DODATEK
EKOLOGICZNY
Jak zadbać o środowisko w okresie grzewczym?
Alarm smogowy! Uważaj jak i czym palisz! Jeszcze nie nadeszły mrozy, a jakość powietrza w naszym mieście drastycznie spada. Piekarskim „Nochalom” niejednokrotnie brakuje skali, żeby podać wysokość stężeń pyłów zawieszonych w powietrzu. Wszystkie okoliczne miasta również alarmują i ostrzegają mieszkańców o złej jakości powietrza. Mapa Rybnika, który tak jak Piekary, wyposażony jest w „Nochale” cała świeci na czerwono. Ten sam problem pojawił się w stolicy naszego województwa oraz innych miastach. Jakie są warunki widać gołym okiem... I czuć. To niestety, nie jest mgła. Jeśli ktoś ma jeszcze jakieś wątpliwości, warto sprawdzić jakość powietrza w naszym mieście na stronie w w w. z i e l o n e p i e k a r y. p l . N o c h a l e rozmieszczone na terenie wszystkich dzielnic węszą i mówią jak jest.
Co możemy zrobić? Przede wszystkim możemy ograniczyć zanieczyszczenie powietrza stosując poprawną technikę spalania opału w naszych piecach. Nawet w starym i brzydkim kotle można palić bez
dymu. Warto to zrobić przede wszystkim dla własnej oszczędności, bo dym to przecież niespalone paliwo, a dokładniej 30–70% tego paliwa. O tym, czy dym się spala, czy ucieka kominem, decyduje nie wiek pieca ani cena zakupionego paliwa, lecz sposób jego spalania. Odpowiedni sposób palenia w piecu pozwala znacznie OBNIŻYĆ KOSZTY i jednocześnie ZADBAĆ O JAKOŚĆ POWIETRZA w twojej okolicy. W poradniku, który zamieściliśmy na kolejnych stronach, znajduje się instrukcja poprawnego spalania paliw stałych, którą zastosować można do większości najpopularniejszych modeli pieców opałowych. Następną istotną kwestią jest jakośc „paliwa”, które wrzucamy do naszych pieców. 1 września weszła w życie uchwała „antysmogowa” Sejmiku Województwa Śląskiego, która będzie obowiązywać na obszarze województwa śląskiego przez cały rok i dotyczy wszystkich użytkowników pieców, kotłów i kominków na paliwo stałe. Nie można już legalnie stosować węgla brunatnego, mułów i flotokoncentratów oraz biomasy stałej o wilgotności powyżej 20 procent. Uchwała nie zakazuje spalania węgla czy drewna, tylko złych jakościowo paliw, a jej głównym celem jest poprawa jakości
powietrza w regionie, która przekłada się na stan zdrowia i jakość życia mieszkańców. Każdy powinien zdać sobię sprawę z tego, że spalając muły i miały – zanieczyszcza powietrze, a co za tym idzie niszczy zdrowie swoje i swoich najbliższych. Należy również zmierzyć się z tym co najgorsze – problemem najbardziej dramatycznym – spalaniem śmieci i plastiku. Wciąż są osoby, którym wydaje się, że paląc śmieci je utylizują, tymczasem to nieprawda. To nie utylizacja, ale wysłanie wszystkich śmiertelnie niebezpiecznych substancji w powietrze, prosto do naszych płuc. W spalarniach odpadów procesy spalania zachodzą w zupełnie innych warunkach i innej temperaturze. Co jeszcze możemy zrobić, aby zadbać o jakość powietrza w naszym mieście? Uświadomić rodzinę, przyjaciół, znajomych i sąsiadów, udostępniając informacje o problemie zanieczyszczenia powietrza w sieci i namawiając ludzi do zmiany sposobu palenia. To może uratować nam zdrowie i życie. Planując spacer lub trening sportowy na świeżym powietrzu, warto sprawdzić jak wygląda jakość powietrza w najbliższej okolicy. Sport w złych warunkach może przynieść więcej szkody, niż pożytku.
