Onderwijs & Bouw 04-05 2016 by Louwers Mediagroep

VAKTIJDSCHRIFT OVER NIEUWBOUW, ONDERHOUD EN RENOVATIE IN HET ONDERWIJS JAARGANG 5

NUMMER 4 - 5

2016

WWW.ONDERWIJSENBOUW.NL

MFA â&#x20AC;&#x2122;T SAAMDEEL IN KAPELLE | SPECIAL INRICHTINGEN & VLOEREN | AANDACHT VOOR INRICHTING SPEELPLEIN STUDENTENWONINGEN IN ZUIDBLOK AMSTERDAM | TOPSPORTCENTRUM 'DE KOOG' IN ZAANSTAD

Campus Den Haag, Universiteit Leiden

Maris Kijkduin, Den Haag

St. Josephschool, Leiden

International Tax Center, Leiden

Voorwoord

Gezondheid Het wordt een steeds belangrijker thema in onze samenleving: gezondheid. Dat is een breed en veelomvattend begrip dat onder meer betrekking heeft op meer beweging en verantwoord eten, maar bijvoorbeeld ook op een gezonde woon- en werkomgeving. ‘Werk’ kan natuurlijk zonder meer worden vervangen door ‘leer’, want op scholen is er eveneens steeds meer aandacht voor een aangename omgeving voor scholieren en studenten. Denk alleen maar aan het streven naar steeds meer Frisse Scholen, scholen met een laag energiegebruik en een gezond binnenklimaat. Verder zijn er in toenemende mate ‘gezonde’ kantines’ waar drastisch wordt gesnoeid in te vette en te zoete snacks en te veel suiker bevattende drankjes. Het broodje kroket maakt plaats voor het broodje gezond, cola wordt ingeruild voor water met een smaakje. Gezond is daarnaast regelmatig bewegen. Dat dit helemaal niet zo veel moeite hoeft te kosten bewees hoofddocent Elaine Wyllie van basisschool St. Ninians in Schotland. Zij introduceerde ‘The Daily Mile’, een initiatief waarbij basisschoolkinderen dagelijks 15 minuten hardlopen. Sinds september is het fenomeen ook in Nederland bekend. Verder is er het project Sportieve Gezonde School, waarbij scholen werken aan een gezonde ontwikkeling en een actieve leefstijl van hun leerlingen. Dit gebeurt door inzet van een vakleerkracht en meer beweegactiviteiten tijdens en na schooltijd. Een plek waar kinderen als vanzelf bewegen is natuurlijk het schoolplein. In deze editie van Onderwijs & Bouw besteden we onder meer aandacht aan het inrichten van dat schoolplein. Om daar optimaal invulling aan te geven moet er sprake zijn van een samenspel van natuurlijke elementen, spelaanleidingen en eventueel toestellen. Daarnaast is de aanleg van het groen een punt van aandacht. Niet alleen voor de momenten dat jongeren buiten zijn, ook als ze binnen zitten. Een fraai, met veel groen ingericht buitengebied bij een school draagt bij aan goede prestaties binnen. Van groot belang voor het behalen van die goede prestaties is vanzelfsprekend ook het ontwerp en interieur van het schoolgebouw. Daar besteden we in deze editie van Onderwijs & Bouw weer volop aandacht aan. Aan de bouw en verbouw van de onderwijsinstellingen zelf, maar tevens aan faciliterende gebouwen zoals complexen voor studentenhuisvesting. Zoals de bouw van het Zuidblok in Amsterdam. In fase 1 van dit project wordt een complex gerealiseerd met 219 studentenwoningen. Daarmee moet het woningentekort voor studenten in de hoofdstad weer wat verder worden teruggedrongen. Met datzelfde doel wordt er in Amsterdam gebouwd aan de ‘Smiley’, een studentencomplex met 364 studio’s. Dat dankt zijn bijnaam aan de gekromde hoofdvorm en opvallende gevelritmiek met verschillende niveaus. Het zijn maar enkele van de vele lezenswaardige artikelen die u in deze editie van Onderwijs & Bouw aantreft. Ongetwijfeld aangenaam leesvoer voor een kille, winderige herfstdag.

Jac Buchholz

Vaktijdschrift & website over nieuwbouw, onderhoud en renovatie in het onderwijs Nummer 4-5 | Jaargang 5 | 2016 Verschijnt 6 x per jaar ISSN 2214-4161 UITGEVER

Schatbeurderlaan 6 Postbus 249, 6000 AE Weert T +31 495 45 00 95 E info@louwersuitgevers.nl W www.louwersuitgevers.nl

H.B.J.M. Louwers Domein De Herten Hertsbergsestraat 4, B-8020 Oostkamp Postbus 85, B-3900 Overpelt T +32 50 36 81 70 E info@louwersmediagroep.be W www.louwersmediagroep.be

EINDREDACTIE

008

Jac Buchholz

REDACTIETEAM

Hilda Bosma, Patricia van der Beek, Martijn van den Bouwhuijsen, Rob Buchholz, Henk Geist, Joke Heikens, Lilian Heijmans, Els Jonckheere, Sjoerd Meuleman, Susan Moonen, Marcel van Rijnbach, Irene Teunissen, Liliane Verwoolde (Het Tekstbureau), Lieke van Zuilekom,

BLADMANAGERS

Randy van den Hoek E r.vandenhoek@louwersuitgevers.nl Sander van Hout E s.vanhout@louwersuitgevers.nl Patty Ros E p.ros@louwersuitgevers.nl

SECRETARIAAT

Manuela Depenbrock Sandra Reijnders

ADVERTENTIES

Online aanleveren: www.wetransfer.com o.v.v. naam en project Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland T +31 495 45 00 95 E traffic@louwersuitgevers.nl

Kapelle 't Saamdeel

Den Haag Maris College

ABONNEMENTSPRIJS

Zaandam Regio College

Nederland: € 63,00 per jaar excl. BTW Buiten Nederland: € 99,00 per jaar excl. BTW ING Bank IBAN NL46INGB0000417165 BIC INGBNL2A t.n.v. Louwers Uitgeversorganisatie bv o.v.v. Onderwijs & Bouw magazine Informatie over abonnementen: T +31 495 45 00 95

Productinformatie luchtverdeelpanelen

Oss Talentencampus

ADRESWIJZIGINGEN

THEMA INRICHTINGEN & VLOEREN

Schriftelijk tenminste drie weken voor verhuizing naar: Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland

Narrowcasting: een onmisbaar fenomeen binnen het onderwijs

OPZEGGINGEN

Culinair onderwijs in state-of-the-art schoolgebouw

Een nieuwe vloer leggen terwijl de school gewoon open is

Ruimte voor vwo-onderwijs

Indien twee maanden voor het verstrijken van de abonnementsperiode geen schriftelijk bericht van opzegging is ontvangen, wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd.

DOELGROEP

Verspreiding vindt plaats via abonnementen en via gerichte distributie aan architecten, aannemers, projectontwikkelaars, woningbouw/verenigingen, overheidsinstellingen, brancheorganisaties, directies, management en besturen van alle scholen en organisaties in het onderwijs in Nederland met (ver) bouwplannen, wethouders onderwijs van alle gemeenten in Nederland en België.

VORMGEVING/ART DIRECTION E studio@louwersuitgevers.nl

DRUKWERK

Drukkerij Hendrix, Peer Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen of vermenigvuldigd zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever en zonder bronvermelding. Hoewel dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samen gesteld kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Zij aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op deze informatie.

NOT 2017 Journaal

Amsterdam Studentenwoningen Zeeburgereiland

Almere Sterrenschool Het Universum

Amsterdam Zuidblok

Inhoud

Bedrijfspresentatie Leerkotte

Molenbeek GBS De Knipoog

Renovatie schoolgebouwen

Zaanstad Topsportcentrum ‘De Koog’

Leeuwarden Stenden Hogeschool

THEMA TERREININRICHTING VAKTIJDSCHRIFT OVER NIEUWBOUW, ONDERHOUD EN RENOVATIE IN HET ONDERWIJS JAARGANG 5

NUMMER 4 - 5

2016

WWW.ONDERWIJSENBOUW.NL

VAKTIJDSCHRIFT OVER NIEUWBOUW, ONDERHOUD EN RENOVATIE IN HET ONDERWIJS | WWW.ONDERWIJSENBOUW.NL

4 5

Schoolplein anno 2016: van eigendom naar gebruik

Meerwaarde van groen is veel groter dan werd aangenomen

Productinformatie Ventilatiesystemen

Breda Campus Markenhage

Den Haag Ds. W.E. den Hertogschool

Amsterdam Bs De Rozemarn

Wie doet Wat?

MFA ’T SAAMDEEL IN KAPELLE | SPECIAL INRICHTINGEN & VLOEREN | AANDACHT VOOR INRICHTING SPEELPLEIN STUDENTENWONINGEN IN ZUIDBLOK AMSTERDAM | TOPSPORTCENTRUM 'DE KOOG' IN ZAANSTAD 2016027 O & B 04-05.indd 1

Coverbeeld |

Regio College in Zaandam, beeld Visker Interieurbouw

14-11-16 17:14

KAPELLE | 't Saamdeel

Tekst | Lilian Heijmans Beeld | Lilian Heijmans en Ad Bijnagte

Speels en duurzaam ontwerp voor MFA ’t Saamdeel in Kapelle Het afgelopen jaar is aan de rand van Kapelle in Zeeland een multifunctionele accommodatie verrezen. Hierin zijn twee basisscholen, een openbare bibliotheek, een kinderopvangcentrum en diverse zorgfuncties samengekomen. Er is voor een duurzaam en speels ontwerp gekozen, het pand is energieneutraal en past bij de organisaties die hierin gehuisvest zijn. “Zo’n tien jaar geleden zijn we begonnen met het ontwikkelen van de eerste plannen voor een brede school”, vertelt Jon Herselman, wethouder Onderwijs en eerste locoburgemeester van Kapelle. “Gaandeweg bleek er bij alle partijen voldoende draagvlak voor verdere ontwikkeling van de plannen. Uiteindelijk hebben we gekozen voor een strategische locatie aan de Vroonlandseweg, vroeger een boomgaard. Hier was genoeg ruimte om het

hele complex ruimtelijk op te zetten.” Aan beide zijden van het pand zijn speelplaatsen gerealiseerd en de kinderopvang heeft een aparte speelruimte aan de voorzijde. Verder zijn er zowel voor als achter ruime fietsenstallingen en een grote parkeerplaats. Een deel van de peren- en appelboomgaard is behouden gebleven voor gebruik door de scholen. Ook zijn er plannen om hier op termijn schooltuinen aan te leggen. Herselman: “Direct hiernaast

ligt sportcomplex Groenewoud, met daarin onder meer een zwembad. Dit heeft als voordeel dat de kinderen nu niet onnodig veel hoeven te reizen. De feitelijke bouw van het hele complex heeft ruim een jaar geduurd en is op 23 september jl. feestelijk geopend. Dat gebeurde door het onthullen van een beeld van Dikkertje Dap. Zoals je misschien wel weet is Annie M.G. Schmidt geboren en getogen in Kapelle, dus was het extra leuk haar zo te eren!”

KAPELLE | 't Saamdeel

DUURZAAM DAK Wat al meteen opvalt bij aankomst, is het golvende dak met een forse overstek aan de zuidkant van het gebouw. Deze fungeert tevens als zonwering. Het dak is voorzien van 1450 m² PV panelen. De entree ligt tussen de bibliotheek rechts, en de ruimte voor de kinderopvang links. Hier bevinden zich ook de zorgfuncties, zoals GGD, logopedie en fysiotherapie. Rechts van de ingang voorbij de bibliotheek is de onderbouw en op de eerste verdieping de bovenbouw van beide scholen gehuisvest. Om de beneden- en bovenverdieping integraal met elkaar te verbinden, is gebruikgemaakt van verschillende vides met glazen vloeren. Uiteraard is overal in het gebouw led-verlichting toegepast. Verder is op de eerste verdieping nog een intieme tuinpatio met glazen wanden. Door veel glas aan de buiten- en binnenkant van het gebouw te gebruiken, is een unieke lichtinval tot diep in het pand ontstaan.

BINNENKLIMAAT De vele ramen dragen bij aan de verwarming, maar ook aan de koeling van het gebouw. Naast de zonnepanelen is het complex voorzien van een warmtekrachtinstallatie en is overal vloerver-

Bibliotheek in ’t Saamdeel.

warming toegepast. Een ingenieus luchtbehandelingssysteem zorgt verder voor een optimaal binnenklimaat. Zo hangen er halfronde doeken aan de plafonds, met kleine openingen. Die zorgen voor een gelijkmatige luchtcirculatie. Herselman: “Zelfs toen het in september nog erg heet was, was de binnentemperatuur in ’t Saamdeel aangenaam.”

MATERIALEN EN KLEUREN “Bovendien is gebruikgemaakt van aluminium kozijnen met triple-beglazing en FSC-houten gevelbekleding voor optimale duurzaamheid”, licht Martijn van Sabben, directeur van Aannemingsbedrijf Fraanje uit het Zeeuwse Lewedorp, toe. “Ook hebben we gevelvullende elementen toegepast. ➤

BOUWPLANNEN VOOR EEN NIEUWE SCHOOL?

IS IT E IT L KWA IS! S A B E ONZ

Aannemingsbedrijf Fraanje uit Lewedorp heeft ruime ervaring in de (ver)bouw van schoolgebouwen. Neem vrijblijvend contact met ons op om de vele mogelijkheden door te nemen.

Utiliteitsbouw 0113 61 55 00 | Wij gaan elke uitdaging aan! Rianthuis particuliere woningbouw 0113 61 55 36 | Bezoek onze website www.rianthuis.nl Verbouwen en restylen 0113 61 55 00 | Woningen en bedrijfspanden 24-uurs service- en verzekeringswerk 0113 61 55 24 | Onderdeel van Bouwzaken NL

NIEUWE KRAAYERTSEDIJK 37 | 4458 NK ‘S-HEER ARENDSKERKE | T 0113 61 55 00 | INFO@FRAANJE.COM | WWW.FRAANJE.COM

Maatwerk interieur voor uw kantoor, bedrijf, school of restaurant? Neem snel contact met ons op voor de mogelijkheden!

. .

Wandbetimmering CNC bewerkingen Maatwerkmeubelen Receptie en balies kantoor interieurs Postkasten en Lockers

Merbo bv. interieurbouw H’veld-G’dam

. Tel: 0184 - 61 50 87 . www.merbo.nl

info@merbo.nl

KAPELLE | 't Saamdeel

zorgen, dat zo min mogelijk afval de school in komt. “Door alle voorzieningen en maatregelen samen is ’t Saamdeel direct als tweede energiezuinige school van 2016 uitgeroepen”, zegt Van Sabben nog. ❚

Projectinfo TRANSPARANTE VOUWWANDEN Het dak van ’t Saamdeel is voorzien van zonnepanelen.

Binnen hebben we gewone én akoestische gipsplaten aangebracht. Behalve voor een mooie vormgeving zorgen die laatste ook voor een prettige geluidsweergave. Iets wat de rust in de bibliotheek ten goede komt.”

Maar duurzaamheid komt niet alleen tot uiting in de gebruikte materialen en installaties van ’t Saamdeel. De scholen willen ook graag ‘afvalvrije scholen’ zijn. Al het afval wordt dus gescheiden. Aan de ouders is gevraagd er mede voor te

Aan binnenen buitenzijde is met kleurstellingen gespeeld. Buiten door gekleurde tegels van keramiek aan te brengen. En binnen door een deel van de wanden van de verschillende klassen en gangen in primaire kleuren te schilderen. Hierdoor is voor de kinderen ook direct duidelijk wat hun klas is. De klaslokalen kunnen vergroot of verkleind worden met behulp van flexibele vouwwanden. De meeste zijn van glas, enkele van whiteboard. Daarop kan worden geschreven. Met deze vouwwanden is de kleine sportruimte binnen eveneens om te vormen tot theater.

In het multifunctionele centrum ´t Saamdeel is veel behoefte de ruimtes flexibel in te delen. De toegepaste Solarlux vouwwanden type SL 45 zijn zeer geschikt om die gewenste flexibiliteit te realiseren. Ruimtes vergroten of verkleinen kan in een handomdraai door de eenvoudige en snelle wijze waarop de vouwwanden terzijde kunnen worden geschoven tot een smal pakket. Geïntegreerde bovenlichten zorgen ervoor dat de achterliggende ruimtes ook natuurlijk daglicht hebben en de voorgeschreven eis van geluidsisolatie is met dit systeem gewaarborgd. Het ongeïsoleerde aluminium systeem SL45 van Solarlux kent veel variatiemogelijkheden in openingswijze door de zogenaamde middenophanging. Dankzij RVS-loopwerk zijn de vouwwanden gemakkelijk en licht te bedienen en slijtvast. Verzonken vloerrails zorgen voor drempelloze overgangen tussen de verschillende ruimtes.

TWEEDE ENERGIEZUINIGE SCHOOL “De architect heeft een zeer duurzaam pand ontworpen”, aldus Van Sabben. “Met een EPG van -0,34 en een gemiddelde GPR 8,64 produceert de accommodatie meer energie dan het zelf nodig heeft.” Dit is ook tot stand gekomen door de luchtdichtheid van het gebouw, die gemeten is en aan de zwaarste eis voldoet.

Gang met vide en ingang bibliotheek.

Bouwinfo OPDRACHTGEVER Gemeente Kapelle

ARCHITECT T&W architecten, ‘s-Gravenhage

HOOFDAANNEMER Aannemingsbedrijf Fraanje BV, Lewedorp

VOUWWANDEN Solarlux, Nijverdal

SPORTVLOER Sika, Deventer

SANITAIRE CABINES Leerkotte, Hengelo Jon Herselman (l.) en Martijn van Sabben.

| 11

DEN HAAG | Maris College

Tekst | Irene Teunissen Beeld | Huurman, Leiden

Transparante nieuwbouw voor Maris College Midden in stadsdeel Loosduinen van de gemeente Den Haag staat een ultramodern, transparant schoolgebouw. Locatie Kijkduin van het Maris College is hier in februari 2016 aan de Landréstraat in gebruik genomen. Op dezelfde plek stond voorheen een school voor praktijkonderwijs, SCOH De Poort. Daarin waren een paar klassen van het Maris College gehuisvest, met leerlingen die een specifiek soort leerwegondersteunend onderwijs volgden. Toen De Poort uit het pand vertrok, kon het Maris het slopen en op diezelfde plaats, apart van de andere locaties, nieuwbouw neerzetten voor leerwegondersteunend onderwijs. De bedoeling was het aantal leerlingen uiteindelijk uit te breiden naar 240.

wijskundig programma, dus aan de functionaliteit. Oud-directeur Wim Weber, sinds kort werkzaam op een andere Maris-locatie, was nauw bij de nieuwbouw betrokken. Hij legt uit dat niet alleen het rooster, maar ook het gebouw aangepast is aan leerlingen met een taalprobleem. “Voor hen zijn kleinere leslokalen meer geschikt. Ook is transparantie belangrijk. Dit creëert overzicht, en heeft iets beschermends. Daarom is aan de binnenen buitenzijde overal veel beglazing aangebracht.”

ONTWERP MET VEEL LICHTINVAL

Deze transparantie en het overzicht vormen enkele van de uitgangspunten voor het ontwerp passend bij de visie van het Maris College. Dat geldt ook

Omdat het om specifiek onderwijs gaat, werd het ontwerp van het gebouw aangepast aan het onder-

voor de grote trap op de zonzijde, naar de hoofdingang op de eerste verdieping. Met brede treden waar je op kunt zitten, maar die je ook uitnodigen om naar binnen te gaan. En met een aula die als het ware het centrum van de eerste etage vormt. Met aan de ene kant de hoofdentree en aan de andere kant de docentenkamer die uitkijkt op de aula. Dit heeft geresulteerd in een hypermodern schoolgebouw met 3000 m² bvo. Het lichtgrijze drie verdiepingen tellende pand is als een stapeling van dozen met overstekken, overhangende elementen. Opvallend zijn de transparantie en de lichtinval op alle lagen, dankzij de verticale strook glas die het hele gebouw doorsnijdt. De lichtval komt als een soort atrium van het dak en creëert vides op de twee verdiepingen. Het gebouw bevat in totaal zestien klaslokalen met wanden van glas naar de gangen rondom de vides. Daarnaast beschikt het over een open leercentrum op de eerste verdieping en een ruime sporthal op de begane grond. Rondom de school ligt een groot terrein met daarop onder meer een omheinde basketballcourt.

BLIKVANGERS

Het lichtgrijze drie verdiepingen tellende pand is als een stapeling van dozen met overstekken. (Beeld: John Brussel)

12 |

Binnen is alles in rustige grijze en gele kleuren uitgevoerd. Blikvangers zijn de drie betonnen pilaren in de aula. Ze zijn betegeld met prachtige, authentieke zwart-wit tegeltjes, destijds speciaal door Escher ontworpen voor de Johanna Westermanschool. Deze maakte eveneens deel uit van het Maris, maar is inmiddels gesloopt. De tegeltjes zijn bewaard met de intentie ze te hergebruiken. Volgens Erwin van Wijngaarden, projectleider en directeur van Bouwbedrijf Huurman Leiden BV, zijn dit de enige betonnen kolommen in het hele gebouw, dat overigens op duingrond, dus op een zandlaag staat. “Dit betekent dat het pand wel onderheid, maar op korte palen gefundeerd is. Alles rust op een gedeeltelijk betongevulde staalconstructie met houtskeletbouw gevelvullingen. Met een grote transparantie dankzij de aluminium vliesgevelkozijnen. De drie prefab betonnen kolom-

DEN HAAG | Maris College

(Beeld: John Brussel)

men moesten aan die staalconstructie vastgekoppeld worden. Dat was een behoorlijke uitdaging, omdat de ingewikkelde bevestiging onderaan de voet niet zichtbaar mocht zijn.” Daarnaast was het aanbrengen van de gevelbeplating een ander belangrijk aandachtspunt. Van Wijngaarden: “In de Eternit-gevelbeplating zit een naadverdeling, een doorlijning die van buiten naar binnen doorloopt; zo ook in de trappenhuizen. Al in de ruwbouw ben je bezig om deze helemaal passend te maken. Er is voor beplating gekozen omdat die voordeliger is dan baksteen, een minder zware fundering mogelijk maakt, en daardoor voor een nog grotere kostenbesparing zorgt.”

