදාල ්රිඅයාකාරකම් සඳහාද දායකත්වය ලබාු න් ජර්මානු රජය තවනුතවන් GIZ-FLICT ආයෙනයටද අවසාන වශතයන් තමම ප්රිතිපත්ති රාමුව සම්පාදනය සඳහා ඉො වටිනා ොක්ෂසයක උපතද්ශකත්වය ලබාු න් ොක්ෂසයක උපතද්ශිකා දයානි පනාතගොඩ මහත්මියට සහ ප්රිතිපත්ති සම්පාදක අංශතේ සියලුම නිලධාරීන්තේ කැපවීමට මාතේ හෘදයාංගම ස්තුතිය පුද කර සිටිමි.

සමාජ ඒකාබද්ධතාවය සහ තරිවගතනය උකෙසා තහසුකාණය වංාතෘතිකේ

(GIZ-FLICT)

තාේෂණික උතකද්ශිකා, MNLSI ජාතික ක්රිියාමාගග කනමනාකාරිණි ෙයානි තනාකගොඩ ියයකේ තණිවුඩය ජාතික භාෂා හා සමාජ ඒකාබද්ධො අමාෙේාංශය (MNLSI) සහ සමාජ ඒකාබද්ධොවය සහ පරිවර්ෙනය උතදසා පහසුකරණය වේාපෘතිය )GIZ-FLICT) එක්ව සමාජ ඒකාබද්ධොවය සඳහා ප්රිතිපත්ති රාමුවක් සකස් කිරීම ශ්රීම ලංකාවට අදාල වන අවස්ථාවකදී එම කාර්යය භාර ගන්නා ලදි. තමම ප්රිතිපත්ති රාමුව අයිතීන් පාදක කරගත් ප්රිතව්ශයක් වන අෙර, පුද්ගලයින්තේ අයිතීන් සහ යුතුකම් සහ රජතේ වගය ම් අවධාරණය කරයි. එමගින් අන්ෙර්ගෙකරණය ප්රිවර්ධනය කිරීම සහ ආන්තීකරණය අවම කිරීමත්, තද්ලීය හැකියාවන් වර්ධනය කිරීම සහ අනුශාංගික නිදහස ශක්තිමත් කිරීමත් සිු කරයි. සම්පාදක ්රිඅයාවලිය සැකසීතම් මුල සිටම එය ඉටු කිරීතම් සාමූහික කැපවීමක් තගොඩනැගීතමන් අතණ්ඩ සහභාගීත්වය සහ සමානාත්මොවය සඳහා ප්රිතව්ශය සහතික කරමින් එය දිරි ගන්වන ලදි. සාකච්ඡාමය ්රිඅයාකාරී සැසි )CWS) මගින් දීර්ඝ තලස සහභාගීත්වය සිු වූ අෙර, සහභාගීත්වය සහ දායකත්වය පළාත් පාලන නිලධාරීන්, අන්ෙර් අමාෙේාංශ තමතහයුම් කමිටු සාමාජිකයින් )IMSC), විද්වත් කමිටු සාමාජිකයින් )EP) සහ සිවිල් සමාජතයන් ඉො ඕනෑකමින් සහ උනන්ු තවන් ලබා තදන ලදි. තමම ප්රිතිපත්තිතේ උසස් බව සහ පදනම ඒ සඳහා දායකත්වය ලබා ු න් කණ්ඩායතම් විවිධත්වය වන අෙර, එය ජාතික සහ පළාත් මටමටතම් සමාජ ඒකාබද්ධො අවශේො සඳහා තද්ලීය වශතයන් ලබාු න් ප්රිතිචාර සහ වටිනා තද්ලීය දර්ශන වලින් වඩාත් සඵල වී ඇෙ. එම නිසා ප්රිතිපත්තිතයහි අන්ෙර්ගෙ මූලධර්ම තුල ඒකාග්රතොවය සහිෙ ශ්රීම ලංකාවක් සඳහා ශ්රීම ලාංකිකයින්තේ අතප්ක්ෂා හඳුනාතගන ඇෙ. තමම වැදගත් ්රිඅයාවලියට මාතේ විතශේෂ දැනුම, ොක්ෂණ උපතද්ශකතයකු තලස ලබාදීමට මා හට ු න් අවස්ථාව මා ලද තගෞරවයක් තලස සලකමි. ෙවද, ගරු අමාෙේ වාසුතද්ව නානායක්කාර මැතිතුමා විසින් මා හට ලබා ු න් මග තපන්වීම සහ අමාෙේාංශ තල්කම් මල්කාන්ති වික්රිමසිංහ මහත්මිය සහ අමාෙේාංශතේ නිලධාරීන් ලබා ු න් තනොසැතලන සහතයෝගයට සහ ්රිඅයාවලියට දැක්වූ කැපවීමට මා කෘෙඥ තවමි. තමම සම්පාදක ්රිඅයාවලියට සහභාගී වූ සියලු තදනාටමත්, දැනුම ලබා දීතමන් පමණක් තනොව පරිවර්ෙන හැකියාවන් තයොදමින් කටයුතු කල සියලු තදනාටත්, තමම රාමුව පිළිබඳ දැනුවත් වීම තුලින් සමාජ ඒකාබද්ධොව සඳහා ඇති කැපවීම ෙහවුරු කිරීම පිළිබඳව මාතේ කෘෙඥොවය පළ කරමි. ෙවද මාතේ හද බැදි කෘෙඥොවය, තමම කාර්යභාරය මට භාර ු න්නාවූ GIZ ශ්රීම ලංකා ආයෙනතේ අධේක්ෂක ආචාර්ය අධේක්ෂ විල්්්රි් ලියර්ටත්, GIZ-FLICT වේාපෘතිතේ තජේෂ්උ උපතද්ශක තෙෝමස් අන්තසොර්ේ මහොටත්, සමාජ ඒකාබද්ධො අංශතේ සියලු නිලධාරී මහත්ම මහත්ීටන්ටත්, ජර්මානු රජය තවනුතවන් GIZ-FLICT ආයෙනයටත් පළ කරමි. ප්රිතිපත්ති රාමුතව් නිර්තද්ශ ප්රිාතයෝගිකව ්රිඅයාත්මක කිරීම සඳහා ජාතික ප්රිතිපත්තියක් සහ ජාතික ්රිඅයාකාරී සැලැස්මක් සැකසීමට අප කැපවී සිටිමු. එම නිසා සම පාර්ශ්වකරුවන් වශතයන් ඔවුන්තේ වගය ම් ඉටු කිරීම සඳහා ‘සවිවාඅත හදින් :, මනසින් විවෘතයි’. ශ්රීම ලාංය කයන් වන අප එකට බැතඳමු.

විධායක සාාාංශය සමාජ ඒකාබද්ධොව උතදසා සිය කර්ෙවේය ඉටුකිරීම අරභයා ජාතික භාෂා සහ සමාජ ඒකාබද්ධො අමාෙේාංශය විසින් සමාජ ඒකාබද්ධොවය සඳහා ජාතික ප්රිතිපත්ති රාමුව NPFSI සම්පාදනය කිරීම ආරම්භ කරන ලදි. ශ්රීම ලාංකික සාරධර්ම, උරුමයන් හා සමානාත්මොව මතින් සුසැදි, සෑම තදනාටම විවෘෙ සමාජයක් තගොඩනැගීතමහිලා එක්සිත් හැඟීතමන් බැඳුනු ජාතික දැක්මක් මතුකිරීම තමම සමාජ ඒකාබද්ධොව සඳහා තයෝජිෙ ජාතික ප්රිතිපත්ති රාමුතව් අරමුණයි. සමාජ සාධාරණත්වය සහ සැතවොටම සාමාජිකයින් තලස සැළය ම යන ගුණාංග ප්රිවර්ධනය කරනු වස් අයිතිවාසිකම් තමන්ම අයිතීන් හිමි අයතේද යුතුකම් දරන්නන්තේද වැදගත්කම අවධාරණය කරමින් සැු ම් ලත් අයතීන් පිදක ප්රිතව්ශයකින් තමම සමාජ ඒකාබද්ධොව සඳහා තයෝජිෙ ජාතික ප්රිතිපත්ති රාමුව තමතහය තව්. තමනයින් ගත්කල අධේාපනයට, ආර්ථික ්රිඅයාකරකම් සහ රැකියා තවෙ, යුක්තිය හා නනතික සම්පත් තවෙ, ආරක්ෂා සහිෙ හා සුරක්ෂිෙ සමාජීය පරිසරයක් තවෙ, ආරක්ෂා සහිෙ හා සුරක්ෂිෙ තභෞතික පරිසරයක් තවෙ, තද්ශපාලන සහභාගීත්වය තවෙ ප්රිතව්ශය සහ ෙමන් සමාජයට අයත් වන්තන්ය යන හැගීම හා වගය ම් යනාදී ගුණාංග වලින් පිරිපුන් සමාජ ඒකාබද්ධො ්රිඅයාවලිතේ මූලිකාංග මෙ උපස්ථම්භක වූ ආචාර ධර්ම, අධේාපනය සහ සවිබල ගැන්වීම යන ප්රිධාන ස්ථම්භ 3 මගින් තමම සමාජ ඒකාබද්ධොවය සඳහා තයෝජිෙ ජාතික ප්රිතිපත්ති වැඩ රාමුව ශක්තිමත් තකතර්. එපමණක් තනොව, පුමිතිරිබව )ස්ත්රීස/පුරුෂ භාවය), වයස තමන්ම ශාරීරික හා මානසික ු බලො මෙ අවදානම් සහිෙ වීම නිසාත් සමාජීය වශතයන් ආන්තීකරණයට ලක්ව බැහැරව සිටින සමාජ කණ්ඩායම් උකහා ගනිමින් ඔවුන් සවිබල ගැන්වීමටත් තමම ප්රිතිපත්තිතයන් විතශේෂ විධිවිධාන සපයයි. ෙවද, ධනාත්මක සාමාජීය තවනසක් උතදසා තයොදාගෙ හැකි, සමාජය සිසාරා පැතිරුණු තමවලම් තලසින් අතනේොනේ භාෂා සබඳො සහ සමාජීය වගය මකින් බැී සිටින තපොු මාධේ තයොදාගෙ හැකි බවද, තමම ප්රිතිපත්ති රාමුව විසින් හඳුනාතගන ඇෙ. සහභාගීත්වතේ හා සැතවොම සාමාජිකයින් තලස සැළය තම් වැදගත්කම තමම ප්රිතිපත්ති රාමුතවන් අවධාරණය තකතර්. ජාතික භාෂා හා සමාජ ඒකාබද්ධො අමාෙේාංශය සහ අන්ෙර් අමාෙේාංශ තමතහයුම් කමිටුව විසින් තමතහයවනු ලබන පෘතුල තමන්ම උපතද්ශනාත්මක සැකසුම් ්රිඅයාවලිතේදී, මුතේ පංගුකාර පාර්ශවයන් වශතයන් දිවයින පුරා තවතසන සෑම ෙරාතිරමකම ජනයා ීටට අනුගෙ කරගැනීම උතදසා තමය ලක්ෂණ අෙේාවශේ තව්. පංගුකාර සියලුම පාර්ශවයන්තේ සාමූහික කැපවිම තමම ්රිඅයාවලිතේ සාර්ථකත්වය සඳහා නිෙැතින්ම ලැය ය යුතු අෙරම තමහි ක්රියාත්මක අදියතර්දී එහි අයිතීන් හිමිකරුවන් තලසත්, යුතුකම් දරන්නන් තලසත්, අතණ්ඩව පරිසමාප්ෙ අර්ථතයන් ්රිඅයාකාරීවීමත්, ඔවුන්තේ සහභාගීත්වයත් අතප්ක්ෂා කරයි.

තමම කර්ෙවේතේදී ජාතික භාෂා සහ සමාජ ඒකාබද්ධො අමාෙේාංශයට සහතයෝගය ලබාතදන්තන්, ශ්රීම ලංකා රජයට ද්විපාර්ශ්වික හවුල්කරුතවකු තලස සහතයෝගිොවතයන් ජර්මානු රජය තවනුතවන් ්රිඅයාකරන GIZ-FLICT )සමාජ ඒකාබද්ධොවය සහ පරිවර්ෙනය උතදසා ආරම්භයනට පහසුකරණය වේාපෘතිය, ජර්මානු රජතේ ආර්ථික සහතයෝගිො සහ සංවර්ධන අමාෙේාංශය තවනුතවන් ජර්මානු සංවර්ධන සහතයෝගිො ආයෙනය) යන සංවිධානය විසිනි.

vii

ප�න 1. 2. 3. 4. 5. 6.

හැ�න්�ම සමාජ ඒකාබද්ධතාවය සඳහා ජා�ක ��පත්� රා�ෙව් අර�� පදනම එළැ�ම සම්පාදන �යාව�ය ��පත්� රා�ෙව් අඩං� �ර්ෙද්ශ 6.1 ප�පාලන හා ෙද්ශපාලනමය සැක�ම් 6.2 කාර්යභාරය 6.3 ස්ථම්භ 6.4 සමාජ ඒකාබද්ධතා �යාව�ෙය් ��කාංග 6.4.1 අධ�ාපනය සඳහා �ෙව්ශය 6.4.2 ආර්�ක �යාකාරකම් හා රැ�යා සඳහා �ෙව්ශය 6.4.3 �ක්�ය හා ෛන�ක සම්පත් සඳහා �ෙව්ශය 6.4.4 ආරක්ෂා ස�ත හා �රක්�ත සමාජ�ය ප�සරයක් සඳහා �ෙව්ශය 6.4.5 ආරක්ෂා ස�ත හා �රක්�ත බා�ර ප�සරයක් සඳහා �ෙව්ශය 6.4.6 ෙද්ශපාලන සහභා�ත්වය සඳහා �ෙව්ශය 6.4.7 තමා සමාජයට අයත් වන්ෙන්ය යන හැ�ම හා වග�ම 6.5 ඉලක්ක ගත ෙක�ටස් 6.5.1 ��රභාවය (ස්�/��ෂ භාවය) 6.5.2 වයස (ළම�න්, ත�ණ හා වැ��) 6.5.3 ශා��ක සහ මාන�ක අවදානම් ස�ත බව 6.5.4 සමා�ය ආන්�කරණය 6.6 අන්තර්ෙඡ්�ක ෙත්මාවන් (සමාජය �සාරා පැ�� ෙමවලම්) 6.6.1 භාෂා සබඳතා 6.6.2 සමාජ�ය වග�ම�න් බැ� ��න ෙප�� මාධ� 6.7 ��ක්ෂණ සහ ඇග�ම් 7. �ගමනය

1 1 2 2 3 4 4 7 7 8 8 9 10 11 12 12 13 13 14 15 16 17 17 17 18 19 19

ඇ�� 1. සංකල්ප හා �ර්වචන 2. �ෙව්ශය සහ �ෙම�පාය 3. සාරාංශය සහ ෙස�යාගැ�ම්

21 24 26

උප��ථ 1. දායක � අයෙග් නාම ෙල්ඛනය 2. සමාෙල�චකෙය� 3. ��පත්� සම්පාදක ඒකකය

33 38 40

viii

1. හැඳින්වීම සමාජ ඒකාබද්ධතාවය යනු සමානාත්මතාවය හා වගකීමමන් මපෝෂණය වූ සාමූහික කැපවීමක් සහිත ක්රි යාමාමය . ආචාර ධර්ම, අධාාපනය සහ සබලබැගැන්වීම පාමක කරගත් යලය ද මමනා මවනුමවන් වූ සමාජයක් මගොඩනැැංවීමට එය අතාාවයා මේ. මනා සම්බන්ධීකරණයක් සහිත සන්මර්භයානුගත ප්රජතිපපත්තිප ිශ්රතණයක් අවයා වන අනන්ඩ ක්රි යාවයකයක් මැස සමාජ ඒකාබද්ධතාවය සැි ය හැක. 

මූයකක අයිතිපවායලකම් සහ මානව හිිශකම් ආරක්ෂා ප්රජවර්ධනය



රීම සහ සමාජීය හා නනතිපක ආරක්ෂාව

රීම

සමාජ ආර්ථික සුරක්ෂිතභාවය සහ සමාජ යුක්තිපය සහතිපක

රීම මගින් සමාජ ඒකාග්ර තාවය,

එකමුතුභාවය හා සැමවොම සාමාජිකයින් මැස සැැකීම යන ගුණාැංග මපෝෂණය

රීම, යන

අරමුණු ඉටුකර ගැනීම සඳහා ජාතිපක භාෂා හා සමාජ ඒකාබද්ධතා අමාතාාැංයය මමම ප්රජතිපපත්තිපය සකස් කර ඇත.

ජාතික භාෂා සහ සමාජ ඒකාබද්ධතා අමාතාාපශයේ ේ ා කාභායභාාය  

 

ජාතිපක භාෂා සහ සමාජ ඒකාබද්ධතාවය පිළිබඳ සැැසුම්, වැඩසටහන් සහ වාාපිතිප සම්පාමනය රීම. අමාි අරමුණු සපුරා ගැනීම සඳහා ජාතිපක සැැසුම් බැධාරීන් සමග එකඟත්වයට පැිශණි කාැමේමාව හා අයවැය ගත සම්පත් ප්රජමාණය තුි ඉහත ප්රජතිපපත්තිප, වැඩසටහන් සහ වාාපිතිප ක්රි යාත්මක රීම සහ මමමහය වීම. ජාතිපක භාෂා ප්රජතිපපත්තිප සම්පාමනය හා ක්රි යාත්මක රීමට අමාි කරුණු. සමාජ ඒකාබද්ධතාව හා ජනවාර්ගික කටයුතු.

2. සමාජ ඒකාබද්ධතාවය සඳහා ජාතික ප්රතතිත්තති ාාුවේ (NPFSI) අාුවණු 

පාර්ය්වකරුවන් හා හවුල්කරුවන්, කාර්යයන් සහ වගකීම්, උපායමාර්ග, සම්බන්ධීකරණය සහ සහමයෝගය, මැදිහත් වීම් සහ නිර්මද්ය බලස්තර



රීම.

මැනුවත්භාවමයන් හා ඒකාබද්ධතාවමයන් මපෝෂණය වූ ආචාරධාර්ම, අධාාපනය සහ සබලබැගැන්වීම යන ස්ථම්භ පාමක කරගත් සමාජයක් බිහි රීම.



සමාජ ඒකාබද්ධතා ක්රි යාවයකමම මූයකකාැංග යක්තිපමත් සහතිපක



රීම මගින් සමාජ අන්තර්ගතකරණය

රීම.

පුද්ගැයින්මේ සමාජ සුරක්ෂිතභාවය සහ ජීබලතමම ගුණාත්මකභාවය සහතිපක

රීම, පහසුකම්

සැපයීම සහ මවනස්කම් යලදු කරන්නන් මැස ඉැක්කගත කණ්ඩායම් බැ ගැන්වීම. 

සමාජ ඒකාබද්ධතා ක්රි යාවයකයට පහසුකම් සැැමේමම් අ අන්තර්මකමක මාධායක් මැස භාෂා සබඳතා සහ සමාජීය වගකීම න් බැඳී යලටින මපොදු මාධායක ඇතිප වැමගත්කම හඳුනාගැනීම 1



බලය්වාසය මගොඩනැගීම් සහ වර්ධනය රීම පිළිබඳව සහතිපක



රීම මපෝෂණය කරන යක්තිපමත් හැඟීමක් ජාතිපය තුි ඇතිප

රීම

වර්ධනය කයකන් කැට පුළුල් වයමයන් සහ නිරන්තර ඇගයීමමන් සහ පරික්ෂා තිපරසරභාවයට උපකාර

රීම් තුයකන්

රීම

3. තදනම සමාජ ඒකාබද්ධතාවය සඳහා ජාතිපක ප්රජතිපපත්තිප රාමුව (NPFSI) ශ්රී. ැැංකාමේ සමාජ ඒකාබද්ධතාවය සඳහා වන මාර්ග යලතිපයමයි. අධාාපනය, මසෞනා, රැ යා, සමාජ ආරක්ෂණ හා සමාජ මසේවා, අධිකරණ, ආර්ථික, මද්යපාැන සහ සැංස්කිතිපක ක්රි යාකාරකම් සඳහා සම අවස්ථා සහ සම ප්රජමේය ැබා අම තුයකන් පුරවැයලයන් යලය ද මමනා ඒකරාශි

රීම සමාජ ඒකාග්ර තාවමම බැාමපොමරොත්තුවයි.

සමාජ ඒකාබද්ධතාවය සඳහා ක්රි යාවයකමම ප්රජතිපලැ මැස මවනස්මකොට සැිකීම, අසමානතාවය, ආන්තීකරණය, මකොටස්වැට කැඩීම මහෝ බැහැර මැක්බලය හැ ය. මමම ක්රි යාවයකය සැැසුම්

රීම වැනි ක්රි යා අවම

රීම මහෝ තුරන්

රීම

රීම සහ රඅමානුූලැව ක්රි යාවට නැැංවීම, සමාජ

අන්තර්ගතකරණය, සාධාරණත්වය, ආනුයාැංශික නිමහස හා හිිශකාරීත්වය පිළිබඳ හැඟීම ඇතිප

රීමට

මාර්ගය මපන්වා මමයි. සමාජ ඒකාග්ර තාවය ැඟාකර ගැනීම සම්පත් මවත ප්රජමේය වීම මත රඳා පවතිපන අතර ජාතිපමම අභිවිද්ධිමම අවයාතාව මේ. 4. එළැඹුම ශ්රී. ැැංකාවට ආමේණික සාරධර්ම, යහපාැනය, අනුයාැංගික නිමහසට ගැැමපන පරිදි සමාජ යුක්තිපය සහ සමාජ අන්තර්ගතකරණය වැඩිදියුණු

රීමට අයිතීන් පාමක කරගත් ප්රජමේයය, පුද්ගැයින්මේ

අයිතීන් හා රජමම කාර්යභාරය පිළිබඳව පැහැදියකව අර්ථ කථනය කර ඇත. NPFSI හි ලැමායිතාව හා බැපෑම උපරිම

රීම සඳහා වූ රඅමමෝපායන් හා මැදිහත්වීම්, අයිතීන් පාමක කරගත් ප්රජමේයය මත

ස්ථාපිත කර ඇත. 

අයිතිපවායලකම් පමනම් කරගත් ප්රජමේයය පහත සඳහන් මූැධර්ම මත තිපරසර සැංවර්ධනයට, සමාජ යුක්තිපයට හා සමාජ ඒකාග්ර තාවයට පමනම මේ.



යුතුකම් මරන්නන් සහ අයිතිපවායලකම් හිිශකරුවන්මේ අයිතීන් හා වගකීම් පිළිගැනීම.



සමාජ අන්තර්ගතකරණය හා සහභාගීත්ව ක්රි යාවයකය ක්රි යාවට නැැංවීම සඳහා වන සාමූහික කැපවීම.



ශ්රී. ැැංකාමේ වාවස්ථාමේ බලධිබලධානවැට අනුව අමනුතත් ජාතිපක ප්රජතිපපත්තිප, නීතිප හා ජාතාන්තර වගකීම්වයකන් මගමපන්වන ැම මද්ශීය ජාතිපක මමමහයුම න් සකසා ගත් මාර්ග යලතිපයමක්.



උපාය මාර්ගිකව හඳුනාගත් ඉැක්ක හා මැං සැුතණු සාර්ථකත්වය මුදුන් පමුණුවා ගැනීම. 2

5. සම්තාදන ක්රිුයාවයය 2010 වසමර් මනොවැම්බර් මස ප්රජජාතාන්්රි්ක සමාජවා අ ජනරජමම බලමයේෂ ගැස න නිමේමනය අනුව සමාජ ඒකාබද්ධතාව සම්බන්ධ ප්රජතිපපත්තිප, වැඩසටහන් සහ වාාපිතිප ක්රි යාත්මක

රීමට බැය

පවරිශන් ජාතිපක භාෂා සහ සමාජ ඒකාබද්ධතා අමාතාාැංයය පිහිටුවීමත් සමගින් මමම ප්රජතිපපත්තිප රාමුව සකස්

රීමම් ක්රි යාවයකය නිැ වයමයන් ආරම්භ කරන ැදි.

සමාජ ඒකාබද්ධතාවය සඳහා වන ජාතිපක ප්රජතිපපත්තිප රාමුව (NPFSI) සැකමේමම් මූයකක අදියමර් අම, එය ක්රි යාත්මක වීමම් අ සාමූහික වගකීමක් සහ කැපවීමක් පිළිබඳ හැඟීමක් මගොඩනැගිය යුතුය යන ප්රජතිපපත්තිපමය එකඟත්වය ඇතිප බලය. ඒ අනුව දිස්්රි්ක්, පිාත් සහ ජාතිපක ම නටමම් යලටින බලබලධ පැංගුකාර පාර්යවයන්මේ අමහස් බලමසා, මපොදු එකඟතාවයකට පැිශණිය හැ

වන අයුරින් ක්රි යාත්මක බලය.

බලද්වත් කිශටුව (EP), අන්තර් අමාතාාැංය මමමහයුම් කිශටුව (IMSC), සාකච්ඡාමය ක්රි යාකාරී සැයල (CWS), ඉැක්කගත කන්ඩායම් සකච්ඡා (FGD) සහ පර්මමෂණ යන සැංඝටක 05 ඔස්මන් මතුවූ අවයාතා මත සහභාගීත්ව රඅමමේමය න් මමම ප්රජතිපපත්තිප රාමුව සම්පාමන ක්රි යාවයකය යලදුබලය. බලෂයය පිළිබඳ පිථුැ මැනුමක් ඇතිප, අමාැ අැංයයන්මේ ප්රජවීණයන්මගන් බලද්වත් කිශටුව (EP) සමන්බලත මේ. අමාැ සමාජ ඒකාබද්ධතා බලෂය සම්බන්ධ බලබලධත්වමයන් යුතු පුළුල් පරාසයක බලමයේෂඥයින් බලබලධ පසුබිම් වයකන් සම්බන්ධ මකොට මගන එමගින් ප්රජතිපපත්තිප රඅමවත්ව සැකමේමම් ක්රි යාවයකය සඳහා මග මපන්වීම බලද්වත් කිශටුවක් ස්ථාපිත

රීමම් අරමුණ බලය. බලද්වත් කිශටුව මගින්

මමම ක්රි යාවයකය අනණ්ඩව සමාමැෝචනය මකමර්. අන්තර් අමාතාාැංය මමමහයුම් කිශටුව (IMSC) ස්ථාපිත කරන ැද්මද් සමාජ ඒකාබද්ධතාවයට අමාැ ප්රජතිපපත්තිප වඩාත් සුදුසුම ප්රජතිපපත්තිප ිශ්රතණය න් සකස්

රිම සහතිපක

රිම සඳහායි. උපාය මාර්ග වැ සලැමායීත්වය ඇගයීම සඳහා හුවමාරු

වැඩසටහන්, සහමයෝගීත්ව මැදිහත්වීම් සහ ප්රජතිපපත්තිප සමාමැෝචන වැනි බහුබලධ ක්රි යාකාරකම් සැැ ල්මැන් සකස් මකොට නිරීක්ෂණය කරන්මන් නම් එය වඩාත් ප්රජමයෝජනවත් වනු ඇත. ඊට අමතරව සාකච්ඡාමය ක්රි යාකාරී සැයල අතර තුැ අ (CWS) මතුවූ කරුණු හා ගැට ද සම්බන්ධමයන් ලැමායී හා කාර්යක්ෂම මැයලන්, යලයල්ැ ආවරණය වන පරිදි මනා සම්බන්ධීකරණය න් අවධානය මයොමු කරනු ඇත. මමම ප්රජතිපපත්තිප රාමුව සම්පාමනය

රීමම් ක්රි යාවයකය අතර තුර අන්තර් අමාතාාැංය

මමමහයුම් කිශටුව අනණ්ඩව රැස්වුන අතර, එය අමාතාාැංය සහ මමපාර්තමම්න්තු 23 ක නිමයෝජිතයන්මගන් සමන්බලත මේ. 2012/13 වසර සඳහා ක්රි යාකාරකම් ඉටු රීමට ජාතිපක භාෂා හා සමාජ ඒකාබද්ධතා අමාතාාැංයය බලයලන් මතෝරාගත් දිස්්රි්ක්කවැ සාකච්ඡාමය ක්රි යාකාරී සැයල පැවැත්බලණි. රත්නපුර දිස්්රි්ක්කමම ප්රජාමද්ශීය මල්කම් මකො නශාය 03 ක්, මහනුවර, යාපනය, මාතර, අනුරාධපුරය, ගම්පහ, මන්නාරම, මමොණරාගැ, ුතරුණෑගැ, ්රි්ුතණාමැය, මුැතිපේ සහ මපොමැොන්නරුව යන දිස්්රි්ක්ක වැ ප්රජමද්ශීය මල්කම් මකො නශාය 02 ක, 2011 වසමර් ජූනි මාසමම යලට මනොවැම්බර් මාසය මක්වා සැංවාමාත්මක 3

ක්රි යාකාරී සැයල පැවැත්බලණි. මමම සැංවාමාත්මක ක්රියාකාරී සැයලවැ අරමුණ වූමම අනාරක්ෂිත, ආන්තීකරණය වූ, නන්ඩනය වූ, බැහැර කරන ැම, අනතුරට භාජනය බලය හැ

කණ්ඩායම් සහ ඊට

අමාැ ගැටළු හඳුනා ගැනීමයි. තවම, අම්පාර, ගාල්ැ, පුත්තැම සහ බදුල්ැ යන දිස්්රි්ක්ක වැ ඊට සමාන සාකච්ඡා සහ මූයකක අධායන කටයුතු පවත්වන ැදි. එම රැස්වීම් සඳහා දිස්්රි්ක් මල්කම්වරු, ප්රජාමද්ශීය මල්කම්වරු, ග්ර ාම නිිධාරීන්, සමිද්ධි නිිධාරීන්, මහජන මසෞනා පරීක්ෂකවරුන්, වනිතා සැංවර්ධන නිිධාරීන්, මබෞද්ධ කටයුතු සමාමයෝජක නිිධාරීන්, සමාජ සැංවර්ධන නිිධාරීන්, ජන හා සැංනාා මල්නණ නිිධාරීන්, සමාජ මසේවා නිිධාරීන් සහ වැබලයක සැංවර්ධන නිිධාරීන් වැනි අය සහභාගී බලය. මවනස්මකොට සැිකීමට, බලෂමතාවයට, අසමානතාවයට, ආන්තීකරණයට, නන්ඩනයට සහ බැහැර රීමට මහේතු වන කරුණු හඳුනා ගැනීම සඳහා වන සමීක්ෂණයක් මමම පර්මමෂණයට ඇතුැත් බලය. සමීක්ෂණමම මත්ත බලය්මල්ෂණමයන් මසොයාගනු ැැබූ කරුණු සමාජ ඒකාබද්ධතාවයට සම්බන්ධ ගැටළු හඳුනා ගැනීමටත්. ඒ මවනුමවන් දිගු කාලීන හා මකටි කාලීන මැදිහත් වීම් සහ ඇගයීම් මවනුමවනුත් භාබලතා කරනු ඇත. මීට අමතරව බලෂය සම්බන්ධ ප්රජතිපපත්තිප මයෝජනා, නීතිප, පර්මමෂණ ප්රි්කා සහ මකොිශසම් වාර්තා, ජාතාන්තර යකය යබලයක, (මවනත් රටවල් ඔවුන්මේ සමාජ ඒකාබද්ධතාවය සඳහා මතෝරාගත් ප්රජතිපපත්තිප) එක්සත් ජාතීන්මේ වාර්තා, නිබන්ධන, සම්මුතීන් සහ ප්රජකායන ආ අ මූයකක මල්නන සමාජ ඒකාබද්ධතාවය සඳහා වන ජාතිපක ප්රජතිපපත්තිප රාමුව (NPFSI) සකස්

රීමම් අ සැැ ල්ැට ගන්නා ැදි.

මමම ප්රජතිපපත්තිප රාමුව සැකමේමම් අ උගත් පාඩම් හා ප්රජතිපසන්ධාන මකොිශසමම් ප්රජකාය සහ 2011 මනොවැම්බර් මාසමම ප්රජකායයට පත් මකරුණු එම මකොිශසමම් නිර්මද්ය බලමයේෂ අවධානයට ැක්බලය. 6. ප්රතතිත්තති ාාුවේ අංපු ිරභාේ ද්ශයේ යන් මමම ප්රජතිපපත්තිප නිර්මද්ය, සමාජය ඒකාබද්ධතා ක්රි යාවයකමම මූයකකාැංගවැටත්, ඉැක්ක ගත මකොටස් වැටත්, අන්තර්මකමක මත්මාවන් වැටත් සැැ ල්ැ මයොමු කරයි. මම්වා එ මනක යලසග මැස සම්බන්ධව පවතිපන අතර, ශ්රී. ැැංකාව තුි සමාජ ඒකාග්ර තාව ඇතිප

රීම සඳහා අතාවයා මේ.

6.1 තරිතාලනමය හා ේ ද්ශයේ තාලනමය සැකසුම් සමාජය ඒකාබද්ධ

රීමම් ක්රි යාවයකය පහසු

රිම සඳහා පරිපාැනමය හා මද්යපාැනමය වු හයන් හා

යාන්ත්රකණයක් හඳුනාමගන ඒවා ප්රජමයෝජනයට ගැනීම ඉතා අතාවයා මේ. ප්රජයස්ත ප්රජතිපලැ ැබා ගැනීමට නම් NPFSI අරමුණ හා උපාය මාර්ග පිළිබඳ මනා අවමබෝධයක් යලයළුම අමාතාාැංයයන්හි, රජමම මමපාර්තමම්න්තුවැ, පිාත් පරිපාැනමම සහ පිාත් පාැන ආයතනවැ නිිධාරීන් මවත තිපබීම ඉතා වැමගත් මේ. එමහයින් සමාජ ඒකාබද්ධතාව ප්රජවර්ධනය සමන්බලත වූ උපාය මාර්ගයක් MNLSI බලයලන් අනුගමනය මකමරනු ඇත.

රීම සඳහා බලබලධ ස්ථරවයකන්

NPFSI ප්රජතිපපත්තිප නිර්මද්යයන් ක්රි යාත්මක

රීම සඳහා සැැ ය යුතු සම්පත් ප්රජමාණයක් මවන්කර

තැබිය යුතුමේ. සමාජ ඒකාබද්ධතා වැඩසටහන තුි MNLSI බලයලන් වු හගත ප්රජතිපපත්තිප සැංවාමයක් ආරම්භ කරනු ඇත. සමාජ ඒකාබද්ධතා බලෂයට අමාි කරුනු සාමානා නමනික කාර්යයක් වයමයන් නැවත නැවත සැකා බැලීම, බලමර්යනයට භාජනය

රීම හා ක්රි යාවට නැැංවීම සඳහා නිර්මද්ය නිුතත්

රීම මමම

වැඩසටහන යටමත් අනිවාර්ය වනු ඇත. වරප්රජසාම අහිිශ හා ආන්තීකරණය වු ජනමකොටස් ඒකාබද්ධ ගැනීමම්

ක්රි යා

පටිපාටිය

සම්බන්ධමයන්

අස්තාර්ථක

රීම සඳහා රජමම මසේවයට බමවා ක්රි යාමාර්ග

(Affirmative

Action)

අන්තර්කාලීන පියවරක් මැස ගත යුතු මේ. තවම, රාජා අැංයය තුි නත්රකභාෂික ප්රජවීනතාවට උසස් ප්රජමුනතාවක් අමට සහ මසේවයට බඳවාගැනීමමන් පසු අවයා පුහුණු පාශමාැා හා මවනත් පහසුකම් සැපයීමට ජාතිපක භාෂා හා සමාජ ඒකාබද්ධතා අමාතාාැංයය (MNLSI) ක්රි යාකරනු ඇත. එක් එක් ස්ථරය තුි ඉැක්ක සපුරාලීමම් අතාාවයා අැංගයක් වයමයන් බලබලධ අමාතාාැංය, මමපාර්තමම්න්තු, පිාත් පරිපාැන හා පිාත් පාැන ඒකක සහ මවනත් ආයතන අතර සම්බන්ධීකරණය හා සහමයෝගය පවත්වා ගැනීම සඳහා NPFSI ක්රි යාවයකය ක්රි යාත්මක මකමරන කාැය තුි අ MNLSI බලයලන් IMSC අනණ්ඩව පවත්වාමගන යනු ඇත.

iudc taldnoa l O;d ls%hdj,s h h mqus;srsnj

jhi

YdÍßl iy udkisl wk kdrCIs;;d

iudc wdk ka;SlrKh

wOHdmkh

wdpdr rO¾u wOHdmkh ioyd m%fõYh

; ;uka iudch hg wh h;a jkafkah hk y u yd j.lS ye`.S lSu

wd¾Ól ls%hdldrlï ydd /lshd ioyd i m%fõYh hqla;sh yd ffk;sl iïm;a ioy yd m%fõYh

iudc tald.%;d

fooaYmd,k iyN Nd.S;ajh ioyd m%fõ õYh

wdrCI Id iys; yd iqrCIs; fN!;s ;sl mrsirhla ioyd m%fõYh

wdrCId iys i ; yd iqrCIs Is; iudchSh mßirhla iooyd m%fõYh

NdI Id ino;d yd y iudchSh j.lS j ulska ne§ n isák fm mdÿ udOH

iún, .ekaùu

ɟ 1. iudc taldnoaO;d ls%hdj,sh ɟ˚

අ��ත් අදාළ ��පත්� සමග NPFSI ද ��කව වර්ධනය �ය �� බවට MNLSI හ�නාග� ලබන අතර IMSC අඛ�ඩව පවත්වාෙගන් යා ��. 6.2 කාර්යභාරයන් හා වග�ම් සම්පත් සම්බන්�කරණය එක්රැස් ��ම හා ෙබදා හැ�ම සඳහාත්, ජාල හා හ�ල් සම්බන්ධතා �ර්මාණය ��ම සඳහාත්, �ග�ය ��ක්ෂණය ��මට හා ඇග�මටත් NPFSI එලදා� හා කාර්යාක්ෂමව �යාත්මක ��ෙම් �භව අවස්ථාවන් ෙස�යාබලා ප�ක්ෂණය හා ගෙව්ෂණය කර, අ� මණ්ඩලයක් (Apex Body) ��ව� ඇත. �ාෙය��ක අර්ථ ��පණය හා මාර්ෙග�පෙද්ශන දක්වන අත්ෙප�තක් MNLSI ��න් සකස් ෙකෙර� ඇත ෙමම අර්ථ ��පණය හා මාර්ෙග�පෙද්ශ NPFSI ��න් හ�නාගන්නා ලද සමාජ එකාබද්ධා �යාව�ෙය් ��කාංග, ස්ථම්භ, ඉලක්ක ගත ෙක�ටස් හා අන්තර් ෙච්දක ෙත්මාවන් මත පදනම් ව� ඇත.ෙමය ඉතා එලදා� ෙමවලමක් ව� ඇත . 6.3 ස්ථම්භ ආචාරධර්ම, අධ�ාපනය හා බලගැන්�ම ��න් ��ද්ධ හා ඒකාබද්ධ සමාජය වඩාත් ශක්�මත් ෙකෙර� ඇත .ෙමම �ශ්වාසෙයන් ෙප�ෙළ�ඹව� ලැබ ෙම්වා සමාජ ඒකාබද්ධතා �යාව�ෙය් ස්ථම්භ ෙලස හ�ල්කාර පාර්ශවයන් ��න් ��ෙගන �යාත්මක ව� ඇත.

ආචාරධර්ම

අධ�ාපනය

බලගැන්�ම

�ප 2. සමාජ එකා�තාවෙය් ස්ථම්භ

6.4 මගාජ ඒවාවද්නතා ක්රි ා යේගම ලියේවා සාමාජ කකාග්රවතාවය සඳහා පහත සඳහන් ලියේකා ග අතාාව ා බලස හඳුදාබගද ගත. 6.4.1 අනාාතය මාහා ප්රඅගශය සමාජ කකාබනධතා ක්රිඳයාවයේබම ලිලධර්ම පිළිබඳව සමාජ සභවනාදය ගිය කිරීබම් ස්ථම්භයක් හා ලියේකා ගයක් ව බයන් අධාාපදය

ප්රාධාද තැදක් හිමි බේට

. අමතරව පස් වැදෑරුම් උපාය

මාර්ගයක් අනුගමදය කිරීම සඳහා අධාාපදය අමාතා ය, උසස් අධාාපද අමාතා ය සහ බයෞවද ක යුලි හා නිපුදතා ස වර්ධද අමාතාා ය සමග MNLSI සහබයිගබයන් ක්රිඳයාකරනු ගත. ලියේක අයිියවාසිකම සහියක කිරීම සඳහා අව ා පියවර බයිිතත අග්රව මණ්ඩලය භවසින් ගනු ගත. ආර්ර්ක-සමාජ භවණමතා නිසා බහි වාර්ක කභාවය නිසා බහි ආගම නිසා බහි අධාාපද ක්බණේත්රාය ලිල කිසිඳු අසාධාරණතාවයක් බහි ආන්ියකරණය ම මක් සිදුම ම වැ ැක්ම ම

භවබ ේණ අවදාදයක්

බයොමුබකබරනු

ගත.

ප මුව, භවධිමත්, භවධිමත් බදොවද හා අභවධිමත් අධාාපදය අදා

වරහයන් පනධිය හා ප්රාබේ මාර්ග

ගැදත් අතපසු වූ අධාාපදය ගැදත් ව්ත්මයමය පුණුවව (යටිතල පහසුකම්, පාසල් වල කිරීබම් මාර්බගිපබන

ගලිල්

භවමර් දය කිරීම, ප්රාමිියකරණය, සෑම දරුබවකුම දැවත පාසල් යැම බම්

ප්රාියපත්ියය යදාී) බවත අවදාදය ප්රාථමබයන් බයොමුවනු ගත. භවධිමත් අධාාපදය

අත්ියකාරමක්

ව බයන් බපර පාසල් අධාාපදය ලියේන් සමාජ කකාබනධතාවය ප්රාවර්ධදය කිරීම සඳහා සුභවබ ේී අවදාදයක් බයොමු බකබරනු ගත. බදබවනුව, අධාාපදය

අදා

වර්තමාද ජාියක ප්රාියපත්ියවල එලදාීමතාව ගගීමම

ලක් බකබරනු

ගත . සමාජ කකාබනධතාවය හා සාමය සඳහා අධාාපදය පියේබඳ පු ක ක්රිඳයාකාරකම් රාමුව )ESCP 2008) සහ සාමය හා ියරසාර ස වර්ධදය සඳහා ජාියක අධාාපද කාර්යය සැලසුම 2012 ක්රිඳයාත්මක කිරීම පහසුකිරීම සඳහා පියවර ගනු ගත. ඉගැන්ම ම සිදුකරද ක්රවමබේදය, අධාාපදය ලබා බදද භාණා මාධාය සහ කකාබනධ පරිසරයක් ලිල පාසල් අත්දැකීම් පිළිබඳව භවබ ේණ උදන්දුවක් දක්වනු ගත. ඉහත සඳහන් අමාතාා යන් අදා

ආයතදයන් සමග සහබයිගබයන් අව ා ස බ ිධද බයිිතත

අග්රව මණ්ඩලය මක න් ක්රිඳයාව ද වනු ගත. බතවනුව, පාසල් භවණය නිර්බන ය මක න්ද සමාජ කකාබනධතාවය ප්රාවර්ධදය බකබරනු ගත. බම් සඳහා බදවද ජාියක භාණාවක් ඉගැන්ම ම, සම්බන්ධක භාණාවක් බලස ඉ ග්රී්සි ඉගැන්ම ම, ආගම් පියේබඳ සන්සන්දදාත්මක අධායදයක්, ආචාරධර්ම, ප්රාජාචාරය හා මාදව සාරධර්ම ඉගැන්ම ම සඳහා අව ා පහසුකම්ද සැපබයනු ගත.

