Sun&Shadow #16 by Shape Ltd

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ

Τρεις κατοικίες στο Μετς Μετς, προσθήκη σε διατηρητέο κτίσμα

ΣΚΙΑΣΗ

Μελέτη για τη σχέση συστημάτων σκίασης και εξοικονόμησης ενέργειας

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΤΟΠΙΟΥ

∆ιαμόρφωση περιβάλλοντος χώρου κατοικίας στους Αγίους Θεοδώρους

ΦΩΤΙΣΜΟΣ

Συχνές ερωτήσεις σχετικά με τη μελέτη αρχιτεκτονικού φωτισμού

EDITORIAL

ΚΩ∆ΙΚΟΣ ΕΝΤΥΠΟΥ: 7250

• ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ∆ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΤΙΡΙΩΝ • ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΤΙΡΙΩΝ • ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΣΚΙΑΣΗΣ ΚΑΙ ΗΛΙΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ • ΑΥΤΟΜΑΤΙΣΜΟΙ ΚΤΙΡΙΩΝ •

ΦΩΤΙΣΜΟΣ

• ∆ΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΥΠΑΙΘΡΙΟΥ ΧΩΡΟΥ

Ι∆ΙΟΚΤΗΤΗΣ KORMOS ΕΠΕ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΕΚ∆ΟΣΕΙΣ Κρήτης 13, 142 31 Ν. Ιωνία, Αθήνα Τηλ.: 210 27 23 628, 210 27 18 583 Fax: 210 27 98 487 ΕΚ∆ΟΤΗΣ Θ. Σηφοστρατουδάκη ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ ∆. Σταμούλης ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ Μ. Ηλιάκης, Ζ. Α. Κανάραχου, Π. Καρούμπαλη, Θ. ∆. Κοντορήγας, Ε. Πισκιτζής, Γ. Παϊσίδης, ∆. Σολιδάκη ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Μ. Θεοδώρου, ∆. Κροτσέτη ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΕΚ∆ΟΣΗΣ Γ. Σηφοστρατουδάκης ΝΟΜΙΚΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ Β. Μπαλάσης, τηλ.: 210 52 24 217 ΤΜΗΜΑ ∆ΙΑΦΗΜΙΣΗΣ Γ. Σηφοστρατουδάκης Β. Πιτταρά ART DIRECTOR Β. Σηφοστρατουδάκη D.T.P. Β. Συροπούλου ΕΚΤΥΠΩΣΗ ALTA GRAFIKO ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ∆ΙΕΥΘΥΝΣΗ Ν. Σκονδρέας ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ Σ. Κόκοτζη

Προσθήκη κατοικιών σε διατηρητέο κτίσμα, Μετς Φωτογραφίες: Μπ. Λουϊζίδης

Πόσο σημαντικό ρόλο διαδραματίζει η σκίαση ενός κτιρίου στον τομέα της εξοικονόμησης ενέργειας για κλιματισμό; Πώς μπορούν τα διάφορα συστήματα ηλιοπροστασίας να συμβάλλουν στη γενικότερη προσπάθεια που καταβάλλεται για μείωση της κατανάλωσης ενέργειας και ειδικά τις ζεστές ώρες της ημέρας, όταν η ενεργειακή ζήτηση βρίσκεται στο ανώτατο επίπεδό της; Έχουν ποσοτικοποιηθεί αυτά τα μεγέθη μέσα από μια εμπεριστατωμένη έρευνα; Σε αυτά και σε άλλα σχετικά ερωτήματα επιχειρείται να δοθούν κάποιες πρώτες απαντήσεις από μια μελέτη με τίτλο “Συστήματα σκίασης σε κτίρια κατοικίας: Η επίδραση στη χρήση ενέργειας και στην ώρα αιχμής της ενεργειακής ζήτησης” που εκπονήθηκε πρόσφατα από το πανεπιστήμιο της Μινεσότα των Ηνωμένων Πολιτειών, και δημοσιεύεται από το Sun & Shadow στο παρόν τεύχος. Η μελέτη αυτή καταδεικνύει ότι η εγκατάσταση συστημάτων σκίασης και τεντών στα κτίρια μπορεί να παράσχει σημαντική εξοικονόμηση στις δαπάνες ψύξης (κλιματισμού), κατά τις ώρες αιχμής της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας, επιτυγχάνοντας μείωση των ηλιακών κερδών διαμέσου των κτιριακών ανοιγμάτων, όπως είναι για παράδειγμα, οι πόρτες και τα παράθυρα. Η μελέτη διερεύνησε την εξοικονόμηση ενέργειας ξεχωριστά στα διάφορα διαμερίσματα και τη μείωση της ενεργειακής χρήσης κατά τη διάρκεια των περιόδων αιχμής της ενεργειακής ζήτησης. Αποκάλυψε δε ότι σε όλες τις πόλεις και για όλους τους προσανατολισμούς παραθύρων που δοκιμάστηκαν, καταγράφηκε μια σημαντική εξοικονόμηση ενέργειας για κλιματισμό, καθώς και μια σημαντική μείωση της ενεργειακής ζήτησης κατά τις ώρες αιχμής της κατανάλωσης, ως αποτέλεσμα της χρησιμοποίησης συστημάτων σκίασης και τεντών στα δομικά ανοίγματα των κτιρίων (παράθυρα κ.λπ.). Η κλίμακα της εξοικονόμησης ενέργειας ποικίλλει, ανάλογα με τον αριθμό των παραθύρων, τους τύπους των υαλοπετασμάτων των κτιριακών προσόψεων και βέβαια, τον γεωγραφικό προσανατολισμό τους. Οι Αμερικανοί ερευνητές μάλιστα προχώρησαν και στον υπολογισμό του χρηματικού οφέλους από την εξοικονόμηση ενέργειας. Έτσι, ανάλογα με την περιοχή στην οποία βρίσκεται ένα σπίτι, η τοποθέτηση συστημάτων σκίασης μπορεί να εξοικονομήσει για τους ενοίκους του περισσότερο από 100 δολάρια ετησίως, αλλά η εξοικονόμηση ενέργειας σε τέτοιο βαθμό είναι πολύτιμη κυρίως για το περιβάλλον από ότι για τον κάτοχό του και στη μείωση του λειτουργικού κόστους του κτιρίου. Πολύ χρήσιμη πραγματικά μια τέτοια μελέτη για το χώρο της σκίασης. ∆υστυχώς, στη χώρα μας, που ένα σχετικά υψηλό ποσοστό κτιρίων διαθέτουν τη μία ή την άλλη μορφή σκίασης, καλό θα ήταν να γνωρίζαμε πόσο σημαντικό ρόλο παίζει στην εξοικονόμηση ενέργειας...

Ειδήσεις 6. Η R + T πορεύεται δυναμικά προς τη διοργάνωση του 2009 10. Συνέδριο Enertech 2007 - Φρενήρης ο ρυθμός παγκόσμιας κατανάλωσης ενέργειας 12. Επενδυτές φωτοβολταϊκών εν αναμονή 14. “Ελληνικό Αλουμίνιο 2007”, Υλικό για ένα καλύτερο κόσμο

18. Πάρκο Φ/Β στην Ξάνθη - Εcoweek 2007 20. Tende & Tecnica 2007, με διευρυμένες φιλοδοξίες 22. ∆ιάλεξη για την Αρχιτεκτονική Τοπίου 24. Ημερίδα δικτύου Μεσόγειος SOS

16 2007

[Περιεχόμενα]

Σκίαση 26. Μελέτη για τη σχέση συστημάτων σκίασης και εξοικονόμησης ενέργειας

34. Ο ρόλος της σκίασης στο συνολικό ενεργειακό ισοζύγιο των κτιρίων

Αρχιτεκτονική 42. Μια βιοκλιματική αρχιτεκτονική πρόταση για το μουσείο των Μάγια

48. Τρεις κατοικίες στο Μετς, προσθήκη σε διατηρητέο κτίσμα

Βιοκλιματική δόμηση 56. Βιοκλιματικός σχεδιασμός και παθητικά ηλιακά συστήματα

Αρχιτεκτονική τοπίου 62. ∆ιαμόρφωση περιβάλλοντος χώρου κατοικίας στους Αγίους Θεοδώρους

Φωτισμός 68. Καινοτομία και σχεδιασμός στα φώτα του μέλλοντος

72. Συχνές ερωτήσεις σχετικά με τη μελέτη αρχιτεκτονικού φωτισμού

Ομπρέλα επιχειρήσεων 76. Ασύρματα προϊόντα Somfy 78. Νέα γραφεία της Energyhomes - Somfy School Κέρδη για Αλουμύλ

79. Αlumil: Σύστημα κυψελωτών υαλοπετασμάτων M3 Solar Semistructural

Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση, ανατύπωση και αναπαραγωγή των περιεχομένων του Sun & Shadow (κείμενα, θεματολογία, κ.λπ.) χωρίς να έχει προηγουμένως δοθεί η έγγραφη άδεια του εκδότη. Κάθε παραβίαση της παραπάνω απαγόρευσης διώκεται με βάση το νόμο περί πνευματικών δικαιωμάτων.

Τα ενυπόγραφα κείμενα είναι προσφορά των συντακτών τους, των οποίων και τις απόψεις εκφράζουν. Κείμενα και φωτογραφίες δεν επιστρέφονται. Η διεύθυνση των εκδόσεων Κορμός τεχνικές εκδόσεις, διατηρεί το δικαίωμα να τα αναδημοσιεύει σε χρόνο που κρίνει σκόπιμο, εφ’ όσον ανταποκρίνονται στις ανάγκες ενημέρωσης των αναγνωστών μας. H διεύθυνση και οι συνεργάτες καταβάλλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για την επαλήθευσή τους, δεν φέρουν ευθύνη για την ακρίβεια των τεχνικών και λοιπών χαρακτηριστικών των μηχανημάτων και ειδών που παρουσιάζονται σε κείμενα ή πίνακες της έκδοσης. Οι κ.κ. κατασκευαστές και οι αντιπρόσωποί τους παρακαλούνται για τον έλεγχο και τη διόρθωση τυχόν λαθών για την ορθή ενημέρωση των σχετικών στοιχείων.

∆ΙΕΘΝΕΙΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ: INDUSTRIAL FABRIC PRODUCTS REVIEW, Fabric Architecture

Sun & Shadow magazine is published quarterly in Greece, by Kormos Expo Management - Special Editions. P.O. Box 53 100 GR - 142 10 ATHENS GREECE

ΜΕΛΟΣ IFAI

No part of this edition may be reprinted without prior written permission of the copyright owners.

[Ειδήσεις]

Η R + T πορεύεται δυναμικά προς τη διοργάνωση του 2009 Η διεθνής εμπορική έκθεση ρολού, πόρτας - γκαραζόπορτας σκίασης και ηλιοπροστασίας, R+T, που θα διοργανωθεί στη Στουτγάρδη τον Φεβρουάριο του 2009, ανοίγει ένα νέο Αυτή η κίνηση, όχι μόνο θα προσφέρει μια πραγματική ευκαιρία για μια αποφασιστική ανάπτυξη, αλλά και μια επιπλέον δυνατότητα χωροταξικών αναδιαρθρώσεων στον εκθεσιακό χώρο και τη δημιουργία νέων θεματικών ενοτήτων. Αυτό αναδεικνύεται επίσης και από το προσεκτικά ανανεωμένο λογότυπο της έκθεσης, το οποίο αναγνωρίζεται εύκολα ως σύμβολο της κορυφαίας παγκοσμίως εμπορικής έκθεσης και φαίνεται επίσης πιο φρέσκο και πιο ζωντανό σε σχέση με το παλιό λογότυπο. Η επόμενη R+T, όπως ανακοινώθηκε από τους διοργανωτές, θα διεξαχθεί από τις 10 έως τις 14 Φεβρουαρίου 2009 και αναμένεται να δρέψει τους καρπούς αυτής της επιλογής για ανανέωση του χώρου διεξαγωγής αλλά και της γενικότερης παρουσίας της στη διεθνή εκθεσιακή αγορά. Σήμερα, σχεδόν δύο χρόνια πριν από την έναρξη της επόμενης έκθεσης, πάνω από το μισό χώρο του νέου εκθεσιακού εμπορικού κέντρου της Στουτγάρδης έχει ήδη κλειστεί από εκθέτριες εταιρείες ή για να φανεί πιο ξεκάθαρα τι σημαίνει αυτό, πάνω από τα τρία τέταρτα του εκθεσιακού χώρου που είχε καταλάβει η R+T το 2006 έχει ήδη νοικιαστεί σε εκθέτες. Ο σχεδιασμός της έκθεσης του 2009 έχει, λοιπόν, ήδη αρχίσει, και μάλιστα με μεγάλη επιτυχία. Μέχρι τη στιγμή που γράφονταν τούτες οι γραμμές, 300 εκθέτες από 27 χώρες είχαν εγγραφεί στην R+T 2009 με τη δέσμευ-

κεφάλαιο στην επιτυχημένη πορεία της, με την απόφασή της να “μετακομίσει” στο Νέο Εμπορικό Εκθεσιακό Κέντρο, που βρίσκεται δίπλα στο αεροδρόμιο της Στουτγάρδης.

ση της συμμετοχής στην έκθεση. Όσον αφορά την προέλευση των εταιρειών, 133 από αυτές προέρχονται από τη Γερμανία και 167 από άλλες χώρες. Αυτός ο αριθμός αντιστοιχεί κατά προσέγγιση στους μισούς από τους εκθέτες που είχε προσελκύσει η προηγούμενη. Επομένως, η R+T 2009 αναμένεται να προσελκύσει συνολικά περίπου 700 εκθέτες. ∆ιακρίνεται με σαφήνεια η τάση ανάμεσα στους εκθέτες για ενοικίαση μεγαλύτερης εκθεσιακής επιφάνειας για τα περίπτερά τους. Μάλιστα, θα υπάρχουν μεμονωμένα περίπτερα εταιρειών που θα καταλαμβάνουν από μόνα τους 1300 τετραγωνικά μέτρα. Στο παλιό Εμπορικό Εκθεσιακό Κέντρο, το οποίο είχε καταστεί πλέον πολύ μικρό για τις σύγχρονες ανάγκες της έκθεσης, οι πρότζεκτ μάνατζερ των εκθετριών εταιρειών υποχρεώνονταν να περιορίσουν το μέγεθος των περιπτέρων τους, προκειμένου να διατηρηθεί η υψηλή ποιότητα αυτής της διεθνούς εμπορικής έκθεσης, και να καταστεί εφικτό να φιλοξενηθεί ο μεγαλύτερος δυνατός αριθμός προϊόντων, υπηρεσιών και βέβαια εταιρειώνεκθετών. Η έκθεση R+T είναι μοναδική σε όλο τον κόσμο και θεωρείται πως είναι το αυθεντικό χρηματιστήριο της καινοτομίας και μια απόλυτη ανάγκη για όλους τους επαγγελματίες που δραστηριοποιούνται στους τομείς των ρολών, της πόρτας - γκαραζόπορτας και της

ηλιοπροστασίας. Η μετακίνηση της R+T στο υπερσύγχρονο κέντρο εμπορικών εκθέσεων της Στουτγάρδης με τις μοναδικές κυκλοφοριακές συνδέσεις που αυτό διαθέτει με τον αυτοκινητόδρομο, το σιδηροδρομικό δίκτυο και τον αερολιμένα, όχι μόνο θα οδηγήσει σε μια σημαντική αύξηση της εμβέλειάς της, αλλά και στην, για πρώτη φορά, τόσο σαφή χωροταξική διάρθρωση και δόμηση των διάφορων επιμέρους ενοτήτων της έκθεσης. Οι τομείς στους οποίους θα εστιάσει η έκθεση στις βόρειες αίθουσες θα είναι τα ρολά, τα συστήματα σκίασης και ηλιοπροστασίας και η σχετική ενσύρματη κι ασύρματη τεχνολογία ελέγχου. Στις νότιες αίθουσες θα φιλοξενηθούν πόρτες, κιγκλιδώματα, φράκτες, ειδικές πόρτες και σχετικά συστήματα κίνησης. Οι μεγάλες πόρτες - είσοδοι θα παρουσιαστούν επίσης στην R+T 2009, κάτι που δεν ήταν δυνατό στο παλαιό κέντρο εμπορικών εκθέσεων για λόγους που σχετίζονται με τον περιορισμένο διαθέσιμο χώρο. Στη Σάλα 1, η οποία βρίσκεται ακριβώς στην Ανατολική Πύλη του Εμπορικού Εκθεσιακού Κέντρου, θα αποτελέσει τον κεντρικό χώρο πληροφόρησης και ενημέρωσης της έκθεσης προς τα έξω. Θα φιλοξενήσει εθνικούς και διεθνείς οργανισμούς και δημοσιογράφους του εμπορικού ρεπορτάζ, και θα είναι επίσης ο τόπος όπου θα φιλοξενηθεί η απονομή των βραβείων καινοτομίας και ο διάδρομος βιοτε-

χνών τεχνιτών. Στη Σάλα 1 θα παρουσιάσουν τέλος τα προϊόντα και εκθέματά τους οι εταιρείες σκίασης και ηλιοπροστασίας. Τα προϊόντα των εκθετριών εταιρειών που προέρχονται από τις ανερχόμενες αγορές της Κίνας και της Ταϊβάν θα παρουσιαστούν σε ένα κοινό ασιατικό περίπτερο στη Σάλα 2. Προκειμένου να καταστεί ακόμα πιο ελκυστική η διεθνής έκθεση R+T, θα υπάρξουν μερικές χωροταξικές και σχετικές με το περιεχόμενο αλλαγές και περαιτέρω βελτιώσεις. Παραδείγματος χάριν, τα φόρουμ εκθετών που θα έχουν έναν συγκεκριμένο θεματικό προσανατολισμό, θα γίνουν για πρώτη φορά μέσα στις σάλες της έκθεσης. Οι επισκέπτες επομένως θα είναι σε θέση να ακούσουν άμεσα τις ενδιαφέρουσες συζητήσεις και να δουν επίσης τα θέματα αυτών των συζητήσεων ζωντανά, αμέσως μετά στα σχετικά περίπτερα. Μια άλλη καινοτομία της διοργάνωσης του 2009 αναμένεται να είναι η ειδική έκθεση που τιτλοφορείται “φωτογραφία στοιχείων”. Το σημείο εστίασης αυτής της έκθεσης θα είναι ο τομέας της σκίασης και ηλιοπροστασίας και διάφορα πρακτικά στοιχεία στην πιο επιτυχή μορφή τους. Συμπληρωμένη με τα τεχνικά σχέδια που παρουσιάζουν σημαντικές λεπτομέρειες, οι εμπορικοί επισκέπτες θα λάβουν μια πλήρη εικόνα των σύγχρονων συστημάτων ηλιοπροστασίας. Η καθιερωμένη “Ημέρα του αρχιτέκτονα” θα είναι ένα ακόμα σημαντικό γεγονός στην R+T 2009 και αναμένεται να είναι πιο ανανεωμένη και πιο διευρυμένη. Λόγω της μεγάλης αντα-

βουλίες της με το Συμβούλιο Αρχιτεκτόνων του ομόσπονδου γερμανικού κρατιδίου της Βάδης - Βιρτεμβέργης, και σε συνεργασία με διάφορα πανεπιστήμια, το Συμβούλιο Αρχιτεκτόνων θα πραγματοποιήσει σπουδαστικό διαγωνισμό πάνω στο θέμα της σκίασης και της ηλιοπροστασίας. Τα αποτελέσματα αυτού του

πόκρισης που έχει υπάρξει και στο παρελθόν, στην επερχόμενη διοργάνωση θα διεξαχθεί σε δύο ημέρες, αντί για μία, όπως είχε συμβεί στο παρελθόν. Μάλιστα, για την προσέλκυση μεγαλύτερου αριθμού επισκεπτών από το χώρο των αρχιτεκτόνων, των πολιτικών μηχανικών κ.α., η διοργανώτρια εταιρεία Messe Stuttgart ένωσε τις δυνάμεις και τις πρωτο-

διαγωνισμού θα παρουσιαστούν κατά τη διάρκεια του 2009. Η γκάμα των θεμάτων που παρουσιάζονται στην R+T θα διευρυνθεί. Ωστόσο, η άμεση σύνδεση με τα ρολά, τα συστήματα σκίασης και ηλιοπροστασίας, τις πόρτες - αυλόπορτες, θα διατηρηθεί, έτσι ώστε η R+T να παραμείνει μια σαφώς εμπορική έκθεση και στο μέλλον. Ο διαρκώς

ανερχόμενος τομέας της αυτοματοποίησης στον κτιριακό τομέα, για παράδειγμα, θα συμπεριληφθεί στα αντικείμενα της έκθεσης, στο βαθμό που θα περιλαμβάνει τον έλεγχο των αντίστοιχων συστημάτων. Η παρουσίαση της “έξυπνης ηλιοπροστασίας” θα είναι επίσης το σημείο στο οποίο θα εστιάσει το ενδιαφέρον του το “Σπίτι του Μέλλοντος”.

2007

[Ειδήσεις]

Συνέδριο ENERTECH 2007

Το 2ο ∆ιεθνές Συνέδριο ENERTECH 2007 για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την ενεργειακή αποδοτικότητα θα πραγματοποιηθεί στην Αθήνα, από τις 18 έως τις 21 Οκτωβρίου 2007. Το Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας έχει αναλάβει, σε συνεργασία με το Ελληνογερμανικό Εμπορικό & Βιομηχανικό Επιμελητήριο, την επιστημονική διοργάνωση του συνεδρίου, ενώ το συνέδριο τελεί υπό την αιγίδα των υπουργείων Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, Χωροταξίας & ∆ημοσίων Έργων και διοργανώνεται από την εταιρεία Leaderexpo. Χώρος διεξαγωγής θα είναι το Εκθεσιακό Κέντρο Helexpo Palace. Όπως αναφέρει σε σχετική ανακοίνωσή του το ΚΑΠΕ, οι πρόσφατες εξελίξεις στο χώρο της ενέργειας και ιδιαίτερα στην αγορά πετρελαίου, η επάρκεια και η ασφάλεια ενεργειακού εφοδιασμού σε συνδυασμό με τις συνεχώς αυξανόμενες ενεργειακές απαιτή-

σεις των σύγχρονων κοινωνιών και, συγχρόνως, οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις του φαινομένου του θερμοκηπίου, έχουν προκαλέσει πολλά σοβαρά ερωτήματα και έντονο προβληματισμό. Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας αποτελούν την πιο αξιόπιστη λύση για την αντιμετώπιση των προβλημάτων αυτών, προσφέροντας καθαρή και ανεξάντλητη ενέργεια και εγγυώμενες ενεργειακή επάρκεια και αυτονομία. Επιπλέον, νέες τεχνολογίες ενεργειακής Αποδοτικότητας οδηγούν στον περιορισμό της ενεργειακής ζήτησης, προσφέροντας παράλληλα οικονομικά και περιβαλλοντικά οφέλη. Το συνέδριο ENERTECH 2007 φιλοδοξεί να φέρει σε επαφή ερευνητές, παράγοντες του πολιτικού και ενεργειακού τομέα, ακαδημαϊκούς, στελέχη χρηματοδοτικών οργανισμών, φορείς του ∆ημοσίου και της τοπικής αυτοδιοίκησης, όσους εν γένει ενδιαφέρονται για τις τρέχουσες

εξελίξεις και τις προοπτικές στον ενεργειακό τομέα. Θα περιλαμβάνει εξειδικευμένες ενότητες σχετικά με τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, την ενεργειακή αποδοτικότητα και την ενεργειακή διαχείριση. Στην οργανωτική υποστήριξη του συνεδρίου συμμετέχουν: European Photovoltaic Industry Association (E.P.I.A.), Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (Ρ.A.E.), ∆ιαχειριστής Ελληνικού Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας Α.Ε. (∆.Ε.Σ.Μ.Η.Ε.), Ελληνικός Σύνδεσμος Συμπαραγωγής Ηλεκτρισμού και Θερμότητας (Ε.Σ.Σ.Η.Θ.) και B2B Renewable Energies. Χρυσοί χορηγοί είναι οι ∆ημόσια Επιχείρηση Αερίου Α.Ε. (∆.ΕΠ.Α.) - ∆ιαχειριστής Ελληνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου Α.Ε. (∆.Ε.Σ.Φ.Α.), η Ε.Υ.∆Α.Π. και τα Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα (Ε.Α.Σ.) Α.Β.Ε.Ε. Τέλος, χορηγοί είναι οι ΛΑΡΚΟ Γενική Μεταλλευτική & Μεταλλουργική ΑΕ και Siemens Α.Ε.

“Φρενήρης” ο ρυθμός της παγκόσμιας κατανάλωσης ενέργειας Κατανάλωση ενέργειας Εκατομμύρια ΒΘΜ*

283

309

1980

1985

Πρόβλεψη

347

366

400

1990

1995

2000

447

2004

511

2010

559

2015

607

2020

654

2025

702

2030

Ενέργεια κατά πρώτη ύλη 250 Τρισεκατομμύρια ΒΘΜ*

Πρόβλεψη

200 150

Πετρέλαιο

Φυσικό αέριο Γαιάνθρακας

100

Ανανεώσιμες πηγές

Πυρηνική

0 1980

1995

2004

Πηγή: ΕΙΑ

Σύμφωνα με έκθεση της Υπηρεσίας Ενεργειακών Πληροφοριών (ΕΙΑ) των ΗΠΑ, κάθε πενταετία θα πρέπει να αναμένουμε 8 με 10% αύξηση στην κατανάλωση ενέργειας. Συγκεκριμένα, το 2004 η κατανάλωση ενέργειας άγγιζε τα 447 τρισ. Βρετανικές Θερμικές Μονάδες (ΒΘΜ), ενώ η πρόβλεψη για το 2030

2015

2030

Βρετανικές θερμικές μονάδες

φέρνει την κατανάλωση στα 702 τρισ. ΒΘΜ. Η παραγωγή ενέργειας προέρχεται από την επεξεργασία του πετρελαίου, κατά 38%, ενώ κατά 27% περίπου από το γαιάνθρακα. Σημαντικό είναι επίσης και το ποσοστό που αφορά την εκμετάλλευση του φυσικού αερίου το οποίο ανέρχεται στο 23%. Τέλος

το υπόλοιπο 12% της παραγωγής ενέργειας προέρχεται από την πυρηνική ενέργεια και από τις ανανεώσιμες πηγές. Τα ποσοστά αυτά, θα παραμείνουν σχεδόν αμετάβλητα το 2030, με τις ανανεώσιμες πηγές να κερδίζουν έδαφος ελαφρά. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι σύμφωνα με τις προβλέψεις της ΕΙΑ η παραγωγή ενέργειας από την εκμετάλλευση πετρελαίου θα διευρύνει τη διαφορά από την αντίστοιχη των ανανεώσιμων πηγών, παρά τις προσπάθειες οργανισμών και χωρών. Συγκεκριμένα, το 2004 η διαφορά ανέρχεται στα 135 τρισ. ΒΘΜ, ενώ οι προβλέψεις για το 2030 φέρνουν τη διαφορά στα 190 τρισ. ΒΘΜ. Για την ικανοποίηση της κατανάλωσης το 2030, θα πρέπει να αυξηθεί η παραγωγή πετρελαίου, από τον ΟΠΕΚ, κατά 21 εκατ. βαρέλια ημερησίως και 6 εκατ. από τις χώρες εκτός ΟΠΕΚ. Στη χώρα μας η ημερήσια κατανάλωση πετρελαίου ανέρχεται στα 380.000 βαρέλια. Η ζήτηση των ΗΠΑ, των αναπτυσσόμενων χωρών της Ασίας και της Ινδίας θα αναλογούν στο μισό της παγκόσμιας ενεργειακής ζήτησης. Σε μια βραχυπρόθεσμη ανάλυση, η αύξηση της κατανάλωσης ενέργειας, τα επόμενα χρόνια, κατά 14% θα πιέσει αυξητικά τις τιμές του πετρελαίου. Σε συνδυασμό με την ένταση στις σχέσεις Ιράν - ΗΠΑ αλλά και το διαφαινόμενο καρτέλ στην αγορά του φυσικού αερίου, θα εκτοξεύσουν την τιμή του μαύρου χρυσού σε ιστορικά ύψη.

[Ειδήσεις]

Επενδυτές φωτοβολταϊκών εν αναμονή

Σε αναμονή βρίσκονται οι επενδυτές που έχουν καταθέσει και συνεχίζουν να καταθέτουν αιτήσεις στην Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ), με βάση το δεδομένο ότι σε πολλές περιοχές η συνολική ισχύς των αιτήσεων έχει ξεπεράσει το περιθώριο ισχύος. Μετά την ανακοίνωση του προγράμματος ανάπτυξης φωτοβολταϊκών σταθμών όπου επιμερίζεται η ισχύς των 500MW στις περιφέρειες χρονικά αλλά και ανά μέγεθος του φωτοβολταϊκού (ΦΒ) σταθμού προκύπτουν μια σειρά από ερωτήματα για τα οποία αναμένεται ο τρόπος που θα αντιμετωπιστούν από την ΡΑΕ: • Οι αιτήσεις για εξαίρεση άδειας που ξεπερνούν το όριο της κατηγορίας τους για το 2007 και έχουν κατατεθεί μετά την 13/4/2007, θα κρατηθούν για να αξιολογηθούν το 2008 και αργότερα; • Οι αιτήσεις για εξαίρεση άδειας που ξεπερ-

νούν το όριο της κατηγορίας τους ως το 2010, θα κρατηθούν για να αξιολογηθούν μετά την ενδεχόμενη ανάκληση κάποιων εξαιρέσεων ή την ενδεχόμενη αδυναμία υλοποίησης κάποιων εγκεκριμένων έργων; • Οι αιτήσεις για άδεια παραγωγής που έχουν κατατεθεί ή πρόκειται να κατατεθούν και ξεπερνούν το όριο της κατηγορίας τους για το 2007, θα κρατηθούν για να αξιολογηθούν το 2008 και αργότερα; • Οι αιτήσεις για άδεια παραγωγής που έχουν κατατεθεί ή πρόκειται να κατατεθούν και ξεπερνούν το όριο της κατηγορίας τους για το 2010, θα κρατηθούν για να αξιολογηθούν το 2008 και αργότερα; Στις αιτήσεις άδειας παραγωγής που θα κατατεθούν στον ίδιο κύκλο υποβολής αιτήσεων, θα ισχύσει ο οδηγός αξιολόγησης αιτήσεων της ΡΑΕ, που εκδόθηκε το 2001, κι αν ναι θα

υπάρξει μεγαλύτερη σαφήνεια στα κριτήρια συγκριτικής αξιολόγησης; Για τα παραπάνω ερωτήματα αναμένεται στο προσεχές διάστημα η θέση της ΡΑΕ, καθώς ολοκληρώθηκε η αξιολόγηση στα μέσα του περασμένου Απριλίου. Επίσης αναμένεται σύντομα η ανακοίνωση της πρόσκλησης εκδήλωσης ενδιαφέροντος για κατάθεση αιτήσεων προς την ΡΑΕ για Φωτοβολταϊκά Πάρκα στα μη διασυνδεδεμένα νησιά. Σύμφωνα με το εξαιρετικά μεγάλο ενδιαφέρον που έχει εκδηλωθεί για επενδύσεις σε ΦΒ συστήματα στο ηπειρωτικό δίκτυο, αναμένεται το ενδιαφέρον για τα νησιά να υπερκαλύψει το περιθώριο ισχύος από τον πρώτο κύκλο υποβολής αιτήσεων, γι’αυτό οι ενδιαφερόμενοι επενδυτές θα πρέπει να προετοιμάζονται ώστε να μην χάσουν την πρώτη προθεσμία υποβολής αιτήσεων όταν αυτή ανακοινωθεί.