DUURZAAM EN ENERGIEZUINIG Ook qua isolatie doet de gevel het goed. Dat blijkt uit de hoge thermische isolatie van de gevels, met een Rc-waarde van 4,5 m²K/W. Dit past binnen de eisen van een frisse school, die ook voor deze locatie van het Maris College gelden. Overal is bijvoorbeeld led-verlichting toegepast en werkt het licht op bewegingssensoren. Verder hebben het hoofdgebouw en de sporthal sedumdaken. Bij het handhaven van de duurzaamheid speelt de sociale controle in de buurt zelfs een rol. “Zo krijgen we van omwonenden een telefoontje als er bijvoorbeeld ’s nachts per ongeluk toch ergens licht brandt. Die grote betrokkenheid is onbetaalbaar”, besluit Weber enthousiast. ❚

| 13

ZAANDAM | Regio College

Tekst | Liliane Verwoolde Beeld | SMT Bouw & Vastgoed

5000 M2 GERENOVEERD IN 5 MAANDEN

Leslokalen precies zoals in de praktijk In het Regio College Zaandam is de onderwijsvleugel van de afdeling Zorg & Welzijn gerevitaliseerd. Met ingang van het nieuwe schooljaar is de vleugel geschikt voor modern, praktijkgericht onderwijs. Dankzij het bouwsysteem dat in de jaren negentig is toegepast, kon de herindeling relatief eenvoudig worden gerealiseerd. Het Regio College Zaandam biedt een breed scala aan beroepsopleidingen. Met 4 vestigingen, 6.000 studenten en 550 medewerkers zijn nieuwbouw, verbouw en renovatie regelmatig aan de orde. In het voorjaar van 2016 werd de B-vleugel in gebouw C99, in lijn met de renovatie van de C-vleugel en de F-vleugel in gebouw C95, gerenoveerd. De vleugels zijn geschikt gemaakt voor eigentijds, beroepsgericht onder-

14 |

wijs. SMT Bouw & Vastgoed kreeg als Economisch Meest Voordelige Inschrijver de opdracht gegund.

STRIPPEN Het Regio College Zaandam is voor SMT bekend terrein. Zo heeft het bedrijf in de jaren negentig de vleugels C99A, C99B, C99C en C95F zelf gebouwd. Daar plukt het nu de vruchten van. De vier etages van de te renoveren vleugels waren

opgetrokken in het SMT-prefabbeton bouwsysteem. Hierdoor waren de etages relatief gemakkelijk te strippen en klaar te maken voor herindeling.

HERINRICHTING De nieuwe ruimtes zijn net zo ingericht als de werkelijke, toekomstige werkomgeving van de leerlingen. â&#x20AC;&#x153;In de ene ruimte vind je nu een volledig ingerichte apotheekâ&#x20AC;?, vertelt Stijn de Wolf,

ZAANDAM | Regio College

directeur van SMT. “In de andere een tandartsenof huisartsenpraktijk. Alles is er precies zoals de leerlingen dat straks in hun werk aantreffen.” Zo werden vier etages – ruim 5000 m2 – binnen vijf maanden gerenoveerd en opnieuw ingericht.

LOGISTIEKE UITDAGING “Vijf maanden is kort voor een werk van dit formaat”, vertelt De Wolf. “Daarom hebben we vanaf het eerste moment intensief overleg gepleegd met alle partijen. We hebben de werkzaamheden opgenomen in een LEAN-planning en deze planning dagelijks bewaakt. De bouwactiviteiten verliepen van boven naar beneden, waarbij elke verdieping in een andere fase verkeerde. De activiteiten sloten dus nauw op elkaar aan, nagenoeg zonder tijd te verliezen.”

EXTRA VEILIGHEID Tijdens het bouwproces draaide de school gewoon door. Dit vraagt om extra veiligheidsmaatregelen. Ook geluidsoverlast moest tijdens de lessen tot het minimum beperkt blijven. De Wolf: “Bij sloopwerkzaamheden is dit nagenoeg onmogelijk. Daarom hebben we deze gedeeltelijk tijdens de schoolvakantie uitgevoerd. De transporten hebben we voornamelijk buiten de schooluren gepland.”

Het resultaat is fraai en fris. Aan de buitenzijde is de gevel intact gebleven. Aan de binnenzijde is de vleugel weer geheel van deze tijd, met zithoeken, nissen, balies, werkplekken en professioneel ingerichte leslokalen. De sfeer is transparant en kleurrijk. Sinds september 2016 is de B-vleugel in gebruik. ❚

Bouwinfo OPDRACHTGEVER PROJECTMANAGEMENT ONTWERP UITVOERING W-INSTALLATIES E-INSTALLATIES BOUWPERIODE

Regio College Zaandam Facility Estate – Rotterdam RoosRos Architecten – Oud-Beijerland SMT Bouw – Rosmalen Klaver Klimaattechniek – Obdam Croon Installaties – Amsterdam 1 maart 2016 – juli 2016

| 15

ZAANDAM | Regio College

Tekst | Liliane Verwoolde

Maatwerk interieurelementen in fraaie kleuren, mat en glans Waar je ook kijkt op de vier verdiepingen van het Regio College in Zaandam, pantry’s, lockers, apotheek-, horeca- en verzorgingsmeubilair, vitrinekasten en werktafels zijn op maat gemaakt en fraai ingepast in de architectuur. Het kleurgebruik verschilt per verdieping. De drijvende kracht achter de inrichting van het gebouw is Visker Interieurbouw. Het bedrijf heeft de volledige interieurbouw net afgerond en bedrijfsleider Stan Snoek kan terugblikken op een project met veel uitdagingen en nieuwe contacten. “Om te beginnen ging het om veel verschillende interieurelementen. Die zijn stuk voor stuk – in samenspraak met opdrachtgever en architect -ontworpen, geproduceerd en gemonteerd. Daarbij verschilt de kleur per verdieping en is elke kleur in twee vormen toegepast. De horizontale vlakken hebben de verdiepingskleur in een matte uitvoering

gekregen; de verticale vlakken zijn in glans uitgevoerd. Dit vroeg om een intensieve voorbereiding.”

KENNIS DELEN De voorbereiding gebeurde deels vanachter de computer, deels in direct contact met de samenwerkingspartners. Visker Interieurbouw zat veelvuldig aan tafel met opdrachtgever, architect en installateurs om kennis en knowhow te delen en de volgorde te bewaken. “Plaats je een kast voordat de vloer is afgewerkt, dan moet je je realiseren dat de kast niet meer verplaatst kan worden”, legt hij uit. “Sparingen

voor sloten, leidingen en kabels kunnen veel mooier worden weggewerkt, als we deze tijdig kunnen aanbrengen. Dit zijn zaken waar we bovenop zitten.”

SPIN IN HET WEB “We kunnen natuurlijk binnenkomen en eenvoudig het werk doen waarvoor we zijn benaderd”, vervolgt Snoek hierover. “Maar we zoeken als vanzelf die positie van spin in het web. We praten met iedereen en moedigen ze aan om samen met ons naar het mooiste eindresultaat te werken. Dat is niet altijd de makkelijkste weg, maar we kunnen niet anders. Het zit eenvoudigweg in onze genen. Anderzijds krijgen we er veel voor terug. Op een gegeven moment vorm je met z’n allen één team. Dat is heel plezierig werken. Bovendien heeft het Regio College het bewijs weer eens geleverd. Het is een prachtig, fris eindresultaat dat klopt tot in de details. Daar doen we het voor.” ❚

De nagebootste tandartspraktijk.

| 17

PRODUCTINFORMATIE | Luchtverdeelpanelen

Tekst | Lieke van Zuilekom

Beeld | BLT Luchttechniek

Tochtvrij ventileren In ruimtes waar regelmatig veel mensen werken, wordt – vooral bij zittend werk – tocht al snel als hinderlijk ervaren. Zit je bijvoorbeeld net in de luchtstroom van een toevoerrooster, dan zul je al gauw last krijgen van een stijve nek, rillerigheid of verkoudheidsklachten. Door de toepassing van Plafair luchtverdeelpanelen kan deze hinderlijke tocht worden voorkomen. BLT Luchttechniek levert en monteert al twintig jaar Euro Air luchtverdeelslangen voor de meest uiteenlopende projecten. Van scholen tot fitnesscentra en van zwembaden tot monumentale panden. Een doorontwikkeling van de luchtverdeelslangen betreft het eveneens textiele Plafair luchtverdeelpaneel. Het grote verschil van dit paneel ten opzichte van de luchtverdeelslang is dat het paneel een vlakke onderzijde heeft die in één lijn loopt met het plafond. “Het eveneens textiele, luchtdichte aansluitplenum bevindt zich geheel boven het plafond”, vertelt Jeroen van Gils, commercieel manager van BLT Luchttechniek. “Het flexibele materiaal vormt zich hier naar de beschikbare ruimte. Geringe ruimte boven het verlaagde plafond en hinderlijke kabelgo-

18 |

ten of leidingwerk vormen dan ook geen belemmering meer. Op dit gebied biedt Plafair een groot aantal voordelen ten opzichte van conventionele stalen roosters met plenumboxen.” Door het lage eigen gewicht hebben de Plafair luchtverdeelpanelen naast de ondersteuning vanuit de constructie geen extra afhanging nodig aan het bouwkundige gedeelte boven het plafond. De panelen kunnen dus eenvoudig in het rasterwerk van een systeemplafond worden gelegd, aldus Van Gils. “Daarbij is het mogelijk om meerdere Plafair luchtverdeelpanelen in serie te koppelen, waardoor een ‘luchtverdeelstrook’ in het systeemplafond ontstaat.”

PRODUCTINFORMATIE | Luchtverdeelpanelen

PERFORATIES GELIJKMATIG UITBLAASPATROON Plafair is gemaakt van Trevira CS (TCS) materiaal en geweven in HDC (High Dust Capacity) kwaliteit. Dit materiaal is gecertificeerd als brandklasse B1, conform DIN 4102, deel 1. Het TCS-doek van het luchtverdeelpaneel is luchtdoorlatend over het gehele oppervlak. Hierdoor ontstaat een gelijkmatig uitblaaspatroon met een zeer lage luchtsnelheid. “De basisuitvoering van het ventilatiepaneel wordt toegepast voor isotherme of gekoelde toevoerlucht”, vertelt Van Gils.

“Afhankelijk van onder andere inblaastemperatuur en plafondhoogte kan het inblaaspatroon worden aangepast, door toepassing van de gelaserde Euro Air Directional Flow Control (DFC) perforaties”, aldus Van Gils. “Hierdoor ontstaat een meer inductief uitblaaspatroon, wat de mogelijkheid biedt om het ventilatiepaneel ook toe te passen wanneer niet alleen gekoelde, maar ook verwarmde lucht toegevoerd moet kunnen worden.” Sinds de introductie van het luchtverdeelpaneel in 2015 zijn al diverse projecten met Plafair uitgevoerd, waaronder het Erasmus Medisch Centrum in Rotterdam, de Universiteit Tilburg, het Albeda College in Rotterdam en de Weenergroep XL in ’s-Hertogenbosch. ❚

| 19

OSS | Talentencampus

Tekst | Liliane Verwoolde Beeld | Hendriks Bouw en Ontwikkeling

TALENTONTWIKKELING CENTRAAL

Overheid, bedrijfsleven en onderwijs op één terrein Oss werkt aan een prestigieus project. Zij brengt overheid, bedrijfsleven en onderwijs letterlijk bij elkaar. Op de uitgestrekte strook rondom het stadion van FC Oss richt zij vier tot vijf Plaza’s in, waarvan er nu drie zijn opgeleverd. De verbindende structuur moet de bewoners van de Plaza’s stimuleren om hun krachten te bundelen en samen een vruchtbare bodem te creëren voor de ontwikkeling van talenten. De Talentencampus is het resultaat van een prijsvraag die de gemeente Oss uitschreef in 2008. Wie kan een plan ontwikkelen voor de strook rondom het stadion met als sleutelwoord 'talentontwikkeling'? Het winnende voorstel kwam van

20 |

Park & People, een consortium van Heijmans Bouw en Hendriks Bouw en Ontwikkeling. Fase 1 bestaat uit de realisatie van een drietal Plaza’s. In Wellbeing Plaza zijn de opleidingsrichting Zorg en Welzijn van ROC de Leygraaf en diverse kantoren

van Het Hooghuis gehuisvest. In Central Plaza zijn detailhandel, hotelkamers en kantoren ondergebracht. Business Plaza is er voor het bedrijfsleven. Een loopbrug en fiets- en wandelpaden verbinden de Plaza’s letterlijk met elkaar.

OSS | Talentencampus

biedt een duurzame beweging tussen ondernemers, onderwijs en overheid. Talenten vinden hier een stimulerende leer-werkomgeving die hen continu uitdaagt. Dat is niet alleen voor talenten van belang, maar speelt ook in op de behoefte van ondernemers die op zoek zijn naar talenten met toekomstgerichte competenties.”

AFSTEMMEN Haarmans: “Het gemeenschappelijke terrein zorgt ervoor dat we steeds intensief moeten afstemmen. De schoolgaande jongeren vragen om pauzes, de voetbalwedstrijden vragen om extra veiligheidsmaatregelen, de terreininrichting vraagt om overleg en ga zo maar door. Maar we hebben hier te maken met een fantastisch concept, waar iedereen het beste uit wil halen. Dat zorgt voor een positieve instelling bij alle partijen.” ❚

Bouwinfo OPDRACHTGEVER

'DE VERBINDENDE STRUCTUUR STIMULEERT DE BEWONERS VAN DE PLAZA’S OM HUN KRACHTEN TE BUNDELEN' BETONNEN CASCO Als het bestemmingsplan is aangepast en het vergunningentraject begin 2015 is doorlopen, worden Wellbeing Plaza en Central Plaza tegelijk opgetrokken. Wellbeing Plaza moest in oktober 2015 klaar zijn voor gebruik. Om deze reden kiest Park & People voor de snelste bouwmethode, een volledig geprefabriceerd cascosysteem. Om de Plaza’s te onderscheiden en afwisseling te brengen in de 100 meter lange bebouwing, werd de gevel van Wellbeing Plaza opgetrokken in metselwerk, terwijl Central Plaza werd bekleed met gevelplaten.

TIJD WINNEN MET BIM Ook werd er veel tijd gewonnen door toepassing van het 3D BIM-model. “Alle relevante informatie gedurende het hele bouwproces is centraal en

Park&People (WP&CP), Business Plaza Oss en Stadionbeheer (BP) ONTWERP KCAP – Rotterdam (WP&CP), Povse & Timmermans (BP) ADVIES Goudstikker – de Vries – ’s Hertogenbosch UITVOERING Bouwcombinatie Talentencampus – Oss INSTALLATIES – Hendriks Installatietechniek – Oss (WP&CP) – Schrijvers Elektrotechniek – Oss (WP&CP, BP) – Kemkens – Oss (BP) – Ago - Schaijk (BP) – Hellebrekers – Nunspeet (BP) BOUWKOSTEN WP&CP + BP € 11 miljoen (excl installaties) BOUWPERIODE december 2014 – oktober 2016

digitaal in 3D opgeslagen”, vertelt Rob Haarmans, directeur van Hendriks Bouw en Ontwikkeling. “Alle betrokken partijen hebben op elk moment de laatste, actuele informatie in handen en kunnen zo in een oogopslag zien hoe nieuwe informatie kan worden ingepast. Slordigheden als te grote of te kleine sparingen en teveel leidingen in een te kleine koker worden hierdoor op voorhand voorkomen.”

NAUW CONTACT In Wellbeing Plaza is de inrichting van de leslokalen nauw afgestemd op de praktijk. De leerlingen hebben er de beschikking over kookeilanden, zodat ze optimaal worden voorbereid op het bedrijfsleven. Richard van Ommen van Talentencampus ziet erop toe dat onderwijs en bedrijfsleven ook daadwerkelijk met elkaar contact zoeken: “De Talentencampus

| 21

Tekst | Susan Moonen Beeld | Gijs Versteeg

NARROWCASTING: EEN ONMISBAAR FENOMEEN BINNEN HET ONDERWIJS Als je eenmaal oog voor digitale informatieschermen hebt, dan valt je pas op hoe vaak en veel ze worden toegepast in bijvoorbeeld scholen, universiteiten, zorginstellingen en overheidsgebouwen. In ons huidige tijdperk is virtualiteit een vast onderdeel van ons dagelijks leven geworden. Narrowcasting past helemaal in deze ontwikkeling, ook omdat het zo ontzettend veelzijdig inzetbaar is. Promed, een bedrijf dat naast narrowcasting ook complete les- en collegezalen, aula’s, kantines en vergaderzalen inricht met digitale schoolborden, beamers, schermen en geluidsapparatuur. Het bedrijf verzorgt zo feitelijk het totaalplaatje van de audiovisuele inrichting. Dankzij deze digitale informatieschermen zijn instanties direct in staat om hun doelgroep van informatie te voorzien. Met de bijgeleverde software, waarmee de informatie op de schermen wordt geplaatst, is het heel eenvoudig om vanaf een centrale invoercomputer andere tekst of foto’s te laten zien op de verschillende schermen in het gebouw. En dat moet ook, want de bovenbouw binnen een school wil wat anders zien dan een onderbouw.

22 |

VISUELE COMMUNICATIE ALS VERBINDER Bert Smit, oprichter en eigenaar van Promed vertelt: “Van huis uit ben ik een techneut in hart en nieren en ik vind de markt van visuele communicatie fantastisch. Anders houd je het natuurlijk ook geen 23 jaar uit in dit vakgebied. Het is toch een aparte branche. En er is zo ongelooflijk veel te delen via deze techniek: studenten informeren over lesrooster, mededelingen over activiteiten, input van leerlingen voor een schoolkrant, informatie van werkgroepen. Klanten komen bij ons met een vraag over een situatie en wij zorgen voor een werkend geheel. Met beeld spreek je mensen immers direct aan. Mensen denken bij de term narrowcasting meestal aan allerlei serieuze

bij”, aldus Smit. “Je kunt je eigen informatiekanaal, dat zich bijvoorbeeld richt op je studenten of scholieren, zo breed en sterk maken als je zelf wilt: aan de techniek aan de achterkant en het gebruiksgemak aan de voorkant zal het niet liggen. Wat we ontwikkelen is laagdrempelig en gemakkelijk te bedienen. Omdat we al zo lang meedraaien weten we exact wat er speelt in de markt. We staan dan ook nooit stil, software wordt continu doorontwikkeld naar behoefte en gebruiksgemak en de laatste snufjes in de audiovisuele wereld worden bijgehouden en onderzocht. Tot slot kunnen we stellen dat we ons onderscheiden met onze technische dienst: onze mensen zijn specifiek getraind om werkbare situaties op te leveren en bij calamiteiten snel een oplossing te bieden”, besluit Smit. ❚

'DE MOGELIJKHEDEN MET VISUELE COMMUNICATIE ZIJN EINDELOOS' zaken, maar een videowall in de aula met daarop foto’s van de laatste introductieweek doet het ook altijd goed. Je zou kunnen stellen dat narrowcasting mensen met elkaar verbindt.”

SLIMME TECHNIEK LEVERT PUUR GEBRUIKSGEMAK “Onze oorsprong ligt in de zorg. Eigenlijk gewoon omdat er een vraag vanuit een zorginstelling kwam. Al snel kwamen daar legio onderwijsinstellingen

Onderwijs en audiovisueel Uw leerlingen informeren over lesroosterwijzigingen, activiteiten of andere wetenswaardigheden kan met het narrowcastingssysteem, de gebruiksvriendelijke software stelt u in staat om per onderwijsrichting relevante informatie op een door u gekozen moment op een door u gekozen scherm(en) te laten zien. In het onderwijs heeft de audiovisuele inrichting de laatste jaren een vlucht genomen. In leslokalen zijn beamers en interactieve schoolborden inmiddels een vertrouwd beeld. Promed speelt hierop in en kijkt ook naar de toekomst. Want de nieuwe hype van interactieve LCD-schermen dient zich aan, waardoor een hogere beeldkwaliteit ontstaat en lagere cost of ownership voor u als klant.

Promed denkt met u mee! Paxtonstraat 3k | 8013 RP Zwolle | 038-4604062 | info@promed.nl | www.promed.nl 16790426_promed 1-2.indd 1

11-10-16 10:57

| 23

Tekst en beeld | Bolidt

CULINAIR ONDERWIJS IN

state-of-the-art schoolgebouw Een vloersysteem waar de komende jaren geen onderhoud aan hoeft te worden gepleegd. Die wens was voor de nieuwe culinaire vakschool Hubertus & Berkhoff uitgangspunt om voor haar nieuwe onderkomen aan de Amsterdamse Zuidas te kiezen voor het BolidtopÂŽ 700 College-systeem. Deze kunststofvloerafwerking is speciaal voor het onderwijs ontwikkeld en biedt vele voordelen. Het systeem is slijtvast, hygiĂŤnisch, veilig en kent zeer lage onderhoudskosten.

24 |

Leren hoe je moet koken, bakken en serveren in een prachtige omgeving. Dat biedt Hubertus & Berkhoff, een nieuwe vmbo-school waar leerlingen worden opgeleid tot gastheer/-vrouw, kok, brood- of banketbakker. De school komt voort uit twee gerenommeerde horecavakscholen: De Berkhoff en Hubertus Vakschool. Beide kenden een rijke horeca- en bakkerijgeschiedenis en stonden al hoog aangeschreven als culinaire vakschool. Met ingang van het schooljaar 2015-2016 hebben zij hun krachten gebundeld. De bekroning van hun samenwerking is een hypermodern nieuw schoolgebouw aan de Amsterdamse Zuidas.

