Balowie i artyÊci w I połowie XX wieku Zwiàzek Jacka Malczewskiego i Marii Balowej zakoƒczył si´ przed wybuchem I wojny Êwiatowej, ale jeszcze po 1918 r. utrzymały si´ pewne kontakty rodziny Balów ze znanym malarzem. Po raz ostatni goÊcił u nich w 1913 r. Z pewnoÊcià był tam w sierpniu, na co wskazuje jeden z jego szkicowników. Z Kinià widział si´ jeszcze po kilku miesiàcach, w listopadzie – byç mo˝e równie˝ w majàtku jej m´˝a. Spotkanie było zdaje si´ ostatnim, gdy oboje jeszcze pozostawali sobie bliscy460. Tak˝e i w latach póêniejszych zapewne musiało dochodziç do spotkaƒ byłych kochanków, gdy˝ „Kinia” cz´sto bywała w Krakowie, a Balowie posiadali tam kamienic´ przy ulicy Pierackiego 7. Jacek Malczewski został równie˝ zaproszony na wspomniany ju˝ Êlub Kingi Balówny z Jerzym Turno w 1923 r. Jadwiga Maria, czy te˝, jak sama wolała, Maria Kinga z Brunickich Balowa, zmarła 3 stycznia 1955 r. w Krakowie461.
Tuligłowy i ich właÊciciel B´dàc na Ukrainie, zmierzajàc drogà z Sambora do Lwowa warto w Rudkach odbiç na wschód, by po kilku kilometrach dotrzeç do Balowskich Tuligłów. MiejscowoÊç ta swojà metrykà si´ga XV w. Jej właÊcicielami były rodziny: Kunatów, Korytków, Humieckich i Gozdzkich. Na poczàtku XIX w. Tuligłowy nale˝ały do Jacka Fredry, ojca Aleksandra – słynnego komediopisarza. Balowie stali si´ właÊcicielami tutejszego majàtku prawdopodobnie jeszcze w I połowie XIX w.462. Do dziÊ zachował si´ tutaj eklektyczny pałacyk, wzniesiony staraniem Stanisława Bala w koƒcu XIX w. Byç mo˝e zaadaptowano tu starszy obiekt, jednak sam projekt przypisywany jest spółce znanych wiedeƒskich architektów – Ferdynanda Fellnera i Hermana Helmera. W pobli˝u pałacu znajduje si´ jeszcze oficyna, która z uwagi na kolumnowy portyk przypomina dworek, a obok niej stojà dawne zabudowania gospodarcze. Obecnie w dawnym pałacu Balów mieÊci si´ sanatorium dla chorych na gruêlic´. Patrzàc na otaczajàcy całoÊç zabudowaƒ, zaniedbany dawny park pałacowy, po którym spacerujà ubrani w dresy gruêlicy, a˝ trudno sobie wyobraziç, ˝e przed I wojnà Êwiatowà znajdowała si´ tu pracownia Jacka 460
D. Kudelska, dz.cyt., s. 280, 286. Tam˝e, s. 286. 462 G. Ràkowski, dz. cyt., s. 473. 461
129