KLARAFESTIVAL 28.08 > 11.09.2009
L A V I T S E F A KLAR # 09
week.seMaiNe 02
di.ma.tu 08.09.2009
GR atis GR atUit fRee
“i am close as this music is high.”
G O D S AY S
NEdErlaNdS p.2 FraNÇaIS p.3 ENGlISH p.4 INFO p.8 INFO&TICKETS
www.klarafestival.be - 070/210 217
VERSCHIJNT DAGELIJKS GEDURENDE HET HELE FESTIVAL . PARAÎT TOUT LES JOURS DURANT TOUT LE FESTIVAL . PUBLISHED EVERY DAY DURING THE ENTIRE FESTIVAL
ELISSO
WIRSSALADZE TALLINN PHILHARMONIC
YURI BASHMET
ANDRES MUSTONEN
Lang naar uitgekeken en eindelijk is het zover: Elisso Wirssaladze neemt als soliste aan de piano plaats voor Beethovens Vijfde concerto. De legendarische altist Yuri Bashmet – ‘God’ noemen zijn Russische collega’s hem met een knipoog, hijzelf knipoogt niet vaak – soleert dan weer in Kancheli’s Liturgie ter herinnering aan een overleden vriend. Het Tallinn Philharmonic Orchestra staat onder leiding van zijn chef AndRES MUSTOnEn, zonder twijfel dé revelatie van de festivaleditie van vorig jaar.
Ce concert vaut autant pour ses interprètes que pour son programme. AndRES MUSTOnEn, violoniste inclassable, revient au KlaraFestival en chef et fait plaisir à Yuri Bashmet avec le Concerto pour alto de Kancheli, totalement bouleversant par ses réminiscences post-romantiques et son intense intériorité. L’Empereur ensuite par l’impératrice Wirssaladze, et une Huitième symphonie du même Beethoven, à la Mustonen, hachée menu… mais de main de maître !
took KlaraFestival audiences by storm last year. An unpretentious early music specialist, Mustonen also works closely with Estonia’s contemporary composers, regularly premiering new pieces. He’s back at The Festival with two top-ranking soloists – Russian violist Yuri Bashmet who will play Georgian composer Gya Kancheli’s lithurgy in memory of a dead friend, and pianist Elisso Wirssaladze, who will tackle Beethoven’s Fifth Concerto. Mustonen’s Tallinn Philharmonic Orchestra will display their rich sound in Beethoven’s Eighth Symphony.
AndRES MUSTOnEn
Een coproductie | Une coproduction | A co-production
www.klarafestival.be KLARAFESTIVAL FORZA MUSICA !
NL
Muziek en ecologie Onbekend vanavond 20.00
08.09.2009 - flagey - Studio 4
Twee termen die niet echt bij elkaar passen, zou je denken. Tenzij je de ‘klankvervuiling’ wil aanklagen die onze publieke ruimtes teisteren. Vaak is die ‘vervuiling’ bedoeld als vermaak voor het publiek en worden onze oren gekweld met een onverdraaglijke achtergrondmuziek, waarboven echt lawaai veruit te verkiezen valt! En dan is er natuurlijk ook de individuele lompheid van al diegenen die hun oren kapotmaken met hun hoofdtelefoons, en er bovendien trots op zijn. Vaak mogen we meegenieten van flarden van hun klankorgieën. Achtergrondgeluid of kakofonie: muziek en ecologie zijn niet altijd te verenigen. En toen, 7 jaar geleden, kwamen de Zweden en hun Baltische buren op de proppen met een festival dat inzoomt op de vervuiling van de hen omringende zee. Dit grensoverschrijdende festival is maar al graag te gast bij het KlaraFestival, dat Zweden onder de aandacht brengt. De Zweden bezetten de openbare ruimte meteen met muziek: koorwerken van Hillborg, Martin en Sandström worden uitgevoerd door het befaamde Koor van de Zweedse Radio. En de ruimte wordt nu eens niet gevuld met flarden, maar met echte muziek die leeft. Dinsdag om 16 uur in de Ravensteingalerij! • Stanislas Van Molenbeeck
Wij waren erbij! Concertbesprekingen heet van de naald U vindt ze op pagina’s
6 &7
woensdag 12.30
09.09.2009 - flagey - studio 1
Cédric Tiberghien
een jonge meester
next!