LEREN IN DE PRAKTIJK Centraal in de school is de royale en strak vormgegeven lobby met receptie. Deze verbindt alle ontmoetingsruimten, zoals de aula’s voor de leerlingen en een centrale wintertuin. De trappen in de lobby leiden naar een mooi dakplein op het zuiden. De culinaire vakschool beschikt uiteraard over meerdere praktijkruimten, zoals keukens, bakkerijen en banketbakkerijen. Verder zijn er twee lesrestaurants, een bakkerswinkel en een grand café waar de leerlingen kunnen oefenen in de praktijk. Volgens verantwoordelijk architect Ector Hoogstad

ademt de nieuwe school echt een horecasfeer. “Door de toepassing van glazen binnenwanden is het praktijkonderwijs overal zichtbaar. Verder is de school ook qua exterieur een echt horecagebouw. Dankzij grote glaspuien naar de entree, het café en het restaurant en grote ramen rondom zie je overal in het gebouw leerlingen koken en bakken.”

FRIS UITERLIJK Eyecatcher in het nieuwe gebouw is de Bolidt-vloer. Deze past perfect bij het moderne interieur. Architect Ector Hoogstad koos voor het Bolidtop® 700 College-systeem vanwege het moderne, frisse en decoratieve uiterlijk, maar ook vanwege de technische eigenschappen van dit vloersysteem. Bolidtop® 700 College is speciaal voor het onderwijs ontwikkeld. Behalve een aantrekkelijk uiterlijk biedt deze vloer andere voordelen: het systeem is slijtvast, hygiënisch, veilig en kent zeer lage onderhoudskosten. Reden waarom deze vloerafwerking al heel vaak is toegepast in basisscholen, middelbaar onderwijsgebouwen, ROC’s, hogescholen en universiteiten. Architect Ector Hoogstad paste de kunststofvloerafwerking van Bolidt al eerder toe in andere projecten, zoals het faculteitsgebouw voor Technische Natuurwetenschappen op de campus van de TU Delft en Center Court van de Chemelot Campus in Geleen.

GEEN VUILIGHEID IN NADEN Het Bolidtop® 700 College systeem heeft een gesloten oppervlak en biedt hierdoor de beste hygiëne – belangrijk voor een onderwijsinstelling en zeker voor een culinaire vakschool. De leerlingen ervaren op Hubertus & Berkhoff in de praktijk dat hygiëne een essentiële voorwaarde is voor het werken in keuken en restaurant. De vloer in het schoolgebouw voldoet volledig aan deze eis. Vanwege het naadloze oppervlak gaat er geen vuiligheid in naden zitten en blijven vuil, stof en etensresten zichtbaar óp de vloer liggen. Het oppervlak van vloersysteem kan daarna gemakkelijk worden schoongemaakt. Behalve een goede hygiëne is ook veiligheid belangrijk voor Hubertus & Berkhoff; leerlingen moeten zich tijdens het bakken en koken veilig kunnen bewegen. Er kunnen natuurlijk altijd ingrediënten op de grond vallen waardoor een vloer glad zou kunnen worden. De toplaag van de Bolidtop® 700 College is echter vrij stroef en voorkomt lelijke glijpartijen.

EXTREEM LAGE ONDERHOUDSKOSTEN In een onderwijsgebouw gaan er dagelijks duizenden voeten over de vloer. Bolidtop® 700 College is hierop berekend. Het systeem is extreem stoot- en krasvast en heeft een lange levensduur; de vloer gaat gemakkelijk 40 jaar mee. Feitelijk hoeft de vloer nooit vervangen, dus gesloopt, te worden: de vaste verbondenheid met de ondergrond maakt, dat deze altijd een prima basis is voor andere afwerkingen, mocht hieraan behoefte bestaan. Bovendien is de kunststofvloerafwerking zeer onderhoudsvriendelijk. Behalve het dagelijks reinigen is er geen extra onderhoud in de vorm van waslagen of polymeren nodig. Bolidt garandeert onderwijsinstellingen zelfs dat er voor een langere periode geen onderhoudskosten aan de vloer verbonden zijn. Deze enorme besparing maakt het Bolidtop® 700 College systeem zeer aantrekkelijk ten opzichte van de meer traditionele vloerafwerkingen, zoals linoleum, pvc en rubber die voor scholen de nodige (meestal jaarlijks) terugkerende onderhoudskosten met zich meebrengen. ❚ De culinaire vakschool beschikt over meerdere praktijkruimten zoals deze keuken.

| 25

Prestatiebevorderende middelen op scholen? We doen er alles aan om de prestaties van leerlingen te bevorderen. Uit onderzoek is gebleken dat de schoolresultaten aanzienlijk beter worden door de leefomgeving op de school. Met vloeren van Bolidt bijvoorbeeld. Minder contactgeluid, meer demping, onbegrensde mogelijkheden qua kleur en vorm. En dan hebben we het nog niet eens over onderhoud en duurzaamheid.

www.bolidt.nl

Tekst | Rob Buchholz Beeld | nora flooring

EEN NIEUWE VLOER LEGGEN

TERWIJL DE SCHOOL GEWOON OPEN IS Lessen op scholen moeten altijd doorgaan. Zelfs als er werkzaamheden plaatsvinden. De directie van een school zoekt dan ook bij voorkeur partners die meedenken en een product of dienst leveren waar docenten en leerlingen geen last van hebben. Wat te denken van het leggen van een nieuwe vloer terwijl de school gewoon geopend is? Dit is een belangrijk aspect voor elk schoolgebouw. Nora Flooring Systems biedt een revolutionair snellegsysteem aan waarbij het hechtvermogen, een lijm op rubberbasis, al in de fabriek verwerkt is op de rug van de rubber vloerbedekking. Hierdoor is het mogelijk om snel en in enkele stappen de vloerbedekking netjes en veilig te leggen. Een ander winstpunt hierbij is: de vloer is weer direct begaanbaar en bruikbaar. Dit vloersysteem – met de naam nora nTx is bovendien bijzonder geschikt voor druk bezochte of zwaar belaste oppervlakken. Ideaal voor onder meer scholen en ziekenhuizen. Hoe is deze vloer snel te leggen? Eerst wordt de ondergrond voorbereid. Daardoor kan het installeren van de vloer bijzonder eenvoudig verlopen. In tegenstelling tot de conventionele natte verlijming komen bij de nora

nTx-technologie diverse stappen te vervallen. Denk hierbij aan het aanbrengen van de lijm, maar ook de droog- en ventilatietijd speelt geen rol meer. De zelfklevende rubber vloerbedekking kan over bestaande vloerbedekkingen worden geïnstalleerd, maar ook rechtstreeks op de dekvloer worden aangebracht. Bovendien werkt het systeem eveneens bij een verhoogd restvochtpercentage – een groot voordeel bij nieuwbouw als de tijd tot aan de oplevering beperkt is.

'DE VLOER IS DIRECT BEGAANBAAR EN GESCHIKT VOOR DRUK BEZOCHTE OF ZWAAR BELASTE OPPERVLAKKEN' De nieuwe technologie overtuigde ook een internationale jury: In juni 2016 werd nora nTx onderscheiden met de Plus X Award in de categorie ‘hoge kwaliteit en functionaliteit’. ❚

| 27

Tekst | Gerflor Beeld | Han Nooijen

(VER)NIEUWBOUW VECHTDAL COLLEGE, OMMEN

Ruimte voor vwo-onderwijs

De verschillende afdelingen hebben eigen kleuren.

Het Vechtdal College is een scholengemeenschap voor vmbo, havo en vwo. De school heeft drie locaties: in Dedemsvaart, Hardenberg en Ommen (Overijssel). Locatie Ommen werd onlangs gerenoveerd én fors uitgebreid; in januari 2016 vond de officiële opening plaats. In het pand werd maar liefst 5.000 m² Gerflor geïnstalleerd. Belangrijkste aanleiding voor de renovatie en nieuwbouw was dat kinderen uit de gemeente Ommen en omgeving nu ook vwo-onderwijs op het Vechtdal College kunnen volgen. De bestaande bouw van circa 5.000 m² werd deels gerenoveerd; daarnaast werd een nieuw deel aangebouwd van nog eens 5.000 m². Het vernieuwde schoolgebouw telt drie lagen. In totaal krijgen er circa 1.300 leerlingen onderwijs, waarbij er ruimte is voor een lichte groei van het aantal leerlingen.

28 |

KLEURRIJK INTERIEUR OdV interieurarchitecten voorzag het nieuwe schoolgebouw van een fris en kleurrijk interieur. Primaire kleuren als geel, blauw, roze en groen zorgen voor vrolijke accenten en geven bovendien ook ‘richting’ in het gebouw – zo hebben de verschillende afdelingen eigen kleuren gekregen. Om de kleuren ook in de vloer door te kunnen voeren, ging de voorkeur van de interieurarchitect uit naar pvc-vloeren van Gerflor. Gerflor biedt namelijk een brede keuze

aan kleuren die exact bij het ontwerp aansluiten. De docentenkamer kreeg een huiselijke sfeer; hier werd gekozen voor Creation Wood, een pvc-vloer met een niet van echt te onderscheiden houtlook.

WEINIG ONDERHOUD “Dat een Gerflor-vloer een geringe mate van onderhoud vraagt, gaf de doorslag”, aldus Dick ten Brinke, directeur van Hovek Projectinrichting BV uit Enter. “Weinig onderhoud was namelijk een belangrijke voorwaarde.” Hovek verzorgde alle voorbereidende werkzaamheden en de installatie van de vloeren. Het bedrijf bestaat al ruim veertig jaar en is dan ook een zeer ervaren partij. “We werken al decennia met de producten van Gerflor (en diens rechtsvoorgangers)”, vertelt Ten Brinke. “Ik schat dat we al ruim 100.000 m² aan Gerflor-vloeren hebben geïnstalleerd. Het is een prettig product om mee te werken. Voorwaarde is uiteraard dat de ondervloer strak en egaal is. In het Vechtdal College waren in een bepaald deel buizen voor vloerverwarming uitgefreesd. Wij hebben die vloer vervolgens helemaal geëgaliseerd. Dat vraagt om ervaren vakmensen. Wij hebben eigen stoffeerders in huis, die we intern opleiden.”

‘WEINIG ONDERHOUD WAS EEN BELANGRIJKE VOORWAARDE VOOR DE SCHOOL’ INSTALLATIE IN ETAPPES In nauw overleg met de school en met aannemer/opdrachtgever Hemm Vastgoed in de persoon van Martijn Ahlers vond de installatie van de vloer in twee etappes plaats: in de zomervakantie en vervolgens enkele maanden later. Het deel van de nieuwbouw dat al gereed was, werd direct na de zomervakantie in gebruik genomen. Na de herfstvakantie volgde het laatste deel. Op 25 januari 2016 vond de officiële opening van het vernieuwde Vechtdal College plaats door Paul Rosenmöller, voorzitter van de VO-raad, de sectororganisatie

De docentenkamer heeft een huiselijke sfeer.

voor het voortgezet onderwijs in ons land. Dick ten Brinke was er uiteraard bij. “De vloer lag er perfect bij, de facilitaire dienst van de school is tevreden”, vertelt hij. “Een mooie opdracht, met een prachtig eindresultaat.” ❚

OP DE VLOER: Taralay Premium Compact Kleuren: Slate Grey (nr 3791) met in banen: Rose Shocking (nr 4143), Pacific Blue (nr 4496), Golden Sunset (nr 8255), Bamboo (nr 4527), Mandarin (nr 4149) en Atlantic Blue (nr 4495), allen uit serie ‘Osmoz’

Bouwinfo OPDRACHTGEVER PROJECTINRICHTER OPPERVLAKTE

Vechtdal College, Ommen Hovek projectinrichting bv, Enter 5000 m2

| 29

Tekst & Beeld | Jaarbeurs

NOT 2017: VAN 24 TOT EN MET 28 JANUARI, JAARBEURS UTRECHT

DÉ VAKBEURS VOOR ONDERWIJSPROFESSIONALS Van 24 tot en met 28 januari vindt in het Jaarbeursgebouw in Utrecht NOT 2017 plaats. NOT is sinds 1963 de grootste vakbeurs voor het onderwijs in de Benelux en richt zich op zowel kinderopvang, primair onderwijs en voortgezet onderwijs als middelbaar beroepsonderwijs. De beurs heeft als doelgroep onderwijsprofessionals die er de nieuwste trends en ontwikkelingen ontdekken, inspiratie opdoen en er terecht kunnen voor allerlei andere activiteiten. Die activiteiten bestaan onder meer uit workshops, presentaties, lezingen, begeleide innovatieroutes en diverse optredens. Terugkerend onderdeel van de NOT is het onafhankelijke congresprogramma ‘de Onderwijsacademie’. De Onderwijsacademie is vormgegeven in samenwerking met de Adviesraad en het Onderwijspanel. Dit jaar gaan de lezingen over onder andere ‘Toenemende Werkdruk', ‘Onderzoekend Leren’, ‘Sociaal Emotioneel Leren’ en ‘Duurzame en Gezonde Scholen’. Daarnaast staan verschillende andere thema’s centraal tijdens de NOT 2017, waaronder ‘Het Jonge Lerarenplan’ en ‘ICT in het Onderwijs’. Nieuw dit jaar is de Onderwijsacademie voor kinderopvang in samenwerking met Het Kinderopvangfonds. Het Kinderopvangfonds stimuleert en faciliteert innovatieve en kwalitatieve kinderopvang, in de breedste zin van het woord, vanuit het perspectief van kind en ouder. Verder is in samenwerking met de LerarenKamer een apart

inhoudelijk programma opgezet voor Young Professionals. Op vrijdag 27 januari staan de drie Onderwijsacademies van PO, VO en MBO geheel in het teken van leraren die maximaal vijf jaar in het onderwijs vak actief zijn. Commerciële presentaties van exposanten zijn ondergebracht in Theater Groen, Theater Blauw, Theater Oranje en Theater Paars. Tijdens NOT 2017 worden tevens, op vrijdag 27 januari, de winnaars bekendgemaakt van de Nationale Prijs voor de Onderwijsjournalistiek 2017, de werkbeurs Onderwijsjournalistiek 2017 van het Onderwijsfonds COCMA en de onlangs door de Onderwijsraad ingestelde Prijs voor de beste Onderwijsblog. De Stichting Stimulering Onderwijsjournalistiek en de Jaarbeurs zijn, mede met het oog op de prijsuitreiking, een samenwerking aangegaan. Pieter Leenheer, secretaris van de Stichting Stimulering Onderwijsjournalistiek, is daar blij mee. “De NOT is een uitgelezen plek om de

Nationale Prijs voor de Onderwijsjournalistiek, de werkbeurs en de onderwijsblogprijs uit te reiken.” Drie onafhankelijke jury’s kennen de prijzen toe. De Onderwijsprijs bestaat uit een kunstwerk van Christine van der Ree en een geldbedrag van 2.000 euro. Juryvoorzitter is Sjoerd de Jong, NRC-ombudsman. De Blogprijs bestaat ook uit een kunstwerk van Christine van der Ree en een geldbedrag van 1.500 euro. Juryvoorzitter van deze prijs is onderwijsjournalist Emmanuel Naaijkens. Juryvoorzitter van de werkbeurs is Harrie Broekman. Hij is voorzitter van het Onderwijsfonds COCMA, dat onder meer activiteiten biedt op het gebied van professionalisering van leraren. COCMA stelt een werkbeurs van 2.500 euro beschikbaar voor een journalistieke productie over de leraar en zijn of haar werk. De beurs stelt journalisten in staat dieper te graven dan via de gebruikelijke telefonische interviews na een incident. Begin december worden de genomineerden bekendgemaakt. ❚

30 |

Journaal WETSVOORSTEL NIEUWE SCHOLEN IN DE MAAK

LEBE CITY CAMPUS: 90 NIEUWE STUDENTENWONINGEN IN VENLO

Staatssecretaris Dekker (OCW) wil meer ruimte bieden aan nieuwe scholen. Er is een wetsvoorstel in de maak met daarbij veel aandacht voor de praktische uitwerking. Naar verwachting wordt het wetsvoorstel begin 2017 aangeboden aan de Tweede Kamer. Doel van de wet is dat het onderwijs beter aansluit bij de wensen van de samenleving. Het is niet de bedoeling oude scholen te sluiten. Ook bestaande scholen kunnen nieuwe scholen stichten. De nieuwe wet zou vooral ruimte moeten bieden aan andere types en vormen van onderwijs en aan richtingen die nu niet benoemd zijn. Veel blijft ook hetzelfde. Zo komen er (vooralsnog) geen wijzigingen in de onderwijsdoelen, de stichtingsnormen, de bekostiging, de samenwerking voor speciaal onderwijs in regionaal verband en de wijze waarop de huisvesting wordt geregeld.

LEBE, marktleider in de bedrijfshuisvestingsmarkt in Limburg, opende 1 oktober de deuren van een nieuw concept: LEBE City Campus, 90 nieuwe studentenwoningen aan de Dr. Blumenkampstraat in Venlo. Dit nieuwe studentenhuisvestings-initiatief speelt in op de actuele vraag naar goede studentenfaciliteiten in of aan de rand van de stad. LEBE City Campus is gevestigd in het voormalig kantoorpand van Océ Technologies Learning Center en ligt daarmee zeer centraal ten opzichte van de verschillende opleidingen en het centrum van Venlo. Het pand is de voorafgaande weken compleet gerenoveerd en heeft een indeling gekregen die past bij de woonwensen van studenten in Venlo. De studentenkamers zijn voorzien van basisfaciliteiten zoals een keukenblok, verwarming en vloerbedekking. Ook is er glasvezelinternet aangelegd en wifi beschikbaar. Het gebouw is verder voorzien van een centrale wasruimte, gezamenlijk lounge-gedeelte, buitenterras en ruime parkeergelegenheid.

HOGESCHOOL ROTTERDAM HELPT WINKELIERS IN DE BINNENSTAD INNOVEREN

NOG MEER GRONINGER SCHOLEN SPORTIEVE GEZONDE SCHOOL

Dankzij een financiële injectie van bijna drie ton kunnen onderzoekers, docenten en studenten van Hogeschool Rotterdam winkeliers in de Rotterdamse binnenstad helpen bij hun broodnodige innovatie. Met het project ‘Retailinnovatie in Rotterdam’ willen zij innovatievermogen, concurrentiekracht en toekomstbestendigheid van deze midden- en kleinbedrijven versterken. Behalve kleine ondernemers participeren de gemeente Rotterdam, brancheorganisaties, vastgoedbedrijven en enkele grootwinkelbedrijven. Deze co-creatie van jonge, aanstormende creatieve professionals en ervaringsdeskundige retailers is veelbelovend. Zij combineren intuïtieve kennis van tijdgeest en trends met beproefde kennis van de praktijk. Hun gezamenlijke doel is een spraakmakende invulling van de Rotterdamse binnenstad. De subsidie is afkomstig van het Nationaal Regieorgaan Praktijkgericht Onderzoek SIA, dat onderzoek aan het hbo bevordert.

Scoren met bewegen voor nu en voor later. Dat is het project Sportieve Gezonde School, waarbij scholen werken aan een gezonde ontwikkeling en een actieve leefstijl van hun leerlingen. Dit gebeurt door inzet van een vakleerkracht en meer beweegactiviteiten tijdens en na schooltijd. Met positief resultaat, zo blijkt uit onderzoeksresultaten. Inmiddels hebben al 23 scholen deelgenomen en dit najaar zijn er nog eens 7 scholen in de provincie Groningen met het project gestart. Door steun van onder meer de Provincie Groningen, GasTerra en Nijha BV, kunnen scholen ook in 2017 weer aan het project deelnemen. Het Instituut voor Sportstudies van de Hanzehogeschool Groningen monitort de vorderingen van de leerlingen. Uit de onderzoeksresultaten blijkt onder meer dat de inzet van een vakleerkracht bewegingsonderwijs een positief effect heeft op de ontwikkeling van de motorische vaardigheid van kinderen in de leeftijd van 6 tot en met 9 jaar. In 16 weken zijn de leerlingen vooruitgegaan op verschillende motorische onderdelen, zoals stuiten, gooien, vangen en springen. Naast bewegen is ook gezonde voeding belangrijk. Daarom heeft de opleiding Voeding en Diëtetiek van de Hanzehogeschool Groningen een lesprogramma “Vet gezond” ontwikkeld, dat de deelnemende scholen in hun lessen kunnen toepassen. Binnenkort gaan op een aantal scholen pilots van start.

| 31

Dé vakbeurs voor professionals in het KO, PO, VO en MBO Wil jij weten wat de laatste trends zijn op het gebied van bewegend leren? Zoek jij slimme oplossingen voor bouw & beheer? Wil jij weten wat Onderwijs 2032 nou precies voor jou betekent? Of ben je nieuwsgierig naar andere actuele thema’s in het onderwijs? Breng dan een bezoek aan de NOT!

Schrijf je nu in voor gratis toegang via not-online.nl 24-28 januari 2017 | Jaarbeurs | Utrecht

PREFICON.COM BRANDWERENDE PLAATMATERIALEN

PREFICON BOARD C

PREFICON BOARD M

PREFICON EUROPE B.V. HAVENWEG 20C 5145 NJ WA ALWIJK

PREFICON BOARD P

F +31(0)416 69 71 71 INFO@PREFICON.COM W W W.PREFICON.COM

PREFICON BOARD S

FERMACELL AESTUVER

EEN RBPLUS ONDERNEMING

Journaal STUDENTEN KLUSSEN MEE BIJ STADSOASE UTRECHT

SCHOLEN STARTEN MET DAGELIJKS LOOPKWARTIER

De transformatie van een leegstaand, voormalig ROC in Kanaleneiland tot Stadsoase Utrecht (onderdeel van Krachtstation Utrecht), een studentenwooncomplex annex wijkcentrum met ruim tweehonderd kamers, kleinschalige bedrijvigheid, ateliers, horeca, bioscoop, kinderopvang en stadstuin voor de hele buurt is in volle gang. Stadsoase Utrecht is een bijzonder, groot ‘do it yourself’ project, waarbij studenten mee klussen aan hun toekomstige kamers en zo een korting op de huur verdienen. Deze werkwijze biedt landelijk een aantrekkelijke en haalbare oplossing voor de transformatie van leegstaande kantoorpanden tot betaalbare woonruimte. Toen Bente Jaeger (19) en Anna den Outer (19) hoorden dat er studentenkamers kwamen in Stadsoase Utrecht aarzelden ze geen moment. “Het is heel moeilijk om in Utrecht een betaalbare kamer te vinden. We doen mee met het klussen omdat we dan zeker weten dat we volgend jaar een kamer hebben. En het wordt vast gezellig straks, met alle leuke dingen die je hier kunt doen.”

