Catalogus Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst 2017

Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst Royal Award for Modern Painting

2017

Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst

2017

Royal Award for Modern Painting

Inhoud Contents

Ten geleide Preface

1 2

Juryrapport Jury Report

3 7

Winnaars 2017 Winners 2017 Vera Gulikers Niek Hendrix Janine van Oene Suzie van Staaveren

11 17 23 29

Exposanten 2017 Exhibitors 2017

35 35

Essay Heske ten Cate Essay Heske ten Cate

45

Winnaars 2017 - 1947 Winners 2017 - 1947

57 57

Colofon Colophon

59 59

51

P

Ten geleide

De Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst is bedoeld om jonge, talentvolle in Nederland werkzame schilders aan te moedigen in hun werk als kunstenaar. De prijs is in 1871 door Koning Willem III ingesteld als Koninklijke Subsidie voor Vrije Schilderkunst. Na Koning Willem III hebben Koningin Emma, Koningin Wilhelmina, Koningin Juliana en Koningin Beatrix deze aanmoedigingsprijs ontwikkeld tot een traditie van koninklijke aandacht voor de schilderkunst. Koning Willem-Alexander heeft deze traditie sinds het jaar 2013 voortgezet.

Nederlandse kunstenaars die de beeldende kunst beroepsmatig en zelfstandig beoefenen en op 1 januari 2017 de leeftijd van 35 jaar nog niet hadden bereikt, konden meedingen naar een Koninklijke Prijs.

Kunstenaars die de prijs eerder ontvingen, mochten, indien zij op de genoemde datum jonger waren dan 30 jaar, opnieuw meedingen. Vier kunstenaars komen ieder jaar in aanmerking voor een Koninklijke Prijs, te weten â‚Ź 6.500 vrij van belastingen en premies. Zij worden voorgedragen door een jury.

In 2017 zonden, in reactie op advertenties in diverse (social) media, 302 kunstenaars beeld en documentatie in. Ruim 1800 beelden passeerden de revue. Aan 68 kunstenaars werd gevraagd twee schilderijen in te zenden voor de tweede ronde. De Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst wordt uitgereikt in het Koninklijk Paleis Amsterdam. Daar vindt ook de jaarlijkse tentoonstelling plaats die ter gelegenheid van de uitreiking wordt georganiseerd. Het werk van de winnaars krijgt dan, samen met een selectie uit de inzendingen, bijzondere aandacht. De prijsuitreiking en de tentoonstelling vinden plaats onder auspiciĂŤn van de Stichting Koninklijk Paleis Amsterdam.

K

Aan de tentoonstelling is ieder jaar een publieksprijs verbonden.

In 2016 kreeg het werk van Cian-Yu Bai de meeste stemmen.

1

S

Preface

The Royal Award for Modern Painting is an incentive award that was created to encourage talented young painters who are active in the Netherlands in their artistic development. It was instituted by King William III in 1871, and subsequently developed by Queen Emma, Queen Wilhelmina, Queen Juliana, and Queen Beatrix into a tradition of royal commitment to painting, a tradition that has been upheld by King Willem-Alexander since his ascent to the throne in 2013.

Dutch artists who practise the visual arts as independent professionals and who were under thirty-five years of age as of 1 January 2017 were eligible to compete for a Royal Award. Those who had received the award in the past were permitted to compete again if they were still under thirty years of age by the said date. Each year four artists are presented with the Royal Award, which is worth â‚Ź6,500, tax-free and exempt from social security contributions. The winners are nominated by a jury.

Having viewed the exhibition, the public awards its own prize.

In 2016 the artist Cian-Yu Bai received the most votes.

V

2

In 2017, in response to calls for submissions published in a range of social and other media, 302 artists sent in pictorial material and documentation for consideration. The jury examined a total of over 1,800 images, after which sixty-eight artists were asked to submit two paintings for the second round. The Royal Award for Modern Painting is presented at the Royal Palace Amsterdam. This is also the venue for the annual exhibition that accompanies the presentation. This show includes a selection from the submissions, highlighting the work by the winners. The award ceremony and the exhibition take place under the auspices of the Amsterdam Royal Palace Foundation.

P K

Juryrapport De maalstroom van de samenleving

S

Juryrapport De maalstroom van de samenleving

De Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst is een aanmoedigingsprijs voor jonge kunstenaars en bestaat al sinds 1871. De afgelopen jaren is gepoogd meer aanmeldingen binnen te krijgen en met succes. Dit jaar waren er 302 inzendingen waaruit 24 kunstenaars werden geselecteerd.

Het is bemoedigend om te zien dat zoveel jonge kunstenaars zich geroepen voelen en hun werk met een breed publiek willen delen.

Juist in een tijd waarin het delen van beelden vooral een marketingstrategie of persoonlijkheidsverheerlijking is, spreekt de moed van kunstenaars om hun ziel en zaligheid in hun werk te leggen tot de verbeelding.

De jury waardeert hun lef.

V

4

De wereld zoals wij die kennen, is dit jaar danig door de war geraakt. Feiten zijn niet langer bepalend en worden afgedaan als nepnieuws. In deze tijd van verharding en polarisatie lijken ook de inzenders aan de Koninklijke Prijs houvast te zoeken. Abstractie heeft afgedaan, alsof de onzekere werkelijkheid geen ruimte laat voor voorstellingen zonder representatie.

Figuratie is alomtegenwoordig. De vergelijking met het retour à l’ordre (terugkeer naar de orde) in de schilderkunst van de jaren 1920 dringt zich op. Toen, na de verschrikkingen van de Eerste Wereldoorlog, richtten veel kunstenaars, zelfs de avant-garde van de beginjaren van de 20ste eeuw, hun blik op de traditie. Ook nu zien we een terugkeer naar herkenbaarheid.

Is het misschien dat de jonge kunstenaars zich niet durven te wagen aan het niet-waarneembare? Maar waarom, nu zelfs facts & figures worden gewantrouwd? Biedt dat niet juist de mogelijkheid voor kunstenaars om de meest onverwachte wegen te bewandelen? ‘Een schilderij toont per definitie een alternatieve realiteit; de verf, het pigment, de bezieling: het zijn onomstootbare feiten die bewijzen dat het in de kunst draait om subjectieve interpretaties’, schrijft Heske ten Cate in het essay voor de Koninklijke Prijs van dit jaar. Uit haar bijdrage spreekt een grote liefde voor de schilderkunst en ze vertolkt juist de vraag om kunst.

P

Juryrapport De maalstroom van de samenleving

De vormgeving van de catalogus is dit jaar weer verzorgt door jonge vormgevers: Jules Quivooy en Julia de Blaauw, die elkaar kennen van de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht.

Ieder jaar is er weer een aantal karakteristieken te onderscheiden onder de inzendingen. Zo viel de term ‘coffeeshop-kunst’ als omschrijving van schilderijen met onderwerpen die als een mengeling van sci-fi en street art kunnen worden opgevat, vaak uitgevoerd in fluorescerende of felle kleuren.

