NR 9 (89) listopad 2013 r.
M I E S I Ę C Z N I K K R A J O W E J R A DY I Z B R O L N I C Z YC H
Konferencja KRIR – Rola Izb Rolniczych w Unii Europejskiej
Konferencja KRIR
Spotkanie w sprawie uproszczenia WPR w Brukseli z udziałem eksperta KRIR
Krajowa Rada Izb Rolniczych począwszy od lipca br. podpisała 13 porozumień o współpracy z rolniczymi instytutami naukowymi oraz uczelniami wyższymi.
Czytaj na stronie 2
Czytaj na stronie 3
W resorcie rolnictwa o przyszłości polskiego mleczarstwa
Czytaj na stronie 4
Posiedzenie grupy roboczej Copa-Cogeca „Owce”
Czytaj na stronie 5
Ponownie w sprawie dopłat do wapnowania gleb
Czytaj na stronie 5
Z prac sejmowej i senackiej Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Czytaj na stronie 6
Ubezpieczenie zdrowotne rolników
Czytaj na stronie 7
Zagrożenia chemiczne w gospodarstwie
Czytaj na stronie 8
W
spółpraca dotyczyć ma podjęcia różnorodnych działań zmierzających do upowszechniania na obszarach wiejskich nowych technologii, innowacyjnych rozwiązań w zakresie produkcji rolnej, leśnej i przetwórstwa rolno-spożywczego oraz wymiany wiedzy i doświadczeń pomiędzy instytucjami naukowo -badawczymi a podmiotami działającymi na rzecz rolnictwa, a przede wszystkim, transferze wiedzy od nauki do praktyki, czyli rolników, w celu zwiększenia konkurencyjności polskiego rolnictwa. W związku z tym, w dniu 22 października br. w ministerstwie rolnictwa i rozwoju wsi odbyła się konferencja na temat współpracy pomiędzy instytucjami naukowo-badawczymi a samorządem rolniczym w ramach działań: Transfer wiedzy, Doradztwo i Współpraca PROW 2014–2020. W konferencji udział wzięli dyrektorzy instytutów naukowych oraz rektorzy uczelni wyższych lub wyznaczeni przed-
stawiciele instytucji naukowych. Ze strony ministerstwa rolnictwa i rozwoju wsi w spotkaniu uczestniczył Eugeniusz Chyłek – naczelnik Wydziału Doradztwa Rolniczego i Transferu Wiedzy, który przedstawił stan prac nad priorytetem 1 w ramach projektu PROW 2014– 2020, które trwają w MRiRW. Dr Mirosław Drygas – dyrektor Instytutu Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN, który uczestniczy jako ekspert z ramienia KRIR w posiedzeniach grup doradczych ds. reformy WPR Copa-Cogeca i Komisji Europejskiej w Brukseli omówił wyniki prac w tych grupach. W programie spotkania znalazło się także omówienie współpracy w ramach działań transferu wiedzy, doradztwa i współpracy PROW 2014–2020 pomiędzy instytucjami
naukowo-badawczymi a podmiotami działającymi na rzecz rolnictwa, w tym samorządu rolniczego oraz zaprezentowanie stanowisk uczestników spotkania odnośnie projektu Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2014–2020.
Prezes Krajowej Rady Izb Rolniczych Wiktor Szmulewicz przedstawił możliwości współpracy w ramach działań: Transfer wiedzy, Doradztwo i Współpraca PROW 2014–2020 oraz stanowisko Krajowej Rady Izb Rolniczych dotyczące projektu Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020. W czasie dyskusji poruszano tematy związane z celem konferencji, ale także wiele głosów odnosiło się do bieżących problemów świata nauki oraz rolników. Przedstawiciele instytucji naukowych oraz uczelni wyższych przedstawili także swoje uwagi do projektu Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020. Zadeklarowano dalszą chęć współpracy i kontynuację tego typu spotkań. Na konferencji obecni byli również przedstawiciele mediów. Opracowanie: KRIR
2 PW
listopad 2013 NR 9
Konferencja Krajowej Rady Izb Rolniczych – Rola Izb Rolniczych w Unii Europejskiej
W
dniu 21.10.br. w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi odbyła się konferencja „Rola Izb Rolniczych w Unii Europejskiej”. Organizatorem konferencji było Towarzystwo Historyczne im. Szembeków oraz Krajowa Rada Izb Rolniczych. Towarzystwo Historyczne im. Szembeków od 23 lat pracuje nad ratowaniem pamięci o pierwszym prezesie Izb Rolniczych dr. Aleksandrze hr. Szembeku. Wspólnie z Kra-
jową Radą Izb Rolniczych organizuje konferencje rolnicze. W roku 2003 zorganizowana została konferencja polsko-francuska w ministerstwie rolnictwa i rozwoju wsi, w roku 2009 zorganizowano konferencję polsko-austriacką w Siemianicach k. Kępna – miejscu urodzin Aleksandra hr. Szembeka. Patronatem honorowym konferencję objął Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Stanisław Kalemba. Konfe-
Z
Zarząd KRIR negatywnie ocenia zaproponowaną stawkę zwrotu podatku akcyzowego za paliwo rolnicze
arząd KRIR przekazał 24 października br. uwagi samorządu rolniczego do projektu rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie stawki zwrotu podatku akcyzowego zwartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej na 1 litr oleju w 2014 r. Zarząd Krajowej Rady Izb Rolniczych podtrzymał swoje stanowisko, że proponowane od kilku lat stawki są za niskie. Mając na uwadze skalę podwyżek cen oleju napędowego w ostatnich latach oraz zapowiedzi utrzymania się tego trendu, zawarta w projekcie propozycja stawki zwrotu akcyzy, zdaniem zarządu KRIR, jest nie do przyjęcia i w żaden sposób nie spełnia oczekiwań rolników, tym bardziej, że równolegle ze wzrostem cen oleju napędowego rosną także ceny innych środków produkcji rolniczej. Sytuacja ta powoduje, że zwrot podatku akcyzowego staje się coraz bardziej marginalny. Samorząd rolniczy wielokrotnie wnioskował w tej sprawie do ministra rolnictwa i rozwoju wsi, argumentując zmianę do górnego limitu zwrotu podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego oznaczonego kodem CN od 2710 19 41 do 2710 19 49 do pełnej stawki akcyzy
oraz zwiększenie limitu zużycia oleju napędowego na 1 ha użytków rolnych do 120 litrów. Zaproponowana w projekcie stawka zwrotu podatku akcyzowego w wysokości 0,95 zł na 1 litr oleju jest stawką, która obowiązuje od dwóch lat, czyli od 2012 r. W opinii izb rolniczych, należy wprowadzić wyższą stawkę, odpowiadającą wysokości stawce podatku akcyzowego obowiązującej dla olejów napędowych w 2013 roku, czyli 1,196 zł za 1 litr. Taka stawka, nie tylko byłaby dopuszczalna przez przepisy prawa Unii Europejskiej, ale przede wszystkim uwzględniałaby stale zwiększające się koszty zakupu paliwa na cele rolnicze. Ponadto, w związku z faktem, że średnia kwota zużycia oleju napędowego na hektar jest większa niż określona w ustawie z dnia 10 marca 2006 r. o zwrocie podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej (Dz.U. 2006 nr 52 poz. 379 z późn. zm.), zarząd KRIR ponownie zwrócił się z wnioskiem o podwyższenie kwoty rocznego limitu zwrotu podatku z 86 do 126, szczególnie dla gospodarstw, które prowadzą produkcję zwierzęcą, gdzie jest większe zużycie paliwa.