The Daily Mile is eind september ook in Nederland officieel van start gegaan. Dit initiatief laat basisschoolkinderen dagelijks 15 minuten hardlopen. Erben Wennemars gaf als ambassadeur het startschot op basisschool de Toermalijn in Rotterdam. The Daily Mile is in Engeland en Schotland al een succes. The Daily Mile is ontstaan op basisschool St. Ninians in Schotland. Veel leerlingen op die school kampten met overgewicht en hoofddocent Elaine Wyllie wilde daar een eind aan maken. Ze liet de leerlingen elke dag een mile, zo’n anderhalve kilometer, rennen. Het initiatief van Wyllie verspreidde zich als een olievlek over Schotland en Engeland. Een paar maanden geleden kreeg Wyllie een award voor haar initiatief waarmee ze de gezondheid van kinderen wil verbeteren. Het kwartiertje rennen kan op elk moment. “Je kunt elke dag wel ergens een kwartiertje pakken. Het geeft ook geen gedoe met omkleden, want de kinderen hoeven geen andere kleding aan”, aldus ambassadeur Erben Wennemars. Bewegen is niet alleen belangrijk voor de strijd tegen obesitas, het verhoogt ook onder andere het concentratievermogen.

GELUIDDEMPENDE VENTILATIE

ALMELOSE SCHOLEN GAAN WERKEN VOLGENS DE STEVE JOBS-METHODE

Nog steeds is er een prangende vraag naar esthetische ventilatiemogelijkheden in renovatieprojecten die onderhevig zijn aan een zware geluidsbelasting. Met de Silenzio ZR (AK) en zijn nieuwe retro variant biedt ventilatiespecialist Duco een alles-in-één-oplossing als garantie voor een gezond en (akoestisch) comfortabel binnenklimaat. Duco’s Vraaggestuurde Natuurlijke Ventilatiesystemen zorgen automatisch voor een gecontroleerde toevoer van verse lucht. De Silenzio ZR muurdemper – al dan niet met extra akoestische demping (AK) – brengt design en een uitstekende geluiddemping samen in één ventilatierooster dat in een (buiten)muur wordt aangebracht. De aluminium buitenkap wordt gecombineerd met een aluminium, vlakke binnenplaat en een kunststofbuis met geperst vlokkenschuim voor een optimale geluidwering. Bovendien is de Silenzio ZR ook beschikbaar met een zelfregelende klep. Hierdoor kan het moeiteloos in een van Duco’s ventilatiesystemen toegepast worden. In combinatie met het Duco CO2 System of het Duco Comfort System is het een perfecte renovatieoplossing aangezien er niet aan het kozijn zelf gewerkt hoeft te worden.

Bij Steve Jobs-scholen draait het om de kerngedachte dat het onderwijs het kind moet volgen, niet andersom. Dat houdt onder meer in dat ieder kind aan doelen werkt die in samenspraak met ouders en de docent zijn gemaakt. Hoe ver een kind met die doelen is, wordt bijgehouden op de iPad; de opdrachten worden namelijk niet meer in een schriftje geschreven, maar digitaal gemaakt. De Steve Jobs-school deed zijn intrede in Nederland in 2013 en inmiddels zijn er een kleine dertig. Bij basisschool de Telgenborch in Almelo vonden ze het onderwijs dat ze gaven niet meer van deze tijd. Doen we nog wel de goede dingen, vroeg directeur Gerrit Hendriks van de Telgenborch zich af. Het antwoord bleek 'nee'. "We leerden, om het zo te zeggen, een goudvis om in een boom te klimmen. We leerden kinderen dus de verkeerde dingen." En dus gaat de basisschool beginnen met de Steve Jobs-methode – al heeft Hendriks het liever over 'Onderwijs voor een Nieuwe Tijd', kortweg O4NT. De transformatie werd onlangs in gang gezet: dit jaar worden de school, docenten en ouders klaargestoomd om vanaf augustus 2017 als Steve Jobsscholen te kunnen starten.

| 33

Journaal FUSIE ROOSENDAALSE SCHOLEN De medezeggenschapsraad (MR) Tongerlo stemt in met de voorgenomen samenvoeging van het Norbertus- en Gertrudiscollege in Roosendaal. Dat bevestigt technisch MR-voorzitter Piet van Ruijven desgevraagd. De gezamenlijke MR van Norbertus, Gertrudis en het tot dezelfde groep behorende Da Vinci College heeft wel als voorwaarde gesteld dat de fusie op geen enkele manier ten koste mag gaan van leerlingen, docenten, cultuur en zorg op de twee scholen en het schoolimago. "Leerlingen en docenten mogen er niets aan tekort komen", aldus Van Ruijven. De MR onderschrijft wel de visie van rector Marijke Broodbakker van OMO Scholengroep Tongerlo dat ingrijpen noodzakelijk is vanwege de dalende leerlingenaantallen. "Het gaat om het borgen van de kwaliteit van onderwijs." Dat lukt volgens de MR alleen als Gertrudis en Norbertus de handen ineen slaan.

BRAINPORT SCHOLEN AANGEWEZEN IN ZUIDOOST-BRABANT Elf middelbare scholen in Zuidoost-Brabant gaan met elkaar samenwerken bij de vernieuwing van het onderwijs. Zo zetten scholen in Geldrop, Best en Helmond een Brainportschool op en krijgt ook Eindhoven Brainportscholen. Bij deze vorm van voortgezet onderwijs krijgen leerlingen in plaats van het traditionele leren uit tekstboeken meer ruimte om zelf onderzoek te doen. "Een docent natuurkunde kan de kinderen sommen leren", zegt directeur Peter van den Eijnde van het Sint Joris College in Eindhoven, een van de deelnemende scholen. "Maar hij kan ze ook een raket laten maken. Zo komen ze ook in aanraking met de wetten van de mechanica." Volgens Geert-Jan Nillesen van het Jan van Brabantcollege is de samenwerking ook bedoeld om te profiteren van de kennis in de Brainport-regio. "We willen de beste medewerkers voor de regio opleiden. En zo eigenlijk voorkomen dat talent vertrekt naar de Randstad en niet meer terugkomt."

ARBORETUM OUDENBOSCH IN DE BELANGSTELLING BIJ SCHOLEN Vooral in de herfst krijgt de Botanische Tuin Arboretum Oudenbosch veel bezoek van scholen. Dit jaar is het niet anders. Voor de maand oktober melden zich meteen al meerdere scholen voor een bezoek aan de tuin, in totaal een kleine vijfhonderd leerlingen. Ook de komende maanden verwacht de tuin in Oudenbosch nog meer scholen te mogen ontvangen. De vaste openingstijden zijn van 1 april t/m 31 oktober elke zondag van 12.00-17.00 uur en elke dinsdag t/m zaterdag van 13.30-16.30 uur. Tevens open op beide kerstdagen van 12.00-16.00 uur. Op afspraak is het altijd mogelijk ook in het gesloten seizoen een bezoek te brengen.

EHBO OP SCHOOL IN KAART GEBRACHT: TWEE NIEUWE APPS Voor de allereerste keer is er een onderzoek gedaan naar het aanbod van EHBO in het Belgische basis- en secundair onderwijs. EHBO krijgt een plek in de klas bij de meerderheid van de basis- en secundaire scholen, zo blijkt. Vlaams minister van Onderwijs Hilde Crevits streeft ernaar dat elke jongere die het secundair onderwijs verlaat een minimum aan kennis en vaardigheden heeft voor levensreddende handelingen. Twee nieuwe EHBO-apps zijn nu beschikbaar voor de scholen. Jongeren kunnen ermee aan de slag in de les, maar ook thuis. De eerste app heet ‘adembenemende picnic’. Hiermee wil men jonge kinderen tussen 6 en 10 jaar bewust maken van het belang van levensreddende handelingen. De app is een multimediaverhaal waarmee kinderen geconfronteerd worden met diverse situaties en waarin hen gevraagd en getoond wordt wat er kan gedaan worden. Aan de hand van een beeldverhaal op kindermaat worden zo bv. de heimlich-greep, maar ook reanimatietechnieken aangeleerd. Met de andere app, ‘StartnHart’, leren kinderen stapsgewijs te reanimeren. Elke dag zijn in België 27 mensen het slachtoffer van een hartstilstand. Slechts 1 op de 3 omstaanders kan reanimeren. In Nederland durven 2 op 3 van de omstaanders te helpen.

34 |

AMSTERDAM | Studentenwoningen Zeeburgereiland

Tekst | Patricia van der Beek Beeld | Van der Sluis Technische Bedrijven en Studioninedots - Zes X Zes Visuele Communicatie

ACHT APPARTEMENTEN PER DAG Met het in het oog springende appartementencomplex 'Smiley' van studentenhuisvester DUWO heeft het Amsterdamse Zeeburgereiland er een landmark bij. Van der Sluis Technische Bedrijven kijkt met plezier terug op de nieuwbouw van het gebouw. Het studentencomplex dankt zijn bijnaam aan zijn gekromde hoofdvorm en opvallende gevelritmiek met verschillende niveaus. Het langgerekte gebouw biedt ruimte aan 364 studio’s, met oppervlakten van 21 tot 31 vierkante meter. Elke studio beschikt over een eigen keuken, douche en toilet. Aan de zuidzijde liggen privéterrassen en een dakterras. In het complex bevinden zich tevens een wasserette, een fietsenberging en een bromfietsstalling.

ALLES ONDER ÉÉN DAK DUWO selecteerde Van Wijnen voor de bouw van het project. Van der Sluis Technische

Bedrijven, sinds de aanbestedingsfase betrokken bij de aanbieding van Van Wijnen, nam de installaties op zich. “Het gebouw heeft één centrale installatie voor stadsverwarming, elektra, water, riolering en glasvezel”, vertelt projectleider Willem ten Hove van Van der Sluis Technische Bedrijven. “Vanaf die installatie maakten we de individuele aansluitingen per studentenwoning. Dit voerden we uit met de drie installatiebedrijven binnen onze groep. Electrasluis zorgde voor de elektrotechnische installaties, Loodsluis voor het loodgieterswerk en Verwamingsluis voor de verwarming en mechanische ventilatie. De lijnen tussen

onze installatiebedrijven zijn kort. Dat komt de kwaliteit en voortgang van het werk ten goede.”

BIM EN LEAN “Bij dit project staan BIM en lean centraal”, vervolgt Ten Hove. “Bij Van der Sluis Technische Bedrijven zijn we groot voorstander van BIM. Een bouwinformatiemodel maakt direct zichtbaar hoe de verschillende disciplines zich naast elkaar gedragen en de integrale samenwerking draagt bij aan betaalbaarheid en financiële zekerheid. Ook bij dit project bewees BIM zijn meerwaarde. De aansluiting van onze installaties op de prefab badkamers konden we bijvoorbeeld al in een vroeg stadium met de betreffende leverancier afstemmen.” De lean planning leverde een belangrijke bijdrage aan het behalen van de deadline. Om begin juli 2016 gereed te zijn, leverde Van der Sluis Technische Bedrij➤ ven acht appartementen per dag op.

| 35

Pulastic®; een sterk merk voor scholen en sportfaciliteiten

In de wereld van sportvloeren is Pulastic® hét vooraanstaande merk. In sportaccommodaties, scholen, universiteiten, balletacademies, ﬁtness- en sportcentra; overal liggen Pulastic® sportvloeren. In Nederland en in wel 80 landen over de hele wereld liggen in 50.000 accommodaties meer dan 35 miljoen m2 in classic en design kleuren, met basketbal-, voetbal- en volleybal belijning, met LED verlichting. En om accommodaties nog veiliger en mooier te maken met prachtige wandbekleding omringd. We zijn trots! Want ons merk Pulastic® bestaat 50 jaar. En dat vieren we iedere dag. Met een enthousiast team van 135 Sika-Pulastic medewerkers. En distributeurs met installatieteams in 60 landen. In 50 jaar hebben we ons ontwikkeld van een sportvloerleverancier naar totaalinrichter voor sportaccommodaties en scholen, indoor en outdoor. We hebben geen woorden nodig om te tonen dat we terecht trots zijn, de beelden zeggen meer dan genoeg. Kijk op www.sika.nl en www.pulastic.com voor meer informatie of mail voor een speciﬁeke vraag naar verkoop.pulastic@nl.sika.com Sika Nederland B.V., Locatie Deventer (Pulastic sportvloeren) Postbus 420, 7400 AK Deventer, Tel. 0570 620744 www.pulastic.com, mail: verkoop.pulastic@nl.sika.com De actuele algemene voorwaarden zijn van toepassing. Consulteer a.u.b. voor gebruik de meest recente locale Productinformatie-bladen.

AMSTERDAM | Studentenwoningen Zeeburgereiland

'HET STUDENTENCOMPLEX DANKT ZIJN BIJNAAM AAN ZIJN GEKROMDE HOOFDVORM EN OPVALLENDE GEVELRITMIEK MET VERSCHILLENDE NIVEAUS' KILOMETERS KABEL De elektrotechnische werkzaamheden omvatte de installatie van de wandcontactdozen, schakelaars, lichtpunten en een intercom- of videofooninstallatie. Electrasluis legde eveneens de UTP- en coaxkabels aan. Ten Hove: “Uitdaging hierbij was dat de kabels centraal binnenkwamen en van daaruit nog het hele gebouw door moesten. We hebben kilometers aan UTP- en coaxkabel getrokken. Ditzelfde gold voor de elektrakabels, waterleiding en transportleiding voor de centrale verwarming. De riolering legden we aan tot buiten het gebouw.”

VERWARMING EN VENTILATIE De appartementen zijn voorzien van een centrale verwarmingsinstallatie die via de warmte-afleverset is aangesloten op het collectieve verwarmingsnet. In de meterkast bevindt zich tevens een warmtewisselaar ten behoeve van de warmwaterinstallatie. Het warmteverbruik wordt, net als het waterverbruik, per appartement beme-

terd. De mechanische ventilatie bestaat uit een gezamenlijk opgestelde dakventilator en afzuigkanalen met geluiddempers en afzuigroosters in de ruimten die mechanisch geventileerd worden.

Bouwinfo

OPGELEVERD

ONTWERP

Met de oplevering achter de rug kijkt Ten Hove terug op een mooi en goed verlopen project. “Alleen in het eindstadium liepen we, door externe factoren, iets uit op de planning. Dit hebben we gecompenseerd met overwerk.” Begin juli leverde Van der Sluis Technische Bedrijven conform planning op. Twee weken later ontvingen de eerste studenten de sleutel van hun splinternieuwe studio. ❚

Studioninedots

OPDRACHTGEVER Van Wijnen Projectontwikkeling Midden BV

UITVOERING Van Wijnen Weesp BV INSTALLATIES Van der Sluis Technische Bedrijven, Ned Air, Air Spiralo, Reflex Nederland, Building Technology BOUWPERIODE augustus 2015 – juli 2016

| 37

ALMERE | Sterrenschool Het Universum

Tekst | Liliane Verwoolde Beeld | Peter de Ruig

TWEE CONSTRUCTIEMETHODES IN ÉÉN GEBOUW

Een plek waar jongeren zich frank en vrij kunnen ontwikkelen In Sterrenschool Het Universum in Almere kunnen kinderen terecht van hun eerste levensjaar tot de overstap naar het voorgezet onderwijs. Voor- en naschoolse opvang, onderwijs en sport bevinden zich onder één dak. Sterrenschool Het Universum werd gebouwd in opdracht van gemeente Almere. Het schoolgebouw ligt aan de oostkant van de opkomende wijk Nobelhorst en past binnen het gedachtegoed van de Sterrenschool. Sterrenscholen zijn klantgerichte scholen met vijf ‘sterren’ oftewel ‘speerpunten’: maatwerk, samen, flexibel, basistaal en omgeving. De scholen zoeken het contact met de buurt en willen een unieke plek bieden waar jongeren zich frank en vrij kunnen ontwikkelen.

'DE GEVELS EN HET DAK ZIJN BEKLEED MET CEMENTGEBONDEN LEIEN'

38 |

van het gebouw kan deze gemakkelijk worden opengesteld voor gebruikers van buitenaf. Gericht kleurgebruik verdeelt het gebouw aan de binnenzijde in compartimenten.

TWEE BOUWVOLUMES

TWEE CONSTRUCTIEMATERIALEN

Ontwerper van de school is SP architecten; dit bureau tekende voor Het Universum twee bouwvolumes. Het grootste bouwdeel bestaat uit twee verdiepingen en hier bevinden zich de school en de kinderopvang. De lokalen zijn gesitueerd rondom de centrale hal, met in het midden de enorme trap naar de verdieping. In het kleinere volume ligt de gymzaal met bijbehorende kleedruimtes. Door de indeling

De hoofddraagconstructie was een bouwkundige uitdaging. Deze bestaat voornamelijk uit betonnen vloeren en kalkzandsteen wanden. “Om flexibel te blijven in de inrichting, mochten niet overal dragende wanden worden toegepast”, vertelt Harry Veenman, werkvoorbereider van Vink+Veenman. “Zeker in de centrale hal met het trappenhuis. Dit kon alleen met extra ondersteuning van stalen balken. Dan heb je

ALMERE | Sterrenschool Het Universum

'DOOR DE APARTE LIGGING KAN DE GYMZAAL OOK WORDEN OPENGESTELD VOOR GEBRUIKERS VAN BUITENAF' te maken met meerdere materialen en dus met meerdere partijen. Om goede aansluitingen te maken moesten de ontwerptekeningen goed op elkaar worden afgestemd.”

SCHUINE DAKVLAKKEN Het dak van Het Universum is overwegend plat, met aan de voorzijde twee schuine vlakken. De vlakken bezorgen de school zijn speelse uitstraling. Om de vlakken perfect op elkaar aan te sluiten, bouwde Vink+Veenman van de kapconstructie eerst de stalen spanten.

Zowel de gevels als het dak zijn bekleed met cementgebonden leien.

Daarna kon zij de kap in het werk inmeten en laten prefabriceren. Vervolgens werden de op maat gemaakte dakplaten op de staalconstructie gemonteerd. Veenman: “Opvallend is de bekleding. Zowel de gevels als het dak zijn bekleed met cementgebonden leien. Hierdoor is er visueel geen afscheiding tussen gevels en dak.”

OOK VOOR DE TOEKOMST “Het was een bouwproces volgens het boekje. Het uitbundige kleurgebruik - in rood, groen en geel – maakt er een vrolijk geheel van. Ook aan de toekomst is gedacht. Mocht de Nobelhorst gaan groeien – en dat gaat zeker gebeuren in deze groeiwijk – dan is er nog ruimte voor een extra vleugel, die met een brug of corridor aan het bestaande gedeelte kan worden verbonden.” ❚

| 39

MAAK RUIMTE FUNCTIONEEL

Zichtbare en onzichtbare perfectie

IMPOSANT & SPEELS

...vormt de doorslaggevende succesfactor achter onze mobiele wanden. Zichtbaar zijn de precieze passingen en de fraaie detailleringen. De niet zichtbare technieken vormen eigenlijk het ĂŠchte succes achter onze wanden. Zoals sterke en oerdegelijke mechanieken. En het beproefde hang- loop- en sluitwerk. Gericht op langdurig en veelvuldig gebruik. www.breedveld.com T 0487 542888

PA N E E LWA N D E N G L A S WA N D E N S C H U I F WA N D E N V O U W WA N D E N

ALMERE | Sterrenschool Het Universum

Tekst | Liliane Verwoolde Beeld | David Rozemeyer

Mobiele wandsystemen maken klaslokalen flexibel Sterrenschool Het Universum wil enkele lokalen flexibel kunnen gebruiken. Zij wil de ene keer kunnen beschikken over vier aparte lokalen en de andere keer over twee extra grote lokalen. SP architecten verricht hiervoor het vooronderzoek en BREEDVELD mobiele wandsystemen produceert en monteert het mobiele maatwerk. “Centraal staat de vraag wat het mobiele wandsysteem moet opleveren”, vertelt John van Kerkhof, projectmanager van BREEDVELD. “Moet er alleen een visuele afscheiding gecreëerd worden of moet deze ook geluidwerend zijn? Is er behoefte aan transparantie? Gaat het om efficiënt omgaan met het vloeroppervlak? Of zit het hem in de combinatie van deze factoren? Hoe moet de wand bekleed worden? Hoe vaak gaat de wand open en dicht? Als al deze vragen beantwoord zijn, maken we de wand die aan alle wensen voldoet. We leveren dus uitsluitend maatwerk.”

ONBEPERKTE MOGELIJKHEDEN De mobiele wanden in de vier klaslokalen van Het Universum zijn opgehangen aan wielstellen die door een geïntegreerd railsysteem in het plafond rollen. Als de schuifwanden open zijn, schuiven ze in één deel in een nis. In geopende toestand hebben de klaslokalen een open verbinding van 2,5 m breed; in gesloten toestand bieden de wanden een geluidisolerende waarde van 47 dB. “Bij deze waarde kun je aan beide zijden lesgeven zonder last te hebben van elkaar”, vertelt Van Kerkhof. “Het Universum heeft gekozen voor een effen, kunststof bekleding. Maar steeds vaker leveren we de wanden met speciale afwerkingen zoals een duurzame, digitale print in krasvast kunststof, een magnetisch whiteboard, prikboard (bulletin board) of akoestische beplating. De wanden worden bij voorkeur handbediend uitgevoerd, maar kunnen ook met elektrische bediening worden geleverd. De mogelijkheden zijn bijna onbeperkt.” ❚

| 41

AMSTERDAM | Zuidblok

Tekst | Liliane Verwoolde Beeld | Bot Bouw

219 STUDENTENWONINGEN

Zuidblok heeft allure en is ĂŠĂŠn met haar omgeving Fase I van Zuidblok in Amsterdam is een aanzet om het woningentekort voor studenten in de hoofdstad terug te dringen. De studentenwoningen worden gebouwd op een aantrekkelijke locatie, net aan de buitenkant van de ring. Het centrum is van hieruit uitstekend bereikbaar. De bouw van de studentenappartementen is een initiatief van Woonstichting Lieven de Key en wordt uitgevoerd door Bot Bouw. De grond was bestemd voor nieuwbouwwoningen, maar door de crisis werd dit plan niet uitgevoerd. Nu is de grond bestemd voor het Zuidblok. Woningcorporatie

42 |

Lieven de Key start met 219 woningen op het terrein tussen Maassluisstraat en Overschiestraat. Hiervan zijn 175 eenheden geheel zelfstandig; deze hebben een eigen badkamer en keuken. De overige 44 wooneenheden hebben wel een eigen badkamer, maar delen de keuken.