Dit jaar waren er meer dan ooit aanmeldingen van autodidacten. Ook was er een toename te zien van kunstenaars uit oorlogsgebieden zoals Syrië, in die zin weerspiegelt de Koninklijke Prijs ook de maatschappelijke actualiteit.

K

De gebeurtenissen in de wereld maken veel los onder jonge kunstenaars.

Zo koos een aantal het zo tragisch belegerde Aleppo als onderwerp.

Begrijpelijk, want het leed dat daar plaatsvond en dagelijks via de media onze kamers binnenkwam, is niet enkel toe te schrijven aan de oorlog maar ook aan het onvermogen van het Westen om invloed uit te oefenen.

Als tegenhanger van die sociale onderwerpen zien we ook kunstenaars die “vluchten” in droomachtige en esoterische onderwerpen. Onderscheidend is het lang niet altijd en in tegenstelling tot voorgaande jaren zien we weinig experimenten met andere materialen dan verf. Het realisme als hoop in deze duistere tijden richt dan ook de blik op thema’s dichtbij en op liefelijke onderwerpen: selfies en families, bloemen en tuinen. Jonge kunstenaars zoeken hun weg in de maalstroom van de samenleving.

Tegelijk onderstreept dat ook het belang van de Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst; het is een aanmoedigingsprijs voor jonge kunstenaars.

Kunstenaars hebben het vaak moeilijk om door middel van hun werk in hun levensonderhoud te kunnen voorzien. In onze normerende samenleving lijken andere vormen van werken en leven steeds lastiger in te passen. Kunstenaars ervaren dat. Al langere tijd ligt de nadruk op het ontdekken van jong talent. Verzamelaars en galeries hopen allemaal de nieuwe trend te ontdekken. Terwijl juist een kunstenaar tijd nodig heeft om te kunnen groeien. Een groot deel van de 20ste eeuw was het eerder regel

5

S

Juryrapport De maalstroom van de samenleving

dan uitzondering dat kunstenaars rond hun vijftigste pas hun eigen stijl ontwikkelden, van Mondriaan en Rothko tot Guston en Bourgeois.

De jury ziet de Koninklijke Prijs dan ook als een belangrijke stimulans voor de 24 kunstenaars die deelnemen om zich verder te ontwikkelen.

Blijf je verdiepen, wees kritisch en reflecteer! Talentvolle kunstenaars hebben baat bij reflectie van buiten, bij lering en toetsing. De Koninklijke Prijs biedt dan ook hoop, het is een eerste begin, een aanmoediging tot verdere groei.

Als juryvoorzitter vind ik het eervol om aan Zijne Majesteit de Koning de volgende vier kunstenaars als winnaar van de Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst 2017 voor te mogen dragen: Vera Gulikers

Suzie van Staaveren

Twee van deze kunstenaars hebben de afgelopen jaren herhaaldelijk deelgenomen aan de Koninklijke Prijs. De twee jongste kunstenaars doen voor het eerst mee. De jury volgde de afgelopen jaren met veel interesse de ontwikkelingen van Van Oene en Hendrix en zag hen met de jaren groeien.

Met eenzelfde soort verwachtingsvolle spanning kijkt de jury uit naar de verdere ontwikkeling van de twee debutanten die bij hun eerste deelname direct winnen. De jury is verheugd over de durf van deze vier kunstenaars.

De jury bestond in 2017 uit: Gijs Frieling Hans den Hartog Jager Nanda Janssen Iris Kensmil Jan van der Ploeg Benno Tempel (voorzitter) Esther Tielemans V

6

Janine van Oene

Niek Hendrix

P K

Jury Report The Maelstrom of Society

S

Jury Report The Maelstrom of Society

The Royal Award for Modern Painting is an annual incentive prize for young artists that was established in 1871. Recent years have seen a successful effort to attract a larger number of entries. This year a total of 302 entries were received, from which twenty-four artists were selected. It is encouraging to see so many young artists feeling the urge to participate and to share their work with a wide-ranging general public. Especially in this day and age, in which sharing images tends to be primarily a marketing strategy or a mode of self-glorification, to see artists who dare to put their heart and soul into their work is truly inspiring. The jury admires their courage.

This year’s catalogue was once again designed by young artists: the designers Jules Quivooy and Julia de Blaauw, who met at Utrecht School of the Arts.

V

8

The world as we know it has gone haywire this past year. Facts are no longer accepted and are instead shrugged off as fake news. In this age of hardened attitudes and polarisation, the artists who submitted entries to the Royal Award are clearly looking for something concrete to hold onto.

Abstraction has had its day, as if the uncertainties of reality leave no scope for images without representation. Figurative images abound. This invites comparison with the retour à l’ordre in painting of the 1920s. In that decade, after the horrors of the First World War, many artists, even the avant-garde of the early years of the twentieth century, focused their gaze on artistic tradition. Today we see a similar return to recognisability. Could it be that the young artists are wary of venturing into the field of the non-observable?

But why now, in an age in which even facts and figures are distrusted?

Doesn’t this provide an ideal opportunity for artists to strike off along the most unexpected paths? ‘A painting, by definition, depicts an alternative reality. The paint and pigment are facts: they prove beyond all doubt that art is all about subjective interpretation’, writes Heske ten Cate in this year’s essay for the Royal Award. Her reflections attest to a great love of painting, and she pointedly explains society’s need for art.

P

Jury Report The Maelstrom of Society

Every year certain distinctive features emerge from the entries.

For instance, the term ‘coffeeshop art’ was coined to describe paintings with subjects that can be construed as a mix of science fiction and street art, frequently executed in fluorescent or bright colours. This year saw more entries than ever before from self-taught artists. We also saw an increase in the number of artists from war zones such as Syria: in this sense the Royal Award reflects the world around us.

K

Indeed, world events stirred intense emotions in the young artists.

Some chose the siege of Aleppo, with all its attendant tragedy, as their subject. This is readily understood, since the suffering that took place there and that entered our living rooms on a daily basis through the media, cannot be attributed solely to the war, but also stems from the impotence of the West to exert any influence to halt it. As a counterpart to these social themes we also see artists who ‘escape’ into dreamlike and esoteric subjects.

The result is not always distinctive, and in contrast to previous years we see few experiments with materials other than paint. Realism as the source of hope in these dark times therefore focuses on themes that are close to home and on the mildest of subjects: families and selfies, flowers and gardens.

Young artists are mapping out their own paths in the maelstrom of society.

This summary also underscores the importance of the Royal Award for Modern Painting – it is an incentive award for young artists. Artists often have difficulty earning a livelihood with their work. Our standardised society seems to be making it increasingly hard to accommodate nonconforming types of work and life. Artists experience this. For some time now, the emphasis has been on discovering new talent. Collectors and galleries alike all hope to be the ones to discover a new trend. But artists – particularly artists – need time to grow. For much of the twentieth century it was the rule rather than the exception that artists tended to be around fifty before they developed their own style: from Mondrian and Rothko to Guston and Bourgeois. The jury therefore sees the Royal Award as an important incentive for the twenty-four artists who were selected to continue their development.

9

S

Jury Report The Maelstrom of Society

Carry on exploring in depth, be critical, and reflect on your choices!