Επαναλειτουργία του Εθνικού Συμβούλιου Χωροταξικού Σχεδιασμού Με πρωτοβουλία του ΣΑ∆ΑΣ - Πανελλήνιας Ένωσης Αρχιτεκτόνων, πραγματοποιήθηκε στα τέλη του Ιανουαρίου, συνάντηση των φορέων που απαρτίζουν το Εθνικό Συμβούλιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης (Ε.Σ.Χ.Σ.Α.Α.), όπου συζητήθηκαν θέματα που αφορούν την επαναλειτουργία του θεσμού. Σύμφωνα με το Ν. 2742/7-10-1999, θεσμοθετήθηκε Συμβούλιο που αποτελείται από εκπροσώπους των παρακάτω επιστημονικών και κοινωνικών Φορέων: Γενική Συνομοσπονδία Εργατών Ελλάδος (ΓΣΕΕ), Σύνδεσμος Ελληνικών Βιομηχανιών (ΣΕΒ), Κεντρική Ένωση ∆ήμων και Κοινοτήτων Ελλάδος (ΚΕ∆ΚΕ), Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος (ΤΕΕ), Γενική Συνομοσπονδία Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδας (ΓΣΕΒΕΕ), Πανελλήνια Συνομοσπονδία Ενώσεων Γεωργικών Συνεταιρισμών (ΠΑΣΕΓΕΣ), Ένωση Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων Ελλάδος (ΕΝΑΕ), Γεωτεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος (ΓΕΩΤΕΕ), Οικονομικό Επιμελητήριο Ελλάδος (ΟΕΕ), Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο Ελλάδος (ΞΕΕ), Σύλλογος Ελλήνων Πολεοδόμων και Χωροτακτών (ΣΕΠΟΧ), Σύνδεσμο Ελλήνων Περιφερειολόγων (ΣΕΠ), Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας, WWF Hellas, Ελληνική Εταιρία Προστασίας Περιβάλλοντος & Πολιτιστικής Κληρονομιάς, ΣΑ∆ΑΣ - Πανελλήνια Ένωση Αρχιτεκτόνων. Σύμφωνα με το Ν. 2742/7-10-1999 άρθρο 4, το

Συμβούλιο αποτελεί όργανο κοινωνικού διαλόγου και διαβούλευσης για θέματα ιδιαίτερης σημασίας, που αφορούν στην άσκηση της εθνικής χωροταξικής πολιτικής και πολιτικής αειφόρου ανάπτυξης. Έργο του Συμβουλίου είναι η υποβολή γνωμοδοτήσεων ή εγγράφων παρατηρήσεων και η διατύπωση προτάσεων επί της ακολουθητέας εθνικής χωροταξικής πολιτικής και πολιτικής αειφόρου ανάπτυξης και επί των αναγκαίων μέτρων και ενεργειών για την εφαρμογή τους. Ειδικά, το Συμβούλιο γνωμοδοτεί για το περιεχόμενο του Γενικού και των Ειδικών Πλαισίων Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης και συμμετέχει περιοδικώς με γνώμες και παρατηρήσεις στη διαδικασία παρακολούθησης, αξιολόγησης και αναθεώρησής τους. Οι γνωμοδοτήσεις, παρατηρήσεις και προτάσεις του Συμβουλίου ζητούνται από τον Υπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και ∆ημοσίων Έργων, προς τον οποίον και διαβιβάζονται. Να υπενθυμίσουμε ότι το Ε.Σ.Χ.Σ.Α.Α. συγκροτήθηκε σε σώμα στις 28 Ιουνίου 2001, με την 15148/2263 Απόφαση του υπουργού ΠΕ.ΧΩ.∆.Ε. και με Πρόεδρο τον καθηγητή κ. Βασενχόβεν Λουδοβίκο. Έκτοτε συνεδρίασε σε τακτά χρονικά διαστήματα και εκτάκτως αρκετές φορές. Είχε εποικοδομητική παρέμβαση προς την Πολιτεία, διεκπεραιώνοντας και γνωμοδοτώντας σε

αρκετά και σοβαρά ζητήματα χωροταξικού σχεδιασμού. ∆υστυχώς όμως το όργανο αυτό είναι ανενεργό από το ∆εκέμβριο του 2003, παρότι αποτελεί γνωμοδοτικό όργανο, προς τη ∆ιοίκηση και τον υπουργό Χωροταξίας, που άπτονται της εθνικής χωροταξικής πολιτικής και πολιτικής αειφόρου ανάπτυξης. Όπως αναφέρει σε ανακοίνωσή του ο σύλλογος των αρχιτεκτόνων, “θεωρούμε απαράδεκτη αλλά και καταχρηστική τη στάση της Πολιτείας, απέναντι σ’ ένα θεσμοθετημένο όργανο, που εκπροσωπεί ένα μεγάλο μέρος επιστημονικών και κοινωνικών φορέων, την περίοδο κατά την οποία εξελίσσονται σοβαρές χωροθετικές ρυθμίσεις και παρεμβάσεις στον ελλαδικό χώρο, χωρίς βέβαια η Πολιτεία και το ΥΠΕΧΩ∆Ε να λαμβάνουν υπόψη τις απόψεις τους. Καλούμε το Υ.ΠΕ.ΧΩ.∆.Ε. να ενεργοποιήσει άμεσα το θεσμοθετημένο αυτό όργανο. Τονίζουμε ότι σοβαρές χωροθετικές ρυθμίσεις (Εθνικό Χωροταξικό, ΧΥΤΑ, Χωροταξικά Περιφερειών κ.λπ.), πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους αντιπροσωπευτικούς κοινωνικούς και επιστημονικούς Φορείς που συμμετέχουν. Η απουσία γνωμοδότησης του Ε.Σ.Χ.Σ.Α.Α., είναι πιθανόν να δημιουργήσει προβλήματα νομιμότητας πράξεων της ∆ιοίκησης, που έχουν εκδοθεί χωρίς τη σχετική γνωμοδότηση του οργάνου”.

[ Ειδήσεις]

“Ελληνικό Αλουμίνιο 2007” Υλικό για έναν καλύτερο κόσμο Η συμβολή του αλουμινίου στην εξοικονόμηση ενέργειας των κτιρίων και γενικότερα η συμμετοχή του συγκεκριμένου υλικού στη σύγχρονη δόμηση καθώς και η σημασία της σήμανσης CE των προϊόντων του κλάδου για την περαιτέρω ανάπτυξη των επιχειρηματικών προσπαΜε καθολική οργανωτική και εμπορική επιτυχία στέφθηκε η “Ελληνικό Αλουμίνιο 2007”, η διοργάνωση της κορυφαίας έκθεσης προϊόντων αλουμινίου διοργανώθηκε στο σύγχρονο εκθεσιακό Expo Athens, με την υποστήριξη της Ελληνικής Ένωσης Αλουμινίου (Ε.Ε.Α.). Η 9η Κλαδική Έκθεση “Ελληνικό Αλουμίνιο 2007” πραγματοποιήθηκε στις 26 - 29 Απριλίου 2007, σε έναν μοντέρνο και λειτουργικό, από όλες τις απόψεις, εκθεσιακό χώρο όπου οι μεγαλύτερες βιομηχανίες και βιοτεχνίες του κλάδου παρουσίασαν σε 16.625 επισκέπτες μια σπουδαία ποικιλία εκθεμάτων, που αντιπροσωπεύουν τις τελευταίες εξελίξεις της διεθνούς αγοράς στο χώρο του αλουμινίου.

Αναβαθμισμένη διοργάνωση Ως η πιο επιτυχημένη διοργάνωση των τελευταίων χρόνων χαρακτηρίστηκε από τους εκθέτες, τους επισκέπτες και τους διοργανωτές της, η φετινή έκθεση, η οποία παρουσίασε σημαντική επιτυχία αφενός σε όλους τους οργανωτικούς τομείς, όπως η επισκεψιμότητα, οι συμμετοχές εκθετών, το μέγεθος που καταλάμβανε και οι σύγχρονες εκθεσιακές εγκαταστάσεις, και αφετέρου σε όλους τους εμπορικούς καθώς πραγματοποιήθηκαν σημαντικές εμπορικές συναλλαγές και υπήρχε έντονο ενδιαφέρον από τους καταναλωτές κατά τη διάρκεια της. Όπως κάθε

θειών βρέθηκαν στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος από τους ομιλητές που συμμετείχαν στις δύο ιδιαίτερα μαζικές και επιτυχημένες ημερίδες που πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο της 9ης κλαδικής έκθεσης “Ελληνικό Αλουμίνιο 2007”.

δεύτερο χρόνο έτσι και φέτος, η 9η Κλαδική Έκθεση “Ελληνικό Αλουμίνιο 2007” αποτέλεσε την κορυφαία εκδήλωση του κλάδου στην Ελλάδα και απευθύνθηκε τόσο στους επαγγελματίες του χώρου όσο και στο ευρύ κοινό παρουσιάζοντας μια πολύ μεγάλη ποικιλία προϊόντων. Οι κύριες κατηγορίες εκθεμάτων που παρουσιάστηκαν ήταν προϊόντα διέλασης και έλασης, εξαρτήματα, αξεσουάρ και μηχανήματα. Η καθεμία από αυτές τις κατηγορίες επιμερίζεται σε υποκατηγορίες (συστήματα αλουμινίου, ρολά, πόρτες ασφαλείας - γκαραζόπορτες, βαφές, κάγκελα, προϊόντα συσκευασίας και κλαδικές εκδόσεις) δημιουργώντας μια μεγάλη γκάμα προϊόντων για να ικανοποιήσει τις αγοραστικές ανάγκες των εμπορικών επισκεπτών και του τελικού καταναλωτή. Την έκθεση κόσμησαν με την παρουσία τους 100 και πλέον εκθέτες, με εντυπωσιακά περίπτερα και νέα προϊόντα, προσφέροντας την καλύτερη ποιότητα υπηρεσιών και προϊόντων. Οι εταιρείες που παρουσιάστηκαν στο “Ελληνικό Αλουμίνιο” είναι γνωστές στο αγοραστικό κοινό από τη μακροχρόνια παρουσία τους στην αγορά και από την υψηλή θέση που κατέχουν σε αυτή. Εταιρείες, γνωστές σε όλους αλλά και πολλές νέες, με καινούργιες ιδέες και χιλιάδες προϊόντα που αντιπροσωπεύουν ότι καλύτερο έχει να επιδείξει η χώρα μας στον τομέα του αλουμινίου, δίνοντας με αυτόν

τον τρόπο την δυνατότητα στους επισκέπτες να ενημερωθούν για τις νέες τάσεις και προτάσεις που επικρατούν στην εγχώρια και διεθνή αγορά. Την έκθεση επισκέφθηκαν συνολικά 16.625 επισκέπτες από όλη την Ελλάδα. Το μεγαλύτερο ποσοστό εμπορικών επισκεπτών αποτέλεσαν οι κατασκευαστές και έμποροι του κλάδου του αλουμινίου και ακολουθούν οι αρχιτέκτονες, οι πολιτικοί μηχανικοί καθώς και διάφοροι επαγγελματίες που σχετίζονται με τον κλάδο. Όπως κάθε χρόνο, έτσι και εφέτος την έκθεση τίμησαν με την παρουσία τους σημαντικά πρόσωπα από όλους τους κλάδους της οικονομίας, του εμπορίου και των επιχειρήσεων, καθώς επίσης και κυβερνητικά στελέχη. Η ποικιλία και το εύρος των εκθεμάτων και των εκδηλώσεων της έκθεσης, ο αριθμός και το βεληνεκές των συμμετεχόντων εταιρειών, η τεράστια και συνεχώς αυξανόμενη ανταπόκριση του κοινού, αλλά και η εκτενέστατη προβολή από τα Μ.Μ.Ε. αποδεικνύουν το κύρος της έκθεσης καθώς και την συμβολή της στην ώθηση ενός από τους πιο δυναμικούς κλάδους της ελληνικής οικονομίας.

Συστήματα αλουμινίου και εξοικονόμηση ενέργειας Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον, τη δεύτερη ημέρα της έκθεσης, πραγματοποιήθηκε η ημερίδα

με θέμα το αλουμίνιο και τη σύγχρονη δόμηση καθώς και την συμβολή των συστημάτων αλουμινίου στην εξοικονόμηση ενέργειας. Ο πρόεδρος του Ελληνικού Ινστιτούτου Αρχιτεκτονικής κ. N. Καλογεράς αναφέρθηκε στο αλουμίνιο ως δομικό υλικό και ο αρχιτέκτων μηχανικός κ. Ι. Φουτρής αναφέρθηκε ιδιαίτερα στην σύγχρονη αρχιτεκτονική και την αξιοποίηση του αλουμινίου. Αναφερόμενος στα πλεονεκτήματα του αλουμινίου, είπε ότι πρόκειται για ευέλικτο υλικό, που περιέχει τεχνολογία από τη φύση του, είναι ανακυκλώσιμο και άρα οικολογικό. Προσφέρει απεριόριστες δυνατότητες στην αρχιτεκτονική σύνθεση, ενώ τελευταία συμμετέχει και στη σύνθεση ενός κτιρίου κι όχι μόνο στα κενά του (παράθυρα, πόρτες κ.α.), τείνοντας να γίνει δομικό στοιχείο. Επίσης, βελτιώνει θεαματικά τα κλιματολογικά δεδομένα (με εφαρμογές σκίασης, αερισμού, θερμομόνωσης κ.α.) και γι’ αυτό εξοικονομεί ενέργεια και χρήμα για τον χρήστη. H Κοινοτική Πολιτική για την εξοικονόμηση ενέργειας στα κτίρια ήταν το θέμα της ομιλίας του κ. Α. Ανδρουτσόπουλου, μηχανολόγου μηχανικού, στο Τμήμα Κτιρίων ΚΑΠΕ, ο οποίος αρχικά αναφέρθηκε στην αυξητική τάση ζήτησης ενέργειας σε ΕΕ και Ελλάδα, όπου ειδικότερα στα επόμενα 9 χρόνια θα απαιτηθεί 50% επιπλέον ενέργειας. Η ΕΕ έχει εκδώσει τα τελευταία χρόνια μια πληθώρα οδηγιών για την εξοικονόμηση ενέργειας και την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων, εκ των οποίων η σημαντικότερη είναι η 2002/91/ΕΚ που κάνει λόγο για πιστοποίηση υλικών και προϊόντων στους τομείς θέρμανσης, ψύξης, φωτισμού και ηλεκτρικής χρήσης. Στόχος όλων τα παρεμβάσεων της ΕΕ είναι η εξοικονόμηση ενέργειας κατά 20% έως το 2020. Ωστόσο, υπάρχει μεγάλη καθυστέρηση στην ενσωμάτωση της οδηγίας στο ελληνικό

δίκαιο, κάτι που αναμένεται να γίνει εντός του 2007. Ο κ. Αλ. Βικέλας, αρχιτέκτων μηχανικός, από το αρχιτεκτονικό γραφείο Ι. & Α. Βικέλας αναφέρθηκε στην εφαρμογή συστημάτων αλουμινίου και την εξοικονόμηση ενέργειας σε μελέτη κτιρίου γραφείων στο Μαρούσι. Σημαντικός παράγοντας εξοικονόμησης ενέργειας είναι η κάλυψη με Etalbond και η χρήση σκιαδίων, δοκών, πέργκολων και σταθερών οριζόντιων σκιαδίων με μορφή πτερυγίων. Έχει επιτευχθεί μείωση των θερμικών απωλειών και καλός αερισμός (ελεγχόμενος, φυσικός δροσισμός). Η μείωση των φορτίων για θέρμανση στους χώρους γραφείων του κτιρίου έχει φτάσει στο 37% (αρκετά πιο κάτω, 4%, στα καταστήματα του κτιρίου) και για δροσισμό στο 30% (27% στα καταστήματα). Ένα άλλο βιοκλιματικό κτίριο, την έδρα του αρχιτεκτονικού γραφείου RC Tech, παρουσίασε ο κ. Ξαγοράρης, πολιτικός μηχανικός, από το ομώνυμο αρχιτεκτονικό γραφείο. Όπως τόνισε, το κτίριο εξυπηρετεί δύο στόχους, εξοικονομεί ενέργεια και βελτιώνει στην οπτική και θερμι-

κή άνεση. Πρόκειται για κτίριο της “διπλανής πόρτας”, όπως το χαρακτήρισε, λέγοντας με έμφαση ότι σε τέτοια, συνηθισμένου μεγέθους κτίρια, που αποτελούν και την συντριπτική πλειονότητα, οφείλουμε να στρέψουμε το βιοκλιματικό μας ενδιαφέρον. Στη συνέχεια παρέθεσε ορισμένα βασικά χαρακτηριστικά του, όπως: κατάλληλη χωροθέτηση, εξωτική θερμομόνωση χωρίς φαινόμενα θερμογέφυρας, ώστε να προσφέρει δροσιά το καλοκαίρι, ζέστη το χειμώνα, ενεργειακοί υαλοπίνακες, υαλοστάσια αλουμινίου, ηλιοπροστασία με στρεπτές περσίδες που ακολουθούν την κίνηση του ήλιου, νότια όψη αεριζόμενη και βόρεια προστατευόμενη, δεξαμενή νερουλού προσφέρει δροσισμό μέσω του φαινομένου της εξατμισοδιαπνοής και ελέγχει το μικρόκλιμα, αιολική καμινάδα, διάχυτος φυσικός φωτισμός, φυτεμένο δώμα και αυτοματισμός κτιρίου με σύστημα BMS. Η ενεργειακή μελέτη του ΚΑΠΕ έδειξε ότι στο κτίριο εξοικονομείται, ετησίως, ενέργεια 32% σε σύγκριση με ένα συμβατικό. Οι εφαρμογές

2007

16 φωτοβολταϊκών συστημάτων στον κτιριακό τοµέα ήταν το αντικείμενο της ομιλίας του κ. Α. Ζαχαρίου, διευθύνοντος συμβούλου της εταιρείας Energy Solutions, ο οποίος επεσήμανε ότι το νέο θεσμικό πλαίσιο ενίσχυσης των φωτοβολταϊκών δημιουργεί επενδυτικές ευκαιρίες για δημιουργία κεντρικών συστημάτων παραγωγής (ΜW), για εμπορικές εφαρμογές (δεκάδες KW), για τον οικιακό τομέα (λίγα KW) και για την ανάπτυξη τοπικής βιομηχανίας. Πολύ σημαντικά κέρδη φέρνει μια τέτοια επένδυση στον οικιακό τομέα, καθώς τα φωτοβολταϊκά μπορούν να αντικαταστήσουν ακριβά δομικά υλικά, αλλά και να εγκατασταθούν σε υφιστάμενες υποδομές κτιρίων, συμβάλλουν στη διάσπαρτη παραγωγή ενέργειας και μάλιστα εκεί όπου θα καταναλωθεί, ενισχύει το υπάρχον δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας, και εγκαθίστανται οπουδήποτε υπάρχει ήλιος.

O κλάδος αλουμινίου το 2006 Με κύκλο εργασιών, που εκτιμάται ότι ξεπέρασε τα 2 δισεκατομμύρια ευρώ και εξαγωγές που ξεπερνούν το 1 δισ. ευρώ και αντιπροσωπεύουν το 6% περίπου των συνολικών εξαγωγών προϊόντων της χώρας μας έκλεισε το 2006 ο κλάδος αλουμινίου. Ειδικότερα, ο κλάδος της πρώτης μεταποίησης είχε τα παρακάτω αποτελέσματα. Οι πωλήσεις προϊόντων πρώτης μεταποίησης κατά το 2006, που ξεπέρασαν τους 365.000 τόνους παρέμειναν στα επίπεδα του 2005 με τις εξαγωγές να απορροφούν το 60% περίπου σημειώνοντας άνοδο σε σχέση με το 2005 κατά 1% περίπου και την εγχώρια αγορά να καταναλώνει πάνω από 147.000 τόνους περίπου και να σημειώνει αντίστοιχη

μείωση κατά 1,8%. Οι πωλήσεις του κλάδου της πρώτης μεταποίησης αλουμινίου στο εσωτερικό απευθύνονται σε ποσοστό 70% περίπου στην οικοδομή, 16% στη συσκευασία και στο Foil, με τις υπόλοιπες χρήσεις να μην ξεπερνούν το 8% η κάθε μια. Oι πωλήσεις προϊόντων έλασης κατά το 2006, ξεπέρασαν τους 196.000 τόνους και σημείωσαν ετήσια πτώση κατά 1% περίπου. Οι εξαγωγές έφθασαν στους 156.000 τόνους και σημείωσαν πτώση κατά 2% περίπου, ενώ η εγχώρια αγορά ξεπέρασε του 40.000 τόνους και σημείωσε ετήσια αύξηση κατά 4% περίπου, με τις εφαρμογές σε συσκευασία και Foil να απορροφούν το 57% των πωλήσεων. Οι πωλήσεις προϊόντων διέλα-

σης κατά το 2006, ξεπέρασαν τους 154.000 τόνους και σημείωσαν αύξηση κατά 2% περίπου με τις εξαγωγές που ξεπέρασαν τους 60.000 τόνους να σημειώνουν ετήσια αύξηση κατά 7,5% περίπου και την εγχώρια αγορά που το 2006 ξεπέρασε του 94.000 τόνους να σημείωνει ετήσια μείωση κατά 1% περίπου, με τις 20 και πλέον εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον χώρο, να διαθέτουν τα προϊόντα τους σε ποσοστό 89% περίπου για οικοδομική χρήση. Σημειώνεται ότι η οικοδομική δραστηριότητα στην χώρα μας κατά το 2006 παρουσίασε πτώση κατά 19% σε όγκο (με βάση τις άδειες που εκδόθηκαν) και φαίνεται να επανέρχεται στα επίπεδα του 2003 και 2004.

[Ειδήσεις]

Φωτοβολταϊκό πάρκο στην Ξάνθη Ολοκληρώθηκε το πρώτο Φωτοβολταϊκό Πάρκο στο Μαγικό Ξάνθης ονομαστικής ισχύος 100 kWp. Το Πάρκο ανήκει στην εταιρεία “Φωτοβολταϊκό Πάρκο Ξάνθης Α.Ε.”, συμφερόντων της οικογένειας Χαλιορή και είναι το πρώτο στην Ελλάδα το οποίο κατασκευάζεται και συνδέεται με το δίκτυο της ∆ΕΗ, σύμφωνα με το νέο θεσμικό πλαίσιο. Το έργο σχεδιάστηκε και ολοκληρώθηκε σε

συνεργασία με την εταιρεία ECOSYS, η οποία ειδικεύεται στο χώρο των φωτοβολταϊκών. Το ύψος της επένδυσης ανήλθε σε περίπου 650.000 ευρώ και έχει κατατεθεί αίτηση για την υπαγωγή της στον αναπτυξιακό νόμο 3299/2004. Το ποσοστό της επιχορήγησης ανέρχεται στο 55% της συνολικής επένδυσης. Οι εργασίες κατασκευής του έργου έχουν ολοκληρωθεί και ο φωτοβολταϊκός σταθμός

παραγωγής έχει ήδη τεθεί σε δοκιμαστική λειτουργία. Τις επόμενες μέρες αναμένεται να ολοκληρωθούν οι διαδικασίες σύνδεσης με το δημόσιο δίκτυο ηλεκτρισμού (∆ΕΗ) και η υπογραφή της σύμβασης πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας με το ∆ΕΣΜΗΕ. Η παραγόμενη ενέργεια από το Φωτοβολταϊκό Πάρκο που θα διοχετευθεί στο ηλεκτρικό δίκτυο, θα είναι περίπου 148.000 kWh ετησίως.

Εκδηλώσεις ECOWEEK 2007 Με επιτυχία πραγματοποιήθηκαν οι εκδηλώσεις της Ecoweek 2007. με ξεχωριστό γεγονός τις προβολές του βραβευμένου με Όσκαρ ντοκιμαντέρ “Μια άβολη αλήθεια” (An Inconvenient Truth) με πρωταγωνιστή τον πρώην αντιπρόεδρο των ΗΠΑ Αλ Γκορ. Η Ecoweek 2007, από 1η έως 4 Ιουνίου, συμμετείχε στην Έκθεση Ecolife, που φιλοξενήθηκε στο Αθλητικό Κέντρο Ξιφασκίας. Την 1η Ιουνίου έγινε παρουσίαση της δραστηριότητας της Ecoweek 2007 από τον πρόεδρο, αρχιτέκτονα ∆ρ. Χωροταξίας Ηλία Μεσσίνα, με αναφορά στην προγραμματισμένη ομιλία του Αλ Γκορ στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, στο πλαίσιο του Megaron Plus σε συνεργασία με την Ecoweek 2007. Οι εκδηλώσεις της Ecoweek 2007 άνοιξαν με ομιλία του διάσημου Άγγλου εξερευνητή της Ανταρκτικής Robert Swan, σε συνεργασία με το British Council. Στις 13 Ιουνίου

πραγματοποιήθηκε η ομιλία του Αλ Γκορ στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, την οποία παρακολούθησε με μεγάλο ενδιαφέρον πλήθος κόσμου. Η Ecoweek 2007 για τρίτο χρόνο διοργανώνεται από την αστική μηκερδοσκοπική εταιρεία Ecoweek, με στόχο την ευαισθητοποίηση, ενημέρωση και πληροφόρηση, προτείνοντας εναλλακτικές πρακτικές λύσεις φιλικές προς το περιβάλλον. ∆ιότι όπως λέει και το μήνυμα της Ecoweek, αλλάζοντας συνήθειες μπορούμε να αλλάξουμε -θετικά- το κλίμα.