INDELING De onderste twee bouwlagen vertonen een verticale geleding, terwijl de bovenbouw zich juist kenmerkt door horizontaliteit. Dit effect wordt nog eens versterkt door het verschillende kleuren materiaalgebruik. Op de begane grond bevinden zich een aantal collectieve functies, zoals de centrale entree, fietsenstalling, wasmachines en gemeenschappelijke keukens. Hierboven verrijzen zes woonlagen. Bot Bouw heeft dertien maanden om de gehele eerste fase te realiseren.

AMSTERDAM | Zuidblok

STRAK PLANNEN In verband met deze relatief korte bouwtijd kiest Bot Bouw voor de snelste bouwmethode, tunnelbouw. Zo haalt zij in de ruwbouwfase een tempo van acht wooneenheden per dag. Meteen hierna gaat zij met de houtskeletbouw aan de slag. “Hoe eerder de gevels gesloten zijn, hoe eerder we onafhankelijk zijn van de weersomstandigheden”, licht projectleider Johan Kuin, toe. “Zolang de temperatuur op de bouwlocatie boven de 5°C blijft, kunnen we alle materialen probleemloos toepassen en verwerken.”

'DE GROENE KLEUR AAN BINNENEN BUITENZIJDE ZORGT VOOR SFEER EN ALLURE' BASISINFRASTRUCTUUR De start van de voorbereiding vergt nog wel de nodige aandacht omdat de basisinfrastructuur van de nutsbedrijven nog ontworpen moet

worden. Bot Bouw springt hier samen met haar opdrachtgever en de nutsbedrijven op in om te komen tot een passend ontwerp. Voor het overige is Zuidblok een doelmatig ontwerp dat zich in alle opzichten leent voor een vlot bouwproces. Waarmee niet is gezegd dat het gebouw de termen ‘saai’ of ‘smakeloos’ verdient. Integendeel. Met groene accenten in het glas van de balkons en in de gevelbetimmering zijn de architecten er wonderwel in geslaagd om Zuidblok allure te geven en één te maken met haar omgeving. De groene kleur is ook doorgevoerd in het interieur, waar het samen met het toegepaste accoya hout zorgt voor sfeer en duurzaamheid. ❚

Bouwinfo OPDRACHTGEVER AANNEMER ARCHITECT CONSTRUCTEUR E-INSTALLATIES LIFTINSTALLATIES W-INSTALLATIES BOUWSOM BOUWPERIODE

Woonstichting Lieven de Key – Amsterdam Bot Bouw – Heerhugowaard Toverstralen Architectuur Rotterdam Adams Bouw Adviesbureau – Druten Blom Electrotechniek – Zaandam Kone Rijswijk Spinder – Rotterdam € 9 miljoen juni 2016 – juli 2017

ontwikkeling - nieuwbouw renovatie - onderhoud www.botbouw.nl Bot Bouw | K.P.C. de Bazelweg 2 | PostBus 15, 1700 aa HeerHugowaard | 072-5752700 | info@BotBouw.nl

| 43

Bedrijfspresentatie Tekst | Liliane Verwoolde Beeld | Leerkotte

Optimale hygiĂŤne in toiletten, douches en kleedkamers Het blijft een punt van aandacht. Het intensieve gebruik van toiletten, douchecabines en kleedkamers in scholen en sportaccommodaties bemoeilijkt de hygiĂŤnische schoonmaak ervan. Toch lijken de nieuwe scheidingswanden van Leerkotte dit probleem voor eens en altijd te tackelen.

44 |

Wie kent de scheidingswanden van Leerkotte niet? In scholen, zwembaden en sportaccommodaties vormen de helder gekleurde scheidingswanden en deuren de letterlijke opfrisser in sanitaire ruimtes. Ze zijn gemaakt in volkern, 13 mm dik en vocht-, stoot- en krasbestendig. Dit materiaal laat zich gemakkelijk reinigen en is verkrijgbaar in elke gewenste kleur of print. Ondanks de al hoge kwaliteit is Leerkotte er toch opnieuw in geslaagd haar product te verbeteren. Het verschil zit in het ophangsysteem.

Bedrijfspresentatie

Bij de bestaande uitvoering worden de wanden gestabiliseerd door een afdekrail aan de bovenzijde en enkele pootjes onder de scheidingswanden. Met het beperkte aantal vuilpunten op de vloer is het systeem al uniek. Bij de vernieuwde uitvoering is de afdekrail enigszins verzwaard door een hangbalk, waardoor geen pootjes meer nodig zijn. “Een groot voordeel voor de schoonmaak van de cabines en de vloer” vertelt Harold Stokvis, salesmanager van Leerkotte. “Het vuil op de vloer hoopt zich nu nergens meer op. Hiermee maak je het verschil in hygiëne.”

Ook het vingerveilige scharnier perfectioneert het product. Deze lange scharnierbuis loopt over de gehele lengte van de deur en vult hiermee de opening waarin vingertjes bekneld kunnen raken. “Het scharnier is fraai en functioneert perfect”, vertelt Stokvis. “Maar er zitten nog meer innovaties aan te komen. Binnenkort kan het scharnier ook van een softclose functie worden voorzien. De ontwikkeling hiervan verkeert in het eindstadium. Dit product verschijnt dus binnenkort op de markt.” ❚

Leerkotte B.V. Asveldweg 4-6 7556 BP Hengelo T +31 74 2430885 E info@leerkotte.nl W www.leerkotte.nl

| 45

MOLENBEEK | GBS De Knipoog

Tekst | Els Jonckheere Beeld | Urban Platform

Passiefbouwschool met een groen tintje Sinds vorig jaar kunnen vierhonderd Nederlandstalige leerlingen van het kleuter- en lager onderwijs uit Sint-Jans-Molenbeek naar GBS De Knipoog. Op zich is het al een unicum dat er een volledig nieuwe school gecreëerd Werd. Maar deze onderwijsinstelling is ook een toonbeeld van duurzaamheid. Ze werd immers gebouwd volgens passiefhuisstandaard en met een maximum aan groene ruimtes. GBS De Knipoog werd gebouwd op een publiek terrein van 3.850m², waar bewoners voorheen moestuintjes van omwonenden lagen.. Architecte Céline Sauvage van Urban Platform: “Om een maximum aan groene ruimtes te vrijwaren, kozen we voor een compact en eenvoudig ontwerp. Het gebouw bestaat uit drie lagen, met een semi-ondergrondse sportzaal

46 |

en gemeenschappelijke ruimtes op het gelijkvloers. De sectie van de kleuters bevindt zich op de eerste verdieping, gescheiden van de lagere school die op de tweede verdieping werd ondergebracht. De structuur is op zo’n manier ontworpen dat functionele en structurele wijzigingen op termijn eenvoudig te verwezenlijken zijn.”

MOLENBEEK | GBS De Knipoog

Een systeem van zonweringslamellen speelt hierbij een kleurrijke rol.

GROEN ALS KLOPPEND HART VAN DE SITE Doordat slechts de helft van het terrein bebouwd werd, kon de doorgang voor de voetgangers behouden worden. Céline Sauvage: “Op die manier konden we ook de toegang van de omwonenden tot het openbaar vervoer en de commerciële zone vergemakkelijken. We konden eveneens een deel van de bestaande moestuinen behouden. Deze zijn intussen omgevormd tot gemeenschappelijke tuinen met een didactisch doel. De rest van de groene ruimtes is aangelegd als publieke tuin en fungeert als een ontmoetingsplaats die de sociale cohesie van de wijk moet bevorderen.”

lamellen speelt hierbij een kleurrijke rol. “Belangrijk is dat dit passiefbouwproject de drie pijlers van duurzaamheid integreert: ecologie, economie en sociale ontwikkeling”, besluit Céline Sauvage. ❚

ECOLOGIE, ECONOMIE EN SOCIALE ONTWIKKELING Het schoolgebouw bestaat uit een betonconstructie die voornamelijk met buitenbepleistering op isolatie is afgewerkt. Een systeem van zonwerings-

Bouwinfo OPDRACHTGEVER Gemeente Sint-Jans-Molenbeek ARCHITECT Urban Platform (Brussel) HOOFDAANNEMER Ondernemingen Jacques Delens (Watermaal-Bosvoorde)

| 47

Renovatie schoolgebouwen

Tekst | Liliane Verwoolde Beeld | Jan van der Kolk

CONCEPT FRISSE SCHOOL STEEDS VAKER TOEGEPAST

"DIE UITEENLOPENDE ACTIVITEITEN MAKEN RENOVATIEPROJECTEN UITDAGEND"

Het renoveren en uitbreiden van scholen is een specifieke tak binnen de aannemerij. De hoofdaannemer heeft niet alleen te maken met bouwactiviteiten, maar ook met veel extra overlegmomenten, lesroosters, extra veiligheid rondom het bouwterrein en het creëren van ruimte voor moderne installaties in oudere gebouwen. Het is slechts een greep uit de vele extra aandachtspunten die de renovatie van scholen met zich meebrengt. Van Norel Bouwgroep heeft hiermee inmiddels een ruime ervaring. Haar projecten variëren van kleine uitbreidingen tot grootschalige renovatieprojecten. Het vernieuwen of aanpassen van installaties is

48 |

hiervan een vast onderdeel, zeker nu scholen massaal kiezen voor het Frisse-Schoolconcept.

RENOVATIE EN UITBREIDING Van Norel Bouwgroep is bij alle renovatieprojecten de hoofdaannemer, zoals ook bij de renovatie van basisschool St. Lidwina in Amsterdam.

“We hebben deze school samengevoegd met de gemeentelijke monumentale boerderij naast de school”, vertelt projectleider Ben Wolters. “De spanten zijn eerst gedeeltelijk weggehaald om aansluiting op de verdieping van de nieuwbouwschool mogelijk te maken. In de boerderij bevinden zich nu kantoorruimtes, personeelsruimtes

Renovatie schoolgebouwen

'HET VERNIEUWEN OF AANPASSEN VAN INSTALLATIES IS HIERVAN EEN VAST ONDERDEEL, ZEKER NU SCHOLEN MASSAAL KIEZEN VOOR HET FRISSE-SCHOOLCONCEPT' en een kinderdagverblijf. In de nieuwbouw zijn de leslokalen en de gymzaal ondergebracht. Om ruimte te creëren voor de moderne installaties hebben we in de boerderij een zolder gebouwd. St. Lidwina is nu een Frisse School.”

EXTRA AANDACHTSPUNTEN In Nieuw Vennep heeft Van Norel Bouwgroep drie scholen behorende tot een scholencluster voor 1.600 leerlingen gerenoveerd. Wolters: “We hebben de scholen stuk voor stuk aangepakt. De leerlingen van de betreffende school zijn tijdelijk ondergebracht in de twee andere scholen en in noodlocaties. Installatieruimte hebben we gecreëerd door van elke vleugel een stukje van de verdiepingsvloer te slopen.” Ook hier kreeg Van Norel te maken met veel extra aandachtspunten. Zo mocht de aan- of afvoer van bouwmaterialen uitsluitend plaatsvinden buiten de spitsuren en via speciaal daarvoor uitgestippelde routes. Er werden vervangende parkeerplaatsen ingericht en de buurtbewoners moesten goed worden geïnformeerd.

AA+-ENERGIELABEL Een intensieve renovatieslag vindt plaats bij kbs Wijzer aan de Vecht in Utrecht. Deze school wordt volledig gestript, waarna kozijnen, wanden en elektrische bedrading worden vernieuwd; ook komt er nieuwe luchtventilatie. “De nieuwe installaties zijn via het dak naar binnen gebracht en op de zolder geplaatst”, vertelt projectleider Henri Sluiter. “Er zijn zoveel mogelijk milieumaatregelen genomen. Wijzer aan de Vecht heeft haar klassieke uitstraling behouden, maar met een hypermodern AA+energielabel.” “De uiteenlopende activiteiten maken renovatieprojecten uitdagend”, vindt Wolters. “We zijn inmiddels sterk in het coördineren hiervan. We doen het ook met veel ervaring en plezier, zeker als je achteraf hoort dat alle partijen tevreden zijn over de gang van zaken.” ❚

| 49

ZAANSTAD | Topsportcentrum ‘De Koog’

Tekst | Patricia van der Beek Beeld | Vaessen Algemeen Bouwbedrijf BV

Het splinternieuwe topsportcentrum 'De Koog' in Zaanstad.

INTEGRAAL INSTALLATIECONCEPT VOOR ‘DE KOOG’

‘ Een technisch samenspel in een dynamisch speelveld’ Op 25 september jl. vond een EK-kwalificatiewedstrijd volleybal plaats in het splinternieuwe topsportcentrum ‘De Koog’ in Zaanstad. De manier waarop de Nederlandse volleybalmannen de overwinning behaalden, vertoonde overeenkomsten met de wijze waarop het sportcomplex is gebouwd: technisch en tactisch op hoog niveau en met een flinke dosis teamwork. Topsportcentrum ‘De Koog’ is eigendom van de gemeente Zaanstad en heeft verschillende gebruikers. Het bevat een 11 meter hoge topsporthal met ruimte voor minimaal 1.200 bezoekers en een 9 meter hoge breedtesporthal met zo’n 500 bezoekersplekken. In het complex bevinden zich tevens 12 was- en kleedruimten, een Sport Medisch Centrum, kantoren, klaslokalen voor het CIOS (Centraal Instituut Opleiding Sportleiders) en een horecagelegenheid.

50 |

STRIKTE REGELS De realisatie van het topsportcentrum werd als Design & Build opdracht aanbesteed. Begin 2015 kregen Vaessen Algemeen Bouwbedrijf BV en Terberg Totaal Installaties Utrecht bv, die vaker samen optrekken in dergelijke aanbestedingstrajecten, de opdracht gegund. Vaessen nam het bouwkundige deel op zich, Terberg Totaal Installaties de W- en E-installaties. “De topsporthal voldoet aan de eisen van NOC*NSF”, vertelt Wouter Lens-

ZAANSTAD | Topsportcentrum ‘De Koog’

sinck, projectleider W bij Terberg Totaal Installaties. “Zo golden er strikte regels voor de afmetingen en het afwerkingsniveau van de hal. Daarbij heeft iedere sport zijn eigen klimaatvereisten en specifieke setpoints voor de verlichting. Op de CIOS-ruimten waren weer andere specifieke richtlijnen van toepassing voor onder meer de ventilatie en luchtkwaliteit.” Michel den Hollander, projectleider E bij Terberg Totaal Installaties, voegt toe: “Steeds vaker worden sportcomplexen door meerdere gebruikers gedeeld. Dit dynamische speelveld, met uiteenlopende wensen en belangen, vergt een doordacht ontwerp en een nauwkeurige coördinatie van alle processen.”

DUURZAAM EN GEÏNTEGREERD De W-installaties bestaan uit een gasleiding, verwarming, koeling en ventilatie. “Waar mogelijk pasten we duurzame technieken toe”, vertelt Lenssinck. “Voor de verwarming en koeling installeerden we een gaswarmtepomp; voor de bereiding van warm water een zonneboilersysteem.” Het elektrotechnische deel omvat de gebruikelijke elektra, ICT en een brandmeld-, inbraak- en camerabeveiligingssysteem. Met name de LED-verlichting en de, door derden geleverde, zonnepanelen dragen bij aan de duurzaamheid van het gebouw. Den Hollander: “De installaties zijn in hoge mate geïntegreerd in het gebouwbeheersysteem. Met dit systeem zijn de installaties snel en eenvoudig aan te passen aan de klimaat- en verlichtingseisen van de verschillende sporten. Het integreren van de installaties vereiste een goed samenspel tussen alle technische disciplines. Dat wij zowel de W- als E-installaties verzorgden, was dan ook een groot voordeel.”

Het sportcentrum ligt op een 1.20 meter hoog talud met tribunes.

De 11 meter hoge topsporthal met ruimte voor minimaal 1.200 bezoekers.

'STEEDS VAKER WORDEN SPORTCOMPLEXEN DOOR MEERDERE GEBRUIKERS GEDEELD' UITDAGENDE PLANNING In september 2015 startte Terberg Totaal Installaties met de uitvoering van de installaties, om een jaar later alweer op te leveren. “De planning was een uitdaging”, blikt Lenssinck terug. “Bouwkundig gezien is het complex snel gerealiseerd. De installaties moesten in dit tempo mee. Mede door toepassing van een lean planning, maar zeker ook door de goede samenwerking op dit project is het gelukt een top sportcentrum neer te zetten.” ❚

De kantine van 'De Koog'.

| 51

LEEUWARDEN | Stenden Hogeschool

Tekst | Liliane Verwoolde Beeld | BRT Architecten

PETRARCH-BEPLATING BEZORGT DE SCHOOL EEN NATUURLIJKE UITSTRALING

BOUWEN MET HULPCONSTRUCTIES De nieuwe vleugel van Stenden Hogeschool in Leeuwarden is een architectonische blikvanger. De witte luifel met daaronder de groene gevel, indrukwekkende glaswand en collegezaal over twee verdiepingen vallen onmiddellijk in het oog. Stenden Hogeschool aan de Rengerslaan in Leeuwarden wordt uitgebouwd. In de nieuwe vleugel – passend bij de bestaande vleugel – komen een grote, centrale hal, onderwijsruimtes, algemene ruimtes, kantoren en een nieuwe collegezaal. Bouwgroep Dijkstra Draisma deed hiervoor de Economisch Meest Voordelige Inschrijving en gaat de school bouwen, mits zij zich kan houden aan de planning. “Dat is een bekend verhaal in onderwijsland”, vertelt allround werkvoorbereider Douwe Arjen van de Schaaf. “Je begint vlak voor de zomervakantie en levert het project enkele maanden voor

de volgende schoolvakantie op. Zo hebben de gebruikers nog de tijd om het pand in te richten.”

DE LUIFEL, EEN BOUWKUNDIGE UITDAGING Aan binnenen buitenzijde vertoont de nieuwe vleugel een driedeling. Rechts bevindt zich de centrale hal, in het midden de nieuwe onderwijsruimtes en links de collegezaal. Binnen verbindt een lichtstraat de compartimenten met elkaar. Aan de buitenzijde gebeurt dit door de witte luifel. “Een bouwkundige uitdaging”, vertelt Van de Schaaf hierover. “De luifel wordt opgebouwd

'DE GEVEL MET BEPLANTING VORMT EEN FRAAI CONTRAST MET DE LICHTE LUIFEL'

52 |

met een zware staalconstructie die tijdens de bouw wordt ondersteund met een hulpconstructie. Later wordt de staalconstructie bekleed met Petrarch-beplating. Deze natuur-composietbeplating bevat marmer en graniet, is relatief dun en bezorgt het gebouw een prachtige, natuurlijke uitstraling.”

GROENE GEVEL De centrale hal is aan de buitenzijde herkenbaar aan de ‘green wall’. Op dit gedeelte van de gevel worden planten aangebracht die zich lenen voor verticale begroeiing. Ook aan de

LEEUWARDEN | Stenden Hogeschool

Projectinfo EEN DRAAGCONSTRUCTIE DIE FLEXIBILITEIT BIEDT De Stenden Hogeschool kiest – net als heel veel andere scholen – voor maximale flexibiliteit. De school moet zo gebouwd worden, dat zij de indeling kan blijven veranderen. Dit vraagt om draagpunten die de functionaliteit zo min mogelijk belemmeren. “Deze vraag is bijna standaard”, vertelt Cees Roosendaal van Berkhout Tros Bouwadviseurs. Als bouwadviseurs adviseert hij scholen hoe zij die gewenste indelingsvrijheid kunnen combineren met de juiste draagconstructie. De Stenden Hogeschool heeft daarbij nog een extra uitdaging. De architect heeft niet overal gekozen voor rechte kolommen, maar ook voor scheve kolommen. “Dit maakt de uitdaging nog wat groter”, vertelt Roosendaal. “Het krachtenspel wordt hierdoor nog wat complexer. Maar we kennen BRT Architecten. Zij stellen zich uiterst soepel op en zoeken samen met ons naar de meest verantwoorde én de meest fraaie oplossing.”

Bouwinfo OPDRACHTGEVER Stenden Hogeschool Leeuwarden

ONTWERP BRT Architecten – Alkmaar

ADVIES binnenzijde is een gedeelte begroeid. Het verticale beplantingssysteem is voorzien van een irrigatiesysteem. “Voor ons betekent dit dat de wand volstrekt waterdicht moet zijn”, vertelt Van de Schaaf. Buiten vormt de beplanting een fraai contrast met de lichte luifel. Aan de binnenzijde zorgt hij voor een prettige omgeving.