සිේබවනුව, ඉගැන්ම බම් ක්රවමබේදය හා භවණය නිර්බන ය සාරධර්ම භවභවධත්වය හා සමාජ කකාග්රවතාවය පිළිබිඹු කරනු ගත. හරීය භවණය නිර්බන ය හා බාහිර ක්රිඳයාකාරකම් හරහාද අන්තර් ක්රිඳයාකාරීත්වය හා අනුකලද සඳහා ගිය අවස්ථා වඩා

ක්ියමත් බකබර්. සමාජ කකාබනධතා ලිලධර්ම පියේබඳ භවබ ේණ

දැනුවත් කිරීබම් වැඩස හන් භවදුහල්පියවරුන්, ගුරුවරුන්, හා අදධාද කාර්ය මණ්ඩල සඳහා MNLSI භවසින් ස භවධාද බකබරනු ගත. පස්වනුව, පරිපාලදමය හා වරහමය දුණ්කරතාවයන් වලක්වාම ම සඳහා බයිිතත අග්රව මණ්ඩලය භවසින් බගොඩදැබගද කකමියක යාන්ත්රාණයක් සැකබසනු ගත. 6.4.2 ආ්ධථිව ක්රි ාවාරවම් මහ කියා ා මාහා ප්රඅගශය බණු පාර් වකරුවන් භවසින් නියම බකබරද සමාජීමය- ආර්ර්ක අරමුව බයිිතත අග්රව මණ්ඩලය භවසින් හඳුදාබගද, කවා NPFSI පරමාර්ථයන්

අනුකූලවද පරිදි මුදුන්පත් කරගැනීම

ක යුලි

බමබහයවනු ගත .සලකා බැයේය යුලි ප්රා ්ද හඳුදාගැනීම සඳහා අව ා බතොරලිරු භවමසා බලද සටක්ණණ, රාජා අ ය හා බපෞනගයේක අ ය ද ගලි ක බණුපාර් භවක හවුලක් භවසින් සිදුකරනු ගත . ඉන් පසු බමම අග්රව මණ්ඩලය අව ා උපායමාර්ග නිර්බන

කර ආර්ර්ක කකාබනධතාවය සඳහා

ප්රාාබයික ක ක්රිඳයාකාරී සැලසුමක් ඉදිරිපත් කරනු ගත. භවබ ේණබයන්ම ආකල්පමය බවදසක් ගිය කිරීම

ක්රිඳයාකරද සමාජ එකාබනධතාවබම අබදකුත්

ලියේකා ග සමග දැඩි අන්තර් ක්රිඳයාවන් පිළිගනිමින් සමාජ බසේවාවන් හා ප්රාියලාභ ලබා ගැනීබම්ී සාධාරණත්වය

හා අපක්ණපාියභාවය

මුල්තැද ීම .ට

අමතරව ක ක ප්රාබන වල ූගබගිම ය

සන්ධර්භයන් උචිත වද පරිදි ප්රාාබනය ය භවසඳුම් ප්රාවර්ධදය කිරීම ද වැදගත් බේ. ආන්මයකරණය හා අවදාදම් තත්වයන්

පහසුබවන්ම භාජදය ම ම

ඉඩ ගිය ජදබකො ස් සඳහා

දැද ක්රිඳයාත්මක වද සමාජ ආරක්ණණ හා වනවබදිපාය ස වර්ධද වැඩස හන් වඩා

ක්ියමත් ක

යුලි බේබම් හැරුව භව ., රැකියා හා වනවබදිපා ක්රවම අවස්තාවන් භවභවධා ගකරණය භාජදය කිරීබම් අව ාතාවය පිළිබඳව දැනුවත්කම වැඩි දියුව ක

යුලිය. තවද රැකියා සඳහා කුසලතා වර්ධද

පුණුවව මක න් හැකියා වැඩිදියුව කිරීම, වාවසායක ජාල බගොඩදැීම, අබලභව ස වර්ධදය, පුනගල ලිලා ක මදාකරණය හා අවදාදම් ක මදාකරණය පිළිබඳවද අධාාපදය හා දැනුවත් ම ම බකබරහි අවදාදය බයොමු බකබරනු ගත. අබලභව කිරීබම් හා බව ඳබපොල අවස්තාවන් හා බරගුලාසි පියේබඳ බතොරලිරු ජාියක භාණාබවන් බමන්ම

සම්බන්ධක භාණාබවන් ලබා ගැනීම ඉඩ කඩ ගිය ක යුලි අතර, අබලභවකරණය පියේබඳ ක යුලි වල භවනිභවද භාවය ඉස්මලි කර යුලියි. අභවධිමත් ශ්ර ම බව ඳබපොල සුරක්ණණය ක වඩාත් එලදාීම හා කාර්යක්ණම ක

යුලි අතර අර්බුදධ ක මදාකරණ ක්රවමබේද මක න් කවා

යුලිය. රාජා හා බපෞනගයේක අ

අතර අතර සමතාවක් ියබිය

යුලියි. බම් සඳහා රක්ණණ ක්රවම ගිය කල යුලියි. සමාජ ආරක්ණණය ගියකිරීම් සඳහා ආදායම් ආරක්ණණය සහ රැකියා ආරක්ණණය සඳහා දැද පවත්දා ක්රවම බවත අග්රව මණ්ඩලය සැලකිල්ල බයොමු කරද අතර, අව ා දම් කවා ලබා ගැනීම අලුත් ක්රවම ගිය ක

යුලිය .ක හැරුව භව

වයස්ගත ම ම නිසා රැකියා අහිමි වද අයවලුන් බකබරහිද

සැලකිල්ල බයොමුභවය යුලිය. පරිපාලද බරගුලාසි ප්රාියස ස්කරණය ලියේන් හැකියා වර්ධදය හා ඉහත සඳහන් භවණයයන් පියේබඳ දැනුවත් කිරීම ලියේන් බමම පරමාර්ථ ඉටු කරගත හැකිබේ. සමාජ ආර්ර්ක ආන්ියකරණ ප්රා ්ද පියේබඳ ක යුලි කිරීම සඳහා ක්රිඳයාකාරී යාන්ත්රාණයක් අග්රව මණ්ඩලය භවසින් පිහිටුභවය යුලිය . එම යාන්ත්රාණය ප්රාාබනය ය බල්කම් කාර්යාල මක න් සිදු ක

යුලි අතර අව ා

බතොරලිරු අප්රාමාදව සැපීමබමන් කඩිදම් භවසඳුම් ලබා දිය යුලි බේ. 6.4.3. ුතක්තිප හා නයතිපව මම්තත් මාහා ප්රඅගශය සාධාරණත්වය නීියබම ආධිපතාය මත රැී පවමය. එබමන්ම අයිියවාසිකම් හා වගකීම් පිළිබඳව සියලුම හවුල් පාර් වයන් මදාව දැනුවත්ව සිටිය යුලිය. බමය ප්රාියසන්ධාදය හා සමාජීමය සාධාරණත්වය කරා NPFSI ක්රිඳයාත්මක කිරීබම් පරමාර්ථයන් ඉටු බකබරනු ගත. සියලු පුරවැසියන් බවත බන පාලදමය අයිියවාසිකම් සහ සමාගබම් නිදහස, ස වරණ නිදහස හා බතොරලිරු ලබා ගැනීබම් නිදහස සහියක ක යුලිය. නීියපිය බදපාර්තබම්න්ලිව, රජබම රසපරීක්ණක බදපාර්තබම්න්ලිව වැනි අදාල ආයතදයන්බේ සහබයිගය හා හවුල්ම ම මක න් අපරාධ නීියය ඵලදාීම හා කාර්යක්ණම බලස පාලදය ම ම ක්රිඳයාත්මක කිරීම ප්රාවර්ධදය ක යුලිබව.

අධිකරණ අමාත්යංකශයේ ස යෝ ඇය ඇ ිව බ

ුම් කිරී ් මණ්ඩල, යමථ මණ්ඩල ඇනාදී අර්බුද

වියදී ් විකල්ප ක්රපම ශයේ්තව ම් කිරීම තුලින් නීව ස ප්රපමාද බල්තබාලිඇ ුතතුඇ .නීව ස ප්රපමාදඇන් වියදුම්ත යපඇන, අබදානම

ල්තබන ෝා යමාජයීඇබ බැෝැර වූ ජන

කො ය් බල අබශයේංත්යාබඇන්

යපුරාලීම යඳෝා බු ෝඇන්, ප්රපව යකය්කරණ ෝා ඇාන්්රයණඇ්ත ශයේ්තව ම් ක ුතතු ේ. අධිකරණ, රාජං පිපපාලන ෝා ය්බ ශශයේ ක ුතතු ෝා රර්තකක යෝ නා ිපක යකබර්නන අමාත්යංකශයේබල යෝඇ ලබා

න, සිඇලුම අන්ව කරණඇ වූ කණ්ඩාඇ් බල නීව යෝඇ ෝා අබශයේංඇ ූලලික ෛනව ක

ල්ඛන යැපයී මන් ඔවුන යානාරණඇ ෝා ුත්තව ඇ ඉටු කිරීම යෝව ක කිරීම යඳෝා MNLSI ක ුතතු කරනු ිත්ය. 6.4.4 ආරක්ෂා සහිත හා සුරක්ෂිත සමාජයීය පරිසරයක් සඳහා ප්රකවේශයය NPFSI විසින් ෝඳුනා

නු ලැබූ යමාජ ඒකාබශනත්යාබඇ පිලිබඳ යකකල්පඇ ෝා ප්රපකාශයේඇන්

බත්ය

පොලිය් කාර්ඇඇ මණ්ඩල යක ේදී කිරීම ෝා ප්රපබර්නනඇ කිරීම MNLSI ක්රිරඇාකරනු ිත්ය. එමගින් ප්රපජාබ තුලින් පොලිය් ම ෝබර ඉටුකිරී ් කාර්ඇඇ ශයේ්තව ම් කරනු ිත්ය. ප්රපචණණ්ඩ් බඇ, අපරාන ෝා බකචණා දූකණ මුලින් උපු ා දැමී ් විවින ජාව ක බැඩය ෝන්බල යෝභාගීවී ් අබශයේංත්යාබඇ ඉය්මතු ක ුතතු ේ. ප්රපචණණ්ඩ් බ ඇන්, අප ඇයජන ඇන් ෝා අපරාන බලින් අයරණ වූ කාන්ත්යාබන් ෝා දම දැිපඇන් යඳෝා අබශයේං පිපි පුනුම් ත්යාපන මනංය්ථාන පිිටටුවීම

ෝා ඒබා ශයේ්තව ම් කිරීම

අබශයේං ය්ප් බන්

ක ුතතු ේ. පුනුම් ත්යාපන මනංය්ථාන බල බායඇකරන පුශ ලිනන්, ුතශනඇ නියා බැන්දඹු වූබන්, නැබත්ය පැමි ණන යරණා ත්යඇන්, ෝමුදාබ ෝැර ගිඇ පුශ ලඇන්, රබාන යිටත්ය රණවිමබන් ෝා විවින රබාන ිව පුශ ලඇන් ඇනාි ඇ යමාජ ෝා රර්ථික බශයේ ඇන් නැබත්ය ඒකාබශන කර ඔවුන් රන්තීකරණඇ වීම අබම කිරීම යඳෝා අබශයේං ය්ප් ෝා යබා ැසය් ක ුතතු ේ. NPFSI අරමුණු බල අනුකූලබ ක්රිරඇා කරමින් සිවිල් ක ුතතු යඳෝා රඇත්යනික බු ෝඇන් පිිටටුවීම් , යෑම පොලිය් ය්ථානඇකම කාන්ත්යාබන් ෝා කිරීම

ිව ෝැකිඇාබ

යොඇා බැලීම

මුන් යඳෝා බනම කාර්ඇ ය්ථානඇ්ත පිිටටුවීම ප්රපචණලිත්ය

MNLSI විසින් රර්තකක ක ුතතු යෝ නා ිපක යකබර්නන

අමාත්යංාකශයේඇ යම ක ුතතු කරනු ිත්ය. අබශයේංත්යාබඇ මත්ය පුශ ලඇන් යඳෝා උප ශශයේන

යබාබන් ලබා දීම යඳෝා MNLSI යමාජ

අමාත්යංාකශයේඇ යම එ්තබ ක්රිරඇා කරනු ිත්ය.

යබා

6.4.5 ආරක්ෂා සහිත හා සුරක්ෂිත බාහිර පරිසරයක් සඳහා ප්රකවේශයය රපදා අබය්ත්යාබලදී කිසි බන බැෝැර නොකර )ය්බභාවික ෝා මිනියා විසින් ිව කරන ලද(, යෝන යැලසීම යෝව ක කිරීම යඳෝා පාලන ඇාන්්රයනඇ යෝ ප්රපජාබ අත්යර ක්රිරඇාකාරී් බඇ ශයේ්තව ම් කර, මනාබ ය්බන්ධීකරණඇ ක

ුතතු

ේඇාබලි රපදා ඇා් මක

ක රන යෝන ක්රිරඑ ලය ක්රිර .

.ක මනාකරණ සදී ිව බන රන්තීකරණඇ වීම ය්බන්න ඇන් යක ේදී බනු ිත්ය විධිවිනාන බල අනුකූලබ කිසිඳු

අයානාරන් බඇකින්

ත්යොරබ රදාඇ් ජනිත්ය කරන ක ුතතු නැබත්ය පිිටටුවීම් ,

විනාශයේඇ ප් ලිපි ල්ඛනරි ඇ නැබත්ය ලැබා දීම් පිලිබඳ පශයේ්චණා් රපදා යෝන යබා උ් සුක බනු ිත්ය. ූලලික මානබ අිනව බාසිකම්ත ලය ජනත්යාබ බත්ය රර්තකාකාරීබ ජීබ් විඇ ෝැකි පිපයරඇ්ත යෝව ක කිරීම යඳෝා ක්රිරඇාකාරී විඇ ුතතු

ේ.

පෝසුක්, ඇටිත්යල පෝසුක් ෝා භූ

් යඳෝා පිිපසිදු පානීඇ ජල,

යලීඇ යන්නර්භඇන්

යෞඛං ෝා යනීපාර්තකක

උචිත්ය බන පිපි නිබාය ඉි කිරීම යඳෝා

ඇය ං ය්ථාන යැපයීම තුලින් මම අරමුණු ඉටු කර ත්ය ෝැක. යානාරණ යෝ ුත්තව යෝ ත්ය ලය යා්ප්රපදාිනකබ ජීබ නයපාඇ ක ුතතු බල නිරත්ය බන අඇ ක ුතතු ක ුතතු අත්යර ඔවුන්

අිනතීන්

ජීබන ත්ය් බඇ රර්තකා කිරීම රාජං අනු්රයෝඇ මත්ය බ ඳ පො බල්

ිව ක ුතතුඇ . යකබර්නන ක ුතතු බලදී ප්රපා ශය ඇ ජනප්රපජාබන් කර ැනී ් අිනව බාසිකම යෝව ක කිරීම

ත්යම පාර්පිපක දැනුම රර්තකා කර බැි ි ුතණු

අබශයේං පිඇබර ඇයිත්ය අ්රය මණ්ඩලඇ විසින්

නු ිත්ය.

මම මණ්ඩලඇ මගින් බනාන්ත්යර විනාශයේඇ අබම බන පිපි ෝා පිපයරඇ රර්තකා බන පිපි

ෘෝය්ත්ය

කෘෂිකාර්මික කර්මාන්ත්ය ෝා බන් යබාබන් යඳෝා භූමි පිපෝරණ ප්රපව ප් ව නැබත්ය යලක බැලීමද ක ුතතු ේ . 6.4.6 වේේයපාලන සහභාගීත්වය සඳහා ප්රකවේශයය ප්රපජාත්යන්්රයබාදී යෝභාගී් බඇ තුලින් යමාජ ඒකා්රයත්යාබඇ ප්රපබර්නනඇ ක

ශශයේපාලන යකය්කෘව ඇ්ත

ුතතුින. ප්රපජාත්යාන්්රයබාදී ක්රිරඇාබලිඇ ය්ර්ර්ණ කිරීම යඳෝා ශශයේපාලන යැකැය් ් යැම

ත්යලඇකම ත්යමණ ෝා කාන්ත්යා යෝභාගී් බඇ යෝව ක ක ශයේ්තව ම් ක

පයකණඇ බන

ුතතුඇ.

ුතතු අත්යර යාූලිටක තීන්දු ැනී ් ෝැකිඇාබ

ශශයේපාලනමඇ කාර්ඇ පටිපාටි බලදී විනිවිදභාබඇ යෝව ක කිරීම, රාජං

නිලනාරීන් ෝා ජනත්යා නි ඇයිත්යඇන් ප් කිරීම, ඔවුන්

ක්රිරඇා කලාපඇ ෝා රදාඇ් යෝ විඇද්

ය්බන්න ඇන් පබව න රගුලාසි ක්රිරඇා් මක ක ුතතු ේ. යමාජ ඒකාබශනත්යාබඇ පිළිබඳබ ෝඳ්ර නා

ශශයේපාලනඥඇන්

දැනුබ් බබ බැි ි ුතණු කිරී ් අබශයේංත්යාබ

න, යමාජ ඒකා්රයත්යාබඇ ිව කිරී ් බ කිබුතතු පාර්ශයේබකමබන වි ් බැද ් කම අබ බයන

කර ත්ය ුතතු

ේ.

මම අරමුණ ඉටුකිරීම යඳෝා MNLSI විසින්

ශශයේපාලන යමාජඇ තු

NPFSI

ප්රපචණලිත්ය කිරීම පිඇබර නු ලැ ු. ශශයේපාලන යෝ ඇයගිත්යාබ

පන්නු් කිිප ් මාර් ඇ්ත බශයේ ඇන් විවින් බඇ තු

පිළිඹුබුකරන “ යමාජ ඒකාබශනත්යා යව ඇ” බාර්ෂික උ් යබඇ්ත

එ්තය් භාබඇ

ලය පැබැ් වීම

MNLSI

ූලලික් බඇ නු ිත්ය. 6.4.7 තමන් සමාජයට අයත් වන්වේන් යන හැඟීම හා වහකීම දැනුබ් කිරී ් බැඩය ෝන්, නීව රනාරක යාඇන ෝා යමාජ ඒකාබශනත්යාබ ස බටිනාකම ප්රපබර්නනඇ කරන රඇත්යනික බු ෝඇ්ත මගින් පාර්ශයේබකමබන් අත්යර රකල්පමඇ

බනය්ත යෝ ප්රපජාචණාරමඇ

බ කී් ිව ක ුතතු ේ. යමාජ ඒකාබශනත්යාබඇ ිව කිිප ් අත්යංාබශයේං

කොන් ශසි බශයේ ඇන්

්රීර ලාකකික යාරනර්ම ෝා

අනනංත්යාබ රර්ා කිරීම ් , එ්ත නකා බත්ය

ෞරබඇ දැ්තවීම ් , පිපයරඇ රර්ා කිිපම ් , ්රීර

ලාකකික ජාව ඇ

ැනීම ් , සිඇළුම පාර්ශයේබඇන් )රජඇ, යමාජඇ ෝා

අඇ් වි ් ෝැඟීම්ත ජනිත්ය කර

පුශ ලඇන් ිතුළුබ(

බත්ය රඇාචණනඇ

ක ර්. ත්යබද, පසුගිඇ

කොන්කරනු ලැබු අඇ නැබත්ය බර්ත ප්රපනාන ප්රපබාෝඇ ප්රපඇන්ත්යඇ්ත දැරී ් ෝා

කැඳබා

පොදු ජාව ක දැ්තම්ත ිව කර

ැටු් බල ප්රපව ලලඇ්ත බශයේ ඇන් ැනිම

යාමුිටක ෝා

ැනි ් බැද ් කම

නොපසුබ ැන සිඇළුම

පාර්ශයේබකමබන් සිිට ත්යබා ත්ය ුතතු ේ. ප්රපජා යෝභාගී් බඇ

අදාලබ රකල්පමඇ

බනය්ත ිව කිරී ්දී නිඇමුබන්

ලය ජනමානංන්

ත්යෝැකි තීරණා් මක ෝා නනා් මක කාර්ඇභාරඇ ෝඳුනා ත්යුතතු ේ. බ කී් ෝා ුතතුක් පිළිබඳබ් , යමාජ ඒකාබශනත්යා යකකල්පඇන් පිළිබඳබ් , යමාජ අන්ත්යර්ක්රිරඇා යඳෝා අබශයේං නයලත්යා ැන් , දීපබංාප්ත ත්ය දැනුබ් කිරී ් බැඩය ෝන්. ත්යයරා ් කණ්ඩාඇ් යඳෝා MNLSI විසින් පැබැ් බනු ිත්ය. ප්රප ඇයජනඇ

මම කාර්ඇඇ යඳෝා MNLSI

පබ් නා ජාල ෝා ය්ප්

නු ිත්ය.

6.5 ඉලක්කගත වේකොටස් පෝසු බන් අනාරක්ෂිලත්යබබ

ප් විඇ ෝැකි පෝත්ය යඳෝන්

සුවි ශයේෂි යැලකිල්ල්ත ද්තබා ිත්ය.

කො ය් ය්බන්න ඇන් MNLSI විසින්

6.5.1 පුමතිරිභාවය පුමතිරිභාවය (ස්ත්රීම පුෂ භ භාවය ) මත පදනම් වූ සමාජ ඒකාබද්ධතා ගැටළු සම්බන්ධ අයිතිවාසිකම් සහ රාජා බැීමම් ිළිබබ දැුවව් ිරීමේම් කා්යයේදීම ජාතික භාභා සහ සමාජ ඒකාබද්ධතා අමාතාාශය හා ළමා සංව්යධන සහ කාන්තා කටයුතු ිළිබබ ව අමාතාාංශය හා ව කව කටයුතු කරුව

ත.

මානව හිමිකම් ආරක්ෂාා ිරීමම හා රකව්යධනය ස හා වන ජාතික ්රිධයාකාීම සැුමේේම් (NAPPPHR) ස හන් විධිවිධාන සහ උග් පාඩම් හා රකතිසන්ධාන ේක මිසේම් (LLRC) නි්යේද්ශයන් ්රිධයා් මක ිරීමේමහිුා ජාතික භාභා සහ සමාජ ඒකාබද්ධතා අමාතාාංශය වගකිමිරන් කටයුතු කරුව

ත.

රකතිප් ති සැකසීම ස හා් , වැඩසටහන් ්රිධයා් මක ිරීමම ස හා ේක න්ේද්සි සැකසීම ස හා් , නිීම කභණය හා

ගයුම් කටයුතු ස හා ද්යශකයන් හඳුනාගැනීම ස හා් ේයෝජිත අග්රක ම්ඩඩුය විසින්

මා්යේගෝපේද්ශක් වය සපයා සිද්ධාන්ත සැකසිය යුතුය. තවද, සමාජ ඒකාබද්ධතා අවශාතා සහතික කරුවවස් දැනට පව් නා රකතිප් තිය අවශා ේවනස්කම් ිරීමේම් අවස්ාා ගේෂභණය හා ප්යේදභණය කළ යුතුය. දැරියන් විසින් අ් විඳින ගැටලු ේකේරහි ේමම වැඩිළිබේවේළහි විේශේභ අවධානය ේය මුේෂ. උපේයෝජනයට ු කවීම සහ සමාජ ආන්තිකරණයට අවම ිරරිේම් අටිේයන්, විවාහයකට මේදුමේ වයස සහ ලංගික

මේර සම්බන්ධේයන් පව් නා නීති ිළිබබ ව ළමා සංව්යධන හා කාන්තා කටයුතු ිළිබබ ව

අමාතාාංශය හා ව කව ජාතික භාභා සහ සමාජ ඒකාබද්ධතා අමාතාාංශය විසින් රකජාව අතර දැුවව් භාවය

ති කරුව

ත.

බාු වයස්කාර විවාහයන් හා බුහ් කාර විවාහයන් ිළිබබ ව පවතින ගැටලු ිළිබබ ව ගේෂභණය හා ප්යේදභණ ිරරිේමන් අනතුෂ ව ේමම ේයෝජිත අග්රක ම්ඩඩු විසින් ටට ගතයුතු ්රිධයා ිළිබේව් නි්යේද්ශ කළයුතුේෂ. අධාාපනය, ජීවේනෝපායන් සහ වාවසායක් ව යනාීම කේභේත්රරවු් , රාජා ේපෞද්ගලක, වතුකර හා අවිධිම් අංශවු සියලුම මට්ටම්වු තීරණ ගැනීේම් තනතුෂ ස හා් ස්ත්රීම පුෂ භ ේදපක්ෂායටම සම අවස්ාා සම්පාදනය කරීමේමන් ස්ත්රීම- පුෂ භ සමානා් මතාවය සහතික කළ යුතුය. යුද්ධේයන් ිළඩාවට ු කවු තැනැ් තන්ට, යුද්ධය නිසා වැන්දඹුවන්වූ

අයට, කාන්තා ගෘහමූලක

නිේවස් වුට සහ පුනෂ ් ාාපනය ුබන තැනැ් තන්ට ණය පහමේකම්, ඉඩම් අයිතිය හා උෂ මය, නිති ආධාර සහ නනතික ලයවිල ස හා උදෂ සැපයීම ආදිේදීම මැදිහ් විමට මේදුමේ ිළයවර ගතයුතු ේෂ. සමාජේද ආන්තීකරණයට ු ක වූ ජන ේක ටස් සමඟ දැඩි සම්බන්ධතාව ක ති ිරරිම ස හා පුළුල් පරාසයක පැතිෂ ණ ජාුය ක

ති සමාජ ඒකාග්රකතාවය

ති සහ උපේද්ශන වැඩසටහන් ේකේරහි

විේශේභ අවධානය ේය මු කරන කාන්තා සහ අේනකු් සංවිධාන වුට රකමුතතාවය ුබා ේදමින් ඒවා සම්බන්ධීරණය කළ යුතුය. අඩ් ේ් ට්ටම්, අපේයෝජන සහ හිංසනයන්ට (ශාරිරික, ලංගික ේහෝ මානසික වශේයන්) ේග දුෂ ව සිටින පා්යශවයන් ද සමාජ අන්ත්යගතකරණය ිරරිමට් සවිබුගැනිවීමට් දැනට පව් නා සහායක යන්ත්රරණයන් ශ කතිම් කළ යුතුය. සැබෑ ේුසම රකජාතන්ත්රරවාදි ්රිධයාවලය අෂ ් ගැන්වීම අරභයා, ටට කාන්තාවන්ද සමාුවපාතික සංතාාවිරන්

තුු් ිරීමම ස හා ේද්ශපාුන ්රිධයාදාමයන්ට බුපෑම් ිරීමේම් හැිරයාවන් ිළිබබ ව

ජාතික භාභා සහ සමාජ ඒකාබද්ධතා අමාතාාංශය විසින් ළමා සංව්යධන හා කාන්තා කටයුතු ිළිබබ අමාතාාංශය සමඟ ව කව ේස යා බුුව

ත.

6.5.2 වයස (ළමා. තරුණ, වැඩිහිට) නගරේයන් ඈත දුභ්කර රකේද්ශයන්හි ේවේසන ළමුන්, ආන්තිකරණය වු රකජාවන්හි ළමුන්, අනාරක්ෂියත බව නිසා ිළඩාවට ේග දුෂ වු ළමුන් (වනම් මානසික හා ශාරිරික අබාධිත ළමුන්) විගමනික මෂවෂ න්ේේ දෂ වන්, යුද්ධය සහ ස්භාවික වාවසනයන්ට ේග දුෂ වූ ළමුන්, වීදි දෂ වන්, අපහරණයවුට ේග දුෂ වූ ළමුන්, හැරදමා ගිය ළමුන් සහ මේභසාධන ක වුෂ ගත ළමුන් යනාදි ේකේරහි විේශේභ අවධානය ක සහිතව ළමුන් අරමුණු

කරග් සමාජ ඒකාබද්ධතා වැඩසටහන්

රකව්යධනය කළ යුතු ේෂ. තෂ ණ රකජාව, තම පවුු ේවත් , සමාජය හා ේප දුේෂ රටට් උෂ මකම් ිරයන, බැඳීසිටින, වගිරවයුතු පුරවැසියන් බව ඒ් තු ගැන්ේවනමේළු ස්ේවච්ඡා ්රිධයාකාරකම් වුට සහභාකරකරගත යුතු ේෂ. සිවිල් සමාජය තුළ ගාමක බුේෂගය ක ේුස ඉස්මතුවීමට තෂ ණ සමිති බුගැන්විය යුතුේෂ. විේශේභේයන්, විධිම් අධාාපන රුමේයන් ේක න්කරදැමු තෂ ණයන් ේකේරහි වැඩි අවධානය ක ේය මු කරමින් ජාතික භාභා සහ සමාජ ඒකාබද්ධතා අමාතාාංශය, භාභා සමිති ඔස්ේසේ තෂ ණ රකජාව හා ව කව කටයුතු කළ යුතුේෂ. ේමම සමාජ ඒකාබද්ධතා ්රිධයාවලේදීම, ේයෝජිත අග්රක ම්ඩඩුය විසින් රකනෂ ්ථාාපන ුාභීන්ේේ හා යුද්ධේයන් පීඩාවට ප් වූ ළමුන්ේේ රකගතිය හා අවශාතා ිළිබබ ව ආයතනික විශ්ේල්භණය ක සිදුකළ යුතුේෂ. වපමණ ක ේන ව, නගරයට සංරුමණයවන ුවපුුණණු තෂ ණ ජනකාය ිළිබබ ව ත කේසේෂ ව ක ුබාේගන උපේද්ශන මධාස්ාාන ිළහිුවවීම සහ නිසි විසදුම් ිළයවර ගැනීම තුිබන් ඔවුන්ට රැිරයා අවස්ාා සහතික කරීමමද ේමම ේයෝජිත අග්රක ම්ඩඩුය විසින් ිළයවර ගතයුතු ේෂ. ජාතික භාභා සහ සමාජ ඒකාබද්ධතා අමාතාාශය විසින් ළමා සංව්යධනය හා කාන්තා කටයුතු අමාතාාංශය සහ තෂ ණ කටයුතු සහ කුසුතා සංව්යධන අමාතාාංශේද සහේයෝගය 15

තිව,

අයිතිවාසිකම් සහ වගිරම ිළිබබ ව, ලංගික ේසෞතාම් බව, දුවා අපේයෝජනය හා තා කභණික අපේයෝජනය ආදි තෂ ණ රකජාවට විේශේිතත වු ගැටලු ිළිබබ ව තෂ ණ තෂ ණයින් දැුවව් ිරීමේම් වාාපාරය ක දිය් කළ කළ යුතු ේෂ. වැඩිහිටි ජනගහණය ව්යධනය නිසා පැනනගින අභිේයෝගයන්ට මුුණණ ීමම ස හා දැනට පව් නා රකතිප් ති සහ ්රිධයාකාරකම් සමාේුෝයනය කරුව වස් ේමම ේයෝජිත අග්රක ම්ඩඩුය විසින් සමාජ ේසේවා අමාතාාංශය සහ ජාතික වැඩිහිටි ේල්කම් කා්යයාුය සමග සහේයෝගේයන් කටයුතු කරුව ත. ේමහිදි සහායක වැඩිළිබේවු ක ේන පවතින සහ රකමාණව් ේන වන අවස්ාාවුට මැදිහ් විම නියාමනය ිරීමම ස හා විේශේභ අවධානය ක ේය මු වුව

ත.

ේමරට අනාරක්ෂියතව ේවේසන ජනතාවේේ අ් දැිරම් ඔවුන් ඒකාබද්ධතා ්රිධයාවලයට ේය දා ගැනිේම් හැිරයාව ද ේමම ේයෝජිත අග්රක ම්ඩඩු විසින් ේස යා බුුව

ත.

6.5.3. ශාරිරික සහ මානසික අනාරක්ෂිසතතා උපකාරක පද්ධති රකමාණව් ේන වීම නිසා ආබාදිත පුද්ගුයන් ේබ ේහෝ දුරට ආන්තීකරණයට ු කවන අතර ේග ඩනැගිල තුළට ිළවිසීමට රකමාණව්

පහමේකම් ේන තිබීම රකවාහනය,

ජීවේනෝපායමා්යග, රැිරයා අවස්ාා, ේසෞතා ස හා රකමාණව් රකේෂශය ක ේන මැති කමින් ඔවුන්ේේ අයිතිවාසිකම් වුට බාධා පැමිේ්ඩ. අවශා සංේශෝධන සිදුකළ යුතු අතර රාජ්ය රකතිප් ති සම්පාදනය සහ ්රිධයා් මක ිරීමේම් ්රිධයාවලේදීම ශාීමරික හා මානසික වශේයන් අනාරක්ෂියත පුද්ගුයන්ේේ අවශාතා සදහාද විේශේභ විධිවිධාන සැුිරය යුතුය. 1996 අංක 28 දරන අබාධිත සහිත තැනැ් තන්ේේ අයිතිවාසිකම් ආරක්ෂාා ිරීමේම් පනත සහ 2003 අබාධිතතා ිළිබබ ව ජාතික රකතිප් තිය යටේ් ිළහිුවවා

ති ආයතන සමඟ ජාතික භාභා හා සමාජ

ඒකාබද්ධතා අමාතාාංශය ිරට්ුවේවන් කටයුතු කරන අතර වහිීම විේනෝදා් මක සහ සංස්කෘතික ්රිධයාකාරකම් වුට සහභාකර විම ඉහළ නැංවීම

තුළු වම ආයතනවු අභිමතා්යා රකව්යධනය වන

කටයුතුද ඉුව ේකේ්ය. විේශේභ අවශාතා

ති පුද්ගුයන්ේේ අේ්ථක්ෂාා අවශාතා සහ ශ කතිය ිළිබබ ව සමාජය තුළ දැුවව්

බව රකයලත ිරීමම සහ අවේබෝධය

ති ිරීමම ස හාද ජාතික භාභා හා සමාජ ඒකාබද්ධතා

අමාතාාංශය, සමාජ ේසේවා අමාතාාංශය හා ව කව කටයුතු කරුව

ත.

6.5.4 සමාජ ආ��කරණය ��තර �ජාවන් සහ සාමා�ය වශෙයන් හා �ෙග��ය වශෙයන් බැහැර කරන ලද �ජාවන්ෙග් කාර්යබද්ධ ��ණතා වැ�� ෙම�ලා, �ෙශ�ෂ ��ධාන සැල�ය ��ය. ව�කරෙය් වැ�යන්, ඉන්�යාෙවන් පැ�ෙණන සරණාගත�න්, රට �ළ අවතැන්� �ද්ගල�න් සහ ආ�වා�න්, අ��ණ්�ක හා කා�ර් (Kaffir) ආ� ජන ෙක�ටස් / �ද්ගල�න් ෙමම සමාජ�ය වශෙයන් ආන්�කරණයට ලක් � �ජාවන්ට ඇ�ළත් ෙව්. සමාජ�ය වශෙයන් ආන්�කරණය�ම සහ ආර්�ක �ෂමතාවයන් හා සමඟ ඉතා ත�න් සම්බන්ධ � ඇ� බව ��ගත�� අතර ඔ�න්ෙග් අ�වෘද්�ය උෙදසා �මාණවත් සම්පත් අවශ� බවද �� අ��න් සමාන ෙලස ෙබදාහැ�ෙම් ඇ� වැදගත්කම ��ෙගන ඒ අ�ව කට�� කර� ඇත. සමාජ�ය වශෙයන් ආන්�කරණය � ජනයාෙග් අවශ�තා ඉ��ෙම�ලා සම්පත් සහ ෙස�වා සැප�ෙම්� පව�න �ෙශ��ත අ��කම් හ�නාගැ�ම සඳහා ෙම� අ� මණ්ඩලය ��න් ආයත�ක �ශ්ෙල්ෂණයක් ��කර �ර්ෙද්ශ ඉ��පත් කළ�� ෙව්. ��ක ෛන�ක ෙල්ඛන ��ත් ��ෙම්� සමස්ථ �ව�නම

ආවරණය ��මත් අ��වා�කම් ස�රා

ගැ�ෙම් ඉඩ සහ වග�ම් ඉ��ෙම්� උපත්, මරණ සහ �වාහ �යාප�ං�ෙය් ඇ� වැදගත්කම ��බඳ දැ�වත්භාවය ඇ� ��ම සහ එ� ��ක ෛන�ක ෙල්ඛන ��ත් ��ම රට�රා තම වැඩසටහන් ව�ාප්ත ��මට ජා�ක භාෂා හා සමාජ ඒකාබද්ධතා අමාත�ාංශය �ය වැඩසටහන් වැ� �� කර� ඇත. උපත් �යාප�ං� ��ෙම්� සංරචක සහ �ර්නායක ය� සළකා බල� ඇත. සමාජ�ය වශෙයන් ආන්�කරණය � ජන කණ්ඩායම් වල අවශ�තා සහ අෙප්�ා ��බඳව �ෙශ�ෂ අවධානයක් ෙය��කර�න් මාතෘ ෙස�ඛ�ය, ළමා ෙප�ෂණය සහ �ජනන ෙස�ඛ� වැ� ෙ�� බඳව ඔ�න් අතර දැ�ම �වර්ධනය කළ �� ෙව්. ජා�ක භාෂා හා සමාජ ඒකාබද්ධතා අමාත�ාංශය ��න් �ාෙද්�ය ෙල්කම් කාර්යාල මට්ට�න් ��වා ඇ� ද්�- භාෂා සහන ක�� (BRC) ඔස්ෙස� ෙස�වාවන්ට �ෙව්ශ �මට සහාය ලබාෙදන අතර ජනතාව අතර ��ල් අන්තර් සබඳතා වර්ධනය ��ෙම�ලා භාෂා සංගම් ��ම ද ��මත් ෙකෙර්. 6.6 අ�ත� ෙ�දක ෙ�මාව� 6.6.1 භාෂා සබඳතා රාජ� භාෂා ��පත්�ය �යාත්මක ��ෙම�ලා, මහා භාණ්ඩාගාරය ම�න් සම්පත් ෙවන්��ෙම් ඇ� වැදගත්කම, ජා�ක භාෂා හා සමාජ ඒකාබද්ධතා අමාත�ාංශය ��න් �වර්ධනය කර� ඇත. තවද, රාජ� ආයතන සෑම �ටම, රාජ� භාෂාවන්ෙගන් භාෂා ප�වර්ථන සහ භාෂන ප�වර්තනයන් ලබා �මට 17

අමාත�ාංශය ��න් සහ�ත ව� ඇත. ෙදවන භාෂාව ඉෙගන ගැ�ම සඳහා රාජ� �ලධා�න්ට වැ� අවස්ථාව සපයා �ය �� අතර, එම ��ව උසස් මට්ට�න් පැව�ය ��ය. �ාෙද්�ය ෙල්කම් කාර්යාලවලට අ��ක්ත කර� ලබන රජෙය් �ලධා�න්ට රාජ� භාෂා ෙදෙකන්ම ��ණතාව ලබා � ඇ� බව සාකෂාත් ��ෙම් ඉලක්කය ස�රා ගැ�ම සදහා ජා�ක භාෂා හා සමාජ ඒකාබද්ධතා අමාත�ාංශය තව�රටත් �යාත්මක ව� ඇත. ජා�ක භාෂා අධ�ාපන හා �� ආයතනෙය් කාර්ය�මතාව සහ ඵලදා�තාව උත්ෙප්රණය ��ම සඳහා ජා�ක භාෂා හා සමාජ ඒකාබද්ධතා අමාත�ාංශය තව�රටත් අඛණ්ඩව �යා කර� ඇත. හ�� සහ ��කා�න අවශ�තාවලට �ස�ම් ෙස�ම, �යාවට නැං�ම මාර්ග ��යම ��න්, රාජ� භාෂා ෙක��සෙම් දැනට පවත්නා ��පත්�, සම්පත් ෙවන්කර තැ�ම සහ ෙස�වාවන්ට �ෙව්ශ�ෙම් අවස්ථා ය� සලකා බලා, රාජ� භාෂා ෙදපාර්තෙම්න්�ෙවන් ඉ� කරන ෙස�වාවන් ශක්�මත් ��මට ජා�ක භාෂා හා සමාජ ඒකාබද්ධතා අමාත�ාංශය ��න් කට�� කර� ඇත. ජා�ක, සම්බන්ධක හා ජාත�ාන්තර භාෂා ෙලස සැලෙකන භාෂා ව�න් භාෂා ප�වර්තන හා භාෂණ ප�වර්තන �� පාඨමාලා හා උපා� වැඩසටහන් පැවැත්�ම සඳහා ද ජා�ක භාෂා හා සමාජ ඒකාබද්ධතා අමාත�ාංශය සහෙය�ගය ෙද� ඇත. ඵලදා�තා, ෙස�වා, �ර්මාණ�� පැ�ම් වැ� ජා�ක ��ණ �ධානයන් සඳහා ෙත�රා ගැ�ෙම්� සමාජ ඒකාබද්ධතා සහ රාජ� භාෂා ��පත්�ය පදනම් කරෙගන �ර්ණායක සැක�ය ��ය. රාජ� ෙස�වා සැපෙයන ආයතන වල ද්�-භාෂා සහන ක�� ෙමන් සහ ද්�-භාෂා තන�� ඇ��ෙමන් රාජ� භාෂා ��පත්�ය �රසාර අන්ද�න් �යාත්මක ��මට වග�ෙමන් බැ� ��එල පාදක �රස් කළමනාකා�ත්වයක් ඇ� රා�වක් ජා�ක භාෂා හා සමාජ ඒකාබද්ධතා අමාත�ාංශය ��න් සකස� ඇත. 6.6.2 සමාජ�ය වග�ම�� බැ� ��න ෙප�� මාධ� ධනාත්මක ෙවනස්�ම් ඇ� කරවන උත්ෙ�රකය� වශෙයන් මාධ� කාර්යභාරය ඉ��ම සහ�ක ��ෙම් පරමාර්ථය ඇ�ව �ය�ම පාර්ශ්වක�වන් මාධ�ය සමග අත්වැල් බැඳෙගන �යාකළ ��ෙව්. ස්වා�නව හා වග�ම�න් ��ව �යාකරන මාධ� ��ම සදහා සමාජ ඒකාබද්ධතා සාරධර්ම අන්තර්ගත ��ම සදහා වර්තමාන මාධ� ��පත්�ය �මර්ශනය ��මට සහ අවශ� නම් එය සංෙශ�ධනය ��මට MNLSI ජනමාධ� හා ෙත�ර�� අමාත�ාංශය, � ලංකා �වත්පත් ආයතනය, මාධ� ආයතන කළමනාක�වන් සහ අදාල ෙවනත් ආයතන සමගත් සහෙය�ගෙයන් �යාකර� ඇත. සමාජ

ඒකාබද්ධතා සාරධර්ම හරහා වග�ෙමන් �යාකරන �වත්පත් කලාවක් ��ම සහ�ක ��ම සදහා ආචාර ධර්ම පද්ධ�යක් ම�න් ස්වයං පාලනෙය් ෙයෙදන මාධ�යක් ��ය ��ය. මාධ� කර්ය මණ්ඩල සාමා�කයන්ෙග් හැ�යාවන් වර්ධනය සමාජ�ය මාධ� හා ජාල ෙමවලම් භා�තය, වාග් �ද�ාත්මක අර්ථයන් හා ශබ්දාර්ථ ��හය සහ ආචාර ධර්ම ආ�ත වග�ම යනා� �ෂයයන් ඇ�ළත් �� පාඨමාලාවක් �යාවට නැං�ම සදහා MNLSI ෙයෙද� ඇත. 6.7 ��ෂණ හා ඇග�ම සමාජ ඒකාබද්ධතාවෙය් හ�නාගන්නා ලද ��කාංග සම්බන්ධෙයන් අත්කර ගන්නා ලද �ග�ය MNLSI ��න් ��ක්ෂණය කර� ලැබ, ඒ එක් එක් ��කාංග ආ�තව සංවර්ධන දර්ශකවල ��වන ෙවනස්කම් ඇග�මට ලක් ෙකෙර� ඇත. හ�නාගන්නා ලද එක් එක් ��කාංග සදහා MNLSI �ග� සමාෙල�චනය හා ඇග�ම් මට්ටම් �නක� �� ෙකෙර� ඇත. දර්ශක සමාහෘතය හා අසමාහෘතය (aggregated and disaggregated) පදනම් අ�ව, එක් එක් �ස්�ක්කය සදහා ෙවන් ෙවන් වශෙයන් සන්සන්දනය ෙකෙර� ඇත. ඉන්ප�ව, සමස්ථ �ව�ෙන්ම සාමාන�ය සමග සහ අවසාන වශෙයන් ෙවනත් �ස්�ක්කයන් � සාමාන�ය සමගත් සන්සන්දනය ෙකෙර� ඇත. NPFSI සාර්ථක ෙලස �යාත්මක ��ම සදහා ��පත්�යක් හා කාර්ය සැළැස්මක් MNLSI ��න් �ය�ම පර්ශ්වක�වන් සමග සාකච්ඡා කර සකස් ෙකෙර� ඇත. 7. �ගමන NPFSI � ලංකාව �ළ සමාජ ඒකා�තාව ��න් ප��වා ගැ�ෙම් එක් �යවර�. ෙමම ��පත්� රා�ව �ළ ��න් දක්වා �ෙබන සමාජ ඒකාබද්ධතා �යාව�ය සාර්ථක කර ගැ�ම සදහා අන්තර්ගත ��ම, සහභා�ත්වය, සමානාත්මතාවය, ඇ�ලත් �ම සහ අවෙබ�ධය හා අෙන�න� ෙග�රවය මත පදනම් �, තමන් ෙමරටට අයත් බවට හැ�මක් ��ය ��ය. සමාජ ඒකාබද්ධතා ��කාංගවල සදහන් � ප�� සම්පත් එක� ��ම හා සාධාරණ ෙලස හා �ර්ණ ෙලස ව�ාප්ත ��ම අවශ� ෙව්. හ�නාගන්නා ලද ඉලක්කගත ෙක�ටස් හට ඔ�න්ෙග් ආ�ශාo�ක �දහස �ක්� ��මට හා ඔ�න්ෙග් වග�ම් ඉ��ම ��න් ෙවනස්කම් �� කරන්නන් ෙලස �යා ��මට ��මට ඔ�නට අවස්ථාවක් ලබා�ෙමන් ඔ�න් බලගැන්�ය �� අතර, භාෂා සම්බන්ධකම් ශක්�මත් කළ��ෙව්. ධනාත්මක සමාජ�ය ෙවනසක් අ� ��මට හැ� වන ෙස� වග�ම�න් �යාකරන මාධ�යක් ��මට ��මත් කළ �� ෙව්. දැ�ෙමන් ෙප��ත හා ඒකාබද්ධ, සැමෙදනා ෙව�ෙවන් � සමාජයක් ෙග�ඩනැ�ම සදහා ආචාර ධර්ම, අධ�ාපනය හා ස�බලගැන්�ම ඉතා වැදගත් ෙව්.