Wyższy limit zwrotu podatku akcyzowego skutkować będzie podwyższeniem wypłaconej kwoty zwrotu podatku, a dzięki temu, zmniejszeniu ulegną koszty produkcji, które z roku na rok stają się coraz wyższe. Może to być jedną z zachęt dla gospodarstw. Ustawa z dnia 10 marca 2006 roku o zwrocie podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej przyjmuje poziom 86 l/ha, taką ilość zużycia oleju napędowego szacował istniejący wówczas IBMER (Instytut Budownictwa, Mechanizacji i Elektryfikacji Rolnictwa), jednak coraz częściej mówi się o tym, że jest to wielkość zaniżona m.in. z powodu wzrostu liczby maszyn, w tym ciągników w gospodarstwie, a więc większego faktycznego zużycia paliwa. Ponadto, rolnicy ponoszą bardzo wysokie koszty drożejących nawozów mineralnych, w tym azotowych, do produkcji których wykorzystywane są bardzo duże ilości energii (olej napędowy i gaz) obłożonej wysokim podatkiem i tutaj nie ma już możliwości żadnych rekompensat. Opracowanie: KRIR
rencję otworzyła w imieniu ministra rolnictwa i rozwoju wsi Zofia Krzyżanowska – radca generalny w MRiRW. W programie konferencji znalazło się wystąpienie prezesa Krajowej Rady Izb Rolniczych Wiktora Szmulewicza na temat perspektyw izb rolniczych w Unii Europejskiej, następnie wystąpił radca ds. Rolnictwa Ambasady Republiki Francuskiej Alexandre Martinez i omówił działanie Francuskich Izb Rolniczych. Wystąpienie Radcy Ambasady Niemiec Friedemanna Krafta dotyczyło roli samorządu rolniczego w Niemczech. Prezes Towarzystwa Historycznego im. Szembeków Władysław Ryszard Szeląg wygłosił referat pt: „Dr Aleksander hrabia Szembek – pierwszy prezes Izb Rolniczych okresu międzywojennego” oraz „Działalność Księdza Wawrzyniaka w Mogilnie”. Aleksander hrabia Szembek od czerwca 1919 r. do grudnia 1920 r. pełnił jako pierwszy Polak funkcję komisarycznego prezydenta Wielkopolskiej Izby Rolniczej a od grudnia 1920 r. członka jej Nadzwyczajnej Rady. Należy podkreślić, że był pierwszym prezesem Izb Rolniczych w Pol-
sce. Przyczynił się także do powołania Narodowego Stronnictwa Ludowego. Oprócz działalności politycznej i społecznej oraz gospodarczej, uczestniczył w komisji przygotowującej podstawy działania Wyższej Szkoły Rolniczej przy Wszechnicy Piastowskiej. Wspierał także finansowo Kuratorium Opieki nad Młodzieżą akademicką Uniwersytetu Poznańskiego. W trakcie konferencji odbyła się także inauguracja wystawy malarstwa Joanny Mendys-Gatti „Mój świat i moje emocje”. Wśród około 50 uczestników konferencji znaleźli się przedstawiciele Ambasady Republiki Francuskiej, Ambasady Niemiec, Ambasady Królestwa Niderlandów, Ambasady Republiki Słowackiej, Ambasady Republiki Chorwacji, dyrektorzy Departamentów Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Ministerstwa Finansów oraz prezesi oraz zarządy Wojewódzkich Izb Rolniczych. Relacja z konferencji ukazała się w TVP Info w programie Kurier Warszawy i Mazowsza. Opracowanie: KRIR
Czasopismo Krajowej Rady Izb Rolniczych Ukazuje się raz w miesiącu. Wydawane i redagowane na zlecenie Krajowej Rady Izb Rolniczych przez zespół „Tygodnika Poradnika Rolniczego”. Kolportaż – czasopismo dostępne razem z „Tygodnikiem Poradnikiem Rolniczym”. Krajowa Rada Izb Rolniczych ul. Wspólna 30, 00-930 Warszawa Tel.: (22) 623 21 65, fax (22) 623 11 55; www.krir.pl Redaktor naczelna: Katarzyna Szczepaniak, e-mail: sekretariat@krir.pl
listopad 2013 NR 9
PW
W dniu 23 września br. ekspert KRIR dr Mirosław Drygas wziął udział w posiedzeniu ad hoc w sprawie uproszczenia WPR w Brukseli.
S
potkanie z pracownikami Komisji Europejskiej (KE) zostało poprzedzone spotkaniem przygotowawczym w siedzibie COPA-COGECA. Spotkanie prowadził sekretarz generalny Pekka Personen, który na wstępie krótko zreferował wyniki zeszłotygodniowych wyborów na przewodniczącego i zastępców COPA. Następnie przedstawił aktualny stan negocjacji odnośnie nierozstrzygniętych jeszcze kwestii związanych z tzw. rozporządzeniem przejściowym na 2014 r. oraz całym pakietem reformy WPR na lata 2014–2020. Jako kluczowe na tym etapie dyskusji tzw. trialogu, przedstawił następujące kwestie: l degresywność płatności bezpośrednich, l możliwość przesuwania środków pomiędzy I i II filarem WPR, l poziom intensywności wsparcia z budżetów państw członkowskich, l tzw. ekwiwalentnych działań w zakresie zazielenienia proponowanych zamiennie do wdrażania w I i II filarze WPR. Ponadto podkreślił, że nadal nie ma porozumienia odnośnie ostatecznej wielkości budżetu wspólnotowego, co wynika głównie ze stanowiska zajmowanego przez płatników netto, w tym Niemiec. W dyskusji najwięcej czasu poświęcono kwestii ekwiwalentnych działań w zakresie zazielenienia, które określano jako pogłębiającą się biurokrację, trudne do wdrażania, powodujące konieczność wprowadzenia zmian do systemów informatycznych i wykonania nowych map (ortofotomap), wymagające prowadzenia powszechnych akcji informacyjnych wśród rolników, skutkujące wzrostem kosztów transakcyjnych. Kolejną kwestią, która wzbudziła duże kontrowersje, było inne podejście do kryteriów kwalifikowania do wsparcia grup producentów w ramach regulacji rynkowych (CMO) oraz w II filarze WPR.
3
Spotkanie w sprawie uproszczenia WPR w Brukseli z udziałem eksperta KRIR Podkreślano, że w kontekście uproszczenia (simplification) są to raczej przykłady komplikowania administracyjnych zasad wdrażania wsparcia unijnego. Z wystąpień pracowników KE wynikało, że czyni ona ogromne wysiłki w celu uproszczenia i redukcji kosztów administracyjnych dla beneficjentów. Przedstawiając rezultaty zakończonego i realizowanego w latach 2008– 2012 Programu Action Programme for Reducing Administrative Burden (ABR) stwierdzono, że osiągnął on, a nawet zrealizował z nadwyżką zakładane cele w zakresie wprowadzania działań umożliwiających redukcję kosztów administracyjnych ponoszonych przez przedsiębiorców korzystających ze wsparcia unijnego. Przedstawiono, że w wyniku programu koszty te powinny zostać zmniejszone o 25%. Tak określony sukces był podstawą do podjęcia decyzji o uruchomieniu kolejnego etapu programu pod nazwą ABRPlus, mającego na celu skwantyfikowanie realnej skali redukcji kosztów administracyjnych wynikających z wprowadzenia w życie przez państwa członkowskie przyjętych w ramach programu uproszczeń. Ma to być zrealizowane na podstawie materiałów zebranych w państwach członkowskich, ilustrujących potencjalne oszczędności dla przedsiębiorców, wynikające z wprowadzonych zmian i ułatwień oraz służyć upowszechnianiu dobrych praktyk. Spośród 12 obszarów objętych programem ABRPlus, bezpośrednio związany z rolnictwem będzie tylko jeden, dotyczący gromadzenia danych i informacji związanych ze skutkami wynikającymi z wprowadzenia uproszczeń w znakowaniu jaj (simplyfiying egg labelling). Wyszacowano, że w tym przypadku wprowadzenie uproszczeń w Rozporządzeniu Rady nr 1028/2006 z 19 czerwca powinno przynieść potencjalne oszczędności w wysokości 607 mln euro. W tym punkcie przedyskutowano także kwestie związane z licencjami eksportowymi
i importowymi. W dyskusji pojawiały się głosy wskazujące na korzyści dla przedsiębiorców związane z uproszczeniem polityki odnośnie licencji, ale były też głosy za ich utrzymaniem. Te drugie wynikały z przeświadczenia, że musimy mieć wiedzę, co i w jakiej ilości wpływa i wypływa z jednolitego Rynku Europejskiego. Np. przedstawiciel Hiszpanii chciałby, aby licencje obowiązywały na import pomidorów z Maroka. Przedyskutowano również stan prac nad dalszym upraszczaniem WPR. Podnoszono kwestie przepisów związanych z refundacjami eksportowymi, zobowiązujących eksporterów pod rygorem surowych kar do wywozu towarów nie później niż w ciągu 60 dni, bez żadnych odstępstw wynikających z przyczyn niezależnych od przedsiębiorcy. Postulowano wprowadzenie wyjątków od stosowanej reguły. W tej sprawie postulowano także wprowadzenie ogólnounijnej platformy informacyjnej zbierającej dane na temat przemieszczania się towarów, zastępującej z reguły niekompatybilne systemy informatyczne funkcjonujące w państwach członkowskich. Wniosek pod adresem KE, aby skoordynowała prace nad harmonizacją systemów IT w całej UE, spotkał się z dużą rezerwą ze strony jej przedstawicieli. W sprawie rolnictwa ekologicznego podsumowano przegląd istniejących przepisów podkreślając, że: l ograniczają one istniejące możliwości szybkiego rozwoju, l w zakresie dobrostanu nie są dostosowane do celów produkcji, l ich skomplikowanie skutkuje ponoszeniem zbyt wysokich kosztów administracyjnych. Zaproponowano dokonanie przeglądu rozporządzenia bazowego oraz przyjęcie nowego planu działania w celu uproszczenia przepisów. W kontekście drobnych gospodarstw ekologicznych mających trudności w dostę-
