AURKIBIDEA Sarrera...............................................................................................................................01 Jangelak............................................................................................................................02 • Antolaketa.............................................................................................................04 • Langileak...............................................................................................................04 • Ikasleak..................................................................................................................04 • Espazioak..............................................................................................................04 ◦ Aldagelak........................................................................................................05 ◦ Office-Sukaldea...............................................................................................05 ◦ Jangela...........................................................................................................06 ◦ Jolastokia........................................................................................................06 • Garbiketak eta desinfekzioa-prozedura Eskola-Garraio...................................................................................................................08 • Langileak...............................................................................................................08 • Ikasleak..................................................................................................................08 • Espazioak..............................................................................................................08 ◦ Autobusa.........................................................................................................08 ◦ Jolastokia........................................................................................................08
2
0. Sarrera COVID-19 dela eta, jangela eta eskola garraio zerbitzuak eten egin zituzten. Hurrengo 2020-2021 ikasturteari begira, proposamen honen bidez adierazi nahi dugu erabiltzaileentzat eta langileentzat eman beharko diren prebentzio neurriak. Hego Euskal Herriko bi gobernuek zerbitzu hauen inguru plazaratutako kontingentzia planetan hainbat eszenatoki ikusten dira, baina normaltasun egoera batean bakarrik ikusten dute zerbitzu hauek eman izana, gainontzekoetan bertan behera utziko lituzkete. Ez dugu ahaztu behar jangela-zerbitzua eta bertan jasotzen duten elikadura direla ikasle askoren elikadura nagusiaren eta, batzuetan, bakarraren oinarria; izan ere, familia asko egoera ekonomiko eta sozial oso zailean daude (beka jaso duten ikasleak, segregazioa areagotu dutenak, etab.) Esan beharra dago, Gasteizko zein Nafarroako gobernuek kontingentzia planak euren gurarian egin dituztela gurekin hitz egin gabe. Gu ere eskolako langileak gara, beraz, eskola-jangelari eta garraioari dagozkion edozein aldaketan eta kudeaketan partaideak izan behar dugu. Egoera normal batean jangeletako garbitasun-neurriak eta elikagai-manipulazioa arauak oso zehatzak dira, beraz, neurri gehienak emanda daude, orain dauden neurri horiek indartu behar dira . Jangeletan hainbat lanpostu mota daude, sukaldariak, officeko langileak, begiraleak, arduradunak, ... baina kontuan ere hartu behar dugu zuzeneko langileak ez direnak, (adibidez, hornitzaileak), horiek ere prebentzio neurriak jakin behar dituzte. Eta bukatzeko, jangela guztiak eta eskola-garraio zerbitzua bermatu behar dira, inolako diskriminaziorik gabe eta lanpostugalerarik eta murrizketarik gabe.
3
Jangelak 1. ANTOLAKETA • Lanpostuen antolaketa, pertsonen zirkulazioaren antolaketa, espazioen banaketa eta txanden berrantolaketa egin behar da. • Zereginak eta lan-prozesuak planifikatzea, langileen arteko segurtasun-distantzia mantentzeko eta haien arteko harremana minimizatzeko.
2. LANGILEAK Norbera Babesteko Ekipamenduen (NBE) erabilerari buruzko prestakuntza eta informazioa eman behar zaie. Dauden NBEen gain, hurrengoak zuzkitu beharko dira: • FFP2R maskara berriz erabiltzekoak • Berriz erabiltzeko plastikozko amantalak eta eskularruak • Langile guztiek uniforme osoa erabili beharko dute (kamisola eta galtzak) bermatzeko kaleko arropa erabiltzen ez dela. • Laneko arropa derrigorrean egunero aldatu behar denez jantzi gehiago eman behar dira. • Arropa gutxienez 60º garbitu behar da. Horrek langileentzat koste ekonomikoa izango da, beraz osagarri moduan nominan jaso behar da. • Baliabideen eskuragarritasuna: osasun-agintariek gomendatutako segurtasun-neurri guztiak garatzeko behar adina baliabide ekonomiko eta estrategiko eduki behar dira. • Zentroak edota enpresak norbera babesteko ekipamendu bereziak jarri beharko ditu. • Zentroak edota enpresak egoerara egokitutako garbiketa-produktuen eta babes-ekipamenduen stocka bermatu beharko du, uneoro prest daudela ziurtatzeko
3-IKASLEAK • Jangelara sartu aurretik eta jangelatik irten ostean, eskuak garbitu behar dituzte. • Begirale eta kide berberekin egon behar dira. • Taldeka sartu eta atera behar dira.