Bij het zien van zijn foto’s zou je denken: die jongen is te mooi om eerlijk muziek te kunnen maken. Maar wanneer je hem aan het werk hoort, stijgt het schaamrood je naar de wangen bij deze gedachte. Want het spel van Cédric Tiberghien wordt net gekenmerkt door evenwicht, meesterschap en engagement. Op het podium komt daar nog een onverwacht aspect bij: Cédric is broos, loopt net als zoveel pianisten lichtjes voorovergebogen en straalt pas gezag uit wanneer hij aan de piano gezeten is. In België stond hij op de planken op het festival van Horrues, waar hij sinds 2003 te gast is, maar ook in
BOZAR, aan de zijde van Marie Hallynck en op het Festival de Wallonnie waar hij het Pianoconcerto van Benoît Menier in première bracht. Telkens opnieuw betrof het beklijvende gebeurtenissen. Cédric Tiberghien studeerde aan het Conservatoire de Paris bij Frédéric Aguessy en Gérard Frémy. In 1998 ontving hij alle prijzen van het Concours Marguerite Long – Jacques Thibaud. Dit betekende de start van een internationale carrière die hem naar de grootste zalen ter wereld voerde, uiteraard samen met de beste orkesten en dirigenten. Hiervan getuigt zijn discografie, met het Eerste pianoconcerto van Brahms samen met het BBC Symphony Orchestra en Jiří Bělohlávek, een recitalreeks rond Debussy, Beethoven, Bach, Chopin en Brahms, en een indrukwekkend luik met kamermuziek (Harmonia Mundi). • MDM
De Estse dirigent Andres Mustonen was tijdens de vorige editie van het KlaraFestival te horen met zijn oude-muziekensemble Hortus Musicus. Dit concert in de Beursschouwburg werd een echte muzikale speeltuin: oude en nieuwe muziek losten elkaar af en het publiek raakte soms het noorden kwijt. Maar een wereld van vrijheid opende zich, de musici amuseerden zich en het publiek genoot er duidelijk van. Ook voor dit concert doet Mustonen zijn reputatie alle eer aan en zorgt hij voor het nodige contrast: zo zet hij Kancheli en Beethoven tegenover elkaar. Hij doet daarvoor een beroep op de Tallinn Philharmonics, een ensemble uit de hoofdstad van zijn vaderland. Het bestaat al sinds 1993, heeft al heel Europa doorkruist, toerde in Scandinavië, Canada, de VS, Japan... en toch is het bij ons onbekend en dus onbemind! Met de solisten Elisso Wirssaladze en Yuri Bashmet krijgen we weer vaste grond onder de voeten, want zowel de pianiste als de altviolist hebben in het verleden reeds het hart van ons publiek gestolen. Het programma bevat enerzijds muziek van de klassieker onder de klassiekers: Beethoven. Het plechtstatige Vijfde pianoconcerto geeft blijk van Beethovens verruimde kijk op het genre van het concerto, dat hij als het ware gedramatiseerd heeft: de klavierpartij is uitzonderlijk virtuoos en de wijze waarop piano en orkest met elkaar verstrengeld worden, is haast symfonisch. Het romantische soloconcerto is niet veraf... In dezelfde periode schreef Beethoven zijn Achtste symfonie, een werk waaruit zijn liefde voor het classicisme, voor harmonie tussen vorm en inhoud blijkt. Nu eens is hij expansief, dan weer humoristisch, nu eens ruw en abrupt, de luisteraar plagend, dan weer charmerend. Kortom, Beethoven is in zijn Achtste zeer ‘spraakzaam’. Mustonens ervaring met hedendaags werk wordt dan weer duidelijk in Abii ne viderem van Giya Kancheli (°1935), een Georgische componist die thans in België woont. Het muziekstuk dateert uit 1992 en is gecomponeerd voor strijkers, basgitaar, piano en de altviool als solo-instrument. De titel Abii ne viderem (Ik wendde me af om niet te zien) verwijst naar allen die zich bewust zijn van hun onmacht in een door oorlog en geweld bedreigde wereld. Het is een heftige muzikale klaagzang waarin het zich afwenden geen ontkenning is van het lijden, maar een poging tot zelfbehoud, in het volle bewustzijn van de onvergetelijke pijn. Voorts vertelt Kancheli zelf: “Niet lang geleden hoorde ik een uitspraak die mij zeer treffend leek: ‘Terwijl alle andere kunstrichtingen ons overtuigend willen beïnvloeden, wil de muziek ons verrassen, ons onmiddellijk aangrijpen.’ Het fenomeen muziek bezit inderdaad deze zeldzame eigenschap, alhoewel doorgaans de mysterieuze stilte die aan het ontstaan van een klank voorafgaat, mij het meest fascineert. Evenzo kan ook de stilte die
1. Ondine / 2. Le Gibet / 3. Scarbo
D. De Séverac Les Mulletiers devant le Christ de Llivua C. Debussy Masques, D’un Cahier d’Esquisses, L’Isle Joyeuse
volgt op een wereld van klanken, als muziek worden ervaren. Met mijn bescheiden mogelijkheden heb ik in het stuk Abii ne viderem geprobeerd om me op dit moeilijke terrein te begeven. Meer over deze compositie vertellen vind ik moeilijk, vermits in elk van ons zeer persoonlijke emoties huizen en ieder van ons ernaar streeft deze op zijn manier uit te drukken. Uit muziek ontstaat stilte, en soms wordt die stilte zélf muziek. Een dergelijke stilte bereiken, dat is mijn droom.” Kancheli’s poëtica is er één van rouw en verlatenheid, van herinnering en eenzaamheid, van de verlaten, zwijgzame ziel waarin opnieuw de ‘natuur’ binnendringt. “Ik heb eerder het gevoel een door mensen verlaten ruimte op te vullen”, aldus Kancheli. De eenvoud van zijn muziektaal gaat gepaard met sterke expressieve gebaren, salvo’s van een losbarstende subjectiviteit. De schijnbaar vredige, contemplatieve sfeer sluit latent aanwezige catastrofes niet uit... • Xavier Verbeke Yuri Bashmet altviool Elisso wirssaladze piano
PROGRAMMA G. Kancheli ‘Abii ni viderem’ für Streicher, Klavier, Bassgitarre and Solo-Viola L. Van Beethoven Piano Concerto nr. 5
1. Allegro / 2. Adagio un poco mosso / 3. Rondo: Allegro ma non troppo
—Pauze— L. Van Beethoven Symphony nr. 8
1. Allegro vivace e con brio / 2. Scherzando: Allegretto / 3. Tempo di Menuetto / 4. Allegro vivace
VANAVOND 22.00
08.09.2009 - Heilig Kruiskerk bij Flagey
Swedish Radio Choir
PROGRAMMa M. Ravel Gaspard de la nuit
woensDAG 09.09/ 20.30 - BOZAR - Henry Le Bœuf
2
maakt onbemind
Het Zweeds Radiokoor is zonder de minste twijfel één van de beste koren ter wereld. Voor wie van speciale gelegenheden houdt: er moet ons al veel ontgaan zijn, mocht dit niet de eerste keer zijn
woensDAG 09.09/ 22.00 - flagey
dat er koormuziek van de Zwitser Frank Martin in de Heilig Kruiskerk weerklinkt. Wedden dat het werkt? •
donderDAG 10.09/ 12.30 -flagey - studio 1
Swedish Radio Symphony Orchestra
papperlapapp
Finghin Collins
In zonder twijfel het meest vermetele programma van deze festivaleditie, wordt het symfonieorkest van de Zweedse radio beurtelings aangevoerd door twee van de meest prominente dirigenten van dit moment, tevens twee muziekbeesten pur sang. Valery Gergiev neemt Tchaikovsky’s Vijfde voor zijn rekening, Esa-Pekka Salonen de Vijfde van Sibelius. •
Het zou in de gegeven omstandigheden hoogst onnozel van ons zijn hier te komen aandraven met flauwiteiten zoals ‘less is more’. Toch is het niet anders: deze aan jazz gewijde Late Night heeft quasi genoeg aan een trompet en een contrabas, respectievelijk bespeeld door Sanne van Hek, ravissant, en Christoph Jung, Duits. •
De Ierse pianist Finghin Collins – net zoals Sunwook Kim een prijsdrager van de Clara Haskil-wedstrijd – is de eerste keer bij ons te gast. Zijn programma is uiteraard dat van een dichter: Schumanns Intermezzi opus 4, Debussy’s L’Isle joyeuse, Beethovens tweedelige sonate opus 90 en een werk van de Japanse Messiaen-leerling Toru Takemitsu. • FORZA MUSICA !