pie do rynku, jak i wypełniania wymogów certyfikacji, rozważano możliwość wprowadzania podejścia do grupowej certyfikacji gospodarstw. Kolejną część obrad poświęcono dwóm generalnym kwestiom: l kalendarzowi negocjacji tzw. rozporządzenia przejściowego (transitional arrangaments) na 2014 rok, l kalendarzowi uzgodnień dotyczących całego pakietu reformy WPR na lata 2014– 2020. W tej pierwszej kwestii uzgodnienia dotyczą płatności bezpośrednich i zaliczanych do III osi obecnego PROW. Parlament i Rada przyjmą uzgodnienia na przełomie listopada i grudnia, aby przed końcem roku możliwe było opublikowanie stosownych regulacji prawnych. W tej drugiej kwestii, poza ostatecznymi ramami finansowymi, nie przewiduje się większych problemów w dalszych negocjacjach. Przyjęcie ustaleń przez Parlament oczekiwane jest w listopadzie, a przez Radę na początku grudnia. Wejście w życie pakietu rozporządzeń przewidziano na przełom stycznia i lutego 2014 roku. Jeżeli chodzi o akty delegowane i implementowane – przedstawiciele KE wyrazili pogląd, że ze względu na wybory do Parlamentu Europejskiego zakłada się, że będą one opublikowane przed wakacjami 2014 r. Łącznie mają liczyć około 300 stron, przy czym będą to cztery pary aktów delegowanych i implementowanych obejmujących swym zakresem: l płatności bezpośrednie, l rozwój obszarów wiejskich (PROW), l kontrole i sankcje wobec beneficjentów, l zarządzanie finansami i kontrola na poziomie UE i państw członkowskich. Opracowanie: KRIR
W sprawie szacowania strat oddzielnie dla produkcji roślinnej i zwierzęcej
M
ając na uwadze wniosek zgłoszony przez Podlaską Izbę Rolniczą, 17 października br. zarząd KRIR po raz kolejny wystąpił do resortu rolnictwa w sprawie wprowadzenia zmian do rozporządzenia z dnia 13 września 2010 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania „Przywracanie potencjału produkcji rolnej zniszczonego w wyniku wystąpienia klęsk żywiołowych oraz wprowadzenie odpowiednich działań zapobiegawczych” objętego Programem Rozwoju Obszarów
Wiejskich na lata 2007–2013 (Dz.U. z 2013 r. poz. 877, j.t). Zgodnie z art. § 4 ust 1 pkt.1 ww. rozporządzenia, pomoc przyznaje się, jeżeli wysokość szkód spowodowanych w gospodarstwie, oszacowanych przez komisję wynosi: l średnio powyżej 30% średniej rocznej produkcji rolnej z trzech lat poprzedzających rok, w którym wystąpiła szkoda, albo z trzech lat w okresie pięcioletnim poprzedzającym rok, w którym wystąpiła szkoda, z pominięciem roku o najwyższej i najniższej produkcji w gospodarstwie rolnym – w uprawach rolnych,
zwierzętach gospodarskich w rozumieniu ustawy z dnia 29 czerwca 2007 r. o organizacji hodowli i rozrodzie zwierząt gospodarskich (Dz.U. Nr 133, poz. 921, z późn. zm.), zwanych dalej „zwierzętami gospodarskimi” lub rybach oraz l nie mniej niż 10 000 zł – w budynkach, budowlach, maszynach lub urządzeniach służących do produkcji rolnej, sadach lub plantacjach wieloletnich, lub stadach podstawowych zwierząt gospodarskich. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, w przypadku wystąpienia szkód w gospodarstwie, straty sza-
cowane są z uwzględnieniem zarówno produkcji zwierzęcej, jak i roślinnej. W przypadku hodowców bydła, u których straty wystąpią jedynie na pastwiskach, łąkach i spowodują straty przekraczające nawet np. 50% produkcji roślinnej, to taki rolnik i tak nie przekroczy wymaganych obecnie 30% szkód w odniesieniu do średniej rocznej produkcji roślinnej i zwierzęcej, a przecież utrata możliwości korzystania z łąk i pastwisk jest bardzo dotkliwą i kosztowną stratą dla rolnika, który zmuszony jest do zaciągania kredytów preferencyjnych na zakup pasz w celu utrzymania stada.
W związku z tym, że w poprzednich odpowiedziach resortu rolnictwa informowano, że nowelizacja w tym zakresie nie jest możliwa, bo tak stanowi prawo UE, zarząd Krajowej Rady Izb Rolniczych zawnioskował o wnioskowanie zmiany obowiązujących przepisów UE i krajowych tak, aby szacowanie strat w gospodarstwie było dokonywane oddzielnie dla produkcji roślinnej i zwierzęcej, co faktycznie przyczyniłoby się do odtworzenia potencjału produkcyjnego poszkodowanych gospodarstw. Opracowanie: KRIR
str.
4
listopad 2013 NR 9
W dniu 14 października br. resort rolnictwa zorganizował spotkanie dotyczące reformy Wspólnej Polityki Rolnej w obszarze jednolitej wspólnej organizacji rynków (single CMO) w zakresie odnoszącym się do sektora mleczarskiego. W spotkaniu udział wzięli przedstawiciele izb rolniczych: Mirosław Borowski – delegat Warmińsko-Mazurskiej Izby Rolniczej, Stanisław Rogalski – członek Zarządu Podlaskiej Izby Rolniczej, Ryszard Jędruch – przedstawiciel Małopolskiej Izby Rolniczej, dyrektor Biura KRIR Katarzyna Szczepaniak oraz dyrektor Izby Rolniczej w Opolu Sebastian Sachta.
W resorcie rolnictwa o przyszłości polskiego mleczarstwa C
elem spotkania było omówienie z przedstawicielami krajowych producentów i przetwórców mleka instrumentów wsparcia rynku mleka i przetworów mlecznych w UE, przewidywanych w ramach perspektywy finansowej 2014–2020 oraz możliwości ich wykorzystania do skutecznego zarządzania polskim rynkiem mleka. Spotkanie poprowadził zastępca dyrektora Departamentu Rynków Rolnych w MRiRW Marian Borek, który po krótce przedstawił obecne instrumenty zarządzania rynkiem mleka i w przyszłej perspektywie. W krajach Unii Europejskiej rok kwotowy 2014/2015, który kończy się 31 marca 2015 r., będzie ostatnim rokiem obejmującym system kwotowania produkcji mleka. Z tym dniem zlikwidowane będzie kwotowanie produkcji mleka, zgodnie z rozporządzeniem Rady nr 1234/2007. Aby zminimalizować skutki zniesienia kwotowania produkcji mleka, pojawiła się potrzeba wprowadzenia mechanizmów osłonowych dla gospodarstw rolnych produ-
kujących mleko. W celu złagodzenia negatywnych skutków eliminacji systemu kwotowania ma być opracowany przez Radę UE i Parlament Europejski w Brukseli tzw. pakiet mleczny, który będzie obowiązywał od 1 kwietnia 2015 r. w krajach UE, w tym również w Polsce. Uczestnicy spotkania zwrócili jednak uwagę, że w informacjach resortu rolnictwa mało jest konkretnych danych na temat wsparcia polskich mleczarzy. Zabierając głos, delegat KRIR Mirosław Borowski zauważył, że brak jest bezpośredniego wsparcia dla producenta mleka. Przypomniał, że Krajowa Rada Izb Rolniczych wielokrotnie wnioskowała do resortu o podwyższenie kwoty rocznego limitu zwrotu podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej, szczególnie dla gospodarstw, które prowadzą produkcję zwierzęcą, gdzie jest większe zużycie paliwa. Wyższy limit zwrotu podatku akcyzowego skutkowałoby podwyższeniem wypłaconej kwoty zwrotu podatku,
W sprawie przeniesienia kwoty mlecznej bezpośredniej
R
ealizując wniosek zgłoszony przez Rady Powiatowe Mazowieckiej Izby Rolniczej, 25 września br. zarząd KRIR zwrócił się do ministra rolnictwa i rozwoju wsi Stanisława Kalemby w sprawie przeniesienia w roku kwotowym 2013/2014 niewykorzystanego krajowego limitu kwoty mlecznej bezpośredniej na kwotę hurtową. W roku kwotowym 2013/2014 Polska przekroczyła krajową kwotę dostaw hurtowych o 13 mln kg. W konsekwencji naliczona została opłata dodatkowa w wysokości 3,2 gr za 1 kg mleka wprowadzonego do obrotu ponad przysługujące limity. W grupie rolników objętych powyższą opłatą znalazło się ponad 57 tys. dostawców hurtowych. Jednocześnie z roku na rok maleje sprzedaż bezpośrednia, a krajowa rezerwa tej sprzedaży wzrasta i nie jest wykorzystywana. Dlatego też, zarząd KRIR wystąpił z wnioskiem o ponowne wystąpienie do Komisji Europejskiej o przesunięcie niewykorzystanych ton mleka z kwoty bezpośredniej na kwotę hurtową. Opracowanie: KRIR
a dzięki temu, zmniejszeniu uległyby koszty produkcji, które z roku na rok stają się coraz wyższe. Mogłoby to być jedną z zachęt dla gospodarstw. Ponadto podkreślił, że kwoty mleczne były kupowane przez wielu rolników za kredyty – były dobrem nabytym przez rolnika, które teraz się likwiduje bez rekompensaty. Delegat KRIR zaapelował do resortu rolnictwa, aby dalej walczył o rekompensaty za odejście od kwot mlecznych, gdyż KE nie informowała rolników przystępujących do systemu, o tym, że mechanizm ten zostanie wycofany. Przedstawiciel samorządu rolniczego zwrócił również uwagę, że nie dość, że nie ma bezpośredniego wsparcia dla producenta mleka, to planuje się dodatkowo obarczyć rolników odpowiedzialnością za pasze wykorzystywane w gospodarstwie, w związku z wprowadzeniem całkowitego zakazu stosowania mączek mięsno-kostnych w żywieniu zwierząt gospodarskich w Polsce od dnia 1 listopada 2003 r. Niestosowanie się do zakazu ma
Pięć państw członkowskich – Austria, Niemcy, Dania, Polska i Cypr – przekroczyło kwotę mleczną na dostawy w 2012/2013 r. W związku z tym będą one musiały zapłacić karę w postaci dodatkowej opłaty, o łącznej wartości około 46 mln euro.