Gifted artists will always benefit from external input, from tuition and their own endeavours. The Royal Award therefore offers hope: it is a beginning, an encouragement to continue to grow.

As chair of the jury, I have the honour to nominate the following four artists to His Majesty as the winners of the Royal Award for Modern Painting 2017: Vera Gulikers

Janine van Oene

Niek Hendrix

Suzie van Staaveren

Two of these artists have taken part in the Royal Award repeatedly over the past several years. The two youngest competitors are doing so for the first time. The jury has followed the development of Van Oene and Hendrix with great interest over the past few years, and has seen them grow with the passage of time. The jury is excited and full of expectation regarding the future development of the two debutants who have become award-winners with their very first entries. The jury is delighted with the boldness of these four artists.

The jury for the 2017 Royal Award consisted of: Gijs Frieling Hans den Hartog Jager Nanda Janssen Iris Kensmil Jan van der Ploeg Benno Tempel (chair) Esther Tielemans

V

10

P

Winnaar Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst

K

Winner Royal Award for Modern Painting

S

Vera Gulikers

V

veramariagulikers@gmail.com

Poetsdoek / Cleaning Cloth (2017) Eitempera, Vanish Oxi Action, gesso, katoen Egg tempera, Vanish Oxi Action, gesso, cotton 250 x 200 cm

Testdoek / Test Cloth (2017) Eitempera, gesso, katoen Egg tempera, gesso, cotton 125 x 170 cm

P

Winnaar Vera Gulikers (1991)

K

Gulikers ziet een analogie tussen het schilderen en het huishouden. Het afvegen van een tafel, dweilen van een vloer of het wassen van een raam doe je handmatig en er zijn een soort “kwasten� voor nodig. Bij huishoudelijke taken wordt niet nagedacht over de compositie, maar wel moet het hele oppervlak worden aangeraakt. Met dit als vertrekpunt brengt Gulikers verf aan op het doek, om deze later weer weg te poetsen met een dweil, trekker of Vanish Oxi Action.

Met een mengeling van ernst en ironie onderzoekt zij zo de handelingen van het schilderen, spot ze met wat wordt gezien als typisch vrouwelijke taken en maakt ze schilderijen die zowel liefelijk als pesterig ogen.

15

S

Winner Vera Gulikers (1991)

Gulikers posits an analogy between painting and housework. Wiping a table clean, mopping a floor or washing the windows are all activities done by hand that require different kinds of ‘brushes’. Household work does not involve thinking about composition, but it does require touching an entire surface. Taking this as her point of departure, Gulikers applies paint to the canvas only to later remove it with a floor cloth, a squeegee, or Vanish Oxi Action. With a mixture of earnestness and irony she explores the actions involved in painting, makes fun of typical ‘woman’s work’, and makes paintings that radiate both tenderness and burlesque.

V

16

P

Winnaar Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst

K

Winner Royal Award for Modern Painting

S

Niek Hendrix

V

info@niekhendrix.com

Anesthesia I / Anaesthesia I (2017) Olieverf en potlood op paneel Oil and pencil on panel 120 x 90 cm

Anesthesia II / Anaesthesia II (2017) Olieverf en potlood op paneel Oil and pencil on panel 120 x 90 cm

P

Winnaar Niek Hendrix (1985)

K

Het hyperrealisme van Hendrix werkt effectief. In zijn meer dan levensgrote schilderijen van gipsen afgietsels van een gebit draait het om vormen van representatie: het gebit als afdruk en als portret. Maar ook zoekt hij de grens tussen schilderkunst en beeldhouwkunst. Typisch sculpturale kwaliteiten als open – gesloten zet hij mooi neer naast typisch (Nederlandse) schilderkunstige kwaliteiten als het platte vlak en de lichtval. En ook in betekenis draagt het werk een subtiele gelaagdheid die ligt tussen medische representatie en forensisch onderzoek naar gruwelijkheden.

De grote eenvoud in het beeld draagt bij aan een sterke gelaagdheid in betekenissen.

21

S

Winner Niek Hendrix (1985)

Hendrix’s hyperrealism is highly effective.

His more than life-sized paintings of plaster casts of a set of teeth are about forms of representation: teeth as mould and as portrait. He also explores the boundaries between painting and sculpture, wonderfully juxtaposing typical sculptural qualities such as open/closed with typical (Dutch) painterly qualities such as the flat surface and the play of light. In terms of significance too, his work displays a subtle stratification that lies in between medical images and the forensic investigations of atrocities. The immense simplicity of his images contributes to their multi-layered meanings.

V

22

P

Winnaar Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst

K

Winner Royal Award for Modern Painting

S

Janine van Oene

V

janinevanoene@gmail.com

Familiar Face (2017) Spuitbus, olieverf, houtskool Spray paint, oil, charcoal 300 x 180 cm

Mental Honey (2017) Acrylverf, olieverf, oliekrijt, houtskool op transparante stof Acrylic, oil, oil pastel, charcoal on transparent material 180 x 200 cm

P

Winnaar Janine van Oene (1988)

De ontwikkeling die Van Oene de laatste jaren doormaakt, getuigt van een grote honger. En resulteert in haar huidige werk in schilderijen die een veelvoud aan mogelijkheden laten zien. Ze heeft zich de invloeden van anderen eigen gemaakt en zowel in techniek als in onderwerpskeuze bezit ze de kunde om meerdere registers te bespelen. In haar werk zoekt ze de grenzen van virtuositeit en kitsch. In haar onderwerpen verwijst ze naar verschillen in culturen, sociale klassen en (wan)smaak, waarbij ze een voorkeur heeft voor het clichĂŠmatige gebruik van decoratie.

K

27

S

Winner Janine van Oene (1988)

Van Oene’s development in recent years testifies to an immense hunger. In her latest work, this has resulted in paintings that display abundant possibilities. She has absorbed and appropriated certain influences and possesses the skill, both in technique and in choice of subject, to play a variety of registers. In her work she explores the boundaries between virtuosity and kitsch.

Her subjects contain allusions to cultural differences, social classes, and taste – or a lack of it – in which she displays a preference for the cliché-bound use of decoration.

V

28

P

Winnaar Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst

K

Winner Royal Award for Modern Painting

S

Suzie van Staaveren

V

suzievanstaaveren@gmail.com

Move 2 (2017) Koudgewalst staal, poedercoat, hout Cold-rolled steel, powder coating, wood 84 x 110 cm

Move 4 (2017) Koudgewalst staal, poedercoat, hout Cold-rolled steel, powder coating, wood 90 x 80 cm

P

Winnaar Suzie van Staaveren (1991)

K

In de huidige hausse aan figuratie lijkt weinig ruimte voor abstractie. Van Staaveren vormt daarop een gunstige uitzondering. Speels en precies onderzoekt zij de grenzen van de schilderkunst. Ze is geĂŻnteresseerd in de werking van objecten in de ruimte en door middel van sculpturale vraagstellingen onderzoekt ze de schilderkunst. Zo staat ze in de voetsporen van Donald Judd, die deze zoektocht in de jaren 1960 inzette en daarmee de grenzen tussen schilderkunst, sculptuur en productie van objecten oprekte.

