Sosyalizm nedir? Mao’dan sonra Çn: »Sosyalst pyasa ekonoms« m, yoksa kaptalst transformasyon mu? Çn Halk Cumhuryet 1978’de radkal br ekonomk reform sürecn başlattı. Sovyetler Brlğ’ndek perestroykanın karşıtolumu olarak [bu süreç] 1985’den sonra özgür ve gzl seçmlere geçşle bağlantılı olmadı. Reformlar, Komünst Parts tarafından kontrol edlen poltk sstem çersnde gerçekleştrld. Çn, günümüzde sonuçları ve karakter hayl tartışmalı olan sürekl br transformasyon ülkes halne gelmştr. Mao’nun ölümünden sonra (1976), Deng Xaopng, Mao’nun karısı Jang Qng etrafında mevzlenmş »Dörtlü Çete« karşısında başarı kazandı ve maost poltka sürecn btrd. Aralık 1978’de XI. Merkez Komtes’nn 3. Plenumu ülkenn modernzasyonu ve açıklığı çn, 1992’den sonra daha da radkalleştrlecek olan br dz ktsadî reformlar ve adımları karar altına aldı. Ekonomk reformlar, daha 1960’larda maost »voluntarzm« eleştrenlern taleplern yerne getryorlardı ve Doğu Avrupa’dak muhalf ktsat teorsyenlernn reform taleplerne benzyorlardı. Mao’nun ardından, »Büyük Sıçrama«nın felaketle sonuçlanan başarısızlığından sonra 1959’da devlet başkanı olan Lu Shaoq, başarısızlığın nedenn köylü ekonomsnn dktatörce verg yükü altına sokulmasında, yüksek yatırım, ancak düşük tüketm kotasında ve zraî üretkenlğ merkezîyetç doğrudan planlamayla bloke edlmes le acelec kolektfleştrmede görmekteyd. Öz grşmle zraî üretmn modernleştrlmesne, farklı mülkyet bçmlerne ve pazarların üretlen metaların belrl br kesm çn yenden açılmasına yöneld. Bu poltka Kültür Devrm’nce durduruldu, Lu görevden alındı ve 1969’da tutulduğu ev hapsnde öldü. 1957’den tbaren Çn Blm Akadems İktsat Blmler Ensttüsü’nün müdürü olan, 1964’de görevden alınan ve 1968’den 1975’e kadar »revzyonst« görüşlernden dolayı hapse atılan ekonomst Sun Yefang, hapsteyken maost ekonom eleştrs ve br ktsat reformunun temel çzgler üzerne çalışmaya devam ett. Sun’un teorsnn merkezn, metaların reel değernn üretmler çn gerekl olan ortalama toplumsal çalışma süres üzerne kurulu olduğunu tanımlayan değer yasasının, sosyalzmde de sürmekte olduğu tez oluşturmaktaydı. Mao dönemnde uygulanan ve üretm artışlarını emrle gerçekleştrebleceğne nanan voluntarst ktsat poltkasının bunu dkkate almadığını ve üretmn gderlernn görülmemesne, kaynakların heba edlmesne ve üretkenlğn teknolojk modernzasyon le artırmayla lglenlmemesne neden olduğunu söylüyordu. Sun bu nedenle ulusal düzeyde blmsel gder hesaplaması, şletme düzeynde ktsadî muhasebe, (devlete at) şletmelern daha bağımsız olmalarını, gerçekç br fyat sstem ve malî sstemn reformunu talep edyordu. 1978 Reformları önce tarımdak üretkenlğ artırmaya yöneldler. Halk komünler dağıtıldı. Toprak devlet mülkyetnde kalıyordu, ancak köylüler »sözleşmel sorumluluk altında« planın üstünde ürettk36