skutkować dotkliwymi sankcjami finansowymi i karnymi dla rolników. Ponadto, nakazanie przez Powiatowego Lekarza Weterynarii zniszczenia paszy, w której stwierdzono obecność mączek mięsno-kostnych na koszt rolnika i zablokowanie stada zwierząt wraz z zakazem ich sprzedaży i wprowadzania do obrotu i łańcucha żywieniowego ludzi. W konsekwencji blokady, zwierzęta będą kierowane do uboju w rzeźniach, a otrzymane mięso i produkty będą poddawane utylizacji na koszt właściciela. W opinii przedstawiciela izb rolniczych absurdem jest, aby za nielegalne zastosowanie w paszach mączek mięsno-kostnych przez producenta pasz odpowiadał rolnik. Odnosząc się do problemów polskich mleczarzy, głos zabrał również członek zarządu Podlaskiej Izby Rolniczej – Stanisław Rogalski, który zwrócił uwagę na wprowadzony zakaz uboju rytualnego, który w przypadku braku możliwości zbycia mleka, byłby jakąś alternatywą dla rolnika. W tej chwili cena mięsa spadła do średnio 2 zł za kg, to przy sprzedaży dużej sztuki daje 1500 zł mniej dla rolnika. Podsumowując spotkanie, należy stwierdzić, iż nadal nie wiadomo, na jakie konkretnie wsparcie mogą liczyć polscy producenci mleka ani czego mogą się spodziewać po zakończeniu systemu kwotowania produkcji mleka.
Według krajowych deklaracji obejmujących rok rozliczeniowy kończący się 31 marca 2013 r., Austria, Niemcy, Dania, Polska i Cypr przekroczyły krajowe kwoty o 163 700 ton, pomimo zwiększenia kwot o 1 proc. w roku 2012/2013, o którym zadecydowano w ramach oceny funkcjonowania WPR w 2008 r. Podobnie jak w ubiegłych latach, liczba państw członkowskich, które przekroczyły
Opracowanie: KRIR
no, że aby ułatwić funkcjonowanie systemu w okresie przejściowym, należy stopniowo zwiększać kwoty (o 1 proc. rocznie) do roku rozliczeniowego 2013/2014. W połowie 2014 r. Komisja przedstawi sprawozdanie dotyczące sytuacji na rynku mleka, zawierające m.in. szczegółową analizę procesu wdrażania przez państwa członkowskie pakietu dotyczącego mleka z 2012 r. Jeżeli okaże się to konieczne, w sprawozdaniu zaproponowa-
Pięć państw członkowskich przekroczyło kwotę mleczną na dostawy w 2012/2013
P
omimo przekroczenia kwot w wymienionych państwach, poziom dostaw UE ogółem utrzymał się na poziomie dużo niższym od całkowitej wielkości kwoty (-6,0 proc.), również w porównaniu z okresem 2011/2012, kiedy wynosił -4,7 proc. Ponadto Holandia przekroczyła o 1100 t (1,4 proc.) kwotę sprzedaży bezpośredniej i w związku z tym będzie musiała uiścić dodatkową opłatę w wysokości 301 000 euro.
przyznane im kwoty, jest ograniczona, a nadwyżka produkcji stanowi 0,1 proc. całkowitej ilości mleka dostarczonego lub objętego sprzedażą bezpośrednią (w poprzednim okresie rozliczeniowym wskaźnik ten wynosił 0,2 proc.). Około 22 państw członkowskich nie wykorzystało swoich kwot, w tym w 13 państwach nie wykorzystano ponad 10 proc. kwot na dostawy mleka. System kwot mlecznych zostanie zniesiony z dniem 1 kwietnia 2015 r. W ramach oceny funkcjonowania WPR w 2008 r. uzgodnio-
ne zostaną odpowiednie zmiany. Ostatnio Komisja zorganizowała konferencję zainteresowanych stron dotyczącą sektora mleczarskiego po 2015 r. Sprawozdanie zawierające wnioski z tej konferencji będzie omawiane przez Komisję Rolnictwa Parlamentu Europejskiego oraz przez ministrów w Radzie jeszcze w tym roku. Wnioski z tej debaty zostaną uwzględnione w sprawozdaniu Komisji Europejskiej. Opracowanie: KRIR
listopad 2013 NR 9
PW
Posiedzenie grupy roboczej Copa-Cogeca „Owce”
W
dniu 7 października br., w Sekretariacie Copa-Cogeca odbyło się posiedzenie grupy roboczej „owce”, w którym udział wziął ekspert KRIR Bronisław Węglewski. Głównymi tematami posiedzenia były: sytuacja rynkowa mięsa owiec i kóz oraz prognozy, WPR po 2013 roku – informacje dotyczące sektora mięsa kóz i owiec, elektroniczna identyfikacja owiec i kóz, promocja produktów rolnych, oznaczanie pochodzenia mięsa, handel zagraniczny, prawo zdrowia zwierząt, kontrole urzędowe, długoterminowa ochrona dużych zwierząt drapieżnych. Przedstawiciel Sekretariatu COPA na początku posiedzenia przedstawił sytuację rynkową w Unii Europejskiej. Po ogólnym omówieniu sytuacji rynkowej, uczestnicy posiedzenia z różnych państw UE przedstawiali swoje komentarze. Delegacja z Francji nadmieniła, iż obserwuje się ciągły spadek produkcji, którego nie da się zatrzymać z powodu niskiej opłacalności i zbyt niskich cen. Delegacja z Irlandii zauważyła, że liczba owiec nieco wzrosła, ale ceny są nadal niskie, zapytali„czy istnieje przyszłość w tym sektorze?”. Wiążą oni duże nadzieje z nowym programem promocji mięsa baraniego w Unii Europejskiej. Przedstawiciel KRIR, Bronisław Węglewski poinformował uczestników posiedzenia, że w Polsce produkcja utrzymuje się na poziomie ubiegłego roku. Ogólnie ceny, i tak bardzo niskie, spadły jeszcze średnio o około 4,8% – przed-
stawił B. Węglewski. Przy takiej opłacalności możemy spodziewać się jeszcze większego spadku produkcji, jedyną nadzieją według pana Węglewskiego jest„promocja mięsa owczego przez Unię Europejską, w tym widzimy możliwość ewentualnego utrzymania tego pogłowia w Polsce.” Kolejnym punktem omawianym podczas posiedzenia była kwestia WPR po 2013 roku. Przedstawiciel sekretariatu przedstawił harmonogram prac nad nową WPR. COPA odnotowała, że na kolejnym plenarnym posiedzeniu Parlamentu Europejskiego, które odbędzie się w listopadzie, europosłowie zakończą prace nad WPR. Na początku 2014 roku zostaną opublikowane akty wykonawcze dla nowej WPR. Akty przejściowe zostaną przyjęte do końca roku 2013. Następnie przedstawiciel Sekretariatu omówił szczegóły, przedstawiając temat wdrażania reformy w sektorze owiec i kóz. Uczestnicy posiedzenia zgodnie potwierdzili, że negocjacje trwają w krajach członkowskich a WPR nie została jeszcze uchwalona. Bronisław Węglewski omówił sytuacje wdrażania WPR w Polsce, podkreślił on w swojej wypowiedzi, że w Polsce nie zapadły jeszcze decyzje. Zobowiązania płatnicze w sektorze rolniczym są realizowane w Polsce do hektara.Trwają prace nad rozdysponowaniem wsparcia z Unii Europejskiej. Krajowa Rada Izb Rolniczych wniosła do ministerstwa rolnictwa uwagi dotyczące kierunków rozdysponowania środków