Dodatek ekologiczny
1
Prawidłowe spalanie to bezdymne spalanie Nie istnieje żaden niedymiący węgiel kamienny czy drewno. Spalając jedno i to samo paliwo możemy albo dusić się dymem, albo ten dym spalać. Nowoczesne kotły automatyczne spalają dym, bo fabrycznie zastosowano w nich poprawną technikę palenia. Technikę tę można przenieść także do innych pieców i kotłów czy nawet ogniska. Dym i smród powstaje wtedy, gdy dużą ilość paliwa podpalasz od dołu lub wrzucasz na żar. Całe to paliwo gwałtownie się podgrzewa, naraz uwalniając mnóstwo lotnej smoły, której nie da się dopalić najpierw przez brak wysokiej temperatury a potem, gdy temperatura już jest, przez brak wystarczających ilości powietrza, bo lotnej smoły jest naraz za dużo. Spalanie bez dymu osiąga się podpalając paliwo od drugiej strony – o d g ó r y. W t e d y ż a r p o w o l i podgrzewa paliwo poniżej, lotne smoły uwalniane są stopniowo, a warstwa żaru daje wysoką temperaturę, w której wszystko dopala się do przejrzystych spalin.
Dlaczego warto palić bez dymu? Najistotniejszy powód to oszczędność paliwa: każdy węgiel (polski, rosyjski, najtańszy i najdroższy) zawiera ~300kg smoły, z której – przy kiepskim spalaniu – powstaje dym i sadza, natomiast przy poprawnym spalaniu – masz dodatkowe ciepło. Z kolei drewno aż w 2/3 składa się z palnych gazów. Kto bogatemu zabroni wyrzucać kominem 1/3 do 2/3 paliwa, za które zapłacił? Jest kilka sposobów, by palić węglem i drewnem czyściej i efektywniej. W dowolnym piecu da się zastosować przynajmniej jeden z nich, a więc nie ma takiego pieca, który musiałby kopcić. Najłatwiej po prostu zacząć dokładać mniejszymi porcjami, jednak najlepsze efekty daje cykliczne rozpalanie od góry. Opisane tu metody palenia dotyczą najpowszechniej spotykanego rodzaju kotłów i pieców (z wylotem spalin u góry paleniska). Jest to znakomita większość domowych kotłów, piece kaflowe i kominki. W mniej popularnych kotłach z wylotem spalin przy ruszcie czyste spalanie odbywa się wtedy, gdy rozpala się na ruszcie i ładuje paliwo na żar.
2
Dodatek ekologiczny
Rozpalanie od góry Większość ludzi w pierwszym odruchu puka się w czoło lub drapie po głowie, bo przecież to niemożliwe, żeby węgiel czy drewno zapalić od góry. Całe życie uczono nas, że chcąc cokolwiek podpalić, ogień podkłada się pod spód, a nawet wtedy bywa trudno. A jednak to działa, bo ogień grzeje też to, co pod nim. Działa to wolniej i dzięki temu – oraz dzięki przeniesieniu warstwy żaru nad warstwę zimnego jeszcze paliwa – możliwe jest dokładniejsze, wręcz bezdymne spalanie węgla czy drewna. Typowy poprawnie dobrany kocioł grzeje na jednym załadunku węgla w najgorszym razie około 12 godzin. Przeważnie więc cała praca w kotłowni ogranicza się do 10–15 minut na załadunek i rozpalenie. W srogi mróz może być konieczne rozpalenie dwa razy na dobę. Wszystko zależy od paliwa (węgiel spala się dłużej, drewno – szybciej), wielkości kotła (raczej są za wielkie), izolacji budynku i aktualnej pogody. Nie zawsze jest konieczne grzanie na okrągło, aby stale mieć komfortową temperaturę w domu. Poza tym mając resztkę żaru po rozpaleniu od góry możesz zawsze dołożyć niewielkimi porcjami lub sposobem kroczącym. Co daje rozpalanie od góry? Wedle dostępnych wyników badań rozpalenie tego samego paliwa w tym samym kotle, ale od drugiej strony niż zwykle obniża emisję pyłów o ponad 50%. Tak banalnie prosto możesz od zaraz zmniejszyć co najmniej o połowę twój wkład do smrodu i smogu za oknem – i jeszcze na tym zarobisz, bo spalając dym będziesz mieć w domu zauważalnie cieplej za te same pieniądze!