ෙමම ��පත්� රා�ෙව් �ර්ෙද්ශයන් ආ�ෙයන් ��පත්�යක් හා ජා�ක කාර්ය සැළ�මක් සැක�ම �� ෙකෙර� ඇත. දැ� �ශ්වාසය�න් ��ව හා අන්තර්ගතකරණය, �වර්ධනය හා සමානාත්මතාව ෙවත ගමන් ��ෙම් සා��ක කැප�මක් ස�තව, අ��වා�කම්වලට ��කම් �යන �ය� ෙදනා හා ��කම් ඉ�කළ �� ය� ෙදනාද සමාජ ඒකාබද්ධතා �යාව�යට අව�ර්ණ �ය ��ය. ෙම් සදහා ජා�ක ඒකා�තාවය ෙවත ෙය�� ෙකෙරන ජා�ක දර්ශණයක් හා නව සමාජ�ය �ඥාණයක් ස�වර කළ�� ෙව්.

weuqKqu 1( ixl,amh iy ks¾jpk 1'1 ixl,amh fuys Wmfhda.S lrf.k we;s iudc taldnoaO;djh ms<sn| ixl,amh wdrïN jkafka 1995 oS mj;ajk ,o iudc ixj¾Okh ms<sn| fldamkafya.ka iuqfõ §h'

" ''''''''''''''''' fuu ls%hdj,sh wdrlaId lrk iudchka ia:djr" iqrlaIs; yd hqla;s.rel jk w;r udkj ysñlï m%j¾Okh yd wdrlaId lsÍu u; mokï ù fjkia f,i fkdie,lSu" bjiSu" úúO;ajhg .re lsÍu" iudk whs;sjdislï" iyfhda.s;dj iy wdrlaIdj ;sfnk w;r jrm%ido fkd,;a iy wkdrlaIs; lKavdhï iy ;ks mqoa.,hka we;=¿ ish¿ fokdf.a iyNd.s;ajh ,nd .ekSu isÿfõ'" ^iudc ixj¾Okh ms<sn| fldamkafya.ka m%ldYh - j.lSu 4 - 1995&

fuu ˦ʭˁɢ˚ˠ u.ska" jHdl+,;ajhg mdol jQ lreKq y÷kdf.k

iudc taldnoaO;djh idlaId;a

.ekSu i|yd jQ ls%hdj,sfha wNHka;r iajrEmh m<uqju meyeÈ,s lrhs' iudc úIu;djh iudc .eg¿j,g uq,a ù we;s nj úoHdudk lreKls' uQ,sl ksoyi iy fiajdjka ^rdcH& ,nd .ekSug we;s mqoa.,sl whs;sh ;ykï lsÍu fyda mqoa.,hska ;u iudc j.lSu bgq fkdlsÍu u.ska fuh isÿfõ' by; i|yka lreKq w;r we;s uQ,sl iïu;hka 4 kï ( 1' ish¨ udkj ysñlï iy uQ,sl ksoyig .relsÍu" 2' ixialD;sl" wd.ñl iy ckjd¾.sl úúO;ajh ;=< tluq;=lu mqyqKqlsÍu" 3' wkdrlaIs; iy fldkajQ lKavdhïj, whs;Ska iq/lSu u.ska iudc idOdrK;ajh bIaglsÍu' 4' m%cd;ka;%jd§ iyNd.s;ajh iy kS;s fr.=,dis iqrlaIs; lsÍu" by; ks¾jpkh mdol lrf.k m%;sm;a;s ks¾foaY lsÍu i|yd wjYH uQ,sldx." b,lal ˃˔ ˳ˁʣˎ˦˪ iy wka;¾fþÈ; f;audjka NPSFI úsiska y|qkdf.k we;' wOHdmkh" wdpdr O¾u iy n,.ekaùu" Okd;aul iudc mßj¾;khl m%;suQ¾;s jk w;r tys§ iudc taldnoaONdjh idlaId;a lr .ekSu i|yd wjYH" udkj idrO¾u yd m%cd j.lSï u; mokï jQ mQ¾K ksoyila mqoa.,hka úiska m%;HlaI lr .kq we;'

1'2 m%Odk ks¾jpk( j.lSu orkafkda(

uQ,slju fuhg wh;a jkafka whs;sjdislï iqrlaIs; lsÍu i|yd fiajd odhl;ajh

imhk mqoa.,hka fõ' fojkqj" ish¨u fokd úiska ;u whs;sjdislï ,nd.ekSug;a tajdg .re lsßug;a we;s Tjqkaf.a j.lSu imqrd,sh hq;= fõ' lD;Hd;aul yelshdjka $ wdkqYxYsl ksoyi ( iudc wka;¾ iïnkaO;djhkays iy wd¾Ól lghq;=j,§ iy tajd w.h lsÍug úl,am" iajdëk;ajh iy wjia:djka mq¿,a lsÍu iy mqoa., úNjhka idlaId;a lr.ekSug we;s yelshdj' fldkaùu ( úúO ;;a;ajhka yd$fyda l,ams;hka u; mokïj hï hï mqoa.,hka fyda lKavdhï my; ;;a;ajhlg m;aùu' nyq md¾Yaúl iyNd.s;ajh ( rch" jHdmdßl iy isú,a iudch w;r mj;sk Wmdh ud¾.sl iïnkaOh' whs;sjdislï orkafkda ( YS% ,xld jHjia:dfõ i|yka mßÈ ish¨ fokdu whs;sjdislï orkafkda fj;s' fjkaùu ( iudchla ;=, ck lKavdhï O%eùlrKh ù wka whf.ka iajdëkj Ôj;aùfï ;;a;ajh' iudc iyÔjkh ( iuyr fmdÿ idrO¾u we;s" úúO;ajhg .relrk lKavdhï tluq;=j Ôj;aùu' iudc ine¢hdj ( iudch ;=, mqoa.,hka tluq;= lrk ne|Sï iudc neyer lsÍu ( iudcfha isák hï mqoa.,hkaf.a fyda lKavdhïj, whs;sjdislï iqrlaIs; lsÍu" iudc-wd¾Ól" foaYmd,ksl iy ixialD;sl jHjydr u; mokïj nyqudkj iy wLKavj meyer yeÍfï ;;a;ajh' iudc iqixfhda.h ( iudc lKavdhusj, idudðlhka w;r mj;sk iu.s iïmkak ls%hdldß;ajh' iudc wka;¾.;lrKh ( mqoa.,hkaf.a iy lKavdhï j, mQ¾K úNjhka idlaId;a lr.ekSu i|yd iudc miqìu" iudÔh fn§ï iy úfNaok f¾Ldjka fkdi,ld yßñka ish¨ fokdf.au whs;sjdislï iqrlaIs; lsÍfï ls%hdj,shhs' fujeks jHdhduhkays" fiajdjka iy iïm;a i|yd ium%fõYh m%j¾Okh

lrk m%;sm;a;s" ls%hdud¾. iy fjk;a wdh;ksl úêúOdko" m%cd iudÔh" wd¾Ól iy foaYmd,k ls%hdldrlï we;=,;aj ;SrK .ekSfï ls%hdj,sfha§ uyck;djf.a iyNd.s;ajh fuys wka;¾.;fõ' iudc idOdrK;ajh ( iduqysl;ajh" iudk;djh iy ish¨ fokdgu whs;sjdislï iy .re;ajh ,eîu wjOdrKh lrk iudÔh wdh;k iy ixúOdk iïm;a fn§hdu wmlaImd;S" iu wjia:d iys;j iy idOdrK m%;sM, ,eîug ie,ls,a, fhduql< ls%hdud¾.h' iudÔh fldkaùu ( m%Odk wd¾Ól lghq;= j,§ mQrAK odhl;ajh ,ndÿkak;a iudÔh jYfhka neyer lsÍfï ;;ajh'

2' m%fõYh iy l%fudamdh ys ld¾hIu;djh iy n,mEu WmÍu lsÍu i|yd whs;sjdislï mdol lr.;a l%fudamdhka iy ueoy;aùu iys; m%fõYhla ks¾udKh lr cd;sl" m<d;a iy md%foaYSh uÜgfuka ls%hdjg kexúh hq;=h' fuu ls%hdj,sh ksrka;r ksÍlaIKhg iy we.hSug ,lalsÍu wjYH fõ'

2'1 whs;sjdislï mdol lr.;a m%fõYh ( j.lSï orkakka iy whs;sjdislï orkakka whs;sjdislï mdol lr.;a m%fõYh hkq Z fiajd iemhSfï§ isÿjk wvq¨yq~qvqlï i|yd wduka;%Kh lsÍuls' ta i|yd meyeÈ,sj ks¾jpkh lrk ,o mqoa., whs;Ska iy fiajd iemhSfï§ rdcH j.lSu flfryso wjOdkh fhduql< hq;=h' imhk fiajdjka wëlaIKho ms<shï fh§u i|yd hdka;%khlao ks¾udKh l, hq;=h' tu.ska iudc idOdrK;ajh jeäÈhqKq lsÍfuka" fjkia f,I fkdie,lSfuka" wka;¾.; lsÍfuka yd hy md,k wdh;k Yla;asu;a lsrASfuka OrKSh ixj¾Okhg odhlùuhs'Z - f,dal nexl=j 2007 whs;sjdislï mdol lr.;a m%fõYhla ms<s.kakd w;r th jHjia:djg iy miq.shod t<solajk ,o g wkql+, fõ' fuh wdKavql%u jHjia:dj u.ska iqrlaIs; lrk ,o mqoa.,hkaf.a uQ,sl

foaYmd,ksl" isús,a" iudcSh iy wdra:sl whs;sjdislï j,g n,mEuka isÿlrhs' ;jo fuu m%fõYh kshñ; iïu;hkag" uQ,O¾u j,g kS;s j,g iy wod, flaIa;%j, isoaOdka;hkago pdß;% yd iïm%odhkaf.ka" miq.sh w;a±lSï yd iudk wjia:dj,ska ,enqKq mdvï j,g tlÕ fõ' m%%udKj;a fkdjk iïm;a j, wiudk f,i fnÈhdfï m%;sM,h ù we;af;a iudc fiajdjka iy wjia:djka ,nd .ekSug we;s yelshdj wiudk ùuhs' ;jo" fuhska m%;HlaI jkafka l=,h" cd;sh iy iudc miqìu u; iudc fldkalsÍu iy iudc-wd¾Ól fjkialï isÿjk njhs' fuh iuyr ckfldgiaj, iudc ixj¾Ok o¾Ylhg ±ä n,mEula t,a,fldg we;' tneúka ish¨ whs;sjdislï orkakka iy j.lSï orkakka fujeks w.;Ska f.ka j<lajd.ekSug Tjqkaf.a j.lSu ms<sn|j ±ä wjfndaOhlska hqla;ùu w;HjYH fõ' 2'2 mßmd,k iy foaYmd,k ixúOdk ia:dmk ls%hdj,sh w;r;=r isÿlrk ,op idlÉPd j,§ wKdjrKh jQfha tald.% jQ YS% ,xldjla

ks¾udKh lsÍfï§ MNLSI b;d jeo.;a wud;HxYhla f,i i,lk njhs' tneúka uQ,Huh m%;smdok iy wfkl=;a iïm;a fï i|yd fjkalsÍu w;HjYH fõ'

;u b,lalhka imqrd.ekSug kï mj;sk wdh;ksl wdlD;sh iudc taldnoaO;djh we;slsÍug ys;lr f,i iy idOkSh f,i ixúOdkh úh hq;=h' tneúka jeo.;au lreK jkafka ia:dmk ls%hdj,sh

ud¾f.damfoaYkh yd yelshdj .fõIKh l, iy os.gu mj;ajd .; hq;=h' iudc taldnoaO;djh ms<sn| woyia m%j¾Okh i|yd wfkl=;a wud;HxY iu. m%;sm;a;s ixjdohla we;sl< hq;=h'

fhdað; uqÿka wêldßh ld¾hlaIu f,i ls%hdjg kexùu" m¾fhaIK lsÍu" ixúOdkh iy iïm;a fnod§u taldnoaO lsÍfï

hdka;%kh fia ls%hdlrk w;r tu.ska mq¿,a m%fõYhla we;slsÍug cd,hka iy

md¾Yajlrejka ks¾udKh lrhs' ;jÿrgla fuu wdh;kh u.ska mj;sk iudc .eg¿ ys±ia" ÿ¾j,;d iy fiajh lsÍfï§ we;sjk wNsfhda. y÷kd.ekSug wdh;kSl úYaf,IK isÿlrhs' fujeks hdka;%Khla u.ska iudc talnoaO;djh we;s lsßug rdcH wdh;kj, lemùu we;slrhs' fhdaÔ; uqÿka wëldßfha ixhq;sh iy tys úfYaIs; ld¾hhka miqj tk ls%hdldß ie,eiau u.ska yoqkd.kq we;' b,a¨ug wkqj m%dfoaYsh f,alï ld¾hd,h 43 la oaúNdIsl f,i y÷kdf.k we;' fïjdfha ks<Odßkaf.ka 20 muK oaú NdIsl úh hq;=h' 2012 cQ,S ui jk úg b,lal.; ixLHfjka 29 fofkl= oaú NdIsl úh' 2'3 oekqj;a lsrSfï jevigyka yd yelshd ÈhqKq lsÍu' ukd f,i ixúOdkh lrk ,o cd;sl" m<d;a yd m%dfoaYSh uÜgfï jevigyka j,ska j.lSï orkakka

yd whs;sjdislï orkakka ±kqj;a flßKs' iudc taldnoaO;d ls%hdj,sh u`.ska ,efnk jdis u.ska ukd ineÈhdjlska hq;= iudchla ìys flfrkq we;' ;jo mqM,a m%pdrhla ,nd .ekSu i|yd udOHhg wdrOkh lrhs' yelshdj ÈhqKq lsÍu u.ska ixl,am ms<sn|j tys md¾Yjlrejkaf.a ±kqu j¾Okh lrhs' 2'4 fidhd.eksï jHdma; lsÍu' Èia;s%la f,alï ld¾hd, uÜgñka mj;ajd rcfha ks<Odßka iu. ixjdo we;slsÍu' tu.sska mj;sk iudc

taldnoaO;djhg we;s wNsfhda. iy tajd i|yd m%dfoaYsh" m<d;a iy cd;sl uÜgñka wduka;%Kh l<hq;= idlÉPd úh'

2'5 kSßlaIkh iy we.hSu NPFSI ld¾hCI;djh we.hSu i|yd iudc taldnoaO;d ls%hdj,sfha wx. mßCIdjg ,laflrkq we;' fuh ls%hd;aul lsÍfï wjêfha§ isÿ fõ' Bg wu;rj we.hSu u.sska úúO Èia;s%lal j, ixikaokd;aul wOHkhla flfrkq we;' fhdað; cd;sl ls%hdldß ie,eiau u`.ska wêlaIKhg iy we.hSug wo< o¾Yl iy kshñ; hdka;%kh úia;r lrkq we;'

weĂąKqĂŻ 3 ( fidhd .ekSĂŻ idrdxYh Ę?Ç&#x17D; Ë&#x161;ËŹËŁËŹĆŽÉ ËŚËŤË ÄźË&#x2C6;ËŤ ËŁÉŁÇŚ ËłËŚĘŁË ËŤË&#x192;ÇŠ Ë˘ËŹČ Ë É&#x17E;Ć&#x; Ë§ËŤ Ç§Ë Čż Ç&#x17D;ËŚËŞĆľĂşË 4 Ę? Ë ËĄË&#x2DC; Ë˘Ë&#x2013; É&#x20AC;ÉŁË ĘŻË&#x2014;É&#x2022;Ë&#x2DC;É&#x2022;Ë ËŁÉŁÇŚ Ë˘Ë&#x2013; ËłË&#x201D;ĘŁËĄĆąÉ&#x17E; Ë§ËŤ Ë&#x17E;Ä&#x2122;ÇŚ ĘłÇ&#x17D;É&#x153;Ë&#x161;ĆŽ Ë ËĄË&#x2DC; Ë˘Ë&#x2013; ixrpl Ë&#x161;Ë§Ë&#x201D; ËŁÄ&#x203A;ËŁ Ë&#x17E;Ä&#x2122;ÇŚ oelafjhs'

j.=j 3'1

wkqrdOmqr

ud;r

fudkrd.,

ukakdru

nĂż,a,

b) mdi,a yer hkakka yd lĂ&#x153;ĂĄmkskakka

.d,a,

LLRC

.ĂŻmy

wĂŻmdr

hdmkh

mq;a;,u

uykqjr

(1)

r;akmqr

wOHdmkh ioyd m%fĂľYh

wlD;s l%u iy m%fĂľYh a)

m%Ăą;slrK l%shd ms<sfj< iy ;D;sl wOHdmkhg msĂşiqu ck jdÂž.sl yd wd.Ăąl mokula we;s mdi,a

d) .=rejrekaf.a yd foudmshkaf.a yd

isiqkaf.a Ă&#x;kd;aul wdl,am e)

mdi,g we;=,;aĂšu

jD;a;suh yd ta iĂŻnoaO jevigyka

1 1

j,g m%udKj;a fkdjk m%fĂľYh g) l=,h fyda cd;sh fya;=fjka <uqka

mdi,g we;=,;a lr fkd.ekSu (2)

iĂŻm;a OdĂ&#x;;dj yd fnÂ§hdu a)

(3) (4)

mqyqKq .=rejreka

b) ;sfnk hĂĄ;, myiqlĂŻ

.uka l,hq;= Ăżr yd l%uh

udOH yd NdIdj mqyqKqj

ĂşIh ud,dj (iudf,dapkh) a)

b;sydih

b) we.hSu c)

mqrjeis wOHdmkh

1 1

iudc taldnoaO;dj

whs;sjdislĂŻ iy hq;=lĂŻ

g) whs;sjdislĂŻ yd hq;=lĂŻ wd.u"NdIdj

d) /lshd i`oyd ksmqK;d e)

1 1 1

1 1

ms<sn`o ixikaokd;aul wOHhkh

j.=j 3.2

nÿ,a,

.d,a,

mq;a;,u

wïmdr

LLRC

ukakdru

fudkrd.,

ud;r

wkqrdOmqr

.ïmy

hdmkh

uykqjr

(1)

r;akmqr

wd¾Ól ls%hdldrlï iy /lshd ioyd m%fõYh

oßø;djh wirK yd fldkajq lKavdhï

b) há;, myiqlï fkdue;sùu - ksjdi" úÿ,sh" ikSmdrCIl" c,h c)

ksjfia wdodhu ms<sn`oj tluq;=j ;SrK .ekSu

d) ðjfkdamdh (2) (3) a)

/lshd wjia:d iy ú/lshdj

wdodhï bmehSfï jHdmD;s 1

b) Kh yd iudka;r foaj,a

Kh yd uq,aiuh wdOdr ,nd .ekSfï

yelshdj

(4) a)

kj l¾udka; oasia;slal we;r we;s widOdrK ;r`.h

(5)

1 1

há;, myiqlï

fi!LH myiqlï i`oyd m%fõYh msßisÿ mdkSh c,h

(8) a)

1 1

iudc fiajdjka wirK lKavdhï j,g uq,ahuh wdOdr

ixj¾Ok ie,iqï m%dfoaYSh ksfhdackhfhka bj;alsÍu

b) wiu;=,s; ixj¾Okh c)

fi!LHh

b) NdId jrKh

(7)

1 1

(6)

iuqmldr

d) e)

fj<ofmd< m%fõYh

b) ueÈy;a lrejkaf.a taldêldr c)

kj wdfhdackhka$l¾udka;

1 1

jD;a;Sh mqyqKqj wjYH;djkag iy úNjhkag iïnkaO mqyqKqj

b) mdi,a yerhkafkda

LLRC 1

wïmdr

mq;a;,u 1

nÿ,a,

ud;r

b) ksoyi

.ïmy

hdmkh

uykqjr

(1)

r;akmqr

.d,a,

ukakdru

fudkrd.,

hqla;sh yd ffk;sl iïm;a ioyd m%fõYh

wkqrdOmqr

j.=j 3.3

wêlrK fiajdjka ,nd .ekSu i`oyd we;s

wjfndaOh iy .eg¿ a)

j.lSï kS;suh ls%hdj,sfha we;s m%udohka

d) whs;sjdislï yd hq;=lï ms,sn`o wjfndaOh e)

(2) a)

kS;s Wmfoia ,nd .ekSug we;s oekqu

(4) a)

ish¨ rgjeishka iuyr mqoa.,hskag ks;sh l%Shd;aul fkdùu

(5) (6) a)

mqoa.,hska ,shdmÈxÑh Wmamekak iy;

b) ye`ÿkqïm; c)

kS;s m%;sixkalrKhg we;s wjYH;dj

b) iq¿ cd;slhska (3)

újdy iy;slh úYaj myiqlï j,g <`.d ùfï yelshdj

1 1

N+ñ ysñlï iy Tmamq 1

.egqï ;snq m%foaY j,

b) Èjhsk mqrd

b) NdId moku u; fiajdjka ,nd .ekSu

(7) a)

rdcH wxYh /lshd i`yd yd wfkl=;a lghq;= i`oyd m%fõYh fmd,sisfha iy yuqodfõ ls%hdldrlï

LLRC

.d,a,

nÿ,a,

ukakdru

fudkrd.,

ud;r

.ïmy

hdmkh

wïmdr

mq;a;,u

(1)

uykqjr

mßirhla m%fõYh

r;akmqr

wdrlaId iys; yd iqrlaIs; iudchSh

wkqrdOmqr

j.=j 3.4

1 1

fmd,sish NdId moku u; fiajh ,nd .ekSfï whs;sh

b) úYajdih

j,x.= Ndjh

d) iudc taldnoaO;d ixl,am mqyqKqj

(2) a)

foaYmd,k ueÈy;a ùu

yuqodj 1

.egqï ;snq m%foaY kej; isú,a md,khg meñKSu

b) ixj¾Okh iu. iïnkaOùu

bvï wdrjq,a

d) wdhqO .;a lKavdhï ksrdhqO lsÍu e)

yuqod idudðlhskaf.a mjq,a j, in idOkh

(2) a)

iajNdúl úm;a jkaÈ h:d ;;ajhg meñKsu$Ôjfkdamdh

ukqIhska úiska we;s lrk ,o úm;a 1

b) §¾> ld,Sk wj;ekaùï

úúOdldr wNHka;r wj;ekaùï h:d ;;ajhg meñKsu$Ôjfkdamdh

d) jkaÈ iy wdOdr

(3)

LLRC

wïmdr

mq;a;,u

.d,a,

nÿ,a,

ukakdru

b) f,aLk .; lsÍu

fudkrd.,

ud;r

.ïmy

(1)

hdmkh

uykqjr

mrsirhla ioyd

r;akmqr

wdrlaId iys; yd iqrlaIs; ndysr m%fõYh

wkqrdOmqr

j.=j 3.5

f,aLk .; lsÍu

1 1

1 1 1

mdßißl Wmøj 1

b) ixj¾Okhg jkh t<s lsÍu

kj j.djka ^fkd.e,fmk& j.d ioyd ks;Hdkql+, fkdjk jkh t<s lsÍu

d) jkh t<s lsÍu e)

wkjir me, j.d lsÍu

li, neyer lsÍu

1 1

g) lDñkdYl iy l¾udka; wmøjH

h) c, .eg¿

(4)

w,s ñksia .egqu

1 1

j.=j 3.6

r;akmqr

uykqjr

hdmkh

.ïmy

wkqrdOmqr

ud;r

fudkrd.,

ukakdru

nÿ,a,

.d,a,

mq;a;,u

wïmdr

LLRC

foaYmd,k iyNd.s;ajh ioyd m%fõYh

^1& foaYmd,k l%uh a)

foaYmd,k l%uh

b) rchka fjkia ùu ksid m%;sm;a;s ls%hd;aul fkdùu c)

ukdm Pkao l%uh

d) ;SrK .ekSfï§ my; ia:r j, iyNd.S;ajh e)

Pkao meje;ajq jdr .Kk

^2& foaYmd,k leue;a; a)

foaYmd,k leue;a;

^3& foaYmd,k mCI a)

foaYmd,k mCI w;r tl.;djhla fkdue;sùu

b) mCI wNHka;r .egqï c)

tl;= fkdùu

^4& foaYmd,k md¾Yjlrefjda a)

b) foaYmd,k n,mEu

úYajdih

d) ixfõ§nj

cd;sh iy wd.u mokï lr.;a foaYmd,k mCI

LKavkSlrKh

mßmd,kh foaYmd,kSlrKh ùu

g) ÿIKh yd iïm;a kdia;sh

j.=j 3.7

r;akmqr

uykqjr

hdmkh

.ïmy

wkqrdOmqr

ud;r

fudkrd.,

ukakdru

nÿ,a,

.d,a,

mq;a;,u

wïmdr

LLRC

;ud iudchg wh;a jkafkah hk

b) cd;sl NdId ±kqu

ye.Su yd j.lSu

^1& wka;¾ l%shd a)

cd;Ska w;r wúYajdih

f;areï/.ekSu

d) ixfõ§Ndjh ^2& wdl,amuh lreKq ^3& iudc fldka ùu

1 1 1

^4& wmfhdackh a)

u;ameka

b) u;a øjH ^5& mjq,a wjqq,a ùu we;=¿ .Dyia; lreKq a)

1 1

.Dyia; ysxikh

1 1

ÿIKhùu yd újdyfhka f;dr orejka ,eîu

bvï i`oyd mjq,a wdrjq,a

jekaoUqfjda

ldka;d .Dy uq,sl ksjdi

1 1

k) orejka /lshdfõ fhoúu l)

uyck fi!LH iy ikSmdrCIdj

^8& wd.ñl yd ixialD;sl jákdlï

1 1

g) jhil" wdndê; wh /l n,d .ekSu i)

d) ldka;djka l=vd orejka oud úfoaY .; ùu

h) wd¾Ól wirK Ndjh

újdyhl we;s lreKq ms,snqo wjfndaOh

b) nyq újdyh c)

^9& hym;a udkisll;ajh

1' iyNd.S jqjkaf.a kdu f,aLkh 1'1 my; i|yka wud;HxYh ksfhdackh lrñka wka;¾ wud;HxY lñgq iudðlfhda iyNd.S jQy' nqoaOYdik iy wd.ól lghq;= wud;HxYh <ud ixj¾Ok yd ldka;d lghq;= wud;HxYh ixialD;sl lghq;= wud;HdxYh wdrlaIl yd kd.rsl ixj¾Ok wud;HxYh wdmod l<ukdlrK wud;HxYh wd¾Ól ixj¾Ok wud;HxYh wOHdmk wud;HxYh mßir wud;HxYh úfoaY lghq;= wud;HxYh Wiia wOHdmk wud;HxYh wêlrK wud;HxYh ckudOH iy m%jD;a;s wud;HxYh cd;sl Wreuhka ms<sn| wud;HxYh cd;sl NdId yd iudc taldnoaO;d wud;HxYh m<d;a md,k yd m<d;a iNd wud;HxYh mqkre;a:dmk iy nkaOkd.dr lghq;= wud;HxYh kej; mÈxÑ lsÍfï wud;HxYh iudc fiajd wud;HxYh ls%vd wud;HxYh iusm%odhsl lraudka; yd l=vd jHjidh ixj¾Ok wud;HxYh fh!jk lghq;= iy ksmqK;d ixj¾Ok wud;HxYh rdcH mrsmd,k yd iajfoaY lghq;= wud;HdxYh kS;S wOdr fldñiu

1'2 úoaj;a uKav,h wdpd¾h pkaør;ak nKavdr wdpd¾h fcydka fmf¾rd wdpd¾h l=ud¾ rEmisxy wdpd¾h uhsl,a m%kdkaÿ wdpd¾h uq;a;hshd wdpd¾h iqukisß ,shkf.a wdpd¾h kkaol=udr wdpd¾h ,hk,a ùrfldaka wdpd¾h wkqrdO niakdhl uydpd¾h l=uqoq oiqus l=udr ta'tÉ' mqkH;s,l uy;d ta'tï'iS'hq' wfífldaka uy;d ta'hq' pkaøisß uy;d ví'tï' ùrfialr uy;d wef,laia imq;ka;s% uy;d wfYdal fyar;a uhd ialkaOl=udr uhd iS' fodvdj;a; uy;d v,ais o is,ajd uy;añh ã' whs' Ô' ùrisxy uy;d ifrdacd isjpka.aoarï uy;añh oïñl u,shf.dv uy;d ifrda ;srem;s uy;añh È,ka; ú;dkf.a uy;d Ydka;s ipssps;dkkaoka uy;añh B'tï'hq'tia'ì' talkdhl uy;d Ô'ù'ã' ;s,;isß uy;d tÉ'tï' lmam¾ uy;d iïm;a wdßhr;ak uy;d fcda ú,shï uy;d fla' fidlalkdoka uy;d fla' Ô' YdlH kdkdhlaldr uy;d ,,s;a wfíisxy uy;d ,hk,a .uf.a uy;d 34

tÉ'tï' kjr;ak nKavdr uy;d tus' rdfcakao%ka uy;d w;=fldar, uy;d ufyakao% yrsiapkao% uy;d kjr;ak fyakakdhl uy;d ksu,a vS' is,ajd uy;d mS' foajrdcd uy;d mS'mS' isjm%ldYka uy;d m%Nd;a l=udr uy;d wd¾' kvrdcd uy;d tia' lfkakaøka uy;d ;Hd.rdca uy;d tia' isj.=rekd;ka uy;d iuka uqKisxy uy;d iqñ;a wfífldaka uy;d hq' .=Kr;k iajdñkajykafia iqfrakao% iS' nq,;aisxy, uy;d jS' nkaoq, kdkdhlaldr uy;d vns'mS' r;akmd, uy;d ohdks mkdf.dv uy;aush

1'3 m%dfoaYSh uÜgñka iyNd.s jqfjda" Èia;s%lal 12 l m%dfoaYsh f,lï ld¾hd, 25 l idlpsPduh l%shdldrs ieis mj;ajk ,o w;r my; i|yka wh iyNd.S jQy' m%dfoaYsh f,alï .%du ks,Odßka iuDoaê ks<Odßka uyck fi!LH mÍlaIljre ldka;d lghq;= ks,Odßka nqoaO Ydik lghq;= ks,Odßka iudc ixj¾Ok ks,Odßka ix.Kk yd ixLHdf,aLk ks,OdÍka iudc fiajd ks,Odßka jeú,s l¾udka; ixj¾Ok ks,Odßka fi!LH ffjoH ks,Odßka iudc taldnoaO;d m%j¾Ok ks,Odßka iudc taldnoaO;d m%j¾Ok iïnkaësldrl $ iydhl

1'3'1 my; i|yka m%foaYj, idlÉPduh l%shdldrs ieis meje;aùh'

m<d;

Èia;s%lh

W;=re

hdmkh

ikaÈ,smdhs" pkalkdhs

ukakdru

udkaohs ngysr" uvq

uq,;sõ

;=kQlaldhs "Tâvqiqvdka

wkqrdOmqr

bmf,da.u

fmdf,dkakrej

rUEj

mq;a;,u

l=reKE.,

l=,shdmsáh kef.kysr" ìx.sßh

kef.kysr

;s%l=Kdu,h

;U,.uqj" uq;=¾

uOHu

uykqjr

fo,af;dg" l=Kavidf,a

niakdysr

.ïmy

fodïfma" lgdk

ol=Kq

ud;r

ylauk" uq,áhk

inr.uqj

r;akmqr

f.dvlfj," bUq,afma" wh.u

W!j

fudKrd.,

fijk.," uvq,a,

W;=r ueo jhU

m%dfoaYsh f,aLï ld¾hd,h

2' iudf,daplfhda( 2'2 cd;sl NdId yd iudc taldnoaO;d wud;HdxYh .re wud;H jdiqfoaj kdkdhlaldr u,aldka;s Ăşl%uisxy uy;aĂąh" f,alĂŻ tiaa' ndialrka uy;d" w;sfÂžl f,alĂŻ" îudc taldnoaO;d& tia.t,a.tus. yiSus uy;d- fĂ&#x160;HIaG iyldr f,alĂŻ îudc taldnoaO;d & ta' ksfld,iams,af,hs " fĂ&#x160;HIaG iyldr f,alĂŻ ^cd;sl NdId& ta'hq'fla' fodvkaj, uy;aush" fĂ&#x160;HIaG iyldr f,alĂŻ ^md,k& ixlch kdkdhlaldr uy;d" wdud;H WmfoaYl tia' ls%Iakjokd uy;aĂąh iyldr f,alus îudc taldnoaO;d& iqNdIa kdkdhlaldr uy;d" iyldr f,alĂŻ ^NdId wxYh& udId nKavdr uy;aĂąh" cd;sl taldnoaO;d m%jÂžOk iyldr Ă&#x2C6;Ydka;s talkdhl uy;aĂąh" cd;sl taldnoaO;d m%jÂžOk iyldr kdu,S Ăšrfldaka uy;aĂąh" mÂžfhaIK iyldr p;=Ă&#x;ld iurĂšr fukjsh" ixjÂžOk iyldr .hdka uqKisxy uy;d" cd;sl taldnoaO;d m%jÂžOk iyldr {dkS Ăşl%uisxy uy;aĂąh" jHmD;s iydhl ^NdId wxYh& jsĂ°;d rkacks uy;aĂąh" cd;sl taldnoaO;d m%jÂžOk iyldr fĂ&#x160;' is rfkamqr uy;d" flduidrsia rdcH NdId fldĂąiu ksu,a wdÂž rKjl uy;d" iNdm;s rdcH NdId fldusIka iNdj iS;d Ăş;dkdrĂ&#x2030;Ă&#x2018; uy;aĂąh iNdm;s"

;rx.d o is,ajd uy;aĂąh - hqla;soduhg iu m%fjSY;aj jHdmD;sh

2.2 GIZ- FLICT

f;dauia wkafida.a uy;d" fĂ&#x160;HIaG WmfoaYl" GIZ- f,akd fldaps ush" WmfoaYl GIZ-

ksfrdaIka puskao uy;d" jevigyka ks,Odrs" GIZ-

wre;%d rdcisxyĂŻ Ăąh" jevigyka iydhl GIZ- ÂĽkahd ĂŽ%vÂž Ăąh" m%OdkS CCRRP, GIZ

Ăżr;shd Ă&#x;fpdaials Ăąh" WmfoaYl SPS, GIZ bfjdaka foĂf,daka Ăąh

2'3 ndysr lu,sks o is,ajd ñh" f,alï" wêlrK wdud;HxYh tia'tia' úfÊr;ak uy;d" kS;S wdOdr fldñiu wdpd¾h iuka lef,a.u" m%;sm;a;s wOHhk wdh;kh È,arelaIs f*dkafiald ñh wdpd¾h wks,d vhia nKavdrkdhl Ys%hdks recmlaI ñh' udkj ysñlï fldñiu fcisud biauhs,a ñh Ydñ,d o`Mj;a; ñh ;urdis úl%ukdhl ñh" kS;S wdOdr fldñiu ,s,ka;s l=udß ñh' kS;S wdOdr fldñiu ;rx.d o is,ajd ñh UNDP - hqla;soduhg iu m%fjSY;aj jHdmD;sh iS ' tÉ' w;m;a;= ñh UNDP - hqla;soduhg iu m%fjSY;aj jHdmD;sh jhs' ã' tia' fla' úl%ukdhl uy;d

m%;sm;a;s ieliSfï tallh : GIZ-FLICT iy MNLSI ohdks mkdf.dv ñh" ;dlaIksl WmfoaYld iy cd;sl ls%hdud¾. l<uKdldßkS ÈkqId úl%ufialr ñh" iyldr ls%hdud¾. l<uKdldßkS úkaOHd nq;amsáh ñh" iyldr ls%hdud¾. l<uKdldßkS iqmsms chj¾Ok ñh" iyldr ls%hdud¾. l<uKdldßkS

r%f xUikg;ghl;Lf;fhd Njrpa nfhs;ifr; rl;lfk;

fyhr;rhu gz;Gfshy; fl;bnaOg;gg;gl;l ghuk;ghpaj;jpw;Fs; mwpT tsh;r;rpaila Muk;gpj;NjhL> mJtiu r%fj;jpy; kiwe;J fple;j r%f fjTfs; xt;nthd;wha; jpwf;f Muk;gpj;jd. ,jd; gadhf midj;J kdpj ,zj;jtUf;Fk; xh; ,lj;jpy; ,ay;ghf Rthrpg;gjw;fhd #oy; Vw;gl;lJ. ,t;thwhd #oypy; xt;nthUtUf;Fk; ,ilapyhd fUj;J NtWghLfs; kw;Wk; khWgl;l Rghtq;fspd; gadhf> kf;fspd; ePbj;j tho;tpw;Fk; xUikg;ghl;bw;Fk; Vw;gl;Ls;s mr;RWj;jyhdJ midthpd; ftdj;jpw;Fk; nfhz;Ltug;glNtz;ba Kf;fpa tplakhFk;. Mz;> ngz;> rpWth;> tajhNdhh;> CdKw;Nwhh;> Cdkw;Nwhh;> cah;T jho;T vd gzj;jhy; kdpj juj;ijg; gphpg;gJ Nghd;w khw;Wf; fUj;Jf;fshy; vOe;Js;s NtWghLfspdhy; ,d;W xUikg;ghbw;F ngUk; mr;RWj;jy; Vw;gl> Ghpe;Jzh;T ,y;yhikNa gpujhd fhuzk;. midthpdJk; jpwikfis mwpe;J> midthpd; chpikfSf;Fk; ,lkspf;Fk; r%f nghWg;ghdJ ehl;bw;F nra;aNtz;ba Kf;fpa flikahFk;. mt;thwhd gy;NtW tplaq;fspd; mofpid czh;e;jpLk;> xUikg;ghl;bd; rPh; rpwg;ig nfhz;lhbLk; jpwe;j kdjpid r%fj;jpYs;s xt;nthUthpilAk; Vw;gLj;jp> mth;fis ehk; kdkhu md;NghL mutizj;jpl Ntz;Lk;. ,Jtiu fhyk; %lg;gl;l ,g;NghJ kyh;e;Js;sJ.

fjTfis>

kdjhu

jpwe;jpLtjw;fhd

jpwg;G czh;Tfis> vz;zq;fis jpwg;Nghk;

fhyk;

RUf;ff; FwpaPLfSk;;> tphpTk;; BRC

,U nkhop cjtpf; fUkgPlk;

CWS

fye;Jiuahly; nraykHTfs;

epGzH Fohk;

ESCP

r%f rhh;G kw;Wk; rkhjhdj;Jf;fhd fy;tp rk;ge;jkhd eltbf;iffspd; jpl;l tbtikg;G

FGD

ftdaPh;g;Gf; FOf; fye;Jiuahly;fs;