AFWIJKENDE KRACHTENWERKING Vakmanschap is ook vereist bij de bouw van de

collegezaal. Deze strekt zich uit over twee verdiepingen en wordt ondersteund door een schuine staalconstructie. Hierop wordt de betonconstructie aangebracht, die getrapt naar boven gaat. Van de Schaaf: “De schuine staalconstructie zorgt voor een afwijkende krachtenwerking en scheve kolommen. We zullen ook hier een hulpconstructie moeten plaatsen om de zaak stabiel te houden. Anderzijds zijn dit precies de uitdagingen waar we warm voor lopen.” ❚

Berkhout Tros Bouwadviseurs Alkmaar

UITVOERING Bouwgroep Dijkstra Draisma – Dokkum

INSTALLATIES Koninklijke Damstra Installatietechniek – Driezum

BOUWKOSTEN € 4 miljoen

BOUWTIJD juli 2016 – mei 2017

| 53

Groener leren

Berkhout tros bouwadviseurs is een onafhankelijk ingenieursbureau in Alkmaar dat zich bezighoudt met de advisering en uitwerking van beton-, staal- en houtconstructies t.b.v.

woningbouw - kantoorgebouwen bedrijfsgebouwen - renovatie funderingsherstel Laat kinderen leren van het groen

www.btl.nl

Scheldestraat 32 - 1823 WB Alkmaar telefoon 072-5270090 - telefax 072-5270099 alkmaar@berkhouttros.nl - www.berkhouttros.nl

Zonder investeren het mooiste schoolplein realiseren! Het ideale schoolplein inrichten: Kinderspel!

Als schoolleiding ziet u in de pauze niets liever dan enthousiast kinderspel. Leerlingen die op het plein hun energie kwijt kunnen en elkaar betrekken in hun spel. Als geen ander weet u hoeveel fantasie kinderen hebben en hoe weinig ze nodig hebben om een spel te ontwikkelen.

Een kwestie van samenspel

Het lijkt een utopie: een nieuw schoolplein dat helemaal voldoet aan uw wensen. Zónder grote investeringen. Dat is het niet en dat is te danken aan één van de principes van het PleinPlan®: Samenspel. Samenspel tussen u en de leerlingen van de school. Door zelf mét de kinderen na te denken over het ideale schoolplein bespaart u op dure ontwerpkosten.

Een: PleinPlan is een onafhankelijke partij die u geheel kunt ontzorgen bij het (her)inrichten van uw schoolplein! Van initiatief naar realisatie tot en met het onderhoud van het geheel. De mate van deze ontzorging bepaald u zelf. Pleinplan wil voor elke school het mooiste schoolplein realiseren. Daarbij proberen wij een combinatie te vinden; van ‘groene elementen’, spelaanleidingen en toestellen.

Twee: De kinderen actief betrekken bij de inrichting van hun nieuwe leeromgeving doormiddel van ons lesprogramma. De leerlingen gaan zo zelf meedenken over hun uitdagende speelplaats. Drie: Wij horen u denken, maar dat kost veel geld! Wel als u alles zelf moet investeren. Wat zou u er van vinden als PleinPlan de investering voor de sport-, speeltoestellen en terreinmeubilair op zich zou nemen en u alleen maar betaald voor het gebruik? U heeft al een speeltoestel, incl. valondergrond voor nog geen €1,-- per dag!

16790434_Plein Plan B.V. 1-2.indd 1

11-10-16 09:06

LEEUWARDEN | Stenden Hogeschool

Tekst | Sjoerd Meuleman Beeld | BRTArchitecten

STENDEN HOGESCHOOL:

MOOI INSTALLATIEWERK Met vestigingen in Nederland, Indonesië, Zuid-Afrika, Qatar en Thailand is Stenden Hogeschool een kenmerkend voorbeeld van mondiaal studeren. Wegens capaciteitsgebrek besloot de onderwijsinstelling tot een uitbreiding van de (hoofd)vestiging Leeuwarden met ruim 3300 m2. Bijna als vanzelfsprekend wordt het aangebouwde deel ingericht met duurzame installaties. EÉN PARTIJ Inmiddels is het werk gevorderd tot de begane grondvloer. Begin 2017 is het gebouw wind- en waterdicht, waarop gestart kan worden met de afbouw. De oplevering ten slotte staat gepland voor juni 2017. Hoewel dus net begonnen ziet Van der Heide het werk met veel vertrouwen tegemoet. Vooral ook omdat Damstra beide installatieonderdelen uitvoert. “We doen veel vaker aan scholenbouw, weten daardoor goed wat daar allemaal bij komt kijken. Maar misschien wel belangrijker is dat we beide onderdelen uitvoeren. Zo houdt de opdrachtgever een en hetzelfde aanspreekpunt, worden lijnen korter en weten uitvoerenden wat ze aan elkaar hebben. En dat is voor zowel de school als voor ons een groot voordeel.” ❚

Internationale hogescholen worden steeds populairder. Dat blijkt ook nu weer in Leeuwarden waar Stenden Hogeschool een uitbreiding laat realiseren met een oppervlakte van ruim 3300 m2. Installatiebedrijf Koninklijke Damstra Installatietechniek uit het eveneens Friese Driezum realiseert voor het project de installaties. Los van het bouwkundige deel, dus als zelfstandig hoofdaannemer. Projectleider Hedzer van der Heide: “Voor ons is dit een prachtig werk. Dicht in de buurt, dus zitten we er bovenop. Bovendien versterkt een project als dit onze positie in de regio. Stenden biedt hoog aangeschreven onderwijs, dus is dit een mooie referentie voor ons portfolio.” Damstra verkreeg de opdracht voor de hogeschool na het winnen van een Europese aanbesteding. Behalve prijs en referenties waren aanpak en planning leidend voor de uiteindelijke gunning.

Samen voor een duurzame toekomst

DUURZAAM STEMPEL Damstra realiseert voor de onderwijsinstelling zowel de werktuigbouwkundige als elektrotechnische installaties. Daarvan is het onderdeel W het omvangrijkst: met op warmtepompen draaiende (vloer)verwarming, koeling, luchtbehandeling en installatie van waterbesparend sanitair dragen de diverse onderdelen een duidelijk duurzaam stempel. Bovendien zijn vrijwel alle elementen gekoppeld met het gebouwbeheersysteem, dus zo veel mogelijk geautomatiseerd. Van der Heide: “De installaties worden waar mogelijk afgestemd op de aanwezigheid van mensen. Zo is de luchtbehandeling CO2-gestuurd en ook de verlichting draait op aanwezigheidsdetectoren. Het is heus niet zo dat het uniek is wat we hier maken. Maar het zit er wel allemaal in.” Ook duurzaam zijn de geïnstalleerde PV-panelen op het dak. Zij dragen voor een groot deel bij aan de energietoevoer.

Kolkensloane 4 • 9114 AG Driezum info@damstra.nl • www.damstra.nl

| 55

Tekst | Susan Moonen Beeld | Pleinplan BV

Schoolplein anno 2016: VAN EIGENDOM NAAR GEBRUIK Nieuw: schoolpleinen zijn hot. Kinderen spelen en ravotten er naar hartenlust, pestgedrag vermindert zichtbaar en de werkdruk onder leerkrachten wordt lager omdat ze minder conflicten hoeven op te lossen tijdens de pauzes waarin de kinderen naar buiten gaan. verantwoordelijkheid van de ‘eigenaar’, zoals het uitvoeren van veiligheidsinspecties en het plegen van onderhoud, komen dus niet langer voor de rekening van de betreffende school.

NIEUW IS NIET ZALIGMAKEND Overigens denkt PleinPlan niet alleen aan nieuwe toestellen. Zij zijn van mening dat een goed functionerend schoolplein een samenspel moet zijn van natuurlijke elementen, spelaanleidingen en eventueel toestellen. “Laatst hebben we een schoolplein ingericht waar natuurlijk groen een belangrijke plaats innam. Kinderen spelen er verstoppertje of gaan lekker ontdekken. Ook werken we vaak met lijnenspellen, zodat er op een simpele manier spelaanleiding ontstaat. Denk dan aan trefbal of overlopertje. Het hoeft niet altijd ingewikkeld te zijn, zolang de fantasie van onze kinderen maar geprikkeld wordt.”

'KINDEREN WETEN PRECIES HOE HUN IDEALE SCHOOLPLEIN ERUIT MOET ZIEN' “Het is een feit dat kinderen die meer uitgedaagd worden, zich minder vervelen en daardoor ook positiever gedrag vertonen. Eigenlijk is dat heel logisch. Daarom is het onze missie om alle schoolpleinen in Nederland zó in te richten dat kinderen zich er volledig vrij en op hun gemak voelen”, vertelt Bart Beukenkamp, directeur van Pleinplan BV, een bedrijf dat zich volledig focust op het hedendaags inrichten van schoolpleinen. En wie denkt dat dit direct grote investeringen met zich meebrengt vergist zich, zegt hij. Tegenwoordig wordt er veel gewerkt met gebruikersvergoedingen, waarin de kosten voor inspectie,

56 |

afschrijving en onderhoud direct zijn opgenomen. Een uitkomst voor veel scholen, omdat ze niet direct geld beschikbaar hebben voor grote investeringen op het schoolplein. Dat komt omdat scholen vaak met jaarbudgetten werken waarbij het vervangen van het schoolplein niet zelden slechts beperkt is opgenomen. Het bezitten van speel- en sporttoestellen maakt plaats voor enkel het gebruik ervan. Bij het PleinPlan®-concept investeert de school niet langer in de aanschaf van de speeltoestellen en bijbehorende valondergronden, maar betaalt zij een jaarlijkse gebruiksvergoeding. Ook andere zaken die behoren tot de

KINDEREN KIJKEN MEE De vervanging of uitbreiding van een schoolplein is allang geen zaak meer van het managementteam alleen. De kinderen worden volop betrokken bij het proces. Pleinplan heeft hiervoor een lesprogramma gemaakt. “Het plan is zeker geen hogere wiskunde”, zegt Bart Beukenkamp, “maar gewoon een ‘tool’ zodat de kinderen lekker bezig kunnen zijn met hun schoolplein. Het is tenslotte toch de plaats waar diezelfde kinderen gedurende hun

komt allemaal voort uit de duurzaamheidsgedachte: we willen dat scholen hun kinderen het beste van het beste kunnen aanbieden, zonder dat daar direct enorm hoge investeringen tegenover staan. En als dat slaagt? Dan ben ik een gelukkig mens”, aldus Beukenkamp.

DELEN IS HET NIEUWE HEBBEN

schoolloopbaan veel tijd doorbrengen.” Voor de onderbouw betekent het dat ze werken met pictogrammen die ze kunnen kleuren, knippen en plakken, zodat er een gezamenlijk wensenlijstje ontstaat. Voor de bovenbouw tot en met groep 7 houdt het in dat er moodboards of maquettes gemaakt worden, zodat inzichtelijk wordt wat de kinderen zich voorstellen bij hun ideale schoolplein. En groep 8? Zij interviewen de lagere klassen; zij zijn immers al van school als het plein vernieuwd is. Door ze interviewtechnieken toe te laten passen leren zij om de dialoog aan te gaan. “Wat we ook doen, het

Het PleinPlan®-concept is een duurzaam bedrijfsmodel dat past binnen het nieuwe circulaire denken. De circulaire economie is een economisch systeem dat bedoeld is om herbruikbaarheid van producten en grondstoffen te maximaliseren en waardevernietiging te minimaliseren. Anders dan in het huidige lineaire systeem, waarin grondstoffen worden omgezet in producten die na verbruik worden vernietigd. Bezit van producten door de klant staat binnen een circulaire economie niet langer centraal, maar het ‘toegang hebben tot’ is daarbij veel belangrijker. “Onze aanpak richt zich op het samen uniek maken van elk

De heer Bart Beukenkamp.

plein, zodat ieder kind het gevoel heeft het allermooiste schoolplein te hebben”, besluit Beukenkamp. ❚

'EEN GOED INGERICHT SCHOOLPLEIN KAN PESTGEDRAG VERMINDEREN' | 57

Bedrijfspresentatie Tekst | Lieke van Zuilekom

Beeld | BTL

SCHOOLPLEINEN WORDEN GROENER

Meerwaarde van groen is veel groter dan werd aangenomen Groen is goed voor ons. Tussen het groen kunnen we ons gemakkelijker ontspannen, komen we sneller in beweging en leveren we betere leerprestaties. Reden om nog eens goed na te denken over onze schoolterreinen. Is er een alternatief voor de tegelvloer met haag? Bomen, planten en struiken zijn een lust voor het oog. Dat is op zich al een reden om ons te omringen met groen. Maar nu wetenschappelijk onderzoek van onder meer Jolanda Maas heeft aangetoond dat groen ons ook aanzet tot een beter gemoed en hogere concentratie, realiseren scholen zich dat zij hier voordeel uit kunnen halen. Dit leidt tot creatieve en doordachte inrichtingen met groene elementen zoals sportveldjes, speeltoestellen, spelaanleidingen en groene rustzones. Een veelgevraagd adviseur op dit gebied is BTL.

VEEL MOGELIJKHEDEN In de meeste gevallen is het schoolterrein de visuele aankleding van het gebouw en – ja – er kan ook gespeeld worden. Daar is het advies van een doorgewinterde partij welkom. “Je kunt met die ruimte zoveel meer doen”, weet Willem Wijnen, projectleider sr. bij BTL Advies. “Het kan de visie en identiteit van de school uitdragen, de tegels kunnen worden ingezet als spelelement, je kunt er actieve zones en rustzones inrichten, je kunt er wegwijzers plaatsen die de windrichtingen aangeven. Er is veel mogelijk.”

(Beeld: Adriaan van Dam)

58 |

Bedrijfspresentatie

GROENE SPEELTERREINEN

INRICHTING EN ONDERHOUD

Wijnen zit veelvuldig met schoolbesturen, docenten en medewerkers aan tafel om hun de mogelijkheden uit te leggen. Samen met hen ontwerpt hij stap voor stap - een aantrekkelijk schoolterrein met uiteenlopende functies. “Voorbeelden hiervan vind je rondom de kinderopvangcentra van Partou”, vertelt Wijnen. “Deze landelijke kinderopvangorganisatie weet al jaren dat groen een belangrijke bijdrage levert aan de ontwikkeling van kinderen en kiest daarom voor prachtige, natuurlijke terreinen.”

Zusterbedrijf BTL Realisatie voert de plannen uit. De medewerkers richten niet alleen het groen in, maar buigen zich ook over de aspecten zoals speeltoestellen, sportvelden, valondergronden en meer. “We hebben veel contacten op dit gebied”, vertelt Simon Bos, vestigingsmanager bij BTL Realisatie. “Omdat we met geen enkel bedrijf bindende afspraken hebben, blijven we objectief en gaan we uitsluitend voor de beste oplossing.” Als het schoolterrein is ingericht, kan BTL Realisatie ook het onderhoud op zich nemen. “De school kan het onderhoud aan ons uitbesteden, maar het is ook mogelijk om ouders en leerlingen te laten participeren in het onderhoud, waarbij BTL Realisatie het proces begeleidt.” ❚

BTL Nederland Rijksweg 11, 5076 PB Haaren Adres voor navigatie: Berktweg 2, Haaren Postbus 24, 5076 ZG Haaren

(Beeld: Adriaan van Dam)

T +31 411 62 20 36 F +31 411 62 26 49 E info@btl.nl W www.btl.nl

| 59

Aangenaam .

Verwarmen Ventileren Koelen Energie besparen

Grip op een gezond en energiezuinig binnenklimaat, ook in de toekomst. Aangenaam leren

www.klimaatgroepholland.nl

PRODUCTINFORMATIE | Ventilatiesystemen

Tekst | Klimaatgroep Holland Beeld | Klimaatgroep Holland

Toekomstbestendig totaalconcept Frisse School Intensieve samenwerking met het onderwijs en een jarenlange ervaring resulteert in een totaal installatieconcept dat schoolgebouwen omtovert tot frisse en volhoudbare onderwijsomgevingen: het Scholenconcept. Comfort, gemak en energiebesparing staan centraal. ‘Een volhoudbare, frisse school is alleen te bewerkstelligen in samenspraak met het onderwijs zelf en nauw aanverwante partijen.’ Dat was tien jaar geleden bij de ontwikkeling van het Scholenconcept het uitgangspunt. Het Scholenconcept werd daardoor, conform de wensen en eisen van de diverse betrokkenen, een uniek totaalconcept dat in de afgelopen jaren zeer succesvol bleek. Nog steeds speelt het onderwijs zelf een grote rol in de doorontwikkeling van het concept. Direct betrokken partijen, zoals architecten en installatieadviseurs, brengen hun expertise in. Daarmee staat het Scholenconcept garant voor comfort, energiebesparing, minimale onderhoudskosten, volhoudbaarheid en eenvoud in toepassing en gebruik.

INTEGRATIE VAN TECHNIEKEN Het Scholenconcept is van het begin af aan een totaalconcept dat koelen, verwarmen en ventileren in één systeem integreert. In de afgelopen tien jaar heeft het systeem echter niet stilgestaan. In de praktijk bleek er steeds meer behoefte te

bestaan aan de verbinding van technieken. Ook kwam er, naast het binnenklimaat, de vraag naar integratie met onder meer verlichting, zonwering, energieopwekking, sturing op energieverbruik, managementinformatie en exploitatiebeheer. Dit verzoek resulteerde in een optimale samenwerking met diverse partijen. Het samenbrengen van meerdere expertises wierp zijn vruchten af en leidde uiteindelijk tot een nóg completer, beter en eenvoudiger totaalconcept.

CONCEPT MET AMBITIE De lat werd daarna nog hoger gelegd. Naast integratie van de toegepaste technieken, moesten deze een minimale levensduur van 25 jaar hebben. Het Scholenconcept is dan ook een systeem met ambitie. Dat er niet alleen is nagedacht over het beoogde resultaat van het Scholenconcept, een fris en comfortabel binnenklimaat, maar ook over de daarvoor benodigde slimme technieken en installatie, bewijst een kijkje achter de schermen. Bij het Scholenconcept krijgt elk lokaal

een eigen unit, ComfortPlus genaamd. Hiermee wordt decentraal elke ruimte op de meest energiezuinige wijze voorzien van een aangenaam binnenklimaat. Comfort en energieverbruik zijn perfect op elkaar afgestemd door de vergaande integratie van verlichting- en zonweringsturing in het unieke beheers- en besturingssysteem. Ook nevenruimten waar geen ComfortPlus-unit is geïnstalleerd worden moeiteloos bestuurd. Dit door de zgn. LogiConnect-module. Deze module bestuurt tevens de energieopwekking bestaande uit een cv-installatie en/of een warmtepompsysteem. Door bovenstaande koppeling van technieken wordt een optimale werking én onderlinge afstemming gegarandeerd. De besturingsmodules zijn eenvoudig in te stellen. High Tech montage en programmeerwerk zijn daarmee verleden tijd.

ONDERWIJS MAXIMAAL ONTZORGEN Om het onderwijs volledig te ontzorgen wordt het Scholenconcept standaard aangesloten op de meldkamer van Klimaatgroep Holland. Deze meldkamer registreert 24/7 alle functies en handelingen en stuurt indien nodig bij. Dit verzekert een optimale werking. Eventuele storingen worden vroegtijdig gesignaleerd en op afstand verholpen. Deze meldkamerfunctionaliteit is uniek in zijn soort als het gaat om binnenklimaatbeheersing en is van grote waarde door de ongekende mogelijkheden. Dankzij bovenstaande eigenschappen en functionaliteiten waarborgt het Scholenconcept de werking en voldoet daarmee aan het ‘Programma van Eisen Frisse Scholen’ klasse B.

LAAGSTE ENERGIEVERBRUIK ONDERWIJSGEBOUW Het onderhoud van het Scholenconcept is tot een minimum beperkt. Door de meldkamerfunctionaliteit is op ieder moment inzichtelijk wat het resultaat van elke unit is. Wanneer deze performance te wensen overlaat, zal het systeem zich automatisch melden voor onderhoud. Het Scholenconcept kent het laagste energieverbruik voor het realiseren en borgen van een goed en fris comfort in een onderwijsgebouw. ❚

| 61

BREDA | Campus Markenhage

Tekst | Liliane Verwoolde Beeld | Natrufied Architecture

Dankzij de gezamenlijke opzet hebben drie scholen een professioneel theater De term ‘campus’ is voor het terrein van Markenhage, Orion Lyceum en Michael College niet overdreven. De drie middelbare scholen zijn straks samen gevestigd in een gebouw van 14.000 m², met behoud van eigen identiteit, onderwijsvisie en directie. Het totale project – Campus Markenhage - bestaat uit de renovatie van het bestaande schoolgebouw van Markenhage en de bouw van twee nieuwe scholen tegen het bestaande gebouw. De drie scholen hebben straks elk een eigen entree, maar - eenmaal binnen - kunnen docenten en leerlingen gemakkelijk van de ene naar de andere school lopen. Tijdens de uitvoering van het project draaien de lessen van het Markenhage College gewoon door.

LOGISTIEKE UITDAGING Vanaf november 2015 is het engineeringsteam van Breda Bouw - projectmanager, projectplanner en drie werkvoorbereiders - fulltime actief om het werk binnen de afgesproken G.R.O.T.I.K. (Geld-, Risico-, Organisatie-, Tijd-,

62 |

Informatie- en Kwaliteitkaders) voor te bereiden. Vanuit de Engineer & Build-opdracht werken zij alle disciplines uit, van definitief ontwerp tot uitvoering. Het is vooral een complexe opgave om de school met 1.400 leerlingen draaiend te houden tijdens de interne verbouwingen en de nieuwbouw. Deze taak nemen de projectcoördinator (verantwoordelijk voor de planning van het ontwerp) en de uitvoerder (verantwoordelijk voor de planning

van de uitvoering) op zich. De continuïteit van het lesprogramma staat hierbij steeds voorop.

RONDE VORMEN EN VEEL HOUT Ook op bouwkundig gebied heeft Breda Bouw te maken met bijzondere uitdagingen. De vele ronde vormen en de toepassing van FSC-gecertificeerd tropisch hardhout – Jatoba en Louro Gamela – zijn alles behalve standaard. “Over het ontwerp en de duurzaamheid van deze samengestelde gevels

'HET IS EEN COMPLEXE OPGAVE OM DE SCHOOL MET 1.400 LEERLINGEN DRAAIEND TE HOUDEN TIJDENS DE BOUWACTIVITEITEN'

BREDA | Campus Markenhage

hebben de opdrachtgever en de architect veel informatie ingewonnen”, vertelt Remko Hornman, projectleider van Breda Bouw. “Het kan direct gemonteerd worden en vraagt nauwelijks onderhoud. Onze vakmensen monteren het hout zelf, maar onder het toeziend oog van een houten gevelexpertisebureau.”

