KLARA FESTIVAL
Vrij 15.3 2019
CHAMBER ORCHESTRA OF EUROPE Chamber Orchestra of Europe Collegium Vocale Gent David Afkham dirigent
MAIN PARTNERS
ARTISTIC PARTNERS
FUNDING PARTNERS
Helse partner van
Check more classical content on proximus.be/music
index
Voorwoord Programma Toelichting Tekst en vertaling: Die Erste Walpurgisnacht Kunstenaarsbiografieën
4 5 6 11 14
“Diese dumpfen Pfaffenchristen, lasst uns keck sie überlisten! Mit dem Teufel, den sie fabeln, wollen wir sie selbst erschrecken. Kommt! Kommt mit Zacken und mit Gabeln und mit glut und Klapperstöcken lärmen wir bei nächt’ger Weile durch die Engen Felsenstrecken!” Johann Wolfgang von Goethe
deSingel is supported by
Deel je Klarafestivalervaringen op sociale media! #klarafestival19 3
voorwoord
Klarafestival 2019 opent met drie concerten van het Chamber Orchestra of Europe, een in Londen gevestigd orkest dat in 1981 werd gevormd door een groep jonge muzikanten die het European Union Youth Orchestra ontgroeiden. “Geef Don Juan en Faust een kans,” aldus Gerard Mortier in 2013 op de State of the European Union in het Vlaams Parlement. Don Juan, de Zuid-Europese vrouwenverleider waarvoor de hel zich opent en Faust, de Noord-Europese wetenschapper die door de duivel wordt bekoord. Deze laatste figuur, Faust, vormt de rode draad doorheen Klarafestival 2019, dat focust op het typisch menselijk verlangen naar verlossing en bevrijding. Het Chamber Orchestra of Europe voert in het openingsconcert zowel Liszts Zwei Episoden aus Lenaus Faust als ook Mendelssohns Die erste Walpurgisnacht uit. Maar ook Don Giovanni is nooit helemaal afwezig: Mozarts opera’s vallen immers niet los te koppelen van de ongewoon dramatische instrumentale muziek die hij schreef – bijvoorbeeld die van het vijfentwintigste Pianoconcerto. Met een Brits-Europees orkest op het podium stelt zich onherroepelijk de vraag of de Brexit zich zal voltrekken op de laatste dag van Klarafestival. Eén ding is zeker: de komende twee weken gidsen Faust en zijn lotgenoten u doorheen een reeks uitgelezen concerten en muziektheatervoorstellingen, telkens door topmusici gebracht. Welkom op Klarafestival 2019!
4
programma
CHAMBER ORCHESTRA OF EUROPE David Afkham dirigent Chamber Orchestra of Europe Pierre-Laurent Aimard piano (Steinway, 1997) Collegium Vocale Gent Sophie Harmsen mezzosopraan Werner Güra tenor Johannes Weisser bariton Tareq Nazmi bas FRANZ LISZT - › Zwei Episoden aus Lenaus Faust, S. () Der nächtliche Zug Der Tanz in der Dorfschenke WOLFGANG AMADEUS MOZART - › Piano Concerto No. 25 in C major major, KV () pauze
FELIX MENDELSSOHNBARTHOLDY - › Die erste Walpurgisnacht, O. () Text: Johann Wolfgang von Goethe (1749-1832)
het concert eindigt om 22:30
Klarafestival, deSingel Daniel Ost chocolade vriendelijk aangeboden door Neuhaus coproductie
bloemen vriendelijk aangeboden door
Greet Samyn, gekleed door Ginger LABO Antwerpen in Ginger & Tim van Steenbergen, met juwelen door Edelgedacht
presentatie door
5
toelichting