FLICT

r%f xUikg;ghL kw;Wk; epiykhw;w Kd;ndLg;GfSf;F trjpaspj;jy;

GIZ

N[Hkd; mgptpUj;jpf; $l;LwT

IMSC

mikr;RfSf;fpilapyhd topelj;jw; nrayzpf; FO

HSZ

cah; ghJfhg;G tyak;

LLRC

fw;Wf; nfhz;l ghlq;fs; kw;Wk; ey;ypzf;f Mizf;FO

MNLSI

Njrpa nkhopfs; kw;Wk; r%f xUikg;ghl;L mikr;R

NAPPPHR

kdpj chpikfisg;; ghJfhj;J Nkk;gLj;Jtjw;fhd Njrpa nraw;jpl;lk;

NILET

Njrpa

NIPA

Njrpa xUikg;ghl;L Nkk;ghl;L cjtpahsH

NIPS

Njrpa xUikg;ghl;L Nkk;ghl;L (gpuNjr) cjtpahsH

NPFSI

r%f xUikg;ghl;Lf;fhd Njrpa nfhs;ifr; rl;lfk;

OLC

murfUk nkhopfs; Mizf;FO

OLD

murfUk nkhopfs; jpizf;fsk;

If;fpa ehLfs; mikg;G

UNDP

nkhopf; fy;;tp kw;Wk;; gapw;rp epWtdk;

If;fpa ehLfs; mgptpUj;jp epfo;r;rpj; jpl;lk;

Njrpa nkhopfs; kw;Wk; r%f xUikg;ghl;L mikr;rpd; nfsut mikr;rH jpU. thRNjt ehzhaf;fhu mtHfspd; nra;jp mjpNkjF [dhjpgjp kfpe;j uh[gf;~ mtHfspd; topfhl;lypd; fPo;> Njrpa nkhopfs; kw;Wk; r%f xUikg;ghl;L mikr;rhdJ (MNLSI) r%f ,irT neUf;fj;ij (cohesion) milAk; ,yq;if murhq;fj;jpd; mHg;gzpg;ig tYtilar; nra;tjw;Fk;> GJg;gpg;gjw;Fk; ghLgLfpwJ. r%f xUikg;ghl;il Mjhpj;Jg; NgZk; tifapy; nfhs;iffis tFj;jikg;gjw;Fk;> eltbf;iffisAk; nraw;ghLfisAk; epfo;r;rpj; jpl;lq;fisAk; nraw;gLj;Jtjw;Fk; Njrpa nkhopfs; kw;Wk; r%f xUikg;ghl;L mikr;R gzpg;ghiziag; ngw;Ws;sJ. ,j;jdpr; rpwg;Gtha;e;j gzpg;ghizia epiwNtw;Wk; tifapy;> r%f xUikg;ghl;bw;fhd Njrpa nfhs;ifr; rl;lfj;ij (NPFSI) tFj;jikf;Fk; topKiwia> Njrpa nkhopfs; kw;Wk; r%f xUikg;ghl;L mikr;R Muk;gpj;J itj;jJ. ,e;j gue;Jgl;l nrad;Kiwfspd; NghJ ,yq;ifapd; rfy ghfq;fspypUe;Jk; gue;Jgl;l Kiwapyhd rpe;jidAk;> $l;bizf;fg;gl;l Fuy;fSk; ,jw;fhd MNyhridfspd; NghJ ngwg;gl;lJkhd ,k;Kaw;rpia tsg;gLj;jpaJ. ,yq;ifapy; r%f xUikg;ghl;L topKiwapd;NghJ> Kd;Dhpik toq;Fk; Kaw;rpahf>nfhs;;ifr; rl;lfk; (NPFSI) Ez;zwpT nfhz;l nfhs;ifahfTk;> eltbf;ifj; jpl;lkhfTk; njspTgLj;jg;gLk;. ,q;F tha;g;Gf;fSf;fhd Kf;fpaj;Jtk; [duQ;rfg;gLj;jg;gLk;. mNj rkak;> ghjpg;Gfis vjpHNehf;fpAs;s FOf;fisg; gpujhd ePNuhl;lj;jpy; ,izj;Jf; nfhs;Sk; tifapy; tpNrl ftd<H;g;G Nkw;nfhs;sg;gLk;. rhjfkhd khw;wj;ij Vw;gLj;j nkhophPjpahd ,izg;Gf;fs; mzpjpul;lg;gLtNjhL> ntF[d Clfq;fSk; ce;J rf;jpahfg; gad;gLj;jg;gLk;. rptpy; r%fg; gq;fhsHfSf;Fk; muRf;Fk; ,ilapy; cWjpahd jhNd epfor; nra;Ak; ,izg;G mtrpakhFk;. mNj rkak;> ,yq;ifr; r%fj;jpw;F gpuf;iQg+Htkhd xUq;fpize;j Kaw;;rpAk; Njit. ,tw;wpd; %yNk> mwpthHe;j xUikg;ghl;Lr; r%fj;ijf; fl;bnaOg;Gtij ,yf;fhff; nfhs;s KbAk;. Vw;fdNt mKypy; cs;s epWtdq;fspd; kiwrf;jpia Nkk;gLj;Jtjw;fhd mikAk;. mJkhj;jpukpd;wp> r%f xUikg;ghl;Lf; Eiothapyhf nfhs;ifr; rl;lfk; (NPFSI) Nfhl;ghLfSf;fhd Eiothapw; nfhs;iffSk; ,itNa. ,tw;wpd; %yk; Ghpe;JzHitAk; gu];gu nfsutj;ijAk; mbg;gilahff; nfhz;l chpik czHTk;> rkj;JtKk;>gq;Nfw;Gk;>cs;slf;fKk; nfhz;l ,yq;ifr; r%fk; epWtg;gLk;. ,J r%f ,irT neUf;fj;Jf;fhd r%f ,af;fj;ij cUthf;fp Cf;Ftpf;f ,yq;ifapd; gd;ikj;Jtr; r%fk; gpuf;iQg+h;tkhd r%f xUikg;ghl;ilNa Nfhhp epw;fpd;wJ. midj;J ,yq;ifaHfSk; xOf;ftpaiyAk; fy;tpiaAk; tYt+l;liyAk; Ve;Jk; J}z;fisg; nghWg;Ngw;W gpd;njhlu Ntz;Lk;. murpayikg;gpd; cWjpnkhopfSf;fpzq;;f> rkj;Jtj;Jf;Fk; cs;thq;fYf;Fk; mika tho;tij cWjp nra;tij ehk; midtUk; rknghWg;ghf Vw;f Ntz;Lk;. Gwf;fzpf;fg;gl;ltHfSf;Fk; Xuq;fl;lg;gl;ltHfSf;Fk; tYt+l;Ltjw;F KOikahd $l;L mHg;gzpg;G mtrpak;. XH mikjpahd RgPl;rkhd njhiyNehf;fpw;F topfhl;baNjhL> Njrpa nkhopfs; kw;Wk; r%f xUikg;ghl;Lf;fhd mikr;ir epWtpajd; %yk; jdpr;rpwg;ghd gzpg;ghiziaAk; epiwNtw;wpa> mjpNkjF [dhjpgjp kfpe;j uh[gf;~ mtHfSf;F ,r;re;jHg;gj;jpy; vdJ ed;wpiaAk; ghuhl;Ljy;fisAk; njhptpf;f tpUk;Gfpd;Nwd;. mNj rkak; Njrpa nkhopfs; kw;Wk; r%f xUikg;ghl;L mikr;rpd; gzpg;ghizia epiwNtw;Wtjw;F jk;ik mHg;gzpj;j nrayhsH jpUkjp. ky;fhe;jp tpf;ukrpq;f mtHfSf;Fk;> mikr;rpd; rfy cj;jpNahfj;jHfSf;Fk; vdJ kdg;g+Htkhd ed;wpiaj; njhptpf;fpd;Nwd;. mNj rkak;> khtl;l kl;lq;fspy; eltbf;iffis mKyhf;Ftjw;Fk;> nfhs;ifr; rl;lfj;ij (NPFSI) tFj;jikf;;fTk;> njhopy;El;g hPjpapYk;> epjp %yKk;; cjtp mspj;j OJv<le<! nvsqe<! siIhig! GIZ-FLICT epWtdq;fSf;Fk; vkJ ed;wpAk; ghuhl;Lk; chpj;jhFk;.

iii

ehd; njhopEl;g MNyhrfu;/Oksqb! osbe<Ljx! LgijlbitVligqb! osz<uq! kbieq! oheogim! lx<Xl<! nuvK! GPuqevqe<! nth<hvqb! yPr<gjlU! fmucg<jgg<gie! hr<gtqh<jh! hivim<Ml<! Lglig!we<Ejmb!uip<k<Kg<gjtk<!okvquqk<Kg<ogit<gqOxe</! midtUf;Fk; tha;g;Gf;fs; vd;Dk; njhiy chpj;jhd r%fj;ijf; fl;bnaOg;GNthk;.

Nehf;if

mutizj;Jf;

nfhz;L

rfyUf;Fk;

Njrpa nkhopfs; kw;Wk; r%f xUikg;ghl;L mikr;rpd; nrayhsh; jpUkjp. ky;fhe;jp tpf;fpukrpq;f mth;fspd; nra;jp midtiuAk; cs;slf;FjiyAk;> GhpjiyAk; Nkk;gLj;jp> mtw;iw mUfUNf itj;Jf;nfhz;L nghWg;Gzh;TlDk; rkj;Jtj;jpw;fhd $l;L mh;g;gzpg;GlDk;> r%f xUikg;ghL Cl;b tsh;f;fg;gLfpwJ. kdpj chpikfisAk;> mbg;gil chpikfisAk; Ngzpg;ghJfhg;gijf; njhiy Nehf;fhff;nfhz;L r%f xUikg;ghl;Lf;fhd Njrpa nfhs;ifr; rl;lfk; (The National Policy Frame work for Social Integration - NPFSI) tFj;jikf;fg;gl;lJ. ,r;rl;lfk; r%fg; nghUshjhu ey;tho;itAk; r%f ,irT r%f ePjpiaAk; cj;juthjg;gLj;Jtjd; %yk; mikjpiaAk; (Harmony) neUf;fj;ijAk; (Cohesion) Mjhpj;Jg; NgZfpwJ. Njrpa nkhopfs; kw;Wk; r%f xUikg;ghl;L mikr;R GIZ-FLICT (N[h;kd; mgptpUj;jpf; $l;LwT> r%f xUikg;ghL kw;Wk; epiykhw;wk; Kd;ndLg;Gf;fSf;F trjpaspj;jy;) Mfpa epWtdq;fSld; xd;wpize;J r%f xUikg;ghl;Lf;fhd Njrpa nfhs;ifr; rl;lfj;ij (NPFSI) tFj;jikj;jJ. gq;Nfw;G Kiwapy; midtiuAk; cs;thq;fp> r%f xUikg;ghl;L topKiwia Kd;ndLg;gjw;F jdp egh;fspd; chpikfs; - nghWg;Gf;fs; gw;wpa jdpr;rpwg;Gf;fisAk;> murpd; flikfisAkpl;L NPFSI tFj;jikf;fg;gl;lJ. ,jw;F mikr;Rf;fisAk; jpizf;fsq;fisAk; gpujpepjpj;Jtg;gLj;Jk; tifapy; 23 gpujpepjpfis cs;slf;fpa mikr;Rf;fSf;fpilapyhd top elhj;jw; nrayzpf; FOtpd; MNyhridAk; topfhl;lYk; ngwg;gl;lJ. mNj rkak; gy;NtW Jiwfisr; rhh;e;j kjpg;G kpf;f epGzh;FO cWg;gpdh;fspd; MNyhridAk; topfhl;lYk; ngwg;gl;lJ. khtl;l - khfhz - Njrpa kl;lj;jpy; gd;ikj;Jt> mur-rptpy; r%fg; gq;fhsh;fspd; gq;Nfw;Gld; NPFSI tFj;jikf;fg;gLk; topKiw nkU$l;lg;gl;lJ. ,jd;nghUl;L fye;Jiuahly; nraykh;Tfs;> ftd <Hg;Gf; FOf; fye;Jiuahly; vd;gd gad;gLj;jg;gl;ld. rfy khtl;lq;fspYk; midtiuAk; cs;thq;f gpuf;iQ G+Htkhd gq;fspg;igf; nfhz;l gq;fhsh;fs; ,t;tplaj;jpy; <LgLj;jg;gl;ldh;. mNj rkak; midj;ijAk; cs;slf;fpa nfhs;if kw;Wk; eltbf;ifj; jpl;lj;jpd; %yNk NPFSI MdJ ghpe;Jiufis fhyjhkjkpd;wp eilKiwg;gLj;j KbAk;. r%f xUikg;ghl;bw;fhd topKiwapd; khHf;f tiuglNk NPFSI MFk;. ,jd; ,Wjp ,yf;F r%f ,irT neUf;fj;ij miltjhFk;. tFj;jikf;fg;gl;l topKiwapd; midj;Jg; gq;fhsh;fSk; topfhl;Lk; Nfhl;ghl;il (NPFSI) gw;wpg;gpbf;fNtz;Lk;. mNj Neuj;jpy; mjd; mKyhf;fj;jpYk; nraw;ghl;L hPjpapy; <LglNtz;Lk;. ,jid [duQ;rfg;gLj;Jk; tifapy; 'midtUf;Fk; tha;g;G" vd;w njhdpg;nghUspd; fPo; xd;wpiza Ntz;Lk;. midj;Jg; gpui[fs; kj;jpapYk; tpopg;Gzh;it Vw;gLj;jp> mth;fs; r%f xUikg;ghL vd;w topKiwapd; cilikahsh;fs; vd;gjid Cf;Ftpf;fNtz;Lk;. gzpg;ghizia epiwNtw;Wk; tifapy; mikr;Rf;Fj; jiyikj;Jtk; toq;Fk; nfsut mikr;rh; nfsut thRNjt ehzhaf;fhu mth;fSfF ,r; re;jh;g;gj;jpy; ed;wp ghuhl;l tpUk;GfpNwd;. mNj rkak; gy;NtW tifapy; NPFSI nfhs;ifr; rl;lfj;ij tFj;jikg;gjpy; gy;NtW tifapy; cjtpa mikr;R cj;jpNahfj;jh;fSf;Fk;> rptpy; r%f cWg;gpdh;fSf;Fk;> ed;wp $wf; flikg;gl;Ls;Nsd;. ,f;nfhs;ifr; rl;lfj;ij tFj;jikf;Fk; topKiwapYk; mikr;rpd; Vida eltbf;iffspYk; njhopy;El;g hPjpapYk; NgUjtp toq;fpajw;F OJv<le<! nvsqe<! siIhig! GIZ-FLICT epWtdq;fSf;F vkJ ed;wpiaAk; ghuhl;Ljy;fisAk; njhptpf;fpd;Nwd;. ,Wjpahf> ,f;nfhs;ifr; rl;lfj;ij tFj;jikg;gjpy; kpfg; ngWkjpahdJk; njhopy;El;g hPjpahdJkhd gq;fspg;ig toq;fpa njhopy; El;g MNyhrfh; jpUkjp.jahdp gdhnfhl mth;fSf;Fk; nfhs;if tFj;jikg;Gg; gphpitr; Nrh;e;j cj;jpNahfj;jh;fSf;Fk; mth;fsJ mauhj mHg;gzpg;Gf;fhf vdJ ,jaG+h;tkhd ed;wpiaj; njhptpj;Jf;nfhs;fpd;Nwd;.

GIZ-FLICT ,d; njhopy;El;g MNyhrfUk; Njrpa nray;Kiw KfhikahshUkhd

jpUkjp. jahdp gdhnfhl mtHfspd; nra;jp ,yq;iff;F kpfTk; nghUj;jkhdnjhU fhyfl;lj;jpy;> Njrpa nkhopfs; kw;Wk; r%f xUikg;ghl;L mikr;R> GIZ-FLICT (r%f xUikg;ghL kw;Wk; epiykhw;w Kd;ndLg;GfSf;F trjpaspj;jy;) Mfpa epWtdq;fSld; xd;wpize;J r%f xUikg;ghl;Lf;fhd Njrpa nfhs;ifr; rl;lfj;ij (NPFSI) tFj;jikf;Fk; gzpapid Muk;gpj;jJ. chpikfis mbg;gilahff; nfhz;l mZFKiwiaf; ifahz;Nl (NPFSI) nfhs;ifr;rl;lfk; cUthf;fg;gl;lJ. fzprkhd Rje;jpuj;ij tYg;gLj;JtJk; cs;@H Mw;wy;fis mgptpUj;jp nratJk; >Nkw;gb nfhs;ifr; rl;lfj;jpd; Nehf;fkhFk;. chpikfs;- nghWg;Gf;fs; kPJ rpwg;Gf; ftdk; nrYj;JtJk> midtiuAk; cs;slf;FtJk;> mjpfsltpy; ghugl;rq;fisf; Fiwg;gJk;> murpd; flikfis cWjpg;gLj;JtJk;> nfhs;ifr; rl;lfj;jpd; vjph;ghHg;ghFk;. Nkw;gb tplaq;fs; kPJ tpNrl ftdk; nrYj;jg;gLfpd;wJ. ,f; nfhs;ifr; rl;lfj;;ij tFj;jikj;jYf;fhd Muk;gk; KjNy mKyhf;fk; njhlHghd $l;L mHg;gzpg;Gf;F cw;rhfkspf;fg;gl;lJ. rkj;Jtj;jpw;fhd tha;g;Gf;F cWjpaspf;fg;gl;l mNj Ntis> nraw;ghl;LhPjpahd gq;fspg;G njhlHr;rpahf ,lk; ngw;wJ. ,J Fwpj;Jf; fye;Jiuahly; nraykHTfs;> ehLg+uhTk; Vw;ghL nra;ag;gl;l fye;Jiyahly;fs; vd;gd ,lk; ngw;wd> mikr;Rf;fSf;fpilapyhd topeljjw; nrayzpf;FO (IMSC) gpujpepjpfs;> rptpy; r%fk;> mikr;rpd; epGzH FO (EP) MfpNahH nraw;ghl;L uPjpapy; gq;Nfw;W cw;rhfkhfj; jkJ gq;fspg;ig ey;fpdH. ,g; gq;fspg;ghsH FOf;fspd; gd;ikj;Jtk;> nfhs;ifr; rl;lfj;jpd; mj;;jpthukhf mike;jJ. ngWkjp tha;e;j cs;SH Ez;zwpT>nfhs;ifr; rl;lfj;ij nrOikg;gLj;jpaJkhj;jpuky;yhky; >cs;@H hPjpahfTk; Njrpa kl;lj;.jpYk;> r%f xUikg;ghl;ilg; gpujpgypf;Fk; tifapy; midj;ijAk; cs;slf;fpa> MNyhrid fye;j> jhf;FjYf;F <LnfhLf;ff; $bajhfNt nfhs;ifr;rl;lfk; (NPFSI) mike;jJ. Xl;Lnkhj;khf ,yq;ifaHfspd; gq;Filik mgpyhirfis cs;slf;fpa r%f ,irT neUf;fj;jpw;fhd Nfhl;ghLfis nfhs;ifr; rl;lfk; (NPFSI) nfhz;Ls;sJ. xU njhopy; El;g MNyhrfH vd;w tifapy; ,j;jdpr; rpwg;Gkpf;f fLk; Kaw;rpapy;> vdJ epGzj;Jtj;ij toq;ff; fpilj;j ,t;thpa re;jH;g;gk;> vdf;F toq;fg;gl;l nfsutkhff; fUJfpd;Nwd;. ,r; nraw;ghl;Bd;NghJ nfsut mikr;rH thRNjt ehzhaf;fhu mtHfs; toq;fpa jiyikj;Jtj;jpw;Fk;> topfhl;lYf;Fk;> xj;Jiog;Gf;Fk;> mHg;gzpg;gpw;Fk; ehd; ngupJk; ed;wpAilNad;. mNj rkak; jpUkjp ky;fhe;jp tpf;ukrpq;f mtHfSk;> mtuJ gzpf;FOtpdUk; toq;fpa xj;Jiog;igAk; ,q;F epidT$u tpUk;Gfpd;Nwd;. ,f;nfhs;ifr; rl;lfj;ij tFj;jikf;Fk; gzpapy; gyH jkJ mDgtq;fisAk; mwpitAk; gq;fspg;Gr; nra;jdH. mNj rkak; r%f xUikg;ghL kPJ jhk; nfhz;l mf;fiwia cWjpg;gLj;Jk; tifapy; kPsha;T eltbf;iffspYk; nkhopngaHg;G eltbf;iffspYk; jkJ epGzj;Jtj;ij toq;fpa> midtUf;Fk; ed;wp $Wfpd;Nwd;. vy;NyhUf;Fk; ,e;j Mtzk; (NPFSI) fpl;Ltjw;F gq;fspg;Gr; nra;jtHfSf;Fk; vdJ ghuhl;Lf;fs; NkYk; r%f xUikg;ghl;L nfhs;ifia tFj;jikf;Fk; gphptpy; gzpahw;Wk; vdJ rfhf;fSf;Fk; ,yq;if GIZ -e<! fqIuigk<kqe<!!!! fyhepjp. tpy;Ntl; ypn`u;> rpNu~;l MNyhrfH Njhk]; md;NrhH mtHfSf;Fk;> (GIZ-FLICT) epWtdq;fSf;Fk; vdJ ghuhl;Lf;fs;. mNj rkak; (NPFSI) ghpe;Jiufis eilKiwapy mKyhf;fk; nra;tij cWjpg;gLj;Jk; tifapy; Njrpaf; nfhs;ifiaAk;> eltbf;ifj; jpl;lj;ijAk; njhFf;Fk; ngUk; gzpf;Fk; ehk; vk;ik mHg;gzpf;f Ntz;bAs;sJ. ,jdhy;> rkgq;fhsHfs; vd;w tifapy; midj;J ,yq;ifaHfSk; jkJ nghWg;Gf;fis epiwNtw;wj; jplrq;fw;gk; nra;J midtUf;Fkhd tha;g;gpd; ntw;wpf;F $l;lhf mHg;gzpf;FkhW Ntz;Lfpd;Nwhk;

epiwNtw;Wr; RUf;fk; Njrpa nkhopfs; kw;Wk; r%f xUikg;ghl;L mikr;R (MNLSI) , r%f xUikg;ghl;Lf;fhd nfhs;iffis tFj;jikf;Fk; jdJ cWjp nkhopf;Fg;; nghUe;Jk; tifapy;> xU Kd;Kaw;rpahf r%f xUikg;ghl;Lf;fhd Njrpa nfhs;ifr; rl;lfj;ij (NPFSI) Muk;gpj;jJ. NPFSI ,d; Fwpf;Nfhs; rfyUf;FKhpa xU r%fj;Jf;fhd xU tphpTgLj;jg;gl;l Njrpa ,yl;rpakhd njhiy Nehf;if Kd;ndLg;gjhFk;;. ,J ,yq;ifapd; tpOkpaq;fs;> chpik czHT kw;Wk; rkj;Jtk; vd;gtw;wpd; mbg;gilapy; ,lk;ngWtjhFk;. r%f xUikg;ghl;Lf;fhd Njrpa nfhs;ifr; rl;lfkhdJ chpikfs; mbg;gilapyhd mZFKiwapy;> chpikfisf; nfhz;bUg;NghH kw;Wk; nghWg;Gf;fis epiwNtw;wNtz;bNahH MfpNahhpd; chpikfs; kw;Wk; nghWg;Gfspd; Kf;fpaj;Jtj;ij vLj;Jiuf;Fk; tifapy; topfhl;lg;gLfpd;wJ. ,jd;%yk; r%f ePjpiaAk;> midtiuAk; cs;slf;FtijAk; Nkk;gLj;JtNj ,jd; Nehf;fkhFk;. ,e;j ,yl;rpaj;ij milAk; tifapy; ,j;jpl;l tiuthdJ NPFSI xOf;ftpay;> fy;tp kw;Wk; tYt+l;ly; Mfpa mbg;gil tplaq;fshy;; tYg;gLj;jg;gLfpd;wJ. ,J r%f xUikg;ghLr; nray;Kiwapd; gpd;tUk; %yfq;fisg; gad;gLj;Jfpd;wJ. fy;tpf;fhd mZFtop> njhopYf;fhd kw;Wk; nghUshjhu nraw;ghLfSf;fhd mZFtop> njhopy; vd;gtw;Wf;fhd tha;g;Gf;fs;> ePjpf;Fk; rl;l tsq;fSf;Fkhd mZFtop> ,luw;wJk; kw;Wk; ghJfhg;ghd r%fr; #oYf;fhd mZFtop> ,luw;wJk; kw;Wk; ghJfhg;ghd ngsjPfr; #oYf;fhd mZFtop> murpay; gq;Nfw;Gf;fhd mZFtop > kw;Wk; r%fj;ijr; NrHe;;jtHfnsd;Dk; chpik kw;Wk; nghWg;GzHT vd;gdTk; cs;slq;Fk;. NkYk; ,f;nfhs;ifj; jpl;lkhdJ ghy;epiy> taJ> cly;> csf; FiwghLfs; kw;Wk; r%fg; Gwf;fzpg;Gf;fs; fhuzkhfg; ghjpg;Gw;Ws;Nshh; MfpNahiu ,yf;fhff; nfhz;L mth;fis tYg;gLj;Jk; tifapy; tpNrl nraw;wpl;lq;fis Kd;itf;fpd;wJ NPFSI nkhop ,izg;GwTfisAk;> Clfq;fisAk; XH ClWf;Fk; fUg;nghUshfTk;> Mf;fg+Htkhd r%f khw;wj;Jf;fhd fUtpfshfTk; ,dq;fhZfpd;wJ. NPFSI gq;Nfw;G kw;Wk; midtiuAk; cs;slf;Fk; nray;Kiwfspd; Kf;fpaj;Jtj;ij typAWj;Jfpd;wJ. ,J MNLSI ,dhYk;> mikr;RfSf;fpilapyhd topelhj;jw; FOtpdhYk; topfhl;lg;gLk; gue;j mbg;gilapyhd> fye;jhNyhrid tFj;jikg;Gr; nray;Kiwapy; kpf Kf;fpakhdjhf tpsq;fpaJ. ,J ehL KOtjpYk; gy kl;lq;fspYKs;s kf;fis Kf;fpa eyd; gpujpepjpfshf <Lglitg;gjw;F ,d;wpaikahjjhFk;. ,r;nray;Kiw rfy eyd; gpujpepjpfspdJk; $l;L mHg;gzpg;GzHitAk;> nraw;ghl;ilAk; typAWj;JtNjhL> mtHfis topelj;Jifapy;; chpik nfhz;NlhH kw;Wk; flikia epiwNtw;w Ntz;bNahH vd;wtifapy; midj;Jj; jug;gpdUk; cs;slq;Fk; tifapy; ftdk; nrYj;jpj; jpl;lk; Kd;ndLf;fg;gLk;.

,r;nray;Kiwapy; Njrpa nkhopfs; kw;Wk; r%f xUikg;ghl;L mikr;Rf;F (MNLSI) GIZ – FLICT (N[Hkd; mgptpUj;jpf; $l;LwT> r%f xUikg;ghL kw;Wk; epiykhw;w Kd;ndLg;Gf;fSf;F trjpaspj;jy;) Mfpa mikg;gpd; mDruizAk; fpilj;jJ. ,J ,yq;if murhq;fj;Jldhd mgptpUj;jp xj;Jiog;gpy; xU gq;fhsH vd;wtifapy; ,lk;ngWtjhFk;.

vii

nghUslf;fk; epiwNtw;Wr; RUf;fk;

vii

1. 2. 3. 4. 5. 6.

mwpKfk; NPFSI ,d; Fwpf;Nfhs;fs; epaha tpsf;fk; mZFKiw tFj;jikg;Gr; nray;Kiw nfhs;if rpghhpRfs; 6.1 epHthf kw;Wk; murpay; Vw;ghLfs; 6.2 tfpghfKk;;> nghWg;GfSk; 6.3 Mjhuq;fs; 6.4 r%f xUikg;ghl;Lf;fhd nraw;ghl;Lf;fhd %yfq;fs; 6.4.1 fy;tpf;fhd mZFtop 6.4.2 nghUshjhu eltbf;iffs; kw;Wk; Ntiytha;g;Gf;fhd mZFtop 6.4.3 ePjp kw;Wk; rl;l %ytsq;fSf;fhd mZFtop 6.4.4 ,lHfhg;G kw;Wk; ghJfhg;ghd r%fr; #oYf;fhd mZFtop 6.4.5 ,lHfhg;Gg; kw;Wk; ngsjpfr; #oYf;fhd mZFtop 6.4.6 murpay; gq;Nfw;Gf;fhd mZFtop 6.4.7 xU r%fj;ijr; NrHe;jtHfs; vd;w chpik czHTk;> nghWg;GzHTk; 6.5 ,yf;F tifg;gphpTfs; 6.5.1 ghy;epiy 6.5.2 taJ (rpWtHfs;> ,isQHfs;> KjpNahH) 6.5.3 cly; kw;Wk; cshPjpahd FiwghLilNahh; 6.5.4 r%fj;jhy; Xuq;fg;gl;lth;fs; 6.6 ClWf;Fk; fUg;nghUl;fs; 6.6.1 nkhop ,iaGfs; 6.6.2 r%f nghWg;Gs;s Clfq;fs; 6.7 fz;fhzpg;Gk;> kjpg;gPLk;

1 1 2 2 3 6 6 7 7 8 8 9 10 10 11 12 12 13 13 14 15 15 16 16 17 17

KbTiu

gpd;dpizg;G 1. vz;zf;fUf;fs; kw;Wk; tiutpyf;fzq;fs; 2. mZFKiwfs; kw;Wk; cghaq;fs; 3. fz;Lgpbg;Gf;fspd; RUf;fk; gpw;NrHf;iffs; 1: gq;Fgw;Wdh; tpguk; 2. tpkh;rfh;fs; 3. nfhs;if tFg;ghf;fg; gphpT

33 38 40

viii

19 19 22 26

1. mwpKfk; r%f xUikg;ghL vd;gJ rkj;Jtj;Jf;Fk;> nghWg;GzHTf;Fkhd xU $l;L mHg;gzpg;GzHtpdhy; Cl;b tsHf;fg;gLfpd;wJ. ,it xOf;ftpay;> fy;tp kw;Wk; tYt+l;ly; vd;gtw;wpdbg;gilapy; cUthFk; midtUf;FKhpa xU rKjhaj;ij Kd;Ndw;Wtjw;F ,d;wpaikahjitahFk;. ,t;thwhf> r%f xUq;fpizg;G vd;gJ xU $l;bizg;ghd> #oikT mbg;gilapyhd nfhs;iff; fyg;igf; Nfhhpepw;Fk; xU njhlHr;rpahd nray;KiwahFk;. Njrpa nkhopfs; kw;Wk; r%f xUikg;ghl;L mikr;R (MNLSI) gpd;tUk; ,yf;Ffis milAk;; tifapy; chpa fhpridNahL> r%f xUikg;ghl;Lf;fhd ,j;Njrpa nfhs;ifr; rl;lfk; (NPFSI) tFj;jikj;Js;sJ. •

mbg;gil kw;Wk; Kd;Ndw;WtJk;.

•

r%f-nghUshjhuu ey;tho;itAk;> r%f ePjpiaAk; cWjpg;gLj;JtjD}lhf neUf;fj;ijAk;> mikjpiaAk;> midtUk; cs;slf;fg;gLjiyAk; Kd;Ndw;Wjy;.

kdpj

chpikfisg;

ghJfhg;gJk;>

r%f

kw;Wk;

rl;lg;

ghJfhg;ig ,irT

Njrpa nkhopfs; kw;Wk; r%f xUikg;ghl;Lf;fhd mikr;rpd; cWjpnkhop •

Njrpa nkhopfs; kw;Wk; r%f xUikg;ghL njhlHghd epfo;r;rpj;jpl;lq;fisAk; fUj;jpl;lq;fisAk; tFj;jikj;jy;.

•

Fwpj;j Njrpa Nehf;fq;fis va;Jk; nghUl;L Njrpa cld;gl;l fhy NuifapDs;Sk; tuTnryTj;jpl;lj;jpy; tpQ;rhjthWk; nrhy;yg;gl;l nfhs;iffisAk; fUj;jpl;lq;fisAk; nraw;gLj;jy;

•

Njrpa nkhopf; nfhs;ifia tFj;jikj;jy; nraw;gLj;Jjy; Mfpatw;Wld; njhlHghd mYty;fs;.

•

r%f xUikg;ghLk;> ,d mYty;fSk;.

jpl;lq;fisAk;

jpl;lkply; mjpfhhpfSld; mlq;fg;ngw;w tsq;fis epfo;r;rpj;jpl;lq;fisAk;

2. NPFSI ,d; Fwpf;Nfhs;fs;: •

eyd; gpujpepjpfisAk;> gq;fhsHfisAk;> tfpgq;ifAk;;> cghaq;fisAk;> $l;bizg;igAk;> xj;Jiog;igAk;> tpjg;GiufisAk; tiutpyf;fzk; nra;jy;.

•

xOf;ftpay;> fy;tp kw;Wk; tYt+l;ly; Mfpa Mjhuq;fspy; mike;;j mwpTrhH> xUq;fpize;j r%fj;ij Kd;Ndw;Wjy;.

•

r%f xUikg;ghl;Lr; nray;Kiwfspd; %yfq;fSld; Kd;Kaw;rpahf <Lgl;Lr; nraw;gLtjD}lhf r%fj;jpy; midtiuAk; cs;slf;Ftij cj;;juthjk; nra;jy;.

•

jdpegH ey;tho;itAk;> tho;f;ifj; juj;ijAk; cj;juthjk; nra;J> midtUf;Fk; Nkk;ghL Fwpj;j Kd;Ndw;wj;Jf;F mDruiz toq;fp> ,yf;F tifg;gphptpdiu khw;wj;ij Vw;gLj;JNthuhf tYt+l;Ljy;.

nghWg;GfisAk;> ,ilaPLfisAk;

•

r%f xUikg;ghl;Lr; nray;Kiwapy; mDruiz toq;Ftjpy; ClWg;Gf; fUg;nghUshf nkhopapdJk;> Clfq;fspdJk; Kf;fpaj;Jtj;ij mq;fPfhpj;jy;.

•

Njrj;jpd; xU ek;gpf;ifiaf; cWjpnra;jy;.

•

fhyhe;ju Kd;Ndw;wj;ij midj;Jklq;Fk;tifapYk;> njhlHr;rpahfTk; nra;jy; kw;Wk; fz;fhzpj;jy; %ykhf epiyjfTf;F MjuT toq;Fjy;.

tYthd cilik czHit Cl;b tsHf;Fk; Kiwapyhd fl;bnaOg;gp> Kd;Ndw;Wk; tifapyhd epiykhw;wkpd;ikia kjpg;gPL

3. epaha tpsf;fk; NPFSI vd;gJ

,yq;ifapy; mjd; gy;tifikiag; Nghw;wp kjpg;gspf;Fk; Kiwapy; mike;;j xU r%f xUikg;ghl;Lr; nray;Kiwf;fhd khHf;f tiuglkhFk;. r%f ,irT neUf;fk; ,lk; ngwNtz;Lkhapd;> rkkhd tha;g;Gfs; kw;Wk; fy;tp> Rfhjhuk;> Ntiytha;g;G> r%fg; ghJfhg;G kw;Wk; r%f Nritfs;> rl;l> nghUshjhu> murpay; kw;Wk; fyhrhur; nraw;ghLfs; Nghd;wtw;Wf;fhd rkkhd tha;g;Gfs; %ykhfr; rfy gpui[fisAk; cs;slf;Fjy; mtrpakhFk;. ,t;thwhf> r%f xUikg;ghl;Lr; nray;Kiw ghugl;rq;fs;> rkj;Jtkpd;ikfs;> xuq;fl;ly;fs;> gpsTgly; my;yJ Gwf;fzpg;G vd;gtw;iw mjpFiwthf;Fjy; kw;Wk;Æ my;yJ Kw;whf xopj;jYf;F ,l;Lr;nry;Yfpd;wJ. ,r;nray;Kiwia tbtikg;gJk;> Kiwikahfr; nraw;gLj;JtJk; midtUk; cs;slf;fg;gLtjw;Fk;> xg;GuTf;Fk;> nghUz;ikr; Rje;jpuq;fSf;Fk; xU r%fj;ijr; NrHe;jtHfs; vd;Dk; chpik czHTf;Fk; top rikf;fpd;wJ. r%f xUikg;ghl;il mile;J nfhs;Sjy; vd;gjhdJ %ytsq;fis midtUk; ngw;Wf;nfhs;tjd;kPJ jq;fpepw;gJk;> Njrj;jpd; Kd;Ndw;wj;jpypUe;J gphpf;fg;glKbahjJkhFk;.

4. mZFKiw chpikfs; mbg;gilapyhd mZFKiw ,yq;ifapd; tpOkpaq;fs;> ey;yhl;rpKiw kw;Wk; nghUz;ikr; Rje;jpuq;fs; vd;gdtw;Wf;F xUq;fikthd Kiwapy;> njspthf tiutpyf;fzg;gLj;jg;gl;l jdpegh;fspd; chpikfs; kw;Wk; murpd; flikfisg; nghWj;jtiuapy; r%f ePjpiaAk;> midtiuAk; cs;slf;FjiyAk; Nkk;gLj;jp Fwpj;j NPFSI,d; tpidj;jpwidAk;>tpisjpwidAk; gpur;rpidfSf;Fj; jPHTfhZfpd;wJ. jhf;fj;ijAk; mjpAaHthf;Fk; tifapy; cghaq;fSk;> ,ilaPLfSk; chpikfs; mbg;gilapyhd mZFKiwapy; fz;Lgpbf;fg;gl;Ls;sd. chpikfs; mbg;gilapyhd mZFKiw gpd;tUk; topfhl;lw; Nfhl;ghLfspD}lhf epiyNgwhd mgptpUj;jp> r%f ePjp kw;Wk; r%f ,irTneUf;fk; vd;gdtw;Wf;Fg; gq;fspg;Gr; nra;fpd;wJ. •

chpikfisf; nfhz;ltHfspdJk;> flikfis epiwNtw;w chpikfs; kw;Wk; nghWg;Gfis caHthf kjpj;Jr; nraw;gLjy;. 2

Ntz;bNahhpdJk;

•

eilKiwahf;fj;Jf;fhd $l;L mHg;gzpg;GzHTld; cs;slf;Fk; xU gq;Nfw;Gr; nray;Kiw.

•

murpayikg;G Vw;ghLfs;> Vida Njrpaf; nfhs;iffs;> rl;lq;fs; kw;Wk; rHtNjrf; flg;ghLfSf;F ,zf;fkhdKiwapyhd vkJ ehl;by; cUthfpaJk;> NjrpahPjpapy; topelj;jg;gLtJkhd topfhl;b.

•

cghaq;;fspy;; ,dq;fhzg;gl;lthwhd ntw;wpfukhf <l;bf;nfhs;Sjy;.

,yf;FfisAk;>

$ba>

rhjidg;

midtiuAk;

Gs;spfisAk;

5. tFj;jikg;Gr; nray;Kiw NPFSI I cj;jpNahfg+Htkhf cUthf;Fk;; gzp 2010 Vg;uy; khjj;jpy; Njrpa nkhopfs;

kw;Wk; xUikg;ghl;L Nrhryprf; Fbaurpd; mwptpj;jYf;fika epfo;r;rpj;jpl;lq;fs; nfhz;ljhFk;.

mikr;rpd; ];jhgpjj;NjhL Muk;gkhfpaJ. ,J ,yq;if [dehaf 2010.11.22 Mk; jpfjp ntspaplg;gl;l tpNrl murhq;f tHj;jkhdp epuyplg;gl;l r%f xUikg;ghL rk;ge;jkhd nfhs;iffs;> kw;Wk; fUj;jpl;lq;fs; tFj;jikg;gjw;fhd mwptpj;jiyf;;

NPFSI ,dhy; Vw;Wf;nfhs;sg;gl;l nray;Kiw tFj;jikg;gpd; Muk;gf; fl;lq;fspNyNa

eilKiwg;gLj;jYf;fhd xU $l;L cilik czHT kw;Wk; mHg;gzTzHT vd;gtw;iw mgptpUj;jp nra;J nfhs;tjw;fhd Njrpa> khfhz kw;Wk; khtl;l kl;lj;jpyhd eyd;gpujpepjpfspilNa tpopg;GzHit Vw;gLj;Jk; tifapyhd fye;jhNyhridiaAk;> fUj;njhUkpg;igAk; fl;bnaOg;Gk;Kiwapy; tbtikf;fg;gl;lJ. ,t;thwhf> tFj;jikg;Gr; nray;Kiw Nfs;tpahy; topelj;jg;gLtJk;> midtiuAk; cs;slf;FtJk;> gq;Nfw;Gg; ghq;iff; nfhz;lJkhd xd;whFk;. ,jpy; epGzH Fohk; (EP)> mikr;RfSf;fpilapyhd topelj;jw; FO (IMSC)> fye;Jiuahly; nraykHTfs; (CWS)> ftdf; FOf; fye;Jiuahly;fs; (FGD) kw;Wk; Muha;r;rp vd Ie;J Kf;fpa tplaq;fs;; cs;sd. epGzH Fohj;jpd; mq;fj;jtHfs; (EP)1 ,iaGs;s Jiwfspy;> tplag; gug;G rk;ge;jkhd rpwe;j mDgtj;ijf;nfhz;l epGzj;Jtk;tha;e;j egHfisf; nfhz;ljhFk;. epGzH Fohj;ij mikj;jjd; Fwpf;Nfhs; r%f xUikg;ghL vd;Dk; tplag;nghUs; rk;ge;jkhfg; gy;NtW gpd;dzpfspypUe;J gy;tifikahd gue;j tPr;rpyhd Jiwrhh; NjHr;rpiag; ngw;Wf;nfhz;L> mjD}lhff; nfhs;if tFj;jikg;Gr; nray; Kiwf;F topfhl;liy toq;FtjhFk;. epGzH Fohk; tplaq;fisj; njhlHe;J kPs;ghHitapLtjpy; <LgLk;. mikr;RfSf;fpilapyhd topelj;jw; FO (IMSC) r%f xUikg;ghl;L; ,iaGs;s nfhs;iffs; kpfr;rpwg;ghd nfhs;iff; fyitia <l;bf;nfhs;tij cWjpnra;Ak; tpjj;jpy; Vw;gLj;jg;gl;ljhFk;. mj;NjhL> ghptHj;jid epfo;r;rpj;jpl;lq;fs;> $l;Lg;gzp ,ilaPLfs;> kw;Wk; nfhs;if kPsha;Tfs; Nghd;w gd;Kf Kd;Kaw;rpfs; cghaq;fisg;; gaDWjpAld; kjpg;gPL nra;Ak; tifapy; ftdkhfj; jpl;lkplg;gl;L> fz;fhzpf;fg;gLjy; gad; jUtjhFk;. ,jw;F Nkyjpfkhf> fye;Jiuahly; nraykh;Tfspy; vOe;j fhpridf;Fhpa tplaq;fSf;Fk;> tptfhuq;fSf;Fk; cldbg; gaDWjpAld;> g+uzkhd> 1

gq;fspg;Gr; nra;Nthhpd; g+uz epuYf;F gpd;dpizg;G 2Ig; ghHf;fTk;.