Sun&Shadow newsletter Ενημερωθείτε για τις τελευταίες εξελίξεις

Το Newsletter του Sun&Shadow magazine σας πληροφορεί με τα νέα της επικαιρότητας για τις καινοτόμες εφαρμογές και τεχνολογίες στους τοµείς της δόµησης και του εξοπλισµού των σύγχρονων κτιρίων. Αποστέλλεται δύο φορές το μήνα, δωρεάν. Εγγραφείτε στο Newsletter μέσω της ιστοσελίδας www.sunandshadow.gr

��

[Ειδήσεις]

Tende & Tecnica 2007 Με διευρυμένες φιλοδοξίες

Προϊόντα και λύσεις γύρω από την ηλιοπροστασία και τη σκίαση, την εξοικονόμηση ενέργειας, την ασφάλεια και τα έπιπλα εξωτερικού χώρου θα παρουσιάσει και στη φετινή της διοργάνωση η 4η διεθνής έκθεση T&T - Tende & Tecnica, που θα διεξαχθεί στις 4-7 Οκτωβρίου 2007, στο εκθεσιακό κέντρο του Ρίμινι. Όπως δηλώνουν οι Ιταλοί διοργανωτές, η φετινή T&T θα παρουσιάσει μια ευρεία γκάμα προϊόντων και συστημάτων σκίασης, υλικών και τεχνολογιών για εξωτερικές και εσωτερικές εφαρμογές. Είναι γεγονός ότι η ιταλική έκθεση έχει καταφέρει να διπλασιάσει τα μεγέθη της και να φιγουράρει πλέον στη δεύτερη θέση της παγκόσμιας κατάταξης των κλαδικών εκθέσεων που αφορούν τον τομέα της σκίασης και ηλιοπροστασίας. Στην περσινή διοργάνωση έλαβαν μέρος 200 εκθέτες (+33,3%) από όλο τον κόσμο, 8.318 επισκέπτες-επαγγελματίες από τον κλάδο (+14%), ανάμεσά τους 522 προερχόμενοι από χώρες του εξωτερικού (+29%) και πάνω από 150 Ιταλοί και ξένοι δημοσιογράφοι που παραβρέθηκαν για να καλύψουν το γεγονός. Επιπλέον, η έκθεση εκτάθηκε σε τρεις εκθεσιακές σάλες (+25%) καταλαμβάνοντας μια συνολική επιφάνεια 20.000 τετραγωνικών μέτρων. Η έκθεση του 2007 θα είναι νέα από πολλές απόψεις, τονίζουν οι διοργανωτές. Κι αυτό, καταρχάς, γιατί θα καλύψει έναν ακόμα μεγαλύτερο χώρο, με τις εκθεσιακές σάλες να γίνονται τέσσερις από τρεις που ήταν έως πέρσι. Αύξηση έχουμε και στη χρονική διάρκεια της έκθεσης, καθώς οι ημέρες αυ-

ξάνονται από τρεις σε τέσσερις. Σύμφωνα με τους διοργανωτές, η προσθήκη μιας εργάσιμης ημέρας ανταποκρίνεται στην ανάγκη των εκθετών να έχουν περισσότερο χρόνο να αφιερώσουν στις επαφές τους με τους επαγγελματίες επισκέπτες, βοηθώντας έτσι και στην ενίσχυση των ξένων συμμετοχών. Επίσης, μετά από την επέκταση της έκθεσης σε νέους τομείς προϊόντων (σήτες, ρολά, στόρια κ.λπ.), κι άλλες ομάδες νέων προϊόντων θα πλαισιώσουν

να χρώματα που θα προτείνουν οι εταιρείες παραγωγής υφασμάτων, θα λανσάρουν και μια σειρά από νέα εργαλεία επικοινωνίας και προβολής των συλλογών τους, όπως επίσης και όλες τις νέες τεχνολογίες που χρησιμοποιούν στο ερευνητικό επίπεδο προκειμένου να επιτύχουν την παραγωγή προϊόντων υψηλής ποιότητας και απόδοσης. Πάντως, παράλληλα με τη διεξαγωγή της Tende & Tecnica 2007, θα λάβει χώρα η Sun, που είναι μια διεθνής έκθε-

τα ήδη υπάρχοντα εκθέματα, αναπτύσσοντας κατά συνέπεια την γκάμα των προϊόντων που θα παρουσιαστούν στα περίπτερα του εκθεσιακού κέντρου του Ρίμινι και καθιστώντας την έκθεση ακόμα πιο ελκυστική σε νέους εμπορικούς επισκέπτες και επαγγελματίες που δραστηριοποιούνται στην αγορά σκίασης. Τέλος, στην 4η T&T θα είναι μια ευκαιρία να παρουσιαστούν σε ένα ευρύ κοινό της αγοράς όλες οι νέες συλλογές υφασμάτων εξωτερικών εφαρμογών για την περίοδο 2007-2011. Μαζί με τις καινοτομίες στο στιλ και τα νέα μοντέρ-

ση προϊόντων εξωτερικού χώρου με έμφαση στο σχεδιασμό, τα έπιπλα και τα αξεσουάρ και η οποία θα γιορτάσει τα 25 χρόνια από την εκκίνησή της στον εκθεσιακό στίβο. Συνολικά, οι δύο εκθέσεις θα καταλάβουν εκθεσιακό χώρο που ανέρχεται σε 110.000 τετραγωνικά μέτρα, καλύπτοντας και τις δεκάξι εκθεσιακές σάλες του Rimini Expo Center. Είναι πολύ ενδιαφέρουσα αυτή η συνέργεια των δύο εκθέσεων που καλύπτουν δύο διαφορετικούς τομείς στην ευρεία αγορά των προϊόντων εξωτερικού χώρου.

www.sunandshadow.gr Πληροφορηθείτε όλα τα τελευταία νέα που αφορούν:

��

• Συστήματα εξωτερικής & εσωτερικής σκίασης • Μοτέρ συστημάτων κίνησης • Τεχνικά υφάσματα • Γυάλινες κατασκευές • Σταθερές επεκτάσεις • Συστήματα φυσικού φωτισμού • Εξοπλισμός υπαίθριων χώρων • Υγρό στοιχείο

��

[Ειδήσεις]

∆ιάλεξη για το ρόλο της Αρχιτεκτονικής Τοπίου στη σύγχρονη πόλη Μία από τις σημαντικότερες αρχιτέκτονες τοπίου με διεθνή φήμη, η καθηγήτρια Martha Schwartz, έδωσε διάλεξη στις 4 Μαΐου 2007, με θέμα το πρόσφατο έργο της. H ομιλία συνδιοργανώθηκε από τον Πανελλήνιο Σύλλογο Αρχιτεκτόνων Τοπίου (ΠΣΑΤ) και το Μουσείο Μπενάκη και σηματοδότησε την αρχή μιας σειράς διαλέξεων που

Ο χώρος της εκδήλωσης ήταν κατάμεστος από 400 και πλέον άτομα και “έλαμψε” με την παρουσία δεκάδων διακεκριμένων επιστημόνων και επαγγελματιών από το χώρο της αρχιτεκτονικής τοπίου και συναφών επαγγελμάτων αλλά και από το χώρο των τεχνών. Η Martha Schwartz έχει εξελίξει το πεδίο της αρχιτεκτονικής τοπίου, δημιουργώντας κατά τη διάρκεια της, γεμάτης ενέργεια και δημιουργία, καριέρας της κατασκευάσιμα τοπία, ως εκφράσεις διαιώνισης τοπιακών πραγματικοτήτων και καλλιτεχνικών δυνατοτήτων. Η διάλεξή της στην Αθήνα μας έδωσε την ευκαιρία να δούμε πως ο σχεδιασμός των Τοπίων γίνεται σωστά. Η διάλεξη χωρίστηκε σε δύο τμήματα. Στο πρώτο μέρος, η ομιλήτρια ανέλυσε το ρόλο του αρχιτέκτονα τοπίου. Η αισθητική και

θα διοργανωθούν από τον ΠΣΑΤ, σε μια προσπάθειά του να προωθήσει το επάγγελμα του αρχιτέκτονα τοπίου στην Ελλάδα και να ενημερώσει το κοινό και τους επαγγελματίες. Αντιπρόσωποι του ελληνικού τομέα της UIA και του ∆ημάρχου των Αθηνών τίμησαν με την παρουσία τους την εκδήλωση.

η πολιτισμική συνάφεια - κληρονομιά αποτελούν τις προϋποθέσεις για αειφόρο ανάπτυξη και θετική οικονομική αξία στα αστικά κέντρα. Η οπτική ποιότητα, αντίθετα από την περιβαλλοντική ποιότητα (ατμόσφαιρα, νερό, έδαφος), δεν μπορεί εύκολα να ποσοτικοποιηθεί ή να μειωθεί. Η αισθητική αξία του δομημένου περιβάλλοντος επηρεάζει τους κατοίκους των πόλεων. Το βασικό ερώτημα είναι “πόσο ανεκτό είναι να ζούμε και να δουλεύουμε σε υποβαθμισμένους χώρους;”. Αυτό που κάνει μια πόλη ελκυστική είναι η προσφορά της στους χρήστες, η φυσική ποιότητα της ζωής στους δρόμους, οι ελεύθεροι χώροι ανάμεσα στα κτίρια. Οι πόλεις προσπαθούν να δείχνουν καλύτερες, να αισθάνονται καλύτερα και να είναι ικανές να ζουν καλύτερα για να διατηρήσουν τον πληθυσμό τους και να προσελκύουν επισκέπτες, επειδή οι άνθρωποι είναι μια σοβαρή πηγή εσόδων. Πόλεις, όπως το Λονδίνο, προσπαθούν να διασφαλίσουν ότι η ζωή σε αυτές και στους δρόμους τους διατηρείται και αναδεικνύεται με το σχεδιασμό. Έτσι, κάθε έργο πρέπει να περιλαμβάνει στη σχεδιαστική ομάδα την ειδικότητα του αρχιτέκτονα τοπίου. Είναι, λοιπόν, προφανές πόσο σημαντική είναι η καλή και πολυδιάστατη εκπαίδευση. Ο σχεδιασμός του περιβάλλοντα χώρου είναι

σημαντικό εφόδιο, το οποίο πρέπει οι αρχιτέκτονες τοπίου να έχουν για τον 21ο αιώνα, καθώς μέρος της ποιότητα ζωής στις πόλεις θα εξαρτηθεί μελλοντικά από τις σχεδιαστικές αποφάσεις για το τοπίο. Ο αρχιτέκτονας τοπίου οφείλει να διαδραματίζει ουσιαστικό ρόλο σε κάθε έργο σχεδιασμού. Στο δεύτερο μέρος της διάλεξής της, η Martha Schwartz παρουσίασε σλάιτς από ένα μεγάλο μέρος της πρόσφατης δουλειάς της. Ανάμεσα σε άλλα, έδειξε έργα όπως η πλατεία Grand Canal Square στις αναπτύξεις Docklands στο ∆ουβλίνο, το χωριό Fryston στο Castleford στο ∆υτικό Yorkshire στην Αγγλία, το κέντρο για τα παιδιά στη ∆αμασκό στη Συρία, τα κεντρικά γραφεία Atria της τράπεζας Barclays στο Canary Wharf στα Docklands στο Λονδίνο, το Κέντρο Τεχνών και Αναψυχής Mesa στην Αριζόνα, οι πλατείες της πόλης του Coventry, καθώς και η πλατεία Exchange Square στη Μεγάλη Βρετανία. Συμπερασματικά ήταν ένα σπουδαίο γεγονός και πράγματι ένα σημείο αναφοράς στην παρουσίαση έργων υψηλών προδιαγραφών στο ελληνικό κοινό. Η διάλεξη της Martha Schwartz σήμανε την έναρξη μιας μορφωτικής διαδικασίας που ο Πανελλήνιος Σύλλογος Αρχιτεκτόνων Τοπίου σκοπεύει να παρουσιάσει από διεθνούς φήμης αρχιτέκτονες τοπίου.

Martha Schwartz, μια σημαντική φυσιογνωμία της διεθνούς αρχιτεκτονικής τοπίου H καθηγήτρια Martha Schwartz είναι μία από τις σημαντικότερες αρχιτέκτονες τοπίου, με διεθνή φήμη που έχει ξεπεράσει κατά πολύ τα όρια του γραφείου της στην Sherman Street στη Βοστόνη. Η Martha από το 1992, διδάσκει στο Πανεπιστήμιο Harvard στο Graduate School of Design, σε σεμινάρια και studios σε ένα ευρύ φάσμα θεμάτων, όπως η ανάπλαση της νέας πόλης του Harlow στην Αγγλία, μία εργασία στο συνεδριακό κέντρο του Μιλάνου, ένα Master Plan και πρόταση περιβαλλοντικού σχεδιασμού για την Ένωση Χαλκού στη Νέα Υόρκη και πιο σύγχρονα την Άνοιξη του 2006 με θέμα Virgin-ie Lea-Fairf, Το Πράσινο και το Χρυσό: Έρευνα στην Τοπιακή και Πολεοδομική Αναβάθμιση στο Derry της Βόρειας Ιρλανδίας. Τα τελευταία χρόνια, ως αρχιτέκτων τοπίου και καλλιτέχνις, η Martha επικεντρώθηκε σε έργα αστικού σχεδιασμού και στην εξερεύνηση νέων και πρωτοπόρων σχεδιαστικών εκφράσεων πειραματιζόμενη σχεδιαστικά, δημιουργώντας γόνιμες συνεργασίες με διάφορα συναφή επαγγέλματα, έχοντας πάντα συνεχή ενασχόληση με τα θέματα του πεδίου της γεωγραφίας και του ανθρώπου. Ο στόχος της Martha είναι να σχεδιάσει το-

πία που προάγουν την κοινωνική, περιβαλλοντική και οικονομική διάσταση της περιοχής και να τα ανατάξει ως τέχνη. Στην, επί σχεδόν 30 χρόνια καριέρα της έχουν απονεμηθεί διάφορα βραβεία και διακρίσεις όπως το Εθνικό βραβείο του Μουσείου Cooper-Hewitt το 2006 για το σύνολο της δουλειάς της στην αρχιτεκτονική τοπίου, το βραβείο του Ινστιτούτου Urban Land το 2006 για το Κέντρο Τεχνών και Αναψυχής Mesa στην Αριζόνα, η αναγόρευσή της ως επίτιμου μέλους το 2004 από το Αγγλικό Βασικιλό Ινστιτούτο Αρχιτεκτόνων και το βραβείο Γυναίκες στο σχεδιασμό για την τελειότητα από την Εταιρεία Αρχιτεκτόνων της Βοστόνης. Τα έργα της έχουν εκτεθεί πρόσφατα στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης στην έκθεση Groundswell το 2004 και μεγάλο τμήμα αυτής της δουλειάς περιέχεται σε δύο βιβλία: The Vanguard Landscapes and Gardens of Martha Schwartz δημοσιευμένο από τον εκδοτικό οίκο Thames and Hudson το 2004 και Martha Schwartz: Transfiguration of the Commonplace δημοσιευμένο από τον εκδοτικό οίκο Spacemaker Press το 1997. Στην καριέρα της ως καθηγήτρια, η Martha Schwartz έχει πει: “Η οπτική ποιότητα των το-

πίων μας, δηλαδή το κατασκευασμένο περιβάλλον, είναι το πιο σημαντικό σχεδιαστικό θέμα του 21ου αιώνα. Οι σχεδιαστές πρέπει να ξεπεράσουν τα στενά επαγγελματικά τους όρια και να σκεφτούν όχι ως αρχιτέκτoνες τοπίου, ή αρχιτέκτονες ή καλλιτέχνες, αλλά ως συνδυασμός και των τριών. Επιπλέον είναι απαραίτητη η συμμετοχή του κοινού, των χρηστών στην πορεία του σχεδιασμού. Πρέπει να αφουγκραστούμε το τοπίο ως μια διαδικασία σχεδιασμού και το ότι είναι το κατάλληλο μέρος για την έκφραση της προσωπικής αισθητικής και ιδεών”. Η Martha έχει αποδεχθεί σπουδαίες προκλήσεις στην καριέρα της, προκλήσεις που λίγοι αρχιτέκτονες τοπίου έχουν την ευκαιρία να τους δοθούν, και έχει ανταποκριθεί με προθυμία να αντιμετωπίσει τα μεγάλα θέματα του μοντέρνου σχεδιασμού που αιωρούνται μεταξύ του που παγκόσμιου και του ειδικού, του οραματιστικού και του πραγματιστικού, του παρελθοντικού και του σημερινού. Έχει ασχοληθεί με τοπία που έχουν φθαρεί από την αμέλεια και έχει εργασθεί αποφασιστικά για να βοηθήσει κοινωνίες και πόλεις να αναζωογονηθούν και τις έχει επανασχεδιάσει σε πιο αειφόρα βάση πάνω σε αρχές του κοινωνικώς ορθού.

2007

[Ειδήσεις]

Ημερίδα ∆ικτύου Μεσόγειος SOS Τοπική αυτοδιοίκηση, κοινωνικοί εταίροι και ΑΠΕ

Το ∆ίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS διοργάνωσε πριν λίγους μήνες στην Αθήνα, στην αίθουσα εκδηλώσεων της Κεντρικής Ένωσης ∆ήμων και Κοινοτήτων Ελλάδας, την ημερίδα διαλόγου με θέμα “Κλιματική αλλαγή & πολιτική για την εξοικονόμηση και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας: ο ρόλος της αυτοδιοίκησης και των κοινωνικών εταίρων”. Παρότι η αλλαγή του κλίματος είναι ένα από τα κρισιμότερα περιβαλλοντικά, κοινωνικά και οικονομικά ζητήματα παγκοσμίως, και παρά το γεγονός ότι η Ελλάδα είναι προικισμένη με άφθονο ήλιο και δυνατούς ανέμους για την αξιοποίηση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, υστερεί σημαντικά συγκριτικά με τους ευρωπαϊκούς εταίρους της στην ανάπτυξη και εφαρμογή λύσεων για “πράσινη” ενέργεια. Παράλληλα, εκτιμάται ότι κυριαρχούν ακόμα αντιλήψεις και πραγματικότητες που στέκονται εμπόδια στην ενεργειακή αποδοτικότητα, ενώ ο διάλογος μεταξύ των κοινωνικών εταίρων είναι πολύ περιορισμένος και τα όποια υπαρκτά “καλά παραδείγματα” δεν έχουν δημιουργήσει μια ορατή δυναμική στην ελληνική κοινωνία. Έτσι, συνολική πρόθεση της ημερίδας ήταν να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στην αναγκαιότητα συνεργασίας μεταξύ της τοπικής αυτοδιοίκησης, των επιχειρήσεων και των κοινωνικών φορέων για την εξεύρεση και προώθηση λύσεων βιώσιμης ανάπτυξης σε τοπικό επίπεδο. Σύμφωνα και με τις προθέσεις της διοργάνωσης, οι διακεκριμένοι προσκεκλημένοι ομιλητές και ομιλήτριες της ημερίδας ανέδειξαν τη σημερινή κατάσταση αναφορικά με την εφαρμογή της ευρωπαϊκής και εθνικής νομοθεσίας, εντόπισαν τις υπαρκτές ευκαιρίες και εμπόδια, αλλά και διατύπωσαν προτάσεις για τον επαναπροσανατολισμό της ενεργειακής πολιτικής προς “πράσινες” κατευθύνσεις.

Ευκαιρίες και εμπόδια για τις ΑΠΕ Το πρώτο “στρογγυλό τραπέζι” της ημερίδας είχε θέμα “Η προώθηση της παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές στην Ελλάδα σήμερα: ευκαιρίες και εμπόδια - τοπικές κοινωνίες”. Στις εισηγήσεις τους, οι προσκεκλημένοι ομιλητές ανέδειξαν την ελλιπή ανάπτυξη των ΑΠΕ στη χώρα μας σήμερα: αναφέρθηκε πως μόλις το 11% των επενδύσεων παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ στο σύνολο των επενδύσεων που έχει αδειοδοτήσει η ΡΑΕ, σήμερα λειτουργεί. Ειδικότερα, έχουν δοθεί άδειες παραγωγής ενέργειας συνολικού ύψους 6.800MW,

από τα οποία τα 6.150MW αφορούν αιολικά, τα 520MW μικρά υδροηλεκτρικά και τα 100MW βιομάζα. Σήμερα ωστόσο παράγουμε ενέργεια από ΑΠΕ ύψους μόλις 745MW και συγκεκριμένα 635MW από αιολικά, 83MW από μικρά υδροηλεκτρικά και 24MW από βιομάζα. Υπενθυμίζεται ότι η χώρα μας οφείλει έως το 2010 να καλύπτει το 20,1% της ηλεκτροπαραγωγής από ΑΠΕ - δηλαδή απαιτούνται συνολικά περίπου 3.000MW. Πολλοί από τους ομιλητές υπογράμμισαν πως βασική συνιστώσα του προβλήματος είναι η έλλειψη χωροταξικού σχεδιασμού, δεδομένου ότι για τη χωροθέτηση έργων απαιτείται προηγούμενη πρόβλεψη από το ειδικό χωροταξικό για τις ΑΠΕ το οποίο βρίσκεται υπό εκπόνηση στο ΥΠΕΧΩ∆Ε. Αντικείμενο ζωηρού διαλόγου έγιναν επίσης οι συχνά έντονες αντιδράσεις αλλά και το έλλειμμα πληροφόρησης των τοπικών κοινωνιών σχετικά με την εγκατάσταση μονάδων παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ. Επισημάνθηκε ότι η ενημέρωση των πολιτών πρέπει να προηγείται και να συνοδεύει τις προτάσεις και έργα για την ανάπτυξη ΑΠΕ, πράγμα που σήμερα δεν συμβαίνει, παρά το γεγονός ότι υπάρχουν αντίστοιχα χρηματοδοτικά μέσα για την ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση των πολιτών που, αν είχαν αξιοποιηθεί, θα είχαν πιθανά αποτρέψει τις αντιδράσεις και το σημερινό “μπλοκάρισμα” των σχετικών επενδύσεων που προκαλούνται από μικροσυμφέροντα. Οι εκπρόσωποι της τοπικής αυτοδιοίκησης, αλλά και εκπρόσωποι οικολογικών φορέων από το Αιγαίο, επισήμαναν στις παρεμβάσεις τους ότι υπάρχει απίστευτο έλλειμμα ενημέρωσης των τοπικών κοινωνιών σχετικά με τους σχεδιασμούς της κεντρικής διοίκησης, πράγμα

που εντείνει τις αντιδράσεις. Υποστήριξαν επίσης ότι, παρά την καταρχήν υποστήριξη όλων στις ΑΠΕ, πρέπει να λαμβάνονται υπόψη παράγοντες όπως η φέρουσα ικανότητα των τόπων υποδοχής των επενδύσεων, η κλίμακα και η αισθητική του -νησιωτικού, ιδιαίτερα- τοπίου, η αλληλεπίδραση των ανεμογεννητριών και των δικτύων μεταφοράς ενέργειας με τις προστατευόμενες περιοχές και γενικότερα με το φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον των νησιών, αλλά και με τις ανάγκες της τουριστικής ανάπτυξης.

Κτίρια και εξοικονόμηση ενέργειας Το δεύτερο “στρογγυλό τραπέζι” είχε ως θέμα “Εξοικονόμηση και ενεργειακή απόδοση στον κτιριακό τομέα: ανεκμετάλλευτες δυνατότητες και καινοτόμες εφαρμογές”. Στις ενδιαφέρουσες ομιλίες των εισηγητών, υπογραμμίστηκε η αναγκαιότητα της άμεσης προώθησης της εξοικονόμησης ενέργειας στον κτιριακό τομέα για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Σε αυτή την κατεύθυνση κινείται και η κοινοτική οδηγία για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων, της οποίας η εφαρμογή καθυστερεί αδικαιολόγητα στην Ελλάδα, παρά την σοβαρή προυπάρχουσα εμπειρία και τεχνογνωσία, τόσο της διοίκησης, όσο και του τεχνικού κόσμου της χώρας. Η εφαρμογή της Κοινοτικής Οδηγίας θα πρέπει να επηρεάσει σημαντικά την αγορά ακινήτων και να δημιουργήσει την αναγκαιότητα επενδύσεων, αλλά και νέα χρηματοδοτοτικά εργαλεία και κίνητρα. Εξάλλου, είναι τεκμηριωμένο ότι ακόμα και για τα παλαιά κτίρια η επένδυση για εξοικονόμηση ενέργειας είναι συμφέρουσα και αποσβένεται γρήγορα σε σχέση με το οικονομικό κόστος της ενέργειας που σπαταλιέται.

[Σκίαση]

∆ημήτρης Σταμούλης ∆ημοσιογράφος email:editor@kormos.gr

Μελέτη για τη σχέση συστημάτων σκίασης και εξοικονόμησης ενέργειας Τα διάφορα συστήματα σκίασης και ηλιοπροστασίας αποτελούν διεθνώς μια διαρκώς ανερχόμενη εφαρμογή στον κτιριακό τομέα, και ειδικά στα κτίρια που καλύπτουν οικιστικές ανάγκες. Προσφέρουν στιλ, σκιάζουν και στεγάΜια νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε τον περασμένο Φεβρουάριο από το πανεπιστήμιο της Μινεσότα των Ηνωμένων Πολιτειών κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η εγκατάσταση συστημάτων σκίασης και τεντών στα κτίρια μπορεί να παράσχει σημαντική εξοικονόμηση στις δαπάνες ψύξης (κλιματισμού), κατά τις ώρες αιχμής της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας, επιτυγχάνοντας μείωση των ηλιακών κερδών διαμέσου των κτιριακών ανοιγμάτων (πόρτες και παράθυρα). Η μελέτη, έχει ως τίτλο της “Συστήματα σκίασης σε κτίρια κατοικίας: Η επίδραση στη χρήση ενέργειας και στην ώρα αιχμής της ενεργειακής ζήτησης” (Awnings in Residential Buildings: The Impact on Energy Use and Peak Demand) και διενεργήθηκε από το Kέντρο Eρευνών για τα Bιώσιμα Kτίρια του πανεπιστήμιου της Μινεσότα. Η ένωση επαγγελματιών κατασκευαστών συστημάτων σκίασης (PAMA) χρηματοδότησε τη μελέτη προκειμένου να προσδιορίσει κατά πόσο τα κτίρια - κατοικίες είναι βιώσιμα μέσω μείωσης της καταναλισκόμενης ενέργειας και της χρήσης κλιματιστικών μηχανημάτων στο σπίτι. Οι περισσότερες κατοικημένες γειτονιές στις πόλεις των ΗΠΑ δεν διαθέτουν τέντες και συστήματα σκίασης, σε αντίθεση με την Ευρώπη, όπου χρησιμοποιούνται σε σημαντικό βαθμό με στόχο τη σημαντική εξοικονόμηση ενέργειας λόγω της χρήσης κλιματισμού τους

ζουν χώρους, προπάντων όμως, εξοικονομούν ενέργεια στα κτίρια και αυτό σημαίνει μείωση του λειτουργικού κόστους και εξοικονόμηση χρημάτων αλλά και μέριμνα για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος.

μήνες του καλοκαιριού - και όχι μόνο πλέον. Η μελέτη διερεύνησε την εξοικονόμηση ενέργειας ξεχωριστά στα διάφορα διαμερίσματα και τη μείωση της ενεργειακής χρήσης κατά τη διάρκεια των περιόδων αιχμής της ενεργειακής ζήτησης. Στην πρώτη φάση της μελέτης, μετρήθηκαν τα αποτελέσματα στην ενεργειακή συμπεριφορά των κτιρίων από τη χρήση συστημάτων σκίασης, σε επτά αμερικανικές πόλεις με διαφορετικά κλίματα: Μινεάπολη, Βοστόνη, Σιάτλ, Αλμπουκέρκη, Φίνιξ, Σεντ Λιούις και Σακραμέντο. Η μελέτη αποκάλυψε ότι σε όλες τις πόλεις και για όλους τους προσανατολισμούς παραθύρων που δοκιμάστηκαν (βλ. σχετικούς πίνακες), καταγράφηκε μια σημαντική εξοικονόμηση ενέργειας για κλιματισμό, καθώς και μια σημαντική μείωση της ενεργειακής ζήτησης κατά τις ώρες αιχμής της κατανάλωσης, ως αποτέλεσμα της χρησιμοποίησης συστημάτων σκίασης και τεντών στα δομικά ανοίγματα των κτιρίων (παράθυρα κ.λπ.). Η κλίμακα της εξοικονόμησης ενέργειας ποικίλλει, ανάλογα με τον αριθμό των παραθύρων, τους τύπους των υαλοπετασμάτων που τα καλύπτει και βέβαια, τον γεωγραφικό προσανατολισμό τους. Η δεύτερη φάση της έρευνας αναμένεται και προβλέπεται να έχει ολοκληρωθεί εντός της αρχής του καλοκαιριού και να περιλάβει κι άλλες πόλεις. Ειδικότερα, η μελέτη διαπίστωσε ότι στο Φίνιξ της Αριζόνα,

που χαρακτηρίζεται από θερμό κλίμα, η τοποθέτηση τεντών και άλλων σκιάστρων στα παράθυρα μπορεί να μειώσει την κατανάλωση ενέργειας για δροσισμό περίπου κατά 26% σε σχέση με ένα σπίτι που τα παράθυρά του είναι εντελώς ασκίαστα. Στο Σεντ Λιούις του Μισούρι, που διακρίνεται για το μικτό κλίμα του, τα συστήματα σκίασης μπορούν να μειώσουν την ενέργεια για ψύξη τουλάχιστον κατά 23%. Ομοίως, στη Βοστόνη της Μασαχουσέτης, που είναι ένα κρύο κλίμα, η χρήση τεντών και σκιάστρων μπορεί να μειώσει την ανάγκη για ενέργεια ψύξης τουλάχιστον κατά 33%. “Ανάλογα με την περιοχή στην οποία βρίσκεται ένα σπίτι, η τοποθέτηση συστημάτων σκίασης μπορεί να εξοικονομήσει για τους ενοίκους του περισσότερο από 100 δολάρια ετησίως, αλλά η εξοικονόμηση ενέργειας σε τέτοιο βαθμό είναι πολύτιμη, πιο πολύ και από τη μείωση του λειτουργικού κόστους του σπιτιού για τον κάτοχό του”, υπογραμμίζει η Michelle Sahlin, διευθύντρια της PAMA. Και εξηγεί: “Όταν πολλοί ιδιοκτήτες σπιτιών καταφέρουν να περιορίσουν τις ενεργειακές απαιτήσεις τους, υπάρχει λιγότερη ζήτηση για ενέργεια κατά τη διάρκεια των ωρών αιχμής της κατανάλωσης, με αποτέλεσμα μια συνολικότερη ενεργειακή εξοικονόμηση στις επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας και τους καταναλωτές ευρύτερα από τη μειωμένη ανάγκη για παραγωγή και διάθεση ενέργειας”.

Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν ένα εξειδικευμένο υπολογιστικό πρόγραμμα για να μελετήσουν τις μεταβλητές σε συνάρτηση με μια τυποποιημένη σκίαση των ανοιγμάτων του κτιρίου. Οι μεταβλητές περιλάμβαναν τη γεωγραφική θέση, τον προσανατολισμό των παραθύρων, τη χρήση τους κατά τους μήνες του χειμώνα και του καλοκαιριού, και το είδος των παραθύρων.