VOORBEREIDINGEN IN 3D Het gebouw vertoont meerdere ‘zwevende’ bouwdelen. De ene school staat op een punt, van de andere school is de gevel vrijdragend. Hornman: “Dankzij de inzet van het engineeringsteam worden met clash controls al in een vroeg stadium ‘aanlopers’ gedetecteerd. Op de tablet kunnen we eenvoudig de juiste detailtekening oproepen. Hierop is alles tot op de millimeter nauwkeurig uitgewerkt. Er komt geen meetlint meer aan te pas.”

RUIM EN MILIEUVRIENDELIJK Aan de binnenzijde zijn de schoolgebouwen ruim van opzet. Het oranjebruine hout zorgt voor een warme uitstraling. Aluminium kozijnen, led-armaturen met daglicht en bewegingsdetectie, zonnepanelen en vloerverwarming maken de gebouwen milieuvriendelijk en onderhoudsarm. Dankzij de gezamenlijke opzet hebben alle scholen straks de beschikking over een groot atrium en een professioneel theater. In maart 2017 trekken zij erin. ❚

Bouwinfo OPDRACHTGEVER BOUWDIRECTIE/ADVIES UITVOERING ONTWERP ADVISEUR INSTALLATIES BOUWSOM BOUWPERIODE

Building Breda Avant Bouwpartners – Utrecht Breda Bouw – Teteringen Natrufied Architecture – Rotterdam Herman de Groot adviseurs voor de Installatietechniek – Amersfoort € 8.000.000,- excl. btw januari 2016 – maart 2017

'HET TROPISCH HARDHOUT IS BIJ MONTAGE ROODBRUIN; LATER KLEURT HET GRIJS'

| 63

Biedt u de gasten ook maximale privacy ? V L A K K E

V O O R Z E T W A N D

Z O N D E R

P R O F I E L E N

• Diverse kleurcombinaties mogelijk • Onzichtbare scharnieren in gesloten toestand • Stijlvol design en hoogwaardige kwaliteit • 1 miljoen sluitingen zonder smering • Constructies zijn mechanisch getest op sterkte • Sluitingen zijn getest op dynamische bewegingen • Tekenwerk voor u ook in 3-D beschikbaar • KUPAN als het echt mooi moet zijn • KUPAN als het echt goed moet zijn • KUPAN als u waarde hecht aan een goede organisatie Kijk op www.kupan.nl, vraag naar onze brochures of neem contact op voor een voorstel op maat.

WWW.SHOP.KUPAN.COM Kupan BV Postbus 47 - 7050 AA Varsseveld T +31 (0)315 76 00 60 E info@kupan.com I www.kupan.com

Leidekkersbedrijf Willem van Boxtel

Geeft leisteen een eigen gezicht

Sterk, betrouwbaar en door de eeuwen heen beproefd… Leisteen is uitermate geschikt als dakbedekking, niet alleen voor monumenten, ook voor woningen en utiliteitsbouw.

Metaalweg 19 | 6551 AC Weurt | 024 - 3230500 info@willemvanboxtel.nl | www. willemvanboxtel.nl

16790413_willem v Boxtel 1-4.indd 1

20-10-16 14:47

BREDA | Campus Markenhage

Leistenen gevelbekleding voor een warm, modern effect De gevel van Campus Markenhage in Breda is voor een groot gedeelte bekleed met lei. In de meeste gevallen wordt gekozen voor lei vanwege haar esthetische kwaliteiten. De natuurlijke gelaagdheid van de steensoort staat garant voor een ambachtelijke uitstraling. Leisteen zorgt als geen enkele andere gevelbedekking voor speelse effecten en verrassende patronen. Met name de laatste decennia groeit de populariteit van lei ook vanwege de milieu-

vriendelijkheid van het product. Leisteen is door de natuur gevormd en dus 100% recyclebaar. De leien gevelbekleding van Campus Markenhage wordt aangebracht door Leidekkersbedrijf Willem van Boxtel. Bij dit project is gekozen voor de Braziliaanse gemêleerde multicolor, waarin de kleuren verlopen van warm geel tot bruin. “Met een geschiedenis van vier generaties zijn we alle uitdagingen in ons vak al eens tegengekomen”, vertelt directeur Rob van Boxtel. “Door

de lange historie zit er ongelooflijk veel knowhow in ons bedrijf; de achttien medewerkers zijn stuk voor stuk specialisten. Dat wil niet zeggen dat Campus Markenhage geen uitdagingen voor ons heeft. De ronde gevel die smal begint en naar boven toe wijd uitloopt, vraagt om de combinatie van ouderwets vakmanschap en moderne creativiteit. Daar gaat ons hart sneller van kloppen. Lei is hét product om hier een kunstwerk van te maken.” ❚

(Beeld: Bouwbedrijf van Grootheest)

| 65

DEN HAAG | Ds. W.E. den Hertogschool

Tekst | Liliane Verwoolde Beeld | Bouwbedrijf van Grootheest

EEN LICHTE, MODERNE SCHOOL IN EEN KLASSIEKE OMGEVING

Bijzondere metselverbanden voor een traditioneel effect Ruime lichte gangen met werkplekken die echt bij de lokalen horen. Je hoeft hiervoor enkel de schuifdeuren te openen. Een aula met de faciliteiten om er een professionele musical op te voeren. Een royaal dakterras, bereikbaar via een brede buitentrap om nóg meer te kunnen genieten van het mooie weer. En kleuraccenten voor de finishing touch.

Ds. W.E. den Hertogschool ligt midden in een fraaie, oude wijk. Het gebouw is net opgeleverd, maar past hier naadloos. Met bijzondere metselverbanden en details rondom de buitenkozijnen is Topos Architecten erin geslaagd om het pand één te maken met zijn omgeving. De nieuwbouw bestaat uit twee bouwlagen en bevat dertien lokalen, een gymzaal, een lokaal voor de peuterspeelzaal en een ruimte voor buitenschoolse opvang.

66 |

EIGEN ENTREES In Ds. W.E. Den Hertogschool zijn de onderbouw en de bovenbouw van elkaar gescheiden. Op de begane grond bevinden zich de buitenschoolse opvang, de peuterspeelzaal en de onderbouw van de basisschool. Op de verdieping huist de bovenbouw, met een speelterrein op het terras. En allemaal met een eigen entree. De gymzaal is op een speelse manier opgenomen in de verdieping. Omdat deze iets naar achter ligt,

lijkt het gebouw optisch kleiner. “Vanaf het eerste moment is er met de opdrachtgever en het schoolbestuur overleg geweest over de indeling”, vertelt Henk Brons, projectleider van Bouwbedrijf van Grootheest. “Zo kwamen creatieve oplossingen boven tafel.”

AFWISSELENDE METSELVERBANDEN De klassieke uitstraling van het pand is mede gecreëerd door de afwisselende metselverbanden.

DEN HAAG | Ds. W.E. den Hertogschool

'DE KLASSIEKE UITSTRALING WORDT MEDE GECREËERD DOOR DE AFWISSELENDE METSELVERBANDEN'

volleybalpalen en klimrekken. Brons: “Een halve millimeter hoogteverschil en de toestellen staan altijd scheef.”

“Dat was best een uitdaging”, erkent Brons. “Op meerdere plaatsen is een donkere voeg toegepast. Extra moeilijkheidsfactor bij donkere voegen is de kleur. Deze wordt mede bepaald door de vochtigheidsgraad en de temperatuur waarbij de voeg wordt aangebracht. Dat maakt het lastig om de kleur egaal te houden. Ook het staande metselwerk en het ronde metselwerk aan de achterzijde van het gebouw vroegen extra aandacht.”

SUPERVLAKKE, ZWEVENDE VLOER Om te voorkomen dat stuiterende ballen in de gymzaal door het hele gebouw weerklinken, heeft de gymzaal een zwevende vloer. Hierbij adviseerde de bouwdirectie, die ervaring heeft in

de bouw van sporthallen. De geluidsisolerende vloerplaten werden via het – nog open – dak binnen afgeleverd. De dekvloerlaag maakt de vloer supervlak in verband met de bussen voor

Rondom de bouwplaats was het een jaar lang passen en meten. De aan- en afvoerstraten waren smal en de veiligheid van de omwonenden moest worden geborgd. “In overleg met de gemeente waren hiervoor goede logistieke plannen ontwikkeld en duidelijke afspraken gemaakt. De school – een ‘Frisse school’ – is klaar voor haar nieuwe bewoners.” ❚

Bouwinfo OPDRACHTGEVER ARCHITECT ADVIES UITVOERING E-INSTALLATIES W-INSTALLATIES BOUWKOSTEN BOUWPERIODE

Stichting Christelijk Onderwijs Haaglanden (SCOH) – Den Haag Topos Architecten – Waddinxveen Broersma Ingenieursbureau voor Beton– en Staalconstructies – Den Haag Bouwbedrijf van Grootheest – Ede Lok Elektrotechniek bv – Bodegraven Dekker van Geest – Monster € 2,6 miljoen 1 juni 2015 – 17 juni 2016

| 67

DEN HAAG | Ds. W.E. den Hertogschool

Tekst | Liliane Verwoolde

Milieuvriendelijke installaties voor een Frisse School, klasse B Alle klimaatinstallaties in Ds. W.E. den Hertogschool moeten voldoen aan de eisen voor de Frisse School, klasse B. Ze werden geleverd en gemonteerd door Dekker Van Geest. Het bedrijf installeerde de centrale verwarming, gasinstallatie, luchtbehandelingsinstallatie, koelinstallatie en meet- en regelinstallatie. Verwarming en koeling worden opgewekt door twee luchtwaterwarmtepompen in combinatie met twee cv-ketels. Dat betekent dat de cv-installatie - in tegenstelling tot traditionele cv-installaties - niet alleen draait op gas, maar ook op elektriciteit. Dit is zuiniger en milieuvriendelijker. “Dankzij de luchtwaterwarmtepompen is er een groot koelvermogen beschikbaar”, merkt De Wee, projectleider van Dekker van Geest, op. “Dat zie je niet zo vaak in een school.” Voor een optimale ventilatie werd de school voorzien van diverse decentrale warmte-terugwin-units. Deze units worden aangestuurd op basis van het gemeten CO2-gehalte. De luchtbehandelingsinstallatie draait op een minimale luchthoeveelheid; bij stijging van het CO2-gehalte wordt de luchthoeveelheid verhoogd. De Priva meet- en regelinstallatie zorgt ervoor dat alle installaties hun beloftes waarmaken. De Wee: “Alleen met een optimaal functionerend meet- en regelsysteem wordt het hoge niveau van comfort gehaald en gecombineerd met een www.dekkervangeest.nl

www.dekkervangeest.nl

www.dekk

www.dekkervangeest.nl

www.dekkervangeest.nl laag energieverbruik.” Om die reden kan de regelinstallatie ook op afstand worden beheerd, zegt hij. De gebruiker van het pand kan op een bedien-pc op elk moment de actuele-waarde en temperatuur per lokaal inzichtelijk maken. “Dankzij de creatieve inzet van onze ontwikkelafdeling is deze applicatie bovendien erg gebruikersvriendelijk. Een smiley geeft aan of een lokaal al of niet fris genoeg is. Eenvoudiger kan het niet.”

Dekker van Geest heeft vanaf het eerste moment, met architectenbureau Topos, meegedacht over de beste installatieoplossingen voor de school. “Mede dankzij SCOH en vele andere schoolorganisaties hebben we inmiddels een ruime ervaring in het installatiewerk voor scholen en mogen we ons een specialist noemen op dit gebied. Ds. W.E. den Hertogschool is met recht een Frisse School, klasse B.” ❚

k gaat niek gaat amen.

Techniek gaat prima samen. Centrale verwarming

Techniek gaat prima samen.

Klimaatinstallaties

Klimaatinstallaties Techniek gaat Loodgieterwerk Loodgieterwerk Gasinstallaties Service en onderhoud Klimaatinstallaties prima Centrale verwarming samen. Service en onderhoud Luchtbehandeling Centrale verwarming Klimaatinstallaties

Techniek gaat samen. Klimaatinstallaties Loodgieterwerk

Centrale verwarming Gasinstallaties Loodgieterwerk

prima samen. Klimaatinstallaties Centrale verwarming Loodgieterwerk Service en onderhoud Service en onderhoud Gasinstallaties Luchtbehandeling Loodgieterwerk Service en onderhoud

Het adres voor uw cv-installatie en sanitair. Gasinstallaties Luchtbehandeling

Centrale verwar Gasinstallaties Luchtbehandeli

Gasinstallaties Luchtbehandeling Het adres voor uw cv-installatie en sanita

Service en onderhoud

Luchtbehandeling Centrale verwarming Het adres voor uw cv-installatie en sanitair. Batenburg Techniek onderneming Het vooruw uw cv-installatie enEen sanitair. Gasinstallaties Het adres adresHet voor cv-installatie en sanitair. enburg Techniek onderneming Vlotlaan 578 adres voor uw cv-installatie en sanitair. Vlotlaan 578 - 2681 TX Monster - 0174-212080 Luchtbehandeling Een Batenburg Techniek onderneming

rneming

Vlotlaan 578 - 2681 TX Monster - 0174-212080

578 TX - 2681 TX Monster 0174-212080 Vlotlaan Vlotlaan 578 Monster - 0174-212080 Vlotlaan 578 - -2681 2681 TX Monster -- 0174-212080

allatie en sanitair. 68 |

- 2681 TX Monster - 0174-2

AMSTERDAM | Bs De Rozemarn

Tekst | Liliane Verwoolde Beeld | Artist Impressions SMT Bouw

OPTIMAAL FLEXIBEL EN MAXIMAAL DUURZAAM

De leerkrachten kunnen de ruimte zelf indelen De omvang van de nieuwe Rozemarn-school in Amsterdam is afgestemd op het aantal leerlingen dat de school nu heeft. Mocht dit aantal in de toekomst groeien, dan kan het gebouw eenvoudig worden aangepast en uitgebreid. Zowel qua constructie als qua indeling is het gebouw hier op voorbereid.

Bs De Rozemarn wordt gebouwd in opdracht van Stichting Sirius. De stichting heeft een integrale kindvoorziening voor ogen, voor kinderen in de leeftijdsgroep van 3-12 jaar. Met 12 lokalen, een speciale VVE-ruimte voor voorschoolse educatie, een BSO, een speelzaal in het gebouw en een groot speelplein buiten het gebouw, moet het nieuwe schoolgebouw kunnen inspelen op de behoeften van dit moment. Maar de school moet ook kunnen groeien. Aan SMT Bouw & Vastgoed de taak om beide wensen vorm te geven.

LICHT EN FLEXIBEL BOUWEN De tweede belangrijke eis die Stichting Sirius stelt, is ‘flexibiliteit’. Bs De Rozemarn wil kunnen spelen met de indeling van de ruimte. Ook dit heeft bouwkundige consequenties. ➤

EEN STEVIG FUNDAMENT Om de gewenste uitbreidingsmogelijkheid in te bouwen, kiest SMT Bouw voor twee bouwlagen, waarvan de bovenste bouwlaag slechts de helft van het oppervlakte bestrijkt. Als het aantal leerlingen groeit, kan de tweede helft worden gebouwd. Het bedrijf treft hiervoor op voorhand de benodigde maatregelen. “Het aantal heipalen, de fundering en andere constructie-elementen zijn al afgestemd op de zwaardere belasting”, licht directeur Stijn de Wolf toe.

| 69

AMSTERDAM | Bs De Rozemarn

Om die reden zijn glas en metselwerk horizontaal gelaagd.

De Wolf: “Deze flexibiliteit ontstaat als zich in de ruimte zo weinig mogelijk dragende elementen bevinden. Dit vraagt om een bouwstijl die zo licht mogelijk is. Om die reden is gekozen voor een staalconstructie met kanaalplaatvloeren, een gevel met houten spouwbladen, aluminium kozijnen en steenstrips. Met deze minimale belasting kunnen we de vloer vrijhouden en de school in de toekomst eenvoudig van indeling wijzigen.”

'DANKZIJ DE LICHTE BOUWSTIJL ZIJN MINDER KOLOMMEN NODIG. DIT MAAKT DE RUIMTE VRIJ INDEELBAAR' HORIZONTAAL GELAAGDE GEVEL De gewenste flexibiliteit heeft ook gevolgen voor de gevelindeling. In de gevel mogen geen donkere vlakken voorkomen, zodat door het verplaatsen van de scheidingswanden mogelijk niet meer wordt voldaan aan de

70 |

Frisse Scholen Klasse B-eis. Om die reden zijn glas en metselwerk horizontaal gelaagd. De hoge ambitie met betrekking tot duurzaamheid en energieneutraliteit wordt gerealiseerd door moderne installaties. “Sirius heeft haar prioriteiten duidelijk aangegeven”, vindt De Wolf. “Hierdoor hebben we het ontwerp doelgericht uit kunnen werken en is een praktisch, multifunctioneel gebouw ontstaan. Bs De Rozemarn is op de middellange en lange termijn klaar voor de toekomst.” ❚

Bouwinfo OPDRACHTGEVER ARCHITECT ADVIES UITVOERING E-INSTALLATIES W-INSTALLATIES START BOUW

Stichting Sirius – Amsterdam Z.O. Noortzaak – Amsterdam Constructiebureau Tentij – Heemskerk SMT Bouw & Vastgoed – 's-Hertogenbosch Lomans Amersfoort – Amersfoort Heating Partners – Haarlem juni 2016

AMSTERDAM | Bs De Rozemarn

Tekst | Liliane Verwoolde Beeld | Lomans

Klaar voor de toekomst met duurzame installaties De Rozemarn-school wordt voorzien van duurzame installaties. Deze installaties worden geleverd en gemonteerd door Lomans Amersfoort. Lomans is een duurzame installateur en zowel sterk in het advies als in de uitvoering. Voor uitgebreide, duurzame adviezen werkt het bedrijf samen met het label ‘De Groene Jongens’, een specialist in het ontwerpen van duurzame installatieoplossingen voor bestaande en nieuwe gebouwen. en luchtbehandelingskast. De energie wordt geleverd door pv-panelen die op het dak worden geplaatst. “Dit gebeurt steeds vaker in schoolgebouwen”, vertelt Schut. “We hebben dus meer met dit bijltje gehakt.” Ook de data-aansluitingen zijn vooruitstrevend en duurzaam. Schut: “Hier is gekozen voor een Cat 6A FTP-netwerk. Dat is een snel netwerk, geschikt voor grote bandbreedtes. De Rozemarn-school beschikt hiermee voor jaren over een goed, stabiel netwerk.” De grote werkzaamheden voor Lomans Amersfoort moeten nog beginnen, maar dankzij de goede voorbereidingen hebben sparingen en kolommen de juiste afmetingen en zijn ze op de juiste plaats aangebracht. “Dat voorkomt fouten, tijdverlies en bijkomende kosten”, weet Schut uit ervaring. ❚

“Bij de Rozemarn-school hebben we vanaf het eerste moment met SMT Bouw aan tafel gezeten”, vertelt projectleider Sebastiaan Schut. “Dat is de meest ideale situatie. Dan kunnen we meedenken, maatwerkvoorstellen uitwerken, deze engineeren en vervolgens uitvoeren. Zo krijg je de installaties die bij het gebouw passen en het gebouw dat bij de installaties past.” De installaties van de Rozemarn-school zijn niet meer aangesloten op gas, maar geheel op elektra (All-electric). Het klimaat in het gebouw wordt geregeld door een warmtepomp in combinatie met een elektrische ketel

Totaalinstallateur

Samen bouwen aan morgen Elektrotechniek

Werktuigbouwkunde

Intelligente Technieken

www.lomans.nl

(033) 750 5400 | 71

W W W. J V A N T O O R E N B U R G B V. N L

J. van Toorenburg BV

De Perponcherstraat 134-136 2518 TA Den Haag

ADVIESBURO VOOR WARMTEKOEL EN ELEKTROTECHNIEK

Postbus 63411 2502 JK Den Haag

Al 35 jaar ontwerpen en adviseren wij voor elk gebouw een passende installatie op het gebied van:

       

Tel: 070 - 361.72.61 Fax: 070 - 360.39.35

Koeling Verwarming Luchtbehandeling Sanitair Elektrotechniek Beveiliging ICT Liften

Mail: info@jvtbv.nl

Bouwen voor de toekomst Van Norel Bouwgroep is uw professionele partner voor utiliteitsbouw, woningbouw, turn-key projecten, projectontwikkeling, renovatie, kleinbouw en onderhoud. Vertrouw en bouw daarom op Van Norel.

ISO9001 en VCA** gecertificeerd

Brinkgreverweg 32, 8161 NW Epe, T (0578) 615 311 F (0578) 616 893 www.vannorel.nl contact@vannorel.nl Volg ons op

WIE DOET WAT VANAF € 595 PER JAAR WETEN UW KLANTEN OOK WAT U DOET! ‘Wie doet wat’ zijn servicepagina’s met een overzicht van de meest gerenommeerde bedrijven per rubriek. U kunt deelnemen met uw bedrijfslogo met naamsvermelding.

Bel of mail voor alle informatie over een vermelding in Onderwijs & Bouw met Randy van den Hoek: T +31 495 45 00 95 - E r.vandenhoek@louwersuitgevers.nl

WWW.ONDERWIJSENBOUW.NL HET MEEST COMPLETE OVERZICHT VOOR GERENOMMEERDE TOELEVERANCIERS VOOR NIEUWBOUW, ONDERHOUD EN RENOVATIE IN HET ONDERWIJS

Staat u nog niet op www.onderwijsenbouw.nl? Neem dan voor meer informatie contact op met Randy van den Hoek r.vandenhoek@louwersuitgevers.nl

SCHRIJF U NU IN VOOR ONZE ONLINE NIEUWSBRIEF!