$l;bizg;G Kiwapy; jPHTfhzg;gLk;. IMSC nfhs;if tFj;jikg;Gr; nray;Kiwf;F topfhl;b> mjd; Vw;Gr; nray;Kiwf;F MjuT toq;fp> nfhs;ifj; jpl;lj;ij ,ize;j Kiwapy; eilKiwg;gLj;Jk;. eilKiwg;gLj;jy; nray;Kiwapd;NghJ IMSC FO njhlHe;Jk; $LtNjhL> 23 mikr;RfisAk;> jpizf;fsq;fisAk; NrHe;j gpujpepjpfs; mjpy; mq;fk; tfpg;gH.2 fye;Jiuahly; nraykh;Tfs; (CWS) MNLSI ,dhy;> 2012/13 fhyg;gFjpapy; mJ jdJ Kaw;rpfis ,yf;Fitf;Fk; gpuNjrq;fisg; gpujpgypf;Fk; tifapy;> njhpT nra;ag;gl;l khtl;lq;fspy; ,lk;ngw;wd. CWS ,uj;jpdGhpapy; %d;W gpuNjrr; nrayhsH gphpTfspYk;> fz;b> aho;g;ghzk;> khj;jiw> mDuhjGuk;> fk;g`h> kd;dhH> nkhduhfiy> FUehfy;> Ky;iyj;jPT> jpUNfhzkiy kw;Wk; nghyd;dWit Mfpa khtl;lq;fspy; jyh ,U gpuNjrr; nrayhsH gphpTfspYk; 2011 [{d; Kjy; etk;gH tiu ,lk;ngw;wd. CWS,d; Fwpf;Nfhs; ,yFtpy; ghjpg;Gwf;$ba> Xuq;fl;lg;gl;l> gpstile;j kw;Wk; cjhrPdk;nra;ag;gl;l FOf;fisAk;> mit njhlHgpyhd tptfhuq;fisAk; ,dq;fhZtjhFk;. ,j;jifa Nkyjpf fye;Jiuahly;fs; mk;ghiw> fhyp> Gj;jsk; kw;Wk; gJis Nghd;w gpuNjrq;fspy; khtl;lr; nrayf kl;lj;jpy; ,lk;ngw;wd. ,e;j mkHTfspy; gy khtl;lr; nrayhsHfSk;> gpuNjrr; nrayhsHfSk;> fpuhk cj;jpNahfj;jHfSk;> rKHj;jp mjpfhhpfSk;> nghJr; Rfhjhug; ghpNrhjfHfSk;> r%f mgptpUj;jp cj;jpNahfj;jHfSk;> kfspH tptfhu cj;jpNahfj;jHfSk;> Gj;jrhrd tptfhu cj;jpNahj;jUk;> Fbrd kjpg;G kw;Wk; Gs;sptpgu cj;jpNahfj;jHfSk;> r%f Nritfs; cj;jpNahfj;jHfSk;> ngUe;Njhl;l mgptpUj;jp cj;jpNahfj;jH Nghd;wtHfSk; fye;Jnfhz;ldH.

gq;fhsH mikr;Rfs; kw;Wk; jpizf;fsq;fSf;F gpd;dpizg;G 2Ig; ghHf;fTk;.

r% %f xUi ikg;ghl;Lr; r nray;Kiwapd; K %yfq;f fs;

ghy; yepiy

r%f Xuq;fl;ly ta aJ

cl ly; kw;Wk; cs stpay; ghjpg;Gf;fs;;

fy;tpf;fhd tha;g;G

x xOf; ftpay;

nghUshhjhu eltbf;iff fSf;fhd thag; g;G

chpikg;gLj;jYk; nghWg;Gk<

r%f! Gw we;js;sy<!

ePjp kw;Wk; rl;l %yt tsq;fSf;fhd d tha;g;G

ghJfhg;ghd h r%fr; #oYf;fhd d tha;g;G

muurpay; gq;Nfw w;Gf;fhd thha;g;G

ghJf fhg;ghd ngs sjpf #oY Yf;fhd tha; ag;G

nkhopA Ak; ClfK Kk;

tYt+l;ly y;

glk; 1. r% %f xUikg;ghl;Lr; nra ay;Kiwapd; d %yfq;fs;

fy; f tp

Muha;r;rp Mf;ff;$whdJ ghugl;rk;> Vw;wj;jho;Tfs;> rkj;Jtkpd;ikfs;> Xuq;fl;ly;fs;> gpsTgly; kw;Wk; cjhrPdg;gLj;jy; vd;gtw;Wf;F ,l;Lr;nry;Yk; fhuzpfis ,dq;fhZk; xU kjpg;gha;itAk; cs;slf;Ffpd;wJ. ,e;j kjpg;gha;T ,ilepiy> eLj;ju kw;Wk; ePz;lfhy ,ilaPLfs;> kw;Wk; mtw;iwj; njhlHe;JtUk; fz;fhzpg;G kw;Wk; kjpg;gPL vd;gtw;iwj; jpl;lkpLk; xU topahf r%f xUq;fpizg;Gld; njhlHGw;w tptfhuq;fis ,dq;fhZtjw;Fg; gad;gLj;jg;gLk;. NkYk;> NPFSI I mgptpUj;jp nra;Ak;NghJ fUj;jpw;nfhz;l Kf;fpa Mtzq;fs; cs;ehl;Lf; nfhs;iffs;> nfhs;if Kd;nkhopTfs;> rl;lthf;fk;> Muha;r;rp Ma;;twpf;iffs;> Mizf;FO mwpf;iffs;> rHtNjr Mtzq;fs;> r%f xUikg;ghL rk;ge;jkhd Vida ehLfspd; Njh;e;njLf;fg;gl;l nfhs;iffs;> rHtNjr cld;gbf;iffs;> rkthaq;fs; kw;Wk; gpufldq;fshFk;. fw;Wf;nfhz;l ghlq;fs; kw;Wk; ey;ypzf;f Mizf;FO (LLRC) mkHTfspd;NghJ rkHg;gpf;fg;gl;l tplaq;fs; kw;Wk; 2011 etk;ghpy; gpuRhpf;fg;gl;l ,Wjp mwpf;iffspy; ,lk;ngw;w tpjg;Giufs; rk;ge;jkhfTk; tpNrl ftdk; nrYj;jg;gl;lJ.

6. nfhs;if rpghhpRfs; ,d; nfhs;if rpghhpRfs;; r%f xUikg;ghl;Lr; nray;Kiwapd; %yfq;fs; ,yf;F tifg; gphptpdH kw;Wk; ClWf;Fk; fUg;nghUs;fspd; gpur;rpidfSf;Fj; jPHTfhZfpd;wJ. ,it cs;sikthf ,izg;GwT nfhz;litAk;> ,yq;ifapy; r%f ,irT neUf;fj;ij <l;bf;nfhs;Sk; Kaw;rpapypUe;J gphpf;fg;gl KbahjitAkhFk;. NPFSI

6.1

epHthf kw;Wk; murpay; Vw;ghLfs;

r%f xUikg;ghl;Lr; nray;Kiwf;F mDruiz toq;Fk; tifapy; epHthf kw;Wk; murpay; fl;likg;GfisAk;> nghwpKiwfisAk; ,dq;fz;L> gad;gLj;Jjy;. rfy mikr;RfspYk;> murhq;fj; jpizf;fsq;fspYk;> khfhz rigfspYk;> kw;Wk; cs;@uhl;rpr; rigfspYKs;s cj;jpNahfj;jHfs; NPFSI ,d; Fwpf;Nfhs;fs; kw;Wk; cghaq;fis ed;fwpe;Jnfhz;L> mjprpwg;ghd ngWNgWfis <l;bf;nfhs;tJ jPHkhdfukhdjhFk;. ,t;thwhf> MNLSI r%f xUq;fpizg;ig Kd;Ndw;Wk;; tifapy; gy mLf;Ffs; nfhz;l cghankhd;iw Vw;Wr; nray;gLk;. NPFSI,d;

tpjg;Giufis eilKiwg;gLj;Jk; xJf;fPLnra;tJk;> toq;FtJk;.

tifapy;

fzprkhd

%ytsq;fis

Njrpa r%f xUikg;ghl;L tptfhuq;fis xU toikahdKiwapy; kPsha;Tnra;J> nraYf;fhd tpjg;Giufis toq;FtNjhL> njhlHGw;w gzpfis Mw;Wk; gzpg;ghiziaf;nfhz;l Njrpa r%f xUikg;ghl;L epfo;r;rpepuypy; xU fl;likg;ghd nfhs;if ciuahliy Vw;gLj;Jk;. MNLSI

rYif kWf;fg;gl;l> Xuq;fl;lg;gl;l FOf;fis xd;wpizf;Fk; Kaw;rpapy; gfpuq;f Nrit Ml;NrHg;Gr; nray;Kiwapy; rl;lhPjpahd rPuikg;Gr; nraw;ghLfSf;fhd ,ilf;fhy eltbf;iffis Nkw;nfhs;Sjy;. NkYk;> MNLSI nghJj;JiwapDs; Kk;nkhopj; NjHr;rpia Kd;Dhpikg;gLj;jp> ,r;nray;Kiwia NkYk; Kd;Ndw;Wk; tifapy; Ml;NrHg;gpd; gpd;dH mtrpakhd gapw;rp newpfisAk;> trjpfisAk; toq;Fk;. 6

MNLSI, NPFSI eilKiwahf;fr; nray;Kiwapd;NghJ mikr;Rfs;> jpizf;fsq;fs;> khfhz rigfs; kw;Wk; cs;Suhl;rp mikg;GfspDs; $l;bizg;igAk;> xj;Jiog;igAk; Nkk;gLj;Jk; xU KiwikahfTk;> xt;NthH mLf;fpYk; ,yf;Ffis <l;bf;nfhs;tjw;F XH ,d;wpaikahj epiyahfTk; IMSC Ij; njhlUk;. mj;NjhL> MNLSI, NPFSI Vida ,iaGs;s nfhs;iffNshL NrHe;J ghpzkpg;gij mq;fPfhpg;gNjhL> IMSC eilKiwahf;fr; nray;Kiw KOtJk; njhlUk;.

6.2 tfpghfq;fSk;> nghWg;GfSk; %ytsq;fisf; $l;bizg;Gr; nra;J> mzp jpul;b> gfpHTnra;J> tiyg; gpd;dy; fisAk;> gq;FilikfisAk; cUthf;fp> fz;fhzpj;J> Kd;Ndw;wj;ij kjpg;gPLnra;J> NPFSI ,d; gaDWjpAk;> tpidj;jpwDKs;s eilKiwahf;fj;jpd; tha;g;Gfs;Fwpj;j rhj;jpatsq;fis Ma;Tnra;tjw;F XH cr;repiy mikg;G3 jhgpf;fg;gLk;. MNLSI

r%f xUikg;ghl;L nray;Kiwapd; Mjhuq;fs;> %yfq;fs;> ,yf;F tifg;gphpTfs; kw;Wk; NPFSI,y; ,dq;fhzg;gl;l ClWf;Fk; fUg;nghUl;fspd; mbg;gilapyhd gzp tiutpyf;fzq;fs; kw;Wk; topfhl;ly;fisf;nfhz;l xU ife;E}iy xU gaDWjpkpf;f iff;fUtpahf tFj;jikf;Fk;.

6.3 Mjhu tplaq;fs; (J}z;fs;) xOf;ftpaYk;> fy;tpAk;> tYt+l;lYk; XH mwpthHe;j xUikg;ghLs;s r%fj;ijg; gyg;gLj;Jfpd;wd. ,e;j epiyg;ghl;Lld; eyd; gpujpepjpfs; ,t;tplaq;fis r%f xUikg;ghl;Lr; nray;Kiwapd; J}z;fshfg; nghUe;jpf; nfhs;thHfs;.

xOf;ftpay;

fy;tp

tYt+l;ly;

glk; 2: r%f xUikg;ghl;Lr; nray;Kiwapd; J}z;fs;

epHthff; fl;likg;Gf;Fk; murpay; Vw;ghLfSf;Fk; gpw;NrHf;if 2.2Ig; ghHf;fTk;

6.4

r%f xUikg;ghl;Lr; nray;Kiwapd; %yfq;fs;

gpd;tUk; tplaq;fs; r%f ,irT neUf;fj;ij <l;bf; nfhs;tjpy; mbg;gilahdit vd;gJ ,dq;fhzg;gl;Ls;sJ:

6.4.1 fy;tpf;fhd mZFtop: fy;tpnad;gJ xU J}zhfTk;> r%f xUikg;ghl;Lr; nray;Kiwapd; Nfhl;ghLfs; rk;ge;jkhf xU r%fg; gpuf;iQia cUthf;Ftjpy; xU Kf;fpa %yfkhfTk; njhopw;gLfpd;wJ. ,ij Nehf;fkhff;nfhz;L> MNLSI, fy;tpaikr;R> caH fy;tpaikr;R> kw;Wk; ,isQH tptfhu> jpwd;fs; mgptpUj;jp mikr;R Mfpatw;Wld; ,ize;J nrayhw;wp> XH Ie;J Kid cj;jpia Vw;Wr; nraw;gLk;. cj;Njr cr;repiy mikg;G fy;tpf;fhd chpikia cj;juthjk; nra;tjw;F mtrpakhd eltbf;iffis vLg;gNjhL> Kd;Kaw;rpahf VjhtJ Xuq;fl;ly;fs; Fwpj;J tpopg;GzHr;rpAlDk;> ftdkhfTk; nraw;gl;L> gpuj;jpNafkhf r%f-nghUshjhu Vw;wj;jho;Tfs;> ,d mbg;gilapyhd my;yJ kj mbg;gilapyhd Xuq;fl;ly;fs; Fwpj;J fy;tpr; nray;Kiw KOtjpYk; vr;rhpf;ifAld; nraw;gLk;. Kjypy; fl;likg;Gfs;> Kiwikfs; KiwrhH> Kiwrhuhf; fy;tp> tpjpKiwrhuhf; fy;tp> kPs;epug;Gk; fy;tp tho;f;ifj; njhopw;gapw;rpf;fhd tha;g;G (cl;fl;likg;G> ghlrhiyapy; NrHtjw;fhd topfhl;ly;fspd; kPsha;T> jug;gLj;jy;> ,iltpyfpNahH kPz;Lk; ghlrhiyfSf;Fr; nry;Yk; nfhs;if Nghd;wit) vd;git typAWj;jg;gLk;. KiwrhH fy;tpr; nray;Kiwf;fhd mj;jpthukhf Kd;gs;sp mwpTWj;jy;fSf;F tpNrl ftdk; nrYj;jg;gLk;. ,uz;lhtjhf> fy;tp rk;ge;jkhd jw;NghJs;s Njrpaf; nfhs;iffspd; tpidj;jpwd; kjpg;gPL nra;ag;gLk;. ,J r%f ,irTneUf;fk; kw;Wk; rkhjhdj;Jf;fhd fy;tp rk;ge;jkhd eltbf;iffspd; rl;lfkhfTk; (ESCP) (2008)> rkhjhdk; kw;Wk; epiyNgwhd mgptpUj;jpf;fhd Njrpa fy;tpr; nray;jpl;lj;jpd; (2012) eilKiwahf;fj;Jf;F mDruizahfTk; mikAk;. fw;wiy toq;Fk; Kiw> fpilf;ff;$ba fy;tp nkhop Clfk; kw;Wk; ,irTneUf;fKs;s xU #oypy; ghlrhiy tho;f;if mDgtk; vd;git tpNrlkhf typAWj;jg;gLk;. Nkw;$wpa mikr;Rfs;> ,iaGs;s mjpfhurigfs;> mikg;Gfs; kw;Wk; epWtfq;fSld; ,ize;J> cj;Njr cr;repiy mikg;gpD}lhf mtrpakhd khw;wq;fisAk;> jpUj;jq;fisAk; Nkw;nfhs;Sk;. %d;whtjhf> ghlrhiyg; ghltpjhdk; r%f ,irTneUf;fj;ij Kd;Ndw;Wtjhf mikAk;. ,J XH ,uz;lhtJ Njrpa nkhopiaf; fw;gJ> Mq;fpyj;ij XH ,izg;G nkhopahff; fw;gJ> kjq;fspd; xg;gPl;Lf; fy;tp> xOf;ftpay;> Fbapay; kw;Wk; kdpj tpOkpaq;fs; fy;tp vd;gtw;wpD}lhf <l;bf;nfhs;sg;gLk;. ehd;fhtjhf> fw;gpj;jy; El;gq;fSk;> ghlj;jpl;lq;fSk; gy;tifikiaAk;> If;fpaj;ijAk; gpujpgypj;J> kjpj;J> cs;ikag; ghltpjhd kw;Wk; fy;tp rhuh nraw;ghLfspD}lhf Clhl;lk; kw;Wk; xUq;fpizTf;fhd Mw;wiy tYg;gLj;Jk; tifapy; mikAk;. MNLSI ghlrhiy mjpgHfSf;Fk;> MrphpaHfSf;Fk;> fy;tprhuhg; 8

gjtpepiyapdUf;Fk; r%f xUikg;ghl;Lf; Nfhl;ghLfs; rk;ge;jkhd tpNrl tpopg;GzHT epfo;r;rpj;jpl;lq;fis elhj;Jk;. Ie;jhtjhf> epHthf kw;Wk; fl;likg;Gg; gpur;rpidfSf;Fj; jPHTfhZk; tifapy; cj;Njr cr;repiy mikg;G fl;bnaOg;Gk; fUj;njhUkpg;gpD}lhfg; nghwpKiw aikg;Gfs; mgptpUj;jp nra;ag;gLk;.

6.4.2 nghUshjhu eltbf;iffSf;Fk;> Ntiytha;g;Gf;Fkhd mZFtop: cj;Njr cr;repiy mikg;G gd;Kf eyd; gpujpepjpfs; Vw;gLj;Jk; r%f - nghUshjhu ,yf;Ffis ,dq;fz;L> mq;fPfhpg;gNjhL> NPFSI ,d; Fwpf;Nfhs;fSf;F ,zf;fkhdKiwapy; mtw;iw <l;bf;nfhs;tjw;F mtHfSf;F topfhl;liy toq;Fk;. muR kw;Wk; jdpahHJiw cs;slq;Fk; tifapyhd xU gd;Kf eyd;gpujpepjpfs; gq;Filik Muha;r;rp Ntiyfspy; <Lgl;L> jPHT fhzg;glNtz;ba tplaq;fis ,dq;fhZk;. ,e;j mikg;G gpd;dH cghaq;fis tpje;Jiug;gNjhL> r%f> nghUshjhu xUq;fpizg;Gf;fhd xU eilKiwr; nray;jpl;lj;ijAk; jahhpf;Fk;. r%f Nritfs; kw;Wk; mD$yq;fis ePjpahd> xg;Guthd Kiwapy; ngw;Wf;nfhs;tij Nkk;gLj;Jjy;. ,J gpuj;jpNafkhf csg;ghq;F khw;wq;fNshL njhlHGw;w vida r%f xUq;fpizT %yfq;fSld; ,lk;ngWk; jPHkhdfukhd Clhl;lj;ij Vw;Wf;nfhs;tjhFk;. ,jw;F Nkyjpfkhf> Gtpapay; #oikTfspypUe;J vOk; gpuj;jpNafj; jd;ikfSf;Fg; gpujptpisT fhz;gpf;Fk; csSHj; jPHTfs; Cf;Ftpf;fg;gLk;. NkYk;> Xuq;fl;lg;gl;l kw;Wk; ,yFtpy; ghjpg;Gwf;$ba FOf;fSf;F %ytsq;fSk;> mD$yq;fSk; xg;Guthd Kiwapy; fpilf;ff;$bajhf> jw;NghJs;s r%fg; ghJfhg;G kw;Wk; [PtNdhgha mgptpUj;jp epfo;r;rpj; jpl;lq;fis Kd;Ndw;Wjy;. mj;NjhL> Ntiytha;g;GfisAk;> tho;thjhu tha;g;GfisAk; gd;Kfg;gLj;Jjy;> tho;thjhuj;Jf;fhd jpwd; gapw;rpfspD}lhf Mw;wiy mgptpUj;jpnra;jy;> njhopy; Kaw;rpahsH tiyaikg;G> re;ij mgptpUj;jp> jdpegH epjp Kfhikj;Jtk; kw;Wk; ,lHtuT Kfhikj;Jtk; Nghd;wit rk;ge;jkhd tpopg;GzHit Kd;Ndw;Wtjw;Fg; gpuj;jpNaf ftdk; toq;fg;gLk;. re;ijia mZff;$ba tha;g;Gfs;> re;ij njhlHgpyhd eltbf;if Kiwfspy; xspT kiwtpd;ik Fwpj;j jfty;fs; Njrpa nkhopfspYk;> ,izg;G nkhopapYk; fpl;LtJ cWjpnra;ag;gLk;. gpzf;F Kfhikj;Jtg; nghwpKiw mikg;Gfs; %ykhf tpjpKiwaw;w ciog;Gr; re;ijfs; gaDWjpAlDk;> tpidj;jpwDlDk; ,aq;ff;$batifapYk;> ePjpahf elj;Jjy;> muR kw;Wk; jdpahHJiwapdUf;Fr; rk me;j];J vd;git ,lk;ngwf; $batifapYk; fhg;GWjpj; jpl;lq;fs; toq;fg;gl;L> cw;gj;jp eltbf;iffspy; gd;Kfg;gLj;jy; Nghd;wit Cf;Ftpf;fg;gLk;. cj;Njr cr;repiy mikg;G jw;NghJs;s nghwpKiwaikg;Gfs; kPsha;T nra;ag;gl;L> tUkhdg; ghJfhg;G> Ntiyg;ghJfhg;G vd;gtw;Wf;F mtrpakhapd; Gjpa topKiwfis 9

cUthf;fp> r%fg;; ghJfhg;Gf;fhd rkkhd tha;g;ig cWjpnra;Ak; tifapy;> KJikepiyapyhd Ntiytha;g;gpd;ikg; gpur;rpidfs; ghprPypf;fg;gLk;. ,iaGs;stplj;J> ,it epHthfg; gpukhzq;fisr; rPHjpUj;Jjy;> Mw;wy; mgptpUj;jp kw;Wk; Nkw;Fwpg;gpl;l mk;rq;fspyhd tpopg;GzHT vd;git %ykhf <l;bf;nfhs;sg;gLk;. cj;Njr cr;repiy mikg;G r%f-nghUshjhu Xuq;fl;ly; Fwpj;j Kiwg;ghLfs; kw;Wk; fhprid tplaq;fisf; ifahStjw;Fg; gpuNjr nrayfq;f@lhf xU tPhpakhd nghwpKiwaikg;ig Vw;gLj;jp> ,iaGs;s jfty;fs; Kiwahf toq;fg;gLtijAk;> ghpfhuq;fs; ,lk;ngWtijAk; cWjpnra;Ak;.

6.4.3 ePjp kw;Wk; rl;l %ytsq;fSf;fhd mZFtop: rl;lj;jpd; Ml;rp ,lk;ngWtjpNyNa ePjp jq;fpAs;sJ. mJNghyNt rfy eyd; gpujpepjpfs; kj;jpapYk; chpikfs; kw;Wk; nghWg;Gfs; Fwpj;j tpopg;GzHT cUthf;fg;gLtJ mj;jpahtrpakhdjhFk;. ,J NPFSI I kPspzf;fj;ij Nehf;fp eilKiwg;gLj;jp> r%f ePjpia <l;bf;nfhs;Sk; Nehf;fj;Jld; nraw;gLj;jg;gLk;. rfy gpui[fSf;Fk; murpay; chpikfisAk;> $l;lq;$Lk; Rje;jpuk;> elkhl;l Rje;jpuk; kw;Wk; jfty; Rje;jpuk; vd;gtw;iw cj;juthjk;nra;jy;. rl;lkh mjpgH jpizf;fsk; kw;Wk; murhq;fg; gFg;gha;thsH jpizf;fsk; Nghd;w ,iaGs;s epWtdq;fspd; MjuTlDk;> gq;FilikAlDk; gaDWjpAk;> tpidj; jpwDk; nfhz;l Fw;wtpay; ePjp epHthfj;ij Kd;Ndw;Wjy;. rl;lj;jpy; jhkjq;fis ,y;yhnjhopf;Fk; tifapy;> ,zf;fr; rigfs;> kw;Wk; eLj;jPHg;G epaha rigfs; Nghd;w khw;Wg; gpzf;Fj;jPHT Kiwfisg; gad;gLj;Jtjd;%yk; ,j;jifa tha;g;Gf;fis tYg;gLj;jp> Nkk;gLj;Jjy;. Fwpj;Jiug;ghfr; rl;lj;jpd; jhkjq;fSf;Fg; gpujptpisT fhz;gpg;gitAk;> rl;lr; nray;Kiwfspy; ,yFtpy; ghjpg;Gwf;$ba> r%fhPjpapy; Xuq;fl;lg;gl;l FOf;fSf;Fk; Fwpj;Jiug;ghfg; gpujptpisT fhz;gpf;ff;$ba fl;likg;Gfs;> rPHjpUj;jq;fs; kw;Wk; rhjdq;fis itj;jikj;J Nkk;gLj;Jk;tifapyhd Kd;Kaw;rp eltbf;iffisg; gyg;gLj;Jjy;. MNLSI ePjpaikr;R> nghJepHthf kw;Wk; cs;ehl;lYty;fs; mikr;R> ghJfhg;G kw;Wk;

efu mgptpUj;jp mikr;R vd;gtw;Wld; $l;bizthfr; nraw;gl;L> rl;l cjtpiaAk;> mbg;gilr; rl;l Mtzq;fisAk; toq;Ftjd;%yk; Xuq;fl;lg;gl;l FOf;fSf;F ePjp rk;ge;jkhd rkkhd tha;g;Gfis cWjpnra;Ak;.

6.4.4 ,luw;wJk; kw;Wk; ghJfhg;ghd r%fr; #oYf;fhd mZFtop MNLSI, NPFSI vLj;Jiuf;Fk; vz;zf;fUf;fs;> kw;Wk; r%f xUikg;ghl;L tptfhuq;fs;

rk;ge;jkhfg; nghyP]; MszpapdUf;F czHt+l;Ljiy Kd;Ndw;wp> [dr%fj;jpy; rl;lk; xOq;ifg; NgZtjw;F mDruiz toq;Ftjpy; mtHfspd; ghj;jpuj;ij tYg;gLj;Jk;. 10

td;KiwfisAk;> Fw;wr; nray;fs; kw;Wk; CoiyAk; ,y;yhnjhopg;gjw;F gd;Kfj; Njrpa epfo;r;rp epunyhd;iw Vw;gLj;Jjy;. td;nray;fs;> rl;l tpNuhjkhd flj;jy; eltbf;iffs;;> Vida Fw;wr; nray;fs;; vd;gtw;why; ghjpg;Gw;w ngz;fSf;Fk;> rpWtHfSf;Fk; tYt+l;Ltjw;Fk;> Njitahdtplj;J GdHtho;T epiyaq;fis mikg;gjw;Fk;> mtrpakhd %ytsq;fisf; nfhLj;jy;. GdHtho;Tngw;NwhH> kPz;LtUNthH> Aj;j tpjitfs;> Kd;dhs; ,uhZt tPuHfs;> mq;ftPdHfshfpa ,uhZt mzpapdH> khw;W ,aYik nfhz;l egHfs; vd;Nghiur%f> nghUshjhu hPjpapy; xUq;fpizg;gjw;F mtrpakhd %ytsq;fis mzpjpul;LjYk;> ,jd;%yk; Xuq;fl;liyAk;> Kw;whfg; Gwf;fzpj;jiyAk; mjpFiwthf;FjYk;. MNLSI jLg;GhPjpapy; nraw;gLk; NPFSI Fwpf;Nfhs;fSf;fikthf> ghJfhg;G kw;Wk; efu

mgptpUj;jp mikr;Rld; xUq;fpize;J rptpy; tptfhuq;fSf;fhd xU epWtdhPjpahd mikg;igAk;> rfy nghyP]; epiyaq;fspYk; ngz;fs; kw;Wk; rpWtHfSf;fhd gzpg; gPlq;fisAk; Vw;gLj;Jtjw;fhd rhj;jpatsj;ij Muha;jy; Ntz;Lk;. r%f Nritfs; mikr;Rld; xUq;fpize;J Nritfs; mtrpakhd jdpegHfSf;F csts Mw;Wg;gLj;jy; kw;Wk; ftdg;guhkhpg;Gr; Nritia toq;Fk; xU fyhrhuj;ij Kd;Ndw;Wk;. MNLSI

6.4.5 ,luw;wJk; kw;Wk; ghJfhg;ghd ngsjpf #oYf;fhd mZFtop (,aw;if kw;Wk; kdpjuhy; Vw;gLk;) mdHj;jr; #o;epiyfspd; NghJ Xuq;fl;lyw;w Kiwapy; midtUf;Fk; ghpfhuj;ij cWjpnra;Ak; tifapy; cs;@uhl;rpg; nghwpKiwaikg;GfSf;Fk;> [dr%fq;fSf;Fkpilapyhd ed;F $l;bizf;fg;gl;l Kaw;rpfis tYg;gLj;Jjy;. nraw;gLk; MjuTr; nray;Kiwfs; mdHj;j Kfhikj;Jtj;jpd; NghJ Xuq;fl;ly; kw;Wk; Gwf;fzpg;G rk;ge;jkhd rhj;jpaj;Jf;Ff; $UzHTkpf;fjhf mikAk;. mdHj;jj;Jf;Fg; gpe;jpa epthuz eltbf;iffs; murpayikg;G Vw;ghLfSf;fikthfg; ghugl;rkw;w Kiwapy; tUkhdq;fis kPsg;ngw;Wf;nfhs;Sk; eltbf;iffSf;Fk;> ,oe;Jtpl;l Mtzq;fis kPz;Lk; toq;Ftjw;Fk; ftdk; nrYj;Jtjhf mikAk;. kf;fSf;fhd XH mbg;gil kdpj chpikahf> ghJfhg;ghd tho;f;ifr; #oy;fis cWjpnra;Ak;tifapy; Jbg;ghfg; gzpahw;Wjy;. ,J ghJfhg;ghd FbePH> Rfhjhuk;> Jg;GuT trjpfisAk;> cl;fl;likg;G kw;Wk; Gtpapay; hPjpapy; nghUj;jkhd tPlikg;G ,l mikTfisAk; toq;Ftjd; %yk; <l;bf;nfhs;sg;gLk;. [PtNdhghaq;fisg; ghJfhj;jikj;Jf; nfhs;Sk; tifapy; Nghl;bj;jfTs;s> muR mDruizAldhd re;ijg; nghwpKiwaikg;Gfis Vw;gLj;Jtjd; %yk; ghuk;ghpa tho;thjhu eltbf;iffspy; <Lgl;Ls;stHfisr; Ruz;lypypUe;J ghJfhf;Fk; tifapy; xU epahakhd> ePjpahdKiwapy; mtHfspd; chpikfis cWjpnra;jy;.

cj;Njr cr;repiy mikg;G mgptpUj;jp eltbf;iffspy; cs;@H [dr%fq;fSf;fhd tha;g;G kw;Wk; cs;@H mwpitg; gad;gLj;Jjy; vd;gtw;Wf;fhd Nehf;nfy;iy rk;ge;jkhd Ma;Tfspy; <LgLk;. NkYk;> fhlopg;ig mjpFiwthdjhf;fp> #oiyg; ghJfhf;Fk; Kiwapy; cs;@H> tptrha> ifj;njhopy; kw;Wk; Vida Nritfs; rk;ge;jkhd fhzpf; nfhs;ifia kPsha;T nra;Ak;.

6.4.6 murpay; gq;Nfw;Gf;fhd mZFtop gq;Nfw;G [dehafj;jpD}lhfr; r%f ,irT neUf;fj;ij Cl;b tsHf;Fk; murpay; fyhrhunkhd;iw Kd;Ndw;Wjy;. [dehafkakhf;fy; nray;Kiwiag; g+uzg;gLj;Jk; tifapy;> gq;Nfw;Gj; jPHkhdk; Nkw;nfhs;siy tYg;gLj;JjYk;> murpay; Kiwikapd; rfy kl;lq;fspYk; ,isQH kw;Wk; ngz;fs; gq;Nfw;ig Cf;Ftpj;jYk;. murpay; eltbf;ifKiwfspy; xspTkiwtpd;ikia cWjpg;gLj;JjYk;> murhq;f mjpfhhpfs; kw;Wk; kf;fs; gpujpepjpfspd; epakdk;> elj;ij kw;Wk; nrytpdq;fs; rk;ge;jkhd gpukhzq;fis eilKiwg;gLj;JjYk;. r%f xUikg;ghl;L vz;zg;ghL rk;ge;jkhf murpay;thjpfspilNa tpopg;GzHit mjpfhpf;Fk; Njitia mq;fPfhpj;J> mtHfs; r%f ,irT neUf;fj;ij <l;bf;nfhs;Sk; nray;Kiwapy; nghWg;Gs;s eyd;gpujpepjpfshf khwNtz;ba NjitiaAk; mq;fPfhpj;jy;. ,e;jtifapy;> MNLSI murpay; r%fj;jpd; kj;jpapy; NPFSI I gpugy;ag;gLj;Jjy; Ntz;Lk;. MNLSI $l;L murpay; tpUg;GWjpia vLj;Jf;fhl;Lk; xU toptifahf xU tUlhe;j

epfo;thf ‘Njrpa r%f xUq;fpizg;G thuj;ij’ nfhz;lhLk; epfo;thf Kd;dpd;W topelj;Jk;.

gy;tifikAs;s

If;fpaj;ijf;

6.4.7 xU r%fj;ijr; NrHe;jtHfnsd;Dk; czHTk;> nghWg;GzHTk; tpopg;GzHT epfo;r;rpj; jpl;lq;fSlhfTk;> Mjuthd rl;lthf;fq;fs; %ykhfTk;> r%f xUikg;ghl;L tpOkpaq;fis Kd;Ndw;Wk; epWtdf; fl;likg;GfSlhfTk; eyd; gpujpepjpfspilNa kd epiy khw;wq;fisAk;> Fbapay; nghWg;GzHitAk; Kd;Ndw;Wjy;. (muR> r%fk; kw;Wk; jdpegHfs; Fwpj;j) rk;ge;jKw;w midtUk; ,yq;if tpOkpaq;fisAk;> milahsj;ijAk;> xUtiunahUtH kjpj;jy;> #oy; ghJfhg;G> Njrgf;jp kw;Wk; r%fj;ijr; NrHe;jtnud;Dk; chpikAzHT vd;gtw;iwr; r%f xUikg;ghl;Lf;fhd mj;jpahtrpa epge;jidfshf Cl;btsHf;FkhW Nfhug;gLfpd;wdH. NkYk;> Kuz;ghL fhuzkhf Xuq;fl;lg;gl;NlhH midtiuAk; gpujhd ePNuhl;lj;jpy; ,izj;J> midtiuAk; cs;slf;Fk; gfpug;gLk; Njrpa ,yl;rpaNehf;if Kd;Ndw;Wk;tifapy; XH xd;wpize;;j $l;LKaw;rpapd; Kf;fpaj;Jtk; Fwpj;Jr; rfy eyd;gpujpepjpfSk; czHTg+Htkhfr; rpe;jpj;jy; Ntz;Lk;.

Fbapay; gq;Nfw;igg; nghWj;jtiuapy; Clfq;fs; csg;ghq;F khw;wq;fis Kd;Ndw;Wtjpy; Mf;fg+Htkhd ghj;jpuj;ij tfpf;Fk; jPHkhdfukhd> rhj;jpatsq;fs; vd;gij mq;fPfhpj;jy;. chpikfs; kw;Wk; nghWg;Gfs; rk;ge;jkhfTk;> r%f xUikg;ghL vz;zf;fUf;fs; kw;Wk; r%f Clhl;lj; jpwd;fs; Nghd;w tplaq;fspYk; ehL KOtJk; njhpTnra;ag;gl;l FOf;fSf;fhd tpopg;GzHT epfo;r;rpj;jpl;lq;fis elhj;Jk;. MNLSI ,e;j Nehf;fj;ij <l;bf;nfhs;tjw;Fj; jw;NghJs;s tiyaikg;Gfs; kw;Wk; %ytsq;fNshL njhlHgpizg;Gfis Vw;gLj;jpf;nfhs;Sjy; Ntz;Lk;. MNLSI

6.5

,yf;;F tifg;gphptpdH

mtHfspd; gpuj;jpNafkhd ,yFtpy; ghjpg;GWk; jd;ik ,dq;fhzg;gl;l tifg;gphptpdUf;F Kf;fpa ftdj;ij toq;Ffpd;wJ. NPFSI,

fhuzkhf

6.5.1 ghy;epiy MNLSI ghy;epiy njhlHgpyhd r%f xUq;fpizg;G tptfhuq;fspy; chpikfs; kw;Wk;

murpd; flg;ghLfs; Fwpj;j tpopg;GzHit Vw;gLj;Jk; tifapy; rpWtH mgptpUj;jp kw;Wk; kfspH tptfhu mikr;Rld; xd;wpize;J gzpahw;Wk;. MNLSI, NAPPPHR ,d; Vw;ghLfs; kw;Wk; fw;Wf; nfhz;l ghlq;fs; kw;Wk; ey;ypzf;f

Mizf;FOtpd; toq;Fk;.

(LLRC)

tpjg;Giufis

eilKiwg;gLj;Jtjpy;

g+uz

xj;Jiog;G

cj;Njr cr;repiy mikg;G nfhs;if tFj;jikg;G epfo;r;rpj;jpl;lq;fis eilKiwg;gLj;Jk; epge;jidfs;> fz;fhzpg;G kw;Wk; kjpg;gPl;L Nehf;fq;fSf;fhd ,dq;fhZjy; rk;ge;jkhd topfhl;ly; Nfhl;ghLfisj; jahhpj;jy; Ntz;Lk;. NkYk;> r%f xUikg;ghl;Lf;fhd Njitfis cWjpg;gLj;Jk; tifapy; jw;NghJs;s nfhs;iffSf;F mtrpag;gLk; khw;wq;fs; Fwpj;Jk; Ma;Tnra;ag;gLk;. ngz; gps;is vjpHNehf;Fk; gpur;rpidfSf;Fg; Nkyjpfkhf ftdk; nrYj;Jjy;. MNLSI rpWtH mgptpUj;jp kw;Wk; kfspH tptfhu mikr;Rld; xd;wpiize;J Ruz;ly; kw;Wk; Xuq;fl;liy fl;Lg;gLj;Jk; my;yJ kpff; Fiwe;j kl;lj;jpy; NgZk; Kaw;rpahf [dr%fq;fspy; taJ> jpUkzj;Jf;fhd rk;kjk; kw;Wk; ghypay; rk;ge;jkhd tpopg;GzHit Vw;gLj;Jk;. cj;Njr cr;repiy mikg;G jw;NghJs;s gyte;;j kw;Wk; rpWguhaj; jpUkzq;fs; rk;ge;jkhd Ma;Tfis Nkw;nfhz;L> nraw;ghl;L newpfis tpje;Jiuj;jy; Ntz;Lk;. rfy kl;lq;fspYkhd jPHkhdk; Nkw;nfhs;Sk; gjtpfspYk; (muR> jdpahH> ngUe;Njhl;l kw;Wk; tpjpKiwaw;w Jiwfs;) r%fj;Jf;Fk;> KOehl;Lf;Fkhd nghWg;GzHitg; gpwg;gpj;jy;. fy;tpapYk;> [PtNdhghaq;fspYk;> njhopy;Kaw;rpfspYk; rkkhd re;jHg;gq;fis toq;Ftjd;%yk; ghy;epiy xg;Guit cWjpg;gLj;Jjy;. fld; trjpfs;> fhzp Aj;jj;jpdhy; ghjpg;Gw;w

chpikfs; kw;Wk; gpd; thhpRhpik> rl;l cjtp kw;Wk; egHfSf;Fr; rl;lhPjpahd Mtzq;fis toq;Fjy;. Aj;j 13

tpjitfs;> ngz;fs; jiyikapyhd FLk;gq;fs; kw;Wk; GdHtho;TngWNthH Nghd;w tplag;gug;Gfspy; ,ilaPLnra;tjw;F mtrpakhd eltbf;iffis Nkw;nfhs;Sjy;. r%fj;jpd; Xuq;fl;lg;gl;l gphptpdNuhL gykhd ,izg;GwTfisf; nfhz;ltHfSf;F Kd;Dhpikaspj;J> ngz;fs; mikg;GfSlDk;> Vida mikg;GfSlDk;> gue;j js tiyaikg;Gfisf; nfhz;ltHfSlDk; njhlHGfis Vw;gLj;jp> r%f ,irT neUf;fj;;ij Kd;Ndw;Wjy;. ,q;F csts MNyhridFwpj;j epfo;r;rpj;jpl;lq;fs; tpNrl typAWj;jiyg; ngw;Wf;;nfhs;Sk;. njhy;iy> J];gpuNahfk;> kw;Wk; (cly;> ghypay; kw;Wk; cstpay;) td;nray;fshy; ghjpf;fg;gl;NlhUf;F tYt+l;Ltjw;fhd my;yJ mtHfis cs;slf;Ftjw;fhd fpilf;ff;$ba cjtpg; nghwpKiwaikg;Gfisg; gyg;gLj;Jjy;. MNLSI rpWtH mgptpUj;jp kw;Wk; kfspH tptfhu mikr;Rld; neUq;fpg; gzpahw;wp>

ngz;fis tpfpjhrhukhd vz;zpf;iffspy; murpay; nray;Kiwfspy; cs;slf;Fk; rhj;jpaf;$Wfs;Fwpj;Jg; ghprPypf;fyhk;.