Τα πλεονεκτήματα των συστημάτων σκίασης Τα συστήματα σκίασης χαρακτηρίζονται από σημαντικά πλεονεκτήματα που μπορούν να συμβάλλουν στο να καταστούν περισσότερο βιώσιμα τα κτίρια για τους ανθρώπους. Καταρχάς, έχουν ως αποτέλεσμα την εξοικονόμηση ενέργειας για κλιματισμό των κτιρίων μέσω της μείωσης του άμεσου ηλιακού κέρδους διαμέσου των παραθύρων. Αυτό μειώνει άμεσα τις επιπτώσεις της παγκόσμιας αύξησης της θερμοκρασίας λόγω του φαινομένου

τέλεσμα της μείωσης της ενεργειακής ζήτησης κατά τις ώρες αιχμής είναι η γενικότερη εξοικονόμηση ενέργειας στις επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας. Ο πίνακας 1 παρουσιάζει την ποσοστιαία εξοικονόμηση ηλεκτρικής ενέργειας κατά τις ώρες αιχμής της ζήτησης, λόγω της χρήσης συστημάτων σκίασης σε επτά πόλεις των ΗΠΑ που έχουν διαφορετικά κλίματα. Για κάθε πόλη, τα αποτελέσματα που παρουσιάζονται προκύπτουν από ένα τυπικό σπίτι με παράθυρα που διατάσσονται εξίσου και προς τους τέσσερις προσανατολισμούς, καθώς επίσης και ένα σπίτι με κυρίως προσανατολισμό στην ανατολή, το νότο και τη δύση. Ο βόρειος προσανατολισμός δεν παρουσιάζεται δεδομένου ότι οι επιπτώσεις των εφαρμογών εξωτερικής σκίασης είναι μικρές. Σε κάθε περίπτωση, καταγράφεται μια σημαντική ποσοστιαία εξοικονόμηση στις δαπάνες ψύξης ως αποτέλεσμα της χρησιμοποίησης των συστημάτων σκίασης. Ομοίως, υπάρχει σημαντική ποσοστι-

Υπάρχουν τρεις τύποι παραθύρων και τρεις διαφορετικές περιπτώσεις σκίασης αυτών. Οι τύποι παραθύρων είναι οι εξής: απλοί διπλοί υαλοπίνακες, υψηλού ηλιακού κέρδους χαμηλής Ε- επίστρωσης και χαμηλού ηλιακού κέρδους χαμηλής Ε- επίστρωσης. Οι τρεις διαφορετικές περιπτώσεις σκίασης περιλαμβάνουν: καθόλου σκίαση, συστήματα σκίασης που αναπτύχθηκαν καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου και συστήματα σκίασης που αναπτύχθηκαν μόνο κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Το δι-

Πίνακας 1. Συνοπτικά η επίδραση της χρήσης συστημάτων σκίασης σε εφτά πόλεις των ΗΠΑ Πόλη

Ισόρροπος προσανατολισμός

Ανατολικός προσανατολισμός

Νότιος προσανατολισμός

∆υτικός προσανατολισμός

Ενέργεια ψύξης Μέγιστο ψύξης Ενέργεια ψύξης Μέγιστο ψύξης Ενέργεια ψύξης Μέγιστο ψύξης Ενέργεια ψύξης Μέγιστο ψύξης % εξοικονόμηση % εξοικονόμηση % εξοικονόμηση % εξοικονόμηση % εξοικονόμηση % εξοικονόμηση % εξοικονόμηση % εξοικονόμηση Μινεάπολη

25-26%

9-10%

29-31%

22-23%

28-34%

5-22%

26-27%

25-32%

Βοστόνη

23-24%

17-22%

30-32%

28-37%

24-33%

22-36%

28-30%

33-40%

Σιάτλ

60-70%

35-39%

51-69%

23%

71-80%

44-53%

69-72%

43-49%

Αλμπουκέρκη

28-31%

11-17%

34-39%

12-27%

28-33%

9-19%

34-39%

35-43%

Φίνιξ

14-21%

9-13%

15-22%

4-6%

15-22%

3-11%

18-26%

20-31%

Σεντ Λούις

14-17%

11-16%

18-21%

13-23%

8-18%

17-30%

18-23%

20-33%

Σακραμέντο

37-39%

15-21%

36-39%

9-13%

40-45%

10-26%

43-48%

30-39%

του θερμοκηπίου και των αυξημένων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίων. Ένα δεύτερο όφελος είναι ότι η ενεργειακή ζήτηση κατά τις ώρες αιχμής μειώνεται επίσης με τη χρήση τεντών και συστημάτων σκίασης, με δυνητικό αποτέλεσμα τη μείωση του κόστους για αγορά και συντήρηση αντίστοιχου μηχανολογικού εξοπλισμού. Η μειωμένη ζήτηση ενέργειας κατά τις ώρες αιχμής μπορεί επίσης να οδηγήσει στη μείωση του ενεργειακού κόστους στο μέλλον εάν οι οικιακοί καταναλωτές χρεώνονται με υψηλότερα τιμολόγια κατά τη διάρκεια των ωρών αιχμής. Ένα άλλο απο-

αία εξοικονόμηση στις ώρες μεγάλης ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας σε όλες τις πόλεις. Ενώ η ποσοστιαία εξοικονόμηση παρέχει μια γενική ένδειξη των θετικών αποτελεσμάτων που προκύπτουν από τη χρήση συστημάτων σκίασης, το μέγεθος της πραγματικής εξοικονόμησης πρέπει να εξεταστεί λεπτομερέστερα. Οι πίνακες 2, 3 και 4 παρουσιάζουν την επίδραση των συστημάτων σκίασης σε τρεις πόλεις που διακρίνονται για το διαφορετικό κλίμα τους: ένα κυρίως κρύο κλίμα (Βοστόνη), ένα κλίμα θερμό το καλοκαίρι και ψυχρό το χειμώνα (Σεντ Λιούις) και ένα κυρίως ζεστό κλίμα (Φίνιξ).

άγραμμα ετήσιας ενεργειακής απόδοσης που εκπονήθηκε βάσει της παρούσας μελέτης σχεδιάστηκε χρησιμοποιώντας RESFEN για ένα τυπικό, νεόδμητο κτίριο 180 τετραγωνικών μέτρων με συνολική επιφάνεια ανοιγμάτων (παράθυρα) 27 τετραγωνικών μέτρων. Στην πρώτη περίπτωση, τα παράθυρα κατανέμονται εξίσου και στις τέσσερις πλευρές του σπιτιού. Όπου τα παράθυρα είναι κυρίως σε μια πλευρά, η κατανομή περιλαμβάνει 21 περίπου τετραγωνικά μέτρα σε εκείνη την πλευρά και 6 τετραγωνικά μέτρα στις άλλες πλευρές. Ο παράγοντας U και το SHGC αφορούν τη συνο-

2007

[Σκίαση]

λική επιφάνεια των παραθύρων συμπεριλαμβανομένων των πλαισίων τους. Το RESFEN είναι ένα υπολογιστικό πρόγραμμα για υπολογισμό της ετήσιας ενέργειας που απαιτείται για ψύξη και θέρμανση και των δαπανών, που οφείλονται στην επιλογή παραθύρων. Είναι διαθέσιμο από το ερευνητικό εργαστήριο Lawrence Βerkeley National Laboratory (windows.lbl.gov/software/resfen)

και με το κατά πόσο αυτά τα συστήματα σκίασης είναι σε ισχύ, 12 μήνες ετησίως ή μόνο το καλοκαίρι. Για ένα σπίτι με παράθυρα που κατανέμονται εξίσου στους τέσσερις προσανατολισμούς, ο πίνακας 2 παρουσιάζει την ετήσια κατανάλωση ενέργειας για θέρμανση και ψύξη, καθώς επίσης και τη μέγιστη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας για κάθε συνδυασμό κατανομής των υαλοπινάκων και των συστημάτων σκίασης. Ο πίνακας παρουσιάζει επίσης την επίδραση στο συνολικό κόστος για θέρμανση και ψύξη. Σε κάθε περίπτωση, ο πίνακας παρουσιάζει την ποσοστιαία εξοικονόμηση ενέργειας σε σύγκριση με την περίπτωση της απουσίας συστημάτων σκίασης. Όπως φαίνεται στον πίνακα 2, τα συστήματα σκίασης και οι τέντες μειώνουν την κατα-

Επίδραση στα ψυχρά κλίματα

Στη δεύτερη περίπτωση (Πίνακας 2) έχουμε επίδραση των συστημάτων σκίασης σε ένα τυπικό οίκημα στη Βοστόνη της Μασαχουσέτης, όπου χαρακτηρίζεται από σχετικά ψυχρό κλίμα. Η επίδραση αυτή ποικίλλει ανάλογα με τον τύπο των υαλοπινάκων που επιλέχθηκαν

νάλωση ενέργειας για ψύξη κατά 23-24% σε σχέση με την περίπτωση που απουσιάζει εντελώς η σκίαση του κτιρίου. Ωστόσο, επειδή τα συστήματα σκίασης μπλοκάρουν το παθητικό ηλιακό κέρδος το χειμώνα, η ενέργεια που καταναλώνεται για θέρμανση αυξάνεται κατά 6 έως 9%, εάν τα συστήματα και οι διατάξεις σκίασης είναι σταθερές εγκαταστάσεις, δηλαδή σκιάζουν το χώρο επί 12 μήνες το χρόνο. Με το “μάζεμα” των τεντών το χειμώνα και με το άνοιγμά τους το καλοκαίρι, η ελάχιστη συνολική χρήση ενέργειας μπορεί να επιτευχθεί. Το συνολικό κόστος για θέρμανση και ψύξη στη Βοστόνη είναι περίπου ισοδύναμο, όταν τα συστήματα σκίασης χρησιμοποιούνται μόνο το καλοκαίρι, αλλά το συνολικό κόστος αυξάνεται εάν παραμένουν η σκίαση

Πίνακας 2. Επίδραση σκίασης σε οικία - Βοστόνη, Μασαχουσέτη Ψύξη Ενέργεια Εξοικονόμηση (kWh) ενέργειας %

Θέρμανση

Κόστος $

Εξοικονόμηση κόστους $

Εξοικονόμηση ενέργειας %

Τέντα

∆εν υπάρχει

855

12 μήνες

651

24%

$76

$24

74,4

-9%

$1,319

-5%

2,1

22%

Καλοκαίρι

651

24%

$76

$24

70,3

-3%

$1,253

2,1

22%

∆εν υπάρχει

822

12 μήνες

631

23%

$74

$22

69,0

-9%

$1,228

-5%

2,0

22%

Καλοκαίρι

631

23%

$74

$22

65,1

-3%

$1,166

2,0

22%

∆εν υπάρχει

449

Εξοικονόμηση %

12 μήνες

343

24%

$40

$12

74,3

-6%

$1,264

-4%

1,6

17%

Καλοκαίρι

343

24%

$40

$12

72,1

-2%

$1,228

-1%

1,6

17%

2,5

$1,220

70,4

(kW) 2,7

$1,170

63,3

$53

Εξοικονόμηση κόστους $

$1,254

68,1

$96

Κόστος $

Μέγιστο ψύξης

Παράθυρο

$100

Ενέργεια (MBTU)

Θέρμανση - Ψύξη

1,9

Πίνακας 3. Επίδραση σκίασης σε οικία - Σεντ Λούις, Μισούρι Ψύξη Ενέργεια Εξοικονόμηση (kWh) ενέργειας %

Κόστος $

Θέρμανση Εξοικονόμηση κόστους $

Εξοικονόμηση ενέργειας %

Τέντα

∆εν υπάρχει

2366

12 μήνες

1970

17%

$231

$46

60,0

-9%

$950

-2%

3,3

16%

Καλοκαίρι

1970

17%

$231

$46

55,9

-2%

$899

3,3

16%

∆εν υπάρχει

2283

12 μήνες

1918

16%

$224

$43

55,4

-9%

$888

-2%

3,1

15%

Καλοκαίρι

1918

16%

$224

$43

51,6

-2%

$840

3,1

15%

∆εν υπάρχει

1571

Εξοικονόμηση %

12 μήνες

1358

14%

$159

$25

59,8

-6%

$885

-3%

2,7

11%

Καλοκαίρι

1358

14%

$159

$25

57,5

-2%

$856

2,7

11%

3,7

$863

56,3

(kW) 3,9

$867

50,8

$184

Εξοικονόμηση κόστους $

$927

54,8

$267

Κόστος $

Μέγιστο ψύξης

Παράθυρο

$277

Ενέργεια (MBTU)

Θέρμανση - Ψύξη

3,0

[Σκίαση]

των ανοιγμάτων των κτιρίων παραμένει 12 μήνες το χρόνο. Ο πίνακας 2 δείχνει επίσης ότι τα συστήματα σκίασης μειώνουν τη ζήτηση για ηλεκτρική ενέργεια κατά τις ώρες αιχμής κατά 17-22% στη Βοστόνη. Αυτό μπορεί να συνεισφέρει καθοριστικά στην προσπάθεια μείωσης του μηχανικά υποστηριζόμενου δροσισμού των εσωτερικών χώρων των κτιρίων με τη χρήση κλιματιστικών μέσων.

του κτιρίου διαρκεί καθ’ όλη το χρόνο, το κόστος αυτό αυξάνεται. Επίσης, ο πίνακας 3 δείχνει ότι στην ίδια περιοχή τα συστήματα σκίασης μπορούν να μειώσουν κατά 11-16% τη ζήτηση ενέργειας κατά τις ώρες αιχμής, βοηθώντας έτσι στη μείωση των δαπανών από τη μειωμένη λειτουργία των ηλεκτρικών κλιματιστικών συσκευών.

Επίδραση στα θερμά κλίματα Στον πίνακα 4 παρουσιάζεται η επίδραση που έχουν τα συστήματα σκίασης σε ένα τυπικό σπίτι στο Φίνιξ της Αριζόνα, με διαφορετικούς προσανατολισμούς των ανοιγμάτων του κτιρίου. Οι προσανατολισμοί και οι τύποι παραθύρων, καθώς και η θέση των συστημάτων σκίασης που χρησιμοποιήθηκαν στη Βοστό-

Επίδραση στα μικτά κλίματα

Στον πίνακα 3 παρουσιάζεται η επίδραση των συστημάτων σκίασης σε ένα τυπικό σπίτι στο Σεντ Λιούις του Μισούρι, όπου το κλίμα συνδυάζει τη ζέστη τους θερινούς μήνες με το κρύο, τους χειμερινούς μήνες. Οι προσανα-

ξης μειώνεται κατά 13-18% στο Φίνιξ όταν οι τέντες χρησιμοποιούνται μόνο το καλοκαίρι. Ο πίνακας 4 δείχνει, επίσης, ότι τα συστήματα σκίασης μειώνουν τη ζήτηση για ηλεκτρική ενέργεια τις ώρες αιχμής κατά 9-13% στο Φοίνιξ, συμβάλλοντας ενδεχομένως στη δυνατότητα μείωσης της ανάγκης για χρήση κλιματιστικών συσκευών. Στη σύγκριση των πινάκων 2, 3 και 4, είναι σαφές ότι οι επιδράσεις των διαφόρων συστημάτων σκίασης είναι διαφορετικές και εξαρτώνται από τον τόπο στον οποίο αναφερόμαστε και από το κατά πόσο τα συστήματα σκίασης σκιάζουν τα διάφορα ανοίγματα των κτιρίων καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου ή μόνο κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Μια πολύ σημαντική παράμετρος στην αξιολόγηση των ωφελειών από τη χρή-

Πίνακας 3. Επίδραση συστημάτων σκίασης - Φίνιξ, Αριζόνα Ψύξη Ενέργεια Εξοικονόμηση (kWh) ενέργειας %

Κόστος $

Θέρμανση Εξοικονόμηση κόστους $

Τέντα

∆εν υπάρχει

7438

12 μήνες

5905

21%

$691

$179

7,6

-39%

$829

16%

4,9

13%

Καλοκαίρι

6011

19%

$703

$167

5,5

-1%

$816

18%

4,9

13%

∆εν υπάρχει

7171

Εξοικονόμηση κόστους $

12 μήνες

5739

20%

$671

$167

6,6

-39%

$796

16%

4,7

12%

Καλοκαίρι

5838

19%

$683

$156

4,8

$785

17%

4,7

12%

∆εν υπάρχει

5708

12 μήνες

4837

15%

$566

$102

8,1

-28%

$704

11%

4,2

Καλοκαίρι

4884

14%

$571

$96

6,5

-2%

$689

13%

4,2

νη και το Σεντ Λιούις, εφαρμόστηκαν και στην περίπτωση του Φίνιξ. Στο Φίνιξ, τα συστήματα σκίασης μειώνουν την ενέργεια που δαπανάται για κλιματισμό κατά 14-21% σε σχέση με την περίπτωση που δεν υπάρχει καθόλου σκίαση. Εντούτοις, επειδή η σκίαση εμποδίζει το παθητικό ηλιακό κέρδος το χειμώνα, η ενέργεια που δαπανάται για θέρμανση των εσωτερικών χώρων του κτιρίου αυξάνεται κατά 28-39%, στην περίπτωση που οι τέντες παραμένουν ανοιχτές καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, επί 12 μήνες. Φυσικά, η σχετική σημασία της θερμής έναντι της ψυχρής εποχής ποικίλλει ανάλογα με το κλίμα. Σε θερμά κατά βάση κλίματα, όπως για παράδειγμα στο Φίνιξ, η επίδραση των συστημάτων σκίασης στη μείωση του παθητικού ηλιακού κέρδους δεν παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Το συνολικό κόστος για ανάγκες θέρμανσης και ψύ-

Εξοικονόμηση %

5,3

$769

6,3

(kW) 5,6

$950

4,8

$668

Κόστος $ $992

5,4

$839

τολισμοί και οι τύποι παραθύρων, καθώς και η θέση των συστημάτων σκίασης που χρησιμοποιήθηκαν για τη Βοστόνη στον πίνακα 2, εφαρμόστηκαν και στην περίπτωση του Σεντ Λιούις. Τα συστήματα σκίασης μειώνουν την ενέργεια που δαπανάται για κλιματισμό, κατά 14-17% σε σχέση με την περίπτωση που δεν υπάρχει καθόλου σκίαση. Εντούτοις, επειδή τα συστήματα σκίασης εμποδίζουν το παθητικό ηλιακό κέρδος το χειμώνα, η ενέργεια που δαπανάται για θέρμανση παρουσιάζει μια αύξηση κατά 6-9%, εφόσον ο σκιασμός του κτιρίου υφίσταται καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Κρατώντας τις τέντες μαζεμένες κατά το χειμώνα και ανοικτές κατά το καλοκαίρι, το συνολικό κόστος για θέρμανση και ψύξη των εσωτερικών χώρων μειώνεται κατά 1-3% στο Σεντ Λιούις, ενώ στην περίπτωση που η σκίαση

Εξοικονόμηση ενέργειας %

Μέγιστο ψύξης

Παράθυρο

$870

Ενέργεια (MBTU)

Θέρμανση - Ψύξη

4,6

ση συστημάτων σκίασης είναι ο προσανατολισμός των παραθύρων. Ένα σπίτι, σε οποιοδήποτε κλίμα, που τα παράθυρά του έχουν προσανατολισμό στην ανατολή, το νότο, και τη δύση, θα καταναλώσει περισσότερη ενέργεια για ψύξη, καθώς και ενεργειακή ζήτηση τις ώρες αιχμής, σε σύγκριση με ένα άλλο σπίτι που έχει ισοδύναμη κατανομή των παραθύρων του προς όλους τους προσανατολισμούς. Γενικά, αυτό σημαίνει ότι η ενέργεια και η μείωση του κόστους από τη χρησιμοποίηση συστημάτων σκίασης είναι μεγαλύτερη σε κτίρια με προσανατολισμό κυρίως προς την ανατολή, το νότο, και τη δύση, σε σύγκριση με τα κτίρια που διαθέτουν αντίστοιχο αριθμό παραθύρων σε όλες τους τις πλευρές. Website: http://www.ifai.com/ Website: http://www.awninginfo.com/ Website: http://www.awningstoday.com/

[Σκίαση]

Επιμέλεια ∆ημήτρης Σταμούλης email:editor@kormos.gr

Ο ρόλος της σκίασης στο συνολικό ενεργειακό ισοζύγιο των κτιρίων Ο κτιριακός τομέας στην Ευρωπαϊκή Ένωση των 25 κρατώνμελών είναι συνολικά υπεύθυνος για την κατανάλωση του 40% της ενέργειας στην ΕΕ. Οι εμπειρογνώμονες εκτιμούν ότι η κατανάλωση αυτή μπορεί να μειωθεί σε ποσοστό τουλάχιστον 20%, με την προϋπόθεση βέβαια ότι θα εφαρμοΗ ES-SO, που αποτελεί τον οργανισμό“ομπρέλα” των ευρωπαϊκών οργανισμών που καλύπτουν τους τομείς της ηλιοπροστασίας και σκίασης και των ρολών (Ευρωπαϊκός Οργανισμός Σκίασης & Ηλιοπροστασίας) έχει θέσει το στόχο της μεγαλύτερης προβολής στο κοινό του σημαντικού ρόλου που μπορούν να διαδραματίσουν τα προϊόντα και οι εφαρμογές σκίασης (ρολά, τέντες κ.α.) στο πεδίο της ενεργειακής εξοικονόμησης ενέργειας και της μείωσης της κατανάλωσης ενέργειας. Οι ευρωπαϊκές αρχές -το Κοινοβούλιο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Συμβούλιο των Υπουργών- έχουν επί μακράν ασχοληθεί με τα θέματα που σχετίζονται με την ενέργεια. Μάλιστα, έχουν εκτιμήσει ότι τα κτίρια αποτελούν μια σημαντική πηγή εξοικονόμησης ενέργειας στο άμεσο μέλλον, και όχι χωρίς λόγο. Ο κτιριακός τομέας στην ΕΕ των “25” είναι συνολικά υπεύθυνος για πάνω από το 40% της συνολικής κατανάλωσης της πρωτογενούς ενέργειας στην ΕΕ. Οι εμπειρογνώμονες εκτιμούν ότι η κατανάλωση ενέργειας μπορεί μειωθεί κατά ένα πέμπτο με την υιοθέτηση της βελτιωμένης τεχνολογίας. Αυτό είναι επομένως το κύριο θέμα της ευρωπαϊκής οδηγίας 2002/91/EU, με την οποία επιχειρείται να ελεγχθεί η ενεργειακή απόδοση των κτίριων. Αυτή η οδηγεί, όπως είναι γνωστό, δημοσιεύθηκε στην αρχή του

στούν στα κτίρια βελτιωμένες τεχνολογίες εξοικονόμησης ενέργειας. Μια από αυτές τις τεχνολογίες είναι σαφώς τα διάφορα συστήματα εσωτερικής και εξωτερικής σκίασης, διαμορφώνοντας ιδανικές συνθήκες για την αναβάθμιση του τομέα σκίασης.

2003 και τέθηκε σε ισχύ στην Ευρώπη στις 4 Ιανουαρίου 2006.

Ενεργειακή εξάρτηση Η Ευρώπη εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις εισαγωγές πετρελαίου. Το 2030, αυτή η εξάρτηση θα έχει αυξηθεί στο 70%, εάν δε ληφθεί κανένα σημαντικό μέτρο προς την αντίθετη κατεύθυνση. Η ευρωπαϊκή οδηγία επομένως προϋποθέτει την ακόλουθη αρχή: “Εάν δεν μπορούμε να επηρεάσουμε σημαντικά τον ανεφοδιασμό, θα πρέπει τουλάχιστον να επηρεάσουμε τη ζήτηση”. Κατά συνέπεια, το σύνθημα της κοινοτικής οδηγίας είναι “εξοικονομήστε ενέργεια”! Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο Υπουργών επισημαίνουν: • Ο τομέας των κτιρίων δαπανά το 40% της συνολικής ενέργειας στην ΕΕ. • Η διαδικασία παραγωγής ενέργειας αποτελεί τη μεγαλύτερη πηγή του CO2. • Η δυνατότητα εξοικονόμησης ενέργειας στα κτίρια μέχρι το έτος 2010 θα αυξηθεί σε ποσοστό 22% περίπου. Αυτή η ατζέντα επομένως εστιάζει στα εξής: • Μια συνολική, ολοκληρωμένη προσέγγιση σχετικά με την αξιολόγηση της ενέργειας που δαπανούν τα κτίρια. • Θέσπιση προδιαγραφών γύρω από τα ελάχιστα όρια ενεργειακής απόδοσης που πρέπει

να τηρούν τα νέα κτίρια, σε εθνικό επίπεδο. • Καθορισμός προδιαγραφών στον τομέα των κτιρίων (κτίρια με επιφάνεια άνω των 1.000 τετραγωνικών μέτρων και με το κατάλληλο περιθώριο εκσυγχρονισμού). • Σταδιακή εισαγωγή ενεργειακής ταυτότητας επίσης στον τομέα των κτιρίων. • Σύντομα θα πρέπει να προχωρήσει η ενεργειακή πιστοποίηση των δημόσιων κτιρίων. Η ενεργειακή ταυτότητα, ως υποχρέωση των κτιρίων, θα πρέπει σύντομα να εισαχθεί στα εθνικά δίκαια των χωρών - μελών της ΕΕ. Η τροποποίηση του EnEV (Κανονισμός Εξοικονόμησης Ενέργειας) και οι νέοι τεχνικοί κανονισμοί για τους διάφορους τομείς όπως είναι το κέλυφος του κτιρίου, η θέρμανση, ο αερισμός ή η ανάκτηση ενέργειας αποτελούν μέρος της συγκεκριμένης εφαρμογής της οδηγίας στη Γερμανία.

Η συμβολή της σκίασης Ο σκιασμός των κτιρίων αποτελεί μια παράμετρο που ρητά αναφέρεται στο κείμενο της κοινοτικής οδηγίας, μαζί με τα παθητικά ηλιακά συστήματα. Η ηλιοπροστασία, όταν ελέγχεται σωστά, μπορεί να έχει ουσιαστική συμβολή στις άλλες παραμέτρους της οδηγίας. • Τα συστήματα σκίασης αποτρέπουν την υπερθέρμανση το καλοκαίρι. Κατά συνέπεια η

κατανάλωση ενέργειας των μονάδων κλιματισμού μειώνεται πολύ ή μηδενίζεται εντελώς • Το χειμώνα, ένα έξυπνα ελεγχόμενο σύστημα ηλιοπροστασίας μπορεί να κατευθύνει την ελεύθερη ηλιακή ενέργεια στο εσωτερικό του κτιρίου επιτυγχάνοντας έτσι μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης για θέρμανση. • Τα εξωτερικά και εσωτερικά συστήματα σκίασης μπορούν να συμβάλουν στη βέλτιστη χρησιμοποίηση του φωτός ημέρας και να οδηγήσουν έτσι σε πιο μικρή κατανάλωση ενέργειας, όταν γίνεται χρήση τεχνητού φωτός. • Η χρήση της ηλιοπροστασίας έχει μια αποδεδειγμένα θετική επίδραση στην εσωτερική θερμοκρασία του κτιρίου. Η άνεση και η εργασιακή απόδοση βελτιώνεται σαφώς εάν σκιασμός του κτιρίου έχει προγραμματιστεί με τον απαιτούμενο τρόπο • ∆εν πρέπει, επίσης, να ξεχνάμε ότι η σκίαση εμπίπτει στην οδηγία για την ασφάλεια και την υγιεινή στους χώρους δουλειάς (Safety and Health for Work with Display Screen Equipment), που καθορίζει συγκεκριμένες προδιαγραφές φωτισμού και σκιασμού των εσωτερικών χώρων σε κτίρια γραφείων. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει καταστήσει το θέμα της ενέργειας μια από τις κύριες προτεραιότητές της, αναλαμβάνοντας παράλληλα την πρωτοβουλία να δημοσιεύσει την “Πράσινη Βίβλο για την ενεργειακή αποδοτικότητα ή κάνοντας περισσότερα με λιγότερα”, τον Ιούνιο του 2005.

Ο σκιασμός των “γυάλινων” κτιρίων Ένα πολύ σημαντικό ζήτημα που αφορά μεγάλα κτίρια, που συνήθως είναι χώροι εργασίας, σχετίζεται με τις γυάλινες προσόψεις τους, οι οποίες όλο και περισσότερο μας κατακλύζουν στις σύγχρονες μεγαλουπόλεις. Τα “γυάλινα” κτίρια σύμφωνα με μια άποψη, αντιπροσωπεύουν την αισθητική, το σύγχρονο σχεδιασμό, τη διαφάνεια, την ανοιχτοσύνη. Αλλά πόσο πραγματικά άνετα είναι αυτά τα κτίρια για τους κατοίκους ή για τους υπαλλήλους στα γραφεία τους; Χωρίς σύγχρονα συστήματα σκίασης και ηλιοπροστασίας, θα λέγαμε ότι δεν είναι καθόλου άνετα. Κι αυτό, γιατί ακόμα κι αν οι υαλοπίνακες των προσόψεων αυτών των κτιρίων προέρχονται από τα καλύτερα εργοστάσια παραγωγής, ακόμα κι αν είναι της καλύτερης ποιότητας, παραμένουν ένα υλικό στατικό. Και τίποτα δεν αλλάζει τόσο γρήγορα και απότομα όσο ο καιρός. Η φωτεινότητα μπορεί να μειωθεί από τα 100.000 στα 10.000 lux (μονάδα έντασης φωτός) μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα, ακριβώς επειδή η ένταση της ακτινοβολίας αλλάζει εντυπωσιακά κατά

τη διάρκεια αυτών των μικρών χρονικών διαστημάτων. Μόνο ένα ευφυές, κινητό σύστημα σκίασης και ηλιοπροστασίας μπορεί να βοηθήσει καθοριστικά και αποτελεσματικά στην αντιμετώπιση αυτού του φαινομένου. Ποια πρέπει να είναι, ωστόσο, τα σημαντικότερα χαρακτηριστικά γνωρίσματα των σύγχρονων συστημάτων σκίασης και ηλιοπροστασίας; • Τα μεγέθη μεταφοράς ενέργειας και αντανάκλασης ηλιακής ακτινοβολίας. • Το μέγεθος g που υπολογίζεται από τα πιο πάνω αποτελέσματα ή από το συνολικό βαθμό ενεργειακής μεταβίβασης. • H μετάδοση στο χώρο του ηλιακού φωτός. • To μέγεθος u ή συντελεστής μεταφοράς θερμότητας. • Μερικές φορές, κρίσιμος παράγοντας είναι και η διαφάνεια που χαρακτηρίζει το τεντόπανο που χρησιμοποιείται στις εφαρμογές και τα συστήματα σκίασης. Η τιμή του συντελεστή g για εξωτερικά συστήματα σκίασης κυμαίνεται μεταξύ 0,10 και 0,15. Αυτό, στην πραγματικότητα, σημαίνει ότι 85 - 90% της ηλιακής ενέργειας ανακλάται. Το αποτέλεσμα, φυσικά, είναι πολύ χαμηλότερο, όταν χρησιμοποιείται κάποιο σύστημα εσωτερικής σκίασης. Η ηλιακή ενέργεια διαχέεται στον εσωτερικό χώρο, πριν ακόμη φθάσει στο ηλιακό σύστημα προστασίας. Γι’ αυτό, τιμές του g που κυμαίνονται μεταξύ 0,35 και 0,65 είναι φυσιολογικές για τα εσωτερικά συστήματα ηλιοπροστασίας. Και υπάρχει φυσικά μια βελτίωση στην τιμή του u των παραθύρων λόγω του συστήματος σκίασης. ∆οκιμαστικές μετρήσεις που πραγματοποιήθηκαν στο WTCP του Βελγίου (ένα ερευνητικό ινστιτούτο, το οποίο είναι κάτι αντίστοιχο με το Ινστιτούτο Fraunhofer της Γερμανίας) έδειξαν ότι η τιμή u ενός παραθύρου αναφοράς με u= 1,70 W/m2K, παρουσίασε μείωση σε 1,55 W/m2K, κατά τη χρήση εξωτερικού συστήματος σκίασης, και σε 1,60 W/m2K κατά τη χρήση εσωτερικού συστήματος σκίασης.