De mogelijkheid de vormen van de Shapeshifters te veranderen lijkt de toeschouwer uit te dagen. Niet voor niets spreekt Van Staaveren van een spel. Elke set beĂŻnvloedt de mogelijkheden voor de volgende sets . Hoe meer sets, hoe moeilijker het spel wordt.

33

The current boom in figurative art appears to leave little room for abstraction.

Van Staaveren is a welcome exception to this rule. With playfulness and precision, she tests the boundaries of painting. She is interested in how objects work in a given space, and poses sculptural questions to explore painting. In this sense, she follows in the footsteps of Donald Judd, who embarked on a similar quest in the 1960s that ended up stretching the overlap between painting, sculpture, and the production of objects. The metamorphosing abilities of the Shapeshifters appear to pose a challenge to the viewer, which Van Staaveren aptly defines in terms of a game. Each move influences the possibilities for the next one. The more moves there are, the more difficult the game becomes.

V

34

S

Winner Suzie van Staaveren (1991)

P K

Exposanten Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst Exhibitors Royal Award for Modern Painting

S Mohamed Aarab (1982)

Sam Hersbach (1995)

Lilian Kreutzberger (1984)

dema.a3rab@gmail.com

samdphersbach@hotmail.com

liliankreutzberger@yahoo.com

The Furtive Moon (2017) Olieverf op doek Oil on canvas 90 x 120 cm

Stroomwaarts koppelichters / Upstream, head-stealing Creatures (2017) Acryl-, en spuitverf op katoen Acrylic and spray paint on cotton 95 x 150 cm

Zonder titel / Untitled (2017) Gips, digitale print, hout Plaster, digital print, wood 140 x 100 cm

Kim David Bots (1988) kdb88_3@hotmail.com

Zonder titel / Untitled (2016) Olieverf op doek Oil on canvas 122 x 175 cm Tessa Chaplin (1991) tessachaplin@hotmail.com

Zonder titel / Untitled (2017) Olieverf op doek Oil on canvas 100 x 140 cm Steef Crombach (1992) stiri@hotmail.com

Piet (2016) Bijenwas, stofverf, katoen Beeswax, dye, cotton 135 x 284 cm Ricardo van Eyk (1993) rickvaneyk@gmail.com

69 (2016) Plamuur, spuitverf, permanentmarker op hout Filler, spray paint, permanent marker on wood 226 x 200 cm

wouter_vanderlaan93@hotmail.com

Zonder titel nr. 4 / Untitled no. 4 (2016) Acrylverf op doek Acrylic on canvas 40 x 30 cm

Zonder titel (SDFSD) / Untitled (SDFSD) (2017) Olie-, acryl-, spuitverf, marker en laserprint transfer op doek Oil, acrylic and spray paint, marker, and laser print transfer on canvas 150 x 200 cm

Paul de Jong (1985)

Diana Roig (1982)

pa.dejong@hotmail.com

mail@dianaroig.com

Zonder titel/ Untitled (2016) Olieverf op doek Oil on canvas 135 x 180 cm

Nevertheless, She Persisted (2017) Olieverf op doek Oil on canvas 200 x 135 cm

Rosa Johanna (1991) rj.breeuwer@gmail.com

Frederique Jonker (1991) frederique_jonker@hotmail.com

Julius Stibbe (1995)

8tjespuffer (2016) Spuitbus, acryl, stift Spray paint, acrylic, felt tip 100 x 120 cm

julius_stibbe@hotmail.com

Het gesprek / The Conversation (2016) Olieverf op doek Oil on canvas 18 x 20 cm

Raha Khademi Langroudi (1987) raha.khademi@live.com

Wieske Wester (1985)

The Absence (2017) Olieverf op doek Oil on canvas 120 x 70 cm

biskii@hotmail.com

Philipp Gufler (1989)

Bananas #1 (2016) Olieverf op linnen Oil on linen 130 x 100 cm

kontakt@philippgufler.de

Mirthe Klück (1991)

Orasol® Gelb 152 Farbglas goldtopas / Orasol® yellow 152 glass colour goldtopas (2016) Zeefdruk op spiegel Silk-screen on mirror 85 x 90 cm

mirthe_kluck@hotmail.com

Anouk van Zwieten (1991)

Like a Fisherman with the Line in the Water with no Bait (2017) Hars, polyester, latex, jute 165 x 120 cm

a.i.vanzwieten@gmail.com

Breakfast (2017) Acryl- en olieverf op doek Acrylic and oil on canvas 200 x 150 cm

Rabi Koria (1988) Quint Hartmann (1983)

rabikoria@gmail.com

cinqquant@hotmail.com

Zonder titel / Untitled (2017) Olieverf, spuitverf en industriële verf op keramiek Oil, spray paint and industrial paint on ceramics 75 x 135 cm

Heavy Rolling (2017) Gouache en spuitbus op doek Gouache and spray paint on canvas 200 x 200 cm

V

36

Wouter van der Laan (1993)

Exposanten

Mohamed Aarab The Furtive Moon (2017)

Kim David Bots Zonder titel / Untitled (2016)

37

Tessa Chaplin Zonder titel / Untitled (2017)

Exhibitors

Steef Crombach Piet (2016)

38

Philipp Gufler OrasolÂŽ Gelb 152 Farbglas goldtopas / OrasolÂŽ yellow 152 glass colour goldtopas (2016)

Exposanten

Ricardo van Eyk 69 (2016)

39 Sam Hersbach Stroomwaarts koppelichters / Upstream, head-stealing Creatures (2017)

Quint Hartmann Heavy Rolling (2017)

Exhibitors

Rosa Johanna Zonder titel nr. 4 / Untitled no. 4 (2016)

40

Paul de Jong Zonder titel / Untitled (2016)

Exposanten

Frederique Jonker 8tjespuffer (2016)

41

Raha Khademi Langroudi The Absence (2017)

Exhibitors

Mirthe KlĂźck Like a Fisherman with the Line in the Water with no Bait (2017)

42 Rabi Koria Zonder titel / Untitled (2017)

Lilian Kreutzberger Zonder titel / Untitled (2017)

Exposanten

Wouter van der Laan Zonder titel (SDFSD) / Untitled (SDFSD) (2017)

43

Diana Roig Nevertheless, She Persisted (2017)

S

Exhibitors

Wieske Wester Bananas #1 (2016)

Julius Stibbe Het gesprek / The Conversation (2016)

Anouk van Zwieten Breakfast (2017)

V

44

P K

Essay Heske ten Cate

S

I owe you the truth in painting, and I will give it to you

Feit 1: In de nacht van 24 op 25 januari van dit jaar pakt een boekverkoper van Amazon.com het allerlaatste exemplaar 1984 van George Orwell in.

De paperbacks, de hardcover exemplaren, zelfs de stoffige tweedehandsjes zijn daarmee uitverkocht. Op de website staan excuses.