6.5.2 taJ (rpWtH> ,isQH kw;Wk; KjpNahH) gpuj;jpNafkhf tiuaiwf;Fl;gl;l kw;Wk; Xuq;fl;lg;gl;l epiyapy; thOk;; r%fq;fisr; NrHe;j rpWtHfisAk;> (cly; kw;Wk; cshPjpapy;) mq;ftPdHfshd rpWtHfs; (khw;W ,aYik nfhz;NlhH)> Gyk;ngaH jha;khhpd; gps;isfs; Nghd;w ,yFtpy; ghjpg;Gwf;$ba #o;epiyapYs;s rpWtHfisAk;> NghhpdhYk;> ,aw;if mdHj;jq; fspdhYk; ghjpg;Gw;w rpWtHfisAk;> tPjpr; rpWtHfisAk;> J\;gpuNahfj;Jf;fhshd rpWtHfisAk;> iftplg;gl;l rpWtHfisAk;> eyd;Ghp ,y;yq;fspYs;s rpWtHfisAk; ,yf;Fitf;Fk; r%f xUikg;ghl;L epfo;r;rpj;jpl;lq;fis Kd;Ndw;Wtjw;fhd Kd;Kaw;rpfis Cf;Ftpj;jy;. ,isQH> Atjpfs; kj;jpapy; jd;dhHt kw;Wk; Jbg;ghd nraw;ghl;Lj; jd;ikfSf;F xU r%fj;ijr; NrHe;NjhH vd;Dk; czHitAk;> mtHfsJ FLk;gq;fSf;Fk;> r%fj;Jf;Fk;> ehl;Lf;Fkhd nghWg;GzHTfSf;Fk; ,l;Lr;nry;yf;$batifapy; MjuT toq;Fjy;. xU rptpy; r%fj;jpDs;; cs;s ,af;f rf;jpahf ,isQH rq;fq;fSf;F tYt+l;Ljy;. MNLSI gpuj;jpNafkhf tpjpKiwahd fy;tp KiwikapypUe;J Xuq;fl;lg;gl;l nkhopr; rq;fq;fspD}lhf ,isQHfSld; Jbg;ghf <Lgl;Lr; nrayhw;Wk;. cj;Njr cr;repiy mikg;G GdHtho;Tngw;w ,isQHfs; kw;Wk; Aj;jj;jpdhy; ghjpg;Gw;w rpWtHfspd; Kd;Ndw;wk; kw;Wk; Njitfs; Fwpj;Jr; r%f xUq;fpizTr; nray;Kiwapd; NghJ epWtdg; gFg;gha;;nthd;iw Nkw;nfhs;Sk;. mj;NjhL> cj;Njr mikg;G jpwd;fsw;w ,isQHfs; efuq;fis Nehf;fpg; Gyk;ngaHjy; Fwpj;j fzpg;gPnlhd;iw Nkw;nfhz;L> csts MNyhrid epiyaq;fis epWTtjD}lhf mtHfSf;F cjtpAk;> jpUj;j eltbf;ifAk; Nkw;nfhs;Sk;.

rpWtH mgptpUj;jp kw;Wk; kfspH tptfhu mikr;Rld; xUq;fpize;j ,isQHfis ,yf;Fitf;Fk; chpikfs;> nghWg;Gfs; kw;Wk; Fwpj;Jiug;ghd ,isQH Fwpj;j gpur;rpidfs; rk;ge;jkhd tpopg;GzHT ,af;fnkhd;iw Muk;gpj;J> ghypay; Rfhjhuk;> gjhHj;jq;fs; J~;gpuNahfk;> njhopy;El;g J~;gpuNahfk; Nghd;w tplaq;fisAk; NrHj;Jf;nfhs;Sk;.

MNLSI

cj;Njr cr;repiy mikg;G r%f Nritfs; mikr;R kw;Wk; Njrpa KjpNahH nrayfk; vd;gtw;Wld; ,ize;J tsHe;JtUk; xU KjpNahH [dj;njhif Vw;gLj;Jk; gpur;rpidfSf;F Kfq;nfhLf;ff;$batifapy; jw;NghJs;s nfhs;iffs; kw;Wk; nraw;ghLfis kPsha;Tnra;Ak;. MjuT Kiwikfs; Nghjhky; my;yJ mwNt ,y;yhj ,lq;fspy; ,ilaPLfisg; gpukhzg;gLj;Jtjw;F tpNrl ftdk;nrYj;jg;gLk;. cj;Njr cr;repiy mikg;G r%f xUikg;ghl;Lr; nray;Kiwapd;NghJ r%fj;jpy; ,yFtpy; ghjpg;Gwf;$ba gphpTfspd; mDgtq;fisg; gad;gLj;Jjy; kw;Wk; mtHfis <LgLj;Jtjw;fhd rhj;jpatsq;fs;Fwpj;J Ma;Tnra;Ak;.

6.5.3 cly; kw;Wk; cshPjpapy; ,yFtpy; ghjpg;GWk; jd;ikfs; tpj;jpahrkhd Mw;wy;fs; nfhz;l egHfs;> MjuT Kiwikfs; Nghjhik fhuzkhfg; ngUkstpyhd Xuq;fl;lYf;F Mshfpd;wdH. fl;blq;fs;> Nghf;Ftuj;J> tho;thjhuq;fs;> Ntiytha;g;Gf;fhd re;jHg;gq;fs;> Rfhjhu ftdg;guhkhpg;G kw;Wk; fy;tp Nghd;w tplaq;fspy; tha;g;Gf;fs; FiwthftpUg;gjhy; chpikfs; kPwg;gl;NlhuhAs;sdH. jw;NghJs;s nfhs;iffs;> %yts xJf;fPLfs;> kw;Wk; NritfSf;fhd tha;g;Gfis kPsha;Tnra;J nfhs;if tFg;G kw;Wk; eilKiwahf;fr; nray;Kiwfspy; cly;hPjpahfTk;> cshPjpahfTk; ,yFtpy; ghjpg;Gwf;$bNahUf;F tpNrl Vw;ghLfisr; nra;;jy;. MNLSI 1996Mk; Mz;bd; 28Mk; ,yf;fr; rl;lkhfpa khw;W ,aYiknfhz;NlhUf;fhd

,yq;ifapd; Njrpaf; nfhs;if (2003)apd;fPo; Vw;gLj;jg;gl;l epWtdq;fSld; njhlHGnfhz;L> Gj;JzHr;rpg; nghOJNghf;F kw;Wk; fyhrhu eltbf;iffspy; mtHfs; gq;Nfw;gJ cs;spl;ltifapyhd jdJ Nehf;fq;fis epiwNtw;wpf;nfhs;Sk;. Fwpg;gpl;l r%fj;jpYs;s khw;W Mw;wy; nfhz;Nlhhpd; fhprid tplaq;fs;> Njitfs; kw;Wk; gykhd mk;rq;fs; tplaj;jpy; tpopg;GzHit Vw;gLj;jp> tpsf;fj;ij mjpfhpf;Fk;.

MNLSI

6.5.4 r%f tiuaiwg;gLj;jy;fs; vz;zpf;ifapy; rpwpadthfTk; my;yJ r%f mbg;gilapYk;> Gtpapay; hPjpapYk; Gwf;fzpg;Gf;F MshfpAKs;s kf;fs; jkJ ,aYik Mw;wy;fis Nkk;gLj;jpf; nfhs;tjw;F tpNrl jpl;lq;fs;; mtrpakhFk;. r%f hPjpapy; Xuq;fl;lg;gl;l ,f;FOf;fs; ngUe;Njhl;lj; Jiwapd; tjpthsHfs;> ,e;jpahtpypUe;J jpUk;gptUk; mfjpfs;> cs;ehl;by; ,lk;ngaHe;j egHfs; kw;Wk; Mjpthrpfs;> FwtH> fhgPH Nghd;wtHfis 15

cs;slf;Ffpd;wd. mj;NjhL> r%f Xuq;fl;ly; nghUshjhu Vw;wj;jho;TfSld; gphpf;f KbahjthW ,izg;Gw;Ws;sJ vd;gijAk;> mtHfspd; Nkk;ghl;Lf;Fg; Nghjpa %ytsq;fs; mtrpankd;gijAk; czHe;Jnfhs;tJ Kf;fpakhdjhFk;. cj;Njr cr;repiy mikg;G r%f hPjpapy; Xuq;fl;lg;gl;Ls;s kf;fSf;F %ytsq;fs; kw;Wk; Nritfis toq;Ftjpy; FiwghLfis ,dq;fhZtjw;F xU epWtdg; gFg;gha;it Nkw;nfhz;L> tpjg;Giufis Nkw;nfhs;Sk;. KO ehl;ilAk; jOTk; tifapy; jkJ epfo;r;rpj;jpl;lq;fis tphpTgLj;jp> mbg;gilahd rl;l Mtzq;fis toq;fp> chpikfisg; ngw;Wf;nfhz;L> nghWg;Gfis epiwNtw;Wtjpy; gjpTngWjypd; Kf;fpaj;Jtk;Fwpj;j tpopg;GzHit Vw;gLj;Jk;.

MNLSI

gpwg;igg; gjpTnra;tjw;fhd tpz;zg;gg;gbtk; ,dj;Jt hPjpapyhd tifg;gphpTgLj;jy; Nghd;w tptfhuq;fisj; jtpHf;Fk;tifapy; kPs;tbtikf;fg;gLk;. csr; Rfhjhuk;> rpWtH Ngh~hf;F kw;Wk; r%fhPjpapy; Xuq;fl;lg;gl;l FOf;fspd; Fwpj;Jiug;ghd ,dg;ngUf;f Rfhjhuj; Njitfs; kw;Wk; fhprid tplaq;fs; Fwpj;J tpopg;GzHT mjpfhpf;fg;gLk;. gpuNjr nrayf kl;lj;jpy; NritfisAk; ngw;Wf;nfhs;s cjTtNjhL> gue;j Clhl;lj;ij Kd;Ndw;Wk; tifapy; nkhopr; rq;fq;fs; cUthFtjw;F Cf;Ftpg;G toq;Fk;.

MNLSI,

6.6

BRCfspD}lhf

ClWf;Fk; fUg;nghUl;fs;

6.6.1 nkhop ,izg;GwTfs; MNLSI murfUk nkhopfs; nfhs;ifapd; eilKiwahf;fj;Jf;F mtrpakhd Nghjpa

%ytsq;fis xJf;fpaspf;Fk;. mJ NkYk; Kd;Kaw;rpahf Njrpa nkhopfspyhd nkhopngaHg;GfSk;> ciungaHg;GfSk; rfy re;jHg;gq;fspYk; mur epWtdq;fspy; ,lk;ngWtij cWjpnra;Ak;. murhq;f mjpfhhpfs; kw;iwa ,uz;lhk; nkhopiaf; fw;Wf;nfhs;tjw;fhd Nghjpa tha;g;Gfs; toq;fg;gLtNjhL> mtHfspd; gapw;rp $Ljyhd mstpy; midj;Jklq;Ftjhf khw;wg;gLk;. MNLSI rfy gpuNjr nrayfq;fspYk; gzpf;fkHj;jg;gLk; murhq;f cj;jpNahfj;jHfs;

,U murfUk nkhopfspYk; NjHr;rpnfhz;ltHfshf ,Ug;gij cWjpnra;Ak; jdJ ,yf;if Nehf;fpj; njhlHe;Jk; gzpahw;Wk;. MNLSI, nkhopf; fy;tpg; gapw;rpf;fhd Njrpa epWtfj;jpd; (NILET) tpidj;jpwidAk;>

tpisjpwidAk; gaDWjpiaAk; cWjpnra;Ak; tifapy; njhlHr;rpahd> fhpridkpf;f eltbf;iffis Nkw;nfhs;Sk;. MNLSI cldb kw;Wk; ePz;lfhyj; NjitfSf;Fj; jPHTfhZk; tifapy; murfUk

nkhopfs; Mizf;FO toq;Fk; Nritfisr; rkfhyj;jpy; tYg;gLj;Jk;. Njrpa> ,izg;G kw;Wk; rHtNjr nkhopfspYk;> nkhopngaHg;G ciungaHg;gpy; gapw;rp/gl;lg;gbg;G epfo;r;rpj;jpl;lq;fSf;F MjuT toq;Fk;.

MNLSI

kw;Wk;

cw;gj;jpj;jfT> Nritfs;> Gj;jhf;fk; Nghd;w tplaq;fspy; Njrpa tpUJfs; toq;fg;gLjy; r%f xUikg;ghl;Lf; Nfhl;ghLfspdbg;gilapYk;> murfUk nkhopfs; nfhs;ifapdbg;gilapYk; ,lk;ngWjy; Ntz;Lk;. MNLSI ,Unkhopg; gjtpfs; kw;Wk; nghJr; Nrit epiyaq;fspy; fUkgPlq;fspD}lhf

murfUk nkhopf; nfhs;ifia epiyNgwhdtifapy; eilKiwg;gLj;Jtjw;F xU fpilepiyahd> ngWNgWfs; mbg;gilapyhd Kfhikj;Jt kw;Wk; tifg;nghWg;Gr; rl;lfj;ij tbtikf;Fk;.

6.6.2 r%fhPjpapy; nghWg;GzHTkpf;f XH Clfk; rhjfkhd khw;wj;jpw;fhf Cf;fp vd;w gq;if Clfq;fSld; ifNfhh;j;J nraw;gly; Ntz;Lk;.

Nkk;gLj;j

midj;J

gq;fhsh;fSk;

MNLSI ntF[d Clfq;fs; kw;Wk; jfty; mikr;R> ,yq;ifg; gj;jphpif epWtfk;>

Clf epWtdq;fs; Kfhikj;Jtk; kw;Wk; Vida ,iaGs;s epWtdq;fSld; ,ize;J gzpahw;Wk;. ,jd;%yk; r%f xUikg;ghl;L tpOkpaq;fis xd;wpizf;Fk; tifapYk;> RahjPdkhd> nghWg;Gs;s Clfnkhd;iw tYg;gLj;Jk; tifapYk; jw;NghJs;s Clff; nfhs;if kPsha;Tnra;ag;gl;L> mtrpakhapd; jpUj;jq;fs; Nkw;nfhs;sg;gLk;. nghWg;Gs;s gj;jphpifj; njhopYf;F r%f xUq;fpizg;G tpOkpaq;fs; mwpt+l;Ltij cj;juthjk; nra;Ak; tifapy; xOf;fnewpf;Nfhit xd;wpd;%yk; Clfq;fs; Ra-gpukhzg;gLj;jYf;F cs;shFjy; Ntz;Lk;. MNLSI r%f Clfq;fs;> tiyaikg;Gf; fUtpfs;> nrhw;gjq;fspd; nkhopapay; kw;Wk;

fUj;jpay; El;g NtWghLfSf;fhd topfhl;ly;fs; vd;gtw;iw cs;slf;Fk; xU gapw;rpf; ifEhiy tbtikj;J> eilKiwg;gLj;Jtjd;%yk; Clf Mszpapdhpd; Mw;wy; mgptpUj;jpia <l;bf;nfhs;syhk;.

6.7

fz;fhzpg;Gk;> kjpg;gPLk;

r%f xUikg;ghl;bd; ,dq;fhzg;gl;l %yfq;fspy; Kd;Ndw;wk; Fwpj;j fz;fhzpg;ig Nkw;nfhz;L> Kf;fpa mgptpUj;jpf; fhl;bfspy; Vw;gLk; khw;wq;fis xt;nthU %yfj;Jf;Fk; kjpg;gPLnra;Ak;. MNLSI

MNLSI %d;W kl;lq;fspy; Kd;Ndw;wj;ijf; fz;fhzpj;J> kjpg;gPL nra;Ak;. xt;nthU

%yfj;Jf;Fk; jpul;LKiwapYk;> jdpj;jdpahd KiwapYk; xt;nthU khtl;lj;Jf;Fkhd fhl;bfis KO ehl;Lf;Fkhd midj;Jklq;Fk; ruhrhpf;F ,izthf xg;gpLjy; kw;Wk; ,Wjpahf khtl;lq;fSf;fpilapyhd fhl;bfis xg;gpLjy; vd;gitNa mitahFk;. MNLSI rfy eyd;gpujpepjpfSld; fye;jhNyhrpj;J xU nray;jpl;lj;ij tFj;jikj;J> NPFSI Ig; gaDWjpAld; eilKiwg;gLj;Jk;.

KbTiu

,yq;ifapy; r%f ,irT neUf;fj;ij <l;bf;nfhs;tij Nehf;fpa xU gbahFk;. ,r;rl;lfj;jpy; cUtiuf;Fwpg;ghf vLj;Jiuf;fg;gl;l r%f xUikg;ghl;Lr; nray;Kiw midtiuAk; cs;slf;Fjy;> gq;Nfw;G> rkj;Jtk;;> Ghpe;JzHT kw;Wk; gu];gu khpahij vd;gtw;wpdbg;gilapyhd> xU FOitr; NrHe;jtHfnsd;Dk; czHT vd;gtw;iwf; Nfhhpepw;fpd;wJ. r%f xUikg;ghl;Lr; nray;Kiwapd; %yfq;fs; tplaj;jpy; vLj;Jiuf;fg;gl;lJNghd;W> %ytsq;fs; mzpjpul;lg;gl;L> XH xg;Guthd> midtiuAk; cs;slf;Fk; Kiwapy; tpepNahfpf;fg;gLjy; Ntz;Lk;. ,dq;fhzg;gl;l ,yf;F tifg;gphptpdH jkJ nghUz;ikr; Rje;jpuq;fis czHe;Jnfhs;Sk; tifapy; tYt+l;lg;gl;L> jkJ nghWg;Gfis epiwNtw;wp> khw;wq;fis Vw;gLj;JNthuhf khWjy; Ntz;Lk;. nkhop ,izg;GwTfs; tYg;gLj;jg;gl;L> r%fg; nghWg;GzHTs;s Clfnkhd;W Mf;fg+Htkhd r%f khw;wj;Jf;fhd xU fUtpahf khWk;tifapy; Cf;Ftpf;fg;gLjy; Ntz;Lk;. xOf;ftpaYk;> fy;tpAk;> tYt+l;lYk; midtUf;Fkhd XH mwpTrhH> xd;wpize;j r%fj;ij cUthf;Ftjpy; eLehafkhd tplaq;fshFk;. NPFSI

nfhs;if tpje;Jiug;Gfs; xU Njrpa nray;jpl;lj;jpDs; xd;wpizf;fg;gLk;. ,J chpikfisf; nfhz;l rfyUk;> flikfis epiwNtw;wNtz;ba flg;ghLfisf; nfhz;NlhUk;> midtiuAk; cs;slf;Ftij Kd;Ndw;Wk; tifapYk; rkj;Jtj;ij Nehf;fpr; nry;Yk; tifapYk;> xU $l;L mHg;gzpg;GzHTld;> czHTg+Htkhfr; r%f xUikg;ghl;Lr; nray;Kiwiaj; jOTtijf; Nfhhpepw;fpd;wJ. ,e;jtifapy; ,irT neUf;fj;Jf;fhd xU gfpug;gLk; Njrpa ,yl;rpa nraw;ghl;Lf;fhd mHg;gzpg;GzHT nfhz;l xU r%f mikg;ig mzpjpul;Lk; tifapyhd xU Gjpa r%fg; gpuf;iQ Cl;b tsHf;fg;gLjy; Ntz;Lk;.

gpd;dpizg;G 1

1.1

vz;zf;fUf;fs;

,r;rl;lfj;jpy; Vw;Wr; nraw;gLj;jg;gLk; Nfhg;gd;N`fdpy; ,lk;ngw;w r%f vLj;Jiuf;fg;gl;ljhFk;:

r%f xUikg;ghL vz;zf;fU 1995,y; mgptpUj;jp rk;ge;jkhd khehl;by;

“… kdpj chpikfspd; Nkk;ghL; kw;Wk; ghJfhg;G> mj;NjhL ghugl;rkpd;ik> rfpg;Gj;jd;ik> gd;Kfj;jd;ikf;fhd kjpg;G> rkj;Jt tha;g;Gf;fs; > xUikg;ghL> ghJfhg;G> rYif kWf;fg;gl;l kw;Wk; ,yFtpy; ghjpg;Gwf;$ba FOf;fs; > egHfs; Mfpa vy;NyhiuAk; cs;slf;fpa tifapy; rfy kf;fspdJk; gq;Nfw;G vd;gtw;iw mbg;gilahff; nfhz;l cWjpahdJk;>ghJfhg;ghdJk;>ePjpahdJkhd r%fq;fis Ngzp tsHf;Fk; nrad;Kiw”

(r%f mgptpUj;jp kw;Wk; mHg;gzpg;Gf;Fwpj;j Nfhg;gd;N`fd; gpufldk

,e;j tiutpyf;fzk; Kjy; jUzj;jpy; gpsTfs;> gphpTfis Vw;gLj;Jk; tptfhuq;fis ,dq;fhZk;NghJ> r%f xUikg;ghl;il <l;bf;nfhs;tjw;fhd gzpg;ghiziag; ngw;Ws;s xU nray;Kiwf;Fj; Njitahd midj;ijAk; cs;slf;Fk; gz;ig vLj;J tpsf;Ffpd;wJ. r%fg; gpur;rpidfs; mzpjpul;lypd;ikfspd; ntspg;ghLfshFk;. xU eghpd; chpikfSk;> NritfSf;fhd (murpd; flikfs;) tha;g;GfSk; mbg;gilr; Rje;jpuq;fSk; kWf;fg;gLk; NghJ my;yJ jdpegHfs; jkJ r%ff; flikfis (jdpegH nghWg;Gfs;) epiwNtw;whjNghJ ,J ,lk;ngWfpd;wJ. Nkw;Fwpg;gpl;ltw;wpypUe;J ngwg;gLk; ehd;F mbg;gilj; juepakq;fs; gpd;tUkhW: 1. rfy kdpj chpikfisAk;> mbg;gilr; Rje;jpuq;fisAk; kjpj;jy;. 2. fyhrhu> kj kw;Wk; ,dj;Jtg; gy;tifikapDs; If;fpaj;ij Cl;b tsHj;jy;. 3. ,yFtpy; ghjpg;Gwf;$ba kw;Wk; Xuq;fl;lg;gl;l FOf;fspd; caHthf itj;jikg;gjd;%yk; r%f ePjpia <l;bf;nfhs;Sjy;.

chpikfis

4. [dehafg; gq;Nfw;igAk;> rl;lj;jpd; Ml;rpiaAk; cWjpg;gLj;Jjy;. Nkw;$wpa tiutpyf;fzj;jpd; mbg;gilapy; NPFSI nfhs;if tpjg;GiufSf;fhd %yfq;fs;> ,yf;Ftifg;gphptpdH kw;Wk; ClWf;Fk; fUg;nghUl;fis ,dq;fhZfpd;wJ. fy;tp> xOf;ftpay; kw;Wk; tYt+l;ly; vd;git Mf;fg+Htkhd r%f epiykhw;wj;ijf; Fwpj;J epw;fpd;wd. ,q;F jdpegHfs; r%f ,irT neUf;fj;ij <l;bf;nfhs;Sk; tifapy;> kdpj tpOkpaq;fs;kPJk; cUthf;fg;gl;l nghUz;ikr; Rje;jpuq;fis Fbapay; ngWg;Gf;fspd; kPJk; mDgtpj;jy; Ntz;Lk;. 19

1.2

Kf;fpakhd tiutpyf;fzq;fs; (key definitions): flikia

epiwNtw;wNtz;bNahH

(duty bearers):

Kjyhtjhf>

chpikfis

cj;juthjg;gLj;Jtjpy; Nritfs; tpepNahfpg;gjw;Fg; nghWg;ghd egHfs;. ,uz;lhtjhf> chpikfisg; ngw;Wf;nfhs;Sk; tifapy; rfy jdpegHfSk; jkJ nghWg;Gfis epiwNtw;WtNjhL> khpahijahf ele;Jnfhs;SjYk;. fUkg;ghl;L Mw;wy;fs;ÆnghUz;ikr; Rje;jpuq;fs;(functional capabilities/substantive freedoms):

jdpegH

rhj;jpatsj;ij

<l;bf;

nfhs;Sk;tifapy;>

r%f

Clhl;lq;fs;> nghUshjhuf; nfhLf;fy;thq;fy;fs;> kw;Wk; Fbapay; gq;Nfw;G vd;gtw;wpy; <LgLtjw;Fk; mtw;iw kjpg;gjw;Fkhd njhpTfs;> Rje;jpuq;fs; kw;Wk; tha;g;Gfs; vd;gtw;iw mjpfhpj;jy;. Xuq;fl;ly;

(marginalization):

gy;NtW

#o;epiyfs;

kw;Wk;Æmy;yJ

Cfq;fspdbg;gilapy; Fwpg;gpl;l jdpegHfisAk;> FOf;fisAk; js;spitj;jy;. gy;jug;G eyd;gpujpepjpg; gq;Filik (multi-stakeholder partnership): murhq;fk;> tpahghuj;njhopy; kw;Wk; rptpy; r%fj;Jf;fpilapyhd cj;jpf; $l;lzpfs;. chpikfisf;nfhz;NlhH

(rights

holders):

,yq;ifapd;

murpayikg;gpy;

vLj;Jiuf;fg;gl;Ls;sJ Nghd;W> rfyUf;Fk; chpikfs; cs;sd. gphpTWjy; (separation): rdr%fq;fs; my;yJ r%fj;jpDs; fhzg;gLk; FOf;fs; xUtH kPnjhUtH jq;fpepw;fhky; RahjPdkhf thOk; epiyikfs;. r%f rftho;T (social coexistance) : xd;whfTk;> rpy gfpug;gLk; epakq;fs; kw;Wk; tpOkpaq;fSld; Ntw;Wikfis kjpj;J thOk; epiyik. r%f ,irTneUf;fk; (social cohesion) : r%fj;jpy; kf;fis xUq;fpizf;Fk; gpizg;Gfs;. r%fg; Gwf;fzpg;G (social exclusion): r%f-nghUshjhu kw;Wk; murpay; tuyhW kw;Wk; fyhrhu eilKiwfspdbg;gilapy; Fwpg;gpl;l jdpegHfspd; my;yJ FOf;fspd; chpikfis cj;juthjk; nra;tjpy; Njhy;tpiaf; Fwpf;Fk; gy;ghpkhz> Kd;Ndw;wj; jilepiy. r%f

mikjp

(social

hamony):

r%ff;

FOf;fspd;

mq;fj;jpdHfspilapyhd

nrs[d;akhd Clhl;lq;fs;. r%fj;jpy;

midtiuAk;

cs;slf;Fjy;

(social

inclusion):

jdpeghpdJk;>

r%fj;jpdJk; g+uz rhj;jpatsj;ij <l;bf;nfhs;tjpy; gpd;dzp> r%fg;gphpTfs; kw;Wk; gpsTf; NfhLfisf; fUjhJ rfyUf;Fk; rkkhd tha;g;Gfis 20

cWjpnra;Ak; nray;Kiw. ,j;jifa Kaw;rpfs; Nritfs; kw;Wk; %ytsq;fisr; rkkhdKiwapy; ngw;Wf;nfhs;tij Kd;Ndw;Wk; nfhs;iffs;> eltbf;iffs;> kw;Wk; Vida epWtd Vw;ghLfs;> kw;Wk; Fbapay;> r%f> nghUshjhu kw;Wk; murpay; eltbf;iffspy; jPHkhdk; Nkw;nfhs;Sk; nray;Kiwfspy; gpui[fspd; gq;Nfw;G vd;gtw;iw cs;slf;Ffpd;wd. r%f ePjp

(social

justice): rfyUf;Fkhd xUikg;ghL> rkj;Jtk;> chpikfs;

kw;Wk; nfsutj;Jf;fhd kjpg;G vd;gtw;iw typAWj;Jk; r%f epWtdq;fSk;> Vw;ghLfSk;. %ytsq;fs; gfpHe;jspg;G gf;fQ;rhuhik> tha;g;Gfspy; rkj;Jtk; kw;Wk; xg;Guthd gzptpisTfisf; ftdj;jpw;nfhs;Sk; chpa nray;Kiw vd;gtw;iw mbg;gilahff; nfhz;ljhFk;. r%fg;

Gwf;fzpg;G

(social marginalization):

gpujhd ePNuhl;lg; nghUshjhuj;jpy; Xuq;fl;lg;gLk; epiy.

ntw;wp

g+uz

gq;Nfw;G

,Ue;jNghjpYk;>

epytpaNghjpYk;>

r%fhPjpapy;

gpd;dpizg;G 2 mZFKiwAk;> cghaKk;; NPFSI,d;

tpidj;jpwidAk;>

jhf;fj;ijAk;

mjpAaHthf;Fk;

tifapy;>

chpikfs;

mbg;gilapyhd mZFKiwfspy; jhgpf;fg;gLk; cghaq;fs;> ,ilaPLfs;> Njrpa> khfhz> cs;@H kl;lq;fspy; tbtikf;fg;gl;L> eilKiwg;gLj;jg;gLjy; Ntz;Lk;. ,r;nray;Kiwf;Fg; gpd;dH midj;Jklq;Fk; fz;fhzpg;G kw;Wk; kjpg;gPL vd;git ,lk;ngWjy; mj;jpahtrpakhdjhFk;. 2.1 chpikfs; mbg;gilapyhd mZFKiw: flikfis epiwNtw;wNtz;bNahUk;> chpikfisf;nfhz;NlhUk;.

chpikfs;

mbg;gilapyhd

mZFKiw:

toq;fg;gLk; Nritfspd; tpepNahfk; kw;Wk; fz;fhzpg;G vd;gtw;wpy; jdpegHfspd; chpikfisAk;> murpd; flikfisAk; njspthf tiuTgLj;Jtjpy; ftdQ;nrYj;Jtjd; %yk; ghpfhuj;Jf;fhd xU nghwpKiwaikg;ig Vw;gLj;jp> Nritfs; toq;fypy; FiwghLfSf;Fj; jPHTfhZk; xU topahFk;. ,J ,t;thwhf r%f ePjp> ghugl;rkpd;ik kw;Wk; midtiuAk; cs;slf;Fjy; vd;git%yk; epiyNgwhd mgptpUj;jpf;Fg; gq;fspg;Gr; nra;tNjhL> Ml;rpKiw epWtdq;fisAk; gyg;gLj;Jfpd;wJ.

cyf tq;fp> 2007

NPFSI

murpayikg;Gf;Fk;>

rkPgj;jpy;

mgptpUj;jpnra;ag;gl;l>

NAPPPHR

,w;Fk;

,zf;fkhd> murpayikg;gpd; %yk; cj;juthjk;nra;ag;gl;l> jdpegHfspd; mbg;gil murpay;> rptpy; kw;Wk; nghUshjhu chpikfisg; ghjpg;gJkhd XH mZFKiwia Vw;Wf;nfhz;Ls;sJ. mj;NjhL> ,e;j mZFKiw ,ay;Gs;s Jiwfspyhd nghUj;jkhd epakq;fs;> Nfhl;ghLfs;> tpjpKiwfs; kw;Wk; Nfhl;ghLfNshL ,zq;fpnahOFtNjhL> tof;fq;fs;> kuGfs;> fle;jfhy mDgtq;fs; kw;Wk; xj;j #oikTfs; vd;gtw;NwhLk; ,zq;fpnahOFfpd;wJ. Nghjhj %ytsq;fspd; rkj;Jtkw;w tpepNahfk; r%f NritfisAk;> tha;g;GfisAk; rkkw;wKiwapy; ngw;Wf;nfhs;tjw;F ,l;Lr;nrd;Ws;sJ. mj;NjhL> r%f Xuq;fl;ly; kw;Wk; rhjp> r%fk; kw;Wk; r%fr; #o;epiyfspd;; mbg;gilapyhd r%f-nghUshjhu tpj;jpahrq;fs; fhuzkhf Vw;gLk; tpisTfSk; czug;gl;Ls;sdÉ ,itFwpj;j rhd;WfSk; cs;sd. ,it rdj;njhifapd; rpy $Wfspyhd r%f mgptpUj;jpf; fhl;bfisg; ghjfkhdKiwapy; ghjpj;Js;sd. MfNt> midj;J chpikfisf; nfhz;ltHfSk;> flikia epiwNtw;wNtz;bNahUk; ,j;jifa ghugl;rq;fis xopg;gjw;Fk;> r%f xUq;fpizg;Gr; nray;KiwAld; Kd;Kaw;rpahf <LgLtjw;Fk; jkJ flikfs; kw;Wk; nghWg;Gfis czHe;Jnfhs;tJ mj;jpahtrpakhdjhFk;. 22

2.2 epHthf kw;Wk; murpay; Vw;ghLfs; NPFSI

tFj;jikg;Gr;

nray;Kiwapd;

NghJ

,lk;ngw;w

fye;Jiuahly;fs;

r%f

xUq;fpiritf; nfhz;l XH ,yq;ifia cUthf;Ftjpy; MNLSI kpfTk; Kf;fpakhd mikr;rhff; fUjg;gLtij ntspf;fhl;bd. ,t;thwhf> mjd; gzpf;fhfg; gz xJf;fPLfisAk;> Vida %ytsq;fisAk; mzpjpul;Ljy; mj;jpahtrpakhdjhFk;. NPFSI ,d;

midj;ijAk;

jOTtjhd

Fwpapyf;if

Nehf;fpr;

nry;ifapy;>

r%f

xUq;fpizg;ig Kd;Ndw;Wk; tifapy; jw;NghJ fhzg;gLk; epWtdf; fl;likg;Gfs; gaDwjpAld; $l;bizg;Gr; nra;ag;gl;L> mzpjpul;lg;gLtJ Kf;fpakhdjhFk;. MfNt> NPFSI tFj;jikg;Gr; nray;Kiwf;F topfhl;b> rhj;jpatsq;fis Ma;T nra;j IMSC

kw;Wk;

vd;git

njhlHe;jpUg;gJk;

Kf;fpakhdjhFk;.

r%f

xUq;fpizg;G

vz;zf;fUf;fis Kd;Ndw;Wk; tifapy; nfhs;iffis kPsha;T nra;tjw;F Vida mikr;RfSldhd nfhs;if ciuahlnyhd;W jPHkhdfukhdjhFk;. cj;Njr mjpAr;r mikg;G tpidj;jpwDk;> gaDWjpAKs;s eilKiwg;gLj;jy;> Muha;r;rp> mzpjpul;ly;> %ytsq;fisg; gfpHe;Jnfhs;Sjy; vd;gtw;Wf;fhd $l;bizg;Gg; nghwpKiwaikg;ghfTk;> mjd;%yk; mZFtopfis mfy;tphpthf;Fk; Nehf;fj;jpy; tiyaikg;GfisAk;> gq;FilikfisAk; cUthf;Fk; mikg;ghfTk; fUkkhw;Wk;. NkYk;> cj;Njr mjpAr;r mikg;G jw;NghJs;s r%f tptfhuq;fs;> ,ilntspfs;> gytPdq;fs; kw;Wk; tpepNahfj;jhdq;fspYs;s rthy;fs; vd;gtw;iw ,dq;fhZtjw;Fk;> epiyjfit cWjpg;gLj;Jk; Cf;Ftpg;Gj; jpl;lq;fis Kd;Ndw;Wtjw;fhd kpfr;rpwe;j eilKiwfis mq;fPfhpg;gjw;Fkhd epWtdg; gFg;gha;Tfis Nkw;nfhs;Sk;. ,j;jifa xU nghwpKiwaikg;G r%f ,irT neUf;fj;ij Nehf;fp muRj;Jiw mHg;gzpg;ig Kd;Ndw;Wk; tifapyhd tpjg;Giufis tpLg;gjw;Fk; cjTk;. cj;Njr mjpAr;r mikg;gpd; Mf;f mikTk;> Fwpj;Jiug;ghd fUkg;ghLfSk; gpd;njhlUk; nray;jpl;lj;jpy; ,dq;fhzg;gLk;. MNLSI

%d;W

fl;lq;fshfj;

njhopw;gLk;

tifapy;

jdJ

epiyg;ghl;il

vLj;Jf;nfhs;Sk;. ,J xt;nthU fl;lj;jpYk; fz;fhzpg;G kw;Wk; kjpg;gPl;ilf; Nfhhpepw;Fk; FWe;jtiz> eLj;jtiz kw;Wk; neLe;jtiz ,ilaPl;L cghaq;fspd;; tbtj;ij vLj;Jf;nfhs;Sk;. MNLSI KiwNa khtl;l kw;Wk; gpuNjr nrayfq;fspy; ,iaGs;s

gzpfis

Nkw;nfhs;tjw;F

tifg;gphptpduhd

mjpfhhpfisf;

nfhz;Ls;sJ. ,tHfs; Njrpa xUikg;ghl;L Nkk;ghl;L cjtpahsh; (NIPA) kw;Wk; Njrpa xUikg;ghl;L xUq;fpizg;ghsh;fs; vd;Nghuhth;. XH mtru eltbf;ifahf> jw;NghJs;s ntw;wplq;fs; epug;gg;glNtz;Lnkd;gJ mtjhdpf;fg;gl;Ls;sJ. 2012 [{iy gphpTfshfg;

mstpy; ,yf;F vz;zpf;ifapy; ,Ugj;njhd;gJ (29) ,Unkhopg; gpufldg;gLj;jg;gl;Ls;sJk; NkYk; 49 gpuNjr nrayfq;fs;

,dq;fhzg;gl;Ls;sd. NkYk;> MNLSI ehL KOtjpYKs;s khtl;l kw;Wk; gpuNjr 23

nrayfq;fspy; BRCf;fisj; jhgpj;JtUfpd;wJ. ,jd; midj;Jklq;Fk; Fwpf;Nfhs; r%f xUq;fpizg;Gr; nray;Kiwf;F mDruiz toq;fp> MNLSI,d; gzpg;ghizapy; vLj;Jiuf;fg;gl;Ls;sthW> murfUk nkhopfs; nfhs;ifia Cf;Ftpj;J Kd;Ndw;WtjhFk;. Fwpj;Jiug;ghd Fwpf;Nfhs;fs; gpd;tUkhW: r%f xUikg;ghL kw;Wk; murfUk nkhopfs; rk;ge;jkhd tptfhuq;fspy; nghJkf;fis Neubahf <LgLj;Jtjw;Fk;> mwpitg; gfpHe;Jnfhs;tjw;Fk;> cj;Njr mjpAr;r mikg;Gld; ,izg;Gw;w rhd;W mbg;gilapyhd gug;Giuf;fhd xU NkiliaAk;> mtfhr tha;g;igAk; toq;Ftjw;fhd xU njspthd Ftpag;Gs;spahfj; njhopw;gLjy;. nghJkf;fs; ,ize;Jnfhs;sf;$ba> MNLSI,dhy; elj;jg;gLk; nkhopr; rq;fq;fs; ehL KOtjpYKs;s rdr%f Kd;Kaw;rpfspd; Ntz;LNfhspd;Nghpy; gjpTnra;ag;gl;Ls;sd. ,tw;wpd; Nehf;fk; Njrpa kw;Wk; ,izg;G nkhopfisg; Nghjpg;gijAk;> fw;Wf; nfhs;tijAk; Cf;Ftpj;J> Clhl;lq;fSf;Fk;> tiyaikg;GfSf;Fk; mDruiz toq;FtjhFk;. 2.3 tpopg;GzHT ,af;fKk;> Mw;wy; mgptpUj;jpAk; Njrpa> khfhz kw;Wk; cs;@H kl;lq;fspy; epiynfhz;bUg;gJk;> gyk; tha;e;j njhlHghly; cghaj;ijf;;nfhz;lJkhd> ed;F $l;bizf;fg;gl;l xU gpurhu ,af;fk; chpikfisf;nfhz;ltHfs; kw;Wk; flikfis epiwNtw;wNtz;bNahH kj;jpapy; njhlHr;rpahd tpopg;GzHit Vw;gLj;Jk; fUtpahfj; njhopw;gLk;. rkhjhdKk;> nrs[d;aKk; epiwe;j xU rKjhaj;ij Nehf;fp xU r%f ,af;fj;Jf;F czHt+l;Ltjpy; r%f xUq;fpizg;Gr; nray;Kiwapd; mD$yq;fs; xU fUg;nghUspy; rpwg;ghf cs;slq;Ftjhf mikAk;. mj;NjhL> NPFSI xU gue;j thrfH $l;lj;ijr; nrd;wilAk; jdJ Kaw;rpfspy; ntw;wpfhZtjw;F Clfq;fspd; Mjuitf; Nfhhpepw;fpd;wJ. ,t;thwhf> ,aYik mgptpUj;jpnad;gJ XH xUq;fpizf;fg;gl;l> $l;Lr; nraw;ghlhff; fUjg;gLk;. ,J rfy gq;fhsh;fSk;; r%f xUikg;ghl;L nray;KiwFwpj;j vz;zf;fUf;fspy; jkJ mwpit Nkk;gLj;jpf;nfhs;tjw;Fj; J}z;Ljyhf mikAk;. 2.4 Njly; KbTfisg; gutyhf toq;Fjy; r%f xUq;fpizg;Gr; nray;Kiwf;Fr; rthyhf tpsq;Fk; jw;Nghija gpur;rpidfs; Fwpj;Jk;> vjph;Nehf;Fk; rthy;fs; Fwpj;Jk; mtw;Wf;F vt;thW ntw;wpfukhfj; Njrpa khfhz kw;Wk; cs;Sh; kl;lj;jpy; jPHTfhz;gJ Fwpj;Jk; mur mjpfhhpfSld; XH ciuahliyj; njhlUk;tifapyhd CWSfs; gpuNjr nrayf kl;lj;jpy; ,lk;ngw;wd. NPFSI tFj;jikg;Gr; nray;KiwAld; gphpf;fKbahjitahf tpsq;fpa jfty; kw;Wk;

gq;fspg;Gfspd; Kf;fpaj;Jtj;ij mq;fPfhpf;Fk;tifapy;> Njly; KbTfs; ghuhSkd;w mq;fj;jtHfs;> nfhs;iftFg;ghsHfs; kw;Wk; rptpy; r%fj;jtHfs; Nghd;wtHfspilNa gutyhf toq;fg;gLk;.

2.5 fz;fhzpg;Gk; NPFSI,d;

kjpg;gPLk; :

tpidj;jpwd;

kw;Wk;

gaDWjpia

kjpg;gPL

nra;Ak;

tifapy;>

eilKiwahf;ff; fhyg; gFjpapd; NghJ r%f xUq;fpizg;Gr; nray;Kiwapd; %yfq;fs; njhpT nra;ag;gl;l mgptpUj;jpf; fhl;bfSld; xg;gPlhfg; ghprPyid nra;ag;gLk;. ,jw;F Nkyjpfkhf> ,e;j mstPL gy;NtW khtl;lq;fspy; eilKiwahf;fj;jpyhd Kd;Ndw;wj;ij xg;gplTk; cjTk;. ,e;j Nehf;fj;Jf;nfdg; gad;gLj;jf;$ba rpye;jp cUtg;glq;fSk;> Vida iff;fUtpfSk; xt;nthU khtl;lj;Jf;Fk;> KO ehl;Lf;Fkhkd Kf;fpa fhl;bfspd; nghJthd ghHitnahd;iw toq;Ftjhf

mikAk;.

cj;Njr

NPFSI

Fwpj;j

Njrpa

nray;jpl;lk;

,iaGs;s

fhl;bfis tpgukhf toq;FtNjhL> epiwNtw;wj;Jf;fhd fhyr; rl;lfj;Jld; fz;fhzpg;G kw;Wk; kjpg;gPl;Lg; nghwpKiwia cUtiuf;Fwpg;ghf toq;Fk;.