finansowych na II filar WPR po 2014 r. Szczególnie negatywnie jest oceniana propozycja dotycząca rolników, którzy osiągają sprzedaże ponad 100 000 euro i którzy pozbawieni zostaną możliwości ubiegania się o środki finansowe na działanie Modernizacja gospodarstw rolnych. Na zakończenie swojej wypowiedzi dodał, że Rząd RP planuje 25% środków finansowych z II filaru przenieść do I filaru na dopłaty bezpośrednie. Kolejnym punktem omawianym podczas posiedzenia była kwestia promocji. Przedstawiciel Sekretariatu COPA przedstawił dokument dotyczący promocji, który odnosił się do sektora„owczego i koziego”. Cynthia Benites z COPA podkreśliła ponadto, że Komisja Europejska zamierza stworzyć program wieloletni i międzykrajowy w ramach Unii Europejskiej. Aktualna reforma dotycząca promocji ma zostać zakończona do końca bieżącego roku. Produkty, którymi jest objęta promocja są praktycznie takie same jak do tej pory. Zmiany dotyczą bardziej kwestii administracyjnych, logistycznych i organizacyjnych. Komisja Europejska w swojej propozycji daje więcej niezależności, jeśli chodzi o ogólny wygląd promocji, proponuje również, aby selekcja programu przeznaczonego do promocji była wykonywana tylko przez Komisję Europejską a nie tak jak to odbywało się do tej pory, przez kraj członkowski a następnie Komisję. W celu realizacji reformy, Komisja Euro-
Zarząd KRIR ponownie w sprawie wyliczania powierzchni kojców dla świń
D
o Krajowej Rady Izb Rolniczych napływają informacje z wojewódzkich izb rolniczych, iż obecnie w trakcie kontroli prowadzonych przez Powiatowe Inspektoraty Weterynarii dobrostanu zwierząt, w wielu przypadkach inspektorzy opierają się o wytyczne dotyczące wymiarów kojców określone przez Główny Inspektorat Weterynarii w piśmie do Wojewódzkich Lekarzy Weterynarii z 9 lipca 2013 roku znak GIWz.423-AW-52-1/12 dotyczącego m.in. wyliczania powierzchni kojców dla świń. W tej sprawie zarząd KRIR występował w kwietniu br. do ministra rol-
nictwa rozwoju wsi, aby wyliczać je włączając powierzchnię koryta. W związku z otrzymaną odpowiedzią, zarząd KRIR był przekonany, iż ta informacja dotrze poprzez GIW do wszystkich Powiatowych Inspektoratów Weterynarii. Mając na względzie jednolite interpretacje przepisów rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie wymagań i sposobu postępowania przy utrzymywaniu gatunków zwierząt gospodarskich (Dz.U.2010.56.344), dla których normy ochrony zostały określone w przepisach Unii Europejskiej przez służby i organa kontrolujące gospo-
darstwa rolne, 22 października br. zarząd KRIR zwrócił się do Głównego Lekarza Weterynarii o przekazanie odpowiednich wytycznych w tej sprawie do Wojewódzkich Inspektoratów Weterynarii. Zarząd KRIR przekazał do GIW korespondencję w tej sprawie z MRiRW, wyrażając nadzieję, iż działania podjęte przez Główny Inspektorat Weterynarii w jak najkrótszym czasie przyczynią się do wyeliminowania problemów rolników wynikających z różnych interpretacji przepisów przez lekarzy weterynarii. Opracowanie: KRIR
pejska wysłała kwestionariusz, który jest do wypełnienia przez każdą organizację członkowską Copa-Cogeca. Kolejnym, punktem omawianym podczas posiedzenia był temat etykietowania. Jak wiadomo, Komisja Europejska pracuje nad nowymi formami etykietowania mięsa. Komisja zaproponowała trzy systemy oznaczania: l Prosty model – według pochodzenia – z Unii Europejskiej lub spoza Unii Europejskiej l Model pośredni – kraj członkowski/kraje trzecie – miejsce hodowli (z minimalnym okresem hodowli przed ubojem); kraj członkowski/ kraje trzecie – miejsce uboju l Model wołowiny – znany już na rynku europejskim dla mięsa wołowego Dyskusje na ten temat będą trwały do 5 listopada. Członkowie grupy roboczej zostali zaproszeni do przesłania do Sekretariatu opcji etykietowania, która ich zdaniem jest najodpowiedniejsza. Następnym punktem omawianym na posiedzeniu była kwestia handlu. „Jeśli chodzi o kwestie handlowe z Norwegią, to jak wiadomo,
5
od 1 stycznia 2014 r. zostanie podniesione cło na mięso i niektóre produkty roślinne. Na dzień dzisiejszy nie ma jednak więcej informacji na ten temat z powodu wyborów, jakie miały miejsce w Norwegii” powiedział przedstawiciel Sekretariatu COPA. Trwają również negocjacje ze Stanami Zjednoczonymi. Negocjacje z Kanadą na dzień dzisiejszy zostały zakończone podpisaniem porozumienia. Jeśli chodzi o długoterminową ochronę zwierząt drapieżnych, 5 grudnia bieżącego roku odbędzie się seminarium na ten temat. Zdaniem przewodniczącego grupy roboczej owce to temat bardzo istotny. Podkreślił on, że obecność przedstawicieli organizacji krajów, gdzie ten problem istnieje jest obowiązkowa. Ponadto dodał, że „należy bronić przed Komisją Europejską i chronić zwierzęta, które hodujemy przed takimi drapieżnikami jak wilki. Musimy rozmawiać na ten temat i udzielać aktualnych informacji po to, aby nasz lobbing w tej sprawie dobrze funkcjonował.” Opracowanie: KRIR
Ponownie w sprawie dopłat do wapnowania gleb
S
amorząd rolniczy wielokrotnie występował już w sprawie dofinansowania wapnowania gleb na ternie całej Polski. W opinii zarządu KRIR wapnowanie gleb to ważny zabieg agrotechniczny kształtujący odczyn gleby. W Polsce większość uprawianych roślin wymaga gleb lekko kwaśnych o odczynie zbliżonym do obojętnego, tymczasem większość użytkowanych rolniczo gleb należy do kwaśnych i bardzo kwaśnych, stąd konieczność ich okresowego wapnowania. Dlatego też ponowie wystąpił w tej sprawie. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej obsługując dziedzinę zadań publicznych, tj. finansowe wspieranie ochrony środowiska i gospodarki wodnej w Polsce, stosuje kryteria wyboru przedsięwzięć, w celu stwarzania równych szans dla wszystkich wnioskodawców oraz maksymalnie efektywnego z punktu widzenia ekologicznego i ekonomicznego wydawania pieniędzy publicznych na ochronę środowiska. Z uwagi na duże zróżnicowanie charakteru i wielkości przedsięwzięć oraz form ich dofinansowania środkami NFOSiGW, dla poszczególnych rodzajów przedsięwzięć opracowywane są indywidualne programy priorytetowe.
Fundusze ekologiczne od dawna wspierały wapnowanie, jednak po wejściu Polski do UE pomoc krajową w rolnictwie wstrzymano. Uznano, wtedy że wapnowanie jest typowym zabiegiem agrotechnicznym, nie jest natomiast związane z ochroną środowiska. Jednak w opinii zarządu Krajowej Rady Izb Rolniczych wapnowanie gleb służy ochronie środowiska i zmierza do przywrócenia stanu gleby do optymalnego poziomu, a co za tym idzie, wpisuje się w zakres przedsięwzięć obsługiwanych finansowo przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Takiego samego zdania jest WFOŚiGW w Katowicach, który od 2011 r. realizuje finansowanie programu wapnowania gleb, we współpracy ze Śląską Izbą Rolniczą, niwelując degradację gleb. Dlatego też, realizując wniosek zgłoszony podczas X Posiedzenia Krajowej Rady Izb Rolniczych, 18 października br. zarząd KRIR zwrócił się do ministra rolnictwa i rozwoju wsi o podjęcie działań z resortem środowiska zmierzających do wprowadzenia dofinansowania zakupu nawozów wapniowych z funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Opracowanie: KRIR
str.
6
listopad 2013 NR 9
Z prac sejmowej i senackiej Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi 25.09.2013 – Senat RP l Rozpatrzenie ustawy o zmianie ustawy o organizacji rynku mleka i przetworów mlecznych.