4. ESPAZIOAK
4.1 Aldagelak • Sartu aurretik, eskuak garbitu behar dira, baita irteteko ere. • Aldagelako armairu baten soilik kanpoko arropa gorde ahal da, eta bestean, laneko arropa. Langile bakoitzak armairu bat daukala bermatu behar da. • 1,5 metroko segurtasun distantzia errespetatuko da. Ezin bada, txandak antolatu behar dira.
4
4.2 Office-Sukaldea • Elikagaiak eta beste intsumo batzuk biltegira edo officera (mahai-beroan, labera, ...) sartzeko protokolo bat ezartzea, albaran elektronikoak sustatuz. Sukaldera higienizatutako produktuak baino ez dira sartuko (ezabatutako ontziak eta fresko higienizatua, higieneari eta segurtasun-gidaren arabera). • Jangela arduradunari dagokionez, Administrazio eta zerbitzuen Sailburu-ordearen Zirkularrak eskoletako jantokiak, nola funtzionatuko duten zehazten duena eta eskola-jantokiak kudeatzeko gidak higieniko-sanitarioak jasotzen duenaren arabera: ◦ Jantokiko arduradunek, jantokian egon behar dute, jantoki-zerbitzuak dirauen artean eta otorduaren aurreko eta osteko uneetan ere bai, jantokiko diziplina eta funtzionamendua egokia izateko. ◦ Halaber, kontratatutako zerbitzua nola ematen duten ikusteko, enpresa esleipendunak beren obligazioak ondo betetzen ote dituzte kontrolatzeko lana ere egingo dute. ◦ Menua edo lehengaia jasotzean, kalitatea eta kantitatea behar bezalakoak diren begiratuko dute, bai eta egokiak diren presentazioa, garraioaren eta ontziratzearen baldintzak, etiketatua, iraungitze-data eta tenperatura. ◦ Janariaren zein hozkailuaren tenperatura eta lagina behin hartuta, dagozkion fitxak bete beharko ditu. • Uneoro beteko da enpresako Autokontrol Sanitarioko Plan Orokorrean edo AKKPA/HACCP estandarrean ezarritakoa. Neurri hauetan eragin beharko da: ◦ Higiene- eta osasun-neurriak ◦ Jasotako salgaien bilgarriak kentzea. ◦ Hornidura-prozesuan kanpoaldearekin kontaktuan egon diren ontziak desinfektatzea. ◦ Desinfektatu ezin diren gaiak, hala nola freskoak, elikatzeko erabili aurretik desinfektatuko dira. ◦ Albaranek harrera-gune horretan egon behar dute, eta erabilitako gailuak (termometroak, boligrafoak) pertsona berak erabili behar ditu beti. ◦ Paketeak/eskaerak jaso eta/edo manipulatu ondoren, eremua garbitu eta desinfektatu behar da, eta langileek eskuak garbitu behar dituzte urarekin eta xaboiarekin.
Lehengaiak biltegiratzea Uneoro beteko da enpresako Autokontrol Sanitarioko Plan Orokorrean edo AKKPA/HACCP estandarrean ezarritakoa. Neurri hauetan eragin beharko da: • Errespetatu segurtasun-distantziak, langileen arteko gurutzaketak saihestuz. • Errespetatu biltegiaren gehieneko edukiera. 4.2.1. Sukaldariak Elaborazioak: Uneoro beteko da enpresako Autokontrol Sanitarioko Plan Orokorrean edo AKKPA/HACCP estandarrean ezarritakoa. Neurri hauetan eragin beharko da: • Langileen eremuak bereiztea gomendatzen da, lurrean markak jarriz edo antzeko beste neurri batzuk hartuz. • Zerbitzu bakoitza hasi aurretik, laneko azalerak desinfektatu behar dira oro har. • Xaboi-dosifikagailuak egongo dira konketaren ondoan. Lehortzeko, erabilera bakarreko papera
5
erabiliko da, eta eskuz eragiten ez duen estalkia duen zabor-ontzi batera kenduko da. • Zerbitzutik kanpoko inori ez zaio utziko elikagaiak manipulatzeko eremuetan sartzen, ezta zerbitzukoak izanik bere lan-ordutegian ez dagoen inori ere. • Elaborazio-eremuetarako bisitak babes-ekipamendu eta janzkera egokiarekin egingo dira beti. • Elikagaiak manipulatzeko erabiltzen ditugun tresnak maiz garbitu. • Desinfekzio berezia gordinik hartzen diren eta fruta, letxuga, tomatea eta ondorengo urberritzea bezalako garbiketa behar duten elikagaietan.