$ba

gpd;,izg;G 3 fz;Lgpbg;Gfspd; rhuhk;rk; fye;Jiuahly; nraykh;Tfspy; fz;Lgpbf;fg;gl;l RUf;fq;fSk; ehd;F njhpTnra;ag;gl;l khtl;lq;fspy; Muk;g fl;l fw;iffSk; LLRC ,dhy; Kd;itf;fg;gl;lJkhd rkh;gg ; pf;fg;gl;lJkhd fPof ; f ; hZk; ml;ltizapy; Fwpg;gplg;gl;Ls;sd.

khj;jiw

nkhduhf

kd;dhH

gJis

1 1

1 1 1

1 1

1 1 1 1

1 1 1

fhyp

1 1

LLRC

mDujGuk;

mk;ghiw

fk;;g`h

Gj;jsk;

aho;g;ghz

i) fl;likg;Gf;fs;> Kiwikfs; kw;Wk; tha;g;Gf;fs; a) jug;gLj;jy; Kiwik kw;Wk; %d;whk;epiyf; fy;tpf;fhd mZFtop b) ghlrhiyapypUe;J ,iltpyfy; kw;Wk; tuhik xOq;fPdkhd tUif c) ,d kj mbg;gilapyhd ghlrhiyfs; d) MrpupaH> ngw;NwhH> kw;Wk; khztHfspd; ghjfkhd kdg;ghq;Ffs; e) ghlrhiy mDkjp f) njhopy; gapw;rpiaAk;/kPs;epug;giyAk; ,izf;Fk; epfo;r;rpj;jpl;lq;fSf;fhd mZFtop Nghjhik g) Fwpg;gpl;l rpy rhjpia> r%fj;ijr; rhHe;j gps;isfs; ghlriiyfspypUe;J xJf;Fjy; ii) tsq;fspd; Mw;wYk; tpepNahfKk; a) gapw;wg;gl;l MrphpaHfs; b) ,Uf;Fk; cl;fl;likg;G trjpfs; c) gpuahzJhuk; kw;Wk; gpuahz topKiw iii) nkhop%yKk; nkhopg;gapw;rpAk; iv) ghltpjhdk;(kPsha;T) a) tuyhW b) ngWkhdk; c) Fbapay; d) njhopy;fSf;fhd NjHr;rp e) r%f xUikg;ghL f) chpikfSk; flikfSk; g) kjk;> fyhrhuk;>nkhop vd;gd gw;wpa xg;gPl;LhPjpahf fw;wy;

fz;b

fy;tpf;fhd mZFtop (Access)

,uj;jp;dGup

ml;ltiz 3.1

1 1 1 1

1 1

1 1 1

1 1 1 1 1

Gj;jsk;

mk;ghiw

LLRC

1 1

1 1 1

1 1

1 1 1

1 1

1 1 1

1 1

fhyp

gJis

kd;dhH

nkhdwhfiy

khjh;hiw

mDuhjGuk;

i) tWikg; gphpTfs;: a) ,yFtpy; ghjpf;fg;glf;$ba Xuq;fl;lg;gl;l FOf;fs; b) cl;fl;likg;G> gw;whf;Fiw tPlikg;G> kpd;rhuk;>Rfhjhu>ePh; c) mwptpf;fg;glhj jPHkhdk; FLk;g tUkhdk; gw;wp Nkw;nfhs;sy; d) tho;thjhuk; ii) njhopy tha;g;Gf;fSk; fPOiog;Gk; iii) tUkhdk; <l;Lk; fUj;jpl;lq;fs; a) fld;fSf;Fk; epjp cjtpf;Fkhd tha;g;G b) fld;fSf;fhd gpizAWjp c) Gjpa ifj;njhopy;fs; iv) re;ijfSf;fhd tha;g;G a) khtl;lq;fSf;F ,ilapYk; (cl;fl;likg;G cs;s rhh;e;j) cs;NsAk; epahakw;w Nghl;bfs; b) ,ilj;jufHfspd; jdpAhpik c) $l;LwTfs; d) mbkl;l r%f mikg;Gf;fs; e) cl;fl;likg;G rhh;e;j v) Rfhjhu eyd; a) Rfhjhuf; eyDf;fhd mZFtopak; kdpjtYTk; b) nkhopj; njhpT c) Rj;jkhd FbePH vi) r%f Nritfs; a) ,yFtpy; ghjpf;fg;glf;$ba FOf;fSf;fhd epjp cjtp vii) mgptpUj;jpj; jpl;lkply; a) cs;SH mwpitAk; gpujpepjpj;Jtj;ijAk; Nrh;j;Jf;nfhs;shik b) rkepiyaw;w mgptpUj;jp c) Gjpa KjyPLfs; / ifj;njhopy;fs; viii) njhopy; gapw;rp a) Gyg;glhj Mw;wy;fisAk; NjitiaAk; ,izf;Fk; gapw;rp b) ghlrhiyfspypUe;J ,iltpyfy;

fk;g`h

Ntiy tha;g;Gf;Fkhd mZFtop

aho;g;ghzk;

eltbf;iffSf;Fk;

fz;b

nghUshjhu

,uj;jp;dGup

ml;ltiz 3.2

1 1 1

1 1

1 1 1

LLRC

1 1 1

mk;ghiw

Gj;jsk;

gJis

kd;dhH

nkhdwhfiy

khj;jiw

mDuhjGuk;

1 1 1

1 1

1 1 1

1 1

fk;g`h

aho;g;ghzk;

fhyp

i)ePjpr;NritfSf;fhd mZFtop njhlHghd ghHitAk; gpur;rpidfSk; a) tifg;nghWg;G b) Rje;jpuk; c) rl;l eltbf;ifspy; cs;s jhkjk; d) cupikfs; /flikfs; njhlHghd tpopg;GzHT e) ePjp cjtpfis vt;thW mZFtJ vd;gJ gw;wpa mwpT iii) rl;l kWrPuikg;G Njit a) rfy gpui[fSk; b) rpWghd;ikapdH iv) rpy jdpegHfs; njhlHghd rl;lq;fs; mKy;gLj;jhik v) Ml;fisg;gjpT nra;jy; a) gpwg;Gr; rhd;wpjo; b) Njrpa milahs ml;ilfs; c) jpUkzr; rhd;wpjo; vi) mfpy ed;ikfSf;fhd mZFtop (Universal) vii) fhzp chpj;Jk; chpj;J cWjp mZFtopAk; a) Nkhjypdhy; ghjpf;fg;gl;l gpuNjrq;fs; b) ,yq;if KOtJk; viii) nghJj;Jiw a) njhopy; tha;g;Gf;fSf;Fk; Vida NritfSf;Fkhd mZFtop b) nkhopj; njhpT njhlHghd NritfSf;fhd mZFtop c) nghyprhupdJk; ,uhZtj;jpdhpdJk; <LghhL

fz;b

ePjpf;Fk; rl;l %ytsq;fSf;Fkhd mZFtop (Access)

,uj;jpdGhp

ml;ltiz 3.3

nkhopj; njhpTr; Nritfis mZFtjw;fhd chpik

b) ek;gpf;if c)

mKyhf;fy;

d) r%f xUq;fpizg;G vz;zf;fU gw;wpa gapw;rpfs; e)

murpay; jiyaPLfs;

fhyp

gJis

kd;dhH

nkhdwhfiy

khj;jiw

mDuhjGuk;

fkg`h

aho;g;ghzk; 1

LLRC

mk;ghiw

nghyp];

Gj;jsk;

fz;b

,luw;wJk; kw;Wk; ghJfhg;ghd r%fr; #oYf;fhd mZFtop (Access)

,uj;jpdGhp

ml;ltiz 3.4

1 1

ii) ,uhZtk; Nkhjypdhy; ghjpf;fg;gl;l gpuNjrq;fs; rptpy; epUthfj;jpw;Fj; jpUk;Gjy;

b) mgptpUj;jpAldhd <LghL

caH ghJfhg;G tyaq;fs;/fhzp Kuz;ghLfs;

d) Jizg;gilapdhpd; MAjq;fisf; fiyj;jYk; jilnra;jYk; e)

MAjg;gilfspd; FLk;gq;fSf;fhd eyd;Ghp Nritfs;

mwtPL/tho;thjhuk;

LLRC

mk;ghiw

Gj;jsk;

Mtzg;gLj;jy;

fhyp

gJis

kd;dhH

nkhdwhfiy

khj;jiw

e~;l<L

Rw;whlYf;fhd mZFtop (Access)

mDuhjGuk;

fz;b

,luw;wJk; kw;Wk; ghJfhg;ghd ngsjPfr;

fk;g`h

,uj;jpdGhp

aho;g;ghzk;

ml;ltiz 3.5

i),aw;if mdHj;jq;fs;

1 1

ii) kdpjdhy; Vw;gLk; mdHj;jq;fs; a)

ghhpa cs;ehl;L ,lk;ngaHT

ePz;lfhy ,lg;ngaHT

mwtPL/tho;thjhuk;

e~;l<Lk;/cjtpAk;

Mtzg;gLj;jy;

1 1

1 1 1

1 1

iii) Rw;whly; ,lHfs; a)

(jFjpaw;w) GJg;gapHfs;

mgptpUj;jpf;nfd fhLfis

mopj;jy;; c)

gapHr;nra;iff;nfd rl;l tpNuhj fhlopg;G

fhlopg;G

rl;l tpNuhjg; gapHfis gapupLjy;

fopTfis mfw;wy;

1 1

gPil nfhy;ypfSk; ifj;njhopw;rhiyfspd; fopTfSk;

ePH Njq;Fjy;

iv) kdpjd; -

ahid Nkhjy;

,uj;jpdGhp

fz;b

aho;g;ghzk;

fk;g`h

mDuhjGuk;

khj;jiw

nkhdwhfiy

kd;dhH

gJis

fhyp

Gj;jsk;

mk;ghiw

LLRC

ml;ltiz 3.6

ey;yhl;rpAk; tifg;nghWg;Gk;

nfhs;iffs;

murpaypy; gq;Nfw;gjw;fhd mZFtop

murpay; Kiwik:

mKy;gLj;jhikia ngWNgwhff; nfhz;l khwp khwp gjtpNaw;Fk; murhq;fq;fs; c)

tpUg;G thf;F Kiwik

mbkl;lj;jpy; jPHkhdk; Nkw;nfhs;sYk; gq;Nfw;Gk;

mbf;fb NjHjy;fs; ,lk;ngWjy;

ii) a)

murpay; jplrq;fw;gk; Njrpa kw;Wk; r%f

xUikg;ghL iii) a)

murpay; fl;rpfs; murpaw;fl;rpfSf;F ,ilNaAk; fl;rpfSf;Fs;Sk; ,zf;fg;ghL ,y;yhik

fl;rpfSf;Fs; epyTk; Nghl;bepiy

cs;thq;Fk; jd;ik ,y;yhik

iv) murpay; gq;fhsHfs; a)

epHthfk; murpay;kakhf;fg;gLjy;

murpay; nry;thf;F

ek;gpf;if

$UzHT

,dj;Jtj;ij my;yJ kjj;ij

mbg;gilahff; nfhz;l murpay; fl;rpfs; f)

Jz;lhly;

CoYk; tsq;fs; tPzhf;fg;glYk;

,uj;jpdGhp

fz;b

aho;g;ghzk;

fk;g`h

mDuhjGuk;

khj;jiw

nkhdwhfy

kd;dhH

gJis

fhyp

Gj;jsk;

mk;ghiw

LLRC

ml;ltiz 3.7

r%fq;fSf;fpilapyhd ek;gpf;ifaPdk; Njrpa nkhopfspyhd NjHr;rp

Ghpjy;

$UzHT

cilikfSk; nghWg;Gf;fSk;

i) ,ilaPL: a)

ii) kdg;ghq;Ffspd; gz;Gfs;

1 1

iii) r%f Xuq;fhl;ly;

iv) J~;gpuNahfq;fspd; mbg;gilg; gz;G a) kJghdq;fs; b)

Nghij t];Jf;fs;

v) FLk;g KwpT cl;gl FLk;g gpur;rpidfs; a); jpUkzj;jpd; cs;slf;fj;ijg; gw;wpa tpopg;GzHT b) gy jhu jpUkzq;fs; /gjpT nra;ag;glhj jpUkzq;fs; c) tPl;L td;Kiwfs; ,sk; gps;isfisf; iftpl;L njhopy; ehbg; Gyk; ngaUk; ngz;fs; e) ghypay; ty;YwT/fUj;jhpf;Fk; ngz;gp;s;isfs; f) fhzpfSf;fhd FLk;gj; jfuhW d)

tNahjpgHfs;/tyJFiwe;NjhH kPjhd ftdpg;G h) nghUshjhu hPjpahd ghjpg;G(Vulnerablity) i) tpjitfs;

1 1

j) ngz;fs; jiyik jhq;Fk; FLk;gq;fs; k) Ntiyfspy; <LgLj;jp rpWtHfisr; Ruz;Ljy; l) nghJ kf;fspd; cly; eyKk; RfhjhuKk; vi) kjf; fyhrhu tpOkpaq;fSk; milahsKk; vii) csr; r%f eyk;

1 1

gpw;NrHf;if 1:

1. gq;Fgw;WdH tpguk; 1.1 cs;sf mikr;ruit epHthf FO rhHghf gpd;tUk; mikr;Rf;fSk; jpizf;fsq;fSk; gpuepjpj;Jtg;gLj;jpd. Gj;j rhrd kw;Wk; kj mYty;fs; mikr;R rpWtH mgptpUj;jp kw;Wk; kfspH tptfhu mikr;R fyhr;rhu mYty;fs; mikr;R ghJfhg;G kw;Wk; efu mgptpUj;jp mikr;R mdHj;j Kfhikj;Jt mikr;R nghUshjhu mgptpUj;jp mikr;R fy;tp mikr;R #oypay; mikr;R ntsptptfhu mikr;R caHfy;tp mikr;R ePjp mikr;R jfty; kw;Wk; Clfj;Jiw mikr;R Njrpa kuGhpikfs; mikr;R Njrpa nkhopfs; kw;Wk; r%f xUikg;ghl;L mikr;R nghJ eph;thf kw;Wk; cs;ehl;L mYty;fs; mikr;R khfhz rigfs; kw;Wk; cs;@uhl;rp mikr;R GdHtho;T kw;Wk; rpiwr;rhiy mYty;fs; mikr;R kPs;FbNaw;w mikr;R r%f Nritfs; mikr;R tpisahl;Lj;Jiw mikr;R ghuk;ghpa njhopy;Jiw kw;Wk; rpWifj;njhopy; mgptpUj;jp mikr;R ,isQH tptfhu kw;Wk; jpwd; mgptpUj;jp mikr;R rl;l cjtpfs; Mizf;FO

1.2 epGzH FO fyhepjp. re;jpuuj;jpd gz;lhu fyhepjp. n[`hd; ngNuuh fyhepjp. FkhH &grpq;f fyhepjp. ikf;fy; ngHzhd;Nlh fyhepjp. %f;ifah fyhepjp. ee;jFkhH fyhepjp. Rkdrpwp ypadNf fyhepjp. FKJ FRk; Fkhu fyhepjp. mDUj;j g];ehaf;f jpU. V.vr;.Gd;ajpyf;f jpU. V.vk;.rp.A.mNgNfhd; jpU. V.A.re;jpurpwp jpU. mnyf;]; rGje;jphp jpU. mNrhf;f N`uj; jpU. gP. ];fe;jFkhH jpU. rp.nlhltj;j jpU. D.I.G. tPurpq;f jpU. jk;kpf;fh kypanfhl jpU. bye;j tpj;jhdNf jpU. <.vk;.A.v];.gp.Vfehaf;f jpU. [p.tp.b. jpyfrpwp jpU. vr;.vk;.fg;gH jpU. N[h tpy;ypak; jpU. Nf. nrhf;fehjd; jpU. Nf.[p. rhf;fpa ehzhaf;fhu jpU. yypj; mNgrpq;f jpU. yady; fkNf jpU. vr;.vk;. etuj;d gz;lhu jpU. yady; tPuNfhd; jpU. mj;JNfhus jpU. vk;.uhN[e;jpud; jpU. kNfe;jpu mhpr;re;jpu jpU. etuj;d N`dehaf;f jpU. epky; b rpy;th jpU. gp.Njtuh[; jpU. gp.gp.rptgpufhrk; jpU. gpughj; Fkhu jpU. MH. eluh[h jpU. v];.fNze;jpud; jpU. v];.rj;jpauh[; jpU. v];.rptFUehjd; jpU. rq;f[a ehzaf;fhu jpU. ruj; Kdrpq;f jpU. Rkpj; mNgNfhd; 34

jpU. RNue;jpu rp Gsj;rpq;fs jpU. tP. ge;Jy ehzaf;fhu jpU. lgps;A.vk;.tPuNrfu jpU. lgps;A.gp.uj;dghy jpUkjp. jahdp gdhnfhl jpUkjp. jpD~h tpf;fpukNrfu jpUkjp. Jy;rp b rpy;th jpUkjp. rNuh[h rptr;re;jpud; jpUkjp. rNuh jpUg;gjp jpUkjp. rhe;jp rr;rpjhde;jk; jpU. <.V. ee;jNrd jpU. rk;gj; Mhpauj;d tz. A.Qhduj;jpd NjuH

1.3 khfhz kl;lj;jpyhd gq;Fgw;WdHfs;: ,f;fye;Jiuahly; gpd;tUk; gq;Fgw;Wdh;fs; cs;slq;fyhf nraykHthdJ 9 khfhzq;fspYs;s 12 khtl;lq;fspd; 25 gpuNjr nrayfq;fspy; eilngw;wd. • • • • • • • • • • • • • •

gpuNjr nrayhsh; fpuhk Nrtfh; rKh;j;jp cj;jpNahfj;jh; nghJ Rfhjhu ghpNrhjfh; kfsph; tptfhu cj;jpNahfj;jh; Gj;jrhrd mYty;fs; cj;jpNahfj;jh; r%f mgptpUj;jp cj;jpNahfj;jh; njhif kjpg;gPl;L Gs;sptpgu cj;jpNahfj;jh; r%f Nritfs; mgptpUj;jp cj;jpNahfj;jh; r%f Nritfs; cj;jpNahfj;jh; Njhl;l mgptpUj;jp cj;jpNahfj;jh; Rfhjhu cj;jpNahfj;jh; Njrpa xUikg;ghl;L Nkk;ghl;L cjtpahsh; Njrpa xUikg;ghl;L Nkk;ghl;L ,izg;ghsh;fs;/cjTdh;fs;

1.3.1 ,f;fye;Jiuahly; nraykHthdJ gpd;tUk; gpuNjrq;fspy; eilngw;wJ.

khfhzk;

khtl;lk;

gpuNjr nrayfk;

tl khfhzk;

aho;g;ghzk;

rz;bypg;gha; rq;fhid

kd;dhh;

khe;ij Nkw;F kL JZf;fha; Xl;L Rl;lhd;

Ky;iyj; jPT tlNky; khfhzk;

Gj;jsk; FUzhfy;

Gj;jsk; Fspahg;gpl;ba gpq;fpupa

tlkj;jpa khfhzk;

mDuhjGuk;

,g;nghyfk uk;Ngth jpk;Gyhfy ntypfe;j

nghyd;dWt fpof;F khfhzk;

jpUNfhzkiy

jk;gyfhkk; %Jhh;

kj;jpa khfhzk;

fz;b

njy;Njhl;l Fz;lrhiy

Nky;khfhzk;

fk;g`h

njhk;Ng fl;lhd

njd;khfhzk;

khj;jiw

rg;u`Kt

,uj;jpdGup

`f;kd Kyj;jpahd nfhlf;fnty ,k;Gy;Ng mafk

Cth

nkhdwhfiy

nrtdfy kLy;y

tpkh;rfh;fs;

2.1 khz;G kpF mikr;rh; thRNjt ehzaf;fhu- Njrpa xUikg;ghl;L mikr;R

nkhopfs; kw;Wk; r%f

jpUkjp. ky;fhe;jp tpf;fpukrpq;f – nrayhsh; jpU. v];.gh];fud;- Nkyjpf nrayhsh; (r%f xUikg;ghL) jpU. v];.vy;.vk;.`]Pk; - rpNu~;l cjtp nrayhsh; (r%f xUikg;ghL) jpU. V.epf;fy];gps;is - rpNu~;l cjtp nrayhsh; (r%f xUikg;ghL) jpU. NI.a+.Nf.njhld;nty-

rpNu~;l cjtpr; nrayhshh; (eph;thfk;)

jpUkjp. fpU];ztjdh - cjtpr; nrayhsh; (r%f xUikg;ghL) jpU. Rgh]; ehzaf;fhu – cjtpr; nrayhsh; - (nkhopfs; gphpT) jpU. rq;;f[a ehzaf;fhu- Njrpa nkhopfs; mikr;rhpd; MNyhrfh; jpU. NI.rp. uNzGu- jiyth; murfUk nkhopfs; jpizf;fsk; jpU. epky; uztf;f – jiyth; murfUk nkhopfs; Mizf;FO jpUkjp. rPjh tpjhdhr;rp –Njrpa nkhopf;fy;tp kw;Wk; jpUkjp. juq;fh b rpy;th – ePjp epahaj;ij

gapw;rp epWtdk;

rkkhf mZFk; fUj;jpl;lk; UNDP

jpUkjp. kh]h gz;lhu- Njrpa xUikg;ghl;L Nkk;ghl;L cjtpahsH jpUkjp.brhe;jp vf;fehaf;f – Njrpa xUikg;ghl;L Nkk;ghl;L cjtpahsH jpUkjp. ehkyp tPuf;Nfhd; - Muha;r;rp cjtpahsh; nry;tp.rj;Jupf;fh rkutPu – mgptpUj;jp cjtpahsh; jpU. fahd; Kdrpq;f - Njrpa xUikg;ghl;L Nkk;ghl;L cjtpahsH jpUkjp. tpIpj;jh uQ;rdp gPup]; - Njrpa xUikg;ghl;L xUq;fpizg;ghsH

2.2 GIZ-FLICT – N[Hkd; mgptpUj;jp $l;LwT epWtdk; –r%f xUikg;ghL kw;Wk; epiykhw;w Kd;ndLg;GfSf;F trjpaspj;jy; jpU. nlhk; md;Nrhu;f;. rpNu~;l MNyhrfu; GIZ-FLICT nry;tp. nydh Nfhr;> MNyhrfu;> GIZ-FLICT jpU. epNuhrdh rkpe;j> nraw;wpl;l mjpfhup> GIZ-FLICT nry;tp. mUj;uh uh[rpq;fk;> nraw;wpl;l cjtpahsH> GIZ-FLICT nry;tp. Jd;[h g;nul;[;> jpwik epthuz jiyikafk; kw;Wk; mikjp> GIZ nry;tp. nlhNunja uprH];tpfp> MNyhrfH> r%f ghJfhg;Gg;gpupT> GIZ nry;tp. Athd; nlg;yd;> nraw;wpl;l KfhikahsH> r%f ghJfhg;G gpupT GIZ

2.3 ntspthhpahf jpUkjp. fkypdp b rpy;th> ePjpaikr;rpd; nrayhsH jpU. tp[aul;d – jiyth; rl;l cjtp Mizf;FO fyhepjp. rkd; nfypfk – nfhs;if Ma;TfSf;fhd epWtdk; nry;tp. bYf;rp nghd;Nrfh fyhepjp. mdpyh la]; gz;lhuehaf;f jpUkjp. rpwpahdp uh[gf;~ - kdpj chpikfs; Mizf;FO jpUkjp. n[rpkh ,];khapy; jpUkjp. rkpyh jYtj;ij jpUkjp. jkhurp tpf;fpukehaf;f - rl;l cjtp Mizf;FO jpUkjp. ypye;jp Fkhhp> rl;l cjtp Mizf;FO jpUkjp. juq;fh b rpy;th –ePjp epahaj;ij jpU. rp.vr;. mj;jgj;J - ePjp epahaj;ij

rkkhf mZFk; fUj;jpl;lk; UNDP

jpU. it.V.b.v];.Nf. tpf;fpukehaf;f

3.nfhs;if tFg;ghf;fg; gphpT: GIZ-FLICT kw;Wk; MNLSI jpUkjp. jahdp gdhnfhl> njhopEl;g

MNyhrfH> GIZ-FLICT/ Njrpa nray;Kiw

Kfhikahsh; jpUkjp. bDrh tpf;fpukNrfu> cjtp nray;Kiw Kfhikahsh; jpUkjp. tpe;jpah Gj;gpl;ba> cjtp nray;Kiw Kfhikahsh; jpUkjp. Rg;gpg;gp [atHj;jd> cjtp nray;Kiw Kfhikahsh;

National Policy Framework for Social Integration

Civilization was founded on education and ethics enlightening cultures, knowledge systems and the progress of human history. The empowerment of peoples created access to opportunities, to pave the way for new beginnings and positive social changes. Differences are inherent to human nature, enriching societies. It is important to embrace and respect diversity as integral to social development by inspiring transformation. Insular mentalities hinder forward progress. Understanding fosters harmonious coexistence that celebrates differences. A heart-felt sense of belonging is bound to mutual-respect and collective responsibility, irrespective of beliefs, gender, age or ability. It enriches our culture and shared heritage. The beauty of diversity, equality and inclusion strengthen societyâ&#x20AC;&#x2122;s capacities, playing a vital role in the progress of a nation. Our hearts and minds must be open to nurturing a society for all that ensures Access for Everyone. Diversity demands social integration. The time is now.

Access for Everyone

iÂ Â

Acronyms and Abbreviations BRC CWS EP ESCP FGD FLICT GIZ IMSC HSZ LLRC MNLSI NAPPPHR NILET NIPA NIPS NPFSI OLC OLD UN UNDP

Bilingual Relief Counter Conversational Working Session Expert Panel A Comprehensive Framework of Action on Education for Social Cohesion and Peace Focus Group Discussions Facilitating Initiatives for Social Cohesion and Transformation Deutsche Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit Inter-Ministerial Steering Committee High Security Zone Lessons Learnt and Reconciliation Commission Ministry of National Languages and Social Integration National Action Plan for the Protection and Promotion of Human Rights National Institute of Language Education Training National Integration Promotion Assistant National Integration Promotion Coordinator/Sahayaka National Policy Framework for Social Integration Official Languages Commission Official Languages Department United Nations United Nations Development Programme

Message from Honourable Minister Vasudeva Nanayakkara, Ministry of National Languages and Social Integration The Ministry of National Languages and Social Integration (MNLSI) was founded under the guidance of His Excellency, President Mahinda Rajapaksa in order to renew and strengthen the Sri Lankan government’s commitment to achieving social cohesion. The MNLSI is mandated to formulate policies, and conduct activities and programmes as a part of fostering social integration. The MNLSI initiated the formulation process of the National Policy Framework for Social Integration (NPFSI) in fulfilment of this significant mandate. A broad-based consultation process that incorporated voices and thoughts from Sri Lankans across the island enriched this effort greatly. As a matter of priority, the NPFSI will be followed by a comprehensive policy and an action plan to steer Sri Lanka’s process of social integration. Particular efforts will be made to popularise the importance of access and accord special focus to mainstreaming vulnerable groups and mobilise language links and mass media as drivers for positive change. It is important that this task of building an informed and integrated Sri Lankan Society requires a conscious and concerted efforts, and strong, proactive collaboration among state and civil society partners. The NPFSI is a stepping stone towards promoting the potential of existing institutions and policies to embark on the principles of social integration and motivating a social movement for a cohesive Sri Lanka founded on inclusion, participation, equality and a sense of belonging based on understanding and mutual respect. Sri Lanka’s diversity demands a conscious effort towards social integration: the responsibility of upholding the pillars of ethics, education and empowerment; and to be pursued by all Sri Lankan people. We all bear equal responsibility in ensuring that we all live up to the constitution’s promise of inclusivity and equality. A collective commitment is integral to empowering those who have been marginalised and excluded. I wish to take this opportunity to express my gratitude to H. E. President Mahinda Rajapaksa for his guiding vision for a harmonious and prosperous Sri Lanka and establishing the MNLSI to fulfil a momentous mandate. Furthermore, I wish to convey my sincerest thanks to the Secretary Mrs. Malkanthi Wickramasinghe, the officials of the MNLSI for their commitment to fulfilling this mandate and GIZ-FLICT, on behalf of the Government of Germany for its generous technical and financial assistance to the formulation process and the implementation of activities at district level. I wish to express my appreciation to the Technical Advisor/National Process Manager Ms. Dayani Panagoda and her team for their valuable contribution to the formulation process. Let us join hands to embrace the vision of Access for Everyone to achieve a society for all and of all.

iii

Message from Mrs. Malkanthi Wickramasinghe, Secretary to the Ministry of National Languages and Social Integration Social integration is nurtured by a collective commitment to equality and responsibility alongside the promotion of inclusion and understanding. The National Policy Framework for Social Integration has been formulated with the vision of safeguarding fundamental and human rights and promoting social and legal protection, and, fostering cohesion, harmony and inclusion through the assurance of socio-economic wellbeing and social justice. The Ministry of National Languages and Social Integration (MNLSI), in collaboration with the GIZ- FLICT (Facilitating Initiatives for Social Cohesion and Transformation) have engaged in the formulation of a National Policy Framework for Social Integration (NPFSI). The NPFSI highlights the significance of the rights and responsibilities of individuals and the duties of the state towards the process of social integration, in an inclusive and participatory manner. The formulation process of the NPFSI was broad-based and consultative, guided by an Inter-Ministerial Steering Committee comprising of representatives from 23 Ministries and Departments to ensure a broad policy-mix, and an Expert Panel comprising of distinguished individuals from all sectors. The formulation process was further reinforced by the participation of diverse state and civil society stakeholders at district, provincial and national level through Conversational Working Sessions and Focus Groups Discussions, ensuring that the NPFSI is demand-driven and addresses prevailing needs and challenges. It is essential that the recommendations of the NPFSI are promptly addressed through a comprehensive policy and an action plan engaging with all stakeholders and encourage inclusion and conscious participation at all levels. The NPFSI is a roadmap for the process of social integration and ultimately achieving social cohesion in Sri Lanka. All stakeholders of the formulation process must firmly uphold same as the guiding principles and actively engage in its implementation. This process will be unified under the theme of Access for Everyone to popularise and create awareness among all citizens and encourage ownership of the process of social integration. I wish to take this opportunity to thank Hon. Minister Vasudeva Nanayakkara for leading the MNLSI in fulfilling its mandate, all those officials and members of civil society who contributed in numerous ways to the formulation of the policy framework. Further, I wish to thank GIZ-FLICT for their generous technical and financial assistance on behalf of the Government of Germany, to the MNLSI in both the policy framework formulation process and other activities. Finally I would like to express my heartfelt thanks to the Technical Advisor/National Process Manager Ms. Dayani Panagoda who provided valuable technical inputs to the formulation process and to the officers of the Policy Formulation Unit for their commitment.

ivÂ Â

Message from Ms. Dayani Panagoda, Technical Advisor GIZ-FLICT and National Process Manager, Ministry of National Languages and Social Integration The Ministry of National Languages and Social Integration (MNLSI), in collaboration with GIZ-FLICT (Facilitating Initiatives for Social Cohesion and Transformation) undertook the task to formulate the National Policy Framework for Social Integration (NPFSI) at a time of great relevance to Sri Lanka. The NPFSI is founded on the rights-based approach, highlighting the significance of rights and responsibilities of individuals and the duties of the state to enhance inclusion and minimise marginalisation, as a means of developing local capacities and strengthening substantive freedoms. A collective commitment to its implementation was encouraged from the very inception of the formulation process, through the particular emphasis placed on continued, proactive participation and ensuring equality of access. Extensive consultations took place through Conversational Working Sessions (CWS) and discussions held across the island, with active participation and enthusiastic contributions from Government officials, Inter-Ministerial Steering Committee (IMSC) representatives, members of the Expert Panel (EP) and Civil Society. The diversity of this group of contributors is the foundation and forte of this document enriched with valuable local insights, fortifying the NPFSI as both a consultative and comprehensive homegrown response to local and national level needs for social integration. As such, the principles set forth by the NPFSI embody the shared aspirations of Sri Lankans for a cohesive Sri Lanka. I am honored to have been given the opportunity to provide my expertise as a technical advisor to this significant endeavor and am grateful for the support of the Honourable Minister Vasudeva Nanayakkara for his guidance and dedication to the process, and Mrs. Malkanthi Wickramasinghe and the staff of the MNLSI for their unwavering support. I also wish to thank all those who participated in the formulation process by sharing not simply their experiences and knowledge, but those who contributed their skills to reviewing and translating this document to ensure accessibility by all and reaffirming their commitment to social integration. Furthermore, I wish to express my earnest gratitude to Dr. Wilfried Liehr, Country Director of GIZ Sri Lanka, Thomas Ansorg, Senior Advisor to GIZ-FLICT for entrusting me with this task and their continuous support, my colleagues of the Social Integration Policy Formulation Unit and GIZFLICT. We remain committed to the compilation of a national policy and action plan to ensure the practicable implementation of the recommendations of the NPFSI. Hence, we call upon all Sri Lankans to fulfill their responsibilities as equal stakeholders and pledge a collective commitment to the success of Access for Everyone.

vÂ Â

Executive Summary The Ministry of National Languages and Social Integration initiated the National Policy Framework for Social Integration (NPFSI) to fulfil its mandate to formulate policies with reference to social integration. The objective of the NPFSI is to foster a shared national vision for a society for all, founded on Sri Lankan values, and belonging and equity. The NPFSI is guided by the rights-based approach, highlighting the significance of rights and responsibilities of rights-holders and duty-bearers to enhance social justice and inclusion. To this effect, the NPFSI is strengthened by the pillars of Ethics, Education and Empowerment, drawing on the elements of the social integration process: Access to Education, Access to Economic Activities and Employment, Access to Justice and Legal Resources, Access to a Safe and Secure Social Environment, Access to a Safe and Secure Physical Environment, Access to Political Participation, and Belonging and Responsibility. Furthermore, the policy framework accords special provisions to empower target categories excluded previously due to gender, age, physical and mental vulnerabilities, and social marginalisation. The NPFSI also identifies language links and socially responsible media as cross-cutting themes in its endeavours towards positive social change. The NPFSI emphasises the importance of participation and inclusion. These were essential in the broad-based and consultative formulation process guided by the MNLSI and the Inter-Ministerial Steering Committee to engage peoples at all levels from across the island as key stakeholders. This process calls for collective commitment and action from all stakeholders, and will continue to comprehensively engage them as rights-holders and dutybearers in the implementation. The Ministry of National Languages and Social Integration (MNLSI) was supported in this process by GIZ-FLICT (Facilitating Initiatives for Social Cohesion and Transformation) on behalf of the Government of Germany, as a bi-lateral partner in development cooperation with the Government of Sri Lanka.

viÂ Â

Contents: Executive Summary 1. Introduction 2. Objectives of the NPFSI 3. Rationale 4. Approach 5. Formulation Process 6. Policy Recommendations 6.1 Administrative and Political Arrangements 6.2 Roles and Responsibilities 6.3 Pillars 6.4 Key Elements of the Social Integration Process 6.4.1 Access to Education 6.4.2 Access to Economic Activities and Employment 6.4.3 Access to Justice and Legal Resources 6.4.4 Access to a Safe and Secure Social Environment 6.4.5 Access to a Safe and Secure Physical Environment 6.4.6 Access to Political Participation 6.4.7 Belonging and Responsibility 6.5 Target Categories 6.5.1 Gender 6.5.2 Age (Children, Youth and Elderly) 6.5.3 Physical and Mental Vulnerabilities 6.5.4 Social Marginalisation 6.6 Cross-cutting Themes 6.6.1 Language Links 6.6.2 A Socially Responsible Media 6.7 Monitoring and Evaluation

vi 1 1 2 2 3 6 6 7 7 7 7 8 9 10 11 11 12 12 12 13 14 14 15 15 16 16 17

7. Conclusion

Annexures 1. Concept and Definitions 2. Approach and Strategy 3. Summary of Findings

18 20 23

Appendix 1. List of Participants 2. Reviewers 3. Policy Formulation Unit References

30 34 35 36

vii

1. Introduction Social integration is nurtured by a collective commitment to equality and responsibility, essential to foster a society for all, founded on ethics, education and empowerment. Thus, social integration is a continuous process which requires a coordinated and contextualised policy-mix.

The Ministry of National Languages and Social Integration (MNLSI) has formulated, with due concern, this National Policy Framework for Social Integration (NPFSI) with a vision to: •

Safeguard fundamental and human rights and promote social and legal protection

•

Foster cohesion, harmony and inclusion through the assurance of socio-economic wellbeing and social justice

Mandate of the Ministry of National Languages and Social Integration •

Formulation of policies, programmes and projects with respect to National Languages and Social Integration.

•

Direction of the implementation of such policies, programmes and projects with a view to achieving the relevant national objectives within timelines agreed with the national planning authorities and within budgeted resources.

•

Matters relating to the formulation and implementation of National Languages Policy.

•

Social Integration and Ethnic Affairs.

2. The objectives of the NPFSI are: •

Define stakeholders and partners, roles and responsibilities, strategies, coordination and cooperation, interventions and recommendations,

•

Foster an informed and integrated society founded on the pillars of ethics, education and empowerment,

•

Guarantee social inclusion by strengthening the elements of the social integration process,

•

Ensure individual wellbeing and quality of life, facilitate upward mobility for all, and empower target categories as change makers,

•

Recognise the importance of language links and a socially responsible media as crosscutting themes in facilitating the social integration process,

•

Assure consistency in building and promoting trust to nurture a strong sense of belonging within the nation,

•

Support sustainability by comprehensively and continuously evaluating and monitoring progress periodically.

3. Rationale The NPFSI is a roadmap for the process of social integration in Sri Lanka. Social cohesion presupposes the inclusion of all citizens through equal opportunities and equal access to services such as, education, healthcare, employment, social protection and social services, judicial, economic, political and cultural activities etc. Thus, the process of social integration results in the minimisation and/or elimination of discrimination, inequalities, marginalisation, fragmentation or exclusion. The design and systematic implementation of this process paves the way for inclusion, equity, realising substantive freedoms and a sense of belonging. Achieving social cohesion is conditional on the access to resources and integral to the nation’s progress. 4. Approach The rights-based approach addresses the clearly-defined rights of individuals and duties of the state to enhance social justice and inclusion, in a manner that is intrinsic to Sri Lankan values, good governance and substantive freedoms. In order to maximise the efficiency and the effectiveness and impact of the NPFSI, strategies and interventions have been founded on the rights-based approach. The rights-based approach contributes to sustainable development, social justice and social cohesion through the following guiding principles: •

Upholding the rights and responsibilities of duty bearers and rights holders

•

An inclusive and participatory process with collective commitment to implementation

•

A home-grown and nationally-driven roadmap guided by constitutional provisions, other national policies, laws and international obligations

•

Successfully meeting targets and milestones as identified in the strategy 2

5. Formulation Process The formulation of the NPFSI officially commenced with the establishment of the Ministry of National Languages and Social Integration, with a mandate to formulate policies, programmes and projects in respect of social integration as listed in the Gazette Extraordinary of the Democratic Socialist Republic of Sri Lanka dated 22nd November 2010. The process adopted by the NPFSI is designed to consult and build consensus among different stakeholders at district, provincial and national levels, to create awareness at the very early stages of its formulation to develop a sense of collective ownership and commitment to its implementation. Thus, the formulation process is demand-driven, inclusive and participatory, with five key components, that is, the Expert Panel (EP), Inter-Ministerial Steering Committee (IMSC), Conversational Working Sessions (CWS), Focus Group Discussions (FGD) and Research. The members of the Expert Panel (EP)1 comprises of distinguished individuals with vast experience on the subject. The objective of convening the EP was to draw on diverse and wide-ranging expertise from varying backgrounds on the subject of social integration, and thereby, provide guidance for the policy formulation process. The EP will continue to review the implementation process. The Inter-Ministerial Steering Committee (IMSC)2 was established to ensure that policies relevant to social integration achieve the best policy mix. Furthermore, it would be beneficial if multiple initiatives, such as exchange programmes, collaborative interventions and policy reviews are carefully mapped and monitored to evaluate the effectiveness of strategies. Additionally, concerns and issues that arose at the CWS would be addressed effectively and efficiently in a holistic and coordinated manner. The IMSC will continue to meet during the implementation process and is comprised of representatives from 23 Ministries and Departments. Conversational Working Sessions (CWS) were held in districts that were selected by the MNLSI to reflect the areas in which it will target its efforts in 2012/13.

The CWS were

conducted at three Divisional Secretariats in Ratnapura, two Divisional Secretariats in Kandy, Jaffna, Matara, Anuradhapura, Gampaha, Mannar, Moneragala, Kurunegala, Trincomalee, Mullaitivu and Polonnaruwa from June 2011 to November 2011. The objective of the CWS 1 2

Refer Appendix 2 for complete list of contributors. Refer Appendix 2 for list of partner Ministries and Departments.

was to identify the vulnerable, marginalised, fragmented and excluded groups, and related issues. Furthermore, similar discussions were held and baseline studies were conducted in Ampara, Galle, Puttlam and Badulla at the District Secretariat level. These sessions were well-attended by the District Secretaries, Divisional Secretaries, Grama Niladaris, Samurdhi Officials, Public Health Inspectors, Womenâ&#x20AC;&#x2122;s Affairs Officers, Buddha Sasana Affairs Officer, Social Development Officers, Census and Statistics Officers, Social Services Officers and Plantation Development Officers etc. The research component includes a survey to identify the factors that lead to discrimination, disparities, inequalities, marginalisation, fragmentation and exclusion. The analysis of the survey findings will be used to identify issues relating to social integration, as a means of mapping-out immediate, medium-term and long-term interventions and ensuing monitoring and evaluation. Additionally, key documents that were considered when developing the NPFSI ranged from policies, policy proposals, legislation, research papers and commission reports, international documents, selected polices of other countries on social integration, UN documents, treaties, conventions and declarations. Special emphasis was also placed on submissions made at the Lessons Learnt and Reconciliation Commission (LLRC) hearings and the recommendations made in the final report published in November 2011.

4Â Â

S Social Integration Processs

Geender

ETHICS

A Age

Accesss to Econo omic Activitiees and Employyment

Physical and P m mental v vulnerabilities s

A Access to Ed ducation Belongging and Respon nsibility Social Cohesion

Access to Justicce and Legal Resources R

Access to Political Participation

Acccess to Safe and Seecure Physiccal E Environmen nt

Access to o Safe and Secure Social Enviro onment

Language Links and d a Socially Responsiblle Media

EM MPOWERM MENT

Figure 1. The e Social Integra ation Process

Social Marginalisatiion

EDUCATION

6. Policy Recommendations The recommendations of the NPFSI address the elements of the social integration process, target categories and cross-cutting themes, which are intrinsically linked and are integral to achieving social cohesion in Sri Lanka.

6.1 Administrative and Political Arrangements Identify and utilise administrative and political structures and mechanisms to facilitate the process of social integration. It is critical that officers in all ministries, government departments, provincial administration and local governing bodies are made aware of the objectives and strategies of the NPFSI, to achieve optimum results. Thus, the MNLSI will adopt a tiered strategy to promote social integration: Reserve and allocate significant resources to implement the policy recommendations of the NPFSI. The MNLSI will establish a structured policy dialogue in the national social integration agenda mandated with the task of revisiting and reviewing policies related to social integration issues on a routine basis and issuing recommendations for action. Adopt interim measures for affirmative action in the public service recruitment process in an effort to integrate disadvantaged and marginalised groups. Further, the MNLSI will prioritise trilingual proficiency within the public sector, and make available the necessary training courses and facilities upon recruitment, to advance the process. The MNLSI will continue the IMSC during the implementation process of the NPFSI, as a system of coordination and collaboration with ministries, departments, provincial administration and local governing bodies, among others, as a ‘sine qua non’ to achieving the targets in each of the tiers. Moreover, the MNLSI will recognise that the NPFSI evolves in tandem with other relevant policies and the IMSC will continue to function throughout the implementation process.