dinsdag 08.09.2009
08.09.2009 - église Sainte-Croix à Flagey
Swedish Radio Choir Ambiance festive à l'église Sainte-Croix qui jouxte Flagey et intense concentration autour du compositeur suisse Frank Martin. Menuhin disait ressentir la même responsabilité, la même exaltation en interprétant le Polyptyque
qu’en jouant la Chaconne de Bach. Tandis que pour Dietrich Fischer-Dieskau : « Sa musique est comme un roc dans la marée, capable de garder vivante la foi dans l’avenir de la musique. » •
ce soir 20.00
08.09.2009 - Flagey - Studio 4
Mustonen captive sur le champ Andres Mustonen, chef d’orchestre estonien, était déjà à l’affiche du précédent KlaraFestival, avec Hortus Musicus, son ensemble d’instruments d’époque. Un concert au Beursschouwburg qui se transforma en un véritable moment exploratoire, où se relayaient musique ancienne et contemporaine, à en faire perdre le nord, parfois, au public, tout en préservant la liberté de tous : des musiciens, pris par l’amusement, et des auditeurs, captifs de plaisir musical. Pour cette édition du festival, Mustonen propose un Kancheli de dire lui-même : « J’ai entendu une phrase concert qui soutiendra encore sa réputation et son goût récemment qui m’a paru très juste : “Alors que tous les du contraste : cette fois, il associe Kancheli (la part courants artistiques veulent nous influencer avec percontemporaine) et Beethoven (le côté classique). Il fait suasion, la musique veut nous surprendre, nous captiver appel, pour l’occasion, au Tallinn Philharmonics, issu de sur le champ”. Il est vrai que la musique possède cette la capitale de sa patrie. Créé en 1993, l’ensemble qui a rare propriété, bien que ce qui me fascine le plus, ce soit parcouru toute l’Europe, a le silence mystérieux qui tourné en Scandinavie, au précède la naissance d’un Canada, aux États-Unis, au son. Le silence qui suit un Japon, restait jusqu’ici enmonde de sons peut tout le silence devient core inconnu chez nous ! autant se vivre comme un Mais n’est-on pas davantage moment musical. Avec mes parfois musique curieux de ce qu’on ne modestes moyens, j’ai esconnaît pas ? Vous le conssayé, dans Abii ne viderem, taterez vous-même. Elisso de m’aventurer sur ce terWirssaladze et Yuri Bashmet nous ramènent en terre rain difficile. Je trouve délicat de parler davantage de la ferme, eux qui, par le passé, ont déjà conquis le cœur de composition dans la mesure où chacun d’entre nous y notre public, avec leur musicalité exceptionnelle et leur met des émotions très personnelles, qu’il ou elle va estechnique infaillible. sayer d’exprimer à sa manière. De la musique naît le siLe programme contient d’une part un volet on ne peut lence, et parfois, le silence devient lui-même musique. plus classique : Beethoven. Le cérémonieux Concerto Atteindre un tel silence, voilà mon rêve ». pour piano n° 5, flanqué par l’éditeur du pseudonyme La poétique de Kancheli est une poétique du chagrin et « L’empereur », illustre le regard aiguisé de Beethoven de la solitude, de l’âme désolée, silencieuse dans laquelle sur le genre du concerto, qu’il a véritablement drama- pénètre à nouveau la nature. « J’ai surtout le sentiment tisé : la virtuosité du clavier, la manière dont s’enchâs- de remplir un espace déserté par l’homme », précise sent le piano et l’orchestre, évoquent presque une sym- Kancheli. La simplicité de son langage musical se conjuphonie. Le concerto solo romantique n’est pas loin lui gue à une gestuelle très expressive, accompagnée d’érupnon plus... À la même période, Beethoven écrivait sa tions soudaines de subjectivité. Un air apparent de paix Huitième Symphonie, une œuvre qui témoigne de son et de contemplation n’exclut pas une possible catasamour pour le classicisme, et l’harmonie entre la forme trophe latente... • Xavier Verbeke et le contenu, où il se montre à nouveau expansif, puis Yuri Bashmet alto humoristique, puis tout à coup, rude et abrupt, plaiElisso wirssaladze piano gnant et charmant tour à tour l’auditeur. Bref, une œuvre très « bavarde » ! PROGRAMMe L’expérience de Mustonen dans le répertoire se clarifie avec G. Kancheli ‘Abii ni viderem’ für Streicher, Klavier, Abii ne viderem de Giya Kancheli (°1935), compositeur Bassgitarre and Solo-Viola géorgien vivant en Belgique. Composée en 1992, cette L. Van Beethoven Piano Concerto nr. 5 œuvre est écrite pour cordes, guitare basse, piano et violon 1. Allegro / 2. Adagio un poco mosso / 3. Rondo: Alalto comme instrument soliste. Le titre – Abii ne viderem legro ma non troppo ( Je me suis détourné pour ne pas voir) – renvoie à tous ceux qui sont conscients de leur impuissance dans ce —Pause— monde où règnent guerre et violence. C’est une longue et L. Van Beethoven Symphony nr. 8 lourde complainte musicale dans laquelle le détournement 1. Allegro vivace e con brio / 2. Scherzando: n’est pas un déni de la souffrance, mais une tentative de Allegretto / 3. Tempo di Menuetto / 4. Allegro vivace survie, dans la pleine conscience de l’inoubliable douleur.