4.3. Jangelak • • • • • • • • •
Jangela zerbitzuren ordutegia luzatu behar da. Beharrezkoa izanez gero, txanda gehiago egin behar dira, baita jangelako ratioa gutxitu ere. Txanden artean desinfektatzeko garbiketa egin behar da eta ahal den neurrian aireberritu. Hau guztia egin ahal izateko, langile gehiago behar dira. Behar izanez gero, beste espazio bat egokituko da ikasleen arteko distantzia mantentzeko. Sartzeko eta irteteko ibilbidea lurrean markatuta egon behar da. Ikasleak segurtasun-distantzia eseriko dira (Adb. Zig-zag) Denek bukatu arte, ezin izango dira atera. Elkarrekin aterako dira. Jaten dute bitartean, komunera joatea beharrezkoa bada, horretarako izenduta dagoen langilea arduratuko da. Taldeen begiraleek euren ardurapean dauzkaten ikasleak ezin dituzte bakarrik utzi.
4.4. Jolastokia • • • •
Taldeka egoteko guneak mugatuko dira. Materiala edo jostailua erabiltzen bada, egunero desinfektatuko da. Ikastetxeko beste gune batzuk egokituko dira. (Liburutegia, gimnasioa, ikusi-entzunezko gela, ...) komunera joatea beharrezkoa bada, horretarako izenduta dagoen langilea arduratuko da. Taldeen begiraleek euren ardurapean dauzkaten ikasleak ezin izango dute bakarrik utzi. • Gelara itzuli baino lehen, eskuak garbituko dira.
5. GARBIKETAK ETA DESINFEKZIOA-PROZEDURA • Instalazioak eta lan-ekipoak garbitzeko eta desinfektatzeko antolakuntza-kontrolak eta -neurriak egokitzea , hau da, establezimenduaren garbiketa- eta desinfekzio-plana (L+D plana) indartzea, zeina Autokontrol Sanitarioko Plan Orokorrean edo AKPKA/HACCP estandarrean zehazten baita: • Garbitu beharreko azalera/ekipoak + desinfektatu (L+D) = > (hauek barne: harrera-gunea, sukaldea, eskaerak jasotzeko gunea, jangela... eta horiek osatzen dituzten ekipamenduak eta azalerak) ◦ Erabili beharreko produktua ◦ L+D maiztasuna ◦ L+D arduraduna • Desinfektatzaile arruntak (lixiba, alkohol edo ur oxigenatuko disoluzioak) edo Bioziden Erregistroan inskribatutako detergenteak eta desinfektatzaileak erabiltzen direla ziurtatzea.(https://www.mscbs.gob.es/profesionales/ saludPublica/ccayes/alertasActual/nCov-China/documentos/Listado_virucidas.pdf). • Erabilera-zehaztapen teknikoei jarraitzea, intoxikaziorik egon ez dadin. Desinfektatzaile erregistratuak langile espezializatuek erabiltzeko erabili behar direnean, Establezimendu eta Zerbitzu Bioziden Erregistro Ofizialean inskribatutako enpresetako teknikari kualifikatuek aplikatuko dituzte. • Behar bezala garbitu eta desinfektatu ahal izateko, instalazioak baldintza egokietan eduki beharko dira, hondatutako eremuak konponduta, ordenatuta eta beharrezkoak ez diren materialak eta objektuak kenduta.