Kunst, mode, literatuur, make-up, muziek en theater lijken te zijn opgelost in een dikke grijze mist die de wereld benauwd toedekt. ‘Drones’ hangen als futuristische sieraden in de lucht en grote televisieschermen, verpakt als schilderijen, tonen dag en nacht het portret van Big Brother, afgewisseld met een continue stroom aan ‘nieuws’. Een totalitaire politieke partij beheerst de ziel van de mens en dus het hele mechanisme van liefde en haat. Het leven draait om ‘nieuwsfeiten’, of eigenlijk ‘alternative facts’, die zo bedreigend voor de samenleving blijken dat ze ertoe in staat zijn een heel volk te ontwrichten.

‘De Partij droeg op, het bewijs dat je ogen zagen en je oren hoorden te verwerpen. Het was hun laatste, belangrijkste bevel.’ Winston Smith, de protagonist uit 1984, wordt net zolang gemarteld totdat hij echt gelooft dat twee plus twee vijf is. De mens vertrouwt meer op het verhaal dan op het bewijs dat de eigen zintuigen geven.

‘We zijn de waarheid voorbij. En, misschien nog wel belangrijker: machthebbers zijn de schaamte voorbij. Openlijk liegen en verdraaien is normaal. Geholpen door nieuwe media, die politiek gemotiveerde propaganda als nieuws verkopen, wordt de burger overspoeld met ‘alternatieve feiten’ en ‘alternatieve realiteiten.’1 1. Rob Wijnberg in de Correspondent https://goo.gl/Gf6Lz9

V

46

Orwell verdiende zijn brood als oorlogsverslaggever en maakte zich zorgen over waarheidsverdraaiingen in kranten en tijdschriften.

Daarom schreef hij 1984, echter niet in de veronderstelling dat het later zou dienen als handboek voor politici. Trumps counselor Kellyanne Conway nam de woorden alternative facts zélf in de mond verwijzend naar de persvoorlichter die een dag eerder een foto omhoog hield: het ‘bewijs’ voor de drukte tijdens Trump’s inauguratie.

P

Essay Heske ten Cate

De schilderkunst toont per definitie een alternatieve realiteit; een persvoorlichter zal nooit een ingelijst schilderij als feitelijk bewijs opvoeren om een waarheid kracht bij te zetten. Iedereen is ervan doordrongen dat een schilderij is gemaakt en, hoe realistisch geschilderd ook, altijd de interpretatie van een maker vertegenwoordigd. Wanneer de waarneembare werkelijkheid onder druk staat, een foto – hoe scherper de pixels hoe verdachter - niet langer bewijs levert van dat wat daadwerkelijk heeft plaatsgevonden, is de kunst het enige waarop we nog onvoorwaardelijk kunnen vertrouwen. Juist omdat het de kunst is die niet claimt de waarheid te tonen en andere interpretaties niet op voorhand uitsluit.

En dat maakt de schilderkunst tot het meest waarachtige medium denkbaar in deze tijd.

Feit 2: Mannen liegen gemiddeld drie keer vaker dan vrouwen.

Daarom is de schilderkunst in dit essay voor het gemak vrouwelijk.

Op 23 oktober 1905 schrijft Paul Cézanne een brief aan zijn vriend Emile Bernard: […] Nu ik oud ben, een jaar of 70, hebben de kleurindrukken die het licht bij mij oproept de hebbelijkheid mij in abstracties te doen verzanden. Daardoor kan ik mijn doeken niet meer vol schilderen. Ook maakt dat me onmogelijk om de dingen die ik schilder, vast te omlijnen op de plekken waar ze elkaar maar even fijntjes raken. Daardoor komt het dat mijn beeld ofwel mijn schilderij incompleet is. […] Zo is het leven nu eenmaal en op mijn leeftijd zou ik eigenlijk ervarener moeten zijn en daarvan anderen moeten laten profiteren. Ik voel mij verplicht u de waarheid te zeggen over de schilderkunst en die zal ik u zeggen ook.

K

Wilt u aan Madame Bernard mijn hoge achting overbrengen. Van de kinderen moet ik wel houden, want het is aan Sint Vincentius a Paulo dat ik me het meest dien aan te bevelen.

Uw ouwe, Paul Cézanne

47

S

I owe you the truth in painting, and I will give it to you

Een warme handdruk en houd moed. De optiek, die in ons tot ontwikkeling komt door studie, leert ons om te zien.2 Feit 3: Verplicht zijn betekent: verschuldigd zijn, te danken hebben, in schuld staan.

Wat Cézanne precies bedoelt met de waarheid van het schilderij is onduidelijk, vlak na het het schrijven van deze brief overlijdt hij.

In de zoektocht naar het antwoord beland ik in het ascetisch atelier van kunstschilder Robert Zandvliet. Het boek waarin een gedeelte van zijn oeuvre is samengevat heet: I owe you the truth in painting.

Robert Zandvliet kiest zijn woorden beheerst, legt ze in de weegschaal om te onderzoeken of het gewicht ervan juist is, schaaft ze hier en daar wat bij.

Hij is zich ervan bewust dat wat gezegd wordt slechts interpretaties zijn en geen onbetwistbare feiten.

Door woorden te spenderen aan dwazen en machtsbeluste politici wordt hun bestaansrecht gelegitimeerd. Er wordt wel eens gezegd dat taal voor de schone onderwerpen van het leven moet worden bewaard.

2. vertaling door Fred Leeman

V

48

“De intentie van een meesterschilder moet goudeerlijk zijn wanneer zijn penseel het doek raakt. Als kunstenaar ben je de waarheid vooral aan jezelf verschuldigd. Wanneer je niet heilig gelooft in dat wat je zelf maakt, ontbreekt de overtuiging - en daarmee het klimaat waarin een waarachtig werk kan ontstaan. In de schilderkunst is the truth beter te interpreteren als waarachtigheid. Een schilder is een waarheidsvinder.

In dat woord schemert een ingewikkelde zoektocht door... Wanneer dit waarachtig maakproces in alle ernst verloopt ontstaat een geloofwaardig kunstwerk. Op deze wijze kan een toeschouwer nederigheid ervaren bij het zien van de luchten van Turner, of in woede uitbarsten voor de grote kleurvlakken van Newman. Een goed schilderij is tijdloos en blijft onder veranderende omstandigheden altijd even waarachtig.”

P

Essay Heske ten Cate

Maar kunstenaar Melanie Bonajo bracht hier op een avond tegenin, kort nadat president Trump zijn zege vierde, en vlak voordat ze haar haren ritueel afschoor als feministische tegendaad, dat je afsluiten voor de brute leugens die Trump vertegenwoordigt, gelijk staat aan het buigen voor angstige uniformiteit. Het is de plicht van de mens, de kunstenaar, de vrouw om te extravageren. Die nacht werden mijn haren roze geverfd, als zinnebeeld voor soft power, en ik kocht een nieuw exemplaar van 1984.

Feit 4: In 2016 verdween het woord Avondkout (een informeel, ontspannen gesprek in de avond) uit de Dikke van Dale. Het nieuwe woord Heppiedepeppie (heel erg blij zijn) werd opgenomen in het woordenboek.

Feit 5: Wanneer we het woord Extravageren - een woord dat niet bestaat - blijven uitspreken en schrijven, komt het op termijn ook in het woordenboek terecht.

