dzisiejszej miary niedopuszczalnych. Autor niemal wprost szufladkuje i przykleja etykietki: Zbrodniarzom Niemcom, Kłamliwym Austriakom, Naiwnym Amerykanom, Okrutnym Ukraińcom, Podłym Polakom, Szlachetnym Żydom. Antysemita to, zgodnie z kontekstem książki, „osoba wyrażająca inne poglądy niż Wiesenthal”. Nawet jeżeli sama jest Żydem, jak Kreisky. Nie jest tak, że koniec II wojny światowej był końcem prężnie zorganizowanego nazizmu, po którym pozostały jedynie pustki i małe grupki skinheadów, śmiesznie emocjonujące się faszystowskimi emblematami czy kordzikiem SS. Chcąc legalnie tropić i karać nazistów (czemu poświęcił się praktycznie całkowicie od samego wyzwolenia z obozu koncentracyjnego w Buchenawaldzie), Szymon Wiesenthal nieustannie przebijał się przez mur sprawnie działających organizacji byłych nazistów (jak słynna Odessa), zwykłej mię-
dzyludzkiej solidarności dawnych towarzyszy broni i ich rodzin oraz obojętności i inercji ludzi uważających, że w imię świętego spokoju lepiej nie rozdrapywać tych starych ran. Nie działał sam. Do pomocy zawsze miał grono ludzi, zwłaszcza młodych idealistów, w tym często także Niemców, chcących odciążyć sumienie z czynów ojców czy wujów. Amerykańscy Żydzi pomagali organizacji Wiesenthala finansowo, a przynajmniej w kilku sytuacjach interweniował także izraelski wywiad (do czego się nie przyznaje). To prawda, że opisywanie pomocników w książce mogłoby ich narazić na niebezpieczeństwo, odnieść można jednak wrażenie, że autor po prostu lubi skupiać akcję na swojej osobie. Książka składa się z dwóch przemieszanych z sobą części. Na początku i na końcu możemy poczytać o filozoficznym i moralnym aspekcie poszukiwania byłych nazistów oraz o towarzyszących Holokaustowi i późniejszemu tropieniu zbrodniarzy
Tytuł: Prawo, nie zemsta Autor: Szymon Wiesenthal Wydawnictwo: Znak 2010 Liczba stron: 456 Cena: 39,90 zł
postawach ludzi, instytucji i narodów. Środek to opisy poszczególnych akcji – począwszy od opisu sylwetki zbrodniarza i okrucieństw wojennych, poprzez późniejsze śledztwo, aż do ujęcia i osądzenia. Zazwyczaj, bo są i przypadki, kiedy się nie udało, trop się rwał, współpracownicy zawiedli albo wymiar sprawiedliwości okazał się dziurawy. To najbarwniejsza część książki – ma znamiona dobrej powieści sensacyjnej. Tyle że czytelnikowi ciąży prawdziwość fabuły i ciężar (dokładnie opisanych) popełnionych zbrodni. Właśnie ten ciężar wpływa na odbiór książ-