01.10.2013 – Senat RP l Informacja ministra zdrowia na temat stanu prac nad dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie zbliżenia przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych państw członkowskich w sprawie produkcji, prezentowania i sprzedaży wyrobów tytoniowych i powiązanych wyrobów 2001/37/WE – COM(2012) 788; l informacja ministra rolnictwa i rozwoju wsi na temat wpływu dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie zbliżenia przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych państw członkowskich w sprawie produkcji, prezentowania i sprzedaży wyrobów tytoniowych i powiązanych wyrobów 2001/37/WE – COM(2012) 788 – na sektor tytoniowy w Polsce.
02.10.2013 – Senat RP l Rozpatrzenie wniosków zgłoszonych na 40. posiedzeniu Senatu do ustawy o zmianie ustawy o organizacji rynku mleka i przetworów mlecznych;
l rozpatrzenie wniosków zgłoszonych na 40. posiedzeniu Senatu do projektu ustawy o zmianie ustawy o ochronie roślin.
09.10.2013 – Sejm RP l Informacja ministra Skarbu Państwa na temat sytuacji ekonomicznej Krajowej Spółki Cukrowej S.A. w kontekście wypłaty zaliczki na poczet dywidendy oraz na temat kolejnej koncepcji prywatyzacji KSC S.A.; l informacja ministra rolnictwa i rozwoju wsi na temat funkcjonowania w Polsce Porejestrowego Doświadczenia Odmianowego i Rolniczego; l informacja ministra rolnictwa i rozwoju wsi o udziale w pracach Rady Ministrów UE ds. Rolnictwa i Rybołówstwa we wrześniu 2013 r.; l informacja ministra rolnictwa i rozwoju wsi o podejmowanych przez resort działaniach w zakresie przeciwdziałania szkodliwym informacjom pojawiającym się w mediach, w odniesieniu do jakości polskiej żywności; l rozpatrzenie odpowiedzi ministrów: finansów, rolnictwa i rozwoju wsi oraz Skarbu Państwa dotyczących zagadnień podjętych na posiedzeniu Komisji w dniu 19 czerwca br., w sprawie wyścigów konnych.
Zarząd Krajowej Rady Izb Rolniczych wystąpił do ministerstwa rolnictwa i rozwoju wsi z wnioskiem o podjęcie działań w Unii Europejskiej zmierzających do podwyższenia przez Komisję Europejską interwencyjnej ceny skupu zbóż w ramach wspólnego rynku Unii Europejskiej (101.31 euro/t), co zdecydowanie pozwoliłoby na uniknięcie sytuacji związanej ze spadkiem cen skupu w latach następnych.
MRiRW ws. poziomu ceny interwencyjnej zbóż
W
dniu 3 października br. resort rolnictwa poinformował, że poziom ceny interwencyjnej ustanawiany jest rozporządzeniem Rady Unii Europejskiej. Minister rolnictwa i rozwoju wsi Stanisław Kalemba podczas dyskusji nad WPR na lata 2014–2020 wielokrotnie zwracał się do Komisji Europejskiej z wnioskiem o podniesienie poziomu ceny interwencyjnej do poziomu zapewniającego pokrycie kosztów produkcji. Wniosek Polski jednak nie uzyskał poparcia pozostałych krajów członkowskich. Osiągnięte w czerwcu br. porozumienie polityczne na forum UE pod-
trzymuje cenę interwencyjną w wysokości 101,31 euro/t. Ponadto, ministerstwo rolnictwa i rozwoju wsi poinformowało, iż na bieżąco analizuje sytuację na krajowym i światowym rynku zbóż i rzepaku. W ramach swoich kompetencji konsekwentnie dąży do tego, aby w ramach obecnej Wspólnej Polityki Rolnej realizowane były działania mające na celu niwelowanie niekorzystnych zjawisk na poszczególnych rynkach. Opracowanie: KRIR
10.10.2013 – Sejm RP l Rozpatrzenie sprawozdania Podkomisji nadzwyczajnej o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczania chorób zakaźnych zwierząt oraz zmianie niektórych innych ustaw.
22.10.2013 – Sejm RP l Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o wyrobie i rozlewie wyrobów winiarskich, obrocie tymi wyrobami i organizacji rynku wina (druk nr 1793); l pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych (druk nr 1783); l informacja ministrów: rolnictwa i rozwoju wsi oraz rozwoju regionalnego na temat stanu prac nad ostatecznym kształtem Umowy Partnerstwa, z uwzględnieniem kierunków wsparcia rozwoju Polski, w szczególności obszarów wiejskich.
23.10.2013 – Sejm RP l Rozpatrzenie poprawek zgłoszonych w czasie drugiego czytania do projektu ustawy o zmianie ustawy o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych
zwierząt, a także zmianie niektórych innych ustaw (druki nr 1698 i 1814); l rozpatrzenie i zaopiniowanie dla Komisji Finansów Publicznych rządowego projektu ustawy budżetowej na rok 2014 (druk nr 1779) w zakresie: 1) część budżetowa 32 – Rolnictwo, 2) część budżetowa 33 – Rozwój wsi, 3) część budżetowa 35 – Rynki rolne, 4) część budżetowa 62 – Rybołówstwo, 5) część budżetowa 83 – Rezerwy celowe, w zakresie pozycji 7, 8, 12, 35, 50 i 54, 6) część budżetowa 85 – Budżety wojewodów ogółem, w zakresie działów, 7) plany finansowe agencji wykonawczych z zał. nr 11, 8) plany finansowe państwowych osób prawnych z zał. nr 14, l informacja ministra rolnictwa i rozwoju wsi na temat pakietu legislacyjnego dotyczącego Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2014–2020; l informacja ministra rolnictwa i rozwoju wsi na temat nowego systemu zdrowia roślin w UE. Opracowanie: KRIR
Zarząd KRIR w sprawie maksymalnych cen mleka i przetworów mlecznych „Szklanka mleka” W dniu 15 października br. zarząd KRIR przekazał swoje uwagi do projektu rozporządzenia Rady Ministrów zmieniającego rozporządzenia w sprawie maksymalnych cen mleka i przetworów mlecznych dostarczanych do przedszkoli i szkół w roku szkolnym 2013/2014.
Z
arząd Krajowej Rady Izb Rolniczych pozytywnie ocenił propozycję zwiększenia maksymalnych cen mleka, mleka z dodatkami smakowymi i jogurtu, jednak w opinii samorządu rolniczego, proponowane nie są wystarczające i wydaje się, że nie wyeliminują ryzyka wycofania się dostaw-
ców z ww. mechanizmu. Ceny mleka rosną a dopłaty do unijnego programu „Szklanka mleka” utrzymują się od trzech lat na stałym poziomie. Jak projektodawca sam zwrócił uwagę w uzasadnieniu do projektu, średnia cena za mleko surowe w skupie wyniosła w Polsce w sierpniu br. 131,80 zł/100 kg i była o 14,1% wyższa od ceny z 2012 roku. Tymczasem ustalane przez Rząd RP maksymalne stawki dla mleczarni na mleko czy jogurty dla szkół nie wzrosły. Dlatego też, w opinii zarządu KRIR, aby faktycznie utrzymać atrakcyjność programu dopłat do spożycia mleka i przetworów mlecznych w placówkach oświatowych w Polsce, należałoby zaproponować wyższe stawki. Opracowanie: KRIR
listopad 2013 NR 9
PW
7
Ubezpieczenie zdrowotne rolników Rada Ministrów na posiedzeniu z 22 października br. przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy o składkach na ubezpieczenie zdrowotne rolników za lata 2012 i 2013, w którym proponuje kontynuację ich opłacania w 2014 roku na zasadach określonych w ustawie z dnia 13 stycznia 2012 r. o składkach na ubezpieczenie zdrowotne rolników za 2012 r. (Dz. U. z dnia 1 lutego 2012 r. poz. 123), znowelizowanej ustawą z dnia 7 grudnia 2012 r. o zmianie ustawy o składkach na ubezpieczenie zdrowotne rolników za 2012 r. (Dz. U. poz. 1523).