‘It’s a beautiful thing, the destruction of words’. Identiek geklede mannen en vrouwen zitten naast Winston Smith aan een grote eettafel met een bord nep-vlees voor hun neus (dat ‘doubleplusgood’ smaakt). Een gezette, zweterige jongeman deelt verguld mee dat het woordenboek dit jaar wéér een stuk dunner is geworden. In 1984 kramen burgers oppervlakkige onzin uit in een nieuw vormgegeven idioom: Newspeak. Een extreem gecomprimeerde vorm van taal, waarin alle woorden die een negatieve werking voor het regime zouden kunnen hebben, zijn geschrapt, of een andere betekenis hebben gekregen. Het onder woorden brengen van ‘onjuiste meningen’ wordt hiermee bij voorbaat onmogelijk gemaakt. Het meeste is voornamelijk dubbleplusgood. Wederom was Orwell hier onprettig profetisch met oog op de huidige samenleving waarin sociale netwerken waar hartjes en duimen omhoog worden uitgewisseld domineren.

K

Feit 6: Wanneer woorden hun betekenis verliezen en mensen niet over voldoende woorden beschikken om hun gedachten uit te kunnen drukken, kunnen zij deze ook niet meer denken.

49

S

I owe you the truth in painting, and I will give it to you

Feit 7: Een sommelier proeft gemiddeld twee keer meer dan iemand die geen sommelier is. Hij heeft een ongekend rijk vocabulaire om een specifieke smaak in taal uit te drukken. Onderzoek wijst uit dat smaakpapillen beter ontwikkelen wanneer de betreffende mens linguïstisch ook rijk uitgerust is.

Feit 8: In Khmer, een taal die voornamelijk voorkomt in Cambodja, komen de kleuren zwart, wit, rood, groen, geel en blauw voor, maar voor oranje en roze blijken geen woorden te bestaan.

Wat ziet de Cambodjaan wanneer een monnik zijn gewaad aantrekt? En breidt ons regenboogspectrum uit wanneer we meer woorden bedenken die kleurnuances aanduiden?

Tussen de zilveren tubes verf zegt Robert Zandvliet: ‘De schilderkunst, nee iedere vorm van kunst, is van onmetelijk belang zolang men ervan uitgaat dat er één absolute waarheid bestaat en men het geloof, of andere denksystemen, verdedigt als onomstootbare feitelijkheden. Binnen de westerse wereld is een speculatieve werkelijkheid enkel gedoogd binnen het domein van de kunst en dat houdt haar voorlopig nog radicaal levend.’

Voetnoot: Bij de feiten staat geen bronvermelding - gelooft u alstublieft dat het waar is.

V

50

Mijn woorden zullen zorgvuldig afgewogen moeten zijn bij dit schrijven over schilderkunst. Wanneer ik haar de dood toeschrijf, of levend verklaar.

Iets waar ik me overigens niet aan zal wagen, nadat zoveel kunsthistorici haar al de zoden onder schreven, of zij haar relevantie keer op keer moest bevechten. Ik zal me niet verwonderen over de vuurvogel die zij is, steeds weer uit haar as herrijzend. Volgens mij, en dit is niet op feiten gebaseerd, herrijst ze niet uit haar as vanwege haar eigen dood, maar transformeert ze telkens van gedaante, omdat vooruitgang pijnlijk is en gekenmerkt wordt door een continue staat van desintegratie. Om vooruit te komen moeten we veren afwerpen en snavels stompen, eieren broeden en as slikken.

Extravageren en opnieuw de woorden zoeken -ook als deze nog niet bestaan - om haar uitdrukking te geven.

P K

Essay Heske ten Cate

S

I owe you the truth in painting, and I will give it to you

Fact 1: In the night of 24–25 January 2017, a bookseller at Amazon.com wrapped up the very last copy of George Orwell’s 1984. The paperbacks, hardcover copies, even the dusty second-hand copies, were completely sold out. An apologetic message was posted to the website.

Art, fashion, literature, make-up, music, and theatre appear to have dissolved into a thick, oppressive grey fog that has enveloped the world.

‘Drones’ hover in the air like futuristic items of jewellery, while large TV screens, framed as paintings, show images of Big Brother day and night, alternating with a constant stream of ‘news’. A totalitarian political party controls the human soul – and with it, the entire mechanism of love and hate. Life revolves around ‘news facts’. Or rather ‘alternative facts’ that turn out to pose such a threat to society that they are capable of dislocating an entire nation.

‘The Party told you to reject the evidence of your eyes and ears.

It was their final, most essential command.’ Winston Smith, the protagonist of 1984, is tortured until he really believes that two plus two equals five: an example of a human being who trusts more to the story than the evidence of his own senses.

Kellyanne Conway, acting in her capacity as Trump’s spokesperson, herself used the phrase ‘alternative facts’ when referring to the photo displayed by the press secretary the previous day as ‘evidence’ for the size of the crowd that had come to the National Mall to attend Trump’s inauguration. As the philosopher and journalist Rob Wijnberg observes: ‘Truth is a thing of the past. Plus – even more importantly perhaps – for political leaders, shame too is a thing of the past. Blatant lies and distortion have become the norm. Aided by the new media, which market politically

V

52

Orwell earned his living as a war correspondent and he was concerned about the way the truth was distorted in newspapers and magazines. That was why he wrote 1984 – though without ever thinking that it would end up serving as a manual for politicians.

P

Essay Heske ten Cate

motivated propaganda as news, the public is swamped with ‘alternative facts’ and ‘alternative realities.’1 Paintings, by definition, depict an alternative reality; no press officer would ever point to a framed painting as factual evidence to back up an assertion of truth. Everyone is fully aware that a painting has been made, and however realistically it may have been painted, it always represents the maker’s interpretation. But when the observable reality is under so much pressure, when a photo no longer provides any evidence for what actually took place – the sharper the pixels, the more suspect it is – art is the only thing in which we can trust unconditionally. Precisely because art does not claim to show the truth, and does not exclude other interpretations in advance.

That is what makes art the most truthful medium in our time.

Fact 2: Men tell lies, on average, three times as often as women.

For this reason, this essay will refer to the art of painting, for the sake of convenience, as ‘she’.

On 23 October 1905, Paul Cézanne wrote, in a letter to his friend Emile Bernard: ...Now that I am an old man, about seventy, the sensations of colour which produce light give rise to abstractions that prevent me from covering my canvas, and from trying to define the outlines of objects when their points of contact are tenuous and delicate; with the result that my image or picture is incomplete...

Such is life; at my age I should have more experience and make use of it for the good of all. I owe you the truth in painting, and I will give it to you.

K

Please give my regards to Madame Bernard; the children I am bound to be fond of, St Vincent de Paul being the one to whom I should most commend myself.

53

S

I owe you the truth in painting, and I will give it to you

Your old Paul Cézanne A warm hand-clasp, and push ahead. The visual sense, as it develops in us by dint of study, teaches us to see.

Fact 3: ‘To owe’ can convey a liability, an obligation, or a debt of gratitude.