“
mercredi 09.09/ 20.30 - BOZAR - Henry Le Bœuf
Musique et écologie
FR
Les deux termes ne vont pas vraiment de soi. À moins que l’on ne veuille brocarder une certaine « pollution sonore » qui envahit nos espaces publics. Celle-ci est souvent l’œuvre d’animateurs publics qui ne savent pas laisser nos oreilles tranquilles ! Elle peut aussi être le résultat de la grossièreté individuelle de tous ceux qui se font éclater les oreilles, en nous offrant les restes de leur soi-disant festins sonores. Bruit de fond ou cacophonie, musique et écologie ne font donc pas nécessairement bon ménage. Et puis voilà que les Suédois et leurs voisins de la Baltique ont décidé, il y a sept ans, de fonder un festival qui se double d’une réflexion sur la pollution de leur mer nourricière. Et très naturellement, ce festival transfrontalier de s’inviter au KlaraFestival qui honore cette année la Suède. Et, pour le coup, ils envahissent l’espace public avec de la musique. Mais de la musique vivante cette fois, des pages chorales de Hillborg, Martin et Sandström interprétées par le fameux Chœur de la Radio suédoise. Et cette fois ce ne sont plus des restes de musique qui envahissent l’espace mais une réelle vibration vivante qui vient fertiliser l’air ambiant. Et chacun sait que, sans air, il n’y a pas de musique. Mardi à 16h, Galerie Ravenstein, on vous jouera donc live La prochaine fois, je vous le chanterai. • Stanislas Van Molenbeeck
mercredi 12.30
09.09.2009 - flagey - studio 1
Cédric Tiberghien
un jeune maître
”
À contempler ses photos, on se surprend à douter : trop joli garçon pour être honnête (musicalement). À l’écoute, ce doute fait presque honte, parce que ce qui caractérise Cédric Tiberghien, c’est la maîtrise et, bien sûr, l’engagement. À le voir sur scène, un autre aspect s’ajoute, inattendu et révélateur : Cédric est frêle, et il marche légèrement voûté, ne trouvant son autorité naturelle qu’assis au clavier. En Belgique, toutes ses apparitions – au festival d’Horrues où il vient depuis 2003, au Palais des Beaux-Arts, aux côtés de Marie Hallynck, au Festival de Wallonie –
furent des moments radieux. Cédric, 32 ans cette année, a étudié au Conservatoire de Paris. Il fut lauréat de plusieurs grands concours internationaux (Bremen, Dublin, Tel Aviv, Genève, Milan), avant de remporter, en 1998, tous les prix du Concours Marguerite Long – Jacques Thibaud, le premier Prix et les cinq autres prix spéciaux, dont le Prix du Public et le Prix de l’Orchestre. Ce fut le lancement d’une carrière internationale qui, en dix ans, l’a mené dans les plus grandes salles et festivals du monde, avec des orchestres, des chefs et des partenaires en rapport. Sa discographie l’atteste, avec le Premier Concerto de Brahms (BBC Symphony et Jiri Belohlavek), une série de récitals consacrés à Debussy, Beethoven, Bach, Chopin et Brahms, et un important volet de musique de chambre (Harmonia Mundi). • MDM PROGRAMMe M. Ravel Gaspard de la nuit
1. Ondine / 2. Le Gibet / 3. Scarbo
D. De Séverac Les Mulletiers devant le Christ de Llivua C. Debussy Masques, D’un Cahier d’Esquisses, L’Isle Joyeuse
nous y étions! Comptes rendus de concerts tout chauds
mercredi 09.09/ 22.00 - flagey
À lire en pages
6 &7
jeudi 10.09/ 12.30 -flagey - studio 1
Swedish Radio Symphony Orchestra
papperlapapp
Finghin Collins
Concert événement ou plutôt deux concerts en un avec le même orchestre et deux chefs qui se succèdent dans une Cinquième Symphonie qui leur ressemble. Tchaikovsky pour le bouillant Gergiev, Sibelius pour l’implacable Salonen. Une première pour vous montrer qu’un orchestre, tout comme un instrument, sonne à la manière de celui qui en joue. •
Ce duo formé pour l’occasion vous révèle la sonorité très pure de Sanne van Hek. Un petit côté Miles Davis pour cette musicienne d’origine asiatique qui a déjà séduit l’Ancienne Belgique et que l’on a vue à Paris dans Pitié !, le spectacle de Fabrizio Cassol et d’Alain Platel •
L’un des espoirs du piano irlandais a déjà eu droit en 2008 aux colonnes du Times qui vantait son panache et son sens poétique. C’est tout à fait ce qui est ressorti de sa prestation au Concours Haskil, qu’il a remporté en 1999 en douceur et en toute discrétion. On l’attend naturellement dans Debussy et Takemitsu. •
FORZA MUSICA !
mardi 08.09.2009
next!