W
uzasadnieniu projektu stwierdzono, że „… [inne]: systemowe zmiany w zakresie obowiązku podatkowego i składkowego rolników mają charakter wielopłaszczyznowy i złożony. Uchwalenie odpowiednich zmian wymagać będzie zagwarantowania odpowiedniego vacatio legis, dostosowanego również do terminów opłacania podatków i składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. Powyższe względy przemawiają zatem o przyjęciu rozwiązania przejściowego do końca 2014 roku.” (źródło: www.kprm.gov.pl – Wykaz prac legislacyjnych i pozalegislacyjnych, druk UD116). W licznych relacjach prasowych komentowano cytowany projekt hasłowo i w dość dużym uproszczeniu, że: -„W KRUS bez zmian”. Dla przypomnienia, od 1999 roku KRUS realizuje w powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym określone zadania zlecone na podstawie ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Na rzecz NFZ prowadzi ewidencję, nalicza i pobiera składki zdrowotne, na bieżąco przekazuje do Centralnego Wykazu Ubezpieczonych w NFZ dane służące potwierdzaniu prawa do świadczeń zdrowotnych, wydaje imienne zaświadczenia potwierdzające te uprawnienia. Wymienione zadania Kasy dotyczą części ludności rolniczej, a mianowicie: l osób, które są rolnikami lub ich domownikami w rozumieniu ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, l rolników i ich domowników niepodlegających ubezpieczeniu społecznemu rolników z mocy ustawy (tj. w trybie obowiązkowym) i niepodlegających ubezpieczeniu zdrowotnemu z innego tytułu,
l osób, które pobierają emeryturę rolniczą lub rentę, l członków rodzin ww. rolników i domowników oraz rolnych świadczeniobiorców, jeżeli członków rodzin tych osób zgłoszono w Kasie do ubezpieczenia zdrowotnego. Wg przywołanego rządowego projektu „ustawy o zmianie ustawy o składkach na ubezpieczenie zdrowotne rolników za lata 2012 i 2013”, od 1 stycznia 2014 r. na takich samych zasadach jak w br. będą finansowane z budżetu państwa składki na ubezpieczenie zdrowotne za rolników, którzy prowadzą działalność rolniczą na gruntach rolnych poniżej 6 ha przeliczeniowych oraz za domowników tych osób. Przewidziana w ustawie budżetowej na sfinansowanie składek zdrowotnych kwota 1 755 684 tys. zł jest dotacją celową ujętą w planie finansowym Funduszu Emerytalno-Rentowego na 2014 r. Rolnicy prowadzący działy specjalne produkcji rolnej w rozumieniu ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, nadal będą opłacali składkę zdrowotną z własnych środków, od zadeklarowanej podstawy jej wymiaru odpowiadającej: l dochodowi ustalonemu dla opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych, tj.
kwocie nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę bądź: l kwocie minimalnego wynagrodzenia w przypadku prowadzenia działalności niepodlegającej opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Dla przykładu, najniższa obowiązująca tych rolników miesięczna składka na ubezpieczenie zdrowotne, odpowiadająca 9 proc. minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2013 r., wynosi 144 zł (tj. 9% x 1600 zł minimalnego wynagrodzenia). Powyższa grupa rolników do 31 stycznia każdego roku jest zobowiązana składać we właściwej dla nich jednostce terenowej Kasy oświadczenie o rodzaju i rozmiarach prowadzonej produkcji w dziale specjalnym i przewidywanym dochodzie z tego tytułu, wraz z odpisem decyzji naczelnika urzędu skarbowego, wydanej na podstawie deklaracji o rodzajach i rozmiarach zamierzonej produkcji lub o wysokości przewidywanego dochodu na dany rok. Z kolei rolnicy lub ich domownicy, którzy podlegają ubezpieczeniu społecznemu w Kasie, a jednocześnie w ograniczonym zakresie
tytułu – prowadzenia działalności rolniczej. Na ogólnych zasadach składka zdrowotna za emerytów i rencistów naliczana jest w wysokości 1,25% kwoty netto emerytury lub renty (z wyłączeniem dodatków, zasiłków, świadczeń pieniężnych i ryczałtu energetycznego, ekwiwalentu pieniężnego z tytułu prawa do bezpłatnego węgla oraz deputatu węglowego), druga część składki stanowiąca 7,75% podstawy jej wymiaru pomniejsza zaliczkę na podatek dochodowy (PIT). Reasumując, zgodnie z propozycją nowelizacji ustawy o składkach na ubezpieczenie zdrowotne, w przyszłym roku za rolników, którzy prowadzą działalność rolniczą w gospodarstwie o areale mniejszym niż 6 hektarów przeliczeniowych, składkę zapłaci – tak jak obecnie – Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Rolnicy w gospodarstwach od 6 ha przeliczeniowych i większych, będą płacić za siebie oraz za każdego domownika składkę wynoszącą 1 zł za każdy hektar użytkowanych rolniczo gruntów. Rolnicy w działach specjalnych we własnym zakresie będą opłacać co miesiąc składkę zdrowotną we własnym zakresie. Najmniejsza dopuszczalna składka wyniesie 9 proc. kwoty 1 680 zł minimalnego wynagrodzenia określonego w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 11 września 2013 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2014 r. (Dz. U. 2013, poz. 1074).
Według danych za II kwartał br. ubezpieczeniu zdrowotnemu podlegały w Kasie ogółem 2 678 573 osoby. Z tego tytułu w I półroczu 2013 r. Kasa przekazała do NFZ składki zdrowotne na ponad 1622 mln zł, w tym: ponad 673 mln składek od świadczeń emerytalno-rentowych, ponad 931 mln za rolników i domowników, ponad 18 mln zł składek indywidualnie opłacanych za ubezpieczonych w działach specjalnych (źródło: Statystyki na www.krus.gov.pl [w:] Kwartalna Informacja Statystyczna KRUS, tabele 25 i 25, s. 22-23).
prowadzą pozarolniczą działalność gospodarczą (na podstawie art. 5a ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników), podlegają ubezpieczeniu zdrowotnemu i opłacają składkę na ubezpieczenie zdrowotne wyłącznie z jednego
*** Ustawa z dnia 27 lipca 2012 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. poz. 1016), z dniem 1 stycznia br. wprowadziła także zmiany odnoś-
nie zasad korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej, w tym dotyczące trybu i terminu zgłaszania do ubezpieczenia zdrowotnego członków rodziny osoby ubezpieczonej oraz wyrejestrowania ich z tego ubezpieczenia. Każdy ubezpieczony ma zatem: l obowiązek informowania Kasy na formularzu zgłoszeniowym o członkach rodziny, którzy nie podlegają ubezpieczeniu zdrowotnemu z innego tytułu, w terminie 7 dni od dnia zaistnienia okoliczności powodujących konieczność dokonania zgłoszenia; l dzieci nadal może zgłaszać do ubezpieczenia zdrowotnego jako członków rodziny jedno z rodziców; l wnuków mogą zgłaszać do ubezpieczenia zdrowotnego jako członków rodziny ich dziadkowie, ale tylko wówczas, gdy żadne z rodziców dziecka nie podlega obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego lub nie jest osobą uprawnioną do świadczeń opieki zdrowotnej na podstawie przepisów o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego z tytułu wykonywania pracy lub pracy na własny rachunek, albo ubezpieczeniu dobrowolnemu. Od zgłaszających swoich wnuków wymagane jest wówczas oświadczenie potwierdzające stan faktyczny, a tym samym dające możliwość dokonania zgłoszenia. Jednocześnie od 1 stycznia 2013 r. potwierdzenia uprawnień do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej można dokonywać: 1. Elektronicznie, w systemie Elektronicznej Weryfikacji Uprawnień Świadczeniobiorców (eWUŚ) na podstawie numeru PESEL. 2. Na dotychczasowych zasadach, tj. na podstawie dokumentu potwierdzającego prawo do świadczeń opieki zdrowotnej. 3. Poprzez złożenie oświadczenia o przysługującym prawie do świadczeń opieki zdrowotnej, w przypadku gdy nie dokonano go w sposób określony w pkt. 1 lub 2.
Oprac. KRUS
str.