Πώς υπολογίζεται o συντελεστής g Τα συστήματα σκίασης, ακόμα κι αν έχουν μια σημαντική συμβολή κατά τη διάρκεια των άλλων εποχών, κυρίως κατά τους καλοκαιρινούς μήνες λειτουργούν αποτρεπτικά στην υπερθέρμανση μέσω της ανάκλασης της ηλιακής ακτινοβολίας. Μια ποσότητα της ηλιακής ενέργειας εισέρχεται στο εσωτερικό των κτιρίων. Αυτή η ποσότητα ενέργειας μετριέται σύμφωνα με τον συντελεστή μεταβίβασης ενέργειας Te, ενώ το εκπεμπόμενο μέρος της ηλιακής ενέργειας μετριέται σύμφωνα με το μέγεθος

Re. Το μέρος της ενέργειας που απορροφάται (Ae) είναι το υπολειπόμενο, επειδή Te + Re + Ae= 100. Οι τρεις μονάδες εκφράζονται ως κλάσμα (π.χ. 0.15) ή ως ποσοστό (π.χ. 15%). Οι μετρήσεις πραγματοποιούνται με φασματοφωτόμετρο με τη βοήθεια ενός μικρού κομματιού του τεντόπανου. Το μέγεθος g υπολογίζεται βάσει αυτών των μετρήσεων, σύμφωνα

2007

[Σκίαση]

1. Κατά τη διάρκεια της ημέρας, καλοκαίρι: Μόνωση από τη θερμότητα. Η σκίαση συμβάλλει με καθοριστικό τρόπο στις διάφορες παραμέτρους που θέτει η οδηγία, όταν ελέγχεται σωστά, αφού η κατανάλωση ενέργειας των μονάδων κλιματισμού μπορεί να μειωθεί πολύ ή να μηδενιστεί εντελώς. 2. Κατά τη διάρκεια της νύχτας, καλοκαίρι: Όταν το κτίριο δροσίζεται κατά τη διάρκεια της νύχτας λόγω του φυσικού εξαερισμού, η θερμότητα που έχει αποθηκευτεί στο εσωτερικό του, κατά τη διάρκεια

με έναν τυποποιημένο τύπο υπολογισμού (EN 13363). Το μέγεθος g είναι το σωστό κριτήριο για την αποτελεσματικότητα ενός συστήματος ηλιοπροστασίας. Εκφρασμένο ως κλάσμα ή ως ποσοστό δηλώνει πόση ποσότητα ηλιακής ενέργειας εισέρχεται τελικά στο εσωτερικό του κτιρίου. Όταν το μέγεθος g εκφράζεται ως ποσοστό της ηλιακής ενέργειας, τότε πρέπει να δούμε για πόση ενέργεια μιλάμε πραγματικά. Πρόκειται πραγματικά για μεγάλη ποσότητα ενέργειας. Στη ∆υτική Ευρώπη υπολογίζεται σε περίπου 150 κιλοβατώρες ανά τετραγωνικό μέτρο (kWh/m2) μόνο το μήνα Ιούλιο, ενώ σε ετήσια βάση υπολογίζεται σε περίπου 1.000 kWh/ m2. Εάν αυτή η ενέργεια μπορούσε να χρησιμοποιηθεί με σύνεση, η ενεργειακή κρίση θα έβρισκε σε σύντομο χρονικό διάστημα τη λύση της. Το χειμώνα, τα συστήματα σκίασης μπορούν να συμβάλλουν επίσης στη βελτίωση της θερμοκρασίας των δωματίων και στην εξοικονόμηση ενέργειας. Ο σημαντικός ρόλος του “έξυπνου ελέγχου” είναι ιδιαίτερα σαφής σε αυτή την περίπτωση. Τα διάφορα ελεγχόμενα συστήματα ηλιοπροστασίας χρησιμοποιούνται σε μια ευρεία έκταση στα μεγάλα κτίρια που διαθέτουν γυάλινες προσόψεις. Πολλές δοκιμές επανειλημμένα έχουν δείξει ότι η αποτελεσματικότητα του σκιασμού με τις διάφορες διατάξεις σκίασης μπορεί να αυξηθεί, όταν συνδυάζεται με το φυσικό εξαερισμό. Η θερμική μάζα του κτιρίου, με αυτό τον τρόπο ψύχεται, με αποτέλεσμα η θερμοκρασία

της ημέρας, διαλύεται. Αυτό σημαίνει βέβαια λιγότερη κατανάλωση ενέργειας για τις κλιματιστικές μονάδες, την επόμενη ημέρα. Το διάγραμμα παρουσιάζει ένα ανοικτό παράθυρο, διαμέσου του οποίου ο εξαερισμός διευκολύνεται κατά τη διάρκεια της νύχτας. 3. Κατά τη διάρκεια της ημέρας, χειμώνας: Ο έξυπνα ελεγχόμενος σκιασμός αφήνει την ηλιακή ενέργεια, να εισέλθει στο κτίριο και προστίθεται στην κατανάλωση ενέργειας κατά τη διάρκεια θέρμανσης του κτι-

των εσωτερικών χώρων να είναι χαμηλότερη κατά τις πρωινές ώρες το καλοκαίρι. Πρόκειται, βέβαια, για μια καινοτομία η μέτρηση της ενεργειακής απόδοσης ενός κτιρίου. Είμαστε συνηθισμένοι στην έρευνα, τους υπολογισμούς, καθώς και την αξιολόγηση της απόδοσης. ∆εν θα αγοράζαμε ποτέ ένα αυτοκίνητο, χωρίς γνώση των ακριβών δυνατοτήτων και επιδόσεών του. Κάθε κινητό τηλέφωνο είναι εφοδιασμένο με ένα αρκετά ογκώδες εγχειρίδιο Αλλά πολλά πράγματα είναι ασαφή, όταν σκοπεύουμε να αγοράσουμε ένα κτίριο ή ένα διαμέρισμα. Αυτή η κοινοτική οδηγία θέλει να αλλάξει όλη αυτή την κατάσταση. Πρέπει εκ των προτέρων να ξέρουμε την κατανάλωση ενέργειας που απαιτεί ένα κτίριο - ακόμη και εάν αυτή εξαρτάται πολύ από τους μεμονωμένους ενοίκους και τις προσωπικές ενεργειακές συνήθειές τους.

Προσομοιώσεις και “έξυπνη” σκίαση Τα προγράμματα προσομοίωσης των κτιρίων γίνονται όλο και περισσότερο σημαντικά προκειμένου να είμαστε σε θέση να υπολογίσουμε πώς αντιδρά ένα κτίριο στα κλιματολογικά στοιχεία (δηλαδή, ήλιος και κρύο), κατά τη διάρκεια του αρχικού σταδίου του έργου. Υπάρχουν διάφορα εργαλεία προγραμματισμού και λύσεις λογισμικού για αυτό το λόγο. Φυσικά, τα μεγέθη μεταβίβασης ενέργειας και αντανάκλασης των συστημάτων ηλιοπροστασίας (δηλαδή, υλικών όπως το τεντόπανο ή οι γρίλιες των ρολών), όπως μετρώνται σύμφω-

Εικονογράφηση: ES-SO

ρίου. Το διάγραμμα παρουσιάζει κάθετο σύστημα σκίασης σε θέση ανεβασμένη. Το γυαλί θα αντανακλάσει ένα μέρος της ηλιακής ενέργειας, αλλά και θα επιτρέψει την είσοδο ενός σημαντικού ποσοστού. 4. Κατά τη διάρκεια της νύχτας, χειμώνας: Το σύστημα ηλιοπροστασίας (ή τα ρολά) “κατεβαίνουν”, με αποτέλεσμα τη βελτίωση του μεγέθους u (συντελεστής μεταφοράς θερμότητας) του παραθύρου. Αποτέλεσμα: ελαφρώς μειωμένη κατανάλωση ενέργειας για θέρμανση εσωτερικών χώρων.

να με τους νέους κανόνες της ΕΕ, αποτελούν πολύ ουσιαστικές παράμετροι. Τα κλιματολογικά στοιχεία καθώς επίσης και τα χαρακτηριστικά του κτίριου οδηγούν στον υπολογισμό της θερμοκρασίας του. Η βέλτιστη χρησιμοποίηση του φωτός της ημέρας αποτελεί κορυφαίο ζήτημα στη σημερινή εποχή, για πολλούς λόγους. Το τεχνητό φως απαιτεί την κατανάλωση ιδιαίτερα υψηλής ποσότητας ενέργειας, ενώ ένας απλός ηλεκτρικός λαμπτήρας λειτουργεί και ως μια ανεπιθύμητη πηγή θέρμανσης. Η χρησιμοποίηση του φωτός της ημέρας είναι επομένως ένας δρόμος σημαντικής εξοικονόμησης ενέργειας. Ωστόσο, είναι και πολλά περισσότερα. Το φως και η ορατότητα στο χώρο είναι και ψυχολογικές ανάγκες. Το βιολογικό ρολόι του ανθρώπινου σώματος καθορίζεται από το φως της ημέρας κι από αυτή την άποψη στους εργασιακούς χώρους όπου υπάρχουν προσωπικοί υπολογιστές, ένα κρίσιμο πρόβλημα που χρειάζεται αντιμετώπιση αφορά τον κατάλληλο φωτισμό των εσωτερικών χώρων, ώστε να αποφεύγονται τα φαινόμενα θαμπώματος μπροστά στην οθόνη του υπολογιστή. Εδώ, οι αρμόδιοι για το σχεδιασμό και οι επιχειρήσεις που διαχειρίζονται τέτοια κτίρια παραμένουν σε μεγάλο βαθμό θύματα μιας λανθασμένης άποψης ότι “ο φωτισμός των εσωτερικών χώρων με φυσικό φως μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα υψηλά ηλιακά κέρδη, προκαλώντας υπερθέρμανση, αλλά επειδή η τοποθέτηση συστημάτων σκίασης και ηλιοπρο-

[Σκίαση]

Εξωτερική σκίαση Εσωτερική σκίαση

100% 100%

38 15%= g-Value 0,15

50%= g-Value 0,5

Μέτρηση τυπικών τιμών για το ενεργειακό ισοζύγιο, με χρήση εσωτερικού ή εξωτερικού συστήματος σκίασης.

στασίας μπορεί να οδηγήσει σε σκοτείνιασμα των εσωτερικών χώρων, τελικά είναι προτιμότερη λύση η χρήση του τεχνητού φωτισμού”. Αυτή η άποψη ωστόσο δεν ισχύει. Ο κλάδος σκίασης προσφέρει πολλά “έξυπνα” συστήματα και εφαρμογές προστασίας από την ηλιακή ακτινοβολία, επιτυγχάνοντας και την μείωση των ηλιακών κερδών, ώστε να μην επέρχεται υπερθέρμανση των εσωτερικών χώρων ενός κτιρίου, αλλά και να μην είναι τόσο έντονος ο φωτισμός, αλλά ο κατάλληλος ώστε να αποφεύγονται φαινόμενα θαμπώματος. Μπορούν να πραγματοποιηθούν προσομοιώσεις προκειμένου να καθοριστεί τι ακριβώς συμβαίνει με τις συνθήκες φωτισμού. ∆ιάφορα προγράμματα λογισμικού, όπως το Radiance, επιτρέπουν τον καθορισμό και τον έλεγχο της φωτεινότητας Lux (lx) και των LED, καθώς και την αντιληπτή φωτεινότητα που υπολογίζεται σε Candela (cd) ανά τετραγωνικό μέτρο (cd/m2). Ο στόχος των 25 κρατών - μελών της ΕΕ είναι να ενσωματώσουν την οδηγία για την ενεργειακή αποδοτικότητα των κτιρίων στις εθνικές νομοθεσίες. Τα κράτη - μέλη έχουν, επίσης, την υποχρέωση να λάβουν αυτά τα μέτρα και να διαβιβάσουν αυτό το θέμα και σε άλλα κράτη.

Εναρμόνιση εθνικών νομικών πλαισίων Η Γερμανία έχει ήδη τροποποιήσει τον ισχύοντα κανονισμό εξοικονόμησης ενέργειας EnEV και η Γαλλία έχει αναθεωρήσει το νόμο RT 2000 με τον RT 2005 προκειμένου να υπάρξει εναρμόνιση του νομικού πλαισίου με τις

νέες κοινοτικές απαιτήσεις. Πολλά άλλα κράτη έχουν εκδώσει νέες οδηγίες, με τις οποίες δρομολογούνται σημαντικές αλλαγές - και αυτό είχε ήδη μια επίδραση στους όρους κατασκευής των νέων κτιρίων. Πάντως, ένα πράγμα είναι σίγουρο, ότι η Κομισιόν στις Βρυξέλλες, θα επιμείνει στην εφαρμογή της οδηγίας. Στο νέο EnEV, η δεσμευτική γενική προσέγγιση για την αξιολόγηση της ενέργειας στα κτίρια απαιτεί να ληφθούν υπόψη όλες οι πηγές κατανάλωσης ενέργειας καθώς επίσης και οι αιτίες της πραγματικής απώλειας ενέργειας: θερμομόνωση, θέρμανση εσωτερικών χώρων και νερού, αερισμός, φωτισμός, σκιασμός, κλιματισμός, θέση και προσανατολισμός του κτιρίου - με αναφορά στις ανανεώσιμες μορφές ενέργειας και τη συνδυαστική θέρμανση και παραγωγή θερμότητας. Η είσοδος της ηλιακής ενέργειας στο εσωτερικό του κτιρίου μέσω των γυάλινων επιφανειών μπορεί να υπολογιστεί επακριβώς μαζί με τα πλήρη κλιματολογικά στοιχεία. Και εδώ ακριβώς αναδεικνύεται η θετική επίδραση των σύγχρονων συστημάτων σκίασης και ηλιοπροστασίας. Συνοψίζοντας, η ευρωπαϊκή οδηγία για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων στα κράτη της ΕΕ συστήνει την υποχρέωση λήψης μέτρων προκειμένου να προωθηθεί ο στόχος της εξοικονόμησης ενέργειας σε ποσοστό 22% έως το 2010. Το εξωτερικό κλίμα έχει μια ισχυρή μεταβαλλόμενη επίδραση σε ένα κτίριο, ανεξάρτητα εάν αυτό είναι κτίριο κατοικιών ή γραφείων. Η ποσότητα του φωτός, καθώς επίσης και

η ποσότητα της ηλιακής ενέργειας, μπορούν να αλλάξουν και να δώσουν από έναν παράγοντα 3 έως 10, και μάλιστα μέσα σε πολύ λίγα λεπτά. Η εγκατάσταση συστήματος κινούμενων σκιάστρων είναι μια πολύ καλή λύση. Οι παράμετροι που καθορίζουν την κατασκευή του συστήματος σκίασης είναι γνωστές. Οι μέθοδοι μέτρησης είναι τυποποιημένες. Τα προγράμματα ενεργοποίησης επιτρέπουν στα αποτελέσματα να είναι απολύτως καθορισμένα εκ των προτέρων. Η αγορά άλλωστε προσφέρει μια μεγάλη γκάμα προσιτών οικονομικά και εύχρηστων λειτουργικά συστημάτων ελέγχου της κίνησης προκειμένου να βελτιστοποιηθούν τα αποτελέσματα. Γι’ αυτό το λόγο, ο ευρωπαϊκός οργανισμός σκίασης ES-SO έχει εγκαινιάσει ένα δοκιμαστικό πρόγραμμα προκειμένου να ποσοτικοποιηθεί η δυνατότητα εξοικονόμησης ενέργειας που κερδίζεται από την ηλιοπροστασία και συνακόλουθα η δυνατότητα μείωσης των αερίων του θερμοκηπίου σε όλη την Ευρώπη. Το εν λόγω πρόγραμμα θα ολοκληρωθεί σύντομα και θα δώσει σημαντικά επιχειρήματα υπέρ των συστημάτων σκίασης και του κρίσιμου ρόλου που παίζουν ως δομικά στοιχεία του κτιρίου. Εν κατακλείδι, τα προϊόντα και συστήματα σκίασης μπορούν να έχουν μια σημαντική συμβολή στην επίτευξη των στόχων της ευρωπαϊκής οδηγίας για τη βελτίωση της ενεργειακή αποδοτικότητα των κτιρίων. Πηγή: ES-SO (Ευρωπαϊκός Οργανισμός Σκίασης)

[Αρχιτεκτονική]

Λευτέρης Πισκιτζής Αρχιτέκτων Μηχ., U.W.C, M.arch, MBA, Chartered Architect RIBA, AIA, RIAC, SARA, ALA, AIAA Υπ. ∆ιδάκτωρ Ε.Μ.Π email:info@episkitzis.com Pablo Testolini Dipl. Arquitecto Msc Environmental Design οf Buildings

Μια βιοκλιματική αρχιτεκτονική πρόταση για το μουσείο των Μάγια Ο πολιτισμός των Μάγια είναι εφάμιλλος των μεγαλύτερων πολιτισμών του κόσμου. Η περιοχή του Τουλούμ είναι ο πιο δημοφιλής αρχαιολογικός χώρος στο Μεξικό. Αυτό συμβαίνει ακριβώς γιατί είναι ο μοναδικός στο Μεξικό ο οποίος βρίσκεται κυριολεκτικά στις ακτές της Καραϊβικής, σε συνδυασμό με το καταπληκτικό τοπίο και τα διασω-

Η ιδέα Μετά από την επίσκεψη στον αρχαιολογικό χώρο του Τουλούμ διαπιστώθηκε ότι θα έπρεπε η προτεινόμενη σύνθεση να μην έρχεται σε αντίθεση με τον υπάρχοντα αρχαιολογικό χώρο και το μοναδικό φυσικό τοπίο, έπρεπε να τον αναδεικνύει και σε καμία περίπτωση να μην τον υποβιβάζει. ∆ιαπιστώθηκε, λοιπόν, ότι τόσο στην περιοχή του Τουλούμ αλλά και σε άλλους αρχαιολογικούς χώρους των Μάγια, πολλοί ναοί είχαν σε ανάγλυφο τμήμα του τοίχου το σχήμα του μαίανδρου. Ο μαίανδρος αποτελεί σύμβολο των Αρχαίων Ελλήνων και δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι στο Μεξικό το ονομάζουν “Greca”. ∆ιαπιστώσαμε ότι δύο διαφορετικοί πολιτισμοί είχαν ένα κοινό σύμβολο που προφανώς θα είχε μεταφερθεί με κάποιο τρόπο μέσω του δικτύου εμπορίου που είχε αναπτυχθεί στην περιοχή. Σαν σύμβολο που εκφράζει τη δημιουργία και τον πολιτισμό δύο διαφορετικών πολιτισμών, υιοθετήθηκε, για να αποτελέσει στοιχείο της σύνθεσης. Έτσι, το σύμβολο έγινε αντικείμενο επεξεργασίας κατά τη διαδικασία της σύνθεσης και ουσιαστικά μετουσιώθηκε σε κτίριο. Στη γλώσσα των Μάγια, το τοπωνύμιο Τουλούμ σημαίνει μεγάλος λευκός τοίχος.

σμένα μνημειακά κτίρια της αρχιτεκτονικής των Μάγια. Το Τουλούμ ήταν το κέντρο εμπορίου των Μάγια. Αποτελούσε, λοιπόν, πρόκληση ο σχεδιασμός ενός μουσείου κοντά στα όρια του αρχαιολογικού χώρου, για να φιλοξενήσει εκθέματα που αντικατοπτρίζουν τον πολιτισμό τους, καθώς και τμήμα συντήρησης αυτών.

Έτσι, η μεγάλη λευκή επιφάνεια υιοθετήθηκε και αυτή στον αρχικό σχεδιασμό. Επίσης, οι κλιμακωτές πυραμίδες είναι κάτι που χαρακτηρίζει την αρχιτεκτονική των Μάγια, έτσι ενσωματώθηκε μια νοητή πυραμίδα στο εσωτερικό του κτιρίου στην είσοδο του μουσείου, ενώ και η έδραση του μουσείου αποτελεί και αυτή βάση πυραμίδας.

Η σύνθεση Το κτίριο έχει προσανατολισθεί με τέτοιο τρόπο, ώστε οι επισκέπτες στο μουσείο να έχουν άμεση οπτική επαφή με τον κυρίως ναό των Μάγια, στον αρχαιολογικό χώρο. Έτσι, οι επισκέπτες τόσο από το χώρο τον εκθεμάτων στο ισόγειο, αλλά και από την μεταλλική γέφυρα, τον εξώστη, αλλά και από τους ορόφους του μουσείου, έχουν θέα προς το ναό. Σε αυτό έχει συμβάλει και η διαφάνεια που χαρακτηρίζει το κτίριο με τη χρήση υαλοπετασμάτων. Με αυτό τον τρόπο, το εξωτερικό περιβάλλον μεταφορικά εισχωρεί στο εσωτερικό και το κτίριο εναρμονίζεται με αυτό. Το νερό αποτελούσε σημαντικό στοιχείο στην αρχιτεκτονική των Μάγια. Έτσι, υδάτινα στοιχεία τοποθετήθηκαν σε κατάλληλα σημεία για να ορίσουν μια ροή, μια ρευστότητα να

διαπερνάει το κτίριο. Το κτίριο αποτελείται από ισόγειο, ημιώροφο και δύο ορόφους. Στο χώρο του ισογείου, που βορείως βρίσκεται κάτω από την πυραμιδοειδή έδραση του κτιρίου, τοποθετήθηκε ο χώρος αποθήκευσης των εκθεμάτων, καθώς και το τμήμα τεκμηρίωσης, συντήρησης και έρευνας. Εκεί τοποθετήθηκαν χώροι W.C. και βοηθητικοί χώροι με ηλεκτρομηχανολογικό εξοπλισμό, καθώς και χώροι

αποθήκευσης, γραφεία και λοιπές υπηρεσίες. Ο ισόγειος χώρος αποτελεί τον περιοδικό χώρο εκθεμάτων και βρίσκεται σε συνάρτηση με το χώρο συντήρησης και τεκμηρίωσης για την εναλλαγή περιοδικών εκθεμάτων. Στον ημιώροφο βρίσκεται η είσοδος του μουσείου, όπου λειτουργεί κατάστημα με είδη σουβενίρ καθώς και εστιατόριο με προέκταση τη μεταλλική διάφανη γέφυρα και τον εξώστη με θέα τον υπαίθριο χώρο εκθεμάτων. Στον πρώτο όροφο βρίσκεται χώρος εκθεμάτων της μόνιμης έκθεσης, ενώ ο δεύτερος όροφος περιλαμβάνει το καφέ με την απίστευτη θέα προς τον αρχαιολογικό χώρο και τη θάλασσα της Καραϊβικής, καθώς και το χώρο παρουσιάσεων και διαλέξεων. Αμέσως μετά το κτίριο, βρίσκεται ο χώρος της υπαίθριας έκθεσης με τις χαρακτηριστικές κλίμακες στα πλάγια και με τη συστάδα κολονών που οδηγούν τον επισκέπτη σε μια υπερυψωμένη βάση για υπαίθριες εκδηλώσεις. Η κάθετη κυκλοφορία στο μουσείο ρυθμίζεται από δύο κλιμακοστάσια και δύο ανελκυστήρες.

Ενεργειακή στρατηγική Από την αρχή της σύνθεσης, οι αρχιτέκτονες υιοθέτησαν αρχές βιοκλιματικού σχεδιασμού,

2007

[Αρχιτεκτονική]

Εικ. 1 Αναλυτικός χάρτης της περιοχής α. Θάλασσα Καραϊβικής β. Ο κύριος ναός γ. Το κάστρο δ. Βοηθητικός ναός ε. Τείχη αρχαιολογικού χώρου ζ. Αξονας συσχέτισης κτιρίου, μουσείου και ναού η. Υπαίθριος χώρος εκθεμάτων θ. Μουσείο ι. Χώρος στάθμευσης

1 α β γ δ ε ζ η

ι θ

καθώς και ενεργειακές στρατηγικές για την άρτια συμπεριφορά του κτιρίου κατά το καλοκαίρι και το χειμώνα. Ο προσανατολισμός του κτιρίου έγινε με τέτοιον τρόπο, ώστε να εξασφαλίζεται θέα προς τον αρχαιολογικό χώρο, ηλιακά κέρδη κατά την περίοδο του χειμώνα και προστασία από τους βόρειους ανέμους. Στις μεγάλες γυάλινες επιφάνειες υιοθετήθηκε εξωτερική σκίαση. Έτσι, ξύλινες περσίδες ενσωματώθηκαν για λόγους σκίασης και θερμικής άνεσης και αποφυγής εσωτερικής υπερθέρμανσης ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες όπου η θερμοκρασία είναι ιδιαίτερα αυξημένη. Ακόμη μικρά παράθυρα τοποθετήθηκαν προς τα βόρεια, έτσι ώστε να εξασφαλιστεί ο απαιτούμενος φυσικός αερισμός των εκθεμάτων, αλλά και να προστατευτεί το κτίριο από τους ανέμους. Υιοθετήθηκε ενδοδαπέδια

θέρμανση, λόγω των πολλών επιπέδων του μουσείου, των μεγάλων ανοιγμάτων και το ύψος στο χώρο των εκθεμάτων. Ιδιαίτερα σημαντική ήταν η ενεργειακή στρατηγική που θα έπρεπε να υιοθετηθεί το καλοκαίρι, καθώς η θερμοκρασία είναι αυξημένη και επειδή αυτή την εποχή συγκεντρώνεται ο μεγαλύτερος αριθμός επισκεπτών. Για λόγους εξοικονόμησης ενέργειας, θα έπρεπε να απορριφθεί ως κύρια πηγή δροσισμού ο κλιματισμός. Έτσι, το κτίριο σχεδιάστηκε με τέτοιο τρόπο, ώστε να επιτυγχάνεται ο φυσικός δροσισμός των επιπέδων του μουσείου. Σε αυτό συνέβαλαν τα ανοίγματα στα υαλοπετάσματα που επιτρέπουν τον αέρα να εισέλθει, από τη θάλασσα, μέσα στο κτίριο, να διαχυθεί εσωτερικά και αφού θερμανθεί, να διαφύγει από τα ανοίγματα φεγγίτες στην οροφή του κτιρίου. Επιπλέον, τα υδάτινα στοιχεία ενισχύουν το φυ-

[Αρχιτεκτονική]

σικό δροσισμό και βελτιώνουν την άνεση των επισκεπτών. Ο κλιματισμός υπάρχει μόνο ως καθαρά βοηθητικό σύστημα για να ενισχύσει το φυσικό δροσισμό σε περιπτώσεις πλήρης άπνοιας. Ο φυσικός φωτισμός των εκθεμάτων και η αποφυγή τεχνητού φωτισμού ήταν από τις προτεραιότητες της ομάδας σχεδιασμού. Η οροφή σχεδιάστηκε με τέτοιο τρόπο, ώστε το φυσικό φως να εισέρχεται στο εσωτερικό του κτιρίου και παράλληλα να μην προκαλεί θάμπωση. Ήταν σημαντικό το φως να μην έρχεται σε άμεση επαφή με τα έργα για λόγους αλλοίωσης από τις υπεριώδεις ακτίνες. Γι’ αυτό, μελετήθηκε τα ανοίγματα να έχουν τη σωστή διάσταση, ώστε να εκμεταλλεύονται τη γωνία πρόσκρουσης των ηλιακών ακτίνων και να οδηγούν, με την τεχνική της αντανάκλασης, το φως στο εσωτερικό. Για να επιτευχθεί αυτό, οι τοίχοι είναι βαμμένοι σε λευκό χρώμα, ενώ σε κατάλληλα σημεία τοποθετήθηκε υλικό αντανάκλασης. Ιδιαίτερο σημαντικό ήταν το θέμα της πυροπροστασίας τόσο για τη διαφύλαξη της ακεραιότητας των μοναδικών εκθεμάτων, αλλά και των επισκεπτών. Κλίμακες ρυθμίζουν την κάθετη κυκλοφορία, ενώ ανοίγματα σε κάθε όψη οδηγούν τους επισκέπτες στον εξωτερικό χώρο. Επιπρόσθετα, στο κτίριο έχουν τοποθετηθεί συστήματα κατάσβεσης, καθώς και ηλεκτρονικό σύστημα διαχείρισης και ελέγχου της φωτιάς. Η μελέτη εκκένωσης και η εξομοίωσή της σε ηλεκτρονικό υπολογιστή βοήθησε σημαντικά στη υιοθέτηση σχεδιαστικών παραμέτρων για την άμεση εκκένωση του κτιρίου. Η παραπάνω πρόταση, τα σχέδια, καθώς και η μακέτα του υποφαινόμενου αρχιτέκτονα θα βρίσκονται στο Μουσείο Μπενάκη, στο πλαίσιο της 5ης Μπιενάλλε Νέων Ελλήνων Αρχιτεκτόνων. Τόπος έκθεσης Μουσείο Μπενάκη - Πειραιώς - Μικρή Αίθουσα α’ ορόφου

Χρόνος 15 Νοεμβρίου 2007 - 13 Ιανουαρίου 2008

Επιμελητές Α. Κωτσιόπουλος, Σ. Γυφτόπουλος

[Αρχιτεκτονική]

Ελένη Πορτάλιου Aναπλ. καθηγήτρια Αρχιτεκτονικής Σχολής Ε.Μ.Π. Επιμέλεια άρθρου Μανώλης Ηλιάκης MA Architecture & Spatial Culture

Τρεις κατοικίες στο Μετς, προσθήκη σε διατηρητέο κτίσμα Συχνά μιλάμε στις μέρες μας για βιοκλιματική ή οικολογική αρχιτεκτονική σαν να πρόκειται για μια νέα “εφεύρεση”. Η αντίληψη εναρμόνισης του κτιρίου με το κλίμα και το περιβάλλον έλκει την καταγωγή της από την εποχή που ο άνθρωπος προσπάθησε να αντιμετωπίσει τις μεταβολές του καιρού, τον ήλιο, τον άνεμο, τη βροχή. Συχνά στην παραΟι παλιές αθηναϊκές κατοικίες διαμόρφωναν ένα ελκυστικότερο αστικό περιβάλλον από το σημερινό, όχι μόνο λόγω του μικρού τους όγκου αλλά και λόγω της αξιοποίησης των κλιματικών πλεονεκτημάτων του γεωγραφικού χώρου. Εάν θεωρήσουμε ότι η αυλή των παλιών λαϊκών κλασικιστικών κτιρίων της Αθήνας αντικαταστάθηκε από τον ακάλυπτο του οικοδομικού τετραγώνου, τότε έχουμε κάνει ένα λάθος: Στην πρώτη περίπτωση μιλάμε για ένα βιώσιμο χώρο, σε αντίθεση με το νεκρό χώρο του ακάλυπτου. Ο αρχιτέκτονας Κυριάκος Κρόκος, επισήμαινε με τον ποιητικό του λόγο ότι μπορείς να κρίνεις εάν ένα κτίριο είναι καλό, άμα το δεις από πάνω. Έλεγε ότι το νερό από τα δώματα των πολυκατοικιών φεύγει με δυσκολία και είναι βρώμικο σε αντίθεση με τα νεοκλασικά και αθηναϊκά σπίτια που είχαν κεραμίδια. Πίστευε ότι τα κτίρια θα πρέπει να ξεπλένονται, να είναι καθαρά, χωρίς βρώμικες γωνίες, να είναι λαμπερά μετά τη βροχή. Μόνο έτσι λάμπει και η αρχιτεκτονική τους. ∆εν είναι τυχαίο ότι ο Άρης Κωνσταντινίδης μελέτησε και αποτύπωσε αθηναϊκές κατοικίες παρόμοιες με αυτή του Μετς, στην οποία έγινε η προσθήκη. Ο αρχιτέκτονας του ελληνι-

δοσιακή αρχιτεκτονική όλου του κόσμου (χωρίς αυτό να αποτελεί κανόνα) παρατηρούμε ότι, μέσω της αυθόρμητης και προσεκτικής μελέτης των φυσικών φαινομένων, διαμορφώνονται οικισμοί, οι οποίοι βελτιώνουν το μικροκλίμα, εξασφαλίζουν θερμική άνεση και διασφαλίζουν μια άνετη και υγιεινή διαβίωση.

κού μοντερνισμού δεν αγνόησε όλη αυτή την παράδοση: επηρεάστηκε και με αφαιρετικό τρόπο πρότεινε μια δική του εκδοχή. Οι εσωτερικές αυλές, οι ημιυπαίθροι χώροι και η ανάπτυξη των όγκων στα έργα του, το αποδεικνύουν αυτό. Η Ελένη Πορτάλιου χρησιμοποιεί στην αρχιτεκτονική της επέμβαση, τη γλώσσα του μοντερνισμού. Αξιοποιεί τη φιλοσοφία του ελληνικού μοντερνισμού για να συνδιαλεχθεί με την ιστορική μορφή που σώθηκε στον αστικό ιστό της Αθήνας. Η επιλογή αυτή δημιουργεί ένα σύνολο, στο οποίο τονίζονται οι αξίες και η οικολογική συνείδηση που προϋπήρχαν στο παλιό κτίσμα. Επίσης αποδεικνύει, μέσω της προσθήκης, ότι με τη χρησιμοποίηση απλών κανόνων στο σχεδιασμό, μπορεί να υπάρξει περιβαλλοντική ευαισθησία στην πόλη και μια αρχιτεκτονική φιλική προς το περιβάλλον και τους κατοίκους.

Ένταξη, σχέση σύγχρονης και ιστορικής, παραδοσιακής αρχιτεκτονικής Το πρόβλημα της ένταξης ενός νέου κτίσματος σε ιστορικό περιβάλλον αποτέλεσε και αποτελεί σημαντικό επίδικο της αρχιτεκτονικής. Στη σχέση με την παράδοση δόθηκαν διαφορετικές ερμηνείες ανάλογα με τα ιστορικά συμ-

φραζόμενα και, πάντως, σήμερα οι προσεγγίσεις των αρχιτεκτόνων δεν είναι ενιαίες· πολύ περισσότερο που στοιχειοθετούνται σ’ ένα ευρύτερο πολιτιστικό πλαίσιο πρόσληψης και εξέτασης της σχέσης παρελθόντος - παρόντος. Το μικρό κτίσμα της οδού Σορβόλου 30, στο Μετς, αποτελεί ένα θραύσμα αρχιτεκτονικής εκατό χρόνων πριν, ανενεργής και λησμονημένης σ’ ένα μικροπεριβάλλον από το οποίο η αρχιτεκτονική αυτή έχει εκριζωθεί, καθώς δεκάδες ίδια ή ανάλογα κτίσματα με το συγκεκριμένο δεν κρίθηκαν διατηρητέα. Παρά ταύτα, το Μετς παραμένει ένα, έστω αποσπασματικό, ανθολόγιο της κλασικιστικής, λαϊκής και αστικής, αρχιτεκτονικής όπως και της αρχιτεκτονικής του μεσοπολέμου και συνεχίζει αυτή την παράδοση με σχεδιασμένα και αρχιτεκτονικά ενδιαφέροντα μεταπολεμικά κτίρια κατοικίας. ∆ύο είναι οι βασικές διαστάσεις που καθόρισαν τη σχέση του παλιού μικρού κτίσματος με τη νέα οικοδομή και τον τρόπο διατήρησης και ένταξής του στο νέο σύνολο: ο τύπος και η μορφή. Ο τύπος ενσωματώνει γενικές, συχνά διϊστορικές και πιο αφηρημένες αρχιτεκτονικές ποιότητες, συμπυκνώνει αρχές κατοίκησης και κοινωνικότητας. Η μορφή ενσαρκώνει

τον τύπο, του προσδίδει υλική υπόσταση και είναι περισσότερο ευμετάβλητη στις ιστορικές ή και άλλες αλλαγές. Τα λαϊκά κλασικιστικά κτίρια σχεδιάζονταν στη βάση της λειτουργίας του υπαίθριου χώρου - της αυλής, ως ζωτικού χώρου και ολοκληρώνονταν με την προσθήκη κτισμάτων στη διάρκεια του χρόνου. Το συγκεκριμένο κτίσμα, διαστάσεων 4,75x 7,65, με δύο κάμαρες εν σειρά, ήταν το βασικό, αρχικό κτίριο, που αποτελούσε τον κύριο χώρο διημέρευσης και ύπνου. Εξέφραζε μια 2 “επίσημη”, δηλαδή αυστηρότερη, αρχιτεκτονική σχέση με την πόλη και τον δρόμο, ενώ οι σχέσεις με την αυλή ήταν στενότερες. Σ’ αυτό είχε προσαρτηθεί απ’ αρχής η κουζίνα και αργότερα προστέθηκαν άλλα προκτίσματα, ώστε η ανοιχτή αυλή να περιβληθεί με μια κτισμένη μάζα, σχήματος Π. Τα λαϊκά κλασικιστικά κτίρια, όπως και το συγκεκριμένο, είχαν λιτό διάκοσμο στην όψη - γύψινα και γλυφές στο σοβά και, συνήθως, χρωματίζονταν με ζωηρά χρώματα.

Λειτουργικό πρόγραμμα: κάτοψη, τομή, όγκος Πρόκειται για τρεις κατοικίες. Η μεγαλύτερη, εμβαδού 236,16 τ.μ., καταλαμβάνει το ισό-

γειο και τον α’ όροφο, ενσωματώνοντας λειτουργικά το διατηρητέο και οι δύο μικρές, μονόχωρες κατοικίες, εμβαδού 53,71 τ.μ. η κάθε μια, τους β’ και γ’ ορόφους. Ο ψηλός διαμπερής όγκος, σε 4 στάθμες, εφάπτεται στην πίσω όψη του διατηρητέου και επικοινωνεί μαζί του στο ισόγειο. Η υποχώρηση στην οδό Σορβόλου διευρύνει τον πολύ στενό δρόμο και η νέα όψη δημιουργεί μια επιφάνεια πάνω στην οποία προβάλλεται ο διατηρητέος χαμηλός όγκος. Ένας διώροφος όγκος, χαμηλότερος, ώστε να ανοίγει το κτίριο στο νοτιά, εφάπτεται στο πίσω όριο του οικοπέδου. Ορίζεται, έτσι, μια ευρύχωρη αυλή. Ανάμεσα στους δύο όγκους τοποθετείται μια ζώνη κίνησης, μικρού πλάτους. Οι

διαστάσεις και η κλιμάκωση των όγκων επηρεάζονται, επίσης, από την επιδίωξη της διαμπερότητας, τον προσανατολισμό και τις θέες.

Τυπολογία Το νέο κτίριο, αν και δεν εξαντλεί το συντελεστή δόμησης (επιτρεπόμενη δόμηση 512,62 τ.μ., πραγματοποιούμενη 405,96 τ.μ.), διαφοροποιείται αναγκαστικά όσον αφορά την κλίμακα και τη σχέση κλειστού - ανοιχτού χώρου από το παλιό. Παρά ταύτα, η συνέχεια με την παράδοση αποδόθηκε με τη διατήρηση της προϋπάρχουσας τυπολογίας, η οποία υλοποιήθηκε με σύγχρονη ογκοπλαστική και μορφολογική έκφραση. Το κτίριο, σε σχήμα Π, εξακολουθεί να αναφέρεται και να λειτουργεί γύρω

2007

[Αρχιτεκτονική]

από την αυλή με κυρίαρχο στοιχείο του υπαίθριου χώρου ένα αιωνόβιο πεύκο, το οποίο υπήρχε εκεί και διατηρήθηκε “πάση θυσία”. ∆υστυχώς με το πέρας της κατασκευής το πεύκο “αρρώστησε” και σήμερα έχει αντικατασταθεί από ένα νέο στην ίδια θέση.

Η μορφή του νέου κτιρίου Η αρχιτεκτονική μορφή του νέου κτιρίου είναι σύγχρονη και βασισμένη στις αρχές του μοντερνισμού. ∆ιαφοροποιείται συνειδητά από το παλιό, προσδίδοντάς του έτσι και την αξία αυτού που πράγματι είναι: ένα ελάχιστο θραύσμα παρελθόντος μέσα σε μια σύγχρονη πραγματικότητα. Η κλειστή μεταλλική κατασκευή των δύο τελευταίων ορόφων στην όψη του δρόμου, από τη μια απομονώνει σχετικά τα μπαλκόνια που θα έβλεπαν, αν ήταν ανοιχτά, κατ’ ευθείαν σ’ ένα δυσμενές μικροπεριβάλλον και, από την

άλλη βέβαια, συμβάλλει στο να δημιουργηθεί μια σύγχρονη όψη - “φόντο” για το παλιό κτίσμα, το οποίο αποκαταστάθηκε στην αρχική του μορφή και χρωματίστηκε έντονα ώστε να τονιστεί η παρουσία του. Πολλά αρχιτεκτονικά στοιχεία της παράδοσης έχουν λειτουργήσει και επανερμηνευτεί στην τελική μορφή: το χαγιάτι στο πίσω μέρος των λαϊκών κλασικιστικών κτισμάτων (κλειστός μεταλλικός εξώστης), το ανοιχτό κλιμακοστάσιο από την αυλή για την πρόσβαση στον πάνω όροφο (ημιυπαίθριο σημερινό κλιμακοστάσιο), καθώς και το χρώμα.

Οικολογική προσέγγιση της αρχιτεκτονικής του κτιρίου Αξιοποιούνται τα παραδοσιακά μέσα - του σωστού προσανατολισμού, της διαμπερότητας, του φυσικού αερισμού αλλά και της φύτευσης, έτσι ώστε να επιτυγχάνονται καλύ-

τερες συνθήκες θέρμανσης, δροσισμού και αναπνοής του κτιρίου. Συγκεκριμένα: αποφεύγεται το μεγάλο βάθος του κτιρίου στο στενομέτωπο οικόπεδο με δύο τυφλές πλευρές, με τη δημιουργία ενός αιθρίου στο εσωτερικό της κτισμένης μάζας. Οι όγκοι κλιμακώνονται ως προς το ύψος. Στο δρόμο εφάπτεται το διατηρητέο κτίσμα, ακολουθεί ο τέταρτος ώροφος ψηλός διαμπερής όγκος, με μικρό βάθος, που βλέπει νότια στο αίθριο και το κτίριο ολοκληρώνεται με τον διώροφο όγκο, ο οποίος, λόγω του μικρού του ύψους, επιτρέπει τον νότιο προσανατολισμό της αυλής. Το ανοιχτό κλιμακοστάσιο, το μικρό βάθος των όγκων και η διαμπερότητα, επιτρέπουν φυσικό αερισμό και δροσισμό. Το αίθριο φυτεύεται, αποτελώντας έτσι ένα πράσινο πνεύμονα στο εσωτερικό του κτιρίου. Επίσης, οι δύο ταράτσες κατακλύζονται από φυτά.

[Αρχιτεκτονική]

Αρχιτέκτονες Ελένη Πορτάλιου, αναπλ. καθηγήτρια Αρχιτεκτονικής Σχολής Ε.Μ.Π. Συνεργάτιδες Λιάνα Ευθυμιάδου, Μαιρηλία Φωτιάδου Πολιτικός Μηχανικός Μάριος Κρητικός Ιδιοκτήτες Σπύρος ∆ασκαλάκης, Ρούλα Μουντάνου Φωτογραφίες Μπάμπης Λουϊζίδης, αρχιτέκτων ∆ιεύθυνση: Οδός Σορβόλου 30, Μετς Μελέτη 1999 - 2000, Κατασκευή 2000 - 2002

Η Ελένη Πορτάλιου είναι αρχιτέκτονας και αναπληρώτρια καθηγήτρια της Σχολής Αρχιτεκτόνων του Ε.Μ.Π.. ∆ιδάσκει το μάθημα της Αρχιτεκτονικής Σύνθεσης στον προπτυχιακό κύκλο σπουδών και τα μαθήματα “Πόλη και Μνήμη” και “Αστικά Κοινωνικά Κινήματα” στο διατμητικό μεταπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών “Σχεδιασμός - Χώρος - Πολιτισμός”. Το σχεδιασμένο έργο της αφορά δημόσια κτίρια, διαμορφώσεις και αναπλάσεις δημόσιων αστικών χώρων. Το πραγματοποιημένο έργο αφορά κυρίως κτίρια ατομικής και συλλογικής κατοικίας. Έχει επανειλημμένα βραβευτεί σε αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς, έχει δημοσιεύσει και εκθέσει το αρχιτεκτονικό της έργο. Έχει συμμετάσχει σε πολλά επιστημονικά συνέδρια. Συγγραφέας επιστημονικών κειμένων σε ελληνικά και ξένα έντυπα και αρθρογράφος στον ημερήσιο και περιοδικό τύπο σε θέματα πόλης και αρχιτεκτονικής. Μετέχει ενεργά σε κινήματα που αφορούν το δημόσιο χώρο της πόλης, την κατοικία και το περιβάλλον.

[Βιοκλιματική δόμηση]

Βιοκλιματικός σχεδιασμός και παθητικά ηλιακά συστήματα Ο κτιριακός τομέας είναι υπεύθυνος για το 40% περίπου της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας σε εθνικό επίπεδο. Αυτό σημαίνει ότι τα κτίρια, οι κατοικίες, οι βιομηχανικές εγκαταστάσεις, τα κτίρια γραφείων κ.λπ. με την κατανάλωση που έχουν είτε σε μορφή θερμικής (κυρίως πετρέλαιο) είτε σε μορφή ηλεκτρικής ενέργειας, επιβαρύνουν σημαντικά τόσο οικονομικά, λόγω του υψηλού κόστους της Μπορεί οι υψηλές θερμοκρασίες του καλοκαιριού να μην έχουν κάνει ακόμα την εμφάνισή τους, ωστόσο οι καλοκαιρινοί μήνες είναι πλέον ταυτόσημοι με τη χρήση κλιματιστικών συσκευών, σε μια προσπάθεια των ανθρώπων να διαμορφώσουν ένα πιο δροσερό και φιλικό περιβάλλον στο εσωτερικό του χώρου που ζουν ή εργάζονται. Ωστόσο, κατά πόσο η μαζική και ανεξέλεγκτη χρήση κλιματιστικών συσκευών διατηρεί “φιλικό”, προς τον άνθρωπο και τη ζωή γενικότερα, το εξωτερικό περιβάλλον; Μήπως πια τα πράγματα έχουν φτάσει σε οριακό και ίσως μη αναστρέψιμο σημείο, όσον αφορά στην αλόγιστη σπατάλη των φυσικών ενεργειακών αποθεμάτων, που με τη σειρά της επιφέρει συντριπτικά πλήγματα στην ατμόσφαιρα και το περιβάλλον;

Το φαινόμενο του θερμοκηπίου Μια χαρακτηριστική και ταυτόχρονα δραματική συνέπεια της υπερκατανάλωσης ενέργειας είναι η μεγάλη επιβάρυνση της ατμόσφαιρας με ρύπους, κυρίως διοξείδιο του άνθρακα (CO2), που ευθύνεται για το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Η αύξηση της συγκέντρωσης

ενέργειας, όσο και περιβαλλοντικά, λόγω των ρύπων που διοχετεύονται στην ατμόσφαιρα. Η μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης στα κτίρια επιτυγχάνεται με απλές μεθόδους και τεχνικές, με τον κατάλληλο σχεδιασμό των κτιρίων (βιοκλιματική αρχιτεκτονική) και με συστήματα και τεχνολογίες, όπως είναι τα παθητικά ηλιακά συστήματα.

των αερίων ρύπων -διοξείδιο του άνθρακα (CΟ2), διοξείδιο του θείου (SΟ2), μεθάνιο (CΗ4), χλωρο-φθοριωμένοι υδρογονανθράκες (CF Cs), κ.α- που παράγονται από τη χρήση συμβατικών καυσίμων (κυρίως για παραγωγή ενέργειας και μεταφορές) παρεμποδίζει τη διαφυγή της ηλιακής ακτινοβολίας που ανακλάται από την επιφάνεια της γης έξω από τα ατμοσφαιρικά στρώματα. Συντελεί με αυτό τον τρόπο στη σταδιακή αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη. Ακριβώς για αυτό το λόγο, αυτό το φαινόμενο έχει χαρακτηριστεί και ως “φαινόμενο του θερμοκηπίου”, το οποίο υποβαθμίζει την ποιότητα της ατμόσφαιρας, και διαταράσσει την οικολογική ισορροπία, προκαλώντας όλο και περισσότερα ακραία καιρικά φαινόμενα και καταστροφές. Υπάρχουν ενδείξεις ότι η μέση θερμοκρασία στην επιφάνεια της γης αυξήθηκε στη διάρκεια του προηγούμενου αιώνα κατά 0,5o C, ενώ τοπικά παρατηρήθηκαν ακόμη μεγαλύτερες υπερβάσεις ως προς τα μέσα επίπεδα θερμοκρασίας που έχουν παρουσιαστεί τα τελευταία 20.000 χρόνια. Η θερμοκρασία αποτελεί βασικό προσδιοριστικό χαρακτηριστικό

του κλίματος και ταυτόχρονα επηρεάζει το επίπεδο των βροχοπτώσεων, τα ανεμολογικά δεδομένα, τα θαλάσσια ρεύματα και άλλα φυσικά φαινόμενα. Ο άνθρωπος και ο “πολιτισμός” του, επιμένοντας στη σημερινή φιλοσοφία αντιμετώπισης του προβλήματος, ουσιαστικά ανακυκλώνει και τελικά οξύνει το πρόβλημα.

Βιοκλιματικός σχεδιασμός Όλο και περισσότερο τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα ακούμε τον όρο ”βιοκλιματική αρχιτεκτονική”. Μάλιστα, ακούστηκε αρκετά και με αφορμή την κατασκευή του Ολυμπια-κού Χωριού, αν και τελικά στην πράξη δεν εφαρμόστηκε κανένα από τα στοιχεία της βιοκλιματικής δόμησης, γεγονός που από πολλούς αρχιτέκτονες που δραστηριοποιούνται στο πεδίο της βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής, χαρακτηρίστηκε ως η μεγάλη ιστορική ευκαιρία να κατασκευαστεί ένας τόσο μεγάλος οικισμός με εντελώς διαφορετικές κατασκευαστικές και περιβαλλοντικές ιεραρχήσεις από αυτές της καθιερωμένης δόμησης. Στο βιβλίο τους με τίτλο “Οικο-Λογική Αρχιτεκτονική”, οι αδελφοί Κώ-

στας και Θέμης Τσίπηρας αναφέρουν ότι “βιοκλιματική αρχιτεκτονική είναι η αρχιτεκτονική, η οποία οδηγεί στην κατασκευή κτιρίων που εξοικονομούν ενέργεια για θέρμανση, δροσισμό και φωτισμό”. Η βιοκλιματική αρχιτεκτονική αφορά στο σχεδιασμό κτιρίων και χώρων (εσωτερικών και εξωτερικών - υπαίθριων) με βάση το τοπικό κλίμα, με σκοπό την εξασφάλιση συνθηκών θερμικής και οπτικής άνεσης, αξιοποιώντας την ηλιακή ενέργεια και άλλες περιβαλλοντικές πηγές αλλά και τα φυσικά φαινόμενα του κλίματος. Βασικά στοιχεία του βιοκλιματικού σχεδιασμού αποτελούν τα παθητικά συστήματα που ενσωματώνονται στα κτίρια με στόχο την αξιοποίηση των περιβαλλοντικών πηγών (π.χ. ήλιο, αέρα - άνεμο, βλάστηση, νερό, έδαφος, ουρανό) για θέρμανση, ψύξη και φωτισμό των κτιρίων. Ο βιοκλιματικός σχεδιασμός καθορίζεται σε σημαντικό βαθμό από το τοπικό κλίμα και σύμφωνα με το Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ, www.cres.gr) βασίζεται στις παρακάτω αρχές: • Θερμική προστασία των κτιρίων τόσο το χειμώνα, όσο και το καλοκαίρι με τη χρήση κατάλληλων τεχνικών που εφαρμόζονται στο εξωτερικό κέλυφος των κτιρίων, ιδιαίτερα με την κατάλληλη θερμομόνωση και αεροστεγάνωση του κτιρίου και των ανοιγμάτων του. • Αξιοποίηση της ηλιακής ενέργειας για τη θέρμανση των κτιρίων τη χειμερινή περίοδο και για φυσικό φωτισμό όλο το χρόνο. Αυτό επιτυγχάνεται με τον προσανατολισμό των χώρων και ιδιαίτερα των ανοιγμάτων (ο νότιος προσανατολισμός είναι ο καταλληλότερος) και την διαρρύθμιση των εσωτερικών χώρων ανάλογα με τις θερμικές τους ανάγκες και με τα παθητικά ηλιακά συστήματα που συλλέγουν την ηλιακή ακτινοβολία και αποτελούν “φυσικά” συστήματα θέρμανσης, αλλά και φωτισμού. • Προστασία των κτιρίων από τον καλοκαιρινό ήλιο, κυρίως μέσω της σκίασης, αλλά και της κατάλληλης κατασκευής του κελύφους. • Απομάκρυνση της θερμότητας που το καλοκαίρι συσσωρεύεται μέσα στο κτίριο με φυσικό τρόπο προς το εξωτερικό περιβάλλον με συστήματα και τεχνικές παθητικού δροσισμού, όπως ο φυσικός αερισμό, κυρίως με τον φυσικό αερισμό τις νυχτερινές ώρες. • Βελτίωση - ρύθμιση των περιβαλλοντικών συνθηκών μέσα στους χώρους, έτσι ώστε οι άνθρωποι να νιώθουν άνετα και ευχάριστα. • Εξασφάλιση επαρκούς ηλιασμού και ελέγχου της ηλιακής ακτινοβολίας για φυσικό φωτισμό των κτιρίων, ο οποίος θα πρέπει να εξα-

σφαλίζει επάρκεια και ομαλή κατανομή του φωτός μέσα στους χώρους. • Βελτίωση του κλίματος έξω και γύρω από τα κτίρια, με τον βιοκλιματικό σχεδιασμό των χώρων γύρω και έξω από τα κτίρια και εν γένει, του δομημένου περιβάλλοντος, ακολουθώντας όλες τις παραπάνω αρχές.

Παθητικά συστήματα και τεχνικές φυσικού δροσισμού Τα Παθητικά Ηλιακά Συστήματα είναι αναπόσπαστα κομμάτια - δομικά στοιχεία ενός κτιρίου και λειτουργούν χωρίς μηχανολογικά εξαρτήματα ή πρόσθετη παροχή ενέργειας και με φυσικό τρόπο θερμαίνουν, αλλά και δρο-

σίζουν τα κτίρια. Τα Παθητικά Συστήματα χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες: παθητικά ηλιακά συστήματα θέρμανσης, στα παθητικά συστήματα και τεχνικές φυσικού δροσισμού και στα συστήματα και τεχνικές φυσικού φωτισμού. Ο βιοκλιματικός σχεδιασμός ενός κτιρίου συνεπάγεται τη συνύπαρξη και συνδυασμένη λειτουργία όλων των συστημάτων, ώστε να συνδυάζουν θερμικά και οπτικά οφέλη καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Οι πιο συνηθισμένες και απλές μέθοδοι φυσικού δροσισμού είναι: • Η ηλιοπροστασία (σκίαση) του κτιρίου, η οποία επιτυγχάνεται με διάφορους τρόπους και μέσα, όπως η φυσική βλάστηση, τα γεωμε-

2007

[Βιοκλιματική δόμηση]

τρικά στοιχεία (προεξοχές) του κτιρίου, τα σκίαστρα, μόνιμα ή κινητά, εξωτερικά ή εσωτερικά των ανοιγμάτων, οι υαλοπίνακες με ειδικές επιστρώσεις ή ειδικής επεξεργασίας (ανακλαστικοί, επιλεκτικοί, ηλεκτροχρωμικοί, κ.λπ.). • Ο φυσικός εξαερισμός με κατάλληλο σχεδιασμό και λειτουργία των ανοιγμάτων στο κέλυφος και θυρίδες στο πάνω και κάτω τμήμα των διαχωριστικών εσωτερικών τοίχων που επιτρέπουν την κίνηση του αέρα στους εσωτερικούς χώρους. • Ο νυχτερινός διαμπερής αερισμός είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικός, ιδιαίτερα τις θερμές ημέρες, κατά τις οποίες ο ημερήσιος αερισμός δεν είναι δυνατός. Ο νυχτερινός αερισμός συνεισφέρει στην αποθήκευση “δροσιάς” στη θερμική μάζα του κτιρίου, με αποτέλεσμα την μειωμένη επιβάρυνση του κτιρίου κατά την επόμενη μέρα. • Η χρήση ανεμιστήρων, ιδιαίτερα ανεμιστήρων οροφής, ενισχύει το φαινόμενο του φυσικού αερισμού, με ελάχιστη κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας. Επί πλέον, συνεισφέρει στην επίτευξη θερμικής άνεσης σε θερμοκρασίες υψηλότερες από τις συνήθεις (περίπου 2o - 3o C), καθώς με την κίνηση του αέρα που δημιουργείται μεταφέρεται θερμότητα από το ανθρώπινο σώμα. • Η χρήση της θερμικής μάζας για τη μείωση των θερμοκρασιακών διακυμάνσεων κατά τη διάρκεια του εικοσιτετραώρου. • Μείωση των εσωτερικών κερδών του κτιρίου, δηλαδή της θερμότητας που παράγεται

από τις ηλεκτρικές συσκευές κ.λπ. Άλλες μέθοδοι παθητικού δροσισμού, πιο σύνθετες και όχι τόσο ευρείας εφαρμογής, επιφέρουν επιπρόσθετα οφέλη ψύξης, και είναι: • Θερμική προστασία του κτιριακού περιβλήματος με τεχνικές, όπως είναι το φυτεμένο δώμα, το αεριζόμενο κέλυφος, τα ανακλαστικά επιχρίσματα των εξωτερικών επιφανειών, το φράγμα ακτινοβολίας κ.α. • Ενίσχυση του φυσικού εξαερισμού με πύργους αερισμού ή ηλιακές καμινάδες. • ∆ροσισμός με εξάτμιση νερού με τεχνικές όπως είναι: επιφάνειες νερού, πύργος δροσισμού, ψυκτικές μονάδες εξάτμισης (άμεσης,

έμμεσης ή συνδυασμένης εξάτμισης), ή και βλάστηση (μέσω της εξατμισοδιαπνοής των φυτών). • ∆ροσισμός με απόρριψη της θερμότητας στην ατμόσφαιρα με ακτινοβολία στο νυχτερινό ουρανό. • ∆ροσισμός με απόρριψη της θερμότητας από το κτίριο στη γη με αγωγή, (υπόσκαφα ή ημιυπόσκαφα κτίρια, ή υπεδάφιο σύστημα αγωγών και εναλλάκτες εδάφους - αέρα).

Συστήματα και τεχνικές φυσικού φωτισμού Όπως επισημαίνουν οι Κ. και Θ. Τσίπηρας, ο φυσικός φωτισμός, ακόμα και σήμερα, πα-

[Βιοκλιματική δόμηση]

ραμένει η πιο παραμελημένη πλευρά στον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό των κτιρίων, παρά την εμπειρία αιώνων στο χειρισμό του. Το φως υπήρξε πάντοτε μια από τις ισχυρότερες παραμέτρους στο σχεδιασμό των κτιρίων και πολλοί αρχιτέκτονες αντιλήφθηκαν το ρόλο του ως κύριου μέσου που φέρνει σε επαφή τον άνθρωπο με το περιβάλλον του, όπως για παράδειγμα ο Λε Κορμπιζιέ, που το 1927 είχε δηλώσει ότι “αρχιτεκτονική είναι το υπέροχο παιχνίδι των όγκων με το φως”! Ο φυσικός φωτισμός στοχεύει στην επίτευξη οπτικής άνεσης μέσα στα κτίρια, αλλά και

περατότητα υλικών) και στη χρήση ανακλαστήρων, για την εξασφάλιση επάρκειας και ομαλής κατανομής του φυσικού φωτός. Οι συνηθέστερες τεχνολογίες φυσικού φωτισμού αφορούν υαλοπίνακες με συγκεκριμένες ιδιότητες, πρισματικά φωτοδιαπερατά στοιχεία, διαφανή μονωτικά υλικά και ανακλαστήρες (ράφια φωτισμού ή ανακλαστικές περσίδες). Σε όλα τα συστήματα εκμετάλλευσης του φυσικού φωτός υπάρχει ο κίνδυνος θάμβωσης των ατόμων, αν οι επιφάνειες αυτές βρίσκονται κάτω από το επίπεδο των ματιών

στη γενικότερη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης μέσα στους χώρους, συνδυάζοντας φως, θέα, δυνατότητα αερισμού, αξιοποίηση και ρύθμιση της εισερχόμενης ηλιακής ενέργειας. Το σημείο κλειδί του βιοκλιματικού σχεδιασμού όσον αφορά το φυσικό φωτισμό είναι η διασφάλιση της κατά το δυνατόν μεγαλύτερης κάλυψης των απαιτήσεων σε φωτισμό από το φυσικό φως, ανάλογα με τη χρήση του κτιρίου και την εργασία που επιτελείται μέσα στους χώρους. Μέσω των κατάλληλων συστημάτων και τεχνικών εξασφαλίζεται στους εσωτερικούς χώρους επαρκής ποσότητα (στάθμη φωτισμού), αλλά και ομαλή κατανομή, ώστε να αποφεύγονται έντονες διαφοροποιήσεις της στάθμης, οι οποίες προκαλούν το φαινόμενο που είναι γνωστό και ως “θάμβωση”. Τα συστήματα φυσικού φωτισμού διακρίνονται σε τέσσερις μεγάλες κατηγορίες: Ανοίγματα στην κατακόρυφη τοιχοποιία, Α-νοίγματα οροφής, Αίθρια, Φωταγωγοί, Ηλιο-στάσια, Ράφια φωτισμού κ.α. Τα συστήματα αυτά συνδυάζονται με συγκεκριμένες τεχνικές που αφορούν στο σχεδιασμό των ανοιγμάτων, στις οπτικές ιδιότητες των υαλοπινάκων, στα φωτομετρικά χαρακτηριστικά επιφανειών του χώρου και των ανοιγμάτων του (υφή, χρώμα, φωτοδια-

τους. Για την αντιμετώπιση της θάμβωσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν: • Σταθερές περσίδες: ολόκληρη η επιφάνεια ενός ανοίγματος ή ένα τμήμα της επιφάνειας αυτής καλύπτεται από πλαίσιο με σταθερές περσίδες από ανακλαστικό υλικό. Για τον καθορισμό της κλίσης των περσίδων λαμβάνεται υπόψη κυρίως η διεύθυνση των ακτινών του ηλιακού φωτός κατά τους θερινούς μήνες. Η συγκέντρωση ρύπων στην επιφάνεια των περσίδων μειώνει την ανακλαστική τους ικανότητα: για το λόγο αυτό απαιτείται τακτική συντήρησή τους και προτιμάται να βρίσκονται εσωτερικά ως προς το τζάμι του ανοίγματος. • Ρυθμιζόμενες περσίδες: οι σταθερές περσίδες παρουσιάζουν το μειονέκτημα να λειτουργούν αποτελεσματικά μόνο για ορισμένη ποικιλία τροχιών του ήλιου. Το πρόβλημα αυτό αντιμετωπίζεται με την εφαρμογή ρυθμιζόμενων περσίδων. Η ρύθμιση αυτή γίνεται χειροκίνητα ή μηχανοκίνητα ή ακόμα και από απόσταση. • Ανακλαστικά πρέκια και φεγγίτες: πρόκειται για ανοιγόμενα φύλλα συνδυασμένα με ανακλαστικές επιφάνειες επάνω από τα παράθυρα. Η γωνία ανοίγματος των φύλλων και η θέση των ανακλαστικών επιφανειών μπορεί να είναι σταθερές ή ρυθμιζόμενες.

[Αρχιτεκτονική τοπίου]

Αναστάσιος Τσερπέλης Αρχιτέκτονας Τοπίου email:info@utopia-landscapes.gr

∆ιαμόρφωση περιβάλλοντος χώρου κατοικίας στους Αγίους Θεοδώρους Ο περιβάλλων χώρος της οικίας την οποία εξετάζουμε βρίσκεται μεταξύ της παραλίας των Αγίων Θεοδώρων και της παλαιάς εθνικής οδού Αθηνών - Κορίνθου. Το κτίριο είναι κατασκευής του ’60 και ανακατασκευάστηκε πρόσφατα με σεβασμό στην υφιστάμενη αρχιτεκτονική του. Η μελέτη διαμόρφωσης του περιβάλλοντος χώρου καθώς και η επίβλε-

Αυτοψία και διαμόρφωση του χώρου Όπως αναφέρθηκε και στην εισαγωγή, ο χώρος βρίσκεται σε μια λεπτή λωρίδα γης μεταξύ της παλαιάς εθνικής οδού Αθηνών - Κορίνθου και της παραλίας των Αγίων Θεοδώρων. Η εθνική οδός αποτελεί πηγή ηχορύπανσης και οπτικής όχλησης καθώς το οικόπεδο βρίσκεται περίπου ένα μέτρο κάτω από την επιφάνεια του δρόμου. Η άμεση γειτνίαση με τη θάλασσα είναι ένα στοιχείο ιδιαίτερου αισθητικού κάλλους, ωστόσο η αύρα και οι θαλασσινές ψεκάδες δημιουργούν ένα ιδιαίτερο μικροκλιματικό περιβάλλον, το οποίο λαμβάνουμε υπ’ όψη μας στην επιλογή τόσο των φυτικών όσο και των αδρανών υλικών προκειμένου να διασφαλιστεί η αειφορία του έργου. Ο χώρος στην αρχική του δομή φιλοξενούσε αρκετά στοιχεία, όπως ανεπτυγμένα δένδρα τα οποία θελήσαμε να διαφυλάξουμε, αλλά και κάποια αντικείμενα τα οποία αποτελούν μέρος της ιστορίας του σπιτιού και του χώρου και τα οποία επιδιώξαμε να εντάξουμε στην τελική διαμόρφωση. Πέραν των ιδιαιτεροτήτων του χώρου, οι επιθυμίες της οικογένειας εστιάζονταν στη διαφύλαξη και ανάδειξη του φυσικού περιβάλλοντος, στη δημιουργία χώρων στάθμευσης

ψη των εργασιών εφαρμογής του έργου ανατέθηκαν στο γραφείο Αρχιτεκτονικής Τοπίου ‘Utopia landscapes’. Στο παρόν άρθρο θα αναλύσουμε συνοπτικά τη φιλοσοφία της μελέτης του υπογράφοντος για τον περιβάλλοντα χώρο της οικίας στους Αγίους Θεοδώρους, ενώ θα γίνει μια σύντομη τεχνική περιγραφή του έργου και των φάσεων εξέλιξής του.

εντός του περιβάλλοντος χώρου της οικίας και στη μεταβλητότητα του χώρου ώστε να μπορεί να καλύπτει τις ανάγκες της οικογένειας και των φιλοξενούμενων αυτής ανάλογα με την περίσταση. Τέλος, σημαντική επιδίωξη ήταν και η μερική και διακριτική απομόνωση του χώρου, ώστε οι ένοικοι να μπορούν να απολαμβάνουν τις ιδιαίτερες προσωπικές στιγμές τους με αίσθημα ηρεμίας και ασφάλειας.

Φιλοσοφία της διαμόρφωσης του περιβάλλοντος χώρου Στόχος της διαμόρφωσης ήταν η διατήρηση των ήδη υφιστάμενων δένδρων και θάμνων, καθώς και κάποιων ιδιαίτερων στοιχείων και η ένταξή τους στον τελικό σχεδιασμό του περιβάλλοντος χώρου. Θέλαμε ο χώρος να αποπνέει μια φυσικότητα και λιτότητα με μια διακριτική πρωτοτυπία, ώστε να εναρμονισθεί πλήρως τόσο με τη φυσιογνωμία του υφιστάμενου κτιρίου, όσο και με το περιβάλλον της θάλασσας. Προκειμένου να προσεγγιστεί σχεδιαστικά, ο συνολικός χώρος επιμερίστηκε σε μικρότερα μέρη. Έτσι, δημιουργήθηκε ο χώρος υποδοχής και στάθμευσης, ο κύριος και πιο ιδιαίτερος χώρος στη νότια πλευρά του κτιρίου και ένας ενδιάμεσος χώρος στη δυτική πλευρά

του κτιρίου, ο οποίος εξυπηρετεί περισσότερο σαν χώρος μετάβασης μεταξύ των δύο.

Ο κύριος χώρος υποδοχής Ο κύριος χώρος υποδοχής καθορίζει την πρώτη εντύπωση, η οποία δημιουργείται στον επισκέπτη, καθώς αυτός εισέρχεται στον περιβάλλοντα χώρο της οικίας από ένα δρόμο ταχείας κυκλοφορίας και από αυτόν προσφέρεται η πρώτη οπτική επαφή με το οίκημα. Θέλαμε ο επισκέπτης να αντιληφθεί το χώρο σαν ένα απροσδόκητο καταφύγιο, και φτάνοντας εκεί να νιώθει σα να εισέρχεται σε ένα φυσικό τοπίο το οποίο αφυπνίζει τις αισθήσεις. Προσπαθήσαμε, λοιπόν, να απομονώσουμε τις όποιες οπτικές οχλήσεις με ήπιους τρόπους, αλλά ταυτόχρονα να εισάγουμε και κάποια επιπλέον ερεθίσματα όρασης, ακοής, αφής και όσφρησης. Για το λόγο αυτό σχεδιάστηκαν κάποια παρτέρια περιμετρικά και στα σημεία γειτνίασης τόσο με το δρόμο, όσο και με τις διπλανές ιδιοκτησίες. Σχεδιάστηκε ο χώρος στάθμευσης σε ακολουθία με τον ενδιάμεσο χώρο, ώστε να μπορούν τα αυτοκίνητα να σταθμεύουν υπό γωνία 30ο. Με τη διάταξη αυτή δημιουργήθηκε επαρκής χώρος στάθμευσης τόσο για τα αυ-

Εικ. 1. Άποψη εισόδου από τον ενδιάμεσο χώρο. Εικ. 2. Βόρεια ανατολική ισομετρική προβολή της αρχικής πρότασης. Εικ. 3. Άποψη των παρτεριών και του μονοπατιού στον κύριο χώρο υποδοχής. Εικ. 4. Άποψη των παρτεριών που πλαισιώνουν το κτίριο στον κύριο χώρο υποδοχής. Εικ. 5. Άποψη του ιδιαίτερου χώρου του κήπου από το καθιστικό του σπιτιού.

τοκίνητα της οικογένειας όσο και για τους φιλοξενούμενους αυτής. Επιπλέον, στοιχείο της σχεδιαστικής σύνθεσης ήταν η δημιουργία της ράμπας, καθώς και οι σκάλες δίπλα σε αυτή με σαφή, αλλά ήπιο διαχωρισμό μεταξύ της πορείας των πεζών και των αυτοκινήτων. Οι σκάλες οδηγούν σε ένα μονοπατάκι το οποίο έχει μια φυσική ροή ανάμεσα από το παρτέρι, τον κορμό του επιβλητικού πεύκου και κάτω από την πυκνή πλούσια κόμη αυτού. Με την είσοδό μας στο σπίτι και καθώς διασχίζουμε το μονοπάτι υπάρχει μερική αποκάλυψη της εισόδου του σπιτιού δημιουργώντας μια αίσθηση μυστηρίου και φυσικότητας. Η κλίμακα του μονοπατιού είναι ανθρώπινη. Καθ’ όλο το μήκος του μονοπατιού υπάρχει οπτική επαφή με το βορειοανατολικό παρτέρι και με τη λωρίδα που σχηματίζει καθώς επεκτείνεται ανάμεσα από το χώρο και την πρόσοψη του σπιτιού. Το παρτέρι της βορειοανατολικής πλευράς

σχεδιάστηκε κατά τρόπο, ώστε να αμβλύνεται η αίσθηση του τοίχου στο όριο του οικοπέδου. Η βλάστηση είναι οργανωμένη σε ομάδες φυτών οι οποίες αλληλοδιεισδύουν, ώστε να γίνονται αντιληπτές στον επισκέπτη σαν μια φυσική συνέχεια. Σημειακά χρησιμοποιήθηκαν φυτά αρχιτεκτονικής δομής προκειμένου να δημιουργούνται κάποια κέντρα εστίασης. Το παρτέρι της βόρειας πλευράς δένει με μια φυσική καμπύλη με τη ράμπα. Η οργανική αυτή φόρμα μετάβασης σχεδιάστηκε σε συνέχεια της φιλοσοφίας για ένα πιο φυσικό χώρο. Για το παρτέρι της βόρειας πλευράς προτάθηκαν ψηλά δένδρα και χαμηλότερες συνθέσεις από θάμνους εδαφοκάλυψης καθώς και κάποιες πόες. Σκοπός ήταν να δημιουργήσουμε μια φυσικότητα περιμετρικά του χώρου, σαν η φύση να διεισδύει εντός του οικοπέδου, ενώ συνάμα να διατηρήσουμε την εποχικότητα ως στοιχείο, με είδη φυτών διαφορετικής διάρκει-

2007

[Αρχιτεκτονική τοπίου]

Εικ. 6. Κάτοψη του σχεδίου διαμόρφωσης του περιβάλλοντος χώρου της οικίας. Εικ. 7. Νότια ανατολική άποψη του ιδιαίτερου χώρου με την πρόταση για διαγώνιες γραμμικές συνθέσεις με φυτά και κορμούς δένδρων εν είδη “zen gardens” με μεσογειακό ύφος. Εικ. 8. Άποψη του κυρίως χώρου κατά τη φάση εγκατάστασης των κυψελών.

ας, εποχής και εύρους ανθοφορίας. Επίσης, τα ψηλά δένδρα πυκνής κόμης έχουν σαν στόχο να απομονωθεί το σπίτι οπτικά από την εθνική οδό, ενώ σημειακά δημιουργήθηκε ένας κυπαρισσώνας δίπλα από τη ράμπα σαν ορόσημο οριοθέτησης της εισόδου στην οικία. Ο κύριος χώρος υποδοχής διαστρώνεται με χλοοτάπητα. Έτσι, η όλη αίσθηση φυσικότητας την οποία έχει αποκομίσει ο επισκέπτης είτε εισέρχεται πεζός, είτε με το αυτοκίνητο παραμένει αναλλοίωτη. Για να επιτευχθεί αυτό το εγχείρημα στρώθηκαν στο έδαφος ειδικές κυψελίδες οι οποίες λειτουργούν ως προστατευτικό σώμα για το χλοοτάπητα, κατανέμοντας ομοιόμορφα το βάρος των αυτοκινήτων και προστατεύοντας το εδαφικό υπόστρωμα από τη μηχανική καταπόνηση.

Ο ενδιάμεσος χώρος στη δυτική πλευρά του κτιρίου Στη δυτική πλευρά του κτιρίου δημιουργήθηκε ένας ενδιάμεσος χώρος, αναπαράγοντας τις φόρμες του κτιρίου. Ο χώρος αυτός αποτελεί το συνδετικό κρίκο μεταξύ του κύριου χώρου και του χώρου υποδοχής. Σε αυτόν δημιουργήθηκαν κάποια παρτέρια με δένδρα προκειμένου να εξισορροπηθεί η υψομετρική διαφορά μεταξύ του κτιρίου και του δυ-

τικού ορίου του οικοπέδου. Στα ενδιάμεσα παρτέρια φυτεύτηκαν εσπεριδοειδή, προστατευμένα από τη θαλάσσια αύρα, ενώ στο όριο φυτεύτηκαν ανεπτυγμένες δάφνες του Απόλλωνα και δένδρα με ψηλή και πλούσια κόμη, όπως μιμόζες Νικαίας, γρεβιλλέες και ψευδοπιπεριές. Στο σημείο αυτό χρησιμοποιήθηκαν περισσότερες εναλλαγές ειδών φυτών προκειμένου να έχουμε εντονότερη αίσθηση της εποχιακής εναλλαγής και της φυσικότητας του τοπίου. Η πλακόστρωση έγινε σε ένα ελεύθερο μοτίβο εναλλαγής δύο ίδιων διαφορετικού χρώματος πλακιδίων χρησιμοποιώντας αριθμητικούς συνδυασμούς 1:2:3:5:8 εμπνευσμένους από την ακολουθία “fibonacci”. Το μοτίβο αυτό πλακόστρωσης ακολουθείται και περιμετρικά του κτιρίου, υπό γωνία 45o, στη λογική της σύνδεσής του με το υπόλοιπο μαλακό τοπίο του περιβάλλοντος χώρου.

Ο ιδιαίτερος χώρος στη νότια πλευρά του κτιρίου Η αρχική ιδέα για το σχεδιασμό του ιδιαίτερου χώρου περιείχε τη δημιουργία διαγώνιων γραμμικών συνθέσεων με φυτοσυνθέσεις και κορμούς δένδρων εν είδη “zen garden”, σε μια πιο μεσογειακή εκδοχή. Επίσης, στο χώρο προβλεπόταν η δημιουργία ενός καθιστικού

στην ευθεία με την έξοδο από το καθιστικό του σπιτιού, ώστε να υπάρχει επικοινωνία μεταξύ των ατόμων που επιλέγουν τον κήπο και αυτών που βρίσκονταν στο εσωτερικό του σπιτιού. Η ιδέα εξελίχθηκε στη δημιουργία ενός ιδιαίτερου καθιστικού δίπλα στη θάλασσα. Τα περιμετρικά παρτέρια τέλος εμπλουτίστηκαν με συστάδες ξηροφυτικών μεσογειακών ειδών φυτών, χαμηλού ύψους, ώστε να μην αποκόπτουν τις οπτικές με τη θάλασσα.

Επίλογος Εν κατακλείδι, η φιλοσοφία της μελέτης διαμόρφωσης του περιβάλλοντος χώρου της παραθαλάσσιας αυτής οικίας έλαβε πρόνοια για τις ιδιαιτερότητες του χώρου σε σχέση με το τοπικό φυσικό περιβάλλον, τη χαρακτηριστική αρχιτεκτονική του κτιρίου αλλά και για τις ανάγκες που απορρέουν από τον καθημερινό τρόπο ζωής της οικογένειας. Πιστεύουμε ότι το όλο εγχείρημα αγαπήθηκε ήδη και πρόκειται να ανταποκριθεί επάξια στις ανάγκες και τις προσδοκίες των ιδιοκτητών. Η μελέτη και η επίβλεψη του έργου πραγματοποιήθηκαν από τον αρχιτέκτονα τοπίου Αναστάσιο Τσερπέλη του γραφείου Utopia-Landscapes. Η κατασκευή έγινε από την εταιρεία “LandTEC”, υπεύθυνος εκπρόσωπος της οποίας ήταν ο γεωπόνος Παντελής Νάκος.

[Φωτισμός]

Καινοτομία και σχεδιασμός, στα “Φώτα του μέλλοντος” “Φώτα του μέλλοντος” ήταν ο τίτλος του ευρωπαϊκού σχεδιαστικού διαγωνισμού ο οποίος διεξήχθη στο πλαίσιο της διεθνούς εμπορικής έκθεσης Light + Building και έχει καθιερωθεί εδώ και επτά χρόνια. Η διοργάνωση της περασμένης χρονιάς, εστίασε το ενδιαφέρον της γύρω από τις αυριανές Τα προϊόντα που απέσπασαν διακρίσεις καταφέρνουν να συνδυάζουν με επιτυχία διάφορα φαινομενικά ασύμβατα χαρακτηριστικά γνωρίσματα, όπως για παράδειγμα, τη λειτουργικότητα με το μοντέρνο σχεδιασμό, ή την άνεση με την ενεργειακή αποδοτικότητα. Στη L+B 2006, βραβεία απονεμήθηκαν σε 17 προϊόντα και αντικείμενα από 16 κατασκευαστές που προέρχονται από έξι χώρες, και ειδικότερα τις Γερμανία, Φινλανδία, Ιταλία, Ελβετία, Σουηδία και Αυστρία. Ανάμεσα στα έργα που βραβεύτηκαν, περιλαμβάνονται πέντε κρεμαστοί λαμπτήρες που είναι κατασκευασμένοι από την εταιρεία Atelie Lyktan από τη Σουηδία, δύο γερμανικές εταιρείες παραγωγής (Grimmeisen Vertriebs GmbH and Lumex Lichttechnik) και δύο ελβετικές εταιρείες (Ribag Licht AG και Lightwave B Flury). Εξαιρετικά ενδιαφέρον είναι το σχέδιο και το τελείωμα του επιτραπέζιου φωτιστικού που κατασκεύασαν οι εταιρείες Industrial Micro Systems, από την Ελβετία και Luceplan από την Ιταλία. Η ιταλική κατασκευάστρια εταιρεία Artemide επιλέχτηκε για δύο εξαιρετικά προϊόντα της τα οποία έλαβαν το βραβείο “Φως του μέλλοντος 2006” στην κατηγορία επιτραπέζια φωτιστικά. Η κριτική επιτροπή εντυπωσιάστηκε επίσης από το φωτιστικό τοίχου Artic Sun που κατασκεύασε η φινλανδική εταιρεία

τάσεις φωτισμού και ξεχώρισε μια σειρά συσκευών φωτισμού με εξοικονόμηση ενέργειας και τα ενεργειακά αποδοτικών συστημάτων φωτισμού τα οποία διακρίνονται για το εξαιρετικό σχέδιο και προορίζονται όχι μόνο για ιδιωτική, για πρώτη φορά στο θεσμό, και για επαγγελματική χρήση. Illuminazione από την Ιταλία βραβεύθηκε για τη συσκευή φωτισμού biSio, όπως και η εταιρεία Ludwig Leuchten από τη Γερμανία για το φωτιστικό οροφής με την κωδική ονομασία 421-388 FC10. Mια άλλη γερμανική εταιρεία, η Zweibruder Oproelectronics, βραβεύθηκε για το προϊόν LED Lenser dot.spot, ενώ η αυστριακή Zumtobel Staff πήρε το μόνο βραβείο που απονεμήθηκε στην κατηγορία πολυελαίων για τον πολυέλαιο VORTEXX.

Τα κριτήρια

Artequa Oy, αλλά και τη σειρά φωτιστικών Asteria της γερμανικής εταιρείας Spectral Gesellschaft fur Lichttechnik mbH. To υπαίθριο φωτιστικό Millennio της γερμανικής εταιρείας Hess + Licht προσέλκυσε την προσοχή λόγω του ασυνήθιστου και, κατά συνέπεια, εντυπωσιακού σχεδίου της. Ένα άλλο προϊόν που κατέστη σημείο αναφοράς ανάμεσα στα βραβευθέντα φωτιστικά ήταν το Knuller, ένα επιδαπέδιο φωτιστικό που δημιουργήθηκε από τη γερμανική εταιρεία Ingo Maurer, και το οποίο δικαιώνει πλήρως την ονομασία του (“Αίσθηση”). Η εταιρεία Reggiani S.p.A.

Κατά την επιλογή των προϊόντων που βραβεύθηκαν η κριτική επιτροπή έκρινε με βάση πέντε κριτήρια: • Ποιότητα σχεδιασμού • Υλικά που χρησιμοποιήθηκαν κατά την κατασκευή • Αξία χρήσης • Τεχνική ποιότητα • Οικολογική ποιότητα • Συνολικό concept Κοινό στοιχείο που χαρακτήρισε όλα τα βραβευθέντα αντικείμενα ήταν η χρήση συμπαγών λαμπτήρων φθορισμού με βάση που φέρει καρφίτσες, λαμπτήρων φθορισμού τύπου ράβδου τριών ζωνών, λαμπτήρων αλογόνου ή LED. Επιπλέον, απαραίτητη προϋπόθεση ήταν όλα τα προϊόντα να είναι ήδη διαθέσιμα

Millennio To υπαίθριο φωτιστικό Millennio της γερμανικής εταιρείας Hess + Licht προσέλκυσε την προσοχή λόγω του ασυνήθιστου και εντυπωσιακού σχεδίου της.

Artic Sun Η κριτική επιτροπή εντυπωσιάστηκε από το φωτιστικό τοίχου Artic Sun που κατασκεύασε η φινλανδική εταιρεία Artequa Oy. BiSio + 421-388 FC10 Η εταιρεία Reggiani S.p.A. Illuminazione από την Ιταλία βραβεύθηκε για τη συσκευή φωτισμού “biSio”, όπως και η εταιρεία Ludwig Leuchten από τη Γερμανία για την συσκευή φωτισμού υπ’ αριθμόν 421-388 FC10.

Knuller Σημείο αναφοράς ανάμεσα στα βραβευθέντα φωτιστικά ήταν ο λαμπτήρας Knuller που δημιουργήθηκε από τη γερμανική εταιρεία Ingo Maurer, και δικαιώνει πλήρως την ονομασία του (“Αίσθηση”).

στην ευρωπαϊκή αγορά ή να προωθηθούν στο πολύ εγγύς μέλλον.

Νέοι σχεδιαστές Ο εν λόγω διαγωνισμός έδωσε επίσης τη δυνατότητα στους νέους σχεδιαστές να παρουσιάσουν τις ιδέες τους σε ένα ευρύ ακροατήριο. Τα πρώτα, δεύτερα και τρίτα βραβεία αξίζουν συνολικά 5.000 ευρώ και απονέμονται σε σχέ-

δια που εντυπωσιάζουν την κριτική επιτροπή, και ειδικότερα, οι προοπτικές τους για υλοποίηση αυτών των προτάσεων σε μαζική παραγωγική βάση. Οι νέοι σχεδιαστές από όλη την Ευρώπη -τη Γερμανία, τη Φινλανδία, τη Γαλλία, τη Μεγάλη Βρετανία, την Ιταλία, την Αυστρία και την Ελβετία- υπέβαλαν δώδεκα πρωτότυπα και μοντέλα των φωτιστικών και των συστημάτων φωτισμού που σχεδίασαν. Ο νικη-

τής του πρώτου βραβείου ήταν το Spiralight του Robin Carpenter από τη Γερμανία. Το δεύτερο βραβείο νέων σχεδιαστών έλαβε το φωτιστικό luna της Bettina Wassermann από τη Γαλλία. Το τρίτο βραβείο απονεμήθηκε σε δύο διαγωνιζόμενους: τον Γερμανό Henning Bugershausen για τη συσκευή φωτισμού Blattwerk και την επίσης Γερμανίδα Sabrina Catrin Meyer για το φωτιστικό Light-Me.

2007

[Φωτισμός]

Lenser dot.spot Βραβείο έλαβε και η φωτιστική συσκευή LED Lenser dot. spot της γερμανικής εταιρείας Zweibruder Oproelectronics.

“VORTEXX” Η αυστριακή Zumtobel Staff πήρε το μόνο βραβείο που απονεμήθηκε στην κατηγορία πολυελαίων για τον πολυέλαιο VORTEXX.

luna Το φωτιστικό luna της Γαλλίδας Bettina Wassermann απέσπασε το δεύτερο βραβείο.

Spiralight Το Spiralight, του Γερμανού Robin Carpenter, έλαβε το πρώτο βραβείο του διαγωνισμού νέων σχεδιαστών.

Light-Me + Blattwerk Το τρίτο βραβείο πήγε σε δύο διαγωνιζόμενους από τη Γερμανία, τον Henning Begershausen για τη συσκευή φωτισμού Blattwerk και την Sabrina Catrin Meyer για το φωτιστικό Light-Me.

[Φωτισμός]

Andrew Gauld Lighting Designer της εταιρείας ΦΩΤΟ∆ΙΑΠΛΑΣΗ Α.Ε.

Συχνές ερωτήσεις σχετικά με τη μελέτη αρχιτεκτονικού φωτισμού Αυτό το άρθρο έχει στόχο να απαντήσει σε ερωτήσεις σχετικά με τη μελέτη αρχιτεκτονικού φωτισμού, και πιο συγκεΤι ακριβώς σημαίνει η μελέτη του αρχιτεκτονικού φωτισμού; Η μελέτη αρχιτεκτονικού φωτισμού είναι μία επιστήμη με άξονες την τοποθέτηση και τον έλεγχο του φωτός (φυσικό ή τεχνητό) μέσα σε έναν αρχιτεκτονικό χώρο. Το φως και η αρχιτεκτονική δεν είναι δυο ξεχωριστές έννοιες, διότι αρχιτεκτονικά στοιχεία όπως οι επιφάνειες, ο όγκος, τα χρώματα και η υφή χάνουν τη σημασία τους χωρίς φως. Αρκετοί αρχιτέκτονες σχεδιάζουν έχοντας στο νου τους το φυσικό φως, και έτσι παραβλέπουν συχνά τα πλεονεκτήματα του τεχνητού φωτισμού. Ποια είναι η σπουδαιότητα μιας μελέτης αρχιτεκτονικού φωτισμού; Έχει αποδειχθεί ότι η σωστή μελέτη αρχιτεκτονικού φωτισμού αναδεικνύει τους αρχιτεκτονικούς και περιβάλλοντες χώρους. Ο σωστός φωτισμός βελτιώνει τη λειτουργία ενός χώρου, εντείνοντας την ευκρίνεια στο περιβάλλον του κάθε χρήστη. Η αισθητική του χώρου βελτιώνεται ενισχύοντας την αρχιτεκτονική. Το συνολικό κόστος αγοράς και συντήρησης μειώνεται, αφού καθορίζεται ο κατάλληλος αριθμός και η σωστή τοποθέτηση των φωτιστικών σωμάτων. Υπάρχουν διαφορετικά είδη μελέτης αρχιτεκτονικού φωτισμού; Για να αποκτήσει ο πελάτης μία μελέτη φωτισμού έχει τις παρακάτω τέσσερις επιλογές:

κριμένα, να παρουσιάσει τα πλεονεκτήματα που έχει η συνεργασία με έναν ανεξάρτητο σχεδιαστή φωτισμού.