ce soir 22.00
3
UK
Music and Ecology A lover of tonight 20.00
08.09.2009 - flagey - Studio 4
These two terms do not form a particularly obvious couple. Except perhaps to rail at a certain ‘noise pollution’ that pervades our public areas, often the work of public entertainers who cannot leave our ears alone without swaddling them in an intolerable background ambience to which we would often prefer the real sound! A pollution also caused by the individual rudeness of those who burst their own eardrums, proud to prepare a premature deafness for themselves, while offering us the remains of their so-called sonic feast. Background noise or cacophony, music and ecology do not necessarily mix. And then, seven years ago the Swedes and their Baltic neighbours decided to found a festival that doubles as a reflection on the pollution of the sea that feeds them. And what more natural for our cross-border festival than to invite them for a Klara season in which Sweden has place of honour. For this they will invade the public space with music. But with live music this time, in the form of choral works by Hillborg Martin and Sandström, interpreted by the famous Swedish Radio Choir. And this time we will hear, not rag-ends of music invading the public area, but a real living vibration coming to fertilize the surrounding air. And everyone knows that, without air, there is no music. So be there at the Galerie Ravenstein at 16.00 on Tuesday for top-quality singing ‘live’. • Stanislas Van Mollenbeeck
We were there! hot from the oven reports of the following concerts Read them on pages
6 &7
wednesday 12.30
09.09.2009 - flagey - studio 1
Cédric Tiberghien
a young master
next!
When you look at photographs of him, you are inclined to have your doubts: surely the lad is too pretty to be on the level (musically). Listening to him, you almost feel ashamed of having doubted him: for what characterises Cédric Tiberghien’s playing, above all, is its balance, nobility and mastery. When you see him on stage, another aspect comes into play, one as revealing as it is unexpected: Cédric looks frail and, like so many pianists, he walks slightly stooped, only assuming his natural air of authority when seated at the keyboard. Each
of his appearances in Belgium – at the Horrues festival, at BOZAR, alongside Marie Hallynck, or at the Festival de Wallonie, where he premiered Benoît Mernier’s concerto – has been a triumph. Cédric studied under Frédéric Aguessy and Gérard Frémy at the Paris Conservatory. In 1998 he won the Marguerite Long–Jacques Thibaud Competition. This was the launching pad for an international career that has taken him to the world’s leading concert halls to perform with great orchestras and conductors. His discography includes Brahms’s First Concerto with the BBC Symphony and J. Belohlavek, a series of recitals devoted to Debussy, Beethoven, Bach, Chopin, and Brahms, and a considerable range of chamber music (Harmonia Mundi). • MDM
In last year’s KlaraFestival we heard the Estonian conductor Andres Mustonen with his early-music ensemble Hortus Musicus. Their concert in the Beursschouwburg was a real musical playtime: old and new music alternated and the audience lost its bearings at times. But a world of freedom opened up, the musicians had fun, and the audience clearly enjoyed it too. For this concert, too, Mustonen is living up to his reputation and serving up the contrast we expect from him, juxtaposing Kancheli and Beethoven. For the occasion he has called on the services of the Tallinn Philharmonics. The orchestra has been in existence since 1993, has travelled all over Europe, and has toured in Scandinavia, Canada, the US, Japan... and yet it is still unknown here! With the soloists Elisso Wirssaladze and Yuri Bashmet we are on more familiar ground, for both the pianist and the violist have already stolen the hearts of Brussels audiences in the past. The two are guarantors of musicality of the highest order, combined with peerless technique. The programme includes, on the one hand, music from a classic Classicist: Beethoven. The stately Fifth Piano Concerto demonstrates Beethoven’s broadened perspective on the concerto genre, which he could be said to have dramatised: the piano part is of exceptional virtuosity and the way in which piano and orchestra are intertwined is almost symphonic. The Romantic solo concerto is not far away... In that same period Beethoven also wrote his Eighth Symphony, a work that shows his love for Classicism, for harmony between form and content. At times he is expansive, at times jocular, at others raw and abrupt, disturbing his listener, before turning charming again. In short, in the Eighth Beethoven is extremely “voluble”. Mustonen’s experience with contemporary work becomes evident in Abii ne viderem by Giya Kancheli, a Georgian composer (born in 1935) who now lives in Belgium. The work, which dates from 1992, is scored for strings, bass guitar, piano, and the viola as solo instrument. The title Abii ne viderem (“I turned away in order not to see”) refers to all those who are conscious of their impotence in a world threatened by war and violence. The piece is an intense musical lamentation in which turning away does not mean denial of suffering, but an attempt at self-preservation, in full consciousness of unforgettable suffering. As Kancheli himself puts it: “Not long ago I heard a statement that I found very striking: ‘While all other artistic disciplines seek to influence us by persuasion, music aims to surprise us, to move us directly.’ The phenomenon of music does indeed possess this rare property, although it is generally the mysterious silence that precedes the emergence of a sound that fascinates me the most. Likewise, the silence that follows a world of sounds can also be experienced as music. With my lim-
Yuri Bashmet viola Elisso wirssaladze piano
PROGRAMme G. Kancheli ‘Abii ni viderem’ für Streicher, Klavier, Bassgitarre and Solo-Viola L. Van Beethoven Piano Concerto nr. 5
1. Allegro / 2. Adagio un poco mosso / 3. Rondo: Allegro ma non troppo
—Intermission— L. Van Beethoven Symphony nr. 8
1. Allegro vivace e con brio / 2. Scherzando: Allegretto / 3. Tempo di Menuetto / 4. Allegro vivace
08.09.2009 - Sainte-Croix Church near flagey
Swedish Radio Choir
1. Ondine / 2. Le Gibet / 3. Scarbo
D. De Séverac Les Mulletiers devant le Christ de Llivua C. Debussy Masques, D’un Cahier d’Esquisses, L’Isle Joyeuse
ited capacities I have tried to explore this difficult terrain in the piece Abii ne viderem. I find it hard to say any more about this composition, as in every one of us highly personal emotions are present and each of us strives to express these in his or her way. From music emerges silence and sometimes that silence itself becomes music. Achieving that kind of silence is my dream.” Kancheli’s poetics is one of mourning and abandonment, of memory and loneliness, of the forsaken, taciturn soul into which “nature” once more penetrates. “I tend to feel that I am filling a space abandoned by people,” says Kancheli. The simplicity of his musical language is combined with vigorous, expressive gestures, salvos of erupting subjectivity. The apparently serene, contemplative atmosphere does not rule out the latent presence of catastrophe... • Xavier Verbeke
tonight 22.00
PROGRAMMe M. Ravel Gaspard de la nuit
wednesday 09.09/ 20.30 - BOZAR - Henry Le Bœuf
4
contrast
The Swedish Radio Choir specialises in the contemporary repertoire, and for this concert in the SainteCroix Church, they’ll demonstrate that so-called serious
wednesday 09.09/ 22.00 - flagey
music can be thoroughly exciting. They’ll be singing works by Switzerland’s foremost composer Frank Martin. •
thursday 10.09/ 12.30 -flagey - studio 1
Swedish Radio Symphony Orchestra
papperlapapp
Finghin Collins
Arguably KlaraFestival’s most spectacular event involves two of the conducting world’s leading personalities, Valery Gergiev and Esa-Pekka Salonen. For tonight’s concert, they will share the Swedish Radio Symphony Orchestra. With Gergiev, they will perform Tchaikovsky’s tragic Fifth. Salonen will reveal another facet of the Swedish instrumentalists in Sibelius’s Fiftht. •
Sanne van Hek is a stunning female jazz musician who plays the trumpet not unlike Miles Davis, with German bass player Christoph Jung accompanying her on double bass. •
Gentle and poetic Irish pianist who walked off with the top prize at the Clara Haskil Competition, Finghin Collins presents a beautiful programme that includes Beethoven’s sonata in E minor, plus Schumann’s Six Intermezzi, Debussy’s L’Isle Joyeuse and a piece by Toru Takemitsu. •
FORZA MUSICA !