6
• Klimatizazioa 23-26ºC arteko giro-tenperaturan mantentzea gomendatzen da, aire nahikoa berritzen dela ziurtatuz (gutxienez, egunero eta bost minutuz). • Paperontziak izatea, estalkiarekin eta pedalarekin, zapiak eta erabili eta botatzeko beste material batzuk uzteko. Horiek maiz garbitu beharko dira. • Gogoratu: ◦ Ontzi-garbigailuetan ekipamendua garbitzea posible den guztietan (tenperatura >80ºC) ◦ Bestela: lehenik eta behin, ekipamendua/instalazioa/azalera garbitu behar da; bestela, desinfekzioa ez da eraginkorra. Ondoren, desinfektatu ekipamendua/instalazioa/gainazalak ◦ Pasabide horretarako lixiba erabiltzea gomendatzen da, eta jarduera baztandarra duten produktu desinfektatzaileak ere erabil daitezke. ◦ Lixiba desinfektatzaile gisa erabiltzen baduzu, honela diluitu behar duzu: nahastu 20 ml lixiba 980 ml urarekin (litro bat lortuz), edo baliokidea, adibidez: 10 ml lixiba 490 ml urarekin (500ml lortuz). Prestaketa-egunean bertan erabili behar da. ◦ Desinfektatzaile komertzial bat erabiltzen baduzu, errespetatu etiketako oharrak. ◦ Objektuak desinfektatzeko, materialak uzten duenean, soluzio hidroalkoholikoa duen oihal garbi bat erabil dezake. Halakorik ezean, alkohol arrunta erabil dezake ( % 96ko kontzentrazioa), honela diluituta: nahastuta 70 ml alkohol eta 30 ml ur.
7
Eskola-Garraio zerbitzua 1. LANGILEAK Norbera babesteko ekipamenduen erabilerari buruzko prestakuntza eta informazioa eman behar zaie. Dauden NBEen gain, hurrengoak zuzkitu beharko dira: • FFP2R maskara eta eskularru berriz erabiltzekoak • Erabili eta botatzeko zapiak eta alkohol-oinarria duen produktuak. • Langileek bi segurtasuneko txaleko islatzailea euki behar dute eta egunero garbitu behar dira.
2. IKASLEAK • Autobusera sartu aurretik, alkohol-oinarria duen produktuarekin eskuak garbitu behar dituzte. • Maskararekin autobusera sartuko dira 5 urtetik gorako ikasleak eta bidaia irauten duen bitartean ezin izango dute kendu.
3. ESPAZIOAK 3.1. Autobusa • Autobusetan behin erabiltzeko zapiak eta alkohol-oinarria duten produktuak egon behar dira eta edukiontzi itxiak hauek botatzeko. • Bidaia bakoitzean garbiketa egingo da, batez ere, jesarlekuak, segurtasun uhalak, eskutokiak, ... eta aireatu egingo da. Antolaketa • Bidaia bakoitzean 2 begirale egon beharko dira, 5 urtera arteko haurrekin izan ezik, horiek hiru begiraleekin egingo baitira. • Autobusetako bi ateetatik igoko da, hilean segurtasun-distantzia mantenduz. • Txikienak aurreko atetik igoko dira. Kasu honetan, 2 begiralek umeak igotzen lagun ditzaten, eta hirugarrena barruan jesartzen lagun ditzan. • 5 urtetatik beherakoak zig-zag jesarriko dira, maskara erabili behar ez baitute. Sigi-saga bermatu ezin bada, ibilbidea bikoiztu eta/edo autobus gehiago jarriko dira. • Ikastetxera heltzen denean, autobusetik jaitsiko dira igo diren atetik eta tutoreak dauden lekuraino eramango dira. Txikiei dagokienez, koloredun soka batetik jasota joango dira, segurtasun-neurriak betetzeko. • Itzultzean, prozesu berbera jarraituko da eta haur bakoitza joaneko aulkian eseriko da.
3.2. Jolastokia
• Leku zehatz batzuetan, behin erabiltzeko zapiak eta alkohol-oinarria produktuak egon behar dira eta edukiontzi
8
itxiak hauek botatzeko. Antolaketa • Taldeka egoteko guneak mugatuko dira. • komunera joatea beharrezkoa bada, horretarako izendatuta dagoen langilea arduratuko da. Taldeen begiraleek euren ardurapean dauzkaten ikasleak ezin izango dituzte bakarrik utzi.
9