• να την κάνει ο ίδιος ο πελάτης • να συνεργαστεί με έναν προμηθευτή - σχεδιαστή • να συνεργαστεί με ηλεκτρολόγο, μηχανολόγο • να συνεργαστεί με έναν ανεξάρτητο σχεδιαστή φωτισμού. Στην πρώτη περίπτωση, όπου ο πελάτης είναι μόνος του, το κόστος αλλά και το αποτέλεσμα θα εξαρτηθούν μόνο από την εμπειρία του πελάτη. Στη δεύτερη περίπτωση, ο προμηθευτής - σχεδιαστής θα περιοριστεί στο να προτείνει τα προϊόντα που πωλούνται στο κατάστημά του, με ό,τι αυτό συνεπάγεται, και σε αρκετές περιπτώσεις ο αριθμός του εξοπλισμού που απαιτείται θα μεγαλώσει, ώστε να αυξηθούν οι πωλήσεις και φυσικά να καλυφθεί το κόστος του σχεδιασμού. Στην τρίτη περίπτωση, η προσέγγιση του μηχανολόγου είναι συχνά τεχνικά προκατειλημμένη, γι’ αυτό συνήθως το αποτέλεσμα είναι ένας ουδέτερος και άχρωμος φωτισμός, με μικρή ή και καθόλου σχέση με την αρχιτεκτονική του χώρου ή με τους ανθρώπους που θα τον χρησιμοποιήσουν. Στην τέταρτη περίπτωση, ο ανεξάρτητος σχεδιαστής: • είναι γνώστης του αντικειμένου και έτσι έχει τη γνώση και την εμπειρία που χρειάζεται για να ανταποκριθεί επιτυχώς στις αρχιτεκτονικές και μηχανολογικές απαιτήσεις του έργου. • είναι ελεύθερος να προδιαγράψει στον πελάτη, τη σωστή ποσότητα των ενδεδειγμένων

προϊόντων φωτισμού και συστήματος διαχείρισης οποιουδήποτε προμηθευτή, ο οποίος εμπορεύεται προϊόντα φωτισμού και συστήματα διαχείρισης. Έτσι, λοιπόν, διασφαλίζει τον πελάτη ότι τα επιλεγμένα προϊόντα συμβαδίζουν με τις τεχνικές προδιαγραφές του έργου, καθώς και ο ανεξάρτητος σχεδιαστής δεν έχει κανένα συμφέρον από την πώλησή τους στον πελάτη. Ποιος χρειάζεται μελέτη φωτισμού; Ο κλάδος της ψυχαγωγίας (ξενοδοχεία, εστιατόρια, θέρετρα, spa, καζίνο κ.λπ.) έχει εκτιμήσει εδώ και καιρό τα πλεονεκτήματα της μελέτης φωτισμού. Το ίδιο και τα καταστήματα και τα σουπερμάρκετ, καθώς έχει αποδειχθεί ότι η μελέτη φωτισμού είναι ένα χρήσιμο εργαλείο, που αυξάνει τις πωλήσεις και ενδυναμώνει την εταιρική ταυτότητα της επιχείρησης κάνοντάς την πιο αποδοτική διότι το φως επιδρά στη συνείδηση του πελάτη. Στα γραφεία και γενικά στους χώρους εργασίας, το αποτέλεσμα της μελέτης φωτισμού συνίσταται στο να δημιουργεί στους εργαζομένους ένα ευχάριστο περιβάλλον, ώστε να αισθάνονται και να εργάζονται καλύτερα, δηλαδή αυξάνει την αποδοτικότητά τους, ενώ οι εξωτερικοί χώροι φωτίζονται για να ενισχύσουν την εταιρική ταυτότητα. Οι κυβερνήσεις, οι δημόσιοι και ιδιωτικοί φορείς καθώς και οι οργανισμοί, αρχίζουν επίσης να αναγνωρίζουν την αξία του καλού φω-

τισμού, διότι έχει αποδειχθεί ότι η μελέτη και ο σχεδιασμός φωτισμού του αστικού τοπίου αυξάνει τον τουρισμό, βελτιώνει την ασφάλεια και παρέχει ένα πιο ευχάριστο και πιο λειτουργικό περιβάλλον για την κυκλοφορία των οχημάτων και τους κατοίκους. Σχετικά μικρές επενδύσεις μπορούν να αποφέρουν μεγάλα οφέλη στη βελτίωση της ασφάλειας κατά τη διάρκεια της νύχτας. Στον ιδιωτικό τομέα, οι ιδιοκτήτες σπιτιών συνειδητοποιούν ότι ο φωτισμός είναι τόσο σημαντικός παράγοντας στο σχεδιασμό, όσο και η αρχιτεκτονική και η επίπλωση. Αεροδρόμια, σταθμοί τρένων, στάσεις λεωφορείων και αποβάθρες χρειάζονται κατάλληλο φωτισμό, ώστε να λειτουργούν σωστά καθ’ όλο το 24ωρο. Παλαιά κτίρια καθώς και καινούργια επωφελούνται από τη μελέτη και το σχεδιασμό φωτισμού, αφού με απλές τροποποιήσεις στις πατροπαράδοτες λύσεις εγκατάστασης, μπορούν να μειώσουν το κόστος ενέργειας και να βελτιώσουν αισθητά τις συνθήκες χρήσης. Πόσο κοστίζει μία μελέτη φωτισμού; Μία καλή μελέτη φωτισμού θα στοιχίσει το ίδιο με μία κακή, αλλά η καλή μελέτη θα περιλαμβάνει προφανή πλεονεκτήματα που συνοψίζονται στον κατάλληλο, σωστό, ευχάριστο και αισθητικά καλαίσθητο φωτισμό ενός εκάστου χώρου και όλου του έργου, στα σωστά προϊόντα και στον αριθμό των προϊόντων που χρειάζονται και ενδείκνυνται για τον κάθε χώρο και για το κάθε είδος εργασίας, στο λογικό έλεγχό τους, καθώς και μακροχρόνια πλεονεκτήματα, όπως η συντήρηση και η εξοικονόμηση ενέργειας. Η εμπειρία έχει δείξει ότι η μελέτη και ο σχεδιασμός φωτισμού κοστίζει περίπου το 2-5% του συνολικού προϋπολογισμού της μελέτης του έργου, αλλά αυτό το ποσοστό διαφέρει από έργο σε έργο, διότι εξαρτάται από το είδος του έργου και φυσικά από το είδος του φωτισμού που απαιτείται. Υπάρχουν δύο τρόποι να πληρώσει κανείς για τη μελέτη και το σχεδιασμό φωτισμού. Ο πρώτος είναι να πληρώσει μόνον τον προμηθευτή που του προσφέρει τη μελέτη “δωρεάν” και ο δεύτερος είναι να πληρώσει έναν ανεξάρτητο σχεδιαστή που δεν έχει καμία εμπορική σχέση με τους προμηθευτές. Η πρώτη επιλογή, φαίνεται πιο οικονομική, όμως στην πραγματικότητα δεν υπάρχει καμία υπηρεσία δωρεάν. Ο προμηθευτής, εννέα στις δέκα φορές θα προσθέσει το κόστος της μελέτης στην τιμή της αγοράς των προϊόντων κι έτσι ο πελάτης θα πληρώσει, ούτως ή άλλως, για τη μελέτη. Στη δεύτερη επιλογή, ο πελάτης θα λάβει μια αντικειμενική συμβουλή σχετικά με τη μελέ-

τη και το σχεδιασμό του φωτισμού, κυρίως όσον αφορά στο σωστό τύπο και αριθμό των προϊόντων που απαιτούνται και έτσι θα εξοικονομήσει δαπάνες για έξοδα αγοράς και τοποθέτησης. Επίσης, επειδή τα τεχνικά χαρακτηριστικά καθορίζονται εξ αρχής, ο πελάτης θα έχει το πλεονέκτημα του συναγωνισμού των προμηθευτών - εμπόρων για την προμήθεια των προϊόντων φωτισμού του έργου και έτσι θα εξοικονομήσει και πάλι σε κόστος αγοράς. Ένας ανεξάρτητος σχεδιαστής είναι αδέ-

σμευτος και επομένως, ελεύθερος να επιλέξει τα καλά και ενδεδειγμένα προϊόντα από οποιονδήποτε έμπορο - προμηθευτή, όπως για παράδειγμα, προϊόντα εξοικονόμησης ενέργειας που έχουν περιορισμένες απαιτήσεις συντήρησης και μακροχρόνια εξοικονομούν σε κόστος συντήρησης. Ποια είναι τα στάδια της μελέτης φωτισμού; Υπάρχουν πέντε στάδια σε μία μελέτη έργου φωτισμού, τα οποία είναι η ενημέρωση, η

2007

[Φωτισμός]

σύλληψη της κεντρικής ιδέας, η μελέτη, ο λεπτομερής σχεδιασμός και η επισκόπηση. Ενημέρωση Ο πελάτης θα ενημερώσει τον μελετητή για όλα τα ζητούμενα του έργου, το υπόβαθρο, την υπάρχουσα κατάσταση και τους στόχους. Ο μελετητής φωτισμού θα συνοψίσει τα στοιχεία που του έχει δώσει ο πελάτης και θα καθορίσει τον όγκο εργασίας που απαιτείται, το πώς πρέπει να εκτελεστεί και το πόσο θα κοστίσει. Σύλληψη της κεντρικής ιδέας Για τη σύλληψη της κεντρικής ιδέας, θα υπάρξει συλλογή ιδεών κι από τα άλλα μέλη της ομάδας μελέτης καθώς και από τον πελάτη. Στόχος είναι να συγκεντρωθούν όσο περισσότερες ιδέες είναι δυνατόν. Αυτό είναι ένα από τα πιο σημαντικά μέρη του έργου, όπου ειδικοί θα έχουν την ευκαιρία να εκφράσουν τις απόψεις τους. Οι σωστές αποφάσεις που θα παρθούν στη σύντομη αυτή φάση, θα εξοικονομήσουν χρόνο και χρήμα κατά τη διάρκεια της μακροχρόνιας και δαπανηρής φάσης της κατασκευής. Επίσης, θα δοθούν εκτιμήσεις σύμφωνα με τα διάφορα ζητούμενα του προϋπολογισμού, την εξοικονόμηση ενέργειας και την απαιτούμενη ισχύ της προγραμματισμένης εγκατάστασης. Μελέτη Κατά τη διάρκεια του μελετητικού σταδίου δημιουργούνται τα προσχέδια και καθορίζονται τα τεχνικά χαρακτηριστικά των προϊόντων. Σε αυτό το σημείο, ο μελετητής αποφασίζει και σχεδιάζει τις ακριβείς διαστάσεις, θέσεις, ποσότητες και το κανάλι ελέγχου. Κατά την δι-

άρκεια αυτού του σταδίου ο μελετητής εξοικονομεί χρόνο στον πελάτη - αρχιτέκτονα, βρίσκοντας τα κατάλληλα φωτιστικά, και συστήματα ελέγχου, όπως επίσης παρέχει σχέδια και τεχνικά χαρακτηριστικά για όλα τα παραπάνω. Έτσι, συνθέτει ένα σαφές πακέτο που βοηθάει τον ηλεκτρολόγο στη γρήγορη και κατάλληλη εγκατάσταση. Λεπτομερής σχεδιασμός Σε αυτό το στάδιο, παράγονται λεπτομερή σχέδια για την ολοκλήρωση της τοποθέτησης των φωτιστικών μέσα στο χώρο. Σε ορισμένες περιπτώσεις επιβάλλεται να γίνει μια δοκιμή στο έργο και τότε ο μελετητής φωτισμού θα οργανώσει την δοκιμή με το σωστό εξοπλισμό και θα επιβλέψει και καταγράψει τις δοκιμαστικές διαδικασίες. Επισκόπηση Κατά τη διάρκεια της εγκατάστασης, ο μελετητής φωτισμού δίνει τα τεχνικά χαρακτηριστικά των σωστών φωτιστικών σωμάτων που χρειάζονται καθώς και κάθε πληροφορία, ώστε να εξασφαλιστεί η αγορά του σωστού εξοπλισμού φωτισμού. Το έργο ολοκληρώνεται με έναν τελικό έλεγχο της εστίασης των φωτιστικών και του συστήματος ελέγχου - διαχείρισης, ώστε να εξασφαλιστεί η ολοκληρωμένη και σωστή λειτουργία του φωτισμού. Σε ποιο στάδιο χρειαζόμαστε έναν μελετητή φωτισμού; Πρακτικά: Όσο πιο γρήγορα τόσο το καλύτερο και σε κάθε περίπτωση πριν την έναρξη των ηλεκτρομηχανολογικών εργασιών. Με

την ύπαρξη του μελετητή φωτισμού από τα πρώτα στάδια, ο πελάτης θα έχει πρόσβαση στις πολύτιμες γνώσεις ειδικών που θα επηρεάσουν θετικά το σχεδιασμό και την υλοποίηση όλων των διαδοχικών σταδίων του έργου. Ο μελετητής θα εργάζεται ουσιαστικά μαζί με τον πελάτη και θα αναπτύσσει ιδέες που συνάδουν με τους στόχους του έργου. Ένας μελετητής φωτισμού είναι σε θέση να εργαστεί ανά έργο ή ανά ώρα σε συμβουλευτική βάση. Για όσο το δυνατό καλύτερο αποτέλεσμα από έναν μελετητή φωτισμού, είναι καλό ο πελάτης να έχει ένα όραμα (ή τουλάχιστον μια ιδέα) για το ποιοι είναι οι στόχοι του και πώς θα ήθελε να εξελιχθεί το έργο του. Σχέδια, φωτογραφικό υλικό, ακόμα και λέξεις - κλειδιά θα βοηθήσουν τον μελετητή να κατανοήσει τις επιθυμίες του πελάτη και να δημιουργήσει μια πιο εύστοχη σύλληψη της κεντρικής ιδέας για το έργο. Τα αρχιτεκτονικά σχέδια είναι απαραίτητα γιατί δίνουν την δυνατότητα στον μελετητή να καθορίσει τα προϊόντα και το σύστημα έλεγχου, έτσι ώστε η ομάδα εγκατάστασης να φέρει εις πέρας το έργο γρήγορα και σωστά ελαχιστοποιώντας τα προβλήματα. Πού θα βρείτε έναν μελετητή φωτισμού; Καλοί μελετητές φωτισμού δεν είναι σπάνιοι• ένας τρόπος για να τους βρείτε, είναι να απευθυνθείτε στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Μελέτης Φωτισμού (ΕLDA). Ο ELDA είναι ένας οργανισμός για Ανεξάρτητους Μελετητές Φωτισμού, με μέλη που πληρούν τις απαιτούμενες προδιαγραφές στην εκπαίδευση και στην εμπειρία και ακολουθούν τον δεοντολογικό κώδικα. Στην παρακάτω ηλεκτρονική διεύθυνση μπορείτε να βρείτε περισσότερες πληροφορίες (www.eldaplus.org). Ένας παλαιότερος, παρόμοιος οργανισμός, εστιασμένος στην Αμερική, είναι ο Οργανισμός Ανεξάρτητων Μελετητών Φωτισμού (IALD). Στην παρακάτω ηλεκτρονική διεύθυνση μπορείτε να βρείτε περισσότερες πληροφορίες (www.iald.org).

[Ομπρέλα επιχειρήσεων]

Ασύρματα προϊόντα από τη Somfy Sunnis Sensor RTS

Ο νέος ασύρματος αισθητήρας ηλίου της Somfy Ελλάς Α.Ε. έχει τη δυνατότητα να αντιλαμβάνεται τη φωτεινότητα στην ατμόσφαιρα και να κινεί την τέντα αυτόματα. Συμβατός με όλους τους μηχανισμούς της Somfy, ο αισθητήρας ήλιου κατεβάζει αυτόματα την τέντα σε περίπτωση ηλιοφάνειας και την ανεβάζει αντίστοιχα σε περίπτωση συννεφιάς. ∆εν απαιτείται καλωδίωση για την τοποθέτηση του αυτοματισμού καθώς επιτυγχάνεται η φόρτιση μέσω της ηλιοφάνειας. Ο νέος αισθητήρας είναι συμβατός με το ασύρματο χειριστήριο Telis Soliris RTS, όπου κανείς έχει τη δυνατότητα να απενεργοποιήσει τη λειτουργία του αισθητήρα και να κατεβάζει ή να ανεβάζει την τέντα με το πάτημα μόνο ενός κουμπιού από απόσταση. Ο Sunnis Sensor RTS είναι αδιάβροχος και ανθεκτικός σε θερμοκρασίες από -30ο C έως +60ο C.

Altus 40 RTS Το Altus 40 RTS συγκεντρώνει όλα τα πλεονεκτήματα της ραδιοτεχνολογίας Somfy, όπως: • Ρύθμιση των ορίων από το τηλεχειριστήριο ή από τον ασύρματο διακόπτη.

• Έλεγχος μοτέρ από απόσταση. Εμβέλεια έως 200μ. σε ανοιχτό πεδίο. • Ελαχιστοποίηση των καλωδιώσεων. Τρία καλώδια αντί για τέσσερα. • Ασφάλεια συχνότητας. Κωδικοποιημένος κυλιόμενος με 16.000 συνδυασμούς ανά δευτερόλεπτο. Είναι ένα νέο μοτέρ το οποίο συμπληρώνει την ασύρματη σειρά των προϊόντων της Somfy και μπορεί να ενσωματωθεί σε καποτίνα, εσωτερικές και εξωτερικές κάθετες τέντες, ρολοκουρτίνες, οθόνες προβολής και άλλες εφαρμογές. Πιο αναλυτικά, το Altus 40 RTS προσφέρει: • Μεγαλύτερη ακρίβεια, καθώς οι ακριβείς ρυθμίσεις βασίζονται στη σωστή κωδικοποίηση των ορίων. • Μεγαλύτερη ευκολία στην εγκατάσταση, καθώς η διπλή εσωτερική μόνωση του μοτέρ κάνει περιττή την ανάγκη του καλωδίου γείωσης ειδικά για εργασίες ανακαίνισης. • Άριστη ικανότητα αποδοχής ραδιοσήματος, με την ενσωματωμένη κεραία έχουμε το καλύτερο λειτουργικό - αισθητικό αποτέλεσμα. • Μακροζωία του μηχανισμού, καθώς το μοτέρ περιλαμβάνει ένα μηχανισμό ασφαλείας

Σειρές Altus 40 RTS Περιγραφή

Ροπή

Ταχύτητα

Μήκος

Altus 40 3/30

510

Altus 40 4/14

470

Altus 40 9/14

510

Altus 40 13/8

510

όπου όταν η κορώνα καταμέτρησης των ορίων δε γυρίζει σταματάει αυτομάτως η λειτουργία του μοτέρ. Σε αυτό το σημείο, αξίζει να σημειωθεί πως το Altus 40 RTS είναι συμβατό με όλα τα ασύρματα χειριστήρια - αυτοματισμούς της Somfy αλλά ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο προγραμματισμός της ενδιάμεσης θέσης ή αλλιώς το “my position”. Αυτή η δυνατότητα δίνει την ευκαιρία στο χρήστη να προγραμματίσει τη θέση όπου εκείνος επιθυμεί οι τέντες να αναβαίνουν και να κατεβαίνουν αυτόματα πατώντας ένα μόνο κουμπί. Ένα εγχειρίδιο φιλικό για το χρήστη μπορεί να χρησιμοποιηθεί, ώστε ο κάθε ιδιώτης να αλλάζει αυτή τη θέση όποτε εκείνος επιθυμεί.

Sun&Shadow magazine Ενημερωθείτε για το σύγχρονο κτίριο Το Sun&Shadow Magazine σας ενημερώνει με όλες τις λεπτομέρειες για τις σύγχρονες κτιριακές κατασκευές, τις νέες τεχνολογίες και εφαρµογές σε όλους τους τοµείς της δόµησης και του εξοπλισµού των κτιρίων. Για να γίνετε συνδρομητής στο Sun&Shadow Magazine, παρακαλούμε συμπληρώστε και αποστείλετε ταχυδρομικώς την παρούσα φόρμα ή ηλεκτρονικά την αντίστοιχη που θα βρείτε στην ιστοσελίδα www.sunandshadow.gr

��

Φόρμα εγγραφής

(Για την καλύτερη εξυπηρέτησή σας συμπληρώστε όλα τα πεδία) Στοιχεία εταιρείας Επωνυμία ................................................................................................................................................................................................................................... ∆ιακριτικός τίτλος .......................................................................................................................... Αντικείμενο ............................................................. ΑΦΜ ............................................................................................................. ∆ΟΥ...................................................................................................................... ∆ιεύθυνση ............................................................................................................................................................ ΤΚ ............................................................. Πόλη ...................................................................................................... Νομός ......................................... Χώρα ............................................................. Τηλέφωνο ................................................................................................. Φαξ ....................................................................................................................... Email ................................................................................................................................................................................................................................................ Στοιχεία συνδρομητή Όνομα ............................................................................................. Επωνυμία ..................................................................................................................... ∆ραστηριότητα ........................................................................................................................................................................................................................ Τηλέφωνο ................................................................................................... Φαξ ..................................................................................................................... Email ............................................................................................................................................................................................................................................... 30 Κόστος ετήσιας συνδρομής Εσωτερικού για εταιρείες, οργανισμούς και ιδιώτες 75 Κόστος ετήσιας συνδρομής Εξωτερικού

��

[Ομπρέλα επιχειρήσεων]

5ος κύκλος σχολής Somfy

Βιοκλιματικά γραφεία για την EnergyHomes

Η Somfy Ελλάς Α.Ε., έχει ως κύριο σκοπό να συμβάλλει στην ανάπτυξη της ηλεκτροκίνησης και των αυτοματισμών στις εφαρμογές εξωτερικής σκίασης, καθώς αποτελεί το μεγαλύτερο κατασκευαστή μηχανισμών και αυτοματισμών στην αγορά αυτή. Η εταιρεία με την παρουσία της στην ελληνική αγορά επιθυμεί να παρέχει ένα επίπεδο υπηρεσιών, με τις οποίες να διασφαλίζει τη σωστή λειτουργία των μοτέρ και την άμεση στήριξη του επαγγελματία τοποθετητή. Έτσι, η Somfy Ελλάς Α.Ε. έχει αναπτύξει μια σειρά από δραστηριότητες με σκοπό την υποστήριξη όλων όσοι χρησιμοποιούν και εμπιστεύονται τα προϊόντα Somfy. Για αυτό το λόγο, και αυτή τη χρονιά, η Somfy Ελλάς Α.Ε. διεξάγει τον πέμπτο κύκλο τεχνικών σεμιναρίων. Τα σεμινάρια περιλαμβάνουν γενικές πληροφορίες για τα μοτέρ, οδηγίες τοποθέτησης και προφυλάξεις, καθώς επίσης πληροφορίες για τη ρύθμιση ασύρματων μοτέρ και αυτοματισμών ήλιου - αέρα. Η σχολή Somfy πραγματοποιείται στα γραφεία της εταιρείας, (Σαλαμίνος 36, Μαρούσι), σε ένα ειδικά διαμορφωμένο χώρο με τα κατάλληλα μέσα, ώστε οι επαγγελματίες τοποθετητές να έχουν τη δυνατότητα πρακτικής εξάσκησης. Οι συμμετέχοντες θα λάβουν ειδικά εργαλεία, με τα οποία θα μπορούν να αναβαθμίσουν τη δουλειά τους και θα ενημερωθούν για μια σειρά από εναλλακτικές εφαρμογές, μέσω των ειδικών εγχειριδίων που θα τους παρασχεθούν.

Η EnergyHomes, συνεπής στο όραμά της για έναν καλύτερο κόσμο όπου στα κτίρια θα αξιοποιούνται ορθολογικά και με σύνεση οι ήπιες μορφές ενέργειας που παρέχει απλόχερα η φύση, μεταφέρθηκε στα καινούργια της γραφεία (Ζαν Μωρεάς 21Γ, Σίδερα Χαλανδρίου). Εκτός από το ισόγειο, όπου στεγάζονται τα γραφεία της EnergyHomes, στο κτίριο υπάρχουν επιπλέον τρία διαμερίσματα τα οποία χρησιμοποιούν και αυτά για τον κλιματισμό τους συνδυασμό νέων ενεργειακών τεχνολογιών. Στο κτίριο εφαρμόζεται σύστημα εκμετάλλευσης αβαθούς γεωθερμίας σε συνδυασμό με ηλιακούς συλλέκτες, που αποδίδει ψύξη και θέρμανση μέσω συστήματος ψύξης οροφής και θέρμανσης δαπέδου, αντίστοιχα. Επίσης, έχει εγκατασταθεί σύστημα ανακύκλησης νερού, καθώς και αποθήκευσης θερμότητας σε δομικά στοιχεία του κτιρίου για την εκμετάλλευση του χαμηλού τιμο-

λογίου της ∆.Ε.Η., έτσι ώστε απλά, οικολογικά και οικονομικά να υπάρχουν οι καλύτερες δυνατές συνθήκες διαβίωσης. Όποιος ενδιαφέρεται να εξασφαλίσει για το κτίριό του άριστες συνθήκες, με ελάχιστο κόστος λειτουργίας, μπορεί να επισκεφτεί την εταιρεία, κατόπιν συνεννοήσεως, ώστε να δει τα συστήματα και τη λειτουργία τους και να νιώσει τις υπέροχες συνθήκες θερμικής άνεσης που έχουν επιτευχθεί. Ειδικά αυτή την εποχή μπορεί να απολαύσει την υπέροχη αίσθηση, όμοια με αυτή ενός παλαιού πέτρινου σπιτιού, που προσφέρει το σύστημα: “Ψύξη Οροφής”, το οποίο και αποτελεί αποκλειστική πατέντα της εταιρίας μας.

Αύξηση κερδών για την Αλουμύλ - Μυλωνάς Ουσιαστική ενίσχυση της κερδοφορίας της και στο πρώτο τρίμηνο του 2007, έναντι της αντίστοιχης περιόδου του 2006, ανακοίνωσε πρόσφατα η εταιρεία “Αλουμύλ Μυλωνάς - Βιομηχανία Αλουμινίου ΑΕ”, κι αυτό το θετικό γεγονός εκτιμάται ότι είναι αποτέλεσμα κυρίως της αναπτυξιακής πολιτικής που ακολουθεί η εταιρεία διεθνώς. Συγκεκριμένα, ο όμιλος παρουσίασε αύξηση πωλήσεων κατά 32,8% φθάνοντας τα 64,65 εκατ. ευρώ, έναντι 48,66 εκατ. ευρώ του αντίστοιχου τριμήνου του 2006. Η άνοδος προήλθε τόσο από πωλήσεις αρχιτεκτονικών και βιομηχανικών προφίλ, όσο και από συστήματα αυτοματισμών, ηλιοπροστασίας, πολυκαρβονικών φύλλων και σύνθετων φύλλων αλουμινίου, τα λεγόμενα J-Bond. Τα κέρδη προ φόρων, διαμορφώθηκαν στα 4,66 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 28,8% σε σχέση με το αντίστοιχο περσινό διάστημα (3,6 εκατ. ευρώ για το τρίμηνο του 2006). Η τελική κερδοφορία του ομίλου (καθαρά κέρδη μετά από φόρους και δικαιώματα μειοψηφίας) έφτασε στα 3,3 εκατ. ευρώ περίπου, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 26,8%, συγκρινόμενη με το αντίστοιχο διάστημα του 2006 (2,58 εκατ. ευρώ).

ΑLUMIL Σύστημα κυψελωτών υαλοπετασμάτων M3 Solar Semistructural Η ελληνική βιομηχανία αλουμινίου Alumil Μυλωνάς ΑΕ υπήρξε η πρώτη που σχεδίασε, δοκίμασε και διέθεσε στην ελληνική αγορά σύστημα υαλοπετάσματος κλασικού τύπου με πιστοποίηση από το IFT Rosenheim Γερμανίας, το διεθνώς γνωστό και ιδιαιτέρως επιτυχημένο Μ6 Solar Standard. Συνεπής στην κατεύθυνσή της προς την τεχνολογική πρωτοπορία, την καινοτομία αλλά και την κατασκευαστική ποιότητα, η Alumil επεδίωξε την περαιτέρω βελτίωση του ήδη καταξιωμένου συστήματος κυψελωτών υαλοπετασμάτων Μ3 Solar Semistructural, ώστε να προσφέρει ακόμα ένα πολύτιμο εργαλείο στο παγκόμιο δίκτυο των κατασκευαστών της, στην πορεία του προς το Σήμανση CE, που από τον Ιανουάριο του 2007 θα σφραγίζει υποχρεωτικά τις κατασκευές τους. Το Μ3 Solar Semistructural έγινε πλέον το αρχιτεκτονικό σύστημα υαλοπετασμάτων κυψελωτού τύπου που, αφού υποβλήθηκε σε εξαντλητικούς ελέγχους, πέτυχε να πιστοποιηθεί από το Κοινοποιημένο (δηλαδή αναγνωρισμένο) για τη Σήμανση CE εργαστήριο της Γερμανίας IFT Rosenheim, σημειώνοντας τις παραπάνω επιδόσεις στις αντίστοιχες κάθε φορά δοκιμές (Πίνακας 1). Ειδικότερα, το Μ3 Solar Semitructural είναι ένα σύγχρονο σύστημα υαλοπετάσματος κυψελωτής μορφής, με διάκενο μεταξύ των στοιχείων του, πλάτους 16 mm που αποτελείται από τα εξής ιδιαίτερα χαρακτηριστικά: • Την αρθρωτή κατασκευή του (Εικόνα 1,3), η οποία το καθιστά ικανό να προσαρμοστεί στις πιθανές παραμορφώσεις του κτιρίου λόγω σεισμών, ταλαντώσεων κ.λπ., αλλά και τις δεδομένες συστολές - διαστολές του αλουμινίου, χωρίς να καταπονηθεί το σύστημα. • Την ποικιλία των ειδικών προφίλ, η οποία εξασφαλίζει την άψογη εφαρμογή σε οποιαδήποτε κατασκευή, ενώ παράλληλα επιτρέπει τη δημιουργία κυρτών και κοίλων επιφανειών με γωνίες 90ο -175ο (Εικόνα 2). • Νέα ενισχυμένα προφίλ (Εικόνα 4) για πιστοποιημένη στεγάνωση και στήριξη υαλοπινάκων μεγάλων διαστάσεων. • Οι κολώνες μεγάλων διαστάσεων εξασφαλίζουν αντοχή σε στατικά και δυναμικά φορτία. • Κάθε πλαίσιο περιβάλλεται από μια λεπτή κορνίζα πλάτους 15 mm, η οποία συμβάλλει στη σταθερότητα της κυψελωτής κατασκευής, προσφέροντας τη μέγιστη δυνατή ασφάλεια. • Τα ανοιγόμενα παράθυρα είναι πανομοιότυ-

Πίνακας 1. Επιδόσεις υαλοπετασμάτων κυψελωτού τύπου

Αεροπερατότητα σταθερών πλαισίων σε σχέση με τη συνολική επιφάνεια (κατά EN 12152)

Α3

Αεροπερατότητα σε σχέση με το μήκος των αρμών (κατά ΕΝ 12152)

ΑΕ

Αεροπερατότητα του παραθύρου (κατά ΕΝ 12207)

Υδατοστεγανότητα υαλοπετάσματος (κατά ΕΝ 12154)

Υδατοστεγανότητα παραθύρου (κατά ΕΝ 12208)

9Α

Υδατοστεγανότητα δυναμική (κατά ENV 13050)

Καμία εισροή νερού

Τεστ ασφαλείας (κατά ΕΝ 13116)

Καμία ορατή παραμόρφωση

Τεστ κρούσης (κατά ΕΝ 1314019)

Καμία ορατή παραμόρφωση

πα με τα σταθερά παράθυρα, εξασφαλίζοντας με αυτό τον τρόπο μια ομοιόμορφη όψη. • Η στεγανότητα του συστήματος επιτυγχάνεται με τριπλά λάστιχα EPDM και ένα έξυπνο σύστημα αποβολής της υγρασίας. • Υπάρχει η δυνατότητα να δεχθεί κρύσταλλα μονά ή διπλά, από 6 έως 32 mm. • Το συγκεκριμένο Μ3 σύστημα υποστηρίζεται από θερμοδιακοπτόμενα προφίλ, έτσι ώστε να αποτελέσει μια εναλλακτική έκδοση, τη M3T, η οποία εξασφαλίζει πέραν όλων των άλλων τεχνικών χαρακτηριστικών, το μέγιστο επίπεδο θερμομόνωσης. Ο κάθε ενδιαφερόμενος μπορεί να ζητήσει περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το Μ3 Solar Semistructural επικοινωνώντας με το τμήμα Μεγάλων Έργων της Alumil (τηλ. 210 8003700, φαξ 210 8003801, e-mail: projects@alumil.com).

2007