Precisely what Cézanne meant when he spoke of the truth of painting is unclear; he died shortly after writing this letter. My quest for the answer took me to the spartan studio of the painter Robert Zandvliet. The book that encompasses a large part of his oeuvre is entitled I owe you the truth in painting.

Robert Zandvliet chooses his words with care, then considers to determine whether they carry the right weight, refining them a little here and there. He is aware that his utterances are only interpretations rather than incontestable facts.

1. Rob Wijnberg in de Correspondent https://goo.gl/Gf6Lz9

V

54

“The intention of a master painter must be scrupulously honest as soon as his brush touches the canvas. As an artist you owe it most of all to yourself to be truthful. If you do not believe passionately in what you are making, it will not carry any conviction and therefore it will not produce a climate in which a truth can emerge. In painting, the truth can best be construed as truthfulness. A painter is a seeker after truthfulness. This implies a complex quest. When this truthful process is carried through with the utmost seriousness, the result is a believable work of art. That is what makes it possible for a viewer to experience humility at the sight of Turner’s skies, or rage at the sight of Newman’s large colour blocks. ...A good painting is timeless and retains its truthfulness regardless of the circumstances.”

P

Essay Heske ten Cate

The more words we waste on fools and the deranged, the more legitimacy we accord them. It is said that language should be reserved for the best things in life. But the artist Melanie Bonajo objected, shortly after President Trump celebrated his victory, and immediately before ritualistically shaving her head as part of the massive women’s protest, that simply to ignore Trump’s blatant lies amounts to an acceptance of timid uniformity. It is the duty of the human being, the artist, the woman, to extravagate. That night she dyed my hair pink as a symbol of soft power – and I bought a new copy of 1984 on Amazon.

Fact 4: The Van Dale Dictionary of the Dutch language periodically omits words that have fallen into disuse and adds new coinages. In 2016 it deleted the word Avondkout (‘evening chat’: a relaxed, informal conversation in the evening) and added Heppiedepeppie (‘happy peppy’).

Fact 5: If we keep saying and writing the word extravageren (‘extravagate’) – a word that does not yet exist in Dutch – it will eventually make its way into the dictionary.

‘It’s a beautiful thing, the destruction of words’. Men and women dressed in identical overalls sit with Winston Smith at a large table in the canteen, tucking into plates of fake meat (which tastes ‘doubleplusgood’). A sweaty, corpulent young man announces jubilantly that the dictionary has been slimmed down yet again. In 1984 citizens exchange superficial inanities in Newspeak, a highly condensed form of language in which any words that might reflect adversely on the regime have been erased or given new meanings. This makes it impossible to express ‘incorrect opinions’.

The most common adjective is ‘doubleplusgood’. Once again, Orwell was uncannily prescient: today’s social media are all hearts and thumbs-up.

K

Fact 6: When words lose their meaning and people do not have sufficient words at their disposal to express their thoughts, they are no longer able to think these thoughts.

Fact 7: A sommelier tastes twice as much, on average, as someone who is

55

S

I owe you the truth in painting, and I will give it to you

not a sommelier. He possesses an extraordinarily rich vocabulary in which to express a specific taste in language. Research has shown that taste buds develop greater refinement when a person is linguistically well endowed.

Fact 8: Khmer, a language that is primarily spoken in Cambodia, has words for the colours black, white, red, green, yellow, and blue, but not for orange or pink.

What does the Cambodian see when a monk puts on his habit?

And will the spectrum of colours in our rainbow actually expand if we think of more words to express nuances of colour?

I have weighed my words very carefully in these reflections on the art of painting: I exercise great caution in pronouncing her dead or alive. Actually, I shall not venture to make any such pronouncement, since so many before me have already written words that place her six feet under, and she has been compelled to fight time and again to demonstrate her relevance.

I shall not wonder at the phoenix that she is, constantly rising from her ashes.

“Painting – no, any form of art – is of immeasurable importance as long as it is generally assumed that there is a single absolute truth and as long as religions, or other philosophies, are defended as irrefutable fact. Within Western societies, speculative reality is tolerated only within the domain of art: and that is why art, for the time being, is still radically alive.”

Note: No sources are quoted for the facts enumerated here – please believe that they are true.

V

56

I take the view – and this is not based on fact – that she does not rise from her ashes because she has died, but that she is subject to permanent metamorphosis, since all progress is painful and characterised by a continuous process of disintegration. To go forward we have to shed feathers and blunt beaks, brood eggs and swallow ash. Extravagate and keep looking for words – even if they do not yet exist – to express her. Amid the silver tubes of paint and the smell of oil and turpentine, Robert Zandvliet says:

P K

Lijst van de winnaars 2017 - 1947 2017 Vera Gulikers Niek Hendrix Janine van Oene Suzie van Staaveren

2006 Antoine Berghs Wouter Kalis Lucy Stein Anneke Wilbrink

2016 Tanja Ritterbex Bart Kok Mike Pratt Sam Salehi Samiee

2005 Mariëlle Buitendijk Melissa Gordon Aukje Koks William Monk

2015 Rabi Koria Joost Krijnen Lennart Lahuis Jouni Toni

2004 Thomas Raat Marjolein Rothman Peter Vos Barbara Wijnveld

2014 Niels Broszat Koen Doodeman Bob Eikelboom Jessica Skowroneck

2003 Antoine Adamowicz Wafae Ahalouch el Keriasti Sander van Deurzen Thomas Raat

2013 Wieteke Heldens Marijn van Kreij Philipp Kremer Jorn van Leeuwen

2002 Lise Haller Baggesen Raaf van der Sman Esther Tielemans Chantal Veerman

2012 Frank Ammerlaan Jasper Hagenaar Keetje Mans Evi Vingerling

2001 Peter Brenner Sara van der Heide Rezi van Lankveld Marcelino Stuhmer

2011 Marie Civikov Omar Koubâa Katja Mater Navid Nuur

2000 Henk Jonker Fahrettin Örenli Bas Zoontjens Ina van Zijl

2010 Moran Fisher Carl Johan Högberg Jenny Lindblom Kim van Norren

1999 Robbert Jan Gijzen Frederika Hasselaar Joris van der Horst Gé Karel van der Sterren

2009 Marie Aly Esiri Erheriene-Essi Hans Hoekstra Carien Yatsiv

1998 Arthur den Boer Mattijs van den Bosch Natasja Kensmil Dieuwke Spaans

2008 Alex Jacobs Sebastiaan Verhees Helen Verhoeven Bas de Wit

1997 Frank Lenferink Paul Nassenstein Dieuwke Spaans Serge Verheugen

2007 Pascal van der Graaf Simon Hemmer Malin Persson Marjolijn de Wit

1996 Annemiek de Beer Norbert Grunschel Bas Meerman Rik Meijers Dino Ruissen Ellen Zwarteveen

1995 Noud van Dun Maarten Janssen Carla Klein Paul Nassenstein Danne van Schoonhoven Machiel van Soest

1986 Steven Aalders Jan van den Dobbelsteen Bart Domburg Michiel Duvekot Diederick van Kleef Gerard Kodde

1994 Irina Balen Hannah van Bart Koen Ebeling Koning Gijs Frieling Elsa Hartjesveld Rob Verf

1985 Ellen van Eldik Manuel Esparbé Gasca Reggy Gunn Berend Hoekstra Lex van Lith Kees Versloot

1993 Richard Brouwer Pierre Cops Rens Janssen Michael Raedecker Wouter van Riessen H.W. Werther

1984 Bettie van Haaster Frank Hutchison Guus Koenraads Erik Pott Conrad van de Ven Willem van Weelden

1992 Wim Bosch Sarianne Breuker Hans Broek Allard Budding Janpeter Muilwijk Rinke Nijburg

1983 Helma Pantus F.F. Beckmans Peter Klashorst Jos van Merendonk Marien Schouten Han Schuil

1991 Tjong Ang Ton Boelhouwer Jacqueline Böse Noëlle von Eugen Kiki Lamers Robert Suermondt

1982 Arja van den Berg Jos Boomkamp Joris Geurts Kees de Goede Maarten Ploeg Nies Vooijs

1990 Britta Huttenlocher W.J.M. Kok Jan van der Ploeg F.G.Th. Ros Paul Vos de Wael

1981 Ernst Blok Ansuya Blom Jan Commandeur Peter Kenniphaas Emo Verkerk Henk van Woerden

1989 Suzan Drummen Mirjam Hagoort Marja van der Heiden Benoît Hermans Hein Jacobs Wim Konings 1988 Siert Dallinga Nour-Eddine Jarram Karenina de Jonge Ton Kraayeveld Bob Negrijn Maaike Vonk 1987 Hans Ensink op Kemna Hewald Jongenelis Jacqueline Peeters Lauran Schijvens Marianne Theunissen Klaasje Vroon

1980 Hedy Gubbels Eugène Jongerius Henk Metselaar Sonia Rijnhout Tiny van der Sar 1979 Alumet Inge van Haastert Sjef Henderickx Egidius Knops Pieter Mol 1978 Nic Blans jr.

Cees Bouw Roland Sohier Toon Teeken Elizabeth de Vaal Willem van Veldhuizen Marc Volger

57

S

List of winners 2017 - 1947

1976 Hans Boer Hedy Gubbels Burgert Konijnendijk J.F.B. Stuurman Peter Thijs Hans de Wit 1975 Hans Boer Hedy Gubbels Burgert Konijnendijk J.F.B. Stuurman Peter Thijs 1974 Hans Boer Arie van Geest Dick Gorter Burgert Konijnendijk Peter Leeuwen Johan van Oord 1973 Jules Bekker Annemarie Fischer Dick Gorter Burgert Konijnendijk Nelleke Montfoort Flip Rutten 1972 Arie van Geest Dick Gorter Mareike Geys Gerard van Zon

58

1971 Pat Andrea Peter Blokhuis Gèr Boosten Mareike Geys R.W. van de Wint Pieter Zwaanswijk 1970 Mareike Geys Cécile Hessels Kees Spermon Jacob Zekveld Pieter Zwaanswijk Siet Zuyderland 1969 Walter Nobbe Kees Spermon R.W. van de Wint Wladimir Zwaagstra Pieter Zwaanswijk Siet Zuyderland

1968 Mareike Geys Age Klink Jacob Zekveld 1967 Mareike Geys Henk Huig Evert Maliangkay Wim Moerenhout R.W. van de Wint Jacob Zekveld Siet Zuyderland 1966 Frits Calon Ton Klop Theo Schuurman Henk Westein 1965 Peter Jansen Ton Klop Jaap van der Pol Henk Westein 1964 Jan Dibbets Jaap van der Pol Jacques Slegers 1963 Pat Andrea Gustave Asselbergs Hans Hamers Ton Klop Joop van Meel 1962 Han Mes Wim Moerenhout Ton Orth Jan Roeland Lukas Smits 1961 Peter Jansen Willem Kloppers Han Mes Jacques Slegers Jan Willem Smeets 1960 Henk Dorré Willem Kloppers Han Mes Ton Orth Gerard Verdijk Aat Verhoog 1959 Gerard van den Eerenbeemt Arie van Houwelingen Steven Kwint Guillaume Lo-A-Njoe Annemiek Rutten Lukas Smits

1958 Gerard van den Eerenbeemt Pieter Engels Ton Frenken Jaap Hillenius Trees Suringh Auke de Vries 1957 Jaap Hillenius Han Mes Ko Oosterkerk Ton Orth Willem den Ouden Aat Velthoen

1950 Elisabeth de Boer Nora van der Flier Cootje Horst-van Mourik Broekman Frans Nols Max Reneman Dirk Trap 1949 Herman Berserik Elisabeth de Boer Jef Diederen Ger Lataster Frans Nols

1956 Jacques Frenken Hens de Jong Lei Molin Jan Sierhuis Marijke Stultiens-Thunnissen

1948 Herman Berserik Jef Diederen Theo Kroeze Ger Lataster Frans Wiegers

1955 Ko Oosterkerk Lei Molin Hans Truyen Aat Velthoen Louis Visser Toon Wegener

1947 Pieter Defesche Jef Diederen Chris van Geel Jan Groenestein Frans Wiegers Nicolaas Wijnberg

1954 Geery de Bakker Hans Engelman Kees Franse Jaap Ploos van Amstel Wim Strijbosch Marijke Stultiens-Thunnissen 1953 Jaap Ploos van Amstel Max Reneman Pierre van Soest Marijke Stultiens-Thunnissen Gerrit Veenhuizen Co Westerik 1952 Rudi Bierman Arie Kater Harry op de Laak Frans Nols Pierre van Soest Co Westerik 1951 Henk Bies Dirk Breed Mia Jongmans Jacob Kuyper Dirk Trap Jan Jaap Vegter

V

1977 Gerard Hendriks John van ‘t Slot Peter Thijs Frans van Veen Albert Verkade Hans van Wingerden

P

Catalogus Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst 2017 Catalogue Royal Award for Modern Painting 2017

Tekst / text Heske ten Cate Benno Tempel Vertaling / translation Beverly Jackson Grafisch ontwerp / graphic design Julia de Blaauw Jules Quivooy Fotoverantwoording / photo credits Tom Haartsen, Ouderkerk a/d Amstel Druk / print Zwaan Printmedia, Wormerveer Organisatie / organisation Gaby Çelebi Marsha Nanlohy

K

Uitgever / publisher Koninklijk Paleis Amsterdam Royal Palace Amsterdam

ISBN 978-90-72080-57-8 Tentoonstelling in het Koninklijk Paleis Amsterdam, 7 oktober - 5 november 2017 Exhibition at the Royal Palace Amsterdam, 7 October - 5 November 2017 Bij het regelen van de auteursrechten van de illustraties is met grote zorgvuldigheid te werk gegaan. Mochten er onvolkomenheden geconstateerd worden dan zal de uitgever daarvan graag op de hoogte worden gesteld.

Great care has been taken to ensure that the illustrations’ copyrights have been respected. In cases of oversight the publisher would very much appreciate to be informed. © Stichting Koninklijk Paleis Amsterdam © Royal Palace Amsterdam Foundation

59

S V

60