6.2 Roles and Responsibilities An Apex Body3 will be established to coordinate, mobilise and share resources, create networks and partnerships, monitor and evaluate progress, and explore and research potential opportunities for the effective and efficient implementation of the NPFSI. The MNLSI will formulate a manual of working definitions and guidelines, based on the pillars, elements of the social integration process, target categories and cross-cutting themes identified in the NPFSI, as an effective tool. 6.3 Pillars Ethics, Education and Empowerment strengthen an informed and integrated society. With this conviction, stakeholders shall embrace these as the Pillars of the social integration process.

Ethics

Education

Empowerment Figure 2. Pillars of Social Integration Process

6.4 Key Elements of the Social Integration Process The following have been identified as fundamental to achieving social cohesion: 6.4 1 Access to Education Education features as a pillar and key element in creating a social consciousness on the principles of the social integration process. To this effect, the MNLSI will work in collaboration with the Ministry of Education, Ministry of Higher Education and the Ministry of Youth Affairs and Skills Development to adopt a five-pronged strategy. The proposed Apex Body shall take the necessary steps to guarantee the right to education, being

See Annex 2.2 Administrative Structures and Political Arrangements

proactively mindful of and cautious against any marginalisation, particularly on the grounds of socio-economic disparities, ethnicity or religion throughout the education process; Firstly, emphasis will be accorded to structures, systems and access to formal, non-formal and informal education, catch-up education and vocational training (infrastructure, reviewing guidelines for school entrance, standardisations, every child back-to-school policy, etc.). Special focus will be placed on pre-school education as a foundation to the formal education process. Secondly, the effectiveness of existing national policies on education will be appraised: A Comprehensive Framework of Actions on Education for Social Cohesion and Peace (ESCP) (2008), and facilitate the implementation of the National Educational Action Plan for Peace and Sustainable Development (2012). Special emphasis will be placed on the mode of delivery of learning, the medium of instruction on offer, and schooling experience in a cohesive environment. The above ministries, in collaboration with the relevant authorities, organisations and institutes, shall make necessary changes and amendments through the proposed Apex Body. Thirdly, the school curriculum shall promote social cohesion: by making available the learning of a second national language, English as a link language, comparative learning of religions, ethics, civic and human values. Fourthly, teaching techniques and the syllabi shall reflect and value diversity and unity, and strengthen capacities for interaction and integration through core-curricular and extracurricular activities. The MNLSI will conduct special awareness programmes on the principles of social integration for school principals, teachers, and non-academic staff. Fifthly, in order to overcome administrative and structural difficulties, mechanisms will be developed through consensus built by the proposed Apex Body.

6.4.2 Access to Economic Activities and Employment The proposed Apex Body shall identify and recognise the socio-economic goals set by multiple stakeholders, and direct them to achieve those goals in line with the objectives of the NPFSI. A multi-stakeholder partnership, including the state and private sectors, will explore research and identify the issues that need to be addressed. This body shall then recommend strategies and prepare a practicable plan of action for socio-economic integration. 8Â Â

Enhance fair and equitable access to social services and benefits, acknowledging its critical interaction with all other elements of social integration particularly those dealing with attitudinal change. Additionally, promote localised solutions responsive to particularities arising from geographical contexts. Strengthen existing social protection and livelihood development programmes towards equitable access to resources and benefits for marginalised and vulnerable groups. Furthermore, particular focus will be accorded to promoting awareness on diversifying employment and livelihood opportunities, capacity-development through skills-training for livelihoods, entrepreneurial networking, market-development, personal finance-management and risk-management. Information will be made available in the national languages and link language on regulations regarding market access opportunities and transparency in market-related procedures. Secure the informal labour markets to be effective and efficient through mechanisms for dispute management, fair treatment and parity of status with the state and private sectors, by making available insurance schemes. The proposed Apex Body shall review existing mechanisms and, if need be, establish new instruments to provide for income security, job security and examine issues of out-ofemployment in old age, in order to assure equal access to social protection. Where relevant, this will be achieved through the reforming of administration regulations, capacity development and awareness on the aforementioned aspects. The proposed Apex Body shall establish a robust mechanism to manage complaints and concerns relating to socio-economic exclusion through Divisional Secretariats and ensure that relevant information will be duly communicated and redressed.

6.4.3 Access to Justice and Legal Resources Justice is contingent on rule of law. Equally, it is essential that awareness on rights and responsibilities is created among all stakeholders. This will be carried out with the aim of securing the implementation of the NPFSI towards reconciliation and achieving social justice. Guarantee the political rights and the freedom of association, movement and information to all citizens. 9Â Â

Promote effective and efficient administration of criminal justice through the support and partnership of related institutions, such as the Attorney General’s Department and the Government Analyst’s Department. Strengthen and improve access to Alternative Dispute Resolution methods, such as mediation and arbitration to eliminate law delays, in collaboration with the Ministry of Justice. Reinforce proactive measures to install or enhance structures, reforms and instruments, specifically responsive to law delays and the needs of vulnerable and socially-excluded groups in legal processes. The MNLSI will work in collaboration with the Ministry of Justice, Ministry of Public Administration and Home Affairs and Ministry of Defence and Urban Development to ensure equal access to justice for marginalised groups, by providing legal aid and basic legal documentation. 6.4.4 Access to a Safe and Secure Social Environment The MNLSI will promote sensitisation of police personnel on the concepts and issues of social integration set forth by the NPFSI, and strengthen their role in facilitating community policing. Engage in multiple national agenda on eradicating violence, crime and corruption. Make available the necessary resources to strengthen, and where necessary, establish rehabilitation centres for women and children, who are victims of violence, trafficking and other crimes. Mobilise the necessary resources and services to socio-economically integrate rehabilitees, returnees, war widows, ex-military personnel, military personnel with disabilities, and differently-abled persons and thus minimise marginalisation and exclusion. The MNLSI will, in collaboration with the Ministry of Defence and Urban Development, explore the potential for establishing an institutional body for civil affairs, a desk for women and children at all police stations, in line with the objectives of the NPFSI to act preemptively. The MNLSI will, in collaboration with the Ministry of Social Services, promote a culture of counselling and care-giving for individuals, who are in such need. 10

6.4.5 Access to a Safe and Secure Physical Environment Strengthen well-coordinated efforts between local governance mechanisms and communities to ensure redress without exclusion in situations of disaster (natural and man-made). The support apparatus in operation will be sensitive to potential exclusion and marginalisation in the disaster management process. Post-disaster relief measures will accord focus to reviving income activities and reissuing lost documentation etc. in a non-discriminatory manner in compliance with the constitutional provisions.

Actively work towards ensuring safer living environments for people as a basic human right. This shall be achieved through the provision of safe drinking water, health and sanitation facilities, infrastructure and geographically-suitable locations for housing. Ensure the rights of those involved in traditional livelihood activities against exploitation in a fair and just manner, by setting up competitive state-sponsored market mechanisms to secure livelihoods.

The proposed Apex Body shall explore and research scope for local communities’ access rights and engaging indigenous knowledge within development activities. Further, the proposed Apex Body shall revisit the policies on land use for domestic, agricultural, industrial or other services to minimise deforestation, and protect the environment.

6.4.6 Access to Political Participation Promote a political culture that nurtures social cohesion through participatory democracy. Strengthen participatory decision-making and encourage youth and women’s participation at all levels of the political system to complete the democratisation process. Ensure transparency in political procedures and enforce regulations relating to the appointment, conduct and expenditure of public officials and people’s representatives. Recognise the need for raising awareness amongst politicians on the notion of social integration to become responsible stakeholders in the process to achieve social cohesion. To this effect, the MNLSI will popularise the NPFSI among political society. The MNLSI will spearhead the ‘National Social Integration Week’ as an annual event for celebrating unity in diversity as a means for manifesting collaborative political will. 11

6.4.7 Belonging and Responsibility Foster attitudinal changes and a sense of civic responsibility among stakeholders through awareness programmes, supportive legislations and institutional structures, which promote values of social integration. All concerned (state, society and individuals) are called upon to nurture Sri Lankan values and identity, respect for one another and the protection of the environment, and a sense of Sri Lankan patriotism and belonging, as essential conditions of social integration. Furthermore, all stakeholders shall remain conscious of the importance of a concerted and collective effort to be made to mainstream those who have been marginalised as a result of the conflict and foster an inclusive and shared national vision. Recognise the critical and potentially positive role that the media can play as a driver for attitudinal changes with regard to civic participation. The MNLSI will conduct island-wide awareness programmes for selected groups on rights and responsibilities, the concepts of social integration and skills for social interaction. The MNLSI will liaise with available networks and resources towards this. 6.5 Target Categories The NPFSI accords special reference to identified categories on account of their particular vulnerabilities. 6.5.1 Gender The MNLSI will work in collaboration with the Ministry of Child Development and Womenâ&#x20AC;&#x2122;s Affairs to create awareness on rights and state obligations with regard to genderrelated social integration issues. The MNLSI will fully cooperate in the implementation of the provisions of the National Action Plan for the Protection and Promotion of Human Rights (NAPPPHR) and the recommendations made by the LLRC. The proposed Apex Body shall prepare guiding principles for the formulation of policies, the conditions for the implementation of programmes and the identification of indicators for monitoring and evaluation purposes. Furthermore, necessary changes to existing policies to ensure social integration needs will be explored.

12Â Â

Accord particular focus to issues facing the girl child. The MNLSI, in collaboration with the Ministry of Child Development and Women’s Affairs, will create awareness in communities on laws relating to age, and consent to marriage and sex in an effort to minimise exploitation and marginalisation. The proposed Apex Body shall explore and research prevailing issues of forced and under-aged marriages and recommend a course of action. Ensure gender equality by providing equal opportunity to decision-making positions at all levels (public, private, estate and informal sectors), and in education, livelihoods and entrepreneurship. Take necessary steps to intervene in the areas of loan facilities, land rights and inheritance, legal aid and legal documentation for war-affected persons, war widows, female-headed households and rehabilitees etc. Liaise with women’s and other organisations, prioritising those with strong links to marginalised sections of society and those with broad-based networks to foster social cohesion, with special emphasis on programmes for counselling. Strengthen the available assistance mechanisms for empowerment and inclusion of those affected by harassment, abuse and violence (physical, sexual and psychological). The MNLSI will, in collaboration with the Ministry of Child Development and Women’s Affairs, examine possibilities to influence political processes to include women in proportionate numbers, to complete the democratisation process. 6.5.2 Age (Children, Youth, and Elderly) Encourage initiatives to promote social integration programmes aimed at children, particularly children from peripheral and marginalised communities, and children in vulnerable circumstances, such as those with disabilities (mental and physical), children of migrant mothers, children affected by the conflict and natural disasters, street children, abused and abandoned children and children at welfare homes. Support volunteerism and activism among youth to generate a sense of belonging, and responsibility to their family, society and the country at large. Empower youth societies as a driving force within civil society. The MNLSI will actively engage with youth through Language Societies, particularly those marginalised from the formal education system. 13

The proposed Apex Body shall conduct an institutional analysis on the progress and needs of youth rehabilitees and children affected by the conflict in the social integration process. Moreover, the proposed body shall assess the urban migration of unskilled youth, assist them to secure employment by setting up counselling centres, and adopt remedial action. The MNLSI will, in collaboration with the Ministry of Child Development and Womenâ&#x20AC;&#x2122;s Affairs and the Ministry of Youth Affairs and Skills Development, launch an awareness campaign targeting youth on rights and responsibilities and specific youth-related issues such as, sexual health, substance abuse, technology abuse etc. The proposed Apex Body, in collaboration with the Ministry of Social Services and the National Secretariat for Elders, shall review existing policies and activities to face the challenges cause by a growing aging population. Special focus will be accorded to regulating interventions where support systems are inadequate or absent. The proposed Apex Body shall explore the experiences of and potential for engaging vulnerable sections of the population in the social integration process. 6.5.3 Physical and Mental Vulnerabilities Differently-abled persons are subject to a greater degree of marginalisation owing to inadequate support systems, and their rights are hindered by poor access to buildings, transport, livelihoods and opportunities to employment, healthcare, and education. Revisit and amend existing policies, resource allocations and accessibility to services and accommodate particular provisions for the special needs of physically and mentally vulnerable persons in policy formulation and implementation processes. The MNLSI will liaise with institutions established under the National Policy for Disability in Sri Lanka (2003), Act No 28 of 1996, in promoting its objectives, including enhancing participation in recreational and cultural activities. The MNLSI, in collaboration with the Ministry of Social Services, will create awareness and foster understanding on the particular concerns, needs and strengths of differently-abled persons within society. 6.5.4 Social Marginalisation Communities that are small in number or are socially and geographically excluded require special provisions to enhance their functional capabilities. These socially marginalised groups 14Â Â

include plantation sector residents, refugees returning from India, internally displaced persons and other peoples such as the Adivasi, Ahikuntaka, Kaffir etc. Furthermore, it is important to acknowledge that social marginalisation is inextricably linked to economic disparities and are in need of adequate resources for their upliftment. The proposed Apex Body shall conduct an institutional analysis to identify the specific gaps in the provision of resources and services to socially-marginalised persons and make recommendations. The MNLSI will enhance its programmes to cover the entire island, in issuing basic legal documents and create awareness on the importance of the registration of birth, death and marriage in accessing rights and fulfilling responsibilities. The components and criteria in the registration of births will be reviewed. Promote awareness on maternal health, child nutrition and reproductive health targeted towards the specific needs and concerns of socially-marginalised groups. The MNLSI will, through its Bilingual Relief Counters (BRC), assist in the access to services at Divisional Secretariat level and encourage the formation of Languages Societies in an effort to promote wider interaction. 6.6 Cross-cutting Themes 6.6.1 Language Links The MNLSI will promote the need for allocation of resources through the Treasury for the implementation of the Official Languages Policy. It will further proactively ensure that translations and interpretations in national languages will be effected at all times in public institutions. Public officials will be given more opportunities to learn the second national language and their training will be made more comprehensive. The MNLSI will continue to work towards its target of ensuring that public officers assigned to all Divisional Secretariats achieve proficiency in both official languages. The MNSLI will take continuous, concerted action to catalyze the efficiency and effectiveness of the National Institute of Language Education Training (NILET). The MNSLI will simultaneously strengthen the services rendered by the Official Languages Commission (OLC) and the Official Languages Department (OLD) for addressing immediate and longterm needs, through a roadmap for implementation. 15Â Â

The MNLSI will support training/degree programmes on translation and interpretation in national, link and international languages. Criteria for national awards, such as productivity, services, creativity etc. should be based on the principles of social integration and the Official Languages Policy. The MNLSI will design a horizontal result-based management and accountability framework for the sustainable implementation of the Official Languages Policy through the creation of bilingual posts and counters at public service points. 6.6.2 A Socially Responsible Media All stakeholders should work hand-in-hand with the media to promote its role as a catalyst for positive change.

The MNLSI will work together with the Ministry of Mass Media and Information, Sri Lanka Press Institute, Management of Media Institutions and other related institutions, to review and, if necessary, amend the existing media policy to incorporate values of social integration, towards strengthening an independent and responsible media. The media should be selfregulated by a code of ethics to guarantee that the values of social integration inform responsible journalism. The MNLSI will engage in the capacity development of media personnel, by designing and implementing a training module, which will encompass the use of social media and networking tools, guidance to the nuances of linguistic and semantic usage of terminology, and the importance of ethical responsibilities. 6.7 Monitoring and Evaluation The MNLSI will monitor progress made in the identified key elements of social integration process and evaluate changes to key development indicators for each of the elements. The MNLSI will monitor and evaluate progress at three levels for each identified element, by comparing indicators on an aggregated and disaggregated basis for each district, in relation to the overall average for the country, and other districts. The MNLSI will formulate an action plan in consultation with all stakeholders for the effective implementation of the NPFSI.

16Â Â

7. Conclusion The NPFSI is a step towards achieving social cohesion in Sri Lanka. The social integration process outlined in this framework, calls for inclusion, participation, equality and a sense of belonging, based on understanding and mutual respect. As addressed in the Elements of the Social Integration Process, resources must be mobilised and distributed in an equitable and inclusive manner. The identified target categories must be empowered to realise their substantive freedoms, fulfil their responsibilities and become change makers. Language links must be strengthened and a socially responsible media must be encouraged to instrument positive social change. Ethics, Education and Empowerment are central to creating an informed and integrated society for all. The policy recommendations will be incorporated into a policy and national action plan. This requires that all rights-holders and duty-bearers consciously embrace the social integration process with conviction, as a collective commitment to promote inclusion and strive towards equality. To this effect a new social consciousness must be nurtured to mobilise a social movement committed to a shared national vision for cohesion.

17Â Â

Annexure 1: Concept and Definitions 1.1 Concept The concept of social integration adopted in this framework was set out at the 1995 Copenhagen Conference on Social Development:

“…the process fostering societies that are stable, safe and just and that are based on the promotion and protection of all human rights, as well as the non-discrimination, tolerance, respect for diversity, equality of opportunity, solidarity, security and participation of all people, including disadvantaged and vulnerable groups and person.” (Copenhagen Declaration on Social Development, Commitment 4 - 1995)

This definition illustrates the inclusive character that is required in a process mandated to achieve social integration, when identifying issues which cause disintegration in the first instance. It is implicit that social problems are manifestations of social demobilisation. It occurs where a person’s rights and access to services (state’s duties) and fundamental freedoms are denied, or when individuals do not meet their social responsibilities. The four basic standards that can be drawn from the above are: 1. Respecting all human rights and fundamental freedom, 2. Nurturing of unity in cultural, religious and ethnic diversity, 3. Realising social justice by enshrining the rights of vulnerable and marginalised groups, 4. Ensuring democratic participation and the rule of law.

Based on the above definition, the NPFSI identifies elements, target categories and crosscutting themes for policy recommendations. The pillars of Ethics, Education and Empowerment epitomise positive social transformation, where individuals fully realise their substantive freedom founded on human values and civic responsibilities, to achieve social cohesion.

1.2 Definitions: DUTY BEARERS: in the first instance, these are persons responsible for the delivery of services in the guaranteeing of rights and secondly, they are expected to fulfill their responsibility to access rights and act with respect. FUNCTIONAL CAPABILITIES/SUBSTANTIVE FREEDOMS: the widening of choices, freedoms and opportunities to engage in and value social interactions, economic transactions and civic participation to realise individual potential. MARGINALISATION: the state of relegating/discriminating certain individuals or groups in society to a marginal state, based on various conditions and/or assumptions. MULTI-STAKEHOLDER PARTNERSHIP: strategic alliances between government, business and civil society. RIGHTS HOLDERS: all possess rights as enshrined in the Constitution of Sri Lanka. SEPARATION: the conditions within which communities or groups within a society are polarised and exist independently of each other. SOCIAL COEXISTENCE: the state of living together and respecting differences with some shared norms and values. SOCIAL COHESION: the bonds that hold people together in a society. SOCIAL EXCLUSION: the state of multi-dimensional and progression failure to guarantee the rights of certain individuals or groups in society, based on socio-economic and political history and cultural practices. SOCIAL HARMONY: peaceful interaction among members of social groups. SOCIAL INCLUSION: the process of ensuring equal opportunities for all, regardless of background, social divisions and fault-lines, to achieve the fullest potential of the individual and community. Such efforts include policies, actions and other institutional arrangements that promote equal access to services and resources, citizen’s participation in decisionmaking processes, including civic, social, economic and political activities. SOCIAL JUSTICE: social institutions and arrangements which emphasise the solidarity, equality and value for the rights and dignity of all. Distribution of resources is based on impartiality, equality of opportunity, and due process, with consideration for equitable outcomes. SOCIAL MARGINALISATION: the state of social exclusion, despite full participation and success in the economic mainstream.

Annexure 2: Approach and Strategy In order to maximise the efficiency and impact of the NPFSI, the strategies and interventions founded on the rights-based approach should be designed and implemented at national, provincial and local levels. It is essential that this process is followed by comprehensive monitoring and evaluation.

2.1 Rights-based Approach: Duty Bearers and Rights Holders

The rights-based approach is a ‘means of addressing this shortcoming in the delivery of services by focusing on clearly defined rights of individuals and duties of the state in delivery and monitoring services provided and creating a mechanism for redress and thereby contribute to sustainable development by enhancement of social justice and nondiscrimination and inclusion and strengthens institutions of governance’ World Bank, 2007

The NPFSI adopts a rights-based approach in line with the Constitution and the recently developed NAPPPHR, affecting the basic political, civil, social and economic rights of individuals, which have been guaranteed by the constitution. Moreover, the approach complies with the appropriate norms, principles, rules and theories in relevant fields and also lessons from customs and traditions, past experiences and other similar contexts.

The unequal distribution of inadequate resources has resulted in uneven access to social services and opportunities. Furthermore, there is a perception that, and evidence of, social marginalisation and socio-economic differences based on caste, community, and social circumstances, which have adversely affected the social development indicators in certain segments of the population. Therefore, it is essential that all rights-holders and duty-bearers be mindful of their duties and responsibilities to overcome such prejudices and proactively engage with the social integration process.

2.2 Administrative and Political Arrangements The discussions held during the NPFSI formulation process revealed that the MNLSI is regarded as one of the most important ministries in creating a cohesive Sri Lanka. Thus, the mobilisation of monetary allocations and other resources for its work is essential. In order to pursue the overarching goals of the NPFSI, it is imperative that existing institutional structures conducive to the promotion of social integration are effectively coordinated and mobilised. As such, it becomes paramount that the IMSC and the EP, which guided and explored the possibilities for the NPFSI formulation process, should continue. A policy dialogue with other ministries is critical for reviewing policies, in order to promote the concepts of social integration. The proposed Apex Body will function as a mechanism to coordinate for efficient and effective implementation, research, mobilise and share resources and, thereby, create networks and partnerships for purposes of widening access. Furthermore, the proposed Apex Body will conduct institutional analyses to identify prevailing social issues, gaps, weaknesses, and challenges at delivery points, and recognise best practices to promote incentive schemes that ensure sustainability. Such a mechanism will also have value for issuing recommendations to prompt state sector commitment towards social cohesion. The composition and specific functions of the proposed Apex Body will be identified in the ensuing Action Plan. The MNLSI will position itself to work in three stages. This will take the form of short, medium and long-term intervention strategies, which will require monitoring and evaluation at each phase. The MNLSI has two categories of officials, National Integration Promotion Assistant (NIPA) and National Integration Promotion Coordinator/Sahayaka (NIPS) for the related work in the district and divisional secretariats, respectively. It has been noted that current existing vacancies ought to be filled as a matter of urgency. By July 2012 twenty nine (29) Divisional Secretariats have been declared as Bilingual Divisions and forty-three (43) Divisional Secretariats have been identified to be declared as Bilingual Divisions. The MNLSI is establishing BRCs in District and Divisional Secretariats across the country. The overall objective of the establishment of BRCs is to facilitate the social integration process and promote the Official Languages Policy, as enshrined in the MNLSI’s mandate. The specific objectives are as follows: to serve as a visible focal point to

directly engage with the public on issues of social integration and official languages and to provide a platform and space for knowledge-sharing and evidence-based advocacy. Language Societies spearheaded by the MNLSI, which are open to members of the public, have been registered at the request of community initiatives across the country to encourage the teaching and learning the national and link languages and to facilitate interaction and networks. 2.3 Awareness Campaign and Capacity Development A well-coordinated campaign anchored at national, provincial and local levels with a strong communication strategy will be instrumental in continuously creating awareness among rights-holders and duty-bearers, on the NPFSI. The benefits of the social integration process will be embodied in a theme to inspire a social movement towards a harmonious society. Moreover, the NPFSI calls on the support of the media in its efforts to reach a wider audience. Thus, capacity development will be considered as an integrated and collective exercise which engages all stakeholders in enhancing their knowledge on the concepts and process of social integration and empower them as change makers.

2.4 Dissemination of Findings CWS were held at Divisional Secretariat level to continue the dialogue with public officers regarding prevailing issues, posing challenges to the social integration process and how they might be addressed successfully at local, provincial and national levels. In recognition of the importance of the information and the contributions which were integral to the NPFSI formulation process, the findings will be disseminated among parliamentarians, policymakers, civil society etc.

2.5 Monitoring and Evaluation In order to evaluate the effectiveness and the impact of the NPFSI, the key elements of the social integration process will be examined in relation to selected development indicators, during the course of implementation. Additionally, the measurement permits for the comparison of progress made towards implementation in the different districts. Spider diagrams and other tools, which can be used for this purpose, present an overview of the key indicators for each district and the country overall. The proposed National Action Plan for the NPFSI will detail relevant indicators and outline mechanism for monitoring and evaluation with a timeframe for execution. 22Â Â

Annexure 3: Summary of Findings The following table reflects a summary of findings at the CWS, baseline studies at four Pilot Districts and submissions made at the LLRC.

iii) iv) a) b) c) d) e) f) g)

Badulla

1 1

1 1 1

1 1

1 1 1

1 1

1 1 1 1

1 1 1

Galle

1 1 1

23Â Â

LLRC

a) b) c)

Ampara

ii)

Puttalum

Mannar

e) f)

Monaragala

Anuradhapur a Matara

b) c)

Gampaha

Structures, system and access: standardisation system and access to tertiary education school dropout and truancy existence of ethnic/religious based schools negative attitudes of teachers, parents and students school admission insufficient access to vocational/catch-up and bridge programmes children of certain caste, community excluded from schools Capacity and distribution of resources trained teachers available infrastructure travel distance and mode of transport Medium and language training Curriculum (review) history values civic education skills for jobs social integration rights and duties comparative learning on religion, culture and language

Jaffna

Kandy

Access to Education

Ratnapura

Table 3.1

1 1 1

1 1

1 1 1

1 1 1 1 1

Galle

Puttalum

Ampara

LLRC

1 1

1 1 1

1 1

1 1 1

1 1

1 1 1

1 1

24Â Â

Badulla

Mannar

Monaragala

Matara

Anuradhapur

Gampaha

Jaffna

i) Poverty pockets: a) vulnerable and marginalised groups b) lack of infrastructure proper housing, electricity, sanitation, water c) uninformed decision-making with household incomes d) livelihood ii)Employment opportunities and underemployment iii)Income generation projects: a) access to loans and financial assistance b) collateral for loans c) new industries iv)Access to markets: a) unfair competition between districts and within (infrastructural) b) monopoly of middleman c) cooperatives d) CBOs e) infrastructural v) Healthcare: a) access to healthcare facilities and manpower b) in language of choice c) clean drinking water vi) Social services: a) financial assistance to vulnerable groups vii) Development planning: a) excluding local knowledge and representation b) uneven development c) new investments/Industries viii) Vocational Training: a) training that links to needs and potential b) school dropouts

Kandy

Access to Economic Activities and Employment

Ratnapura

Table 3.2

1 1 1

1 1

LLRC

Puttalum 1 1 1 1 1

Ampara

Galle

Mannar

Monaragala

Matara

Anuradhapur

Gampaha

Jaffna

1 1

1 1 1 1 1

1 1 1 1

1 1 1

1 1

1 1 1

1 1

1 1 1 1

1 1

1 1 1 1

1 1 1

1 1

25Â Â

Badulla

i) perceptions and issues relating to access to judicial services a) accountability b) independence c) delays in legal proceeding d) awareness of rights/duties e) knowledge of obtaining access to legal aid iii) need for legal reforms a) all citizens b) minorities iv) Non-implementation of laws in relation to some individuals v) Registration of persons: a) Birth certificate b) ID card c) Marriage certificate vi) access to universal benefits vii) Land ownership and title: a) in conflict-affected areas b) throughout the island viii) Public sector: a) access to employment and other services b) access to services in language of choice c) Police and Military engagement

Kandy

Access to Justice and Legal Resources

Ratnapura

Table 3.3

1 1

1 1 1

1 1

Galle

Badulla

Mannar

Monaragala

Matara

Anuradhapur

1 1 1

LLRC

1 1 1

1 1

1 1 1

26Â Â

Gampaha

Jaffna 1

Ampara

Puttalum

i) Police a) right to access services in language of choice b) trust c) enforcement d) training on the concepts of social integration e) Political interference ii) Military a) Return to civilian rule in conflict-affected areas b) Involvement with development c) HSZ/land conflict d) Disarming and banding of paramilitaries e) Welfare of Families of the forces

Kandy

Access to a Safe and Secure Social Environment

Ratnapura

Table 3.4

i)Natural disasters a) compensation b) documentation c) recovery/livelihood ii) Man-made disasters: a) multiple internal displacement b) long-term displacement c) recovery/livelihood d) compensation/Assistance e) documentation iii) Environmental hazards: a) new crops (non-suitable) b) clearing of jungle for development c) illegal clearing for cultivation d) deforestation e) cultivating illicit plants f) garbage disposal g) pesticides and industrial waste h) waterlogging iv) Human/Elephant conflict

1 1 1

1 1 1 1

1 1

LLRC

Ampara

Puttalum

Galle

Badulla

Mannar

Monaragala

Matara

1 1 1

1 1

1 1 1 1 1 1

1 1

1 1 1

1 1

1 1 1 1

27Â Â

Anuradhapur

1 1 1

Gampaha

1 1 1

Jaffna

Kandy

Access to a Safe and Secure Physical Environment

Ratnapura

Table 3.5

1 1

Jaffna

Gampaha

Anuradhapur

Matara

Monaragala

Mannar

Badulla

Galle

Puttalum

Ampara

LLRC

i) Political system: a) good governance and accountability b) rotation of government, resulting in the nonimplementation of policies c) preferential voting system d) participation and decisionmaking at grassroots level e) frequency of elections ii)Political will: a) national and social integration iii)Political parties: a) lack of consensus between and among parties b) intra-party rivalries c) lack of inclusivity iv) Political stakeholders a) politicisation of administration b) political influence c) trust d) sensitivity e) ethnic or religion-based political parties f) fragmentation g) corruption and wastage of resource

Kandy

Access to Political Participation

Ratnapura

Table 3.6

1 1

1 1 1 1

1 1

28Â Â

1 1

Gampaha

Anuradhapura

Matara

Monaragala

Mannar

Badulla

Galle

Puttalum

Ampara

LLRC

d) sensitivity ii) Attitudinal aspects iii) Social marginalisation iv)Substance abuse a) Alcohol b) drugs v) Domestic issues, including breakdown of the family a) awareness of what constitutes a marriage b) multiple marriage/ unregistered marriages c) domestic violence d) migrant women leaving young children e) rape/pregnancy out of wedlock (girl child) f) family disputes over land g) caring for elderly/disabled persons h) economic vulnerability i) widows j) female-headed households k) children exploited for work l) public health and sanitation vi)Religious and cultural values and identity vii) Psychosocial wellbeing

Jaffna

i) Interaction: a) mistrust between communities b) proficiency in national languages c) understanding

Kandy

Belonging and Responsibility

Ratnapura

Table 3.7

1 1

1 1 1

1 1

1 1 1

1 1

1 1 1 1

1 1 1

1 1

1 1 1

1 1

1 1 1

1 1

29Â Â

1 1

1 1 1

1 1

1 1 1 1 1 1

1 1 1

1 1

Appendix 1: 1. List of Participants 1.1 The Inter-Ministerial Steering Committee represents the following Ministries and Departments:

Ministry of Buddha Sasana and Religious Affairs Ministry of Child Development & Women’s Affairs Ministry of Cultural Affairs Ministry of Defence& Urban Development Ministry of Disaster Management Ministry of Economic Development Ministry of Education Ministry of Environment Ministry of External Affairs Ministry of Higher Education Ministry of Justice Ministry Ministry of Local Government and Provincial Councils Ministry of Mass Media & Information Ministry of National Heritage Ministry of National Languages and Social Integration Ministry of Public Administration and Home Affairs Ministry of Rehabilitation & Prison Affairs Ministry of Resettlement Ministry of Social Services Ministry of Sports Ministry of Traditional Industries and Small Enterprises Development Ministry of Youth Affairs and Skills Development Legal Aid Commission

1.2 Members of the Expert Panel Dr. Chandrarathna Bandara Dr. Jehan Perera Dr. Kumar Rupasinghe Dr. Micheal Fernando Dr. Mookaiyah Dr. Nandakumar Dr. Sumanasiri Liyanage Dr. Kumudu Kusum Kumara Dr. Anuruddha Basnayake Mr. A.H. Punyathilake Mr. A.M.C.U. Abeykoon Mr. A.U. Chandrasiri Mr. Alex Saputhanthri Mr. Ashoka Herath Mr. B. Skandakumar Mr. C. Dodawatta Mr. D.I.G. Weerasinghe Mr. Dammika Maliyagoda Mr. DilanthaVithanage Mr. E.M.U.S.B. Ekanayake Mr. G.V.D. Thilakasiri Mr. H.M. Kappar Mr. Joe William Mr. K. Sokkanathan Mr. K.G. Shakya Nanayakkara Mr. Lianel Gamage Mr. M. Rajendran Mr. Mahendra Harischandra Mr. Navarathna Hennayake Mr. Nimal De Silva Mr. P. Devaraja Mr. P.P. Sivaprakasham Mr. Prabath Kumara Mr. R. Nadaraja Mr. R. Nadaraja Mr. S. Kanendran Mr. S. Sathyaraj Mr. S. Sivagurunathan Mr. Sankajaya Nanayakkara Mr. Sarath Munasinghe Mr. Sumith Abeykoon Mr. Surendra C. Bulathsinghala Mr. V. Bandula Nanayyakara Mr. W.M. Weerasekera Mr. W.P. Rathnapala Ms. Dayani Panagoda Ms. Dinusha Wickremesekera Ms. Dulcy De Silva 31Â Â

Ms. Saroja Sivachandran Ms. Saro Thirupathi Ms. Shanthi Sachitanandhan Mr. Lalith Abeysinghe Mr. H. M. Navarathna Bandara Mr. Lionel Weerakoon Mr. Athukorala Mr. E. A. Nandasena Mr. Sampath Ariyarathna Rv. Gnanarathana Thero

1.3 Participants at the Divisional Level: Conversational Working Sessions (CWS) were held in all 9 Provinces, in 12 Districts at 25 Divisional Secretariats, and included the participation of: • • • • • • • • • •

Divisional Secretary Grama Niladaris Samurdhi Officials Public Health Inspectors Women’s Affairs Officers Buddha Sasana Affairs Officers Social Development Officers Census and Statistics Officers Social Services Officers Plantation Development Officers • Health Officers • National Integration Promotion Assistants • National Integration Promotion Coordinators/ Sahayakas

1.3.1 Conversational Working Sessions were held in the following areas: Province

District

Divisional Secretariat

Northern

Jaffna

Sandilipay Chankanai Maandai West Madu Thunukkai Oddusudan

Mannar Mullaitivu

North Western

Puttalam Kurunegala

Puttalam Kuliyapitiya East Bingiriya

North Central

Anuradhapura

Ipologama Rambewa Dimbulagala Welikanda

Polonnaruwa

Eastern

Trincomalee

Thambalagamuwa Muthur

Central

Kandy

Deltota Kundasale

Western

Gampaha

Dompe Katana

Southern

Matara

Hakmana Mulatiyana

Sabaragamuwa

Ratnapura

Gondakawela Imbulpe Ayagama

Uva

Monaragala

Sewanagala Madulla

2. Reviewers: 2.1 Ministry of National Languages and Social Integration: Hon. Minister Vasudeva Nanayakkara Mrs. Malkanthi Wickramasinghe, Secretary Mr. S. Baskaran, Additional Secretary (Social Integration) Mr. S. L. M. Hazeem, Senior Assistant Secretary (Social Integration) Mr. A. Nikalaspillei, Senior Assistant Secretary (Language Unit) Mrs. J. U. K. Dodanwela, Senior Assistant Secretary Ms. Krishnavathana, Assistant Secretary (Social Integration) Mr. Subash Nanayakkara, Assistant Secretary, (Languages Unit) Mr. Sankajaya Nanayakkara, Advisor to the Minister Mr. J.C. Ranepura, Chairman, Department of Official Languages Mr. Nimal Ranawaka, Chairman Official Languages Commission Ms. Sita Vithanarachchi, Chairman, NILET Ms. Tharanage de Silva, UNDP, Access to Justice Project Ms. Marsha Bandara, National Integration Promotion Assistant Ms. Dishanti Ekanayake, National Integration Promotion Assistant Ms. Namalee Weerakoon, National Integration Promotion Assistant Ms. Chathurika Senaweera, Development Assistant Mr. Gayan Munasinghe, National Integration Promotion Assistant Ms. Vijitha Ranjani Peiris, National Integration Promotion Coordinator /Sahakara Ms. Gnani Wickremesinghe, Project Assistant (Language Unit)

2.2 GIZ-FLICT Mr. Thomas Ansorg, Senior Advisor, GIZ-FLICT Ms. Lena Koch, Advisor, GIZ-FLICT Mr. Niroshana Chaminda Programme Officer, GIZ-FLICT Ms. Aruthra Rajasingham, Programme Assistant, GIZ-FLICT Ms. Dunja Brede, Head of Competence Center Relief, Reconstruction & Peace, GIZ Ms. Dorothea Rischewski, Advisor, Social Protection Section, GIZ Ms. Yvonne Deblon, Project Manager, Social Protection Section, GIZ

2.3 External Mrs. Kamalini de Silva, Secretary Ministry of Justice Mr. S.S Wijeratne, Legal Aid Commission Dr. Saman Kelegama, Institute of Policy Studies Dr. Anila Dias Bandaranaike Ms. Sriyani Rajapakse, Human Rights Commission Mrs. Jezima Ismail Ms. Shamila Daluwatte Ms. Dilrukshi Fonseka, Ms. Thamarashi Wickramanayake, Legal Aid Commission Ms. Lilanthi Kumari, Legal Aid Commission Ms. Tharanga de Silva, Access to Justice Project Mr. Y.A.D.S.K. Wickramanayake

3. Policy Formulation Unit: GIZ-FLICT and MNLSI Ms. Dayani Panagoda, Technical Advisor, GIZ-FLICT/ National Process Manager Ms. Dinusha Wickremesekera, Assistant Process Manager Ms. Vindhya Buthpitiya, Assistant Process Manager Ms. Supipi Jayawardena, Assistant Process Manager

References A summary report Expert Meeting Social Cohesion: A way forward? Contribution to the OECD’s Perspectives on Global, Development 2011, Eschborn, 31st May - 1st June 2010 Approaches to Tackling Poverty and Social Exclusion, October 1999, Research Note 42 Prepared for Social Inclusion, Housing and the Voluntary Sector Committee The Scottish Parliament Information Centre Bonvin, Jean-Michel, Eric Moachom, Social Integration Policies for Young Marginalised: A Capability’s Approach, Social Work and Society, Volume 6, Issues 2, 2008 Crocker, David. A, Functioning and Capability: The Foundations of Sen's and Nussbaum's Development Ethic, Political Theory, Vol. 20, No. 4. (Nov., 1992), pp. 584-612. Dialogue in the Social Integration Process: Building peaceful social relations – by for and with people, Final Report of the Expert Group Meeting, New York, 12 – 23 November 2005. Budget Speech 2012, His Excellency Mahinda Rajapaksa, President Minister of Finance and Planning, Sri Jayawardenepura Kotte, Sri Lanka, November 2011 The Declaration and Programme of Action of the World Summit for Social Development A/CONF.166/9 Report of the World Summit for Social Development, http:www.un.org/documents/ga/conf166/aconf166-9.htm accessed on May 15, 2011 Environmental Degradation and Social Integration, UNRISD Briefing Paper No. 3, World Summit for Social Development, UNRISD, November 1994 Harriss-White, Barbara, Aseem Prakash Social Discrimination in India: a case for Economic Citizenship Increasing Social Inclusion through Social Guarantees, Social Development Department, The World Bank, Second Meeting of the Inter-American Committee on Social Development, Organization of American States Inter-American Council for Integral Development, Washington D.C. October 23 – 24, 2007 Jeannotte, Sharon, M. Promoting Social Integration – A Brief Examination of Concepts and Issues, Experts Group Meeting July 8 – 10, 2008, Helsinki, Finland Jurado, Gonzales, An Integrated Study of Selected Social Safety Net Policies and Programmes in Asia and the Pacific, ESCAP, 2001 Kohler, Gabriella, Jennifer Keanne, South Policy in South Asia: Towards Universal Coverage and Transformation for Achieving the Millenium Development Goals, UNICEF, August 2006 Legal Recovery of Tsunami Survivors, Legal Aid Commission of Sri Lanka, Ed. Hemamali Amarasinghe, M. Thirunavukrasa, 2007 Local Governance, peace building and state building in post conflict setting, A UNDP Discussion Paper Luttrell, Cecilia, Caroline Moser, Gender and Social Protection, Draft September 9, 2004

Mahinda Chinthana: Vision for a New Sri Lanka, A Ten Year Horizon Development Framework 2006 – 2016, Discussion Paper, Department of National Planning, Ministry of Finance and Planning Marshall, Gordon, Oxford Dictionary of Sociology, Oxford University Press, 2007 Multi-stakeholder Partnerships, Issue Paper, Global Knowledge Partnership Secretariat, November 2003 National Policy and A Comprehensive Framework of Actions on Education for Social Cohesion and Peace, Social Cohesion and Peace Education Unit, Ministry of Education, 2008 Official Languages Policy and Related Law, Ministry of National Languages and Social Integration Report of the Commission of Inquiry on Lessons Learnt and Reconciliation, November 2011 Peace Dialogue in the Social Integration Process, An alternative to violence and silence! A draft Strategy by, for and with People, UN-DESA/DSPD, PD-SIP-Overview-10 Oct 05 Pongsapich, Amara, Social Safety Nets in Thailand: Analysis and Prospects, ESCAP, 2001 Rahman, Irawan, Haning Romdiati, Uzair Suhaimi, Social Safety Nets in Indonesia: Analysis and Prospects, ESCAP, 2001 Report of the Regional Seminar on Strengthening Policies and Programmes on Social Safety Nets (Bangkok 1 -3 May 2001) Social Integration: Approaches and Issues, UNRISD Briefing Paper No. 1, World Summit for Social Development, March 1994 Soonil, Bark, Kim Meegan, Hwang Deoksoon, Social Safety Nets in the Republic of Korea: Analysis and Prospects, ESCAP, 2001 Sri Lanka National Action Plan for the Protection and Promotion of Human Rights, 2011 – 2016, Sri Lanka Strengthening Policies and Programmes on Social Safety Nets: Issues, Recommendations and Selected Studies, Economic and Social Commission for Asia and the Pacific, United Nations, Social Policy Paper No. 8 The Policy Framework for tackling Poverty and Social Exclusion in Scotland, Research Paper 00/15, August 2000 Waddell, Steve, Social Integration: A Global Societal Learning and Change Perspective, United Nations Department of Economic and Social Affairs Expert Group Meeting on Dialogue in the Social Integration Process: Building peaceful social relations by, for and with people November 2005 Wangwe, Samuel, Culture, Identity and Social Integration: The Tanzania Experience in Social Integration, Arusha Conference, “New Frontiers of Social Policy” December 12 – 15, 2005, Conference Paper