Pierwsze rozpalenie 1. Wsyp na ruszt warstwę 5-10 cm paliwa. Na wierzch ułóż rozpałkę i podpal ją. 2. Gdy warstwa paliwa w całości zamieni się w żar, przegarnij wszystko na
tył kotła tak aby jego przód pozostał pusty. 3. Na pustą przednią część rusztu wsyp porcję świeżego paliwa w taki sposób, aby zakryła cały wolny ruszt, a jednocześnie stykała się z kupką żaru bokiem (tj. by surowy opał nie przykrywał żaru od góry). 4. Jeśli ilość żaru nie była zbyt mała, rozpali on stopniowo zasypany świeży opał. Odtąd kocioł nie wymaga dozoru dopóki opał nie wypali się pozostawiając na ruszcie ilość żaru zbliżoną do tej użytej do rozpalenia. 5. Gdy na ruszcie pozostanie jeszcze sensowna ilość żaru (mniej więcej taka jak przy rozpaleniu), przychodzi pora na załadunek nowej porcji opału.
Uchwała „antysmogowa” weszła w życie 1 września 2017 roku Z g o d n i e z t z w. u c h w a ł ą „antysmogową” w celu zapobieżenia negatywnemu oddziaływaniu na zdrowie ludzi i na środowisko, w granicach administracyjnych województwa śląskiego wprowadza się ograniczenia i zakazy obejmujące cały rok kalendarzowy. Rodzaje instalacji, dla których wprowadza się ograniczenia i zakazy w zakresie ich eksploatacji to instalacje, w których następuje spalanie paliw stałych, w szczególności kocioł, kominek i piec, jeżeli:
6. Weź pogrzebacz i przegarnij popiół przez ruszt. Następnie tak jak na początku zgarnij żar na tył kotła a z przodu zasyp porcję świeżego paliwa. Tym samym wracamy do punktu nr 3.
1) dostarczają ciepło do systemu centralnego ogrzewania lub
ZAKAZ SPALANIA ODPADÓW!
W ww. instalacjach zakazuje się stosowania:
Ustawa o odpadach zakazuje spalania odpadów poza spalarniami lub w s p ó ł s p a l a r n i a m i o d p a d ó w. Z a naruszenie tego zakazu grozi kara grzywny lub aresztu.
1) węgla brunatnego oraz paliw stałych produkowanych z wykorzystaniem tego węgla,
Kara grzywny może sięgnąć 500zł. Gdy sprawa trafi do sądu kara może wynieść nawet do 5000zł. Organem uprawnionym do przeprowadzenia kontroli posesji pod kątem sprawdzenia ewentualnego spalania odpadów oraz nakładania grzywny jest Straż Miejska.
2) wydzielają ciepło lub 3) wydzielają ciepło i przenoszą je do innego nośnika.
2) mułów i flotokoncentratów węglowych oraz mieszanek produkowanych z ich wykorzystaniem, 3) paliw, w których udział masowy węgla kamiennego o uziarnieniu poniżej 3 mm wynosi więcej niż 15 %, 4) biomasy stałej, której wilgotność w stanie roboczym przekracza 20 %. W p rz y p ad k u w / w i n s ta l a c ji , dopuszcza się wyłącznie eksploatację instalacji, które spełniają minimum standard emisyjny zgodny z 5 klasą pod względem granicznych wartości emisji zanieczyszczeń normy PN-EN 303-5:2012, co potwierdza się zaświadczeniem wydanym przez jednostkę posiadającą w tym zakresie akredytację Polskiego Centrum Akredytacji lub innej jednostki akredytującej w Europie, będącej sygnatariuszem wielostronnego porozumienia o wzajemnym uznawaniu akredytacji EA (European co-operation for Accreditation).