Wie doet wat AANNEMERS

BETON & MONTAGE

MEIJER BOUW SASSENHEIM

BVR Groep B.V Ettenseweg 48 4706 PB ROOSENDAAL Postbus 1355 4700 BJ ROOSENDAALT T +31 165 63 11 11 F +31 165 63 12 10 E info@bvrgroep.nl W www.bvrgroep.nl

Postcode 156 2170 AD SASSENHEIM T +31 252 21 91 22 F +31 252 23 26 28 E info@meijersassenheim.nl W www.meijersassenheim.nl

STAM MONTAGEBOUW Pesetaweg 135 2153 PJ NIEUW-VENNEP T +31 71 301 81 54 E marco@stammontagebouw.nl W www.stammontagebouw.nl

AKOESTIEK

VASTBOUW OOST BV Spoelerstraat 2 7460 AE RIJSSEN Postbus 240 7460 AE RIJSSEN T +31 548 53 99 99 F +31 548 52 02 95 E info@vastbouw.nl W www.vastbouw.nl

AANNEMERS & BOUWBEDRIJVEN

BOUWGROEP DIJKSTRA DRAISMA Postbus 120 8700 AC BOLSWARD T +31 515 33 40 00 F +31 515 33 40 40 E info@bgdd.nl W www.bgdd.nl

W www.devriesverburg.nl

Katwolderweg 8a 8041 AD ZWOLLE T +31 38 720 08 10 E info@budobouw.nl W www.budobouw.nl

BOUWADVIES & -MANAGEMENT

ALPHAPLAN

BOUWBEDRIJF DE VRIES EN VERBURG Postbus 59 2820 AB STOLWIJK T +31 182 34 17 41 F +31 182 34 24 75 E info@devriesverburg.nl

BUDOBOUW BETON & MONTAGE

KNAUF AMF PLAFONDSYSTEMEN BV Mesonweg 8-12 3542 AL UTRECHT T +31 30 241 54 45 F +31 30 241 07 37 E info@knaufamf.nl W www.knaufamf.nl

Postbus 549 2400 AM ALPHEN AAN DE RIJN T +31 172 48 40 00 E mail@alphaplan.nl W www.alphaplan.nl

Factor S Vastgoedconsultancy TOEKOMST GROEP Ged. Laanweg 47 1619 PB ANDIJK Postbus 4 1619 ZG ANDIJK T +31 228 59 49 00 F +31 228 59 49 09 E info@toekomstgroep.nl W www.toekomstgroep.nl

AKMA AKOESTISCHE MATERIALEN Kerkeinde 34 4254 LD SLEEUWIJK T +31 183 30 41 02 E info@akma.nl W www.akma.nl

Postbus 336 5060 AH OISTERWIJK T +31 132 11 12 21 E info@factor-s.nl W www.factor-s.nl

KLEISSEN EN PARTNERS Postbus 1271 7550 BG HENGELO T +31 74 267 01 11 E info@kleissen.nl W www.kleissen.nl

MERFORD ACOUSTIC MATERIALS REMMERS BOUWGROEP CORNELISSEN AANNEMINGSBEDRIJF BV Postbus 43 5411 NX ZEELAND Boekelsedijk 22a 5411 NX ZEELAND T +31 486 45 16 08 F +31 486 45 33 03 E info@cornelissenbouw.nl W www.cornelissenbouw.nl

Postbus 4021 5004 JA TILBURG T +31 13 572 39 00 F +31 13 572 93 01 E ohubers@remmersbouwgroep.nl W www.remmersbouwgroep.nl

AFBOUW

Postbus 160 4200 AD GORINCHEM Franklinweg 8 4207 HZ GORINCHEM T +31 183 67 50 00 E acousticmaterials@merford.nl W shop.merford.com

ARCHITECTEN

LINDHORST HUISVESTINGADVISEURS Postbus 3 7900 AA HOOGEVEEN T +31 528 23 45 18 F +31 528 23 45 17 E info@lindhorst.nl W www.lindhorst.nl

MARX& STEKETEE architecten bv HEERKENS VAN BAVEL BOUW BV Postbus 35 5000 AA TILBURG T +31 13 466 69 99 F +31 13 466 69 00 E info@hvbbouw.nl W www.heerkensvanbavel.nl

74 |

AFBOUW PERDOK BV Peizerweg 140 9727 AP GRONINGEN T +31 50 528 06 80 F +31 50 850 89 50 E info@afbouwperdok.nl W www.afbouwperdok.nl

MARX & STEKETEE ARCHITECTEN Dommelstraat 11

SIJPERDA - HARDY ADVIESBUREAU

5611 GJ EINDHOVEN

Postbus 23 8650 AA IJLST T +31 515 42 97 77 F +31 515 43 84 57 E info@sijperda-hardy.nl W www.sijperda-hardy.nl

T +31 40 244 65 68 F +31 40 244 45 91 E mail@mrxnstkt.nl W www.mrxnstkt.nl

Wie doet wat BOUWKUNDIGE BRANDPREVENTIE

VAN DER AA BRANDWERENDE APPLICATIES BV Havenweg 20c 5145 NJ WAALWIJK T +31 416 56 10 10 E info@vanderaa.com W www.vanderaa.com

CONSTRUCTIEBEDRIJF

GEVELBOUW

INSTALLATIETECHNIEK

FACADIS GEVELTECHNIEK CONSTRUCTIEBEDRIJF K. STOK & ZN BV Stadhoudersweg 67-A 9076 AB SINT ANNAPAROCHIE Postbus 11 9076 ZN SINT ANNAPAROCHIE T +31 518 40 15 77 F +31 518 40 10 71 E info@stok.nl W www.stok.nl

Postbus 330 7570 AH OLDENZAAL T +31 541 57 20 30 F +31 541 57 20 40 E info@facadis.nl W www.facadis.nl

ABB BV Frankeneng 15 6716 AA EDE Postbus 104 6710 BC EDE T +31 318 66 93 00 F +31 318 63 17 18

DAGLICHTCONSTRUCTIES BRANDEX NEDERLAND B.V. Gildestraat 5 7622 AZ BORNE Postbus 46 7620 AA BORNE T +31 74 267 15 85 F +31 74 266 82 05 E info@brandex.nl W www.brandex.nl

NOBUTEC BV Maasdijkseweg 113 2291 PJ WATERINGEN T +31 174 38 52 42 F +31 174 44 10 27 E info@nobutec.nl W www.nobute–c.nl

JM VAN DELFT & ZN Postbus 232 5150 AE DRUNEN T +31 416 37 49 25 F +31 416 37 84 50 E info@jmvandelft.nl W www.jmvandelft.nl

GROENE WANDEN EN GEVELS

Havenweg 20c

THERMOFLOR BV

5145 NJ WAALWIJK

Molenweer 2b 2291 NR WATERINGEN T +31 174 29 06 06 F +31 174 29 02 91 E info@thermoflor.com W www.thermoflor.com

T +31 416 56 10 10 E info@firejob.nl W www.firejob.nl

BUITENTERREININRICHTING

E info.lowvoltageproducts@nl.abb.com

BECK EN V/D KROEF Printerstraat 21 1033 RT AMSTERDAM

F2 Facade f2facade.com

FIREJOB BV

E info@nl.abb.com

T +31 20 682 43 85 F +31 20 684 40 43 E info@beckvdkroef.nl W www.beckvdkroef.nl

F2 FAÇADE

Euregiopark 4 6467 JE KERKRADE T +31 45 5661580 W www.f2facade.nl

GROENVOORZIENING BECTRO INSTALLATIETECHNIEK BV

DEUREN & KOZIJNEN

Heliumweg 36 3812 RE AMERSFOORT

KONINKLIJKE GINKEL GROEP KÜHLKAMP BUITENSPELEN Postbus 145

MERFORD ACOUSTIC MATERIALS

7580 AC LOSSER

Postbus 160, 4200 AD GORINCHEM Franklinweg 8 4207 HZ GORINCHEM T +31 183 67 50 00 E acousticmaterials@merford.nl W www.merford.com

T +31 53 536 27 67 F +31 53 538 59 25 E buitenspelen@kuhlkamp.nl W www.kuhlkampbuitenspelen.nl

Postbus 11 3900 AA VEENENDAAL T +31 318 51 90 39 F +31 318 54 03 40 E info@ginkelgroep.nl W www.ginkelgroep.nl

T +31 33 456 08 05 F +31 33 456 10 13 E info@bectro.nl W www.bectro.nl

INSTALLATIE ADVIES

BOWA INSTALLATIES EMMEN BV Columbusstraat 9

J. VAN TOORENBURG BV GOEDE SPEELPROJECTEN BV Kraaivenstraat 23-12

MHB BV

5048 AB TILBURG

Postbus 6 6674 ZG HERVELD T +31 488 45 19 51 F +31 488 45 20 22 E info@mhb.nl W www.mhb.nl

T +31 13 455 16 05 F +31 13 455 68 72 E goede.atvansteijn@speelprojecten.nl W www.speelsystemen.nl

Adviesburo voor warmte-, koelen elektrotechniek Bezoekadres: De Perponcherstraat 134-136 2518 TA DEN HAAG Postadres: Postbus 63411 2502 JK DEN HAAG T +31 70 361 72 61 F +31 70 360 39 35 E info@jvtbv.nl W www.jvantoorenburgbv.nl

7825 VR EMMEN Postbus 2012 7801 CA EMMEN T +31 591 61 80 32 F +31 591 64 25 03 E info@bowa-emmen.nl W www.vanlosser.nl

| 75

Wie doet wat

BRANDSEN INSTALLATIETECHNIEK BV Barneveldseweg 33 6741 LJ Lunteren Nederland T +31 342 40 17 15 F +31 342 40 17 51 E info@brandsen-installatietechniek.nl W www.brandsen-installatietechniek.nl

LINTHORST TECHNIEK totaalinstallaties E & W, verduurzaming, productontwikkeling

Postbus 72 5060 AB OISTERWIJK T +31 13 529 26 85 F +31 13 528 84 45 E info@cofely-gdfsuez.nl W www.cofely-gdfsuez.nl

Postbus 88

Wenumsedwarsweg 18

9100 AB DOKKUM

7345 AS APELDOORN

T +31 519 22 85 00

T +31 55 312 21 21 E info@linthorsttechniek.nl W www.linthorsttechniek.nl

COFELY ZUID BV

PRANGER-ROSIER INSTALLATIES BV

E info@pranger-rosier.nl

TES INSTALLATIETECHNIEK BV Postbus 612, 5000 AP TILBURG T +31 13 467 82 00 F +31 13 467 86 00 E info@testilburg.nl W www.tesgroep.nl

W www.pranger-rosier.nl

THERMO AIR MAMPAEY DORDRECHT Wieldrechtseweg 30 3300 AB DORDRECHT

ROUWELER INSTALLATIETECHNIEK

T +31 78 652 24 22

Stikkenweg 19

F +31 78 618 08 92 E informatie@mampaey.nl W www.mampaey.nl

7021 BN ZELHEM

Ambachtsweg 18 1271 AM HUIZEN T +31 35 524 90 00 F +31 35 526 24 24 E info@thermoair.nl W www.thermoair.nl

T +31 314 62 63 64 E info@rouweler.nl W www.rouweler.nl

WASSINK INSTALLATIETECHNIEK Ambachtstraat 30 7102 DW WINTERSWIJK Postbus 322 7100 AH WINTERSWIJK T +31 543 51 79 25 F +31 543 51 23 93 E winterswijk@wassink.nl W www.wassink.nl

ITN INSTALLATIETECHNIEK BV Postbus 345 6710 BH EDE T +31 318 63 73 75 F +31 318 62 23 46 E info@itn.nl W www.itn.nl

MB-BUIS BV Bergweg 4A-2 8271 CD IJSSELMUIDEN T +31 38 344 70 96 E info@mb-buis.nl W www.mb-buis.nl

VAN DEN POL ELEKTROTECHNIEK BV Postbus 37 3417 ZG MONTFOORT

MEGENS ELEKTRO KEMTEC Postbus 2184 6020 AD BUDEL T +31 495 49 23 48 F +31 495 49 27 73 E info@kemtec.nl W www.kemtec.nl

T +31 348 47 34 34

WTH VLOERVERWARMING BV

F +31 348 47 22 94

Postbus 491 3300 AL DORDRECHT T +31 78 651 06 40 F +31 78 618 42 82 E info@wth.nl W www.wth.nl

MEGENS ELEKTRO

E info@vandenpol.com

Scheltseweg 8

W www.vandenpol.com

5374 EB SCHAIJK T +31 486 46 27 63 E info@megenselektro.nl W www.megenselektro.nl

LAMMERINK INSTALLATIEBEDRIJF NOORD BV De Mors 76 7631 AK OOTMARSUM T +31 541 58 80 10 F +31 594 58 58 01 E noord@lammerink-groep.nl W www.lammerink-groep.nl

76 |

MEGENS INSTALLATIES

INTERIEURBOUW

SAMSUNG KLIMAATBEHEERSING

Postbus 68

Postbus 4300, 7320 AH APELDOORN

6650 AB DRUTEN

T +31 55 527 77 77

T +31 487 58 15 10 F +31 487 51 70 80

F +31 55 527 77 70

E info@megens-installaties.nl

E info@samsung-klimaat.nl

W www.megens-installaties.nl

W www.samsung-klimaat.nl

VAN BERGEN INTERIEURBOUW Belsebaan 12 5131 PH ALPHEN T +31 13 508 22 53 E info@vanbergeninterieurbouw.nl W www.vanbergeninterieurbouw.nl

Wie doet wat KIT EN VOEGWERKEN

STAALCONSTRUCTIES

AKAR

FOCUS INTERIEURPROJECTEN Maarnse Grindweg 12e 3951 LK MAARN T +31 343 44 13 31 E info@focusinterieur.nl W www.focusinterieur.nl

PREFAB BETON MONTAGE

AFDICHTINGEN www.akar.nl

AKAR VOEGAFDICHTINGEN Molenkade 48-49 1115 AC DUIVENDRECHT T +31 20 699 93 60 E jb@akar.nl W www.akar.nl

DE WIT MONTAGE

DWM NEDERLAND BV

MOUW HOEDLIGGERS

De Bleek 30 2411 DT BODEGRAVEN T +31 172 65 15 42 M +31 6 22 22 64 29 E info@dwmnederland.nl W www.dwmnederland.nl

Meentweg 19

LIFTINSTALLATIES PROJECTSTOFFERING

3774 TK KOOTWIJKERBROEK T +31 342 44 30 78 F +31 342 44 25 79 E info@mouwhoedliggers.nl W www.mouwhoedliggers.nl

PARTHOS BV

Industrieterrein 25 5981 NK PANNINGEN T +31 77 306 82 00 F +31 77 307 42 20 E info@parthos.nl W www.parthos.com

PROJECTSTOFFERING VAN DER LOO BV MES LIFTEN BV

Nijverheidsweg 3a 1671 GC MEDEMBLIK T +31 227 86 00 86 F +31 227 86 00 89 E info@mesliften.nl W www.mesliften.nl

NATUURSTEEN

Vlijtseweg 166 7317 AK APELDOORN T +31 55 576 10 27 F +31 55 576 10 32 E vloeren@vdloo.nl W www.vdloo.nl

SANITAIR

TEKTON BV

Energieweg 4 2964 LE GROOT-AMMERS T +31 184 60 16 30 E info@tektonbv.nl W www.tektonbv.nl W www.interieurbouw.nl

VAN WARMERDAM SPECIAAL MEUBILAIR BV “Maatwerk voor elk project” Faradaystraat 1 4004 JZ TIEL Postbus 6002, 4000 HA TIEL T +31 344 72 28 00 F +31 344 63 04 87 M +31 6 53 70 90 36 E info@wsm.nl W www.wsm.nl

KEUKENS

W. TEN HAM CONSTRUCTIE BV Radonstraat 8 6718 WS EDE T +31 318 57 24 76 F +31 318 57 33 58 E info@tenham.nl W www.tenham.nl

SENTA INTERNATIONAL B.V. Orlando di Lassostraat 1 5344 AC OSS T +31 412 65 22 25 F +31 412 65 18 72 E info@senta.net W www.senta.net

PLAFONDS

DELABIE BENELUX Kommenstraat 20 B-1070 BRUSSEL T +32 2 520 16 76 F +32 2 520 19 78 E info@delabiebenelux.com W www.delabie.nl

SANITIARE CABINES EN LOCKERS

TEGELS & NATUURSTEEN

BETTING & RESSING Batterij 12 7141 JL GROENLO T +31 544 47 61 70 F +31 544 47 61 79 E verkoop@bettingressing.nl

KNAUF AMF PLAFONDSYSTEMEN BV Mesonweg 8-12 3542 AL UTRECHT T +31 30 241 54 45 F +31 30 241 07 37 E info@knaufamf.nl W www.knaufamf.nl

PREFAB BETONELEMENTEN

LEERKOTTE B.V. Asveldweg 4-6 7556 BP HENGELO T +31 74 243 08 85 F +31 74 242 25 18 E info@leerkotte.nl W www.leerkotte.nl

W www.bettingressing.nl

TEGELS & SANITAIR

SCHILDERS & STUCADOORS VAN WARMERDAM SPECIAAL MEUBILAIR BV “Maatwerk voor elk project” Faradaystraat 1 4004 JZ TIEL Postbus 6002, 4000 HA TIEL T +31 344 72 28 00 F +31 344 63 04 87 M +31 6 53 70 90 36 E info@wsm.nl W www.wsm.nl

COENEN TEGELS HOLCON BV

Industrieweg 8 7475 NH MARKELO Postbus 81 7475 ZH MARKELO T +31 547 35 73 15 E info@holcon.com W www.holcon.com

Parijsboulevard 275 Laan der Techniek 5 3903 AS Veenendaal Tel.: 0318 51 90 24 Fax: 0318 51 05 06 E-mail: info@schildersbedrijfjvandijk.nl Internet: www.schildersbedrijfjvandijk.nl K.v.K. Utrecht 30032885 B.T.W. nr. NL.11.11.061.B.01

J. VAN DIJK & ZONEN BV Laan der Techniek 5 3903 AS VEENENDAAL T +31 318 51 90 24 E info@schildersbedrijfjvandijk.nl W www.schildersbedrijfjvandijk.nl

6135 LJ SITTARD T +31 46 485 67 48 F +31 46 485 99 39 E info@coenentegels.nl W www.coenentegels.nl

| 77

Wie doet wat TOEGANGSCONTROLE

TRAPPEN

NIJSSEN VLOERSYSTEMEN SALTO SYSTEMS BV

Kraanspoor 48 1033 SE AMSTERDAM T +31 206 35 31 00 E info.nl@saltosystems.com W www.saltosystems.nl

TRAPPENFABRIEK VERMEULEN BV Lokkerdreef 14 4879 ND ETTEN-LEUR Postbus 82 4870 AB ETTEN-LEUR T +31 76 508 80 00 F +31 76 508 80 60 E info@vermeulen-trappen.nl W www.vermeulen-trappen.nl

VLOEREN ROSYSTEMS ZienXL

ZienXL - Smuigelweg 1 1704 PX HEERHUGOWAARD T +31 6 23 02 61 10 F +31 72 572 54 86 E info@rosystems.nl W www.rosystems.nl

TOEGANGSTECHNIEK

Sika Nederland BV Postbus 420 7400 AK DEVENTER T +31 570 62 07 44 F +31 570 60 84 93 E verkoop.pulastic@nl.sika.com W www.pulastic.com

Vonderstraat 4 5133 AP RIEL T +31 13 260 00 30 E info@vloersystemen.eu W www.vloersystemen.eu

Spaceshuttle 23 3824 ML AMERSFOORT Postbus 56 380 AB AMERSFOORT T +31 33 455 09 00 E info@mauerlocks.com W www.mauerlocks.com

78 |

Energieweg 6 4231 DJ MEERKERK Postbus 46 4230 BA MEERKERK T +31 183 35 47 00 F +31 183 35 47 40 E info@eputan.nl W www.eputan.nl

Postbus 60 6650 AB DRUTEN T +31 487 54 28 88 F +31 487 54 20 76 E info@breedveld.com

TARKETT HOLDING GmbH

W www.breedveld.com

Taxandriaweg 15 5142 PA WAALWIJK T +31 416 68 54 91 F +31 416 68 42 35 E info.nl@tarkett.com W www.tarkett.nl

WANDEN EN PANELEN

PARTHOS BV Industrieterrein 25

EPUTAN KUNSTSTOFTECHNIEK MAUER LOCKING SYSTEMS

BREEDVELD MOBIELE WANDSYSTEMEN

STEWARD DESIGN PANELS

5981 NK PANNINGEN

Postbus 96 4200 AB GORINCHEM T +31 183 58 90 99 F +31 183 58 98 23 E info@designpanels.com W www.designpanels.com

T +31 77 306 82 00 F +31 77 307 42 20 E info@parthos.nl W www.parthos.com

JAARBEURS UTRECHT

GRATIS TOEGANG?

6 T/M 10 FEBRUARI

10000372

2017

Ga naar bouwbeurs.nl/toegang en gebruik bovenstaande code.

VOOR MENSEN DIE HET GAAN MAKEN Op zoek naar betere bouwtechnieken, een eﬃciëntere aanpak of innovatief gereedschap en bouwmateriaal? Wil je slimmer en duurzamer bouwen? Alles weten over BIM en LEAN? Kom dan naar de BouwBeurs. Het is de ontmoetingsplek om kennis op te doen, ervaringen te delen en de banden aan te halen. Ontdek het zelf! Regel vandaag nog online je gratis toegangskaart.

GELIJKTIJDIG MET:

Material Xperience Hét materiaalevenement voor creatieve professionals

BOUW BEURS.NL

GERFLOR ONDERWIJS

G-POWER FOR BETTER RESULTS TOTAAL CONCEPT

G-POWER

VLOERBEDEKKING SPORTVLOEREN WANDBESCHERMING LEUNINGEN ACCESSOIRES

Hoeveel G-POWER wilt u? Gerflor draagt bij aan een goede en fijne onderwijsomgeving. Met voor iedere ruimte – van gangen, leslokalen en collegezalen tot gymzaal en praktijkruimten – een totaalpakket voor optimale bescherming van vloeren en wanden. Fris en eigentijds, veilig, geluiddempend, comfortabel en ook: hygiënisch en onderhoudsvriendelijk. Leerlingen, studenten en docenten zullen het bevestigen. Gerflor biedt u álle power die u zoekt. BEHOEFTE AAN G-POWER? 31 (0) 40 266 1700 AANBEVOLEN DOOR HERRIEMAKERS