tuesday 08.09.2009
www.vleva.eu
FORZA MUSICA !
5 5
© Gil Plaquet
Aldo Ciccolini BOZAR - 07.09.2009
Tof
CICCOLINI : “ HIJ KENT ALLE BINNENWEGEN ”
mAANdAG 07/09 – 20.00 - BOzAr
Als kind werd ons voorgehouden dat oude mensen wijs zijn. Klimmen je eigen jaren, dan wordt met de dag het vermoeden sterker dat die wijsheid zoniet fel overdreven, dan toch sterk overschat wordt. Maar af en toe lijkt het kinderlijke verlangen – ooit wijs te kunnen zijn – weer bodem en perspectief te hebben. 84 jaar is Aldo Ciccolini nu en volgens de onontkoombare hoofdwet der thermodynamica danig in verval. Wat hij ons maandagavond liet horen in Mozarts sonates KV 331 en 333 en – vooral – in het eerste boek van Debussy’s Préludes, is met die wereldse ongemakken maar moeilijk in verband te brengen. Een gaatje in het geheugen of een vinger die even niet al te coöperatief was, woog niet op tegen de ontroerende economie en de beeldende kracht van zijn pianospel. Deze man kent de sterkten en zwakten van wat hij speelt. Hij kent alle binnenwegen. De partituur met zo’n empathie brengen, moet samengaan met een liefde die voor broekjes zoals ik vooralsnog niet volkomen begrijpelijk is. Als God bestond, was hij maandagavond in BOZAR. Bij het horen van Des pas sur la neige beseffend dat zijn schepping ook hemzelf af en toe het petje te boven gaat.
© Gil Plaquet
Rudy TambuyseR (KnacK)
Andrea Lucchesini FLAGEy - 07.09.2009
6 6
FORZA MUSICA !
dinsdag 08.09.2009
© Gil Plaquet
BOF RAdIOrOBOTNIK : NET GEEN INdIGESTIE mAANdAG 07/09 -22.00 - fLAGEy
Radio Robotnik FLAGEy - 07.09.2009
VLEVA concErtpArtnEr op 2 sEptEmbEr VLEVA werd in 2006 op initiatief van de Vlaamse Regering, onder de vorm van een een publiek-private samenwerking met als partners de Vlaamse overheid in de meest brede zin van het woord en het Vlaams maatschappelijk middenveld eveneens breed gedefiniëerd, opgericht. De overheid aanziet het agenschap als een bijkomende pijler voor haar Europees beleid en is via de Vlaamse begroting dan ook de grootste verstrekker van middelen van het agentschap. Via haar werking tracht VLEVA Vlaamse en Europese partners rond de tafel te brengen om informatie te delen en de impact van Vlaanderen op de Europese besluitvorming te helpen vergroten. De afstemming van Vlaamse behoeften en het Europese aanbod is een doelstelling die op termijn moet bijdragen tot de vergroting van het draagvlak van het Europees project. Het agentschap heeft vier kerntaken: belangenbehartiger, netwerkbouwer, kennismakelaar en projectbegeleider. Het karakter van de werking van VLEVA stoelt op het neutralititsprincipe en is in hoofdzaak faciliterend voor en complementair aan de activiteiten van de andere Vlaamse stakeholders. Een samenwerking met het KlaraFestival is voor VLEVA dan ook belangrijk in de uitbouw van een informeel netwerk met andere Europese regio’s. Een concert waarop VLEVA zijn Vlaamse en Europese partners uitnodigt is een uitgelezen moment om inhoud te geven aan één of meerdere van de hoger geciteerde kerntaken. Daarnaast biedt het KlaraFestival een forum aan waardoor de naambekendheid van het agentschap in België in het algemeen en Vlaanderen in het bijzonder kan vergroten.
FORZA MUSICA !
mardi 08.09.2009
Modern jazz, minimal music, industrial, drum ‘n’ bass ... er kan nog een tijdje doorgegaan worden met filosoferen over een gepaste term om het genre dat Radiorobotnik brengt te omschrijven. Het experimenteren van jonge musici kan enkel toegejuicht worden. Toch blijven er aan al dat improviseren enkele voorwaarden verbonden. Bewijzen dat je een crack bent op je instrument, de klankesthetiek niet uit het oog verliezen, speelsheid en vooral jezelf niet te au sérieux nemen. Dit laatste is een vriendelijke aanbeveling aan het adres van bassist Uli Wentzlaff-Eggebert. Na het beëindigen van de tweede song kondigde Martin Franke (drums) bloedernstig aan: “40 minutes to go”. Hadden de Robotniks er niet veel zin in, of voelde Franke terecht dat het publiek niet echt warm liep voor het werk van de groep? De jongens van Radiorobotnik mogen naar hartelust doorgaan met experimenteren, bij voorkeur in een verlaten fabriekssite. • aLeX sOTO
VLEVA, pArtErAIrE DU concErt DE cE soIr Le VLEVA (Bureau de Liaison Flandre-Europe ; VlaamsEuropeesverbindingsagentschap en néerlandais) a été créé en 2006 à l’initiative du Gouvernement flamand, sous la forme d’une collaboration publique-privée, ayant pour partenaires les autorités flamandes au sens le plus large du terme ainsi que la société civile flamande au sens le plus large également. Les autorités, qui voient en ce bureau un pilier supplémentaire pour étayer sa politique européenne, est l’un de ses principaux pourvoyeurs de fonds, via le budget flamand. Le VLEVA a pour mission de rassembler les partenaires flamands et européens autour de la table pour échanger des informations et contribuer à augmenter l’impact de la Flandre sur le processus décisionnel européen. La concordance des besoins flamands et de l’offre européenne est un objectif qui, à terme, doit contribuer à renforcer la portée du projet européen. Le bureau a quatre tâches principales: défendre les intérêts, construire des réseaux, échanger les connaissances et gérer les projets qui lui sont confiés. Le VLEVA fonctionne selon le principe de neutralité et est avant tout un facilitateur, qui agit en complément des activités des autres parties prenantes flamandes. Une collaboration avec le KlaraFestival est importante pour le VLEVA dans la construction d’un réseau informel avec d’autres régions européennes. Un concert où le VLEVA invite ses partenaires flamands et européens n’est autre qu’un moment idéal pour concrétiser l’une ou l’autre de ses tâches clés. D’autant que le KlaraFestival, en tant que forum, peut contribuer à étendre la visibilité du bureau en Belgique de manière générale, et en Flandre en particulier.
VLEVA: concErt pArtnEr, 2 sEptEmbEr VLEVA (the Flemish-European Liaison Agency) was set up in 2006 on the initiative of the Flemish government, as a public-private collaboration whose partners are the Flemish authorities, in the broadest sense of the word, and Flemish civil society, defined equally broadly. The government sees the agency as a further mainstay of its European policy; via the Flemish budget, it is the main source of the agency's resources. VLEVA aims to bring Flemish and European partners together round the table to exchange information and to help increase the impact of Flanders on European decisionmaking. The harmonisation of Flemish needs and what Europe can offer is a goal that in the long term should contribute to increasing support for the European project. The agency has four core missions: as an advocate, networkbuilder, information broker, and project guide. VLEVA works on the basis of neutrality; its role is primarily one of a facilitator, complementing the activities of other Flemish stakeholders. For VLEVA, working with the KlaraFestival is important for the development of an informal network with other European regions. A concert to which VLEVA invites its Flemish and European partners offers an ideal opportunity to advance one or more of the core missions outlined above. The KlaraFestival, moreover, also provides a forum within which to reinforce the agency's brand recognition in Belgium as a whole and in Flanders in particular.
77
CALENDAR
FOR FREE FLAGEY - STUDIO 4
FLAGEY - STUDIO 1
EVENING - 20.00
LUNCH - 12.30
28.08 SA. 29.08 SU. 30.08 MO. 31.08 TU. 01.09 WE. 02.09 TH. 03.09 FR. 04.09 SA. 05.09 SU. 06.09 MO. 07.09 TU. 08.09 WE. 09.09 TH. 10.09 FR. 11.09
BOZAR
EVENING - 20.00
FLAGEY - BELGA CAFÉ
SPECIAL EVENTS
Tolvan Big Band
First Night (train & tube stations) 16.00 - 19.30
LATE NIGHT - 22.00
Gavriel Lipkind Roman Zaslavsky
FR.
U Theatre U Theatre Workshops (Flagey) 14.00 - 18.00 Seoul Philharmonic Orchestra Myung-Whun Chung & Sunwook Kim
Ilian Garnet - Prize Winner Queen Elisabeth Competition 2009 Symfonieorkest Vlaanderen Muhai Tang
Sunwook Kim
Jihye Lee Quintet Symfonieorkest Vlaanderen Hong Kong Chinese Orchestra
Xuefei Yang
Jan Lundgren Trio Royal Philharmonic Orchestra Charles Dutoit & Anna Vinnitskaya
Sergej Kasprov
Parnassus Trio (BOZAR - 11.00)
Ensemble TIMF Ensemble Musiques Nouvelles Monnaie | de Munt Symphony Orchestra Hartmut Haenchen
Andrea Lucchesini
Aldo Ciccolini Tallinn Philharmonics SOLD T Andres Mustonen, OU Elissso Wirssaladze, Yuri Bashmet
Aviv String Quartet Elisso Wirssaladze Cédric Tiberghien
SOLD OUT
Finghin Collins Ziv Braha & Chiara Banchini
NL
Lexus Hybrid Live Concerts (Flagey) 20.00
Xuefei Yang
Hong Kong Chinese Orchestra
Quartetto di Cremona
FORZA MUSICA ! LIVE OP KLARA
Wildbirds & Peacedrums
Noriko Tujiko LRM: St-Pieters Woluwe St-Pierre 14.00 - 18.00 LRM: Kraainem 14.00 - 18.00 Zo Knarr
Swedish Radio Symphony Orchestra Valery Gergiev & Esa-Pekka Salonen 20.30 Swedish Radio Orchestra and Choir Daniel Harding Swedish Radio Symphony Orchestra Orphei Drängar, Esa-Pekka Salonen, Leila Josefowicz
FORZA MUSICA ! EN DIRECT SUR KLARA
Swedish Radio Choir (Heilig Kruiskerk)
Swedish Radio Choir Ravenstein 16.00
Papperlapapp
BIG STUNT !!! (Ravensteingalerij) 16.00 - 17.00
Zodiak Trio Bobo Stenson (Studio 4)
FR
NOT FOR FREE!
Finissage in BOZAR DJs & The Dorf
FORZA MUSICA ! LIVE ON AIR
UK
Met het KlaraFestival kan het culturele seizoen in alle hevigheid losbarsten. Klara zendt ook dit jaar zonen en dochters uit opdat de luisteraar geen minuut van de concerten moet missen. Het KlaraFestival betekent voor Klara twee weken lang live radio met aandacht voor de thema’s van het festival in alle programma’s, o.m. in Brede Opklaringen, Meesterwerk en de cultuurprogramma’s. Het KlaraFestival 2009 wordt bovendien crossmediaal aangepakt. Wat niet live wordt uitgezonden vindt u op klara.be, het cultuurplatform. En Canvas+ zorgt dan voor een aangepast aanbod achter de rode knop. Kortom wij trakteren u twee weken lang op radio en televisie met een snuifje Zweden en veel oosterse kruiden! Laat het u smaken!
Klara couvre le KlaraFestival et mobilise tous ses effectifs pour que ses auditeurs ne manquent aucune note de musique : deux semaines de direct sur Klara ! Nous accordons une attention particulière aux thématiques du festival, notamment dans Brede Opklaringen, Meesterwerk et nos programmes culturels. Pour tout savoir, consultez aussi klara.be, notre plateforme culturelle. Canvas+ vous permet aussi de suivre l’événement sur votre petit écran. En bref, vous allez goûter pendant deux semaines à une tranche de Suède généreusement aromatisée aux épices orientales, en radio et en télévision. Bonne dégustation !
Once again, Klara is sending out its sons and daughters in order to make sure that listeners won't have to miss a single minute of the concerts. For Klara, the KlaraFestival means two whole weeks of live radio, with the themes of the festival cropping up in all the station's programming, including, for example, Brede Opklaringen, Meesterwerk, and various cultural programmes. You can find anything that is not broadcast live on the cultural website klara.be. What's more, Canvas+ will provide a wide range of options via the red button. To sum up: for two whole weeks we will be serving up, on both radio and television, a pinch of Sweden and plenty of Oriental spices! Enjoy!
Chantal Pattyn, netmanager
Chantal Pattyn, net manager
Chantal Pattyn, net manager
K L A R A F R E Q U E N T I E S | F R É Q U E N C E S | F R E Q U E N C I E S BRXL / VL-BRAB 89.5 – LIMB 89.9 – O-VL 90.4 – W-VL 90.4 – ANTW PROV 96.4 – ANTW STAD 92.0 – DIGITAL DAB
Musiq’3 verwelkomt u op het KLARAFESTIVAL !
Musiq’3 vous invite au KLARAFESTIVAL !
Musiq’3 invites you to the KLARAFESTIVAL !
Stem elke ochtend af op Musiq’3 en maak kans op tickets voor KlaraFestival-concerten. Concertaankondigingen, interviews, besprekingen, gratis tickets en CD’s, de laatste nieuwtjes over het festival: u hoort het elke ochtend op Le Point du Jour (tussen 7 en 9.30 u.). En op www.musiq3.be.
Rendez-vous chaque matin sur Musiq’3, et gagnez des places pour les différents concerts du KlaraFestival! Présentations de concerts, interviews, critiques, offres de places ou de CD’s, les nouvelles les plus fraîches sur le festival...c’est tous les matins dans Le Point du Jour (7h-9h30)! C’est aussi sur www.musiq3.be!
Join us every morning on Musiq’E, and win seats for the various KlaraFestival concerts. We will also be presenting concerts, interviews, criticism, and the latest news about the festival... as well as offering seats and CDs. So tune in every morning to Le Point du Jour, from 7.00 to 9.30.
Dankzij Musiq’3 laat het KlaraFestival nog meer van zich horen.
Cette année, profitez encore mieux du KlaraFestival grâce à Musiq’3!
This year, Musiq’3 allows you to make even more of the Klara Festival.
COLOPHON DESIGN & LAY-OUT [SIGN*] www.designbysign.com FESTIVAL VAN VLAANDEREN BRXL Jan BRIERS, General Manager – Sophie DETREMMERIE, Business Director – Patrick DE CLERCK, Creative Director – Hanneleen DE SERANNO, Saar TIMMERMANS, Communication – Kimja VANDERHEYDEN, Press Officer PALEIS VOOR SCHONE KUNSTEN | PALAIS DES BEAUX-ARTS Paul DUJARDIN, General Director | BOZAR MUSIC – Christian RENARD, Director | BOZAR COM – Sabine JONCKHEERE, Director Marketing & Communication – Xavier FLAMENT, Chief editor & Editorial concept – Eve-Marie VAES, Press officer – Gert NAESSENS, Coordinator Audience Development – Muriel VANDERMEULEN / Michael LOMAX / Martin McGARRY, Translators KLARA Chantal PATTYN, Net manager – Petra VAN SAN, Communication FLAGEY Hugo DEGREEF, General Director – Tarquin BILLET, Programming Director – Dominique DELPLANCHE, Communication – Muriel HASSON, Press Officer
VERSCHIJNINGSDATUM | DATE DE PARUTION | DATE OF PUBLICATION 08.09.2009
MAIN PARTNERS
FESTIVAL RESTAURANTS
8
Cospaia
Le Cap d’Argent
Les Larmes du Tigre
Re-Source
Roma
FORZA MUSICA !