Dodatek ekologiczny
3
Jak palić czyściej węglem i drewnem? Dym i smród to pierwsze z czym kojarzy się węgiel i drewno. Tutaj podważamy tę oczywistą oczywistość. Dym powinien się spalać, bo to bardzo kaloryczna część paliwa. Wyrzucamy go kominami, bo znamy tylko jedną, kiepską technikę palenia, która powoduje wściekłe kopcenie. Na szczęście są też lepsze techniki palenia, dzięki którym twój kocioł lub piec, choćby stary i brzydki, jeszcze dzisiaj zacznie spalać węgiel i drewno dopalając dym. Tym sposobem zima będzie cieplejsza, tańsza i nie będzie już cuchnąć.
Pamiętajmy, że paląc w domowym piecu odpadami, szkodzimy przede wszystkim sobie, swoim bliskim i sąsiadom. Pamiętajmy, że podczas spalania odpadów wytwarzają się silnie trujące związki chemiczne powodujące wiele ciężkich, a nawet śmiertelnych chorób. A s t m a , a l e r g i e , n o w o t w o r y, t o najczęstsze konsekwencje, jakie ponosi organizm z powodu wdychania
4
zanieczyszczonego powietrza. Z raportu „Ambient Air Pollution Database 2016” Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) wynika, że aż 33 z 50 najbardziej zanieczyszczonych miast Unii Europejskiej znajduje się w Polsce, w tym 10 z nich leży w województwie śląskim. Inny raport WHO z 2015 r. „Economic cost of the health impact of air pollution in Europe” wskazuje, że w 2010 roku zanieczyszczenia powietrza w Polsce przyczyniły się do śmierci 48 544 Polaków (to prawie tyle ile mieszka w Piekarach Śląskich). Szacuje się, że zanieczyszczenie powietrza pyłem zawieszonym PM2,5 odpowiada za blisko 0,5 mln przedwczesnych zgonów w Europie (ponad 400 tys. w 28 krajach UE), w tym za blisko 80% zgonów spowodowanych chorobami układu oddechowego i rakiem płuc
Nie spalaj odpadów. Dbaj o zdrowie swoje i swoich dzieci! W związku ze spalaniem odpadów w piecach i kotłach domowych co roku w okresie jesienno-zimowym znacznie pogarsza się jakość powietrza w mieście. W procesach spalania ważną rolę odgrywa temperatura spalania – gdy jest
Dodatek ekologiczny
zbyt niska, w emitowanych spalinach powstają zanieczyszczenia, których oddziaływanie na środowisko naturalne i zdrowie ludzi jest bardzo szkodliwe. Spalanie odpadów w paleniskach domowych odbywa się w niskich temperaturach (200 °C – 5000 °C) i towarzyszy mu emisja do atmosfery wielu zanieczyszczeń – pyłów i związków organicznych, takich jak: ź nieorganiczne związki chloru, ź tlenki azotu (głównie NO i No2), ź dwutlenek siarki (So2), ź tlenek węgla (CO) – czad, ź drobny pył zawierający związki metali
ciężkich (zwłaszcza toksycznego ołowiu i kadmu).
Ich szkodliwość dla naszego zdrowia jest szczególnie duża, ponieważ są one emitowane z tzw. Źródeł niskiej emisji, czyli niskich kominów domostw lub małych lokalnych kotłowni, co uniemożliwia wyniesienie zanieczyszczeń na duże odległości i ich rozproszenie przez wiatr, czego efektem z kolei jest lokalny wzrost ilości substancji zanieczyszczających w powietrzu atmosferycznym.