ONDER DUIVELSE BEGELEIDING OP ZOEK NAAR VERLOSSING Duivelse virtuozen en hemelse genieën – waar ligt de grens? Liszt werd maar al te vaak tot de eerste categorie gerekend, Mozart en Mendelssohn daarentegen tot de tweede. Met de Faustlegende als uitgangspunt gaat dit concertprogramma onder duivelse begeleiding op zoek naar verlossing. In Franz Liszts Zwei Episoden aus Lenaus Faust regeert aanvankelijk de wanhoop. Deze wordt echter snel verdreven door de vrome tonen van een religieuze processie, door uitbundig drinkgelag en finaal door een paar zwoele vrouwenogen. Die erste Walpurgisnacht, een ballade van Goethe, vertoond door Felix Mendelssohn-Bartholdy, laat de avond eindigen op de Blocksberg, de plaats waar heksen en de duivel elkaar ontmoeten. Voordien speelt PierreLaurent Aimard Wolfgang Amadeus Mozarts Vijfentwintigste Pianoconcerto. "Am Himmel schwere dunkle Wolken hangen / Und harrend schon zum Walde niederlauschen. / Tiefnacht; doch weht ein süßes Frühlingsbangen" (uit Faust. Ein Gedicht van Nikolaus Lenau)
6
LISZT – Zwei episoden aus Lenaus Faust In 1847 ontmoette Franz Liszt (18111886) tijdens een Russische concertreis prinses Carolyne zu Sayn-Wittgenstein. Het was liefde op het eerste zicht en tot 1860 zou Liszt alles uit de kast halen, zelfs een verbond met de duivel, om met haar te kunnen huwen. Een verbod van de katholieke kerk en druk vanwege de familie SaynWitthenstein hielden het bestaande huwelijk van de prinses met haar echtgenoot in stand en noopten Liszt te kiezen voor een semi-religieus leven als subdiaken. Hiertoe werd hij vier keer gewijd in Rome in 1865. Liszts niet zo hyperbolische fascinatie voor de duivel en de hel (denk maar aan zijn Dante- en FaustSymfonie!) kan in elk geval zijn belangstelling voor de Faustlegende verklaren. In 1830 confronteerde Hector Berlioz Liszt voor het eerst met het Faustverhaal door hem Goethes Faust in de Franse vertaling van Gérard de Nerval te schenken. In 1849 dirigeerde Liszt de Szenen aus Goethes Faust van Robert Schumann en in 1852 woonde hij een voorstelling bij van La Damnation de Faust van en gedirigeerd
toelichting
door Hector Berlioz. Dit alles droeg natuurlijk in grote mate bij tot de ontkieming van Liszts eigen Faust- Symfonie die hij in 1854 op de wereld losliet. Liszt onderscheidde zich van zijn medecomponisten door zich niet te baseren op Goethes belangrijkste werk maar door de Faustversie van Nikolaus Lenau te gebruiken. Lenau was, evenals Liszt, geboren in het toenmalige Hongarije en was een exponent van de Duitse ‘Weltschmerz’-stijl. In tegenstelling tot Goethes Faust, waarbij de hoofdfiguur gered wordt door engelen en diens ziel naar de hemel gebracht wordt, sterft Faust bij Lenau en ontvangt de duivel Fausts ziel zoals eerder overeengekomen. Lenau’s Faust is opgevat als een lang gedicht in 23 scènes die geen dramatische plot opbouw kennen maar eerder sfeer en emotie creëren, verbonden met Fausts spiritualiteit. Twee van die scènes werden door Liszt getoonzet maar niet in de volgorde van Lenau: Der nächtliche Zug komt in Lenau’s origineel immers na Der Tanz in der Dorfschenke. Vooral deze scène in de dorpsherberg zal bij het grote publiek een belletje doen rinkelen want zij is de geschiedenis ingegaan als de Eerste Mephisto-Wals van de hand van de meester (er zouden er later nog een aantal volgen) en zeker de versie voor piano blijft een kaskraker onder de grote schare virtuoze pianisten. Dat de orkestversies van beide scènes een beetje verloren gelopen zijn in de muziekgeschiedenis is dan ook helemaal te wijten aan de veel bekendere tegenhanger voor piano.
MOZART – Pianoconcerto Nr. 25 Dat het Vijfentwintigste Pianoconcerto van Wolfgang Amadeus Mozart (17561791) lang onder de radar is gebleven als onvolprezen meesterwerk uit Mozarts Weense periode is een understatement van formaat. Hij beëindigde de compositie op 4 december 1786 één dag voor de vastgelegde première in het Weense casino van Johann Trattner. Aangezien er geen programmaboekjes overgeleverd zijn van deze eerste uitvoering is het best mogelijk dat deze te elfder ure afgelast werd. Waar we wel over gedocumenteerd zijn, is een uitvoering tijdens een lenteconcert in het Kärtnertortheater door Walburga Willmann, een discipel van Mozart. Mozart speelde het pianoconcerto zelf ook zeker in het Gewandhaus van Leipzig op 12 mei 1789. Zelfs Ludwig van Beethoven koos het als stuk voor één van zijn eerste Weense optredens als solist in 1795. Gek genoeg verdween het van dan af aan helemaal van de muzieklessenaar en toen Arthur Schnabel het in 1934 met de Wiener Philharmoniker onder leiding van George
"Het eerste deel van dit concerto is zonder enige twijfel het meest doorwrochte en het meest perfecte van alle eerste delen van Mozarts concerti" (Olivier Messiaen in zijn essays over Mozarts pianoconcerti)
7
toelichting
Faust, stille film door F.W. Murnau (1926)
Szell uitvoerde, werd dit concert als een soort wereldpremière gezien, een ‘tweede’ première na de eerste met Mozart aan de piano zo’n slordige 147 jaar vroeger. Mozart was al in 1784 begonnen aan de compositie van dit grootse pianoconcerto en schreef het alternerend met zijn Symfonie Nr. 38 in D, later beter bekend als de ‘Praagse’. Het feit dat er vele werkschetsen overgebleven zijn van bepaalde passages uit het concerto doet ons ook dat andere fabeltje over Mozarts composities in vraag stellen: Mozart was niet dat briljante wonderkind dat zijn werken zomaar neerschreef in één teug en volledig uit het hoofd: de verschillende schetsen leren ons daarentegen dat Mozart enorme intellectuele inspanningen moest leveren om een en ander in 8
perfecte vorm te kunnen gieten. Slechts vier pianoconcerti van Mozart werden uitgegeven tijdens zijn veel te korte leven. Mozart beschouwde ze als een exclusiviteit “voor hemzelf en een kleine cirkel van muziekliefhebbers en ‘kenners’” die hem beloofden ze nooit te delen met anderen“ (uit een brief van Mozart aan Sebastian Winter, dienaar van de Prins van Fürstenberg). Uiteindelijk zou het Vijfentwintigste Pianoconcerto in 1797 uitgegeven worden door Constanze, Mozarts weduwe. Alle kosten van die uitgave werden door haarzelf gedragen. Wellicht geeft deze postume eerbetuiging aan haar overleden man het respect weer dat ze voor deze compositie had. Het Vijfentwintigste Pianoconcerto is immers Mozarts grootste, moeilijkste en
toelichting
"Men weet niet wat men bij Mendelssohn het meest moet bewonderen: zijn rijke melodieën, klankkleuren, instrumentatie of harmonisering... alles is zo meesterlijk gedifferentieerd" (Hector Berlioz)
meest symfonische pianoconcerto met duidelijke opera-allures (Così fan tutte is niet ver weg!) dat door zijn majestueuze aard echter nooit dezelfde populariteit genoot als de bekendere broertjes en zusjes het Drieëntwintigste en Vierentwintigste Pianoconcerto.
MENDELSSOHN – Die erste Walpurgisnacht Ook Die Erste Walpurgisnacht van Felix Mendelssohn-Bartholdy (18091847) staat niet in de top honderd van de klassieke muziek: dit oratorium (of hoe je het ook wil catalogeren) heeft nooit een grote populariteit genoten in het oeuvre van de componist. Zijn twee andere grote religieuze oratoria, Paulus en Elias, kenden veel meer instant succes en daar zijn de bijbelse thematiek en figuren waarrond ze gebouwd zijn wellicht niet vreemd aan. Walburga, die haar naam gaf aan deze nachtelijke viering, was een (later heilig verklaarde) Engelse non uit de 8ste eeuw. Ze was een populaire dame in de geschiedenis: deze kerstenende religieuze werd immers schutsheilige van Oudenaarde en Veurne maar ook
van Antwerpen. Ook muzikaal vindt men tot op vandaag haar verhaal terug: wat te denken immers van Repent Walpurgis van de progressieve rockband Procol Harum of recenter nog de song War Pigs (oorspronkelijk Walpurgis) van de eerste Britse metalband ooit: Black Sabbath? Walpurgisnacht wordt gevierd op 30 april, bij aanvang van een nieuwe lente, en gaat terug op heidense folklore en legendes waarbij druïden samenkwamen op de ‘Brocken’, de hoogste top van het Harz-gebergte in Duitsland (niet zo ver van het huidige Goslar) om rituelen te beoefenen die de in gang zijnde kerstening van de streek moesten tegenhouden. Het is Goethe die deze door en door Duitse en romantische offergang van druïden en heksen in dichtvorm goot met de bedoeling het te laten toonzetten door zijn goede vriend Carl Friederich Zelter. Deze laatste ondernam twee pogingen hiertoe, in 1799 en 1812, maar slaagde er niet in een coherent geheel af te leveren. Ten einde raad richtte Zelter zich tot één van zijn briljantste studenten: Felix Mendelssohn-Bartholdy. Goethe was in de wolken met Mendelssohn, dat lezen we in volgende conversatie tussen Goethe en Zelter: “Muzikale genieën […] zijn waarschijnlijk niet zo uitzonderlijk meer maar wat deze kleine man in 9
toelichting
improvisatie en prima vista spelen presteert, grenst aan het miraculeuze en zou ik nooit voor mogelijk hebben gehouden op zo’n jonge leeftijd!” Waarop Zelter: “en toch hoorde je ook Mozart, zeven jaar oud, in Frankfurt?” “Inderdaad,” antwoorde Goethe, “maar wat jouw student nu al presteert verhoudt zich met die vroegrijpe Mozart van toen in Frankfurt tot het gecultiveerd praten van een volwassene met het gebrabbel van een peuter.” Mendelssohn begon aan het werk in 1830, leverde een eerste versie af een jaar later, waarop hij, ontevreden met het resultaat, opnieuw aan het werk toog en bleef schaven tot de eerste officiële uitvoering in Leipzig op 2 februari 1843.
10
Het stuk is opgebouwd als een soort oratorium voor vier solostemmen, koor en orkest waarbij vooral de omvang van de ouverture, die de overgang van winter naar lente beschrijft, in het oog springt. Het volledige werk duurt immers iets meer dan een halfuur waarvan de ouverture alleen al tien minuten voor haar rekening neemt. De negen daarop volgende koorstukjes variëren in lengte tussen de één en de vier minuten. Maar om Berlioz te parafraseren: bij zoveel weelde aan instrumentatie, harmonie en melodische rijkdom weet je niet waar eerst geluisterd om de rijkdom van dit miskend meesterwerk ten volle te ontdekken. Piet Van Bockstal
tekst & vertaling: Die erste Walpurgisnacht
D
N
Ein Druide Es lacht der Mai! Der Wald ist frei Von Eis und Reifgehänge. Der Schnee ist fort; Am grünen Ort Erschallen Lustgesänge. Ein reiner Schnee Liegt auf der Höh'; Doch eilen wir nach oben, Begehn den alten heil'gen Brauch, Allvater dort zu loben. Die Flamme lodre durch den Rauch! So wird das Herz erhoben.
Een druide Mei lacht ons toe! Het woud is bevrijd Van rijm en ijs. De sneeuw is verdwenen; In het groene oord Weergalmen vrolijke gezangen. Een rein sneeuwkleed Rust op de bergtoppen; Toch snellen wij naar boven, Vieren het oud en heilig gebruik En loven daar de Alvader De vlam flikkert doorheen de rook! Zo verheft zich het hart.
Die Druiden Die Flamme lodre durch den Rauch! Begeht den alten heil'gen Brauch, Allvater dort zu loben! Hinauf! Hinauf nach oben!
De druiden De vlam flikkert doorheen de rook! Het oud en heilig gebruik wordt gevierd, En de Alvader wordt daar geloofd! Naar boven! Naar boven!
Einer aus dem Volke Könnt ihr so verwegen handeln? Wollt ihr denn zum Tode wandeln? Kennet ihr nicht die Gesetze Unsrer harten Überwinder? Rings gestellt sind ihre Netze Auf die Heiden, auf die Sünder. Ach, sie schlachten auf dem Walle Unsre Weiber, unsre Kinder, Und wir alle Nahen uns gewissem Falle.
Iemand uit het volk Hoe kunnen jullie zo roekeloos handelen? Willen jullie dan sterven? Kennen jullie dan de wetten niet, Door onze hardvochtige overwinnaars gegeven? Rondom ons zijn hun netten gespannen Om de heidenen, de overtreders te vangen Ach, zij slachten op de legerwallen Onze vrouwen, onze kinderen En wij allen Naderen een gewis verderf.
Chor der Weiber Auf des Lagers hohem Walle Schlachten sie schon unsre Kinder. Ach, die strengen Überwinder! Und wir alle Nahen uns gewissem Falle.
Vrouwenkoor Op de hoge wallen van het kamp Slachten zij reeds onze kinderen Ach, die wrede overwinnaars! En wij allen Naderen een gewis verderf.
11
tekst & vertaling: Die erste Walpurgisnacht
D
N
Ein Druide Wer Opfer heut Zu bringen scheut, Verdient erst seine Bande. Der Wald ist frei! Das Holz herbei, Und schichtet es zum Brande! Doch bleiben wir Im Buschrevier Am Tage noch im Stillen, Und Männer stellen wir zur Hut Um eurer Sorge willen. Dann aber lasst mit frischem Mut Uns unsre Pflicht erfüllen!
Een druide Wie heden angst heeft Een offer te brengen, Hij juist verdient de ketenen. Het woud is vrij! Verzamel het hout, En maak het klaar voor het vuur! Doch houden wij ons In het kreupelhout Gedurende de dag nog stil, En zetten wij mannen uit op wacht, Omwille van uw bezorgdheid. Maar laat ons dan met frisse moed Onze plicht vervullen.
Chor der Wächter Verteilt euch, wackre Männer, hier Durch dieses ganze Waldrevier Und wachet hier im stillen, Wenn sie die Pflicht erfüllen!
Koor van de wachters Verspreid u, wakkere mannen hier Over het hele woud En waak hier in stilte, Terwijl u uw plicht vervult!
Ein Wächter Diese dumpfen Pfaffenchristen, Lasst uns keck sie überlisten! Mit dem Teufel, den sie fabeln, Wollen wir sie selbst erschrecken. Kommt! Mit Zacken und mit Gabeln, Und mit Glut und Klapperstöcken Lärmen wir bei nächt'ger Weile Durch die engen Felsenstrecken. Kauz und Eule Heul' in unser Rundgeheule!
Een wachter Die domme papenchristenen, Laten we hen moedig misleiden! Met de duivel waarover zij praten Willen we ze zelf bang maken Kom! Laat ons met stokken en vorken En met kolengloed en ratels Lawaai maken in de nachtelijke uren In de nauwe bergpassen. Kat en steenuil Zullen met ons meeschreeuwen!
Chor der Wächter Kommt mit Zacken und mit Gabeln Wie der Teufel, den sie fabeln, Und mit wilden Klapperstöcken Durch die leeren Felsenstrecken! Kauz und Eule Heul in unser Rundgeheule!
Koor van de wachters Laten we met stokken en met vorken Zoals de duivel waarover zij praten, En met woest geratel Doorheen de verlaten bergpassen trekken! Kat en steenuil Zullen met ons meeschreeuwen!
12
tekst & vertaling: Die erste Walpurgisnacht
D
N
Ein Druide So weit gebracht, Dass wir bei Nacht Allvater heimlich singen! Doch ist es Tag, Sobald man mag Ein reines Herz dir bringen. Du kannst zwar heut Und manche Zeit Dem Feinde viel erlauben. Die Flamme reinigt sich vom Rauch: So reinig' unsern Glauben! Und raubt man uns den alten Brauch; Dein Licht, wer will es rauben!
Een druide Zo ver is het gekomen Dat we ‘s nachts U, Alvader, heimelijk moeten loven! Dag is het echter Wanneer men U Een zuiver hart kan brengen. Vandaag moet u weliswaar En nog lange tijd De vijand veel toelaten. De vlam zuivert zich van de rook: Zuiver ook zo ons geloof! En neemt men ons het oude gebruik weg; Uw licht kan niemand stelen!
Ein christlicher Wächter Hilf, ach hilf mir, Kriegsgeselle! Ach, es kommt die ganze Hölle! Sieh, wie die verhexten Leiber Durch und durch von Flamme glühen! Menschenwölf' und Drachenweiber, Die im Flug vorüberziehen! Welch entsetzliches Getöse! Lasst uns, lasst uns alle fliehen! Oben flammt und saust der Böse, Aus dem Boden Dampfet rings ein Höllenbroden.
Een christelijke wachter Help, ach help mij, krijgsgezellen! Ach, daar nadert de volledige hel! Zie hoe die behekste lichamen Door en door gloeien van het vuur! Weerwolven en drakenvrouwen, Trekken in snelle vlucht voorbij! Wat een ontzettend lawaai! Laat ons, laat ons allen vluchten! Daarboven gloeit en gonst de duivel Uit de grond Strijgt rondom ons een helse damp.
Chor der christlichen Wächter Schreckliche verhexte Leiber, Menschenwölf' und Drachenweiber! Welch entsetzliches Getöse! Sieh, da flammt, da zieht der Böse! Aus dem Boden Dampfet rings ein Höllenbroden!
Koor van de christelijke wachters Verschrikkelijke, behekste lichamen, Weerwolven en drakenvrouwen! Wat een ontzettend lawaai! Zie, daar gloeit, daar vliegt de duivel! Uit de grond Strijgt rondom een helse damp.
Chor der Druiden Die Flamme reinigt sich vom Rauch: So reinig' unsern Glauben! Und raubt man uns den alten Brauch; Dein Licht, wer [kann]2 es rauben!
Koor van de druiden De vlam zuivert zich van de rook: Zuiver ook zo ons geloof! En neemt men ons het oude gebruik weg; Uw licht kan niemand stelen!
13
kunstenaarsbiografieën
David Afkham | dirigent De jonge dirigent David Afkham is ongetwijfeld een van de grootste talenten van het moment. Hij zag het levenslicht in 1983 in Freiburg en studeerde aan de Hochschule für Musik Freiburg en de Hochschule für Musik Franz Liszt Weimar. Hij assisteerde Bernard Haitink tijdens projecten met het Chicago Symphony Orchestra, het Koninklijk Concertgebouworkest Amsterdam en het London Symphony Orchestra. In de zomer van 2014 maakte Afkham zijn operadebuut met Verdi’s La Traviata
David Afkham © Gisela Schenker
14
tijdens het Glyndebourne Festival. Recente hoogtepunten zijn Afhkams debuten bij het Chicago Symphony Orchestra, het Boston Symphony Orchestra, het Concertgebouw Amsterdam, het London Symphony Orchestra en het Deutsches Symphonie-Orchester Berlin. Daarnaast is hij een graag geziene gastdirigent bij het Rotterdams Philharmonisch Orkest, L’Orchestre National de France en het Göteborg Symfonieorkest. Momenteel is Afkham chefdirigent van het Orquesta Nacional de España.
Chamber Orchestra of Europe Enkele jonge muzikanten die het European Union Youth Orchestra ontgroeid waren, richtten in 1981 het Chamber Orchestra of Europe (COE) op. Vandaag telt het orkest 60 leden die eveneens een carrière hebben bij belangrijke Europese kamerensembles of orkesten. Van meet af aan werkte het COE samen met de meest gerenommeerde dirigenten en solisten. Vooral Claudio Abbado was een belangrijke mentor. Momenteel kent het COE een intense samenwerking met de dirigenten Bernard Haitink, Sir András Schiff en Yannick Nézet-Séguin. Daarnaast deelt het orkest in het seizoen 2018-2019 het podium met belangrijke solisten, waaronder Leonidas Kavakos, Janine Jansen, Nikolaj Znaider
kunstenaarsbiografieën
en Pierre-Laurent Aimard. Het COE is een graag geziene gast in grote concertzalen als de Kölner Philharmonie, la Philharmonie de Paris en het Concertgebouw Amsterdam. Het COE heeft meer dan 250 werken in hun discografie. Voor hun opname van Mozarts La clemenza di Tito onder leiding van Yannick Nézet-Séguin (2018) ontving het orkest een Opus Klassik award.
Pierre-Laurent Aimard | piano Pierre-Laurent Aimard werd geboren in Lyon in 1957. Hij studeerde aan het Conservatoire de Paris bij Yvonne Loriod en in Londen bij Maria Curcio. Op 19-jarige leeftijd werd hij eerste solopianist van het Ensemble Intercontemporain. Sindsdien werkt hij samen met vooraanstaande orkesten, onder leiding van dirigenten als Esa-Pekka Salonen, Sir Simon Rattle, Vladimir Jurowski, Pierre Boulez, Gustavo Dudamel, en Peter Eötvös. Hij treedt op de grootste zalen, zoals Carnegie Hall, het Konzerthaus van Wenen, de Philharmonie in Berlijn en de Cité de la Musique. Verder is hij ‘Artist in residence’ in het Southbank Centre. Van 2009 tot 2016 was de pianist artistiek directeur van het Aldeburgh Festival. Aimard beschikt over een veelzijdige, vaak bekroonde discografie. In 2017 heeft hij getekend bij het Nederlandse label Pentatone.
Pierre-Laurent Aimard © Astrid Ackermann
Collegium Vocale Gent Collegium Vocale Gent werd opgericht in 1970 op initiatief van Philippe Herreweghe, samen met een groep bevriende studenten. Het ensemble paste als een van de eerste de nieuwe inzichten inzake de historisch geïnformeerde uitvoeringspraktijk van barokmuziek toe op de vocale muziek. Deze authentieke, tekstgerichte en retorische aanpak zorgde voor een transparant klankidioom waardoor het ensemble in nauwelijks enkele jaren tijd wereldfaam verwierf en 15
kunstenaarsbiografieën
te gast was op alle belangrijke podia en muziekfestivals van Europa, de Verenigde Staten, Rusland, Zuid-Amerika, Japan, Hong Kong en Australië. Collegium Vocale Gent legt zich ook toe op het klassieke, romantische en hedendaagse oratoriumrepertoire, uitgevoerd in een symfonische bezetting, waarvoor het met grote orkesten musiceerde. De discografie van Collegium Vocale Gent bevat meer dan 100 opnamen. Op het label φ (Phi) heeft het ensemble recent de cd Claudio Monteverdi: Vespro della Beata Vergine (2018) uitgebracht.
Sophie Harmsen | mezzo De Canadese mezzosopraan Sophie Harmsen studeerde aan de Universiteit in Kaapstad en bij Prof. Dr. Edith Wiens. Ze staat vooral bekend voor haar Mozartrollen. Zo oogstte ze veel succes met haar vertolking van Annio/La clemenza di Tito. Harmsen werkt samen met gerespecteerde dirigenten als René Jacobs, Ádám Fischer, Philippe Herreweghe, Marek Janowski, Andrea Marcon en Christophe Rousset. Daarnaast staat ze op de planken met prestigieuze orkesten, waaronder het Gewandhausorchester Leipzig en het Konzerthausorchester Berlin.
16
Sophie Harmsen © Tatjana Dachsel
Werner Güra | tenor De Duitse tenor Werner Güra volgde een opleiding aan het Mozarteum van Salzburg en studeerde zang bij Kurt Widmer, Nicolai Gedda, Margreet Honig in Amsterdam en Wessela Zlateva in Wenen. In 1995 voegde hij zich bij het gezelschap van de Semperoper Dresden. Naast opera zingt Werner Güra ook oratoria en symfonische werken in zalen als het Konzerthaus in Wenen, het Concertgebouw Amsterdam en de Berliner Philharmonie. Daarnaast geeft hij
kunstenaarsbiografieën
recitals in het Konzerthaus Berlin, de Munt en het Grand Théâtre de Genève.
Johannes Weisser | bariton
galantes. Onder René Jacobs was hij als Commendatore te horen tijdens concertante uitvoeringen van Don Giovanni in onder meer Barcelona, Shanghai, Peking en Parijs. Als concertzanger vertolkt Nazmi een breed repertoire, met werk van onder meer Bach, Beethoven, Haydn en Dvořák.
De Noorse bariton Johannes Weisser studeerde aan het conservatorium en de Royal Opera Academy in Kopenhagen en debuteerde als Masetto/Don Giovanni in de Noorse Opera en de Komische Oper Berlin. Hij zong onder andere de rol van Guglielmo/Così fan tutte tijdens de Salzburger Festspiele, de titelrol in Mozarts Don Giovanni aan de Komische Oper Berlin, Giove in Cavalli’s La Calisto in De Munt en Melisso/ Melisso/Alcina aan het Teatro Real Madrid. Weisser werkte samen met dirigenten als Fabio Biondi, Alan Curtis, Philippe Herreweghe en Kirill Petrenko.
Tareq Nazmi | bas
Tareq Nazmi © Marco Borggreve
De Duits-Egyptische bas Tareq Nazmi studeerde aan de Hochschule für Musik und Theater in München en vervoegde de Opernstudio en later het ensemble van de Bayerische Staatsoper, waar hij rollen vertolkte als Masetto/Don Giovanni, Sylvano/La Calisto en Osman/Les Indes 17
bezetting
CHAMBER ORCHESTRA OF EUROPE
Anne Sophie Basset Henrik Brendstrup Kim Bak Dinitzen Sally Pendlebury
The 35th Anniversary Friends Christopher Gunia HOORNS
VIOLEN
Candida Thompson Eerste pupiter gesponsord door Dasha Shenkman Daniel Bard Maria Bader-Kubizek Fiona Brett Manon Derome Christian Eisenberger Matilda Kaul Sylwia Konopka Fiona Mccapra* Stefano Mollo Fredrik Paulsson* Joseph Rappaport Aki Sauliere Henriette Scheytt Gabrielle Shek Martin Walch Elizabeth Wexler Katrine Yttrehus ALTVIOLEN
Iris Juda Tom Dunn Claudia Hofert Riikka Repo Wouter Raubenheimer Dorle Sommer CELLI
Richard Lester Eerste pupiter gesponsord door een anonieme donor 18
CONTRABASSEN
Enno Senft Eerste pupiter gesponsord door Sir Siegmund Warburgs Voluntary Settlement Dane Roberts Rick Stotijn FLUITEN
Clara Andrada Eerste pupiter gesponsord door The Rupert Hughes Will Trust Josine Buter PICCOLO
Bernadett Nagy HOBO’S
Philippe Tondre Eerste pupiter gesponsord door The Rupert Hughes Will Trust Rachel Frost KLARINETTEN
Romain Guyot Julien Chabod FAGOTTEN
Matthew Wilkie Eerste pupiter gesponsord door
Chris Parkes Jan Harshagen Peter Richards Gabriele Falcioni TROMPETTEN
Nicholas Thompson Eerste pupiter gesponsord door The Underwood Trust Julian Poore TROMBONES
Håkan Björkman Helen Vollam Nicholas Eastop TUBA
Robin Haggart TIMPANI
John Chimes Eerste pupiter gesponsord door The American Friends SLAGWERK
Oliver Yates Harry Percy HARP
Gabriella Dall’Olio *eerste pupiter
bezetting
COLLEGIUM VOCALE GENT SOPRAAN I
Sylvie De Pauw Chiyuki Okamura Magdalena Podkościelna Elisabeth Rapp SOPRAAN II
Annelies Brants Kerstin Dietl Aisling Kenny Stanislava Mihalcová ALT I
Carla Babelegoto Ursula Ebner Sofia Gvirts Gudrun Köllner
ALT II
Marlen Herzog Cécile Pilorger Sandra Raoulx Sylvia van der Vinne TENOR I
Malcolm Bennett Peter Di Toro Dan Martin Josef Pollinger
BAS I
Jullián Millán Kai Rouven Seeger Giacomo Serra Peter Strömberg BAS II
Erks Jan Dekker Georg Finger Philipp Kaven Martin Schicketanz
TENOR II
Richard Resch Florian Schmitt Maximilian Vogt Yves van Handenhove
19
Klarafestival 2019
highlights
Sat 16.3
CROSSROADS Quatuor Tana Vanuit het Vierde Strijkkwartet van Béla Bartók, blikt Tana achteruit en vooruit op de geschiedenis en evolutie van het strijkkwartet.
Sun 17.3
DER FREISCHÜTZ Laurence Equilbey Duivelse overeenkomsten, een schietwedstrijd en onverwoestbare liefde. Der Freischütz, de allereerste grote romantische opera, bevat alle ingrediënten van een meeslepend drama.
Klarafestival 2019
highlights
Fri 22.3
A FAUST SYMPHONY  Belgian National Orchestra Verbeelding, verleiding en virtuositeit in Liszts Eine Faust-Symphonie en de Rococovariaties van Tsjajkovski
Fri 29.3
GOODBYE, HELLO Brexit lecture concert Lecture-concert in het teken van Brexit, tussen een lach en een traan met Nicolas Altstaedt, Ian Bostridge en lezingen van Jonathan Coe, Alis Smith en Sulaiman Addonia.
Putting your passion first We believe that each of us has the potential to shape the future through passion, innovation and the right technology. Discover how our trusted advisors can help you make your business smarter, so you can focus on what matters most. kpmg.com/be
Advisory – Tax – Accountancy – Audit © 2019 KPMG Central Services, a Belgian Economic Interest Grouping (“ESV/GIE”) and a member firm of the KPMG network of independent member firms affiliated with KPMG International Cooperative (“KPMG International”), a Swiss entity. All rights reserved. Printed in Belgium.
Elke dag een ritme
Elke dag een flesje