741
Replantacja skalpu
do 4500 ml (16, 19). Celem zmniejszenia utraty krwi proponowane jest wykonanie najpierw zespolenia żylnego, jednakże gdy czas niedokrwienia w normotermii przekracza 10 h - proponowane jest jako pierwsze zespolenie tętnicze. W tym przypadku w dalszej części zabiegu koniecznością staje się okresowe zaciskanie zespolonego naczynia tętniczego (16). Czas replantacji skalpu jest zwykle długi. Waha się od 4,5 do 19 h (19, 16). Zarówno odpowiednia organizacja zabiegu – praca w kilku zespołach – jak i szczególne techniki operacyjne, np. jednoczasowe zespalanie przeszczepów żylnych z naczyniem tętniczym w miejscu biorczym oraz wykonywane przez drugi zespół zespalanie przeszczepów żylnych z naczyniem żylnym w miejscu dawczym, służą skróceniu czasu zabiegu i poprawie jego wyników (16, 19). Powrót czucia zaobserwowany w obrębie replantowanego skalpu u naszej pacjentki, po-
mimo braku zespoleń nerwowych, jest zgodny z doświadczeniami Millera, chociaż inni autorzy próbowali zespalać także nerwy czuciowe. Przedstawiane przez nich wyniki podobne są do uzyskanych w przypadku naszej chorej (16). WNIOSKI 1. W przypadku oskalpowania całkowitego jedynie wykonana w trybie doraźnym replantacja daje możliwość szybkiego zagojenia rany oraz uzyskanie zadowalającego z estetycznego punktu widzenia wyglądu pacjenta. 2. Replantacja skalpu jest zabiegiem długotrwałym, o wysokim stopniu złożoności, w którym o powodzeniu decyduje praca zespołowa i umiejętność zastosowania różnorodnych technik mikrochirurgicznych.
PIŚMIENNICTWO 1. Lu MM: Successful replacement of avulsed scalpcase report. Plast Reconstr Surg 1969; 43: 231-34. 2. Zawiejska-Daraż M, Jonecko A: Wieloletnia obserwacja leczonego chirurgicznie oskalpowania. Wiad Lek 1983; XXXVI, 19: 1625-29. 3. Terzioglu A, Aslan G, Saydam M: Trephination in the treatment of scalp avulsion: successful application of a historical method. J Oral Maxillofac Surg 1999; 57: 204-06. 4. Alpert B, Buncke HJ, Mathes SJ: Surgical treatment of the totally avulsed scalp. Clin Plast Surg 1982; 9: 145-59. 5. Lee B, Bickel K, Levin S: Microsurgical reconstruction of extensive scalp defects. J Reconstr Microsurg 1999; 15: 255-62. 6. Kobus K, Stępniewski J, Wójcicki P: Wolne płaty skórne i złożone w operacjach rekonstrukcyjnych głowy i szyi. Pol Przegl Chir 1993; 65: 1170-78. 7. Witwicki T, Towpik E, Kułakowski A i wsp.: Rekonstrukcja rozległego obszaru powłok czaszki wolnym płatem sieci większej. Nowotwory 1997; 47: 767-74. 8. Prowans P, Kowalczyk R, Żyluk A: Urazowe oskalpowanie głowy zaopatrzone wolnym płatem sieci większej. Pol Przegl Chir 2001; 73: 378-82. 9. Maladry D, Berard V, Dupuis P i wsp.: Reconstruction du cuir chevelu apres avulsion: microchirurgie en urgence et expansion tissulaire secondaire. Ann Chir Plast Esthet 1994; 39: 169-75. 10. Miller GDH, Anstee J, Snell JA: Successful replantation of an avulsed scalp by microvascular anastomoses. Plast Reconstr Surg 1976; 58: 133-36. Pracę nadesłano: 17.12.2001 r. Adres autora: 85-792 Bydgoszcz, ul. Gawędy 2 m. 9
11. Zieliński A, Kruk-Jeromin J: Operacje odtwórcze w ubytkach skóry owłosionej głowy. Pol Przegl Chir 1990; 62: 619-22. 12. Zieliński A, Zieliński T, Pisera P: Jednoszypułowe płaty skóry owłosionej głowy w rekonstrukcji tkanek miękkich twarzy i sklepienia czaszki. Pol Przegl Chir 1998; 70: 509-16. 13. Svensson H, Njalsson T: Microsurgical replantation of partial avulsion of the scalp. Scand J Plast Reconstr Hand Surg 1995; 29: 177-80. 14. Van Beek AL, Zook EG: Scalp replantation by microsurgical revascularization. Plast Reconstr Surg 1978; 61: 774-77. 15. Zhou S, Eid A, Chang TS: Reimplantation reussie d’une avulsion du cuir chevelu de la region parietale avec micro-anastomoses vasculaires. Ann Chir Plast Esthet 1993; 38: 96-98. 16. Kaixiang C, Su Z, Kecheng J i wsp.: Microsurgical replantation of the avulsed scalp: report of 20 cases. Plast Reconstr Surg 1996; 97: 1099-1106. 17. Kaplan HY, Yaffe B, Borenstein A: Single artery replantation of totally avulsed scalp. Injury 1993; 24: 488-90. 18. Henderson HP, Matti B, Laing AG i wsp.: Avulsion of the scalp treated by microvascular repair: the use of leeches for post-operative decongestion. Br J Plast Surg 1983; 36: 235-39. 19. Arashiro K, Ohtsuka H, Ohtani K i wsp.: Entire scalp replantation: case report and review of the literature. J Reconstr Microsurg 1995; 11: 24550.