8
listopad 2013 NR 9
Fundusz Składkowy USR
Z
Zagrożenia chemiczne w gospodarstwie
agrożenia chemiczne, jakie spot- wiania ziarna są bardziej niebezpieczkać można w gospodarstwach ne i szybciej przenikają przez odzież do rolniczych to przede wszyst- skóry niż preparaty w formie proszków kim: kontakt ze środkami ochrony czy granulatów; roślin, nawozami sztucznymi, paliwal stężenie substancji aktywnej; mi i smarami. l rodzaj uprawy – stosowanie Środki ochrony roślin należą pestycydów przy uprawach wysodo najbardziej szkodliwych związ- kich wiąże się z większym zagrożeków, na których działanie są nara- niem dla człowieka niż w przypadku żeni rolnicy. Duża toksyczność środ- upraw niskich; ków ochrony roślin oraz wciąż wzrastal czas narażenia; jące ich zużycie w gospodarstwach spral rodzaj aparatury – im mniej wia, że są one największym zagroże- nowoczesna aparatura i technika stoniem dla zdrowia, a nawet życia oso- sowania preparatu, tym niebezpieczby, która ma z nimi kontakt. niejsza jest praca z nim; Według przeprowadzonych badań, l czynniki atmosferyczne – główśrodki ochrony roślin mają szkodliwy nie temperatura i wilgotność powietrza; wpływ na wszystkie ważne części orgal droga przenikania substancji do nizmu człowieka. Na wielkość zagroże- wnętrza organizmu człowieka – najczęśnia powodowanego przez pestycydy ciej wchłanianie odbywa się przez skówpływają między innymi takie czyn- rę i układ oddechowy. niki, jak: Należy pamiętać, że przebywal rodzaj stosowanego środka nie w pomieszczeniu zamkniętym i klasa jego toksyczności – najbardziej w czasie wykonywania zabiegów szkodliwymi pestycydami są środki chemicznych, a nawet po ich zakońI i II klasy toksyczności. Najwięcej jed- czeniu, naraża człowieka na toksycznak zatruć wiąże się ze stosowaniem ne działanie środków ochrony roślin związków klasy III – mniej toksycznych, w znacznie większym stopniu niż ale również niezwykle niebezpiecznych; podczas prac na otwartej przestrzeni. l forma użytkowa preparatu – prePomiary zanieczyszczenia powieparaty płynne do sporządzania emul- trza podczas wykonywania typoProjekt_poziomo:Layout 2 10-10-2013zawiesino13:40 Stronawych 1 sji wodnych, koncentraty prac z zastosowaniem pestywe do rozcieńczania wodą oraz zapra- cydów wykazują, że stężenia sub-
stancji toksycznych w tych warunkach kilkakrotnie przekraczają wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń (NDS) uznanych za bezpieczne dla człowieka. Części ciała szczególnie narażone na działanie pestycydów, to: ręce, uda, podudzia, przedramiona, oczy, twarz, tułów i stopy. W zależności od rodzaju wykonywanej pracy i formy preparatu, pestycydy mogą przenikać do organizmu przez skórę, układ oddechowy oraz rzadziej przez układ pokarmowy (przypadkowe połknięcie preparatu). Przenikanie przez skórę jest łatwiejsze z powodu długiego zalegania środków na powierzchni skóry, dużej powierzchni kontaktu oraz szybkiego wchłaniania pestycydów, szczególnie przez skórę uszkodzoną. Również wchłanianie pestycydów przez drogi oddechowe stanowi poważne zagrożenie. Szkodliwe substancje bowiem bardzo szybko dostają się do płuc, krwi i dalej do wszystkich narządów człowieka. Niekorzystne działanie pestycydów na organizm człowieka można podzielić na trzy kategorie: – zatrucia ostre – wywołane jednorazowym wchłonięciem dużej dawki środka ochrony roślin; – zatrucia przewlekłe – powstające na skutek odkładania się w organi-
zmie i kumulacji małych dawek pestycydów przez dłuższy okres; – skutki odległe – mogące się ujawnić po kilku czy kilkunastu latach, i z tego względu często niezwykle trudne do identyfikacji oraz powiązania objawów z przyczynami, mogą również być obserwowane dopiero u następnych pokoleń. Typowe objawy zatrucia małymi dawkami pestycydów to: – złe samopoczucie, ogólne osłabienie; – bóle i zawroty głowy; – nudności, wymioty; – bóle brzucha, biegunka; – niepokój, pobudzenie; – ślinotok, łzawienie; – zlewne poty (rzadziej). Z uwagi na typowość tych objawów dla zwykłego zatrucia pokarmowego czy przemęczenia, tylko w niewielu przypadkach osoby zatrute pestycydami trafiają do lekarza. Bardzo istotny jest fakt, że wrażliwość na zatrucie pestycydami zdecydowanie się wzmaga, jeżeli jednocześnie na organizm działają leki, alkohol, rozpuszczalniki, farby, inne pestycydy, a nawet tytoń czy kawa. Najczęściej zatrucia pestycydami są skutkiem nieprzestrzegania zasad bhp przy ich stosowaniu, niewłaściwego sposobu przechowywania
oraz łatwego dostępu przez osoby nieupoważnione. Warto zauważyć, że pestycydy, najczęściej ze wszystkich substancji szkodliwych odpowiedzialnych za ostre zatrucia powodują zgon. Według statystyk, co 10 osoba zatruta pestycydami umiera! Pierwsza pomoc w ostrym zatruciu pestycydami, udzielona jeszcze przed przybyciem lekarza, często może decydować o uratowaniu życia, szczególnie dzieci i osób nieprzytomnych. Dlatego producenci środków ochrony roślin umieszczają na opakowaniach lub dołączają na ulotkach dokładne wskazówki dotyczące stosowania pestycydów oraz sposobu postępowania na wypadek kontaktu z danym środkiem. Przed zastosowaniem preparatu, należy dokładnie przeczytać taką ulotkę i zachować ją na przyszłość. Skutecznym sposobem znacznego ograniczenia skutków kontaktu z pestycydami jest stosowanie odpowiednich środków ochrony indywidualnej w postaci ubrania ochronnego, rękawic, obuwia, gogli lub sprzętu ochrony układu oddechowego. Opracowanie: KRIR na podstawie publikacji na www. ciop.pl
PROW na lata 2007-2013 unowoczeni polsk wie.
D
obiega koca realizacja, wdraanego przez Agencj Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, unijnego Programu Rozwoju Obszar— w Wiejskich na lata 2007-2013. W budecie PROW 2007-2013 do rozdysponowania byo ponad 70 miliard— w z. Dotychczas wypacono ok. 50 miliard— w z, a 90% rodk— w jest zagospodarowanych w ramach przyjtych przez ARiMR zobowiza wieloletnich. To sprawia, e efekty Programu wida wszdzie.
Dziki dopatom z PROW 2007-2013 moliwe byo utrzymanie opacalnoci dziaalnoci gospodarczej na terenach trudnych do gospodarowania i g— rskich (ONW) na powierzchni 7,3 mln hektar— w, zachowanie hodowli tradycyjnych ras zwierzt i upraw rolin oraz wprowadzenie najwyszych standard— w ochrony rodowiska na obszarze ok. 2,3 mln ha oraz zalesienie ok. 70 tys. ha najgorszych grunt— w. Z PROW 2007-2013 finansowano "Uczestnictwo rolnik— w w systemach jakoci ywnociÓ , wsparto setki rolniczych i ogrodniczych Grup Producenckich.
Najbardziej ã rzucaj si w oczyÓ rezultaty dziaania "Modernizacja gospodarstw rolnych". Do poowy wrzenia 2013 r. blisko 59 tys. rolnik— w otrzymao wsparcie w wysokoci ponad 8 mld z. To pozwolio im na inwestycje za okoo 14 mld z. Kupili oni m.in. blisko 34 tys. cignik— w, przeszo 222 tys. maszyn i urzdze rolniczych, zrealizowali ponad 2,8 tys.inwestycji budowlanych. Bardzo istotne byo te unowoczenienie wielu firm przetw— rstwa ywnoci za pienidze z PROW 2007-2013. Na ten cel wypacono ju ponad 1,9 mld z. Z Programu wspierano utworzenie na terenach wiejskich ok. 39 tys. nowych miejsc pracy niezwizanych z rolnictwem. Powstay one w sklepach, lokalach gastronomicznych, firmach wiadczcych usugi turystyczne, komunalne, budowlane, ksigowe, informatyczne itd. Z kolei modzi i dobrze wyksztaceni rolnicy, dziki otrzymanym premiom oraz w powizaniu z dziaaniem "Renty strukturalne", mogli zaoy ok. 23 tys. nowoczeniejszych i wikszych gospodarstw od przejmowanych przez nich.
Polska ã prowincjaÓ wypikniaa i poprawia si tam jako ycia. Byo to moliwe take dlatego, i z PROW 2007-2013, za porednictwem Urzd— w Marszakowskich, Agencja wypacia do poowy wrzenia 2013 r. ponad 6 mld z na inwestycje w ramach dziaa: "Odnowa i rozw— j wsi" oraz "Podstawowe usugi dla gospodarki i ludnoci wiejskiej". Efektem s: place zabaw dla dzieci, wybudowanie i odnowienie tysicy wietlic wiejskich i wyposaenie ich, przywr— cenie dawnego ã blaskuÓ centrom miasteczek i wsi. Powstay te kilometry nowych wodocig— w, kanalizacji, wprowadzono segregacj odpad— w, a take powstao wiele zakad— w wytwarzania energii ze r— de odnawialnych. Pienidze z PROW 2007-2013 poprawiay koniunktur w rolnictwie, przemyle, handlu, daway w tych sektorach prac, podniosy PKB Polski, jak i poprawiay jako ywnoci oraz pomogy odbudowa setki gospodarstw zniszczonych przez r— ne kataklizmy.
WICEJ INFORMACJI: pod bezpatnym numerem infolinii 0-800-38-00-84, czynnej 7 dni w tygodniu w godz. 7 Ð 21; na stronach internetowych: www.arimr.gov.pl oraz www.minrol.gov.pl; a take w Oddziaach Regionalnych i Biurach Powiatowych ARiMR.
Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszar— w Wiejskich
Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszar— w Wiejskich: Europa inwestujca w obszary wiejskie Publikacja opracowana przez Agencj Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa Publikacja wsp— finansowana ze rodk— w Unii Europejskiej w ramach pomocy technicznej Instytucja wdraajca Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa Instytucja Zarzdzajca Programem Rozwoju Obszar— w Wiejskich na lata 2007-2013 Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi